PORADNIK DLA INSTRUKTORÓW

ZARZ¥DZANIEINFORMACJ¥W SYTUACJIKRYZYSOWEJPORADNIK DLA INSTRUKTORÓW

OLGIERD ANNUSEWICZ, ARKADIUSZ BOJARUN, JÊDRZEJ KUNOWSKI

dodatek do numeru 11/2003

2 Zarz¹dzanie informacj¹ w sytuacji kryzysowej

Druhno! Druhu!

¯eby dobrze rozumieæ, co to takiego jest zarz¹dzanie informacj¹ w sytuacjach kryzyso-wych i po co zajmujemy twoj¹ uwagê tym tematem, warto najpierw odpowiedzieæ sobie napytania:· Co to jest kryzys?· Czy my harcerze mamy do czynienia z kryzysami?· Jeœli tak, to jakiego rodzaju s¹ to kryzysy?

Wydawaæ by siê mog³o, ¿e daleko nam do œwiata, który definiuje sytuacje kryzysowe jakostany bezpoœredniego lub poœredniego zagro¿enia dla ¿ycia lub zdrowia ludzi, zagro¿e-nia œrodowiska czy wizerunku organizacji – instytucji pañstwowych i biznesowych. Czyjednak rzeczywiœcie zjawisko kryzysu jest nam obce?

W harcerstwie mamy do czynienia z kryzysami dwojakiego rodzaju. Z jednej strony naobozach, zimowiskach czy nawet na zbiórkach mog¹ siê wydarzyæ sytuacje zagra¿aj¹cenp. zdrowiu dzieci (wypadek w czasie pionierki, zagubienie w lesie czy poparzenie pod-czas s³u¿by w kuchni). Z drugiej strony, niestety, mo¿emy sobie wyobraziæ sytuacje, w któ-rych na szwank jest wystawione dobre imiê harcerstwa – pijani harcerze, nieodpowiedzialniinstruktorzy, k³opoty finansowe…

W obu wypadkach musimy reagowaæ – podejmowaæ konkretne dzia³ania w celu usuniêcianiebezpieczeñstwa i przywrócenia normalnej sytuacji. Nie wolno jednak zapominaæ o pra-wid³owym komunikowaniu siê ze wszystkimi, których dana sytuacja dotyczy. Dobre zarz¹-dzanie kryzysowe, wraz z odpowiedni¹ komunikacj¹, nigdy nie zapobiegnie kryzysowi,ale prawdopodobnie pozwoli zminimalizowaæ jego negatywne skutki.

Niniejsze opracowanie zosta³o przygotowane z myœl¹ o instruktorach, którzy mog¹ – bezwczeœniejszego ostrze¿enia – znaleŸæ siê w przys³owiowym oku cyklonu. Zale¿a³o nam napokazaniu kilku przyk³adów sytuacji, w których my – instruktorzy mo¿emy siê znaleŸæ.W materiale przeczytacie opis siedmiu historii, które wydarzy³y siê lub mog³y wydarzyænaprawdê w³aœnie w pracy harcerskiej.

Ka¿da z historii zawiera opis sytuacji kryzysowej oraz propozycje dzia³añ, które powinnyzostaæ podjête. Znajdziecie tu tak¿e przyk³ady narzêdzi komunikacyjnych, którymi mo¿nasiê pos³u¿yæ w danej sytuacji. Opisy wydarzeñ poprzedzaj¹ dwa zespo³y zasad – komuni-kacji w sytuacji kryzysowej oraz postêpowania w kontaktach z mediami.

Mamy nadziejê, ¿e ten materia³ nie bêdzie ci nigdy potrzebny, w czym mo¿e pomóc jegownikliwe przestudiowanie.

phm. Olgierd Annusewiczphm. Arkadiusz Bojarun

hm. Jêdrzej Kunowski

3Zarz¹dzanie informacj¹ w sytuacji kryzysowej

WYPADEK NA RAJDZIE

Miejsce: zgrupowanie obozów w Nartach k. Jedwabna

T³o: dru¿yna harcerska, koedukacyjna; kadra: dru¿ynowa z dwuletnim sta¿em i dwóch przybocz-nych

Opis sytuacji kryzysowej

Zgodnie z planem obozu dru¿yna wysz³a na trzydniowy rajd. Wszyscy byli zaaferowani – prze-cie¿ mieli przejœæ 20 km, a po drodze zwiedziæ jeszcze kilka rezerwatów przyrody, co daje takpotrzebne punkty na odznaki PTTK...

Pod wieczór oboŸna znalaz³a nocleg u sot³ysa w stodole. Dru¿ynowa zarz¹dzi³a przygotowanieposi³ku, zaj¹³ siê tym zastêp s³u¿bowy. OboŸna poprosi³a so³tysow¹ o zagotowanie du¿ego garawody na herbatê i zupki.

Gdy woda by³a gotowa, dwójka najstarszych harcerzy wynios³a garnek z wrz¹tkiem na podwór-ko, a ka¿dy z harcerzy nalewa³ sobie wodê do mena¿ki, zalewaj¹c zupkê w proszku. Nieszczêœli-wie jedna z harcerek wyla³a sobie ca³¹ zawartoœæ mena¿ki na nogê! Sp³ywaj¹cy rosó³ rozla³ siêpo nodze i wla³ do buta. Harcerka dozna³a oparzenia II stopnia.

Dziewczyna zosta³a zawieziona do szpitala w Szczytnie, gdzie znalaz³ j¹ dziennikarz lokalnejgazety opisuj¹cy wypadki na koloniach i obozach…

DZIA£ANIA, KTÓRE POWINNY ZOSTAÆ PODJÊTE

· Dru¿ynowy powiadamia pogotowie/lekarza, zawozi harcerkê na ostry dy-¿ur do szpitala.

