1

2

Podziękowania i wyjaśnienie

Niniejszy dokument (dokument nr 28) został opracowany przez partnerów projektu „EwasteR” w ramach programu Erasmus+

(Sojusze na rzecz umiejętności sektorowych), w skład którego wchodzą:

Więcej informacji o projekcie znajdziecie Państwo tutaj:

http://www.ewaster.eu

Project number: 554341-EPP-1-2014-1-IT-EPPKA2-SSA

This project has been funded with support from the European Commission. This publication reflects the views only of the author, and the Commission cannot be held responsible for any use

which may be made of the information contained therein.

SOJUSZE NA RZECZ UMIEJĘTNOŚCI SEKTOROWYCH

3

Spis treści CZĘŚĆ I..................................................................................................................................................................... 5

Wprowadzenie ........................................................................................................................................................ 5

Tło projektu ................................................................................................................................................. 5

Struktura raportu ......................................................................................................................................... 5

Cel i zakres raportu ..................................................................................................................................... 5

Metoda ........................................................................................................................................................ 5

CZĘŚĆ II.................................................................................................................................................................... 6

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE w Wielkiej Brytanii ........................................................................................... 6

• Główne rodzaje E-odpadów .............................................................................................................................. 7

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główni interesariusze .................................... 15

E-recykling odpadów przemysłowych i rynek pracy w obszarze zarządzania recyklingiem i ponownym

wykorzystaniem E-odpadów w Wielkiej Brytanii ................................................................................................... 21

Struktura E-recyklingu i ponownego wykorzystywania E-odpadów (np. sektor publiczny/prywatny) ................ 21

Najwięksi Prywatni Pracodawcy................................................................................................................ 21

Małe i średnie przedsiębiorstwa ................................................................................................................ 22

Trzeci sektor ............................................................................................................................................. 22

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE na Cyprze ...................................................................................................... 23

Główne rodzaje E-odpadów ...................................................................................................................... 24

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główne zainteresowane strony ...................... 28

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE we Włoszech ................................................................................................. 29

ZSEE aktualnie gromadzony i przetwarzany we Włoszech .............................................................................. 36

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główne zainteresowane strony .............................. 37

Przegląd branży recyklingu i ponownego wykorzystania odpadów z rynku wtórnego we Włoszech ..................... 38

Inne organizacje ....................................................................................................................................... 47

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE w Polsce ........................................................................................................ 47

4

Prawo krajowe .................................................................................................................................................. 47

Główne rodzaje E-odpadów .............................................................................................................................. 51

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główni interesariusze ............................................ 55

E-recykling odpadów przemysłowych i rynek pracy w sektorze ponownego wykorzystywania i E-odpadów w

Polsce ................................................................................................................................................................... 57

Struktura E-recyklingu i ponownego wykorzystywania E-odpadów (np. sektor publiczny/prywatny) ................ 57

Władze Lokalne ........................................................................................................................................ 59

Najwięksi prywatni pracodawcy ................................................................................................................ 60

Małe i średnie przedsiębiorstwa ................................................................................................................ 62

Trzeci sektor ............................................................................................................................................. 62

Inne organizacje ....................................................................................................................................... 63

Najlepsze praktyki w zagospodarowaniu odpadów elektrycznych ........................................................................ 64

Część III .................................................................................................................................................................... 68

Drogi uzyskiwania kwalifikacji poprzez Krajowe/Regionalne Ramy Kwalifikacji .................................................... 68

Krajowe/Regionalne Ramy Kwalifikacji (NQF/RQF) Edukacji Zawodowej i Szkoleń (VET) w Wielkiej Brytanii . 68

Krajowe Ramy Kwalifikacyjne na Cyprze .......................................................................................................... 73

Krajowe Ramy Kwalifikacji we Włoszech .......................................................................................................... 76

Krajowe/ Regionalne Ramy Kwalifikacyjne dla szkolnictwa zawodowego w Polsce ......................................... 83

Skuteczne potwierdzanie kompetencji w ponownym wykorzystaniu i recyklingu E-odpadów: perspektywa krajowa

dla projektu SSA ................................................................................................................................................... 88

Droga od nauki do certyfikacji: wartość kwalifikacji "Specjalista ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-

odpadów" w NRK/RRK ......................................................................................................................................... 92

Wpływ działań w ramach projektu na dany sektor gospodarki .............................................................................. 96

Odniesienie kwalifikacji dot. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów na system ECVET.................... 97

5

CZĘŚĆ I

Wprowadzenie

Tło projektu

Projekt uwzględnia ewolucję sektora odpadów i związanych z gospodarką odpadami obiektów "nowej generacji",

które stają się zaawansowanymi technicznie zakładami pracy, wdrażającymi innowacyjne rozwiązania i procesy.

Istnieje potrzeba rozwijania umiejętności i oceniania kwalifikacji personelu zaangażowanego w obsługę i budowę

takich obiektów. Znaczenie elektroniki odpadowej jako źródła surowców jest dobrze znane. Obecne kwalifikacje

personelu, a także system szkoleń zawodowych mogą nie być wystarczające, aby efektywnie radzić sobie sobie z

tymi wywzwaniami.

Celem projektu jest opracowanie wspólnych, zharmonizowanych ram kwalifikacji zawodowych i szkoleń dla

menedżerów obiektów gospodarki odpadami stałymi.

Struktura raportu

Raport podzielony jest na dwa rozdziały (sekcje), które zawierają po trzy oddzielne etapy. W rozdziaąłch

przeanalizowano skuteczne zarządzanie ZSEE w poszczególnych krajach oraz wpływ zarówno sektora

prywatnego, jak i publicznego.

Cel i zakres raportu

Celem raportu jest podsumowanie i zestawienie informacji zebranych przez każdego z partnerów projektu. Jest to

przede wszystkim praca przygotowawcza mająca pomóc w opracowaniu programu szkolenia w zakresie ZSEE,

który mógłby być zastosowany w całej UE. Raport dostarcza istotnych informacji, mogących pomóc w opracowaniu

kompleksowego programu szkoleniowego, który umożliwi przetwarzanie ZSEE w najbardziej skuteczny i korzystny

sposób.

Metoda

Każdy partner zbiera informacje opisujące wpływ ustawodawstwa na poziomie krajowym i regionalnym w zakresie

recyklingu i ponownego użytkowania. Partnerzy będą również zgłaszać zestawienia właściwych dla każdego kraju

ZSEE, według ich rodzajów i ilości. Każdy partner ponosi indywidualną odpowiedzialność za przeprowadzenie w

6

swoim kraju wstępnego rozpoznania w zakresie skutecznego gospodarowania zużytym materiałem elektronicznym,

wpływu sektora publicznego i prywatnego oraz dostępnych szkoleń zawodowych i edukacyjnych.

Raporty zostaną zestawione i przedstawione przez University of Central Lancashire (UCLAN).

CZĘŚĆ II

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE w Wielkiej Brytanii

Dyrektywa WEEE (ZSEE) jest wdrażana w Wielkiej Brytanii na mocy Rozporządzenia o zużytym sprzęcie

elektrycznym i elektronicznym z 2006 r. (z późniejszymi zmianami). Dyrektywa odnosi się do wpływu na środowisko

zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego (ZEEE) oraz zachęca do zbierania ZEEE (jako odrębnego

rodzaju odpadów), przetwarzania, ponownego użycia, odzysku, recyklingu, a także usuwania w sposób bezpieczny

dla środowiska. Ma również na celu poprawę efektywności środowiskowej wszystkich operatorów zaangażowanych

w wykorzystanie i przetwarzanie ZSEE.

Oryginalna dyrektywa dot. ZSEE, tzw. WEEE 2002/96/EC została zaktualizowana i scalona z dyrektywą WEEE

2012/19/UE, przyjętą 4 lipca 2012 r. Rozporządzenie dotyczące zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

wydane w 2013 r. weszło w życie w Wielkiej Brytanii z dniem 1 stycznia 2014 r. i zastąpiło rozporządzenie z 2006 r.

W wyniku tej zmiany oraz rządowej inicjatywy Red Tape Challenge (mającej na celu zmniejszenie kosztów

i obciążeń administracyjnych dla przedsiębiorstw) brytyjski system ZSEE uległ istotnemu przekształceniu.

Brytyjski system spełniania wymogów przez producentów ZSEE (UK WEEE Producer Compliance Scheme – PCS )

stracił wiele w wyniku swoistej słabości podejścia „obligatoryjny zakup” w udowodnianiu zgodności

z obowiązujacycmi przepisami. System ten nie odzwierciedla prawdziwego kosztu "dowodów" sprzedawanych po

zawyżonych cenach.

Przepisy ws. odpowiedzialności producenta (Producer Responsibility Regulations) weszły w życie w Wielkiej

Brytanii w październiku 2014 r. Przepisy te wymagają, aby przedsiębiorstwa były odpowiedzialne za wpływ na

środowisko wszelkich zużytych produktów, które wytwarzają, sprzedają lub importują. Przepisy nakładają także na

producentów obowiązek promowania ponownego użycia produktów oraz projektowania ich w taki sposób, aby

zwiększyć możliwości ich ponownego użycia i recyklingu oraz osiągnięcia ustalonych celów odzysku/recyklingu

odpadów.

7

Pomimo obowiązujących przepisów dotyczących zbiórki i recyklingu ZSEE, w 2012 r. tylko jedna trzecia

wytworzonych w Unii Europejskiej (UE) odpadów tego typu została zgłoszona jako selektywnie zebrana

i odpowiednio przetworzona (Komisja Europejska, 2012 r.). Immanentna wartość ZSEE sprawia, że istnieje wiele

podmiotów gospodarczych obracających nimi, a to zwiększa możliwość odbywania się tego obrotu poza oficjalnym

systemem.

• Główne rodzaje E-odpadów

Duże urządzenia gospodarstwa domowego (np. piekarniki, lodówki, pralki) stanowią obecnie ponad 40% ZSEE, ale

znaczną ilość tego typu odpadów tworzą inne urządzenia, takie jak sprzęt IT (głównie komputery), telewizory

(ponad dwa miliony wyrzucane każdego roku), małe urządzenia gospodarstwa domowego (np. czajniki i suszarki

do włosów), narzędzia elektryczne, zegarki cyfrowe, zabawki elektroniczne i urządzenia medyczne

(www.hse.gov.uk 2015).

Poniższe diagramy przedstawiają rozkład tonażu sprzętu elektrycznego i elektronicznego (SEE) wprowadzonego

do obrotu oraz zebranego i przetworzonego. Rysunki 1–4 przedstawiają ilość SEE wprowadzonego na rynek

w Wielkiej Brytanii w 2014 r. i w pierwszym kwartale 2015 r. Wykazują one również tonaż zebranego ZSEE

z gospodarstw domowych w 2014 r .oraz tonaż ZSEE wysłanego do przetworzenia.

Rysunki 5–7 przedstawiają tonaż SEE , który nie pochodził z gospodarstw domowych i został wprowadzony do

obrotu w 2014 r. oraz tonaż sprzętu zebranego i wysłanego do przetworzenia w 2014 r.

Rysunek 1 - SEE gospodarstwa domowego umieszczony na brytyjskim rynku 2014

Rysunek 2 - ZSEE z gospodarstw domowych w Wielkiej Brytanii w 2014 r. (w tonach).

Rysunek 3 - ZSEE z gospodarstw domowych przekazany do utylizacji w Wielkiej Brytanii w 2014 (w tonach).

Rysunek 4 - Sprzęt elektryczny i elektroniczny (EEE) wprowadzony na rynek w Wielkiej Brytanii w 2015 r.

Rysunek 5 - SEE (bez gospodarstw domowych) wprowadzany na rynek w Wielkiej Brytanii w 2014 r. (w tonach)

Rysunek 6 – ZSEE pochodzący z innych krajów niż Wielka Brytania w 2014 (w tonach).

Rysunek 7 – ZSEE (niepochodzący z gospodarstw domowych) w 2014 r. (w tonach)

15

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główni interesariusze

Poniżej przedstawiono wzajemne relacje pomiędzy właścicielami gospodarstw domowych a instytucjami

odpowiedzialnymi za unieszkodliwianie odpadów (Waste Disposal Authorities – WDA) oraz Systemami Zgodności

Producenta (Producer Compliance Schemes – PCS), które tworzą system przepływów finansowych i ścieżkę

audytu systemu ZSEE w Wielkiej Brytanii.

• Producenci mają obowiązek włączenia się w PCS, aby wywiązać się ze swoich zobowiązań, np. rejestrując się

jako producenci, przekazując dane dotyczące SEE wprowadzonego do obrotu i finansując koszty zbierania,

przetwarzania, odzysku i usuwania wytworzonego ZSEE, do czego są zobligowani. W Wielkiej Brytanii istnieje

otwarty rynek dla PCS, z ponad 40 obecnie istniejącymi podmiotami, do których należą:

• Dystrybutorzy (detaliści), którzy są zobowiązani do odbierania ZSEE z gospodarstw domowych bez dodatkowych

opłat. Może się to odbywać przez zwrot zużytego sprzętu w sklepie, poprzez uczestnictwo w systemie usług

odbioru ZSEE przez producenta (Distributor Take-back Service – DTS) lub za pośrednictwem innego systemu

darmowego odbioru odpadów;

• Lokalne WDA nie mają bezpośrednich zobowiązań prawnych wynikających z rozporządzenia ws. ZSEE. Mogą

rejestrować swoje centra recyklingu odpadów z gospodarstw domowych i stacje transferowe jako wyznaczone

zakłady zbierania odpadów (Designated Collection Facilities – DCF). W praktyce większość władz lokalnych

korzysta z możliwości finansowania zbiórki i recyclingu ZSEE przez producentów. Władze lokalne muszą

przestrzegać Kodeksu Praktyki DCF;

• Atestowane zakłady przetwarzania odpadów (Approved Authorised Treatment Facilities – AATF) i atestowani

eksporterzy (Approved Exporters – AE) zajmują się ZSEE zgromadzonymi w DCF i działają w imieniu PCS. AATF

i AE wydają zaświadczenia, że ZSEE zostały odebrane i że będą przetwarzane, poddawane recyklingowi

i odzyskowi w zgodzie z przepisami.

Tabela 1 - Etapy cyklu życia SEE w Wielkiej Brytanii

Etapy cyklu życiowego SEE

Główni interesariusze

Zbieranie Sortowanie i etykietowanie Naprawa i remont Demontaż i przetwarzanie Produkcja

•Władze lokalne, • System spełniania wymogów przez producentów (PSC)

(REPIC, Electro WEEE, ERP, WEEE Waste) • Producenci (systemy zwrotu, np. Dell), • Trzeci sektor (sieć ponownego wykorzystania w Londynie)

• Władze lokalne (np. centra recyklingu odpadów z gospodarstw domowych (Household Waste Recycling Centre – HWRC), • System spełniania wymogów przez producentów (PSC)

• Producenci • Trzeci sektor

• Władze lokalne • System spełniania wymogów przez producentów (PSC)

• Producenci • Trzeci sektor.

• System spełniania

wymogów przez producentów (PSC)

• Atestowane Zakłady Przetwarzania (AATF)

• Producenci

Sieci/więzi

Trzeci sektor W dużej mierze obsługiwany przez organizacje charytatywne, społeczne i non-profit. Będą odbierać niechcianą elektronikę z wyznaczonych zakładów zbierania odpadów (DCF) lub – częściej – od użytkowników, a następnie ponownie ją rozpowadzać lub naprawiać/odnawiać w celu późniejszej redystrybucji.

Nie dotyczy

Sieci trzeciego sektora, takie jak London Re-use Network i CREATE, początkowo odbierały ZSEE zwrócone producentowi i odnowione/naprawione, a następnie sprzedawały je jako towary z drugiej ręki, zazwyczaj osobom nieodstosowanym społecznie. Obecnie ma to miejsce rzadko. Producenci dążą do przesyłania zwróconego towaru do AATF w celu

Nie dotyczy Nie dotyczy

jego przetworzenia. Trzeci sektor oferuje obecnie możliwości odbierania sprzętu bezpośrednio od konsumentów wraz z usługami świadczonymi w warsztatach naprawy/ponownego wykorzystania. Oznacza to, że mniejsza ilość wysokiej klasy sprzętu jest faktycznie ponownie wykorzystywana przez producenta, ale jednocześnie umożliwia większą elastyczność w zakresie pozbywania się sprzętu przez konsumenta.

