POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z...

14
Architectura 11 (3) 2012, 23–36 POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z WYMAGANIAMI PN-EN ISO 14688:2006 Anna GoáĊbiewska 1 Geoteko, Warszawa Streszczenie. W artykule przedstawiono oryginalną propozycjĊ dostosowania polskiej klasy¿kacji gruntów wedáug PN-B-02480:1986 do nomenklatury wymaganej przez PN-EN ISO 14688-1:2006. Uzasadniono w nim, Īe polska klasy¿kacja gruntów na pod- stawie uziarnienia oraz odpowiadającego mu makroskopowego rozpoznania gruntów speá- nia wymagania dotyczące zasad i metodyki rozpoznawania gruntów wedáug PN-EN ISO 14688:2006. Polska klasy¿kacja gruntów powinna byü – po wprowadzeniu drobnych zmian (tutaj prezentowanych) – dopuszczona do stosowania w ramach PN-EN ISO 14688:2006 poprzez umieszczenie w zaáączniku krajowym tej normy. Zaprezentowana propozycja po- winna wzbudziü przyjazny odbiór u inĪynierów branĪy budowlanej, daje bowiem szansĊ wprowadzenia normy PN-EN ISO 14688-1:2006 z równoczesnym zachowaniem pojĊü, do których są oni w Polsce od kilkudziesiĊciu lat przyzwyczajeni. Sáowa kluczowe: polska klasy¿kacja gruntów zgodna z ISO WSTĉP W latach 80. ubiegáego wieku podjĊto decyzjĊ o ujednoliceniu norm dotyczących projektowania geotechnicznego i badaĔ gruntów w obszarze krajów zjednoczonych w Unii Europejskiej. Od 2006 roku obowiązuje w Polsce norma PN-EN ISO 14688 Ba- dania geotechniczne. Oznaczanie i klasy¿kowanie gruntów. CzĊĞü 1: Oznaczanie i opis oraz CzĊĞü 2: Zasady klasy¿kowania. Celem klasy¿kacji jest stworzenie jednolitego systemu oznaczeĔ gruntów, obowiązu- jącego w danym Ğrodowisku i umoĪliwiającego áatwą komunikacjĊ geotechników. Istnie- jące dotychczas – w róĪnych krajach – klasy¿kacje gruntów miaáy wiele cech wspólnych, chociaĪ Īniáy siĊ w szczegóáach; uwzglĊdniaáy teĪ specy¿kĊ gruntów wystĊpujących na danym obszarze. Adres do korespondencji – Coresponding author: Anna GoáĊbiewska, Geoteko. Projekty i Konsultacje Geotechniczne Sp. z o.o., ul. Waábrzyska 3/5, 02-739 Warszawa, e-mail: [email protected]

Transcript of POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z...

Page 1: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Architectura 11 (3) 2012, 23–36

POLSKA KLASYFIKACJA WED UG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z WYMAGANIAMI PN-EN ISO 14688:2006

Anna Go biewska1

Geoteko, Warszawa

Streszczenie. W artykule przedstawiono oryginaln propozycj dostosowania polskiej klasy kacji gruntów wed ug PN-B-02480:1986 do nomenklatury wymaganej przez PN-EN ISO 14688-1:2006. Uzasadniono w nim, e polska klasy kacja gruntów na pod-stawie uziarnienia oraz odpowiadaj cego mu makroskopowego rozpoznania gruntów spe -nia wymagania dotycz ce zasad i metodyki rozpoznawania gruntów wed ug PN-EN ISO 14688:2006. Polska klasy kacja gruntów powinna by – po wprowadzeniu drobnych zmian (tutaj prezentowanych) – dopuszczona do stosowania w ramach PN-EN ISO 14688:2006 poprzez umieszczenie w za czniku krajowym tej normy. Zaprezentowana propozycja po-winna wzbudzi przyjazny odbiór u in ynierów bran y budowlanej, daje bowiem szans wprowadzenia normy PN-EN ISO 14688-1:2006 z równoczesnym zachowaniem poj , do których s oni w Polsce od kilkudziesi ciu lat przyzwyczajeni.

S owa kluczowe: polska klasy kacja gruntów zgodna z ISO

WST P

W latach 80. ubieg ego wieku podj to decyzj o ujednoliceniu norm dotycz cych projektowania geotechnicznego i bada gruntów w obszarze krajów zjednoczonych w Unii Europejskiej. Od 2006 roku obowi zuje w Polsce norma PN-EN ISO 14688 Ba-dania geotechniczne. Oznaczanie i klasy kowanie gruntów. Cz 1: Oznaczanie i opis oraz Cz 2: Zasady klasy kowania.

Celem klasy kacji jest stworzenie jednolitego systemu oznacze gruntów, obowi zu-j cego w danym rodowisku i umo liwiaj cego atw komunikacj geotechników. Istnie-j ce dotychczas – w ró nych krajach – klasy kacje gruntów mia y wiele cech wspólnych, chocia ró ni y si w szczegó ach; uwzgl dnia y te specy k gruntów wyst puj cych na danym obszarze.

Adres do korespondencji – Coresponding author: Anna Go biewska, Geoteko. Projekty i Konsultacje Geotechniczne Sp. z o.o., ul. Wa brzyska 3/5, 02-739 Warszawa, e-mail: [email protected]

Page 2: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

24 A. Go biewska

Acta Sci. Pol.

Podstawowe cechy dobrej klasy kacji gruntów to: prostota, czytelne kryteria, uwzgl dniaj ce jej cel oraz spójno rozpoznania makroskopowego gruntu z rozpozna-niem na podstawie bada laboratoryjnych. Polska klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 (zwana dalej w skrócie PN) spe nia wymienione kryteria dobrej klasy kacji. Norma PN--EN ISO 14688:2006 (zwana dalej w skrócie ISO) w wielu przypadkach nie spe nia wymienionych wy ej kryteriów dobrej klasy kacji [Go biewska i Wudzka 2006, Go -biewska 2007, 2008, 2011, D bska i Go biewska 2012], gdy :

jest bardzo nieczytelnie zredagowana i niedopracowana (w wielu przypadkach pozo-stawia oceniaj cemu decyzj o klasy kacji wed ug w asnych kryteriów), klasy kacja na podstawie uziarnienia jest skomplikowana i niespójna z rozpoznaniem makroskopowym wed ug cz ci 1, zawiera bardzo du o b dów, na przyk ad w poszczególnych krajach ró ne grunty maj ten sam symbol, co zaprzecza podstawowemu celowi tej klasy kacji, e b dzie jednakowa dla wszystkich krajów UE.W niniejszym artykule zaprezentowana zostanie propozycja klasy kacji gruntów na

podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy PN-EN ISO 14688-1:2006, a rów-nocze nie bazuj ca na klasy kacji wed ug PN-B-02480:1986.