· Nastêpnie kontaktuje siê z komendantem obozu i rodzicami, zdaj¹c rela-cjê z wydarzenia.

· Komendant zgrupowania przejmuje opiekê nad harcerk¹ i dalej kontaktujesiê z rodzicami oraz dziennikarzem lokalnej gazety.

· Dru¿ynowy pisze relacjê z wydarzenia, któr¹ przekazuje drog¹ s³u¿bow¹– do komendanta hufca, a ten do komendanta chor¹gwi.

· Relacja jest tak¿e natychmiast przes³ana do zainteresowanej lokalnejgazety.


Relacja

Jedwabno, 22 lipca 2003 r.

pwd. Anna Ma³eckaDru¿ynowa 5 DH „Robinsonada”

W dniu 15 lipca br. dru¿yna po dwudniowych przygotowaniach (mikrokursie poruszaniasiê po drodze, pakowania plecaka i przypomnieniu obowi¹zuj¹cych regulaminów) wyru-szy³a na zaplanowan¹ wêdrówkê. Trzydniowy rajd prowadzi³ przez rezerwaty przyrody.Harcerze zdobywali punkty na odznaki PTTK. Drugiego dnia rajdu znaleŸliœmy noclegw stodole u so³tysa, w miejscowoœci D¹browa.

Zastêp s³u¿bowy przyst¹pi³ do przygotowania obiadokolacji, a oboŸna Ma³gosia Ziembiñ-ska poprosi³a so³tysow¹ o zagotowanie dla dru¿yny wody na herbatê i do ciep³ego posi³ku.

Zagotowan¹ wodê wynios³o na podwórko dwóch najstarszych harcerzy z dru¿yny – MarekKrzysztofowicz i Adam Nowak. Ka¿dy z naszych harcerzy nala³ sobie wody do mena¿ki,zalewaj¹c zupkê w proszku. Nieszczêœliwie podczas przenoszenia zupy Gra¿yna Kukielwyla³a sobie zawartoœæ mena¿ki na stopê, a trochê gor¹cej zupy wla³o siê do buta har-cerki.

Natychmiast po tym wydarzeniu zdjêliœmy but z nogi Gra¿yny i posadziliœmy j¹ przy stud-ni, polewaj¹c nogê zimn¹ wod¹. Ja zadzwoni³am po pogotowie oraz do komendanta obozuhm. Jana Wieczorka, któremu przekaza³am opiekê nad Gra¿yn¹ w szpitalu, dok¹d zabra³oj¹ pogotowie. Nastêpnie powiadomi³am mamê Gra¿yny, pani¹ Mariê Kukiel, która zdecy-dowa³a siê przyjechaæ do córki, jak najszybciej bêdzie mog³a.

Anna Ma³ecka

PIJANI HARCERZE

Miejsce: zgrupowanie obozów, gdzieœ na Podlasiu

T³o: dru¿yna harcerska, koedukacyjna i zastêp starszy; kadra: dru¿ynowa z dwuletnim sta¿emi dwóch przybocznych (jeden dru¿ynowy starszej dru¿yny z piêcioletnim sta¿em)



Dru¿yna m³odszych harcerek i harcerzy pojecha³a wraz ze szczepem na swój drugi obóz. Ponie-wa¿ dru¿yna starsza nie by³a w stanie samodzielnie wystawiæ podobozu, wiêc zosta³a do³¹czonado dru¿yny m³odszej jako zastêp starszy. Ich zadaniem by³o wspieranie kadry w przygotowaniui prowadzeniu zajêæ programowych.

Zastêp starszy k³ad³ siê póŸniej spaæ, móg³ poruszaæ siê po obozie w nocy. Po zakoñczeniu pio-nierki nadesz³a wiadomoœæ, ¿e jeden z cz³onków zastêpu starszego dosta³ siê na studia. Zastêpbez dyskusji stwierdzi³, ¿e tak wa¿ne wydarzenie nale¿y uczciæ. Wieczorem uda³ siê na poblisk¹polankê, gdzie m³odsi harcerze zbudowali chatki.

Nad ranem, chwiejnym krokiem, mijaj¹c wartowników poszli spaæ. Odg³osy pobudki nie obudzi-³y ich. Ju¿ wczeœniej mieli problemy ze wstawaniem, wiêc nikt nie zwróci³ uwagi na ten fakt.Jednak nocni wartownicy opowiedzieli w dru¿ynie, ¿e coœ zdarzy³o siê w nocy. Sprawa wysz³a najaw, gdy jeden z m³odszych zastêpów wracaj¹c z patrolu przyniós³ skrzynkê z pustymi butelkamipo piwie znalezionymi w jego sza³asie.

Dwa dni póŸniej, w niedzielê by³ dzieñ odwiedzin rodziców. M³odzi harcerze od razu pochwalilisiê swoim znaleziskiem. Jeden ze zdenerwowanych ojców, zadzwoni³ do znajomego dziennikarzaz TVN. Jeszcze tego samego dnia na obozie pojawi³a siê ekipa z programu „Uwaga”.


Komendant zgrupowania:

· Odizolowuje starszych harcerzy od m³odszych kolegów i przenosi ich podswój bezpoœredni nadzór do komendy zgrupowania.

· Odbywa z nimi rozmowê na temat tego, co siê wydarzy³o. Musz¹ saminaprawiæ swój b³¹d i zaproponowaæ karê.

· Zawiadamia rodziców harcerzy, którzy nie przyjechali w odwiedziny.