Władze lokalne Czasami tworza systemy zbiórki odpadów z gospodarstw domowych, ale nie jest to praktyka powszechna. Zwykle ZSEE trafiają do HWRC dostarczane tam przez końcowego użytkownika i odpady te sa gromadzone na miejscu.

Władze lokalne W wielu przypadkach władze lokalne nie oferują usługi polegającej na odbiorze odpadów w domu. Zbórka ZSEE odbywa się zwykle w HWRC. Większość HWRC jest prowadzona przez podwykonawców prywatnych, Stąd ZSEE jest przesyłany do AATF w celu przetworzenia. Niektóre HWRC są własnością władz, takich jak np. Blackpool Council. Ponieważ zakłady te mają dużą autonomię, zaczęto tam tworzyć lokanle warsztaty naprawy sprzętu na miejscu.

Władze lokalne Pojawienie się w HWRC warsztatów naprawiających sprzet na miejscu odnotowano w nielicznych samorządach lokalnych, np. w Blackpool. Dostarczony ZSEE będzie tu oddzielany, naprawiany/ odnowiany i sprzedawany członkom społeczności loklanej.

Władze lokalne ZSEE zostanie przetransportowany do AATF w celu demontażu i przetworzenia

Nie dotyczy

Producent / dystrybutor Wielu producentów, takich jak Dell i Dyson, stosuje systemy bezpośredniego zwrotu. Może to być system firma – firma (Business to Business – B2B) lub firma – konsument (Business to Consumer – B2C). W sytuacji B2B producenci/dystrybutorzy są zobowiązani do odebrania ZSEE, jeśli prowadząca działalność firma będąca właścicielem ZSEE dokonuje zakupu (dotyczy to tylko elektroniki zakupionej po 06/04/2013). W sytuacji B2C firmy/dystrybutorzy są zobowiązani do odebrania ZSEE od konsumentów na zasadzie wymiany zużytego sprzętu na podobny. Jednak wiele firm/dystrybutorów nie jest uznawanych za DCF. W takim przypadku firm dystrybutor może skierować konsumenta do najbliższego DTS (Distributor Take-back Scheme) prowadzonego przez Valpak.

Producenci / dystrybutorzy są zobowiązani do odbioru tylko w przypadku podobnych produktów lub uiszczenia opłaty w systemie zgodności, dlatego sortowanie na tym etapie jest minimalne. ZSEE jest zwykle przesyłany do AATF.

Nie dotyczy

Producent / dystrybutor ZSEE zostanie przetransportowany do AATF w celu demontażu/ przetworzenia

Producent / dystrybutor Producenci przejmą przetworzony produkt z AATF i wykorzystają go ponownie w procesie produkcji nowych urządzeń.

Systemy zgodności producentów (PCS) Systemy zgodności producentów różnią się od systemów obsługiwanych bezpośrednio przez producenta. Producenci wnoszą opłaty do systemu obsługiwanego firmę REPIC. Opłata, którą wnoszą, pokrywa koszty zbiórki, przetwarzania, odzysku i przyjaznego dla środowiska usuwania ZSEE. Umożliwia to konsumentom pozbycie się ZSEE za darmo w wyznaczonej lokalizacji. Dystrybutorzy są zobowiązani do oferowania wymiany zużytego sprzętu na podobny sprzęt EEE w sklepie, mogą również włączyć się do systemu DTS (Distributor Take-back Scheme) i wniesienia wkładu finansowego, który zostanie wykorzystany do stworzenia obiektów zbiórki ZSEE.

Nie dotyczy

Nie dotyczy

Nie dotyczy

Nie dotyczy

Recykling i ponowne użytkowanie

Recykling nie nastąpi na etapie zbierania. Jednak na tym etapie prawdopodobnie zostanie zidentyfikowany i oddzielony od pozostałego ZSEE sprzet nadający się do ponownego wykorzystania, w szczególności przez władze lokalne i Trzeci Sektor.

Recykling nie nastąpi na etapie zbierania. Jednak na tym etapie prawdopodobnie zostanie zidentyfikowany sprzet nadający się do ponownego wykorzystania, w szczególności przez producentów, dystrybutorów i pracowników DCF.

Większość ponownie wykorzystywanych produktów, trafia na rynek na tym etapie. Obecnie dzieje się to głównie za pośrednictwem organizacji Trzeciego Sektora i władz lokalnych. Niektórzy producenci odbierają własne produkty i odnawiają je, jednak większość z nich przesyła

Zgodnie z prawem przetwarzenie musi następować w AATF. Dlatego na tym etapie odbywa się cały recykling ZSEE (legalnego). Produkt jest przetwarzany na materiały nadające się do recyklingu lub odpady nadajace się do składowania na składowiskach. Niektóre przedmioty mogą być oddzielone w celu

Nie dotyczy

ZSEE do AATF, gdzie dokinuje się proces odzysku. Warto również zauważyć, że niektóre AATF selekcjonują przedmioty wielokrotnego użytku i ponownie je wykorzystują, ale nie dotyczy to większości tych zakładów.

ponownego użycia, ale nie jest to powszechna praktyka

21

E-recykling odpadów przemysłowych i rynek pracy w obszarze zarządzania recyklingiem i

ponownym wykorzystaniem E-odpadów w Wielkiej Brytanii

Struktura E-recyklingu i ponownego wykorzystywania E-odpadów (np. sektor publiczny/prywatny)

Hierarchia odpadów jest priorytetem polityki dotyczącej odpadów, a zmieniona dyrektywa UE w sprawie odpadów

określa cele w zakresie przygotowania do ponownego użycia lub recyklingu odpadów z gospodarstw domowych.

Kodeks Postępowania Stowarzyszenia Usług Środowiskowych (ESA) dla obiektów odzysku materiałów (MRF) oraz

statut Komitetu Doradczego Lokalnych Władz ws. Recyklingu zasobów (LARAC) mają na celu poprawę jakości

i przejrzystości na rynkach recyklingu. Oczekuje się rozszerzenia odpowiedzialności producenta we wspieraniu

krajowych strategii dotyczących odpadów.

W roku 2014 prognozy Ministerstwa Skarbu Wielkiej Brytanii przewidywały dla przemysłu odpadowego tempo

wzrostu na poziomie 3,1%, przy jednoczesnym większym wzroście w specjalistycznych sektorach odpadów, takich

jak ZSEE.

Rynek pracy w Wielkiej Brytanii jest przewidywalny; im więcej pracowników z długim stażem pracuje w większych

organizacjach na stanowiskach związanych z zarządzaniem zgodnością z wymogami ochrony środowiska

(Environmental Compliance Management), tym większe jest wsparcie IT dla prawidłowej utylizacji ZSEE.

Najwięksi Prywatni Pracodawcy

Tabela 2 - Pięć największych firm zajmujących się odpadami i recyklingiem według dochodów

Firma Przychody (mln GBP) Udział w rynku (%)

Veolia 1380 25

Biffa 840 15

Sita (UK) 800 15

Viridor (Pennon Group) 712 13

FCC Environmental 497 9

Sektor recyklingu w Wielkiej Brytanii generuje ponad 10 miliardów funtów zysku ze sprzedaży. Zatrudnia ponad 30

000 osób i generuje 3 miliardy funtów w wartości dodanej brutto. Gdyby udało się zrealizować 70% celów

w zakresie recyklingu, określonych w krajowych strategiach dotyczących odpadów w Wielkiej Brytanii, powstałoby

51400 dodatkowych miejsc pracy. W rezultacie powinno to pozwolić uzyskac dodatkowe 2,9 miliarda funtów GBP

zysku brutto dla gospodarki Wielkiej Brytanii.

(CIWM, Catalyst Corporate Finance 2012)

http://www.catalystcf.co.uk/uploads/waste_report.pd

22

Największa z prywatnych firm w Wielkiej Brytanii zatrudnia 14 000 osób. Liczba ta odnosi się do działań w zakresie

gospodarki wodnej i zarządzania energią oraz dotyczących odpadów. Wśród ofert osób z wykształceniem wyższym

powyżej 38% to oferty złożone przez kobiety, co wskazuje na zmianę struktury zatrudnienia w przemyśle

dotychczas postrzeganym jako zdominowany przez mężczyzn.

Małe i średnie przedsiębiorstwa

Na rynku istnieje obawa, że wiele instytucji zamawiających łączy ze sobą umowy w zakresie zamówień na odpady

i zasoby, co skutecznie zmniejsza rynek dostępny dla MŚP. Kluczową zmianą jest jednak Ustawa o usługach

publicznych (wartość społeczna) z 2012 r. Ustawa zobowiązuje instytucje zamawiające do uwzględnienia sposobu,

w jaki zamówione usługi mogą poprawić dobrobyt społeczny, gospodarczy i środowiskowy danego obszaru, kładąc

większy nacisk na świadczenia wspólnotowe. Ustawa zawiera wymagania dotyczące konsultacji z rynkiem

zaopatrzenia i końcowymi użytkownikami usług. Organizacje ubiegające się o pracę w sektorze publicznym będą

musiały uwzględnić odpowiednie propozycje w swoich ofertach, aby wykazać dodatkową wartość społeczną.

Trzeci sektor

Trzeci sektor odgrywa ważną rolę w zapewnianiu społeczno-ekonomicznych korzyści i jest zasadniczym motorem

spójnych programów ponownego wykorzystania. Trzeci sektor zapewnia programy wolontariatu pracowniczego

obejmujące szkolenia zawodowe. Do 2016 roku Londyńska Sieć ds. ponownego wykorzystania zapewni do 3000

miejsc szkoleniowych – w ramach przygotowań do podjęcia pracy spodziewanej w sektorze recyklingu.

23

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE na Cyprze

Pierwsze przepisy dotyczące zarządzania ZSEE zostały wprowadzone w 2002 r. wraz z uchwaleniem ustawy o

gospodarce odpadami stałymi i o odpadach niebezpiecznych - ustawa 215 (I) / 2002, która została później

uzupełniona rozporządzeniem w sprawie zarządzania ZSEE (rozporządzenie 668/2004). Niniejsze rozporządzenie

stanowiło ustawę harmonizacyjną wprowadzającą do krajowego ustawodawstwa Cypru przepisy dyrektyw 2002/96

/ WE, 2002/95 / WE i 2003/108 / WE w zakresie zarządzania ZSEE.

Zharmonizowana ustawa opiera się na zasadzie odpowiedzialności producenta za stworzenie powiązania

między fazą produkcji a fazą odpadów produktu i dotyczy różnych podmiotów zaangażowanych w cykl życia

sprzętu elektrycznego i elektronicznego (SEE), takich jak producenci, dystrybutorzy, konsumentów i operatorów

oczyszczalni ścieków. Ustawa (zgodnie z dyrektywą WE) nakłada zasadę odpowiedzialności producenta w sposób

konkretny i przypisuje odpowiedzialność producentom i innym zainteresowanym stronom zaangażowanym w cykl

życia produktów elektrycznych i elektronicznych.

Oczywiście wszyscy ponoszą wspólną odpowiedzialność za wszystkie czynniki ekonomiczne związane z cyklem

życia sprzętu elektrycznego i elektronicznego (producenci, przewoźnicy, władze lokalne i obywatele), ale główna

odpowiedzialność spoczywa na tych, którzy:

• Produkują i sprzedaja sprzętu elektrycznego i elektronicznego pod własną marką.

• Odsprzedają pod własną marką lub w jakikolwiek inny sposób sprzęt wyprodukowany przez innych dostawców.

• Importują lub eksportują sprzęt elektryczny i elektroniczny w kraju członkowskim Unii Europejskiej lub transportują

sprzęt elektryczny i elektroniczny na Cyprze z innego państwa członkowskiego UE.

Fakt, że Cypr jest odizolowaną wyspą z populacją liczącą mniej niż milion, sprawia, że zintegrowana sieć zakładów

jest nierentowna. Pod parasolem Cypryjskiej Izby Handlu i Przemysłu system zbiorania ZSEE (WEEE

Electrocyclosis Cyprus Ltd) został założony w 2007 r. przez największych importerów sprzętu elektrycznego i

elektronicznego (EEE) na Cyprze.

Zakłady przetwarzania ZSEE na Cyprze to głównie tradycyjne składy złomu, zajmujące się głównie złomem i

wrakami. Od grudnia 2009 r. niektóre z tych obiektów stały się podwykonawcami lokalnego systemu zbiorowego

(WEEE Electrocyclosis Cyprus Ltd). Zezwolenia te obejmują obowiązki dotyczące zgłaszania zebranych ilości

ZSEE zgodnie z kategorią załącznika ΙΑ dyrektywy 2002/96 / WE oraz ilości, które przetwarzają na Cyprze i za

granicą, a także w celu obliczenia odsetku recyklingu, ponownego użycia i odzysku.

24

Dzięki procedurom kolektywnym usprawniono zakłady przetwarzania w wielu sektorach, takich jak:

a) Technologie stosowane do dekontaminacji i demontażu zebranego ZSEE.

b) Opracowanie niezawodnych metod służących do obliczania współczynnika odzysku.

c) Opracowanie wiarygodnych baz danych dla zebranego ZSEE i wytworzonych materiałów oraz metod odzysku i

unieszkodliwiania.

Celem systemu zbiorowego (WEEE Electrocyclosis Cyprus Ltd) jest zbieranie i przetwarzanie każdego roku 4 kg

na gospodarstwo domowe ZSEE.

Nowa dyrektywa WEEE 2012/19 / UE weszła w życie w dniu 13 sierpnia 2012 r. I weszła w życie 14 lutego 2014 r.

Wkrótce Cypr zmienił obowiązującą ustawę o ZSEE w celu włączenia przepisów dyrektywy 2012/19 / UE (Ν31 (Ι)

2015. Aby zachować zgodność z przepisami dotyczącymi ZSEE, producenci muszą przystąpić do programu

zgodności z przepisami, który zapewnia powiązanie między producentami a agencjami ochrony środowiska.

Ustawodawstwo krajowe na Cyprze:

• Κ.Γ.Π. 73/2015 Οι περί αποβλήτων νόμοι του 2011 έως 2015

• Ν31(Ι) 2015 Νόμος που τροποποιεί τους περί αποβλήτων νόμους του 2011 έως του 2014

• Ν185(I) 2011 Ο Περί Αποβλήτων Νόμος του 2011

• Κ.Δ.Π. 668-2004 Απόβλητα Ηλεκτρικού και Ηλεκτρονικού Εξοπλισμού

• N215(I) 2002 Για τη Διαχείριση των Στερεών και Επικίνδυνων Αποβλήτων

Główne rodzaje E-odpadów

Główne grupy ZSEE są zgodne z kategoriami regulacji UE:

• R1 (sprzęt chłodniczy i zamrażający)

• R2 ( duże AGD)

• R3 (TV & monitory)

• R4 (mixed ZSEE)

• R5 (lampy)

WEEE Electrocyclosis Cyprus Ltd. (Schemat zbiorania) reprezentuje ponad 300 firm wprowadzających na rynek

8100 ton sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W latach 2010-2014 odnotowano 53% spadek ilości SEE

wprowadzanych do obrotu z powodu kryzysu gospodarczego. Ilości wprowadzone do oznaczonych w tonach

między 2010 a 2014 r. przedstawiono na rysunku poniżej.

25

17347,0

14432,0

12278,0

9113,08100,0

,0

5000,0

10000,0

15000,0

20000,0

2010 2011 2012 2013 2014

Rysunek 10 - SEE wprowadzony do obrotu na Cyprze

Rysunek 11 - Zmniejszenie dochodów

Cele WEEE Electrocyclosis Cyprus Ltd (do 31/12/15) są następujące:

• Osiągnąć wskaźnik selektywnej zbiórki średnio co najmniej 4 kg na mieszkańca rocznie (3000 ton rocznie).