ZASADY KLASYFIKACJI GRUNTU NA PODSTAWIE UZIARNIENIA WED UG PN-EN ISO 14688-2:2006

Podstaw rozpoznania gruntu wed ug ISO jest analiza makroskopowa opisana w cz -ci 1 normy. Zasady klasy kowania gruntu na podstawie uziarnienia podane s w za cz-

nikach informacyjnych cz ci 2 normy. W za czniku informacyjnym A normy 14688-2 znajduje si tablica A.1 z zasadami klasy kowania gruntów, a w za czniku informacyj-nym B norma proponuje klasy kacj gruntu wed ug uziarnienia w postaci jej gra cznego obrazu przedstawionego na z o onej konstrukcji, sk adaj cej si z trójk ta i diagramu prostok tnego, zwanej dalej w uproszczeniu trójk tem ISO (rys. 1). Dodatkowo w ta-blicy B.1 normy wyszczególniono orientacyjn zawarto frakcji do podzia u gruntów mineralnych. Informacje zawarte w tablicach i na trójk cie ISO nie zawsze s spójne, a cz sto s sprzeczne.

Korzystanie z trójk ta ISO (rys. 1) w celu ustalenia nazwy gruntu jest skomplikowane i pracoch onne. Konstrukcja trójk ta ISO jest trudna do zapami tania. Niemo liwy jest zapis tabelaryczny wyszczególnionych na niej gruntów w postaci przypisanej im zawar-to ci frakcji. Na trójk cie ISO jest wyszczególnionych wiele gruntów, które na obszarze Polski raczej nie wyst puj (np. grCl, grSi, sagrCl, sagrSi). Nie mo na stworzy klucza przej cia z nazw gruntu wed ug PN na nazwy gruntu wyszczególnione na trójk cie ISO. Rozpoznanie makroskopowe gruntu jest w wielu przypadkach niespójne z klasy kacj na podstawie bada uziarnienia.

Page 3: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Polska klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 zgodna z wymaganiami... 25

Architectura 11 (3) 2012

PROPOZYCJA KLASYFIKACJI GRUNTÓW WED UG UZIARNIENIA NA BAZIE KLASYFIKACJI WED UG PN-B-02480:1986 (do za cznika krajowego PN-EN ISO 14688-2:2006)

Przes anki przyj cia krajowej klasy kacji gruntów wed ug uziarnienia s nast puj ce:1. Jak wykazano na przyk adach przedstawionych powy ej, klasy kacja gruntów na

podstawie uziarnienia wed ug trójk ta ISO nie spe nia cech dobrej klasy kacji i w wielu przypadkach jest sprzeczna z wymaganiami pierwszej cz ci normy 14688-1:2006.

Rys. 1. Przyk ad klasy kowania gruntu jedynie na podstawie sk adu granulometrycznego we-d ug PN-EN ISO 14688-2:2006

Fig. 1. Classi cation of soils, based on grading alone according to PN-EN ISO 14688-2:2006

Page 4: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

26 A. Go biewska

Acta Sci. Pol.

2. Klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 jest spójna z opisem makroskopowym wy- szczególnionych w niej gruntów. Ponadto jest prosta i atwa do zapami tania, równie dla pocz tkuj cych geotechników.

3. Klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 uwzgl dnia specy k typowych gruntów wyst puj cych na obszarze Polski.

4. Dla gruntów wyszczególnionych w klasy kacji PN norma PN-B-03020:1981 po-daje szereg w a ciwo ci zycznych i charakterystyk gruntów, przydatnych w projekto-waniu obiektów na pod o u kategorii geotechnicznej I (wed ug Eurokodu 7:2008); po przej ciu na now klasy kacj te dane utrac swoj warto .

5. Przestawienie si geotechników na ca kowicie now klasy kacj b dzie wyma-ga o pewnego rodzaju „rewolucji my lowej”. Ogromnie utrudni zachowanie ci g o ci poj i tzw. zwyczajnego „wyczucia gruntu”, a ponadto niezwykle utrudni wykorzysty-wanie archiwalnych dokumentacji geotechnicznych.

6. Trójk t ISO znajduje si w za czniku normy 14688-2. Jest to za cznik informa-cyjny. Dodatkowo zatytu owano ten za cznik „Przyk ad klasy kowania gruntów jedynie na podstawie sk adu granulometrycznego”. Zatem nie jest on obligatoryjny. W domy le – mo na stosowa inne klasy kacje spe niaj ce zasady ustalania nazw gruntów podane w normie 14688-1. Sformu owanie „jedynie na podstawie sk adu granulometrycznego” oznacza, e ta klasy kacja nie musi by spójna z opisem makroskopowym gruntu. Je li norma dopuszcza odr bno opisu makroskopowego i klasy kacji na podstawie uziar-nienia, to znaczy, e akceptuje sytuacj , e opis makroskopowy, który norma uznaje za podstawowy, nie b dzie wery kowalny na podstawie bada uziarnienia.

Powstaje zatem zasadnicze pytanie: czy polska klasy kacja wed ug PN-B-02480: 1986 spe nia wymagania PN-EN ISO 14688-1:2006 i czy mog aby by nadal stoso-wana? Odpowied jest zdecydowanie twierdz ca. Nazwa gruntów w klasy kacji wed ug PN-B-02480:1986 pochodzi od frakcji g ównej, okre laj cej w a ciwo ci in ynierskie gruntu. Frakcja drugorz dna i kolejne akcentuj swój wp yw na w a ciwo ci in ynier-skie gruntu. Uznano zatem, e uprawnione powinno by stosowanie klasy kacji wed ug PN-B-02480:1986 po przedstawieniu jej w symbolice zgodnej z wymaganiami PN-EN ISO 14688-1:2006 i wprowadzeniu nieznacznych korekt.

UZASADNIENIE PRZYJ TEJ SYMBOLIKI GRUNTÓW WED UG ISO W GRUNTACH WYSZCZEGÓLNIONYCH W KLASYFIKACJI PN

Wed ug normy ISO do gruntów gruboziarnistych nale wiry i piaski. Ich frakcj g ówn , tj. frakcj o przewa aj cej masie, jest wir lub piasek b d okre lona dok ad-niej podfrakcja (np. wiru redniego lub piasku drobnego). Frakcj drugorz dn ilast ujawnia si przy jej zawarto ci powy ej 4% (wed ug trójk ta ISO). Wed ug PN do grun-tów gruboziarnistych nale wiry i pospó ki. W celu uzgodnienia z terminologi i sym-bolik ISO pospó ki przyjm nazw piasku wirowego – do grupy tej nale y do czy wszystkie piaski zajmuj ce obszar na dole trójk ta klasy kacyjnego Fereta (wed ug PN s to piaski, piaski pylaste i piaski gliniaste). We wszystkich tych gruntach gruboziarni-stych frakcj g ówn makroskopowo (wed ug ISO i PN) rozpoznaje si po przewa aj cej masie. Frakcj drugorz dn pylast lub ilast ujawnia si , je li masa cz stek drobnych (< 0,063 mm) spe nia kryteria zawarte w tabeli 1.

Page 5: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Tabe

la 1

. Kry

teria

rozp

ozna

nia

frak

cji g

ówne

j w g

runt

ach

drob

nozi

arni

styc

h w

edug

PN

-EN

ISO

146

88-1

:200

6Ta

ble

1.