· Zwo³uje radê obozu i przedstawia sytuacjê. Zakazuje udzielania informa-cji prasie i prosi o odsy³anie dziennikarzy do siebie.

· Zawiadamia GK ZHP o sytuacji i przyjeŸdzie ekipy TVN. Pozostaje w sta-³ym kontakcie z osob¹ odpowiedzialn¹ w GK za kontakty z mediami.

· Napisan¹ przez dru¿ynow¹ relacjê z przebiegu zdarzeñ przekazuje dohufca, chor¹gwi i GK ZHP.

· Informuje prasê o poczynionych krokach, uzasadnia, ¿e ZHP podejmujedzia³ania wychowawcze wobec swoich cz³onków; w tym wypadku harce-rze, którzy z³amali normy, sami postawili przed sob¹ zadania, które wyko-naj¹, aby siê zrehabilitowaæ.


Relacja

Niedalekowo, 19 lipca 2003 r.pwd. Katarzyna BabackaDru¿ynowa 125 DH „Szczêœliwcy”

W dniu 18 lipca br. jeden z cz³onków zastêpu starszego Adam Malinowski otrzyma³ listempoleconym wiadomoœæ, ¿e dosta³ siê na studia. Jego koledzy z zastêpu postanowili uczciæto wydarzenie. PóŸnym wieczorem zastêp opuœci³ teren obozu i wybra³ siê na poblisk¹polankê, gdzie sta³y chatki (sza³asy). Tam spo¿yli kupione wczeœniej piwo. Nad ranemwrócili do swych namiotów.

Poinformowana przez wartowników o tym, co widzieli w nocy i zweryfikowaniu faktów,po rozmowie z komendantem obozu, poleci³am zastêpowi starszemu spakowaæ siê i za-meldowaæ natychmiast u komendanta zgrupowania.

Katarzyna Babacka

AWANTURY RODZICÓW

Miejsce: przed obozem – Poznañ, obóz w Borach Tucholskich, po obozie – Poznañ

T³o: Dru¿yna harcerska istniej¹ca 3 miesi¹ce; kadra: m³oda dru¿ynowa z doœwiadczeniem przy-bocznej (2 lata)


Kasia po ukoñczeniu kursu dru¿ynowych postanowi³a za³o¿yæ now¹ dru¿ynê w swoim œrodowi-sku. Po konsultacjach ze szczepowym zdecydowa³a siê zrobiæ nabór w kwietniu i postaraæ siê,aby jak najwiêcej osób z nowej dru¿yny pojecha³o na obóz. Uda³o siê zebraæ 18 osób, co wrazKasi¹ i jej dwoma przybocznymi utworzy³o dru¿ynê obozow¹. Dzieci by³y uczniami klas V i VI.

Wszystko sz³o bardzo dobrze, zgodnie z planem. Na zebraniu przedobozowym rodzice wys³uchaliinformacji komendanta obozu i Kasi. Jeden z rodziców zapyta³, ile gniazdek bêd¹ mia³y dzieci dodyspozycji. Po wyjaœnieniu, ¿e wcale, bo obóz jest w lesie, potwierdzi³, ¿e jest zadowolony. Jed-


nak to nie uspokoi³o jednej mamy, która zaczê³a siê wypytywaæ o ka¿dy szczegó³ ¿ycia obozo-wicza.

Po wyczerpuj¹cych odpowiedziach zapyta³a, czy jedzie na obóz ktoœ starszy. Komendant wyja-œni³, ¿e wszyscy cz³onkowie kadry s¹ pe³noletni i po odpowiednich kursach. Jednak mama za¿¹-da³a podania ich wieku. Na odpowiedŸ, ¿e komendant ma 24 lata, ponownie dopytywa³a siê, czyjedzie ktoœ starszy. W koñcu zapyta³a, jak jej dziecko bêdzie mog³o ³adowaæ komórkê, bo przecie¿ona musi codziennie dzwoniæ do syna. Otrzyma³a odpowiedŸ, ¿e jest to niemo¿liwe. Mama corazbardziej podnosi³a g³os, mówi¹c o nieodpowiedzialnoœci kadry i utrudnianiu kontaktów z dzieæ-mi. W rozwi¹zaniu sytuacji komendantowi i dru¿ynowej pomog³a grupa rodziców dzieci, którena obóz mia³y jechaæ ju¿ kolejny raz.

Ch³opiec w koñcu pojecha³ na obóz, z zastrze¿eniem, ¿e zadzwoni zaraz po przyjeŸdzie na miej-sce, a jak jego telefon wy³aduje siê, to mama bêdzie mog³a zadzwoniæ na komórkê komendanta.Pech sprawi³, ¿e na miejscu obozu sieæ komórkowa komendanta nie mia³a najlepszego zasiêgu.M³ody harcerz, zaaklimatyzowany na obozie, wcale nie chcia³ codziennie rozmawiaæ z mam¹.Jednak zdenerwowana kobieta podczas jednej z rozmów, które dosz³y do skutku, zwymyœla³adru¿ynow¹. Sytuacja powtórzy³a siê podczas odwiedzin rodziców i po powrocie z obozu.

Dwa dni po obozie druhna Kasia i komendant zostali powiadomieni przez komendanta hufcao z³o¿eniu na nich skargi przez rodziców w komendzie chor¹gwi oraz poinformowaniu lokalnejgazety. Maj¹ stawiæ siê w hufcu na spotkanie z dziennikarzem…


· Komendant hufca poleca komendantowi i dru¿ynowej napisaæ relacjêz zaistnia³ej sytuacji i spotyka siê nimi. Nastêpnie razem spotykaj¹ siêz dziennikarzem.