• Aby osiągnąć minimalny wskaźnik zbiórki 45%.

• Promowanie ponownego ponownego użycia SEE jako priorytetu.

26

Rysunek 12 - Zbieranie ZSEE

27

Rysunek 13 - Wytworzanie ZSEE 2014

28

Rysunek 14 - Różnica powstawania ZSEE 2013/14

Figure 2 – SEE cykl życia (Cypr)

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główne zainteresowane strony

Cypr nie ma producentów sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Z wyjątkiem kilku montażystów urządzeń

elektrycznych (komercyjnych lodówek, urządzeń do uzdatniania wody itp.) większość producentów jest faktycznie

importerami takich towarów.

29

Na Cyprze nie ma obiektów do utylizacji ZSEE. W rezultacie wszystkie zebrane ZSEE (zdemontowane lub nie) są

eksportowane do ostatecznego przetworzenia za granicą.

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE we Włoszech

Zarządzanie zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym (ZSEE) jest obecnie regulowane na poziomie

europejskim dyrektywą 2012/19 / UE, która zastąpiła poprzednie dyrektywy 2002/96 / UE i 2003/108 / UE.

We Włoszech kwestię tę reguluje się na szczeblu krajowym, zapewniając krajowe jednolite ramy. Początkowo

dyrektywy europejskie zostały transponowane dekretem ustawodawczym nr 151 z dnia 25 listopada 2005 r.

Następnie, w dniu 14 marca 2014 r., Rada Ministrów wydała dekret ustawodawczy nr. 49, w którym Włochy

dokonały transpozycji dyrektywy 2012/19 / UE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, tak

zwanego "WEEE". Wreszcie, dekretem nr 27 z 4 marca 2014 r. prawodawca podyktował, zgodnie z dyrektywą

2002/96 / WE, przepisy dotyczące ograniczenia niebezpiecznych substancji w sprzęcie elektrycznym i

elektronicznym ("EEE") w celu wniesienia wkładu do ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska.

Ścieżka legislacyjna włoskiego parlamentu w sprawie ZSEE została zilustrowana poniżej.

Tabela 4 - Ścieżka legislacyjna włoskiego parlamentu w sprawie ZSEE

Tabela 6 - Cele dla ponownego użycia i recyklingu we Włoszech

Until 14th August 2015 From 15th August 2015

CATEGORY

Annex I RECOVER % RECYCLE % RECOVER %

PREPARATION FOR RECYCLE

AND REUSE %

1 Large household appliances 80 75 85 80

2 Small household appliances 70 50 75 55

3 IT and telecommunications equipment 75 65 80 70

4 Consumer equipment and photovoltaic panels 75 65 80 70

5 Lighting equipment 70 50 75 55

6 Electrical and electronic tools (with the exception of

large-scale stationary industrial tools) 70 50 75 55

7 Toys, leisure and sport equipment 70 50 75 55

8 Medical devices (with the exception of all implanted

and infected products) 70 50 75 55

9 Monitoring and control instruments 70 50 75 55

10 Automatic dispensers 80 75 85 80

Discharge lamp - 80 - 80% Reuse

Source: Report FISE-UNIRE 2014 on the Recycling in Italy

Tabela 7 - Cele dla ponownego wykorzystania i recyklingu we Włoszech

From 15th August 2018

CATEGORY ANNEX III RECOVER % PREPARATION FOR RECYCLE AND REUSE %

1 Temperature exchange equipment 85 80

2 Screens, monitors, and equipment containing screens having a surface greater than 100 cm2 80 70

3 Lamps - 80% Reuse

4 Large equipment (any external dimension more than 50 cm) 85 80

5 Small equipment (no external dimension more than 50 cm) 80 70

6 Small IT and telecommunication equipment (no external dimension more than 50 cm) 80 70

Source: Report FISE-UNIRE 2014 on the Recycling in Italy

33

Główne rodzaje zbieranych E-odpadów

W 2012 r. zebrano łącznie 237,966 ton ZSEE we Włoszech. Liczba ta jest niższa niż kwoty zebrane w 2011 i 2010

r., ale wykazuje znaczny wzrost w ciągu pierwszych dwóch lat. Ponadto w 2010 r. Po raz pierwszy osiągnięto

docelowy poziom zbiórki ustanowiony przez Wspólnotę Europejską na poziomie 4 kg / mieszkańca.

Rysunek 18 pokazuje procentowy podział odpadów zebranych dla każdego z grup: grupa R3 (TV i monitor) okazuje

się być tą, która zgromadziła największą ilość, również z powodu przejścia na naziemną transmisję cyfrową w

różnych regionach kraju.

26,85%

24,25%

32,15%

16,31%

0,44

R1 - Cooling & Freezing Equipment

R2 - Large household appliances

R3 - TVs & Monitors

R4 - Mixed WEEE

R5 - Lamps

Rysunek 18 - Zbieranie ZSEE we Włoszech dla każdej grupy ZSEE (%) - 2012 r

Tabela 10 pokazuje dane dotyczące zbiórki ZSEE na mieszkańca w odniesieniu do całej populacji Włoch.

Tabela 10 - ZSEE zebrane w każdym regionie Włoch * (kg i kg/osobę) - 2012

WEEE Collected Residents Per capita

Abruzzo 3.775.097 1.307.309 2.89

Basilicata 1.297.944 578.036 2.25

Calabria 4.550.448 1.959.050 2.32

Campania 14.745.386 5.766.810 2.56

Emilia Romagna 23.193.663 4.342.135 5.34

Friuli Venezia Giulia 6.946.035 1.218.985 5.72

Lazio 14.399.499 5.502.886 2.62

Liguria 8.731.693 1.570.694 5.56

Lombardia 45.812.583 9.704.151 4.72

Marche 7.824.263 1.541.319 5.08

Molise 758.856 313.660 2.42

Piemonte 18.402.624 4.363.916 4.22

Puglia 8.978.197 4.052.566 2.22

Sardegna 8.259.745 1.639.362 5.04

Sicilia 13.650.113 5.002.904 2.73

Toscana 20.581.913 3.672.202 5.60

Trentino Alto Adige 7.014.766 1.029.475 6.81

Umbria 4.600.384 884.268 5.20

Valle d’Aosta 1.049.878 126.806 8.28

Veneto 23.362.476 4.857.210 4.81

Italy 237.965.563 59.433.744 4.00

* The data refer to the collection per capita calculated only on the resident population according to ISTAT demo of the reference year of the collection. Source: Cdc RAEE

36

ZSEE aktualnie gromadzony i przetwarzany we Włoszech

Poniższa mapa, opracowana przez EUROSTAT, pokazuje na wskaźnik zbierania WEEE (mierzony w kg na

mieszkańca) w krajach UE. Mapa podkreśla różnicę w Europie w zakresie wskaźnika zbiórki ZSEE.

37

Rysunek 21 – Obieg ZSEE we Włoszech

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główne zainteresowane strony

Przetwarzania ZSEE można rozdzielić na 5 różnych faz: przyjęcie, wstępna obróbka, zabezpieczenie,

oczyszczenie oraz utylizacji i odzysku.

Narysunku 21 przedstawiono schemat obiegu ZSEE

38

Przegląd branży recyklingu i ponownego wykorzystania odpadów z rynku wtórnego we Włoszech

Stworzenie konkurencyjnego rynku wymagało utworzenia izby rozrachunkowej (CdC RAEE) w celu zapewnienia

spójnych działań ze strony systemów zgodności oraz zapewnienia właściwego zbierania i przetwarzania ZSEE w

całym kraju. Wszystkie systemy zgodności działające w ZSEE z gospodarstw domowych powinny zostać

zarejestrowane w CdC RAEE.

Zgodnie z dekretem ministerialnym nr 185/07 zbiórka musi odbywać się w każdym punkcie zbiórki w 5 grupach:

• R1 (sprzęt chłodzący i zamrażający)

• R2 ( duże AGD)

• R3 (TV & monitory)

• R4 (mixed ZSEE)

• R5 (lampy)

„Centrum Koordynacji ZSEE” (CdC RAEE) to prywatna instytucja ustanowiona na mocy dekretu ustawodawczego

151/05, którego głównym celem jest optymalizacja działań powierzonych programom zbiorowym, aby zapewnić

gminom jednolite i standardowe warunki działania. Jest ona finansowany przez producentów za pośrednictwem

wkładu środowiskowego stosowanego do ich produktów. Z prawnego punktu widzenia Centrum Koordynacji jest

konsorcjum zarządzanym i podlegającym programom zbiorowym pod nadzorem Rady Nadzorczej i kontroli.

Podstawową rolą Centrum Koordynacji jest zagwarantowanie, że wszystkie systemy zbiorowe działają zgodnie ze

znormalizowanymi warunkami i warunkami pracy oraz że odpowiednie terytorium kraju jest odpowiednio

obsługiwane. Centrum Koordynacji wyznacza różne obiekty do zbierania i systemy zbiorcze, a także oferuje

ogólnokrajowe centrum obsługi telefonicznej, które zajmuje się wszelkimi pytaniami dotyczącymi usług zbiórki

odpadów oraz systemu informatycznego. Centrum koordynujące corocznie wymaga, aby jego członkowie, czyli

systemy zbiorowe, przekazywali dane dotyczące sprzętu elektrycznego i elektronicznego wprowadzonego na rynek

w poprzednim roku w celu przydzielenia udziałów w systemie zbierania i przekazania go centrom zbiórki.

Tabela 1 – Dostępny na rynku ZSEE (kg/ton) – 2008/2012

2008 2009 2010 2011 2012

Variance %

2012/2011

R1 (cooling & freezing equipment) 165 161 161 147 139 -5,0

R2 (large household appliances) 305 292 302 308 280 -9,0

R3 (TVs & monitors) 81 74 78 57 42 -26,0

R4 (mixed WEEE) 355 342 335 320 275 -14,0

R5 (lamps) 14 13 14 12 10 -19,0

Total 920 882 890 845 746 -12,0

Source: Cdc RAEE

0%

5%

10%

15%

20%

Italy Germany UK France

Wykres 22 - Siła robocza w sektorze odpadów i odzysku materiałów w 2010 r. - (%)

Tabela 2 Wskaźnik zatrudnienia w sektorze odzysku odpadów według klasy wielkości przedsiębiorstwa - 2010 r

Total

(thousands)

SMEs

(%of total)

Micro

(%of total)

Small

(%of total)

Medium – sized

(%of total)

Large

(%of total)

EU 795,1 59,6 9,4 19,7 30,4 40,4

Italy 135,4 59,6 10,2 21,4 28,0 40,4

Source: EUROSTAT Data

Jeśli chodzi o zatrudnienie, możemy podkreślić, że Włochy mają znaczną siłę roboczą w sektorze gospodarki odpadami. W 2010 r. zarejestrowała największą siłę

roboczą w sektorze odzyskiwania odpadów pod względem wartości procentowych na poziomie Unii Europejskiej, a zwłaszcza w porównaniu z krajami UE o

najwyższych wskaźnikach zatrudnienia w tym sektorze.

41

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

180000

2008 2009 2010 2011 2013

Rysunek 23 - Zmiany w zatrudnieniu w sektorze odpadów we Włoszech w latach 2008-2013

0

100000

200000

300000

400000

500000

600000

700000

800000

900000

1000000

2008 2009 2010 2011

Italy Europe

Rysunek 25 - Zmiany w zatrudnieniu w sektorze odpadów w Europie

42

Rysunek 26 - System ZSEE we Włoszech: domowe i profesjonalne strumienie ZSEE

43

Rysunek 27 przedstawia sytuację systemu organizacyjnego zbierania ZSEE.

44

34%

29%

2%

35%

ECO-Tax Municipal fees Retailers Buyers of raw materials

Rysunek 28 - Zbiór ZSEE - Źródła finansowe (€) - Włochy

Następny wykres analizuje źródła finansowe w 2011 r gdzie obywatele płacący podatek ekologiczny na ZSEE i

opłatę gminną finansują znaczną część, prawie 70% opłat za zbieranie ZSEE. Reszta pochodzi głównie ze

sprzedaży surowców. Łączna kwota tych środków wynosi 180 milionów €.

Branża recyklingu i ponownego wykorzystania e-odpadów w trzecim sektorze: misje i zadania

systemu ZSEE

Aktorzy Trzeciego Sektora nie są jednoznacznie zidentyfikowani w ramach zarządzania e-odpadami

przewidzianych przez prawo. Jednak ich działania wiążą się z dużym potencjalnym wkładem w zapobieganie

powstawaniu odpadów elektronicznych, ponieważ zapewniają oni drugi cykl życia zużytych urządzeń. Ponieważ

trzeci sektor oraz przedsiębiorstwa społeczne nie są ustawowo uznawani za główne strony zaangażowane w

gospodarkę odpadami elektronicznymi, ich rola nie jest uwzględniana w systemie ekosystemów. Z tych powodów

wpływ Trzeciego Sektora jest ogólnie dość niepewny, mimo że istnieje ogólna zgoda, że jego wkład dotyczy

głównej części ściśle związanej z lokalnymi inicjatywami. Włoskie prawo jest bardzo surowe, jeśli chodzi o szanse

rynku wtórnego niebezpiecznymi odpadami, które w rzeczywistości podlegają specjalnemu systemowi

przetwarzania.

Wśród aktorów Systemu Kolektywnego ważne Konsorcja działające jako NGO to:

45

ECODOM - ustanowiony w 2004 r.,na zasadzie dobrowolności, przez głównych producentów dużego sprzętu AGD

na rynku włoskim. Od 2011 roku posiada certyfikaty ISO 9001 i ISO 14001 dla wszystkich zagadnień związanych z

zarządzaniem transportem i przetwarzaniem ZSEE.

REMEDIA - Konsorcjum Remedia zostało założone w 2005 roku i obecnie obejmuje ponad 1000 producentów. W

związku z tym stanowi kluczowego gracza w sektorze. Działa jako organizacja non-profit i uzyskała certyfikat

jakości ISO 9000 i ISO 14000.

Oprócz konsorcjów, które działają również na poziomie ponadnarodowym, rośnie liczba organizacji

charytatywnych, przedsiębiorstw społecznych i organizacji non-profit, które działają w skali krajowej lub lokalnej.

Organizacje te działają w różnych częściach łańcucha recyklingu i ponownego wykorzystania, od zbiórki po

naprawę. W rzeczywistości są oni zaangażowani w zbieranie niechcianej elektroniki bezpośrednio od użytkownika,

a następnie redystrybuują je lub naprawiają zebrane urządzenia w celu redystrybucji. Poza tym Trzeci sektor

odgrywa istotną rolę w lepszym zrozumieniu szeregu korzyści społeczno-ekonomicznych związanych z ponownym

wykorzystaniem i recyklingiem e-odpadów.

Podmioty Trzeciego Sektora są szczególnie zaangażowane w:

- Odbiór ZSEE od centrów odbioru w całym kraju i przewiezienie go do najlepszej zakładów odzysku. W tej

fazie sprawdzają również, czy recykling tych materiałów jest zorganizowany w bezpieczny sposób.

Odzyskiwanie i ponowne wykorzystanie stanowi 91% odpadów elektronicznych i dotyczy głównie

materiałów takich jak żelazo, stal, miedź, aluminium, złoto, szkło, srebro i plastik

- Organizowanie i zarządzanie inicjatywami w celu zwiększenia świadomości obywateli w zakresie

recyklingu i ponownego wykorzystania

- Dostarczanie programów edukacyjnych na temat znaczenia zmniejszenia odpadów poprzez inicjatywy w

szkołach, publiczne spotkania i inne dedykowane wydarzenia organizowane przez lokalne stowarzyszenia.