Crit

eria

for i

dent

i ca

tion

of th

e pr

inci

pal f

ract

ion

in

ne so

il ac

cord

ing

to P

N-E

N IS

O 1

4688

-1:2

006

Rod

zaj t

estu

Vis

ual-m

anua

l exa

min

atio

nPu

nkt w

nor

mie

w IS

O (c

z.1)

Poin

t in

stan

d.

ISO

(par

t 1)

Py Silt Si

I Cla

yC

l

Wyt

rzym

ao

w st

anie

such

ymD

ry st

reng

th(c

u)

5,6

Ma

a (g

rudk

a gr

untu

rozp

ada

si p

od le

kkim

lub

redn

im n

acis

kiem

pal

ców

na

poje

dync

ze z

iarn

a)Lo

w (d

ried

soil

disi

nteg

rate

s und

er li

ght t

o m

ode-

rate

ng

er p

ress

ure)

Du

a (g

rudk

a gr

untu

nie

daj

e si

rozd

robn

i p

od

naci

skie

m p

alcó

w, m

oe

by je

dyni

e ro

zam

ana)

Hig

h (d

ried

soil

can

no lo

nger

be

mad

e to

dis

inte

-gr

ate

by

nger

pre

ssur

e bu

t can

onl

y be

bro

ken)

Dyl

atan

cja

(rea

kcja

prz

y w

strz

sani

u pr

óbki

gru

ntu

o w

ymia

rach

10–

20 m

m

podc

zas p

rzer

zuca

nia

go m

idz

y d

om

i lu

b pr

zy n

acis

kani

u pa

lcam

i)D

ilata

ncy

(A m

oist

ened

sam

ple

of 1

0–20

m

m si

ze sh

all b

e sh

aken

from

han

d to

ha

nd. T

he sa

mpl

e be

com

es sh

iny

by th

e ap

pear

ance

of w

ater

on

the

surf

ace

of th

e sa

mpl

e. W

hen

the

sam

ple

is p

ress

ed w

ith

the

nge

rs, t

he w

ater

dis

appe

ars)

5,7

Na

pow

ierz

chni

gru

ntu

On

the

sam

ple

surf

ace

Poja

wia

si w

oda

App

eara

nce

of w

ater

Nie

poj

awia

si w

oda

No

appe

aran

ce o

f wat

er

Plas

tycz

no (s

pois

to)a

Plas

ticity

a5,

8M

aa

(pró

bka

wyk

azuj

e sp

oist

o, l

ecz

nie

mo

na

wyk

ona

wa

eczk

a 3

mm

)Lo

w (a

sam

ple

havi

ng c

ohes

ion

but c

anno

t be

rolle

d to

thre

ads o

f abo

ut 3

mm

in d

iam

eter

)

Du

a (p

róbk

a gr

untu

daj

e si

wa

eczk

owa

do

uzys

kani

a ci

enki

ch w

aec

zków

)H

igh

(the

sam

ple

can

be ro

lled

to th

in t

hrea

ds)

Zaw

arto

pia

sku,

py

u, i

uD

eter

min

atio

n of

sand

, silt

and

cla

y co

nten

t soi

ls

5,9

Przy

rozc

iera

niu

palc

ami g

runt

u, e

wen

tual

nie

w w

odzi

eA

smal

l soi

l sam

ple

shal

l be

rubb

ed b

etw

een

the

nge

rs, i

f nec

essa

ry u

nder

wat

erG

adki

lub

szor

stki

, at

wo

zmyw

alny

lub

zdm

u-ch

iwal

nySm

ooth

or g

ritty

to th

e to

uch.

The

dry

soil

par-

ticle

s tha

t stic

k to

the

nge

rs c

an b

e ea

sily

blo

wn

away

or r

emov

ed b

y cl

appi

ng th

e ha

nds

W d

otyk

u pr

zypo

min

a m

ydo,

prz

ykle

ja si

do

palc

ów, t

rudn

o zm

y lu

b zd

muc

hn z

pal

ców

A c

laye

y so

il fe

els s

oapy

and

stic

ks to

the

nge

rs

and

cann

ot b

e re

mov

ed w

ithou

t was

hing

, eve

n w

hen

in th

e dr

y st

ate

Pow

ierz

chni

a gr

untu

prz

y ro

zcin

aniu

wilg

otne

go g

runt

u no

em lu

b za

ryso

wan

iu p

azno

kcie

mW

et so

il su

rfac

e w

hen

cut b

y a

knife

or s

core

d w

ith a

ng

erna

ilM

atow

a –

Dul

lB

yszc

zca

– S

hiny

a Zapi

s no

rmy

ISO

(cz

. 1, 4

.4, s

. 9):

Dok

adne

ozn

acze

nie

spoi

sto

ci m

oe

by w

ykon

ane

jedy

nie

prze

z us

tale

nie

gran

icy

pyn

noci

wL

i gra

nicy

pla

styc

zno

ci w

P w

bad

ania

ch la

bora

tory

jnyc

h.a A

cc. t

o po

int 4

.4 st

anda

rd IS

O p

art 1

: An

exac

t det

erm

inat

ion

can

only

be

mad

e by

est

ablis

hing

the

liqui

d lim

it w

L an

d th

e pl

astic

lim

it w

P , i

n la

bora

tory

test

s.

Page 6: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

28 A. Go biewska

Acta Sci. Pol.

Pozosta e grunty wyszczególnione na trójk cie Fereta, tj. wed ug PN gliny, gliny zwi z e, i y, nale do grupy gruntów drobnoziarnistych (zgodnie z ISO i PN). W tej grupie gruntów frakcj g ówn rozpoznaje si makroskopowo wed ug kryteriów zawartych w tabeli 1.

Zgodnie z przedstawionymi kryteriami w py ach piaszczystych i py ach frakcj g ów-n jest frakcja py u (Si), a w glinach, glinach zwi z ych i i ach frakcj g ówn jest frakcja i u (Cl) – rysunek 2. Frakcj drugorz dn (zawarto piasku, py u, i u) rozpoznaje si ma-kroskopowo, równie wed ug kryterium opisanym w tabeli 1. Zgodnie z nim Gp, Gpz, Ip

Rys. 2. Trójk t klasy kacyjny Fereta wed ug PN-B-02480:1986 z symbolik nazw gruntów we-d ug PN- EN ISO 14688-2:2006

Fig. 2. Classi cation Feret’s triangle according to PN-B-02480:1986 with names soil in consi-stency with PN- EN ISO 14688-2:2006

Page 7: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Polska klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 zgodna z wymaganiami... 29

Architectura 11 (3) 2012

otrzymuj jednakowy symbol saCl, a grunty G , G z i I otrzymuj jednakowy symbol siCl. Grupa po rednia tych gruntów, czyli G, Gz, I, otrzyma w zapisie ISO symbol Cl.