· Na spotkaniu przekazuj¹ dziennikarzowi relacjê, wyjaœniaj¹ specyfikê har-cerskiego obozu: brak pr¹du, zakaz zabierania sprzêtu radiowego, telefo-nów – jako harcerski styl. Mówi¹, ¿e na zebraniu przedobozowympoinformowano wszystkich rodziców, jak wygl¹da ¿ycie na obozie.

· Komendant hufca w rozmowie z dziennikarzem podkreœla, ¿e kadra obo-zowa jest doœwiadczona, prowadzi³a lub uczestniczy³a w wielu obozachharcerskich oraz ¿e posiada uprawnienia – ukoñczony kurs wychowaw-ców kolonijnych i kierowników placówek wypoczynku.


Relacja

Poznañ, 15 wrzeœnia 2002 r.phm. Jakub Kosiñskikomendant obozu Hufca Poznañw Tucholi

Obóz œrodowiska 32 DH w Funce odby³ siê w dniach 1–26 lipca br. Uczestnikami by³opiêæ dru¿yn hufca, w sumie 120 osób. Dla ka¿dej dru¿yny zosta³o zorganizowane osobnezebranie dla rodziców, w czasie którego dowiedzieli siê o wszystkim na temat obozu: miej-scu, zg³oszeniu do sanepidu, kuratorium, stra¿y po¿arnej, o uprawnieniach kadry oraz wa-runkach, jakie panuj¹ na obozie harcerskim.

Na naszym obozie ka¿dy harcerz mia³ zapewnion¹ kanadyjkê (³ó¿ko polowe), koc, mate-rac. Urz¹dzenia obozowe harcerze wykonali tradycyjnie w³asnorêcznie z ¿erdzi. Pion sani-tarny by³ wyposa¿ony w rynny z kranikami z zimn¹ wod¹, kabiny z miskami do higienyosobistej oraz parnikiem do grzania wody. Wy¿ywienie sk³ada³o siê z czterech posi³ków.Ponadto rodziców poproszono o niedawanie swym dzieciom na obóz radyjek, walkme-nów, discmenów i telefonów komórkowych, ze wzglêdu na warunki leœne, gdzie sprzêtmo¿e siê zniszczyæ, a tak¿e na brak mo¿liwoœci ³adowania akumulatorów.

Na zebraniu wiêkszoœæ rodziców przyjê³a z radoœci¹ te informacje, ale kilkoro z niedowie-rzaniem dopytywa³o siê nadal, ile gniazdek dzieci bêd¹ mia³y do dyspozycji i czy teren jestogrodzony i oœwietlony, na co uzyskali odpowiedŸ przecz¹c¹.

Rodzice jednego z harcerzy bardzo domagali siê sta³ego kontaktu telefonicznego z dziec-kiem podczas obozu, co zosta³o spe³nione – udostêpniono im numer telefonu komórkowe-go komendanta obozu. Problemem okaza³ siê zasiêg sieci komórkowej – w BorachTucholskich, gdzie odbywa³ siê obóz, sieæ komórkowa ma s³aby i zanikaj¹cy zasiêg, cospowodowa³o zrywanie po³¹czeñ. Marek, syn pañstwa Klukowskich zaaklimatyzowa³ siêbardzo szybko na obozie i wcale nie chcia³ czêsto dzwoniæ do rodziców, pomimo przypo-minania mu o tym przez dru¿ynow¹.

Pani Klukowska podczas dnia odwiedzin i po powrocie syna z obozu g³oœno wyra¿a³aswoj¹ z³¹ opiniê na temat obozu i jego prowadzenia przez nas. Pomimo próœb nie chcia³aporozmawiaæ na osobnoœci, lecz przy wszystkich harcerzach, na co nie pozwoliliœmy, za-chowuj¹c wszelkie formy grzecznoœciowe.

CZUWAJ!

phm. Jakub Kosiñski


KATAKLIZM

Miejsce: obóz harcerski Szczepu „Orliki” z Radomia – na Mazurach, ko³o Gi¿ycka

T³o: samodzielny, ma³y obóz harcerski, 60 osób, w lesie, nad jeziorem, zbudowany „od zera” –z typow¹ pionierk¹: bram¹, ziemiank¹ itd., ok. 3 km do najbli¿szej osady, 10 osób kadry + ku-charz, ratownik i pielêgniarka, samochód dostawczy


Któregoœ piêknego dnia, a w³aœciwie wcale nie piêknej nocy, na samotny obóz spad³a niespo-dziewana burza z huraganowym wiatrem. Wiatr powali³ drzewa w lesie, ulewa spowodowa³amiejscowe zalania. Dwa drzewa spad³y na namioty mieszkalne – jedno na namiot harcerzy (dwojedzieci rannych), a drugie na namiot wêdrowników (nie by³o ich w namiocie, bo w³aœnie uczestni-czyli w ratowaniu mienia), woda zala³a magazyn ¿ywnoœci w ziemiance, drzewo spad³o na sa-mochód zaopatrzeniowca, chwilowo unieruchamiaj¹c go.

Przestraszone nawa³nic¹ dzieci zaczê³y dzwoniæ do rodziców zaraz po przejœciu burzy. M³odymludziom sytuacja wyda³a siê straszniejsza ni¿ by³a naprawdê, dzieci przedstawia³y sytuacjê tak,jak j¹ widzia³y w nocy – tragicznie.

Jeden z rodziców – doœæ sceptycznie nastawiony do harcerstwa i obozowania w lesie – wykorzy-sta³ okazjê do zanegowania takiej formy obozowania: zadzwoni³ do znajomego dziennikarzalokalnej telewizji. Jedna z matek wpad³a w histeriê – postanowi³a zabraæ swoj¹ córkê z obozu.Jeszcze w nocy na obozie rozdzwoni³y siê telefony – przestraszeni rodzice sprawdzali, czy ichdzieci ¿yj¹.