46

Report Remedia on the Green Economy, 2014

40%

52%

8%

Primary School High School Bachelor or Master

Rysunek 30 - Poziom wykształcenia pracowników w sektorze E-odpadów we Włoszech - 2014 r

Report Remedia on the Green Economy, 2014

Workers

[]

Clerics20%

Managers3%

Workers Clerics Managers

Rysunek 31 - Rola pracowników w sektorze E-odpadów we Włoszech - 2014 r

47

Inne organizacje

Obecnie sektor ponownego użycia i recyklingu angażuje miliony ludzi w całym kraju. Liczby wskazują, że istnieje

grupa odbiorców, którą szacuje się na dziesiątki milionów klientów. OECD i Komisja Europejska uznają tę

dziedzinę za jeden z filarów, na którym będzie opierać się ożywienie gospodarcze i zatrudnienie, przy czym

oczekuje się ponad jednego miliona nowych miejsc pracy. Zgodnie z dyrektywami ZSEE, do europejskich państw

członkowskich należy przyjąć system gospodarowania zużytym sprzętem elektronicznym, co oznacza aktywny

udział kilku różnych podmiotów. Wraz z producentami, dużymi prywatnymi pracodawcami, lokalnymi władzami,

średnimi i małymi przedsiębiorstwami oraz operatorami trzeciego sektora, należy wspomnieć o innych podmiotach

działających w gospodarce e-odpadami, takich jak inicjatywy obywatelskie, cały system „z drugiej ręki” i samych

obywateli. Z kolei konsumenci obywatelscy są pierwszym ogniwem całego łańcucha gospodarowania odpadami

elektronicznymi, ponieważ stanowią oni pierwszego odbiorcę odpadów z gospodarstw domowych. W związku z tym

są ustawowo zobowiązani do przestrzegania zasad dotyczących segregacji i odbioru odpadów na mocy przepisów

komunalnych. Są również indywidualnie odpowiedzialni za wszelkie potencjalnie szkodliwe zachowania związane z

niewłaściwym zarządzaniem odpadami. Obywatele są ustawowo zobowiązani o właściwe pozbywanie się e-

odpadów stosując oficjalne kanały demontażu udostępnione przez gminę, sprzedawców detalicznych orazprzez

inne podmioty zaangażowane w gospodarkę odpadami elektronicznymi (organizacje pozarządowe, stowarzyszenia

charytatywne, sektor remontowy i rynek rzeczy używanych). Obywatele są rzeczywiście pierwszym i ostatnim

ogniwem w łańcuchu recyklingu i ponownego użycia WEEE.

Ustawodawstwo gospodarki ZSEE w Polsce

Prawo krajowe

Ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (WEEE)

(Dz. U. z 2005 r., Nr 180, poz. 1495) z późniejszymi zmianami (11) i rozporządzeniami wykonawczymi

(9),

Ustawa z dnia 11 września 2015 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (polski parlament

(Sejm) uchwalił ustawę 11 września 2015 r., która jest obecnie rozpatrywana przez Senat RP i nie

została jeszcze opublikowana),

Ustawa z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach (Dz. U. z 2013 r., poz. 21) z późniejszymi zmianami (9)

i rozporządzeniami wykonawczymi (18),

Ustawa z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 1996 r., Nr

132, poz. 622) z późniejszymi zmianami (29) i rozporządzeniami wykonawczymi (8).

48

Ustawa o ZSEE określa wymogi, jakie powinny być spełniane przez:

• sprzęt elektryczny i elektroniczny wprowadzony do obrotu,

• gospodarkę zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym,

• podmioty wprowadzające SEE do obrotu (producenci i importerzy),

• użytkowników SEE,

• podmioty zbierające ZSEE (w tym punkty skupu złomu, punkty serwisowe, sklepy lub punkty sprzedaży

hurtowej oraz punkty odbioru odpadów),

• zakłady zajmujące się przetwarzaniem ZSEE,

• zakłady zajmujące się recyklingiem i odzyskiem ZSEE,

• organizacje zajmujące się odzyskiem,

• inspektoraty ochrony środowiska,

• Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Podmioty wprowadzające SEE do obrotu są zobowiązane do:

• zarejestrowania się w rejestrze krajowym,

• oznakowania SEE,

• poinformowania użytkowników SEE o systemie zbierania ZSEE,

• przeprowadzenia publicznych kampanii edukacyjnych,

• opracowania informacji dla zakładów zajmujących się przetwarzaniem, dotyczących metod ponownego

użycia i przetwarzania ZSEE (określenie części, które mogą być ponownie użyte, wyszczególnienie

niebezpiecznych składników i i ich lokalizacji),

• w przypadku sprzętu przeznaczonego dla indywidualnych gospodarstw domowych, zorganizowanie

i sfinansowanie odbioru ZSEE od podmiotów zbierających ZSEE, przetwarzanie, odzysk, recykling

i unieszkodliwianie ZSEE z gospodarstw domowych,

• w przypadku sprzętu przeznaczanego dla indywidualnych gospodarstw domowych - osiągania celów

wyznaczonych dla zbiórki zgodnie z rozporządzeniami wykonawczymi,

• w przypadku sprzętu innego niż przeznaczony dla indywidualnych gospodarstw domowych - organizowania oraz

finansowania zbiórki, przetwarzania, odzysku, recyklingu i unieszkodliwiania ZSEE,

• osiągania celów w zakresie recyklingu i odzysku określonych w ustawie o ZSEE, a w przypadku nieosiągnięcia

tych celów, opłacania opłaty produktowej,

• prowadzenia rejestrów dotyczących ilości i masy sprzętu EEE wprowadzanego do obrotu,

• sporządzania raportów i przesyłania ich odpowiednim władzom,

• podpisania umowy z firmami zajmującymi się przetwarzaniem,

49

Użytkownicy EEE w gospodarstwach domowych zobowiązani są do:

przekazywania ZSEE do punktów zbioru ZSEE,

przestrzegania zakazu mieszania ZSEE z innymi odpadami.

Podmioty zbierające ZSEE są zobowiązane do:

zarejestrowania się w rejestrze krajowym,

osobnego prowadzenia zbiórki ZSEE,

bezpłatnego odbioru ZSEE z indywidualnych gospodarstw domowych,

przekazywania ZSEE do zakładów przetwórczych zarejestrowanych w rejestrze krajowym,

zapewnienia, by sposób transport ZSEE do zakładów przetwarzania umożliwiał ponowne użycie ZSEE,

sporządzanie raportów dotyczących gospodarki odpadami i przekazywania ich właściwym władzom,

punkty skupu złomu zobowiązane są do posiadania licencji na zbieranie ZSEE i do zarejestrowania się

w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska; w punktach skupu złomu nie można przetwarzać zużytych

pralek, lodówek lub zmywarek jako odpadów i demontować ich w niewłaściwych warunkach,

punkty serwisowe są zobowiązane do bezpłatnego odbierania ZSEE o ile koszt usługi naprawy przekracza

cenę zakupu nowego sprzętu lub jeśli naprawy okażą się nieskuteczne; technik serwisowy może odmówić

przyjęcia zużytego sprzętu, jeśli klient dostarczy sprzęt z zamiarem jego utylizacji, a nie naprawy lub

w przyypadku, gdy stare urządzenie stanowi zagrożenie dla zdrowia lub życia pracowników,

sklepy lub hurtownie są zobowiązane do bezpłatnego odbierania ZSEE w momencie zakupu nowego

sprzętu, z wymianą (1 za 1, czyli starego sprzętu za nowy); przy czym klient powinien sam zapewnić

transport, lub uzgodnić go ze sklepem,

specjalne punkty zbioru odpadów, zlokalizowane na terenie gminy, są tworzone przez gminy; klient musi

zapewnić transport na własny koszt (baza punktów zbiórki odpadów w Polsce dostępna jest na stronie

www.elektrosmieci.pl).

Zakłady zajmujące się przetwarzaniem ZSEE są zobowiązane do:

zarejestrowania się w rejestrze krajowym,

uzyskania niezbędnego pozwolenia, zgodnie z ustawą o odpadach,

w przypadku podpisania umowy z podmiotami wprowadzającymi EEE do obrotu, do bezpłatnie odbierania

ZSEE,

po odbiorze ZSEE, do usuwania niebezpiecznych składników, materiałów i części,

zapewnienia właściwych warunków przechowywania ZSEE,

zapewnienia odpowiednich warunków i sprzętu do przetwarzania ZSEE,

przekazywania odpadów z przetwarzania ZSEE do zakładów zajmujących się recyklingiem lub odzyskiem,

zarejestrowanych w krajowym rejestrze, a pozostałych odpadów do zakładów utylizacji,

50

prowadzenia zapisów dotyczących ilości i masy przetworzonego ZSEE,

sporządzania raportów dla podmiotów wprowadzających EEE do obrotu w celu obliczenia wskaźników

recyklingu i odzysku,

sporządzanIa raportów dotyczących gospodarki odpadami i przekazywanie ich właściwym władzom,

Zakłady zajmujące się recyklingiem i odzyskiem ZSEE są zobowiązane do:

zarejestrowania się w rejestrze krajowym,

uzyskania niezbędnego pozwolenia zgodnie z ustawą o odpadach,

sporządzania certyfikatów recyklingu lub odzysku dla zakładów zajmujących się przetwarzaniem,

sporządzania raportów na temat gospodarki odpadami i przesyłania ich odpowiednim władzom.

Organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego jest rodzajem spółki akcyjnej, która przejmuje,

w drodze umowy, obowiązki innych podmiotów gospodarczych, wynikające z ustawy o ZSEE. Organizacja odzysku

działa jako wyspecjalizowana jednostka, która ma za zadanie zapewnić wypełnianie obowiązków związanych ze

zbieraniem, przekazywaniem, odzyskiwaniem i usuwaniem ZSEE, a także do prowadzenia publicznych kampanii

edukacyjnych.

Problemy

Przepisy dotyczące gospodarki odpadami w Polsce zmieniają się często, istnieje wiele zmian w ustawach

i rozporządzeniach. Ponadto, kwestie ZSEE są regulowane przez różne ustawy, co powoduje problemy

z przestrzeganiem przepisów.

Występują problemy z tzw. "szarą strefą", tj. niezarejestrowanym przepływem odpadów elektrycznych. Demontaż

zebranego sprzętu odbywa się w niezarejestrowanych zakładach przetwarzania odpadów, które nie są

odpowiednio wyposażone. Demontaż w tych zakładach jest tańszy niż w zarejestrowanych, co prowadzi do

nieuczciwej konkurencji.

Kolejnym problemem systemu gospodarowania ZSEE jest tworzenie fałszywych dokumentacji postępowania z

odpadami. To z kolei, powoduje trudności w określeniu rzeczywistego poziomu zbiórki ZSEE, ponieważ istniejące

statystyki są częściowo tworzone na podstawie fałszywej dokumentacji.

Organizacje odzyskujące sprzęt elektryczny/elektroniczny są spółkami akcyjnymi i działają w sposób umożliwiający

wypłatę dywidendy. Oznacza to, że są nastawione na zysk. Prowadzi to do tworzenia konglomeratów - połączeń

między organizacjami i firmami zajmującymi się przetwarzaniem ZSEE, a także do nadużyć w dokumentacjach.

51

Rysunek 32 - SEE wprowadzony do obrotu i ZSEE zebrany i przetworzony w latach 2007-2013 - Polska

Organy kontrolne dla systemu ZSEE nie działają dostatecznie efektywnie, a przede wszystkim są zobowiązane do

uprzedniego ostrzegania kontrolowanych firm, przez co umożliwiają firmom korygowanie błędów w dokumentach

przed kontrolą.

Główne rodzaje E-odpadów

Produkcja urządzeń elektrycznych i elektronicznych

Według danych Głównego Urzędu Statystycznego - GUS [1], na terenie Polski w 2008 r. wyprodukowano 574,2

tys. ton (Mg) sprzętu elektrycznego i elektronicznego. W 2009 r. Ilość ta spadła do 447,7 tys. ton, a potem do 426,2

tys. ton w 2013 r. W 2013 r. najwięcej sprzętu pod względem masy wyprodukowano w grupie 1 - Duże urządzenia

gospodarstwa domowego (247 134 985,76 kg lub 50,8% ogółu), w grupach 3 i 4 - sprzęt IT i telekomunikacyjny (54

454 479,91 kg lub 11% całości) i sprzęt audiowizualny (43 952 589,24 kg, czyli 9% całości). Najmniejsze ilości

wyprodukowanego sprzęt zakwalifikowano do grupy 10 - Dozowniki (1 915 717,31 kg, czyli 0,39% całkowitej masy

wyprodukowanego sprzętu) [3]. Więcej informacji znajduje się w Apendyksie 1.

Odpady Sprzęt elektryczny i elektroniczny Pobieranie i przetwarzanie

W roku 2007 zbiór ZSEE był bardzo ograniczony i wyniósł 27,2 tys. ton, jednak z czasem stale wzrastał od 56,4

tys. ton w 2008 r. do 171,7 tys. ton w 2013 r. W ramach zbiórki zużytego sprzętu roku 2013, zgromadzono łącznie

171 727 608,94 kg odpadów, w tym 163 687 697,16 kg z gospodarstw domowych (95,32% całkowitej masy

zebranego sprzętu) i 8 039 91,78 kg z innych źródeł (4,68% całkowitej masy).

Podobna sytuacja miała miejsce w przypadku recyklingu ZSEE: w 2007 r. 15,1 tys. ton ZSEE podlegało

recyklingowi, w 2010 r. - 88,2 tys. ton, a w 2013 r. - 129,8 tys. ton.

52

Rysunek 33 - zbiór różnych grup ZSEE w 2007, 2008 i 2013 r.

Rysunek 34 - Produkcja SEE a zbiór ZSEE w 2013 r. Według grup - Polska

53

Według danych Głównego Inspektora Ochrony Środowiska (GIOŚ) wskaźnik zbierania ZSEE na osobę w Polsce

kształtował się następująco: 2006 - 0,13 kg, 2007 - 0,71 kg, 2008 - 1,48 kg, 2009 - 2,70 kg, 2010 r. - 2,80 kg, 2011

r. - 3,55 kg, a w 2012 r. - 3,88 kg zużytego sprzętu. W 2013 r. zebrano 4,25 kg zużytego sprzętu na mieszkańca [3]

W odniesieniu do zbiórki zużytego sprzętu w 2013 r. zebrano łącznie 171 727 608,94 kg ZSEE, w tym 163 687

697,16 kg z gospodarstw domowych (95,32%) i 8 039 911,78 kg z innych źródeł (4,68%).

W 2013 r. największa ilość zużytego sprzętu została zebrana w Grupie 1 - Duże urządzenia gospodarstwa

domowego, tj. 76 518 018,50 kg lub 44,55% całkowitej masy zebranych urządzeń odpadowych, a w grupie 3 -

sprzęt IT i telekomunikacyjny - 30 781 163,74 kg lub 17,92% całkowitej wagi zebranego sprzętu. W grupie 4 -

sprzęt audiowizualny zebrano 27 735 934,51 kg, czyli 16,15% całkowitej masy zebranego sprzętu. Najmniej ZSEE

zebrano w grupie 10 - Maszyny dozujące, czyli 250 929,00 kg lub 0,14% całkowitej masy zebranego sprzętu.

Zgodnie z danymi dostarczonymi przez GIOŚ, wskaźnik zbiórki zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego

w 2013 r. wynosił 35,32%, w tym wskaźnik zbierania sprzętu z gospodarstw domowych wynosił 33,66%. Zbierano

4,25 kg zużytego sprzętu na jednego mieszkańca (przy założeniu na podstawie danych GUS, że liczba ludności

w 2013 roku wynosiła 38 496 tysięcy osób).

54

Rysunek 36 - Zużyty ZSEE 2013 - Polska

Rysunek 35 - SEE wprowadzony do obrotu,ZSEE zebrany i przetworzony w 2013 r.- Polska

55

Łączna waga przetworzonych urządzeń ZSEE w 2013 r. wyniosła 160 290 149,10 kg, przy czym największy udział

(82 225 708,05 kg) stanowiły odpady z grupy 1 - Duże urządzenia gospodarstwa domowego (51,29% całkowitej

masy zużytego sprzętu odzyskanego inaczej niż poprzez recykling). Najniższa ilość odpadów była w grupie 10

urządzeń – Maszyny dozujące – 225 412,40 kg (0,14%).