Powsta problem, jak zró nicowa trzy grunty o symbolu saCl (Gp, Gpz, I), trzy grun-ty o symbolu siCl (G , G z, I ) i trzy grunty o symbolu Cl (G, Gz, I). Po czenie tych gruntów w jedn grup wydaje si ca kowicie nieuzasadnione, gdy na pewno inne pa-rametry mechaniczne ma glina, a inne i . Dla zró nicowania tych gruntów proponuje si wykorzysta dopuszczony przez PN-EN ISO 14688-1:2006 termin „podfrakcji”. Norma ISO dopuszcza stosowanie przy tworzeniu nazwy gruntu dla dok adniejszego okre lenia frakcji g ównej terminem jej podfrakcji opisanym przymiotnikiem: gruba (C), rednia (M), drobna (F). W tym przypadku zastosowano ten termin do „dookre lenia” frakcji i o-wej: CCl – gruby i dla glin, MCl – redni i dla glin zwi z ych i FCl – drobny i dla i ów. Zapis gruntów w symbolice ISO przedstawiono na rysunku 2 oraz w tabelach 2 i 3.

Bardziej adekwatne by oby u ycie okre lenia dla symboli: CCl – s aby i , FCl – moc-ny i . Gruby (s aby) i (CCl) ma krzyw uziarnienia po o on najbli ej frakcji py owej, tzn. znajduje si w stre e najgrubszej frakcji i owej (najmniejsza zawarto frakcji i owej). Odpowiednio drobny (mocny) i (FCl) ma krzyw uziarnienia po o on najdalej od frakcji py owej, tzn. wchodzi najg biej we frakcj i ow (najwi ksza zawarto frakcji i owej). Zachowuj c jednak nazewnictwo ISO, pozostawiono okre lenia: gruby, redni, drobny.

Tabela 2. Podzia gruntów gruboziarnistych ( wirów i piasków) ze wzgl du na uziarnienie (por. rys. 2)Table 2. Classi cation of coarse soils (gravels and sands) based on grain-size distribution (see Fig. 2)

Nazwa gruntuType of soil

Symbol Uziarnienie [%]Grain-size distribution [%]ISOb PNc

wirGravel Gr

Cl’ 4 a

Co + Gr > 50wir ilastyClayey gravel clGr

g Cl’ > 4

Piasek wirowyGravely sand grSa

Po Cl’ 4

50 > Co + Gr > 10Piasek ilasto wirowyGravely clayey sand grclSa

Pog Cl’ > 4

Piasek grubyCoarse sand CSa

Pr Cl’ 4 Gr 10 d50 > 0,63 mm

Piasek redniMedium sand MSa

Ps Cl’ 4 Gr 10 0,63 mm d50 > 0,2 mm

Piasek drobnyFine sand FSa

Pd Cl’ 4 Gr 10 d50 0,2 mm

Piasek pylastySilty sand siSa

P Cl’ 4 Gr 10 Si = 10–30%

Piasek ilastyClayey sand clSa

Pg Cl’ = 4–8 Sa = 62÷96, Si = 0–30

aCl’ – zawarto frakcji i owej w stosunku do frakcji gruntu < 63 mm.Cl’ – clay content in % of mass of coarse and ne soil (grain size < 63 mm).d50 – rednica zast pcza, poni ej której w gruncie jest 50% jego masy.d50 – equivalent grain diameter, below which there is 50% of soil mass.bISO – PN-EN ISO 14688:2006.cPN – PN-B-02480:1986 (Polish Standard).

Page 8: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

30 A. Go biewska

Acta Sci. Pol.

Rozpoznanie piasków grubych, rednich i drobnych nast puje na podstawie kryte-riów zawartych w PN-B-02480:1986, po uwzgl dnieniu granic frakcji ISO. Wprowadzo-no dodatkowe zmiany, aby dostosowa klasy kacj wed ug PN do wymaga zawartych w normie ISO. S one nast puj ce:

1. Przeniesiono piasek gliniasty (PN) – piasek ilasty (ISO) do tabeli 2 z gruntami gruboziarnistymi.

Tabela 3. Podzia gruntów drobnoziarnistych (py ów i i ów) ze wzgl du na uziarnienie (por. rys. 2)Table 3. Classi cation of ne soils (silts and clays) based on grain-size distribution (see g. 2)

Nazwa gruntu Type of soil

SymbolZawarto frakcji wed ug PN-B-02480:1986

Content fraction according to PN-B-02480:1986b

[%]ISOc PNd Sa Si Cl’ a

Py piaszczystySandy silt saSi

p 30–70 30–70 0–4

Py ilasto piaszczystySandy clayey silt saclSi

p 30–66 30–66 4–8

PySilt Si

0–30 66–96 0–4

Py ilastyClayey silt clSi

0–30 62–96 4–8

I gruby piaszczystySandy coarse clay saCCl

Gp 50–92 0–30 8–20

I gruby Coarse clay CCl

G 30–62 30–62 8–20

I gruby pylastySilty coarse clay siCCl

G 0–30 50–92 8–20

I redni piaszczystySandy medium clay saMCl

Gpz 50–80 0–30 20–30

I redni Medium clay MCl

Gz 20–50 20–50 20–30

I redni pylasty Silty medium clay siMCl

G z 0–30 50–80 20–30

I drobny piaszczystySandy ne clay saFCl

Ip 50–70 0–20 30–50

I drobnyFine clay FCl

I 0–50 0–50 30–100

I drobny pylastySilty ne clay siFCl

I 0–20 50–70 30–50

a Cl’ – zawarto frakcji i owej w stosunku do frakcji gruntu < 63 mm.Cl’ – clay content in % of mass of coarse and ne soil (grain size < 63 mm).

b Z drobnymi korektami wed ug PN-EN ISO 14688, dotycz cymi: With small corrections according to PN-EN ISO 14688, related to:

– zawarto ci frakcji i owej w Pg, p, , Gp, G, G , clay content in Pg, p, , Gp, G, G , – wydzielenia w obszarze p (saSi) – dodatkowo py u ilasto piaszczystego (saclSi), identi cation with in p (saSi) of additional sandy clayey silt (saclSi), – wydzielenia w obszarze (Si) – dodatkowo py u ilastego (clSi), identi cation with in p (Si) of additional clayey silt (clSi).c ISO – PN-EN ISO 14688:2006.d PN – PN-B-02480:1986 (Polish Standard).

Page 9: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Polska klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 zgodna z wymaganiami... 31

Architectura 11 (3) 2012

2. Podwy szono kryterium zawarto ci frakcji i owej – z przyj tego w PN fi 2% do przyj tego w normie ISO (na trójk cie ISO) Cl 4%.

3. Obni ono kryterium zawarto ci frakcji i owej – z przyj tego w PN fi > 10% do przyj tego w normie ISO (na trójk cie ISO) Cl > 8%.

4. Wprowadzono w obszarze py ów piaszczystych (wed ug PN), dwóch gruntów, które w oznaczeniach ISO maj posta clSi (py ilasty) o zawarto ci frakcji i owej Cl 4% i saSi (py piaszczysty) o zawarto ci Cl < 4%, oraz w obszarze py ów (wed ug PN), dwóch gruntów, które w oznaczeniach ISO maj posta saclSi (py ilasto piaszczy-sty) o zawarto ci frakcji i owej Cl 4% i Si (py ) o zawarto ci Cl < 4%. To zró nico-wanie nazw b dzie tak e zgodne z rozpoznaniem makroskopowym (wed ug PN), gdzie w piaskach gliniastych, py ach piaszczystych i py ach wydzielono dwie grupy tych grun-tów – mniej spoiste o zawarto ci frakcji i owej fi < 5% i bardziej spoiste o fi = 5–10%.