Do komendanta obozu zadzwoni³o lokalne radio prosz¹c o komentarz do telefonu przestraszone-go rodzica. Mo¿na siê spodziewaæ, ¿e rano na obozie zaczn¹ pojawiaæ siê rodzice razem z lokal-nymi mediami…


· Ranne dzieci zostaj¹ opatrzone. Wed³ug oceny pielêgniarki i przeszkolo-nych harcerzy z HGR, mog¹ zaczekaæ do rana na naprawê samochodui dopiero wtedy byæ przewiezione do lekarza.

· Powalone namioty naprawiono prowizorycznie, dzieci id¹ spaæ po poda-niu ciep³ej herbaty. Rozpoczyna siê naprawa samochodu, by jak najszyb-ciej zawieŸæ dwójkê rannych harcerzy na badania i przywieŸæ koniecznezaopatrzenie.


Komenda obozu:

· Tworzy „relacjê kryzysow¹” i natychmiast powiadamia hufiec.

· Powiadamia rodziców poszkodowanych dzieci.

· Na apelu porannym zapoznaje z sytuacj¹ harcerzy.

· Odbiera ka¿dy telefon od rodziców, wyjaœnia i uspokaja.

· Wyznacza jedn¹ osobê z kadry do „oprowadzania” przyje¿d¿aj¹cych naobóz rodziców i dziennikarzy.

Komenda hufca:

· Przygotowuje komunikat na temat zaistnia³ej sytuacji.

· Organizuje spotkanie informacyjne z rodzicami i lokalnymi mediami.

· Wysy³a instruktora komendy do pomocy na obozie.

Komunikat do rodziców i mediów

(papier firmowy hufca)Radom, 18 lipca 2003 roku

Burza nad harcerskim obozem

Nad harcerskim obozem Szczepu „Orliki” z Radomia ko³o Gi¿ycka na Mazurach, w nocyz 16 na 17 lipca br. przesz³a nawa³nica. Burza i spadaj¹ce drzewa zrani³y dwójkê harcerzyi spowodowa³y straty w maj¹tku obozu. Rannym harcerzom zosta³a natychmiast udzielonapomoc przedmedyczna, a nastêpnie odwieziono ich do szpitala w Gi¿ycku na obserwacjê.Wed³ug oceny lekarzy ich zdrowiu nie zagra¿a ¿adne niebezpieczeñstwo i za dwa dni bêd¹mogli wróciæ na obóz. Pozostali harcerze – uczestnicy obozu, po prze¿yciu nocnej przygo-dy, czuj¹ siê dobrze i s¹ pod sta³¹ opiek¹ kadry obozu i komendy hufca. Straty w maj¹tku iinfrastrukturze obozu zosta³y ju¿ naprawione si³ami kadry obozu i samych harcerzy. Dzi-siaj nad obozem œwieci s³oñce, a harcerze bêd¹ realizowaæ za³o¿ony program.

Zapraszamy do odwiedzenia obozu w dniach 19–20 lipca (dni odwiedzin na obozie), lubw innym dogodnym dla Pañstwa terminie. Szczep „Orliki”, obóz ko³o Gi¿ycka, tel. ko-mendy 0-601 987 654.

Zapraszamy!

hm. Gwidon Biedronkakomendant hufca

kontakt do komendy hufca: 0-48 55 66 77


D£UGI ZHP

Miejsce: hufiec w Szczecinie

T³o: Hufiec jest typowym hufcem miejskim: organizuje akcjê letni¹ i zimow¹, sta³e szkolenia dladru¿ynowych, akcje na rzecz spo³ecznoœci lokalnej, sztab WOŒP; wspó³praca z w³adzami lokal-nymi jest poprawna, trudno j¹ jednak nazwaæ rewelacyjn¹, hufiec dostaje wsparcie na HALiZoraz szcz¹tkowe dofinansowanie akcji œródrocznych; czêœæ funduszy pochodzi tak¿e od sponso-rów; hufiec utrzymuje dwa razy po pó³ etatu (komendant + kwatermistrz).


W mediach ogólnopolskich ukaza³y siê materia³y o d³ugach ZHP siêgaj¹cych milionów z³otych.„Newsweek” opisa³ krytyczn¹ sytuacjê finansow¹ ZHP, sugeruj¹c, ¿e winny jest brak gospodar-noœci i zbyt rozbudowany aparat etatowy Zwi¹zku, podaje przyk³ady nieuczciwego rozliczaniadotacji samorz¹dowych.

Lokalni w³odarze i sponsorzy trac¹ zaufanie do ZHP, wyraŸnie daj¹ do zrozumienia, ¿e nie chc¹utrzymywaæ etatów hufca i wrzucaæ pieniêdzy do „czarnej dziury” d³ugów. Pozytywne rozpa-trzenie w³aœnie z³o¿onych wniosków grantowych staje siê mocno w¹tpliwe…


Sytuacja jest wyraŸnie inna od poprzednich. Tym razem kryzys ogólnopolskitworzy trudn¹ sytuacjê lokaln¹. Mimo wszystko sytuacja nie jest beznadziej-na. Komenda hufca powinna:

· Korzystaj¹c z materia³ów wydanych przez GK ZHP zapoznaæ siê z sytu-acj¹ finansow¹ Zwi¹zku, poziomem d³ugów i podjêtymi dzia³aniami ratun-kowymi (jak widaæ, tym razem „relacja kryzysowa” powinna byæprzekazywana w dó³ struktury i trafiæ do r¹k komendanta hufca).