Łączna masa recyklingu zużytego sprzętu w 2013 r. wyniosła 129 771 009,67 kg. Najwyższy wskaźnik recyklingu

został osiągnięty pod względem masy odpadów z grupy 1 – Duże urządzenia gospodarstwa domowego (72 380

848,40 kg, czyli 55,77% całkowitej masy zużytego sprzętu odzysku). Najniższy wskaźnik recyklingu uzyskano

w odniesieniu do ciężaru odpadów sprzętu z grupy 10 – Maszyny dozujące (27 088,60 kg, czyli 0,02% całości).

Łączna masa zużytego sprzętu odzyskanego w inny sposób niż recykling w 2013 r. wyniosła 914 777,70 kg, przy

czym największy odsetek (516 093,00 kg) to odpady wytworzone z używanego sprzętu grupy 1 - Duże urządzenia

gospodarstwa domowego (56,41% całkowitej masy sprzętu odzyskanego w inny sposób niż recykling).

Najmniejsza ilość odpadów była w grupie urządzeń 10 - Maszyny dozujące, tylko 6 kg.

Masa zużytego sprzętu przekazanego do ponownego wykorzystania w 2013 r. wyniosła 1 139 106,10 kg. Pod

względem masy najwięcej sprzętu przeznaczonego do ponownego wykorzystania było w grupie 3 - sprzęt IT

i telekomunikacyjny (648 879,60 kg, czyli 56,96% całości).

Recykling i ponowne wykorzystanie ZSEE: modele, sieci i główni interesariusze

Uczestnicy systemu zarządzania SEE i ZSEE w Polsce:

Wprowadzanie SEE na rynek:

producenci

hurtownicy

detaliści

Używanie SEE i wytwarzanie ZSEE:

konsumenci

Zbieranie ZSEE:

detaliści

miejskie i inne publiczne punkty zbiórki

złomowiska

punkty serwisowe

firmy zbierające odpady

56

Przetwarzanie ZSEE:

firmy zajmujące się odpadami

firmy odzyskujące i recyklingowe

Finansowanie zbiórki i przetwarzania:

producenci wprowadzający SEE do obrotu

organizacje zajmujące się odzyskiwaniem SEE, jeśli mają umowę z producentem SEE

Organizacja dokonująca kontroli:

GIOŚ

WIOŚ

Organizacja ustawodawcza:

Ministerstwo Środowiska

57

PRODUCER

EEE RECOVERY

ORGANIZATION

MUNICIPAL AND OTHER

PUBLIC COLLCTION POINTS

SCRAP YARDS

SERVICING POINTS

COLLECTOR

TREATMENT

COMPANY RETAILER

WHOLESALER

CONSUMER

RECYCLER

EEE flow WEEE flow money flow

Rysunek 37 - Przegląd systemu zarządzania SEE i ZSEE w Polsce

E-recykling odpadów przemysłowych i rynek pracy w sektorze ponownego wykorzystywania i E-

odpadów w Polsce

Struktura E-recyklingu i ponownego wykorzystywania E-odpadów (np. sektor publiczny/prywatny)

Chociaż większość zużytego sprzętu elektronicznego w Polsce jest nadal wysyłana na składowiska bez

uprzedniego sortowania, po podpisaniu dyrektywy WEEE na rynku powstało wiele firm i organizacji

specjalizujących się w zbieraniu i zarządzaniu E- odpadami. Dlatego wzrosło znaczenie recyklingu.

Polski Sejm przyjąl nową Ustawę z dnia 11 września 2015 r. w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego

i elektronicznego (ZSEE), której celem jest usprawnienie funkcjonowania systemu zbiórki i recyklingu ZSEE. Nowe

przepisy zobowiązują sprzedawców do bezpłatnego przyjmowania E-odpadów bez względu na to, czy klient kupuje

nowy produkt. Ponadto ustawa zabrania gromadzenia niekompletnego sprzętu, który od tej pory konsumenci mogą

składować tylko w wyznaczonych miejscach, takich jak np. selektywne punkty zarządzania odpadami, punkty

wyposażone w mobilne urządzenia do zbierania ZSEE lub w punktach przetwarzania ZSEE. Przepisy mają na celu

58

Rysunek 38 – Schemat zbierania i przetwarzania ZSEE w Polsce

ograniczenie zjawiska nielegalnego demontażu ZSEE z zamiarem sprzedaży części w punktach skupu złomu, co

może stanowić zagrożenie dla zdrowia ludzi i środowiska.

Przedsiębiorstwa wprowadzające na rynek sprzęt elektryczny i elektroniczny to producenci sprzętu, odpowiedzialni

za zbieranie i przetwarzanie ZSEE zgodnie z ustawą.

System recyklingu ZSEE w Polsce opiera się na trzech etapach:

zbieranie odpadów - zbieranie, wstępne sortowanie i przygotowanie do transportu w punktach

zbiórki prowadzonych przez gminy lub hurtownie i sklepy detaliczne,

demontaż - oddzielanie materiałów niebezpiecznych, wstępne kruszenie i oddzielanie w zakładach

przetwarzania,

regeneracja - odzysk i bezpieczna utylizacja przy użyciu specjalistycznego sprzętu.

59

Wraz z rozwojem przedsiębiorstw i organizacji zbierających i zarządzających ZSEE pojawiły się nowe zawody, np.

operatorzy odpadów i recyklingu. Operator odpadów i recyklingu odpowiada za zbieranie, przyjmowanie,

sortowanie i recykling odpadów w celu uzyskania materiałów do ponownego wykorzystania przez przemysł.

Operator bierze udział w całym procesie obróbki, tj. przygotowaniu do sortowania oraz ręcznym lub maszynowym

sortowaniu odpadów. Operator może również być odpowiedzialny za przetwarzanie odpadów, a także ich

pakowanie. Operatorzy pracujący w magazynach nadzorują właściwe warunki przechowywania przetworzonych

odpadów. Operatorzy, którzy już zdobyli doświadczenie mogą nadzorować poszczególne etapy procesu recyklingu.

Aby stać się operatorem odpadów i recyklingu, należy przejść specjalistyczne szkolenia zawodowe. Ponieważ

oferta szkoleń zawodowych w Polsce jest niewystarczająca, polscy pracodawcy najczęściej zatrudniają operatorów

odpadów i recyklerów, którzy już zdobyli kwalifikacje podczas poprzedniego zatrudnienia. Pozwala to

pracodawcom obniżyć koszty szkolenia zawodowego (stażu) w miejscu pracy. Operatorzy zajmujący się odpadami

i recyklingiem bez doświadczenia zawodowego rozpoczynają pracę wykonując proste zadania (np. sortują

odzyskany surowiec). W przypadku pracy związanej z transportem odpadów, pracownicy muszą posiadać

dodatkowe kwalifikacje, takie jak prawo jazdy dot. wózków podnośnikowych lub prawo jazdy dot. ciężarówek

śmieciarek. Doświadczony pracownik o odpowiednich kwalifikacjach menedżerskich może zostać awansowany na

brygadzistę lub głównego operatora. Dalsza kariera w dziedzinie gospodarki odpadami wymaga ukończenia szkoły

średniej (technik ochrony środowiska). Po zdaniu matury, możliwe jest kontynuowanie nauki na uniwersytecie na

wydziale ochrony środowiska (specjalizacja: gospodarka odpadami), gdzie absolwenci uzyskują tytuł inżyniera

środowiska ds. czystych miast i gospodarki odpadami komunalnymi.

Władze Lokalne

Zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa - art. 3 ust. 2 pkt 6 Ustawy z dnia 13 września 1996 r. o zachowaniu

czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 1996 r., Nr 132, poz. 622) z późniejszymi zmianami - władze lokalne są

odpowiedzialne za utrzymanie czystości i porządku na swoim terenie oraz tworzenie niezbędnych warunków do

jego oczyszczania poprzez utworzenie centrów recyklingu odpadów komunalnych (PSZOK), dostępnych dla

wszystkich mieszkańców. Szczegóły usług PSZOK określają samorządy lokalne w uchwale, która jest lokalną

ustawą prawną (Art. 6r wyżej wymienionej ustawy). Gmina decyduje o organizacji i zakresie działalności

PSZOK-ów, oraz wyznaczeniu miejsca na swoim terytorium, na którym zbierane i sortowane są odpady

komunalne. Zgodnie z wyżej wymienioną ustawą gminy są również zobowiązane do zbierania i sortowania ZSEE

z gospodarstw domowych.

W latach 2014-2017 Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej przeznaczył ponad 820 mln

PLN na budowę PSZOK-ów i zakładów utylizacji odpadów.

60

Rysunek 3 - Etapy procesu zagospodarowania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego w Polsce

W wielu gminach ośrodki szkolenia zawodowego we współpracy z powiatowymi urzędami pracy organizują

specjalistyczne kursy szkoleniowe na rzecz zatrudnienia ekologicznego, np. dla operatorów odpadów i recyklingu.

Jest to nowatorska sposobność dla młodych ludzi do wyboru interesującej ścieżki kariery.

Najwięksi prywatni pracodawcy

Pod koniec 2014 r. w Głównym Inspektoracie Ochrony Środowiska zarejestrowano 16 001 organizacji zajmujących

się ZSEE, w tym 5 626 przedsiębiorstw wprowadzających urządzenia na rynek, 13 330 podmiotów zbierających

ZSEE, 180 zakładów przetwarzania, 120 firmy recyklingowych, 14 podmiotów zajmujących się przetwarzaniem

odpadów innych niż recykling oraz 8 podwykonawców zarządzania ZSEE.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami producenci urządzeń elektrycznych i elektronicznych są zobowiązani do

corocznego zapewnienia odbioru i przetwarzania co najmniej 35% masy wprowadzonego przez nich sprzętu na

rynek, tj. ilości wystarczającej do osiągnięcia celu UE wynoszącego 4 kg na mieszkańca (ogółem: około 150 000

ton w przypadku Polski). W przeciwnym razie muszą płacić tzw. Opłatę produktową - nawet 40 PLN za każdy

kilogram poniżej celu. Zgodnie z obowiązującymi przepisami producenci są również zobowiązani do osiągnięcia

określonego poziomu odzysku (70-80% masy ZSEE zebranego i przekazanego zakładom przetwarzania) oraz

recyklingu (50-75% masy ZSEE). Każdy producent musi również upewnić się, że jego sprzęt jest odpowiednio

oznakowany (znak przekreślonego pojemnika na kółkach), jak również przedstawić informacje dotyczące

przygotowania do zakładów przetwarzania niebezpiecznych materiałów, które może zawierać sprzęt. Dodatkowo

producenci są odpowiedzialni za prowadzenie kampanii uświadamiających dla konsumentów, przeznaczając na ten

cel co najmniej 0,1% swoich dochodów uzyskanych z produktów wprowadzanych na rynek. Producenci zapewniają

sprzedawcom detalicznym i hurtownikom odpowiednie informacje na temat kosztów gospodarki odpadami (koszty

zbierania i przetwarzania), a dystrybutorzy przekazują informacje konsumentom.

61

Wyselekcjonowane elektrośmieci trafiają do przetwórców dzięki pośrednikom, którzy zbierają, sortują i uzdatniają

odpady, czyli takim firmom jak międzynarodowe: Stena, Sita, Remondis, Alba czy krajowe: BYŚ, AG-Complex,

MPO, Krynicki Recykling itp. Rodzaj i zakres ich działalności są jednak mocno zróżnicowane. Zagraniczne firmy to

często olbrzymie koncerny, dla których usługi związane z zagospodarowaniem odpadów stanowią tylko część

działalności. Na przykład Sita jest częścią międzynarodowej grupy Suez, która oprócz ochrony środowiska, zajmuje

się też energetyką. Międzynarodowe koncerny mają większe możliwości finansowe i inwestycyjne niż lokalne

podmioty. Zazwyczaj oferują też większy zakres usług, np. recykling odpadów niebezpiecznych, utrzymanie zieleni

czy placów i ulic zimą.

Duże przedsiębiorstwa o strukturze korporacyjnej mają często odrębne działy, które zajmują się procesem

zagospodarowania ZSEE. Takie przedsiębiorstwa poszukują pracowników na stanowiska typu: kierownik procesu

recyklingu lub koordynator ds. odpadów. Wymagania to: doświadczenie w pracy z odpadami, znajomość rynku

zagospodarowania odpadów elektrycznych i elektronicznych, wykształcenie wyższe na kierunku Inżynieria

Środowiska, Inżynieria Produkcji, Zarządzanie lub innym pokrewnym.

REMONDIS Electrorecycling posiada ponad 10-letnie doświadczenie w dziedzinie zbiórki, przetwarzania, odzysku

oraz recyklingu zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Gęsta sieć oddziałów grupy, które docierają do

prawie 4 mln mieszkańców oraz różnorodne systemy zbiórki pozwalają na efektywne zagospodarowanie tego typu

odpadów. Są one następnie transportowane do 3 zakładów przetwarzania, gdzie co roku utylizacji poddawanych

jest ponad 47 tys. ton urządzeń chłodniczych, 75 tys. ton dużych urządzeń AGD, 75 tys. ton małych urządzeń AGD,

49 tys. ton telewizorów i monitorów oraz 2 mln szt. świetlówek, lamp kompaktowych i wyładowczych. W Polsce

firma przetwarza ponad 2500 ton elektroodpadów w skali miesiąca i zatrudnia ponad 2 tys. pracowników

(http://www.remondis-electro.pl/).

Stena Recycling jest częścią Stena Metall Group, która prowadzi operacje odzyskiwania surowców wtórnych na

pięciu rynkach geograficznych za pośrednictwem przedsiębiorstw działających pod nazwą Stena Recycling. W

Polsce działa w 14 lokalizacjach, równomiernie rozlokowanych na terenie kraju. Posiada własny zakład

przetwarzania zużytego sprzętu elektrycznego we Wschowie oraz zakład strzępienia złomu i stację recyklingu

pojazdów w Swarzędzu oraz Warszawie. Działalność w zakresie odzysku odpadów elektronicznych prowadzi od

1992 roku, będąc obecnie europejskim liderem w tej dziedzinie. Stena poddała recyklingowi już ponad 5 milionów

lodówek i zamrażarek (http://stenarecycling.pl/).

62

Rysunek 4 - Źródła „elektrośmieci” w Polsce

Małe i średnie przedsiębiorstwa

Wśród małych i średnich przedsiębiorstw zajmujących się recyklingiem ZSEE obserwujemy duże rozdrobnienie

rynku, do czego przyczynia się brak obowiązującej precyzyjnej definicji recyklingu. Recyklerem może więc być

zarówno spółka, która odzyskuje do 98 proc. surowców, jak i skup złomu, który rozkręca stary komputer, wyjmuje

metalowe elementy, a resztę wyrzuca na śmietnik. Polskie firmy państwowe i prywatne działają zazwyczaj lokalnie,

w jednym mieście lub regionie, jak np. Thornmann Recykling czy Eco-Punkt. Obroty krajowych przedsiębiorstw z

branży recyklingu wynoszą od kilku do kilkunastu milionów złotych rocznie, zaś firm z kapitałem zagranicznym od

kilkudziesięciu do nawet kilkuset milionów złotych. Na rysunku 40 prezentujemy źródła „elektrośmieci”.

Jak wynika z analizy rynku pracy, w małych i średnich przedsiębiorstwach zajmujących się recyklingiem ZSEE

dominują rekrutacje na następujące stanowiska:

administracyjne (do działów: marketingu, logistyki, ochrony środowiska, sprzedaży frakcji)

sprzedażowe (kupno i sprzedaż elementów poddawanych recyklingowi)

produkcyjne (magazynier, demontaż).