Nale y zwróci uwag , e w klasy kacji zarówno wed ug PN, jak i ISO wyst puje frakcja i owa zredukowana, tj. odniesiona do cz ci gruntu, z tym e w klasy kacji PN jest ona liczona wzgl dem masy gruntu bez frakcji wirowej i kamienistej, a w klasy ka-cji ISO jest liczona wzgl dem masy gruntu bez frakcji kamienistej. Po redukcji, wed ug powy szych zasad, zawsze b dzie wyst powa a nierówno fi’ > Cl’, a zatem zmiana kryterium zawarto ci frakcji i owej zredukowanej z fi’ 2% (wed ug PN), na Cl’ 4% (wed ug ISO) b dzie nieistotna po przeliczeniu fi’ na Cl’. W tabelach 2 i 3 przedstawiono kryteria liczbowe zawarto ci frakcji w wyszczególnionych gruntach z uwzgl dnieniem powy szych zmian.

W tabelach 4 i 5 zestawiono kryteria analizy makroskopowej wyszczególnionych gruntów, s one zgodne z norm PN i norm ISO. W celu wykazania tej zgodno ci do-dano zapisy rozpoznania wed ug ISO, aby widoczne by o, e kryteria w obu normach s jednakowe. W normie PN dodatkowym kryterium rozpoznania spoisto ci jest próba rozmakania, a w normie ISO s to próby wytrzyma o ci i dylatancji.

Nale y zwróci uwag , e zmiana granic podfrakcji wed ug ISO – w piaskach z 0,25 mmna 0,2 mm i z 0,5 mm na 0,63 mm – powoduje rozszerzenia zakresu frakcji piasku red-niego i zmniejszenie zakresu piasków drobnych i grubych.

W tabeli 6 zestawiono nazwy gruntów wyszczególnionych w polskiej klasy kacji PN-B-02480:1986 i ich zapis zgodny z nomenklatur PN-EN ISO 14688-1:2006

PODSUMOWANIE

Polska klasy kacja gruntów na podstawie uziarnienia wed ug PN-B-02480:1986 spe nia zasady i wymagania stawiane kryteriom opisu i nazewnictwa gruntów wed ug PN-EN ISO 14688-1:2006. Nale y podkre li , e polska norma spe nia te wymagania w du o wi kszym stopniu ni zawarta w cz ci drugiej normy PN-EN ISO 14688-2:2006 propozycja klasy kacji na podstawie uziarnienia wed ug trójk ta ISO. Wszystkie wy-szczególnione w niej rodzaje gruntów maj przypisane czytelne kryteria rozpoznania makroskopowego. Legalno stosowania tej propozycji powinna by potwierdzona przez umieszczenie jej w za czniku krajowym do normy PN-EN ISO 14688-2:2006. W za cz-niku krajowym powinny si te znale inne kryteria klasy kowania gruntów, takie jak podzia wed ug wska nika plastyczno ci i stopnia wilgotno ci – przeniesione z normy

Page 10: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Tabe

la 4

. Opi

s mak

rosk

opow

y gr

untó

w g

rubo

ziar

nist

ych

(w

iry, p

iask

i)Ta

ble

4.

Des

crip

tion

of c

oars

e so

ils (g

rave

ls, s

ands

) bas

ed o

n vi

sual

and

-man

ual e

xam

inat

ion

Naz

wa

grun

tuSo

il na

me

Sym

bol –

Sym

bol

Opi

s mak

rosk

opow

y w

edug

PN

-B-0

4481

:198

8D

escr

iptio

n ba

sed

on v

isua

l and

man

ual e

xam

inat

ion

– ac

cord

ing

to P

N-B

-044

81:1

988

ISO

aPN

b

wir

Gra

vel

Gr

Pona

d po

ow m

asy

grun

tu st

anow

i fra

kcja

w

irow

a. W

stan

ie p

owie

trzno

such

ym m

a st

rukt

ur sy

pk lu

b tw

orzy

gru

dki r

ozpa

-da

jce

si p

od le

kkim

nac

iski

em p

alcó

w (s

ia o

k. 1

N).

Mor

e th

an 5

0% o

f soi

l mas

s con

sist

s of g

rave

l fra

ctio

n. D

ried

soil

disi

nteg

rate

s und

er li

ght (

1 N

) n

ger p

ress

ure.

wir

ilast

yC

laye

y gr

avel

clG

rg

Pona

d po

ow m

asy

grun

tu st

anow

i fra

kcja

w

irow

a. W

stan

ie p

owie

trzno

such

ym tw

orzy

gru

dki n

iero

zpad

ajce

si p

od le

kkim

na

cisk

iem

(sia

ok.

1 N

). W

stan

ie w

ilgot

nym

wyk

azuj

e sp

oist

o, l

ecz

nie

mo

na w

ykon

a w

aec

zka

o re

dnic

y 3

mm

; kul

ka

rozp

aszc

za si

lub

rozs

ypuj

e.M

ore

than

50%

of s

oil m

ass c

onsi

sts o

f gra

vel f

ract

ion.

Drie

d so

il do

es n

ot d

isin

tegr

ate

unde

r lig

ht (1

N)

nge

r pre

ssur

e.

A m

oist

ened

sam

ple

havi

ng c

ohes

ion

cann

ot b

e ro

lled

to th

read

s of a

bout

3 m

m in

dia

met

er.

Pias

ek

wiro

wy

Gra

vely

sand

grSa

PoFr

akcj

a w

irow

a st

anow

i m

niej

ni

po

ow m

asy

grun

tu, a

le w

ice

j ni

10%

. W st

anie

pow

ietrz

nosu

chym

ma

stru

ktur

sypk

lu

b tw

orzy

gru

dki r

ozpa

daj

ce si

pod

lekk

im n

acis

kiem

pal

ców

(sia

ok.

1 N

).Le

ss th

an 5

0% b

ut m

ore

than

10%

of s

oil m

ass c

onsis

ts of

gra

vel f

ract

ion.

Drie

d so

il di

sinte

grat

es u

nder

ligh

t (1

N)

nge

r pre

ssur

e.

Pias

ek il

asto

w

irow

yC

laye

y gr

avel

y sa

nd

grcl

SaPo

g

Frak

cja

wiro

wa

stan

owi m

niej

ni

po

ow m

asy

grun

tu, a

le w

ice

j ni

10%

. W st

anie

pow

ietrz

nosu

chym

twor

zy g

rudk

i nie

-ro

zpad

ajce

si p

od le

kkim

nac

iski

em (s

ia o

k. 1

N).