· Przygotowaæ (o ile wczeœniej nie istnia³) zakres obowi¹zków komendantai kwatermistrza – etatowców.

· Przygotowaæ jasne i klarowne sprawozdanie finansowe i bud¿et hufca –tak by mo¿na by³o pos³ugiwaæ siê tymi dokumentami w rozmowach z part-nerami zewnêtrznymi.

· Przez pewien czas proponowaæ samorz¹dowcom i sponsorom udzielaniepomocy w innej formie ni¿ gotówka (sprzêt, materia³y itp.).

· Rzetelnie i terminowo rozliczaæ wszystkie przedsiêwziêcia, konieczniedostarczaæ rozliczenia darczyñcom – nawet gdy tego nie oczekuj¹.


POS¥DZENIE O PEDOFILIÊ

Miejsce: hufiec w Rzeszowie

Czas: wrzesieñ, zaraz po wakacjach

T³o: dru¿yna starszoharcerska (gimnazjaliœci), koedukacyjna; kadra: m³ody dru¿ynowy i dwojenieletnich przybocznych; dru¿yna dzia³a od dwóch lat, dru¿ynowy jest instruktorem od trzechlat; w ostatnim czasie w mediach ujawnia siê kilka skandali pedofilskich oraz przypadków mole-stowania nieletnich


Po powrocie z obozu harcerskiego m³ody dru¿ynowy (21 lat, student polonistyki) zosta³ oskar¿o-ny o pedofiliê przez jednego z rodziców (ojca), który widzia³, jak dru¿ynowy trzyma³ jego trzyna-stoletni¹ córkê na kolanach i ca³owa³ j¹ w czo³o. Poza tym ów ojciec w rozmowie z córk¹dowiedzia³ siê o harcerskich pl¹sach z ca³owaniem i obejmowaniem siê (z udzia³em swojej córkii dru¿ynowego).

O tej sytuacji opowiedzia³ znajomemu dziennikarzowi – nawet nie z³oœliwie, ale po prostu w cza-sie imprezy rodzinnej. Dziennikarz podchwyci³ popularny i medialny temat, który „kupi³a” odniego ogólnopolska gazeta. Po artykule do hufca zaczêli dzwoniæ inni dziennikarze lokalni i ogól-nopolscy, domagaj¹c siê wyjaœnieñ i komentarzy…


Sytuacja bardzo groŸna – dotycz¹ca bezpoœrednich relacji z dzieæmi orazich bezpieczeñstwa. Jednoczeœnie – znaj¹c specyfikê gier harcerskich –powinniœmy zdawaæ sobie sprawê z prawdopodobnej niewinnoœci dru¿yno-wego – musimy pamiêtaæ, ¿e on tak¿e podlega naszej ochronie. W tymprzypadku komenda hufca:

· Natychmiast bada sprawê, rozmawia z dru¿ynowym, przybocznymi, inny-mi instruktorami maj¹cymi kontakt z dru¿yn¹ oraz – korzystaj¹c z pomocyosób z odpowiednim przygotowaniem – z harcerzami.

· Zawiadamia o sprawie G³ówn¹ Kwaterê ZHP, przesy³aj¹c „relacjê kryzy-sow¹”.

· Spotyka siê z rodzin¹ harcerki, aby wyjaœniæ przyczyny konfliktu, powia-damia ich o podjêtych dzia³aniach.

· Spotyka siê z rodzicami harcerek i harcerzy z dru¿yny.


· Spotyka siê z dziennikarzem, aby wyjaœniæ przyczyny konfliktu, powiada-mia o podjêtych dzia³aniach.

· W razie du¿ego zainteresowania mediów lokalnych wysy³a do nich krótkikomunikat wyjaœniaj¹cy sytuacjê i przedstawiaj¹cy podjête dzia³ania.

· WA¯NE! W razie jakichkolwiek podejrzeñ odsuwa dru¿ynowego od pracyz dru¿yn¹, zg³asza sprawê w celu wyjaœnienia do prokuratury oraz dos¹du harcerskiego.

ZAGINIÊCIE

Miejsce: obóz gdzieœ na Mazurach

Czas: lipiec


Na obozie harcerskim w trakcie „robinsonady” zastêp z dru¿yny mêskiej próbowa³ w nocy po-dejœæ sza³as dziewczyn i zabraæ im proporzec. Niestety, w czasie nocnej wyprawy dwójka dziecizgubi³a siê w lesie.

Nastêpnego dnia reszta zastêpu zawiadomi³a dru¿ynowego, który poprosi³ o pomoc stra¿ leœn¹i policjê wodn¹. Rozpoczê³a siê akcja poszukiwawcza. Ca³¹ spraw¹ zainteresowa³y siê mediaogólnopolskie, które „na ¿ywo” relacjonowa³y przebieg poszukiwañ.

Dziennikarze i w³adze kuratorium oskar¿y³y komendanta obozu o niedopilnowanie dzieci, nara-¿enie ich na niebezpieczeñstwo utraty zdrowia lub ¿ycia. Przy okazji sanepid przeprowadzi³ szcze-gó³ow¹ kontrolê i zakwestionowa³ samodzielne przygotowywanie posi³ków przez harcerzy w czasie„robinsonady”. Rozdzwoni³y siê telefony – rodzice chcieli siê upewniæ, ¿e ich dzieciom nic siênie sta³o.

Po 14 godzinach poszukiwañ znaleziono dwóch harcerzy. Jeden z nich z³ama³ nogê wpadaj¹c dodo³u. Drugi zosta³ przy nim i udzieli³ pierwszej pomocy, ba³ siê jednak wyruszyæ po pomoc, gdy¿w nocy stracili orientacjê. Zdecydowali wiêc siê nie rozdzielaæ.