Trzeci sektor

W Polsce działa wiele organizacji pozarządowych zajmujących się problemem elektrośmieci. Działalność tych

organizacji skupia się na edukowaniu i aktywizowaniu lokalnych społeczności np. poprzez kampanie społeczne.

63

Fundacja Zielony Horyzont pomaga firmom i instytucjom rozwiązywać problem zużytego sprzętu elektrycznego i

elektronicznego poprzez organizowanie kampanii edukacyjnych i eventów ekologicznych, w tym imprez firmowych.

Współorganizuje i koordynuje ogólnopolski konkurs edukacyjny „Drugie Życie Elektrośmieci”, który za każdym

razem odbywa się w ponad dwustu szkołach podstawowych, gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Wspiera i

pomaga promować zbiórki ZSEE, między innymi na warszawskim Biobazarze (http://www.zielonyhoryzont.org.pl/).

Ogólnopolskie Towarzystwo Zagospodarowania Odpadów 3R. Statutowymi celami działania OTZO są:

zachowanie, ochrona i odtwarzanie środowiska naturalnego, działanie na rzecz wprowadzenia zasad Czystej

Produkcji, działanie na rzecz zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów i proekologicznego ich

zagospodarowania, zapobieganie marnotrawstwu surowców oraz niewłaściwemu zagospodarowaniu i utylizacji

odpadów, promocja opakowań wielorazowego użytku, zapobieganie międzynarodowemu handlowi odpadami

(http://www.otzo.most.org.pl/).

Fundacja Ekologiczna „Zielona Akcja” od początku swego działania blisko współpracuje z samorządami w zakresie

zachęcania społeczności lokalnych do działań na rzecz ochrony środowiska. Współpraca zaowocowała

prowadzeniem kampanii odpadowych na terenie całego Dolnego Śląska promujących codzienne zachowania

ograniczające ilości powstających odpadów oraz działaniami zmierzającymi do porządkowania gospodarki

odpadami. Fundacja prowadziła kampanie odpadowe na terenie ok. 50 gmin województwa dolnośląskiego oraz 4

związków międzygminnych (http://www.zielonaakcja.pl/).

Organizacje pozarządowe działające w sferze ekologii i zarządzania odpadami generują zapotrzebowanie na

następujące zawody i stanowiska: trener organizacji pozarządowych, specjalista planowania strategicznego,

audytor zrównoważonego rozwoju, autor planów, programów, strategii dla Gmin, Powiatów, Lokalnych Grup

Działania, specjalista i doradca tworzenia partnerstw lokalnych, doradca organizacji pozarządowych, coach rozwoju

osobistego.

Inne organizacje

Producenci mogą samodzielnie wykonywać swoje obowiązki w zakresie zbierania i przetwarzania ZSEE oraz

kampanii edukacyjnych lub, na co decydują się częściej, mają prawo powierzyć je organizacji odzysku, czyli

profesjonalnej instytucji wyspecjalizowanej wyłącznie w realizacji zbiórki i przetwarzania zużytego sprzętu. Z usług

organizacji odzysku korzysta dziś w Polsce ponad 90% wprowadzających. Organizacje odzysku ustawowo muszą

być spółkami akcyjnymi z kapitałem zakładowym minimum 5 mln zł, aby zapewnić maksymalną przejrzystość i

wiarygodność takich instytucji. Producenci, którzy nie zawarli umowy z organizacją odzysku, zobowiązani są do

wniesienia zabezpieczenia finansowego na dany rok kalendarzowy, przeznaczonego na sfinansowanie zbierania,

64

przetwarzania i odzysku wprowadzanego przez nich sprzętu. Niektóre organizacje, takie jak Rekopol czy Elektro-

Eco, są organizacjami typu non-profit i nie wykazują zysku przed swoimi akcjonariuszami, którymi są właśnie

przedsiębiorcy zobligowani do realizacji odpowiednich poziomów zbiórki. Nadwyżki przeznaczają zaś na budowę

systemu recyklingu w Polsce.

Rekopol, którego akcjonariuszami są m.in. Coca Cola, Danone, Henkel, Owens - Illinois, Unilever czy Stena,

buduje krajowy system selektywnej zbiórki poprzez dopłaty dla gminnych systemów (do każdej zebranej przez nie

tony odpadów opakowaniowych). Rekopol udziela klientom rekompensat finansowych za budowanie na terenie ich

zakładów wewnętrznych systemów zbiórki selektywnej (http://rekopol.pl/).

ElektroEko Organizacja Odzysku Sprzętu Elektrycznego i Elektronicznego S.A. to największa organizacja tego

typu. Powołana została do życia przez największe firmy i organizacje zrzeszające producentów i importerów

sprzętu AGD, RTV, IT i Oświetlenia. W imieniu swoich klientów realizuje ich zobowiązania wynikające z ustawy z

29 lipca 2005 o ZSEE (http://www.elektroeko.pl/).

Najlepsze praktyki w zagospodarowaniu odpadów elektrycznych

Najlepsze praktyki w recyklingu i ponownym użyciu. Czynniki sukcesu i bariery w powtórnym

użyciu i recyklingu.

Miasto Poznań.

Zgodnie z uchwałą Rady Miasta Poznań Ref. XCVIII/1112/IV/2004 z 4 lipca 2006, gminne składowisko odpadów,

działające od 1993 r., zmieniło nazwę na Przedsiębiorstwo Zagospodarowania Odpadów. Obszarem działania

przedsiębiorstwa jest ochrona środowiska w zakresie zagospodarowania odpadów, na co składają się następujące

działania:

Zarządzanie składowiskiem odpadów,

Codzienne funkcjonowania składowiska i rekultywacja terenu składowiska,

Produkcja i sprzedaż elektryczności oraz ciepła uzyskiwanych z biogazu,

Realizacja projektów, zmierzających do utrzymania czystości i porządku na terenie Poznania,

Prowadzenie selektywnej zbiórki odpadów i ich segregacja, zarówno tych niebezpiecznych jak i neutralnych,

Zbieranie i zagospodarowywanie sprzętu elektrycznego i elektronicznego,

Recykling odpadów, ich segregowanie i sprzedaż,

Przetwarzanie odpadów biodegradowalnych,

65

Prowadzenie punktów odbioru odpadów, w tym odpadów niebezpiecznych i odpadów o dużych gabarytach,

Edukacja w zakresie ochrony środowiska,

Usuwanie skutków kolizji drogowych, zgłaszanych przez straż miejską i policję,

Usuwanie zwłok zwierząt z miejsc publicznych.

Punkty „Nowe Życie”

Poznań udostępnia specjalne kontenery na rzeczy, które mogą być ponownie używane. Mieszkańcy mogą w nich

zostawiać przedmioty, które mogą być jeszcze używane przez kolejnych użytkowników. Rzeczy powinny być w

dobrym stanie, czyste, nie stwarzające zagrożenia dla użytkowników, takie jak np. meble (krzesła, kanapy, stoły,

stołki), zabawki, rowery, ceramika, zastawa stołowa, urządzenia elektryczne i elektroniczne. Dostarczone rzeczy

są dzielone na cztery grupy cenowe – 1 zł, 5 zł, 10 zł i 20 zł (0,25 EUR, 1,25 EUR, 2,5 EUR, 5 EUR) i

sprzedawane. Punkty są dostępne dla wszystkich mieszkańców Poznania. Każdy może w nich kupić używane

przedmioty. Każdy może również zostawiać używane przedmioty, jeżeli zadeklaruje, że są one w dobrym stanie,

czyste i i nie stanowią zagrożenia dla użytkowników.

Mobilne punkty selektywnej zbiórki odpadów

W Poznaniu funkcjonują również mobilne punkty odbioru urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Mobilne punkty

odbioru odpadów komunalnych, zwane Gratowozami, to specjalne samochody, z określoną trasą i określonymi

godzinami postoju, odbierające odpady od mieszkańców. Każdy mieszkaniec Poznania może w nich zostawiać

bezpłatnie sprzęt elektryczny i elektroniczny, taki jak np. komputery, sprzęt gospodarstwa domowego, suszarki,

żelazka, lodówki i in.

Otwarcie mobilnych punktów selektywnej zbiórki odpadów ułatwiło mieszkańcom dostęp do punktów odbioru e-

odpadów. Adresy i czas parkowania Gratowozów można łatwo znaleźć na stronach www.odpady.poznan.pl.

Rozkład ten jest również raz w roku dystrybuowany w formie dodatku do lokalnej prasy.

Gratowóz odbiera odpady od mieszkańców dwa razy w miesiącu. Liczbę samochodów, ze względu na rosnące

zainteresowanie mieszkańców, zwiększono do czterech. Odpady, takie jak zużyty sprzęt elektryczny i

elektroniczny, baterie są odbierane od mieszkańców bezpłatnie. Firma zarządzająca zbiórką odpadów

zorganizowała system odbioru i segregacji niebezpiecznych odpadów. Rosnący, selektywny zbiór odpadów

zaowocował zmniejszeniem się strumienia odpadów kierowanych na wysypisko, przyczyniając się do ochrony

środowiska. Zaczynając od trzech punktów selektywnej zbiórki Odpadów, a także od mobilnych punktów zbiórki

umożliwiono mieszkańcom pozbywanie się śmieci w sposób bardziej przyjazny dla środowiska.

W 2013 r. 3 selektywne punkty zbiórki odpadów zebrały ponad 4308,5 Mg odpadów. Na wykresie 41

przedstawiono dane dotyczące e-odpadów, zebranych w latach 2007-2013 w Poznaniu.

66

Wykres 5 – Odpady komunalne i e-odpady zebrane w latach 2007-2013

Lublin

Zbiór e-odpadów w Lublinie funkcjonuje od 2008 r. Partnerem władz lokalnych w zbieraniu e-odpadów jest

organizacja pozarządowa ElektroEko, zajmująca sie odbiorem. Mieszkańcy mogą zamówić odbiór lodówki, pralki,

lub innego niepotrzebnego sprzętu, z domu, za pomocą telefonu lub internetu. Mniejsze sprzęty powinny być

dostarczone do punktów odbioru. Od początku projektu współpracy władz miasta z ElektroEko w Lublinie gmina

zebrała ponad 2000 ton sprzętu elektrycznego i elektronicznego; w pierwszym kwartale 2014 r. – 85 ton.

Edukacja

ElektroEko jest największą w Polsce organizacją, zajmująca się recyklingiem sprzętu elektrycznego i

elektronicznego. Została utworzona przez duże firmy i organizacje skupiające producentów i importerów sprzętów

gospodarstwa domowego, elektroniki domowej, sprzętu IT i urządzeń oświetleniowych. ElektroEko jest organizacją

non profit, działającą jako spółka akcyjna. Wszystkie zyski, generowane przez firmę są inwestowane w tworzenie i

67

rozwój zbiórki e-odpadów oraz w ich przetwarzanie, recykling, pozyskiwanie oraz neutralizację, jak również w

edukację ekologiczną.

ElektroEko wprowadził największy w Polsce program edukacyjny „Moje Miasto bez Elektrośmieci”, w ramach

którego prowadzona jest edukacja Polaków w zakresie niebezpieczeństw związanych z odpadami elektrycznymi i

elektronicznymi. W programie wzięło udział 10 milionów osób, w tym nauczyciele i uczniowie z 3000 szkół. Szkoły

są zachęcane do organizowania zbiórki e-odpadów w lokalnych społecznościach poprzez Fundusz Edukacyjny. Za

zebrane odpady przyznawane są punkty, które można wymieniać na nagrody z katalogu Funduszu. Program jest

wspierany nie tylko przez lokalny samorząd, ale również przez Ministerstwo Środowiska, Ministerstwo Edukacji i

przez Związek Miast Polskich.

68

Część III

Drogi uzyskiwania kwalifikacji poprzez Krajowe/Regionalne Ramy Kwalifikacji

Krajowe/Regionalne Ramy Kwalifikacji (NQF/RQF) Edukacji Zawodowej i Szkoleń (VET) w Wielkiej

Brytanii

System edukacyjny Wielkiej Brytanii jest odrębny w każdym regionie. Każdy region ma również osobne władze

edukacyjne. Wszystkie regiony mają jednak 5 stopni edukacji; 1/ wczesne lata; 2/ edukacja podstawowa; 3/

edukacja średnia; 4/ dalsza edukacja; 5/ edukacja wyższa. Edukacja jest obowiązkowa dla dzieci i młodzieży w

wieku 5-16 lat. Dalsza edukacja i edukacja wyższa nie są obowiązkowe.

W Wielkiej Brytanii funkcjonuje szereg inicjatyw, które umożliwiają dzieciom styczność z edukacją zawodową przed

ukończeniem 16 lat. Po ukończeniu 16 lat dostępna jest zarówno edukacja oparta na nauczaniu w klasach, jak i

edukacja oparta na pracy, a czasami kombinacja tych dwóch metod staje się również dostępna. W tym zakresie

praktyki stają się najbardziej odpowiednią formą, ponieważ pozwalają młodzieży na uzyskiwanie kwalifikacji

zawodowych. Ramy Kwalifikacyjne dla osób po 16 roku życia to najczęściej Krajowe Kwalifikacje Zawodowe

(National Vocational Qualification’s), Wyższy Certyfikat Krajowy (Higher National Certificates) lub Kwalifikacje Rady

d/s Biznesu i Technologii (Business and Technology Education Councils qualifications). Funkcjonuje 8 poziomów

Krajowych Kwalifikacji Zawodowych (NVQ):

• Poziom 1 – Poziom 1 stanowi ekwiwalent GCSE w zakresie D-G.

• Poziom 2 – Poziom 2 stanowi ekwiwalent GCSE w zakresie A*-C.

• Poziom 3 - Poziom 3 stanowi odpowiednik poziomów 1-5 w A*-C.

• Poziom 4 - Kompetencje obejmujące zastosowanie wiedzy w szerokim spektrum skomplikowanych działań

technicznych lub zawodowych, prowadzonych w różnym otoczeniu, z dużym poziomem odpowiedzialności

osobistej i autonomii. Działania połączone są najczęściej z odpowiedzialnością za pracę innych członków

zespołu jak również za wykorzystanie zasobów.

• Poziom 5 - Kompetencje, wymagające stosowania podstawowych zasad wiedzy w zróżnicowanym i często

nieprzewidywalnym otoczeniu. Duży poziom odpowiedzialności osobistej i autonomii i duża

odpowiedzialność za pracę innych członków zespołu, wymagająca zdolności analitycznych,

diagnostycznych, planowania, realizacji i ewaluacji.

• Poziom 6 – w przybliżeniu odpowiednik licencjatu.

69

• Poziom 7 - w przybliżeniu odpowiednik stopnia magistra.

• Poziom 8 - w przybliżeniu odpowiednik stopnia doktora nauk.

Kształcenie zawodowe, pozaszkolne, jest bardzo zróżnicowane i obejmuje szeroki zakres tematów. Jego głównym

celem jest dostarczenie dorosłym podstawowych kwalifikacji zawodowych lub ewentualnie kwalifikacji, które

pomogą zmienić karierę zawodową i lepiej ją dostosować do aktualnych wymogów gospodarki.

Zasadniczo występują trzy kategorie kształcenia zawodowego:

• Publiczne kształcenie zawodowe prowadzone na szczeblu krajowym, regionalnym i lokalnym przez

różnych partnerów społecznych. Najczęściej prywatni przedsiębiorcy wysyłają swoich pracowników na tego

rodzaju kursy lub płacą za dopasowanie kursów do potrzeb firmy. Przykłady tych kursów można znaleźć w

tabeli poniżej.

• Szkolenia zawodowe dla osób bezrobotnych lub dla grup zagrożonych wykluczeniem społecznym.

• Szkolenia prowadzone przez prywatne firmy (często bardzo specyficzne dla danych zawodów).