W st

anie

wilg

otny

m w

ykaz

uje

spoi

sto

, lec

z ni

e m

ona

wyk

ona

wa

ecz-

ka o

red

nicy

3 m

m; k

ulka

rozp

aszc

za si

lub

rozs

ypuj

e.Le

ss th

an 5

0% b

ut m

ore

than

10%

of s

oil m

ass c

onsi

sts o

f gra

vel f

ract

ion.

Drie

d so

il do

es n

ot d

isin

tegr

ate

unde

r lig

ht (1

N)

nge

r pre

ssur

e. A

moi

sten

ed sa

mpl

e ha

ving

coh

esio

n ca

nnot

be

rolle

d to

thre

ads o

f abo

ut 3

mm

in d

iam

eter

.Pi

asek

gru

byC

oars

e sa

ndC

SaPr

Oce

na z

awar

toci

pia

sku

grub

ego,

red

nieg

o i d

robn

ego

za p

omoc

lupy

z p

odzi

ak

lub

prze

z po

rów

nani

e z

prób

kam

i wzo

rco-

wyc

h pi

askó

w.Th

e co

nten

t of c

oars

e, m

ediu

m a

nd

ne sa

nds i

s eva

luat

ed b

y m

eans

of m

agni

fyin

g gl

ass w

ith sc

ale

or fr

om c

ompa

rison

with

sa

nd st

anda

rd sa

mpl

es.

Pias

ek r

edni

Med

ium

sand

MSa

Ps

Pias

ek d

robn

yFi

ne sa

ndFS

aPd

Pias

ek p

ylas

tySi

lty sa

ndsi

SaP

W st

anie

such

ym tw

orzy

lekk

o sp

ojon

e gr

udki

, któ

re ro

zsyp

uj si

mi

dzy

palc

ami p

rzy

ich

podn

osze

niu.

Drie

d so

il fo

rms s

light

ly jo

inte

d lu

mps

that

dis

inte

grat

e in

ng

ers w

hen

pick

ed u

p.

Pias

ek il

asty

Cla

yey

sand

clSa

Pg

Pona

d po

ow m

asy

grun

tu st

anow

i fra

kcja

pia

skow

a. W

stan

ie su

chym

tw

orzy

gru

dki n

iero

zpad

ajce

si p

od le

kkim

nac

i-sk

iem

pal

ców

(sia

ok.

1 N

). W

stan

ie w

ilgot

nym

wyk

azuj

e sp

oist

o, l

ecz

nie

mo

na w

ykon

a w

aec

zka

o re

dnic

y 3

mm

; ku

lka

rozp

aszc

za si

lub

rozs

ypuj

e.

Mor

e th

an 5

0% o

f soi

l mas

s con

sist

s of s

and

frac

tion.

Drie

d so

il do

es n

ot d

isin

tegr

ate

unde

r lig

ht (1

N)

nge

r pre

ssur

e. A

mo-

iste

ned

sam

ple

havi

ng c

ohes

ion

cann

ot b

e ro

lled

to th

read

s of a

bout

3 m

m in

dia

met

er.

a ISO

– P

N-E

N IS

O 1

4688

-1:2

006.

b PN

– P

N-B

-024

80:1

986.

Page 11: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Tabe

la 5

. Opi

s mak

rosk

opow

y gr

untó

w d

robn

ozia

rnis

tych

(py

y i i

y)Ta

ble

5.

Des

crip

tion

of

ne so

ils (s

ilts,

clay

s) b

ased

on

visu

al a

nd m

anua

l exa

min

atio

n

Gru

py sp

oist

oci

:m

s, ss

, zs,

bsPl

astic

ity g

roup

s:ac

cord

ing

to P

olis

h St

an-

dard

PN

-B-0

2480

:198

6

Gru

py g

runt

ów w

zal

eno

ci o

d oc

eny

iloci

pia

sku

przy

rozc

iera

niu

grun

tu

w w

odzi

e. Il

e w

yczu

wa

si p

iask

u?G

roup

s of s

oils

bas

ed o

n sa

nd fr

actio

n co

nten

t. A

smal

l soi

l sam

ple

shal

l be

rubb

ed b

etw

een

the

nge

rs u

nder

wat

er.

Wyn

iki b

adan

ia g

runt

ówR

esul

ts o

f soi

l tes

ts

wed

ug –

acc

ordi

ngPN

-B-0

4481

:198

8w

edug

– a

ccor

ding

PN-E

N IS

O 1

4688

-1:2

006

III

III

Prób

a w

aec

zkow

ania

Rol

ling

test

Prób

a ro

zmak

ania

su

chej

pró

bki p

o-o

onej

na

siat

ce

w w

odzi

eSo

akin

g te

st o

f dr

y sa

mpl

eof

dia

met

er

15–2

0 m

m p

lace

d on

net

=

5 m

m

unde

r wat

er

Prób

a w

y-tr

zym

ao

ciD

eter

min

a-tio

n of

dry

st

reng

th

Prób

a dy

la-

tanc

jiD

eter

min

a-tio

n of

dila

-ta

ncy

Plas

tycz

noD

eter

min

a-tio

n of

pla

-st

icity

Wyg

ld

pow

ierz

chni

Soil

surf

ace

look

Du

oFe

el m

any

grai

ns o

f sa

nd

Poje

dync

ze

ziar

naFe

el si

ngle

gr

ains

of

sand

Wca

leFe

el sm

ooth

w

hen

rub-

bed

12

34

56

78

910

11

Rodzaje i nazwy gruntów w zalenoci od wyni-ków próby waeczkowania lub rozmakania

Types and names of soils depending on results of rolling and soaking tests

ms

IP

4%

Cl

4%

pias

eksa

nd,

silty

sand

py

pias

zczy

sty

sand

y si

lt

py silt

kulk

a ro

zpas

zcza

si lu

b ro

zsyp

uje;

gru

nt n

ie d

aje

si w

aec

zkow

aso

il ca

nnot

be

rolle

d to

th

read

grud

ka ro

zmak

a na

tych

mia

stim

med

iate

ly

beco

mes

soak

ed

ma

alo

wpo

jaw

ia si

w

oda

appe

ranc

e of

w

ater

ma

a lo

wm

atow

adu

ll

ms

IP =

4–8

%C

l = 4

–8%

pias

ekila

sty

clay

ey sa

nd

py il

asto

pi

aszc

zyst

ysa

ndy

clay

ey si

lt

py il

asty

clay

ey si

ltw

aec

zek

rozw

arst

wia

si

pod

uni

eth

read

del

amin

ates

leng

th-

wis

e

grud

ka ro

zmak

a w

ci

gu 0

,5–5

m

inbe

com

es so

aked

in

0,5

–5 m

in

redn

iam

ediu

mpo

jaw

ia si

w

oda

appe

ranc

e of

w

ater

ma

alo

wm

atow

adu

ll

ssIP

= 8

–20%

Cl =

8–2

0%

i gr

uby

pias

zczy

sty

sand

y co

ar-

se c

lay

i gr

uby

pyla

sto

pias

zczy

sty

coar

se c

lay

i gr

uby

pyla

sty

silty

coa

rse

clay

od p

ocz

tku

do k

oca

w

aec

zkow

ania

pow

ierz

ch-

nia

wa

eczk

a be

z po

ysku

; w

aec

zek

pka

pop

rzec

znie

to th

e en

d of

test

soil

sur-

face

dul

l, th

read

cra

cks

cros

s-w

ise

grud

ka ro

zmak

a w

ci

gu 5

–60

min

beco

mes

soak

ed

in 5

–60

min

dua

high

nie

poja

wia

si

wod

ano

app

eran

ce

of w

ater

dua

high

mat

owa

lub

bys

zcz

cadu

ll or

shin

y

Page 12: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Tabe

la 5

, cd.