Dzia³ania komendanta zgrupowania

Bezpoœrednie zarz¹dzanie sytuacj¹ kryzysow¹:

· Natychmiastowe powiadomienie s³u¿b ratunkowych (stra¿ leœna, policja)oraz odpowiedniej osoby w GK i komendanta hufca.

· Zawiadomienie rodziców zagubionych dzieci i ich bie¿¹ce informowanie(co godzinê telefon).

· Zawiadomienie o sprawie lokalnego komendanta hufca lub chor¹gwi.

· Spisanie do dokumentacji relacji ze zdarzenia.

· Spotkanie z uczestnikami obozu – jedno „na gor¹co”, a potem ogniskopoœwiêcone temu tematowi – przedstawienie relacji, dyskusja i wyci¹gniê-cie wniosków.

Komunikacja zewnêtrzna – utrzymywanie kontaktów z mediami:

· Ustanowienie specjalnego numeru telefonu dla rodziców i podanie go domediów.

· Przekazanie mediom, ¿e rodzice zaginionych harcerzy s¹ na bie¿¹coinformowani o rozwoju zdarzeñ.

· Przygotowanie wypowiedzi uzasadniaj¹cej celowoœæ takich elementówprogramu obozu jak „robinsonada” i samodzielnego przygotowania posi³-ków przez harcerzy (obok).


WypowiedŸ

O samodzielnoœci harcerzy

Jest mi niezwykle przykro, ¿e dosz³o do tego wypadku. Na szczêœcie obaj ch³opcy ju¿ siêodnaleŸli i s¹ pod dobr¹ opiek¹ miejscowych lekarzy. W ci¹gu ostatnich kilkunastu godzinzarzucono mi niedostateczn¹ opiekê nad dzieæmi: ¿e same w czasie „robinsonady” musia³yzbudowaæ sobie sza³as, same sobie gotowa³y i same decydowa³y, jak bêd¹ spêdzaæ czas.

Rzeczywiœcie, gdybyœmy mówili o zwyk³ej formie letniego wypoczynku dzieci, a takie rze-czy mia³yby miejsce i trwa³yby przez ca³y okres kolonii – sam krytykowa³bym taki sposóbopieki nad dzieæmi. Jednak w przypadku harcerzy sprawa przedstawia siê inaczej. Jednymz najwa¿niejszych celów, jakie dziœ sobie stawiamy, to uczenie dzieci samodzielnoœci, wyra-bianie potrzeby sta³ego rozwijania siê i niepoddawania przeciwnoœciom. Chcemy, aby powkroczeniu w doros³e ¿ycie, harcerze potrafili daæ sobie radê. Nie chodzi tu jednak tylkoo pewne umiejêtnoœci, ale przede wszystkim o kszta³towanie postawy samodzielnoœci.

Dlatego w czasie obozu harcerskiego stawiamy dzieciom zadania – trudne, ale mo¿liwe dozrealizowania. Zachêcamy do samodzielnego – bez pomocy doros³ych – rozwi¹zywaniaproblemów, wykonywania najprostszych czynnoœci, staramy siê daæ im mo¿liwoœæ prak-tycznego æwiczenia rozmaitych umiejêtnoœci.

Ka¿de z takich samodzielnych zadañ jest bardzo dok³adnie przygotowywane: dzieci naj-pierw ucz¹ siê pewnych umiejêtnoœci od starszych harcerzy i instruktorów, potem pod ichokiem staraj¹ siê wykonywaæ je samodzielnie. Na „robinsonadzie” czy w czasie rajdu har-cerze sprawdzaj¹ swoje umiejêtnoœci. Pokonanie w³asnych s³aboœci daje najwiêcej satys-fakcji i ma kolosalne znaczenie dla kszta³towania charakteru m³odego cz³owieka. Jestempewien, ¿e sam by³bym du¿o ubo¿szym cz³owiekiem, jeœlibym nie pojecha³ na swoje obo-zy, na których nauczy³em siê nie tylko tego, jak zrobiæ sobie zupê, jak rozpaliæ ognisko,rozpoznawaæ roœliny i tropy zwierz¹t, jak czytaæ mapê. Najwa¿niejsze – tego tak¿e dziœstaramy siê uczyæ naszych harcerzy – to kszta³towanie aktywnej postawy i samodzielnegodzia³ania. Aby to osi¹gn¹æ, trzeba daæ dzieciom okazjê do samodzielnoœci.

Nale¿y jednak zaznaczyæ, ¿e zawsze staramy siê zapewniæ mo¿liwie najwy¿szy poziombezpieczeñstwa. Do tej „robinsonady” harcerze przygotowywali siê kilka dni – opracowaliprogram dzia³ania, projekt sza³asu, a nawet „menu”, które sami sobie mieli przygotowy-waæ. Ka¿de dziecko w czasie specjalnego ogniska dowiedzia³o siê o najwa¿niejszych spra-wach zwi¹zanych z bezpieczeñstwem. Krzywdz¹ce jest twierdzenie, ¿e nie zapewniamyharcerzom odpowiedniej opieki. Na naszym obozie jest 60 harcerzy, którymi opiekuje siêbezpoœrednio 9 instruktorów, do tego jest kilka osób wspieraj¹cych ich od strony organiza-cyjnej.