W Wielkiej Brytanii funkcjonuje cały szereg metod zapewniania jakości kształcenia zawodowego. Mogą one być

wprowadzane przez instytucje rządowe, takie jak np. Departament Edukacji, Departament Biznesu i Innowacji,

Agencja Podnoszenia Kwalifikacji. Alternatywnie, mogą być również wynikiem działania niezależnych organizacji

akredytacyjnych, które weryfikują jakość kursów. Kursy w zakresie edukacji wyższej mogą być również

prowadzone przez Uczelnie. Czasami kursy zawodowe mogą byą certyfikowane przez organizacje zewnętrzne,

związane z danym przemysłem.

Tabela 3 – Kwalifikacje w Wielkiej Brytanii

Nr Nazwa Kwalifikacji Znaczenie Opis Kwalifikacji

1.

WAMITAB Poziom 1 Dyplom w

Recyklingu (e-odpady)

WAMITAB, Peterbridge House, 3 The

Lakes, Northampton, NN4 7HE

Specyficzne dla e-odpadów kształcenie, w ramach

generalnych kwalifikacji w zakresie recyklingu.

Certyfikat ukończenia zawiera informacje o

specjalizacji w zakresie e-odpadów.

Wymagane umiejętności początkowe: Brak

Umiejętności uzyskiwane: Ścieżka e-odpadów pozwala na uzyskanie

umiejętności w zakresie zbierania, pozyskiwania i przetwarzania sprzętu

elektrycznego i elektronicznego.

Cza trwania: 380 Godzin

Credit: 38

QCF: Poziom 1

EQF: Poziom 2

Metoda szkolenia: Szkolenie poprzez pracę, obserwacja, pytania i odpowiedzi,

utrwalanie wiedzy poprzez zajęcia w klasie.

2. WAMITAB Poziom 2 Dyplom w zakresie

Zrównoważonego Recyklingu (e-odpady)

Specyficzne dla e-odpadów kształcenie, w ramach

ogólnego kształcenia w zakresie recyklingu. Certyfikat

ukończenia zawiera informacje o specjalizacji w

zakresie e-odpadów.

Wymagania wstępne : Brak

Umiejętności uzyskiwane: Uczestnicy kończą kurs, który skupia się na

podstawowych umiejętnościach w zakresie przetwarzania sprzętu elektrycznego

i elektronicznego.

Czas trwania : 296 Godzin

Credit: 37

QCF: Poziom 2

EQF: Poziom 3

Metoda szkolenia: szkolenie w miejscu pracy, obserwacja, pytania i

odpowiedzi, utrwalanie wiedzy poprzez zajęcia w klasie.

Czas trwania : 272 Godzin

Credit: 46

QCF: Poziom 3

Metoda szkolenia: W miejscu

Metoda oceny : Świadectwa kwalifikacji

3

University of Central Lancashire, Preston,

Lancashire

Przegląd legislacji . Czynniki techniczne, środowiskowe

i socjoekonomiczne, wpływające na przetwarzanie

odpadów elektrycznych i elektronicznych. Ocena

stosowanych i wchodzących, nowych technologii o

zakresie przetwarzania e-odpadów.

Poznanie i postępowanie z niebezpiecznymi

substancjami, zawartymi w e-odpadach.

Przegląd strategii postępowania z e-odpadami oraz

praktyczne wymagania dla skutecznego zarządzania

przetwarzaniem e-odpadów. Ocena problemów

środowiskowych związanych z transportem

zagranicznym e-odpadów.

- Certyfikat w zakresie zarządzania e-opadami

- Poziom 4

4.

CIWM/WAMITAB Operator Schematu

Kompetencji

Opis Strony: E-odpady

(Przechowywanie)

Schemat kompetencji operatora jest zaprojektowany

dla licencjonowanych punktów zbierania odpadów w

Anglii i Walii, aby umożliwić im udokumentowanie

zatrudniania kompetentnych pracowników, z

umiejętnościami i wiedzą niezbędną do tego, by punkt

zbiórki odpadów mógł funkcjonować zgodnie z

zasadami ochrony środowiska (2007). Złożony z

czterech modułów kurs, jest przeznaczony dla osób

odpowiedzialnych za punkty składowania e-odpadów o

niskim ryzyku dla środowiska (tylko przechowywanie e-

odpadów).

- Umiejętności; wiedza i kompetencje:

- HSS3: Instrukcje bezpieczeństwa i higieny; rekomendacje poprawy

bezpieczeństwa, kontrola ryzyka, monitorowanie procedur bezpiecznej pracy.

- MSCE9: legislacja, wpływ prowadzonych prac na środowisko, ocena i

raportowanie wpływu na środowisko, organizacja pracy, promowanie

usprawnień.

- WM12: monitorowanie prowadzonych prac, komunikacja, rozwiązywanie

problemów, zarządzanie przechowywaniem odpadów, procedury organizacyjne.

- WM07h: zarządzanie pracami, komunikacja, rozwiązywanie problemów,

zarządzanie przechowywaniem odpadów, procedury organizacyjne .

5. Kurs Sheffield, South Yorkshire S1 2NS

Kurs e-learningowy nt. Dyrektywy dot. e-odpadów,

zawiera wiedzę na temat demontażu e-odpadów.

Odzyskiwanie i oddzielanie metali. Odzyskiwanie i

oddzielanie tworzyw sztucznych. Zbieranie

Kwalifikacje QCF: Poziom 2

przetwarzanie i sortowanie materiałów, zdatnych do

recyklingu.

6.

Serac UK - UK Szkolenie i Ocena.

Service Chalk Hill House, 19 Rosary Rd,

Norwich, Norfolk NR1 1SZ

Kurs dot. odpadów, zawiera informacje nt. odpadów

elektrycznych i elektronicznych. Kwalifikacje Wamitab

7.

Bezpieczne e-odpady. 2nd Floor

Indycube. 220 High Street, Swansea.

Technik Sprzętu gospodarstwa domowego.

(Certyfikowany)

2-tygodniowy kurs szkoleniowy dla techników

zajmujących się naprawą sprzętów gosp. domowego.

Bezpieczne e-odpady. Technik naprawy sprzętu domowego.

8.

Szkolenia E-odpadów. Weeeco LTD,

William Street, Felling, Gateshead, Tyne &

Wear, NE10 OJP, UK

Dla producentów i końcowych użytkowników. 2-dniowy

moduł szkoleniowy w zakresie e-odpadów. Brak określonych kwalifikacji

9

Valpak Stratford-upon-Avon Business and

Technology Park

Banbury Road

Stratford-upon-Avon

Warwickshire

CV37 7GW

Opracowany na miarę pakiet szkoleniowy – regulacje

dot. e-odpadów, baterii, opakowań, obowiązujące

producentów.

Brak określonych kwalifikacji

73

Krajowe Ramy Kwalifikacyjne na Cyprze

Według Raportu na temat Krajowych Ram Kwalifikacyjnych w EU, opublikowanym przez Cedefop (2015), Cypr

opracował (2014) Krajowe Ramy Kwalifikacyjne, odpowiadające rekomendacjom Europejskich Ram

Kwalifikacyjnych. Cypr opracował pełne Krajowe Ramy Kwalifikacji, zawierające wszystkie poziomy i typy

kwalifikacji, dla wszystkich podsystemów edukacyjnych, od poziomu podstawowego do kwalifikacji uniwersyteckich.

Cypryjskie Ramy Kwalifikacji (CQF) są postrzegane przez polityków, jako główny element reform systemu edukacji

zawodowej, odnoszący sie do: i/ regulacji dot. instytucji; ii/ zapewnienia jakości; iii/ oceny i przyznawania

dyplomów.

System Kwalifikacji Zawodowych (SVQ), został opracowany przez Urząd d/s Rozwoju Zasobów Ludzkich (HRDA) i

stanowi integralną część Krajowych Ram Kwalifikacji. SVQ odnosi się do standardów zawodowych i

certyfikowanych rezultatów kształcenia poprzez pracę.

Głównym celem polityków jest opracowanie struktury obejmującej także kwalifikacje, uzyskiwane poza systemem

edukacji. Zostanie to osiągnięte z chwilą, kiedy SVQ i NQF zostaną w pełni wprowadzone. Innymi słowy, Krajowe

Ramy Kwalifikacji na Cyprze powinny przynieść porównywalność i lepszą współzależność różnych kwalifikacji,

uzyskiwanych zarówno w drodze formalnego, jak i nieformalnego kształcenia, przynosząc trwały wkład do zasady

kształcenia przez całe życie.

Zakres Cypryjskich Ram Kwalifikacji:

Klasyfikacji kwalifikacji według zdefiniowanych poziomów rezultatów kształcenia (LO)

Wspieranie uznawania potwierdzania kwalifikacji

Ułatwianie postępu i mobilności

Promowanie system uczenia się przez całe życie (LLL)

Udoskonalenie przejrzystości, jakości kwalifikacji oraz ich dopasowania do potrzeb rynku

Wzmocnienie powiązań z rynkiem pracy

Poziomy kwalifikacji:

Cypryjskie Ramy Kwalifikacji mają 8 poziomów kwalifikacji, odpowiadających Europejskim Ramom Kwalifikacji

(Por. Tablica 1 & Tablica 2).

Cypryjskie Ramy Kwalifikacji są oparte na rezultatach kształcenia, z poziomami wiedzy opisanymi w formie

umiejętności i kompetencji.

Wiedza jest zdefiniowana przez typ i złożoność kompetencji.

74

Umiejętności są określone przez wymaganą wiedzę, złożoność rozwiązywanych problemów i umiejętności ich

komunikowania.

Kompetencje zawierają następujące aspekty: miejsce działania, współdziałanie, odpowiedzialność i

umiejętność uczenia się.

Kwalifikacje z zakresu edukacji zawodowej odnoszą się do poziomów 3-7 Krajowych Ram Kwalifikacji.

Jak wspomniano, na Cyprze rozwój Krajowych Ram Kwalifikacji jest powiązany z rozwojem kwalifikacji

zawodowych, opartych na profilach zawodowych. Cypryjskie doświadczenia, uzyskane podczas wprowadzania

kwalifikacji zawodowych, opartych na kompetencjach zostało wkomponowane w Krajowe Ramy Kwalifikacji. Oparte

na kompetencjach kwalifikacje zawodowe są oparte na standardach zawodowych i umożliwiają potwierdzanie

kwalifikacji, niezależnie od tego, jak kandydat zdobył daną wiedzę, umiejętności i kompetencje.

Profile zawodowe będą stosowane do oceny kształcenia zawodowego i do akredytacji programów szkoleniowych.

Wraz z rozwojem Krajowych Ram Kwalifikacji i Systemu kształcenia zawodowego rośnie nacisk na rezultaty

kształcenia zawodowego na wszystkich szczeblach. Nowe programy kształcenia, które są teraz wprowadzane w

systemie edukacji publicznej (podstawowy i średni) są oparte na rezultatach kształcenia. Sektor prywatny szkoleń

zawodowych także dostosowuje się do wymogów uzyskania określonych rezultatów, przy formułowaniu programów

kształcenia.

Przykład: Intercollege (prywatna organizacja wyższego kształcenia zawodowego) i CPC (rządowa organizacja

nieformalnego kształcenia zawodowego) są włączone w implementację projektów Erasmus+, skupiając się na

ECVET i pilotują metodologie rezultatów kształcenia w programie specyficznych studiów technicznych (ECVET

PERMIT http://www.nic.intercollege.ac.cy/ecvetpermit/).

Tablica 4 – Krajowe Ramy Kwalifikacji na Cyprze

Poziom NQF Dyplom/ Certyfikat/ Stopien naukowy SVQ EQF

8 Doktorat 8

7c Magister

5 7 7b Studia podyplomowe

7a Dyplom studiów podyplomowych

6 Licencjat 4 6

5c Certyfikat i Dyplom studiów wyższych (3 lata)

3 5 5b Studia pomaturalne (2 lata)

5a Studia pomaturalne (1rok)

4 Wyższe średnie ogólne wykształcenie i certyfikat ukończenia szkoły wieczorowej (12 i 13 klasa)

Wyższe średnie wykształcenie techniczne i zawodowe i Wieczorowe Technikum (12 klasa) 2 4

3 Niższe średnie wykształcenie (10 klasa)

Nowe praktyki zawodowe 1 3

75

2 Niższe kształcenie zawodowe (9 klasa)

Program przygotowawczy. Nowe praktyki zawodowe 2

1 Obowiązkowe kształcenie (szkoła podstawowa lub 7 i 8 klasa) 1

Potwierdzanie rezultatów kształcenia formalnego i nieformalnego

Mimo dużego nacisku na potwierdzanie wyników kształcenia formalnego i nieformalnego, Cypr nie ma spójnej

polityki w tym zakresie (Raport Cedefop 2015).

Urząd d/s Rozwoju Zasobów Ludzkich (HRDA) prowadzi podstawowe prace w tym zakresie, w ramach których

wypracowano system kwalifikacji zawodowych, w którym potwierdzanie kwalifikacji uzyskanych zarówno w

sposób formalny jak i nieformalny jest możliwe. Kwalifikacje zawodowe są zwykle potwierdzane przez

instytucje rynku pracy lub biura pośrednictwa pracy.

Proces potwierdzania kwalifikacji obejmuje:

Identyfikację

Badanie kompetencji

Ocenę wiedzy

Certyfikację

Kwalifikacje zawodowe nie są uznawane w trakcie formalnego kształcenia

W Krajowych Ramach Kwalifikacji możliwości powiązania dwóch systemów edukacji zawodowej (formalnego i

nieformalnego) są obecnie badane.

Cypr ma zamiar wprowadzić plan potwierdzania rezultatów kształcenia formalnego i nieformalnego w 2018 r.

Implementacja i włączanie interesariuszy

Warto zauważyć, że Cypryjskie Ramy Kwalifikacji zostały niedawno opracowane i nie zostały w pełni

wprowadzone. Według Raportu Cedefop będą wprowadzane stopniowo.

Interesariuszami Krajowych Ram Kwalifikacji są:

• Ministerstwo Edukacji i Kultury – które koordynuje rozwój Krajowych Ram

• Ministerstwo Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

• Urząd d/s Rozwoju Zasobów Ludzkich (HRDA)

• Przedstawiciele szkół wyższych

76

Nowa instytucja - Rada Krajowych Ram Kwalifikacji ma zająć się wprowadzaniem Ram na Cyprze. Rada ma

włączyć wszystkich interesariuszy, ale szczegóły funkcjonowania rady nie są jeszcze znane. Rada ma stać się

platformą współpracy dla wszystkich interesariuszy.

Krajowe Ramy Kwalifikacji we Włoszech

Organizacja kształcenia zawodowego

System kształcenia we Włoszech jest zorganizowany zgodnie z zasadą pomocniczości i autonomii szkół. Państwo

ma wyłączne kompetencje w zakresie legislacji dotyczącej ogólnie edukacji, w zakresie minimalnych standardów,

które system edukacyjny powinien spełniać i w zakresie podstawowych zasad, do których powinny dostosować się

regiony, w ramach swoich kompetencji. Regiony dzielą swoje legislacyjne kompetencje z władzami krajowymi w

zakresie wszystkich zagadnień edukacyjnych, z wyjątkiem edukacji zawodowej, w zakresie której tylko one mają

wyłączność na rozwiązania legislacyjne. Szkoły mają autonomię w zakresie dydaktyki, organizacji jak również w

zakresie badań i rozwoju. Obecnie krajowy system edukacji obejmuje:

• Scuola dell'infanzia (przedszkola ): nie są obowiązkowe, przeznaczone dla dzieci w wieku 3-6 lat (ISCED 0).

Pierwszy cykl edukacyjny (8 lat): obejmuje scuola primaria (szkoły podstawowe – ISCED 1) trwa 5 lat i jest

przeznaczony dla dzieci w wieku 6 do 11 lat oraz scuola secondaria di I grado (niższa szkoła średnia – ISCED

2) trwająca 3 lata, przeznaczona dla dzieci w wieku 11-14 lat. Po ukończeniu tego poziomu, uczniowie zdają

egzamin państwowy i otrzymują dyplom ukończenia niższej szkoły średniej (gimnazjum).