Tabl

e 5,

con

t.1

23

45

67

89

1011

Rodzaje i nazwy gruntów w zalenoci od wy-ników próby waeczkowania lub rozmakaniaTypes and names of soils depending on results

of rolling and soaking testszs IP

= 2

0–30

%C

l = 2

0–30

%

i re

dni

pias

zczy

sty

sand

y m

e-di

um c

lay

i re

dni

pyla

sto

pias

zczy

sty

med

ium

cl

ay

i re

dni

pyla

sty

silty

me-

dium

cla

y

wa

ecze

k po

cztk

owo

bez

poys

ku, p

rzy

kocu

wa-

eczk

owan

ia z

po

yski

em;

wa

ecze

k p

ka p

oprz

eczn

ieat

rs

t soi

l sur

face

dul

l, at

the

end

– sh

iny,

thre

ad

crac

ks c

ross

-wis

e

grud

ka ro

zmak

a w

ci

gu 1

–24

hbe

com

es so

aked

in

1–2

4 h

dua

high

nie

poja

wia

si

wod

ano

app

eran

ce

of w

ater

dua

high

mat

owa

lub

bys

zcz

cash

iny

bs IP >

30%

Cl >

30%

i dr

obny

pias

zczy

sty

sand

y n

e cl

ay

i dr

obny

pyla

sto

pias

zczy

sty

ne

clay

i dr

obny

pyla

sty

silty

n

e cl

ay

kulk

a i w

aec

zek

od p

ocz

t-ku

z p

oys

kiem

; wa

ecze

k p

ka p

oprz

eczn

ieto

the

end

of te

st so

il su

r-fa

ce –

shin

y, th

read

cra

cks

cros

s-w

ise

grud

ka ro

zmak

a w

cza

sie

> 1

doby

beco

mes

soak

edin

leng

than

24

hour

s

dua

high

nie

poja

wia

si

wod

ano

app

eran

ce

of w

ater

dua

high

bys

zcz

cash

iny

IP –

wsk

ani

k pl

asty

czno

-ci

– p

last

icity

inde

xC

l – z

awar

to fr

akcj

i io

wej

– c

lay

cont

ent

ms –

ma

o sp

oist

e –

low

pl

astic

ityss

– r

edni

o sp

oist

e –

me-

dium

pla

stic

ityzs

– z

wi

zo

spoi

ste

– m

e-di

um –

hig

h pl

astic

itybs

– b

ardz

o sp

oist

e –

high

pl

astic

ity

Oce

na za

war

toci

pia

sku6)

wed

ug IS

OD

eter

min

atio

n of

sand

con

tent

6) a

ccor

-di

ng to

PN

-EN

ISO

146

88-1

:200

6

1)Pi

asek

ilas

ty n

ale

y w

edug

ISO

do

grun

tów

gru

bozi

arni

styc

h (p

or. t

ab. 2

i ta

b. 4

).Sa

nd a

nd c

laye

y sa

nd a

re –

acc

. to

ISO

8) –

coa

rse

soils

(see

Tab

le 2

and

Tab

le 4

).2)

Ma

a w

ytrz

yma

o –

wys

uszo

ny g

runt

rozp

ada

si p

od le

kkim

lub

redn

im n

acis

kiem

pal

ców,

re

dnia

wy-

trzym

ao

– w

ysus

zony

gru

nt ro

zpad

a si

pod

wyr

any

m n

acis

kiem

pal

ców,

du

a w

ytrz

yma

o –

nie

mo

na

rozd

robn

i w

ysus

zone

go g

runt

u pa

lcam

i, m

oe

by ro

zam

any.

Low

dry

stre

ngth

: drie

d so

il di

sint

egra

tes

unde

r lig

ht to

mod

erat

e n

ger p

ress

ure,

med

ium

dry

stre

ngth

: drie

d so

il di

sint

egra

tes o

nly

unde

r sub

stan

tial

nge

r pre

ssur

e in

to p

iece

s whi

ch st

ill sh

ow c

ohes

ion,

hig

h dr

y st

reng

th:

drie

d so

il ca

n no

long

er b

e m

ade

to d

isin

tegr

ate

by

nger

pre

ssur

e bu

t can

onl

y be

bro

ken.

3)N

a w

ilgot

nej p

róbc

e, p

rzer

zuca

nej p

omi

dzy

do

mi,

poja

wia

si lu

b ni

e po

jaw

ia w

oda.

3)A

moi

sten

ed s

ampl

e of

10–

20 m

m s

ize

shal

l be

shak

en f

rom

han

d to

han

d. T

he s

ampl

e be

com

es s

hiny

by

the

appe

aran

ce o

f w

ater

on

the

surf

ace

of th

e sa

mpl

e. W

hen

the

sam

ple

is p

ress

ed w

ith th

e n

ger,

the

wat

er

disa

ppea

rs.

4)M

aa

prób

ka w

ykaz

uje

spoi

sto

, lec

z ni

e m

ona

wyk

ona

wa

eczk

a o

redn

icy

3 m

m, d

u p

róbk

mo

na

wa

eczk

owa

do

uzys

kani

a ci

enki

ch w

aec

zków

.Lo

w p

last

icity

: a sa

mpl

e ha

ving

coh

esio

n bu

t can

not b

e ro

lled

to th

read

s of a

bout

3 m

m, i

n di

amet

er, h

igh

pla-

stic

ity: t

he sa

mpl

e ca

n be

rolle

d to

thin

thre

ads.

5)N

aci

ta p

owie

rzch

nia

grun

tu lu

b w

ygad

zona

paz

nokc

iem

jest

mat

owa

lub

bys

zcz

ca.

Soil

surf

ace

cut b

y a

knife

or s

core

d w

ith a

ng

erna

il is

dul

l or s

hiny

.6)

Oce

na s

topn

ia s

zors

tko

ci (

zaw

arto

ci p

iask

u) p

odcz

as r

ozci

eran

ia g

runt

u po

mi

dzy

palc

ami,

ewen

tual

nie

w w

odzi

eD

eter

min

atio

n of

deg

ree

to w

hich

the

soil

feel

s grit

ty (s

and

cont

ent)

whe

n ru

bbed

bet

wee

n th

e n

gers

.

szor

stki

gritt

ysz

orst

ki lu

b g

adki

gritt

y or

sm

ooth

gad

kism

ooth

Czc

ionk

pro

st o

znac

zono

wym

agan

ia w

edug

PN

(PN

-044

81:1

988)

, a

czci

onk

poc

hy –

wym

agan

ia w

edug

ISO

(PN

-EN

ISO

146

88-1

:200

6).