Taki model pracy wychowawczej harcerstwo realizuje od blisko stu lat, ale w³aœnie dzisiajumiejêtnoœci postawy, o których mówi³em wy¿ej, s¹ cenne dla tych m³odych ludzi jaknigdy dot¹d – mog¹ staæ siê dla nich przepustk¹ do osi¹gania sukcesów w doros³ym œwie-cie. A zaczynamy siê tego uczyæ nie od wielkich rzeczy – ale od tych najprostszych –ugotowania posi³ku na ognisku, zbudowania sza³asu, wykonania pionierki obozowej, czywreszcie samodzielnego (choæ w zastêpie) spêdzenia dwóch dni.


Jak wynika z opisanych historii, pojêcie sytuacji kryzysowej rzeczywiœcie mo¿e dotyczyætego, z czym na co dzieñ – prowadz¹c zbiórki lub obozy – mamy do czynienia. Dzisiajkryzys to ju¿ nie tylko wypadek czy niefortunne zdarzenie, ale ca³y splot konsekwencjizawinionych b³êdów, niedopatrzeñ, a tak¿e po prostu kaprysów przyrody.

Jak mo¿na zauwa¿yæ, ka¿dy z przypadków w ten lub inny sposób przyci¹gn¹³ zaintereso-wanie mediów. To dzisiaj najsilniejszy oœrodek opiniotwórczy, docieraj¹cy do milionówosób, które za prawdê bêd¹ uwa¿aæ w³aœnie relacjê telewizyjn¹, radiow¹ czy prasow¹.Dlatego tak istotna jest taka wspó³praca z dziennikarzami, która bêdzie sprzyja³a budowa-niu dobrego wizerunku waszych œrodowisk, a przez to ca³ego ZHP.

Istotn¹ kwesti¹ – z punktu widzenia koordynacji dzia³añ usuwaj¹cych skutki kryzysu, alete¿ wspomagaj¹cych kontakt z mediami – jest dobra komunikacja pomiêdzy instruktorami,którzy znaleŸli siê w obliczu trudnej sytuacji, a upowa¿nionymi osobami w G³ównej Kwa-terze ZHP. Pomocne mo¿e byæ sporz¹dzanie relacji porz¹dkuj¹cych wydarzenia i opisuj¹-cych podjête dzia³ania.

Oczywiœcie do wiêkszoœci sytuacji nie powinno nigdy dojœæ, ale co robiæ, gdy coœ takiegosiê wydarzy…

Naszym celem, wa¿nym – z punktu widzenia niedopuszczania do sytuacji kryzysowych –by³o tak¿e zwrócenie uwagi na potencjalne niebezpieczeñstwa dla harcerzy, instruktorówi wreszcie dla ca³ego harcerstwa.

Redakcja miesiêcznika „Czuwaj”dziêkuje firmie

KLC Krzysztof LuftChange Communications

za pomoc w przygotowaniuniniejszego materia³u


ZASADY KOMUNIKACJI W SYTUACJI KRYZYSOWEJ

PIERWSZE KROKI – KOGO I O CZYM POINFORMOWAÆ

1. W sytuacjach kryzysowych najwa¿niejszy jest czas – im szybciej zawiadomisznajwa¿niejsze dla sprawy osoby, tym szybciej otrzymasz stosown¹ pomoc.

2. Zacznij od zawiadomienia swojego prze³o¿onego – komendanta szczepu, hufca,chor¹gwi. Zdaj im dok³adn¹ relacjê z wydarzenia. Jeœli jest w tym twoja wina –przyznaj siê do niej, a ³atwiej bêdzie ci pomóc.

3. Na bie¿¹co powiadamiaj o zmianie sytuacji.

4. Jeœli wydarzenie dotyczy bezpoœrednio dziecka (w szczególnoœci jego zdrowiai ¿ycia) natychmiast powiadom jego rodziców.

5. Okreœl, kogo dotyczy sytuacja kryzysowa – ofiary (np. dzieci, sprzêt), adwokaciofiar (np. rodzice, opiekuni, kuratorium, w³aœciciel sprzêtu), ratownicy (osobyi instytucje, które mog¹ byæ pomocne w rozwi¹zaniu problemu – stra¿ po¿arna,leœniczy, wojsko, chor¹giew, GK).

6. Nie wahaj siê prosiæ o pomoc.

7. Opisuj wydarzenia takimi, jakimi s¹ – nie koloryzuj, nie bagatelizuj. Pomo¿e tow udzieleniu ci najlepszej mo¿liwej pomocy.

8. Nie kryj winnych, nie krêæ!

JAK ROZMAWIAÆ Z DZIENNIKARZAMI W SYTUACJI KRYZYSOWEJ

NIE WOLNO:

· Staraæ siê przekonaæ dziennikarzy.· Obra¿aæ dziennikarzy lub obra¿aæ siê

na dziennikarzy.· Sugerowaæ dziennikarzom pytañ.· Cytowaæ oklepanych zwrotów, fraze-

sów.· U¿ywaæ jêzyka hermetycznego – zro-

zumia³ego tylko dla œrodowiska har-cerskiego.

· Mówiæ za d³ugo i niekonkretnie.· Powo³ywaæ siê na swoje kontakty

i wp³ywy.

NALE¯Y:

· Mówiæ prawdê!· Mówiæ krótko i konkretnie.· Szanowaæ czas dziennikarza i odbiorcy.· Ograniczyæ komunikat do maksimum

trzech najwa¿niejszych informacji· Podsun¹æ Ÿród³a, gdzie informacja

mo¿e byæ sprawdzona.· Jeœli nie znamy odpowiedzi na pyta-

nie – umówiæ siê z dziennikarzem,kiedy przeka¿emy mu oczekiwan¹informacjê.

· Byæ zawsze dostêpnym.

PORADNIK DLA INSTRUKTORÓW

Documents

Transcript of PORADNIK DLA INSTRUKTORÓW