Page 13: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

Polska klasy kacja wed ug PN-B-02480:1986 zgodna z wymaganiami... 35

Architectura 11 (3) 2012

Tabela 6. Nazwy gruntów wyszczególnionych w polskiej normie PN-B-02480:1986 zapisane zgodnie z nomenklatur PN-EN ISO 14688-1:2006

Table 6. Names of soils speci ed in the Polish Standard PN-B-02480:1986 according to the no-menclature of PN-EN ISO 14688:2006.

Wed ug PN-B-02480:1986According to Polish Standard PN-B-02480:1986

Wed ug PN-EN ISO 14688:2006According to ISO standard PN-EN ISO 14688:2006

Grupy gruntówSoils group

Nazwa gruntu – Names of soils Symbol Nazwa gruntu – Names of soils Symbol

Gru

nty

grub

ozia

rnis

teC

oars

e so

ils

wir – Gravel wir – Gravel Gr

wir gliniasty – Clayey gravel g wir ilasty – Clayey gravel clGr

Pospó ka gliniasta – Gravely sand Po Piasek wirowy – Gravely sand grSa

Pospó ka gliniasta – Gravely clayey sand

Pog Piasek ilasto wirowy – Gravely clayey sand

grclSa

Piasek gruby – Coarse sand Pr Piasek gruby – Coarse sand CSa

Piasek redni – Medium sand Ps Piasek redni – Medium sand MSa

Piasek drobny – Fine sand Pd Piasek drobny – Fine sand FSa

Piasek pylasty – Silty sand P Piasek pylasty – Silty sand siSa

Piasek gliniasty – Clayey sand Pg Piasek ilasty – Clayey sand clSa

Py piaszczystya – Sandy silt pPy piaszczysty – Sandy silt saSi

Gru

nty

drob

nozi

arni

ste

Fine

soils

Py ilasto piaszczysty – Sandy clayey silt

saclSi

Py b – SiltPy – Silt Si

Py ilasty – Clayey silt clSi

Glina piaszczysta – Sandy coarse clay Gp I gruby piaszczysty – Sandy coarse clay

saCCl

Glina – Coarse clay G I gruby – Coarse clay CCl

Glina pylasta – Silty coarse clay G I gruby pylasty – Silty coarse clay siCCl

Glina piaszczysta zwi z a – Sandy medium clay

Gpz I redni piaszczysty – Sandy medium clay

saMCl

Glina zwi z a – Medium clay Gz I redni – Medium clay MCl

Glina pylasta zwi z a – Silty medium clay

G z I redni pylasty – Silty medium clay siMCl

I piaszczysty – Sandy ne clay Ip I drobny piaszczysty – Sandy ne clay

saFCl

I – Fine clay I I drobny – Fine clay FCl

I pylasty – Silty ne clay I I drobny pylasty – Silty ne clay siFCl

aW obszarze py u piaszczystego wyodr bniono dodatkowo, zgodnie z PN-EN ISO 14688-1:2006, py ilasto piaszczysty.Additionelly within sandy silt, sandy clayey silt was identi ed according to PN-EN ISO14688-1:2006.bW obszarze py u wyodr bniono dodatkowo, zgodnie z PN-EN ISO 14688-1:2006, py ilasty.Additionelly within silt, clayey silt was identi ed according to PN-EN ISO 14688-1:2006.

Page 14: POLSKA KLASYFIKACJA WEDàUG PN-B-02480:1986 ZGODNA Z ...agro.icm.edu.pl/agro/element/bwmeta1.element.agro-d1e74da9-d423-4483-b... · podstawie uziarnienia, zgodna z wymaganiami normy

36 A. Go biewska

Acta Sci. Pol.

PN-B-02480:1986. Propozycja klasy kacji przedstawiona w artykule powinna wzbudzi przyjazny odbiór u wszystkich geotechników, daje bowiem szans wprowadzenia normy PN-EN ISO 14688-1:2006 z równoczesnym zachowaniem podzia ów i poj , do których s oni w Polsce przyzwyczajeni od kilkudziesi ciu lat.

PI MIENNICTWO

D bska A., Go biewska A., 2012. Podstawy z geotechniki. Zadania wed ug Eurokodu 7. O cyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.

Go biewska A., 2007. Klasy kacja gruntów wed ug PN-EN ISO (cz. 1). In ynier Budownictwa 12 (46), 32–36.

Go biewska A., 2008 Klasy kacja gruntów wg PN-EN ISO (cz. 2). In ynier Budownictwa 1 (47), 43–48.

Go biewska A., 2011a. Uwagi krytyczne do klasy kacji gruntów wed ug PN EN ISO-14688:2006. Biuletyn Pa stwowego Instytutu Geologicznego 446, 289–296.

Go biewska A., 2011b. Oznaczanie i klasy kowanie gruntów wed ug PN EN ISO-14688:2006. Wytyczne. Biuletyn Geotechniczny Geoteko 1, 3–34.

Go biewska A., Wudzka A., 2006. Nowa klasy kacja gruntów wed ug normy PN-EN ISO. Geo-in ynieria 4 (11), 44–55.

NormyPN-88/B-04481 Grunty budowlane. Badania próbek gruntów.PN-B-03020:1981 Grunty budowlane. Posadowienie bezpo rednie. Obliczenia statyczne i projek-

towanie.PN-B-02480:1986 Grunty budowlane. Okre lenia, symbole, podzia i opis gruntów.PN-B-02480 za cznik 1 normy PN-86/B-02480 – zaktualizowany w 1998 roku.PN- EN ISO 14688-1:2006 Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasy kowanie gruntów. Cz 1:

Oznaczanie i opis.PN- EN ISO 14688-2:2006 Badania geotechniczne. Oznaczanie i klasy kowanie gruntów. Cz 2:

Zasady klasy kowania.PN-EN 1997-1: 2008 Eurokod 7. Projektowanie geotechniczne. Cz 1: Zasady ogólne.

POLISH CLASSIFICATION IN ACCORDANCE WITH PN-B-02480:1986 CONSISTENT WITH THE REQUIREMENTS OF PN-EN ISO 14688:2006

Abstract. The Paper presents a new proposal of adjusting Polish soil classi cation in ac-cordance with Polish Standard PN-B-02480:1986 to the nomenclature of Polish Standard PN-EN ISO 14688-1:2006. It has been demonstrated that Polish soil classi cation based on grain-size distribution and related to it visual and manual soil examination meets the requirements on rules and methods of soil identi cation in consistency with PN-EN ISO 14688:2006. It has been recommended that Polish soil classi cation should be used (after small changes, presented below) in PN-EN ISO 14688:2006 as a local Polish Enclosure to the said Standard. The proposal should be met with a favorable reception by civil engineers as it allows for implementation of PN-EN ISO 14688-1:2006, and in the same time it fol-lows the concept that the engineers have been used to for many years.

Key words: Polish soil classi cation consistent with ISO

Zaakceptowano do druku – Accepted for print: 28.12.2012