Drugi cykl edukacyjny obejmuje dwie różne ścieżki (ISCED 3):

1. Wyższa szkoła średnia , nadzorowana przez władze centralne, trwająca 5 lat, przeznaczona dla młodzieży w

wieku 14 – 19 lat. Ten poziom edukacji to licea, instytuty techniczne oraz instytuty zawodowe, które zostały

zreformowane w 2010 r. Po ukończeniu tego poziomu , uczniowie zdaja egzamin i otrzymują dyplom

ukończenia wyższej szkoły średniej.;

2. Trzy i czteroletnie kursy zawodowe (percorsi triennali e quadriennali di Istruzione e Formazione professionale –

IFP): organizowane i nadzorowane przez władze regionalne, przeznaczone dla młodzieży, która ukończyła

pierwszy cykl edukacyjny. Certyfikat znajomości zawodu przyznawany jest po ukończeniu kursów trzyletnich.

Dyplom zawodowy przyznawany jest po ukończeniu kursów czteroletnich.

Podyplomowe kursy zawodowe; kursy regionalne (400-600 godzin), na ogól finansowane przez Europejski

Fundusz Społeczny. Po ukończeniu takiego kursu przyznawany jest regionalny certyfikat zawodowy, uznawany

za równoważny drugiemu cyklowi edukacyjnemu. Kursy te przeznaczone są najczęściej dla osób

77

bezrobotnych, migrantów, osób wykluczonych, które mają za sobą trzy lub czteroletnią edukację zawodową lub

dyplom ukończenia wyższej szkoły średniej ogólnej. Kursy są organizowane na terenie całych Włoch, jednak

profile zawodowe i umiejętności, które można uzyskać na tych kursach są uzależnione od potrzeb regionalnych

rynków pracy.

Edukacja pomaturalna, składająca się z dwóch różnych ścieżek (ISCED 4):

1. Wyższa edukacja techniczna i szkolenia zawodowe (percorsi di Istruzione e Formazione Tecnica Superiore –

IFTS), po ukończeniu których przyznawany jest certyfikat wyższego technika.

2. Kursy organizowane przez Wyższy Instytut Techniczny (ITS courses -Istituti Tecnici Superiori), po ukończeniu

których przyznawany jest dyplom wyższego technika.

Obydwie ścieżki są dostępne dla młodzieży mającej dyplom ukończenia szkoły. Kursy IFTS są również dostępne

dla osób, które potwierdzą posiadane umiejętności zawodowe.

• Szkolnictwo Wyższe (ISCED 5 i 6) obejmuje akademickie i pozaakademickie kursy edukacyjne (np. te

prowadzone przez Alta Formazione Artistica e Musicale –AFAM – Wyższa Szkoła Sztuk i Muzyki).

Szkolnictwo wyższe obejmuje zarówno państwowe jak i prywatne szkoły, przeznaczone dla studentów,

mających dyplom ukończenia szkoły średniej. Kursy umożliwiają uzyskanie kwalifikacji pierwszego i

drugiego stopnia:

1. Trzyletnie kursy prowadzi do uzyskania licencjatu (pierwszy cykl).

2. Dwuletni kurs prowadzi do uzyskania stopnia magistra (drugi cykl). Drugi cykl obejmuje stopień Master

universitario di primo livello (magister pierwszego stopnia Master) i trwa co najmniej rok.

3. Trzeci cykl obejmuje kursy doktorskie; kursy specjalistyczne (Corsi di specializzazione) oraz kursy na

uzyskanie stopnia Masters universitario di secondo livello (magister 2 stopnia). Kursy uniwersyteckie i kursy

AFAM mają podobną strukturę.

We Włoszech, po ostatnich reformach (2011), są trzy typy praktyk zawodowych:

1. Praktyki prowadzące do uzyskania certyfikatu lub dyplomu zawodowego (ISCED 3), trwające trzy lub cztery

lata, przeznaczone dla osób w wieku 15-25 lat. Ten typ praktyk umożliwia młodym ludziom zakończenie

obowiązkowej edukacji i uzyskanie kwalifikacji zawodowych;

2. Praktyki zawodowe dla osób w wieku 18-29 lat, trwające do 6 lat, umożliwiające zdobycie kwalifikacji

regionalnych;

3. Praktyki w szkołach wyższych i praktyki badawcze, dla osób w wieku 18-29 lat, umożliwiające zdobycie

dyplomu szkoły średniej (ISCED 3), oraz kwalifikacji IFTS/ITS (ISCED 4) (ISCED 5-6).

78

IDA (Istruzione degli Adulti – Edukacja dla Dorosłych) jest prowadzona przez Centrum Edukacji Dorosłych (Centri

per l'Istruzione degli Adulti, CPIA) w zakresie poziomu szkoły podstawowej i średniej. Odpowiada poziomowi

pierwszego cyklu (ISCED 1 i 2), umożliwia uczestnikom uzyskanie certyfikatu ukończenia edukacji obowiązkowej.

Centrum prowadzi także kursy umożliwiające ukończenie wyższego poziomu szkoły średniej (ISCED 3). Centrum

organizuje także kursy językowe dla migrantów.

We Włoszech dostępne są także prywatne kursy zawodowe, często odpłatne, organizowane przez firmy i

organizacje pozarządowe.

Instytucje i organizacje odpowiadające za system edukacyjny we Włoszech

Następujący interesariusze są włączeni w zarządzanie włoskim systemem edukacji i szkolenia zawodowego:

Ministerstwo Edukacji, Szkolnictwa Wyższego i Badań, jest odpowiedzialne za ustalanie minimów

programowych dla systemu edukacyjnego (Livelli Essenziali delle prestazioni – LEP).

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, które jest odpowiedzialne za minimum programowe dla edukacji

zawodowej dla system edukacji zawodowej (Livelli Essenziali delle prestazioni – LEP).

Regiony i Prowincje, administrujące edukacją zawodową, zajmujące się planowaniem, organizowaniem i

prowadzeniem szkolnictwa zawodowego.

Partnerzy społeczni, którzy mają wkład w przygotowanie i organizowanie aktywnych polityk rynku pracy, w

szczególności polityki w zakresie szkolnictwa zawodowego.

Obowiązkowa edukacja trwa 10 lat (do 16 roku życia) i obejmuje pierwszy cykl edukacyjny i dwa lata z cyklu

drugiego (albo szkoła średnia albo trzy/czteroletnie kursy zawodowe). Ponadto każdy ma prawo do kontynuowania

edukacji przez kolejne dwa lata (łącznie 12 lat) w krajowym systemie szkolnym, albo do czasu uzyskania

kwalifikacji zawodowych, po ukończeniu trzy lub czteroletniego kursu zawodowego, przed ukończeniem 18 lat.

Jak działa Krajowy/ Regionalny System kwalifikacji zawodowych we Włoszech

Włochy nie mają jeszcze Krajowych Ram Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie. Prowadzone są jednak

prace zmierzające do wypracowania Ram. System edukacyjny jest reformowany od 2003 r., zwłaszcza w zakresie

szkolnictwa średniego ogólnego i szkolnictwa zawodowego, a także w zakresie szkół wyższych. Włoskie ramy

kwalifikacji dla szkół wyższych (Qti) zostały opublikowane w 2010 r. a certyfikacja w zakresie QF-EHEA jest

stopniowo wprowadzana. Włochy stoją przed wyzwaniem zintegrowania różnych systemów kształcenia przez całe

życie w spójny system kwalifikacji. Obecny system jest bardzo skomplikowany, oparty na różnych systemach

legislacyjnych, leżących w kompetencji zarówno władz krajowych jak i regionalnych. Brak jednolitego, adekwatnie

uregulowanego systemu krajowych ram kwalifikacji (nawet jeżeli funkcjonują systemy regionalne) jest postrzegany

jako główna bariera do prowadzenia spójnej polityki w zakresie kształcenia przez całe życie, a także w zakresie

79

uznawania wyników kształcenia formalnego i nieformalnego. Odpowiedzialność w tym zakresie jest dzielona

pomiędzy Ministerstwem Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwem Edukacji.

Ważnym elementem zmian jest ostatnio przyjęte prawo 92/2012 dotyczące reform rynku pracy, w którym zawarty

jest paragraf o kształceniu przez całe życie, będący wprowadzeniem do krajowego systemu certyfikacji kompetencji

i systemu uznawania kwalifikacji uzyskiwanych w drodze formalnego i nieformalnego kształcenia. Pomimo braku

system Krajowych Ram Kwalifikacji, Włochy dysponują systemem potwierdzania kwalifikacji pozyskanych w wyniku

kształcenia formalnego (ogólnego kształcenia, kształcenia zawodowego i kształcenia wyższego), potwierdzanych

przez Ministerstwo Edukacji i Szkolnictwa Wyższego, a także przez regiony, w ramach ustaleń pomiędzy władzami

państwowymi i regionalnymi, bezpośrednio w oparciu o 8 poziomów kształcenia i opisy zawarte w Europejskich

Ramach Kształcenia. Pozostałe kwalifikacje, licencje i regulowane zawody nie zostały dotychczas włączone do

Ram i będą włączone w następnym etapie prac.

System Ewaluacji i Certyfikacji

Włoski system edukacji i kształcenia zawodowego jest tradycyjnie oparty na tradycyjnych programach, gdzie

programy są rozumiane jako listy zagadnień przekazywanych studentom w określonym okresie czasu. W ostatnich

kilku latach tradycyjne programy są zastępowane programami nauczania, w których nacisk kładziony jest na wyniki

nauczania, obejmujące wiedzę, umiejętności i kompetencje, które studenci mają uzyskać w każdym przedmiocie.

W ostatniej dekadzie ścieżki kształcenia zawodowego zostały znacząco zmodernizowane. Proces reform jest

ciągle kontynuowany. Obecnie kwalifikacje przyznawane są przez Ministerstwo Edukacji zgodnie z zasadą

„prawnej wartości kwalifikacji” (valore legale del titolo studio). Zasada ta zakłada, że wszelkie kwalifikacje, zarówno

nowe jak i już funkcjonujące na rynku powinny być formalnie uznawane, jako „oficjalne kwalifikacje” przez instytucję

publiczną, odpowiadającą za dany segment kształcenia zawodowego W odniesieniu do kwalifikacji zawodowych,

uzyskiwanych na regionalnych kursach, uznawane są te, które włączono w “Repertorio nazionale stabile di

qualificazioni”, krajowy rejestr kwalifikacji, powstały na Konferencji Regionów i władz państwowych. Konferencja

stanowi główne forum negocjacji pomiędzy administracją centralną i lokalną, dotyczących podziału kompetencji.

Także Wyższa Edukacja Techniczna (Istruzione e formazione tecnica superiore; (ISCED 4), częściowo zarządzana

przez Regiony (“Certificati di specializzazione tecnica superior” - Certyfikat Wyższej Specjalizacji Technicznej) i

częściowo przez Ministerstwo Edukacji (“Diploma di tecnico superiore” – „Wyższy Dyplom Techniczny”), obejmuje

ściśle określoną listę kwalifikacji i wszystkie uzupełnienia mogą być wprowadzane po przejściu procesu konsultacji.

80

Tablica 23 – Krajowe i regionalne kwalifikacje we Włoszech

Ref Nazwa kwalifikacji Znaczenie Opis kwalifikacji

3.

Wyższa Edukacja

Techniczna IFTS NQF:

“Tecnico superiore nella

gestione dei sistemi di

raccolta, recupero e

riciclaggio di rifiuti”

„Wyższy Technik

Zarządzania Zbieraniem

Odzyskiwaniem i

Recyklingiem Odpadów”

Ogólne kwalifikacje w zakresie

recyklingu, które moga być

dopasowane do zarządzania

zbieraniem, odzyskiwaniem i

recyklingiem e-odpadów

Certyfikat w zakresie zarządzania zbieraniem,

odzyskiwaniem i recyklingiem odpadów.

Niezbędne umiejętności wstępne: Brak

Nabywane umiejętności: umiejętności zbierania i

przetwarzania odpadów.

Czas trwania : 800 godzin

Poziom EQF: 5

Metody szkolenia: zajęcia w klasach, zajęcia w

miejscu pracy, praca projektowa

4.

Ramy Kwalifikacyjne

Regionu Toskanii

“Tecnico delle attività di

raccolta, trasporto, recupero e

riciclaggio dei rifiuti”

“Technik Zbiórki, Transportu,

Odzysku i Recyklingu”

Ogólne kwalifikacje w zakresie

recyklingu, które można dopasować do

zbiórki, odzysku i recyklingu e-odpadów.

Technik Zbiórki, Transportu, Odzysku i

Recyklingu działa w zakresie łańcucha

odbioru i przetwarzania odpadów, w

oparciu o zasady zrównoważonego

traktowania środowiska i racjonalnego

zarządzania. Nadzoruje zróżnicowane

procesy produkcyjne w cyklu zbiórki i

przetwarzania odpadów,

funkcjonowania składowisk odpadów i

przetwarzania śmieci.

Certyfikat w zakresie zbiórki, transportu, odzysku i

recyklingu.

Wymagane wstępne umiejętności: Brak

Umiejętności uzyskiwane: Umiejętności w zakresie

zbiórki, transportu, odzysku, przetwarzania i

recyklingu odpadów

Czas trwania : 600 godzin

Poziom EQF 4

Metody szkolenia: zajęcia w klasie, zajęcia w

miejscu pracy, praca projektowa

3.

Ramy Kwalifikacyjne

Regionu EMILIA ROMAGNA

“Tecnico esperto nella

pianificazione del ciclo

integrato dei rifiuti urbani”

“Ekspert Techniczny w

zakresie cyklu traktowania

miejskich odpadów”

Ogólne kwalifikacje w zakresie

recyklingu, które mogą być dopasowane

do zbiórki, odzysku i recyklingu e-

odpadów.

Ekspert Techniczny w zakresie

zintegrowanego cyklu traktowania

miejskich odpadów nabywa wiedzę

dotyczącą planowania, koordynowania,

przetwarzania, wykorzystywania

Certyfikat w zakresie planowania zintegrowanego

cyklu traktowania odpadów komunalnych.

Wymagane umiejętności wstępne: Brak

Nabywane umiejętności: umiejętności w zakresie

planowania, koordynowania zaintegrowanego

oddziaływania na zagospodarowanie odpadów

komunalnych

81

odpadów komunalnych . Nabywa także

wiedzę w zakresie partycypacyjnego i

demokratycznego oraz społecznie

odpowiedzialnego postępowania z

odpadami.

Czas trwania: 600 godzin

Poziom EQF: 7

Metody szkolenia: zajęcia w klasach, zajęcia w

miejscu pracy

4.

RAMY KWALIFIKACYJNE

REGIONU MARCHE

“Tecnico delle attività di

raccolta, trasporto, recupero e

riciclaggio dei rifiuti”

“Technik zbierania,

transportowania, pozyskiwania

i recyklingu odpadów”

Ogólne kwalifikacje w zakresie

recyklingu, które mogą być dopasowane

do zbiórki, odzysku i recyklingu e-

odpadów.

Technik w zakresie zbierania,

transportowania, pozyskiwania i

recyklingu odpadów nabywa wiedzę

dotyczącą planowania, koordynowania,

przetwarzania, wykorzystywania

odpadów komunalnych. Nabywa także

wiedzę w zakresie partycypacyjnego i

demokratycznego oraz społecznie

odpowiedzialnego postępowania z

odpadami.

Certyfikat w zakresie zbierania, transportowania,

pozyskiwania i recyklingu odpadów

Wymagane umiejętności wstępne: Brak

Nabywane umiejętności: umiejętności w zakresie

zbierania transportowania pozyskiwania i recyklingu

odpadów

Czas trwania: 600 godzin

Poziom EQF: 4

Metody szkolenia: zajęcia w klasach, zajęcia w

miejscu pracy

5.

RAMY KWALIFIKACYJNE

REGIONU SARDINII

“Tecnico della gestione delle

attività di raccolta e trasporto

dei rifiuti e di bonifica

ambientale”

“Technik w zakresie

zarządzania zbiorem i

transportem odpadów oraz

rekultywacji środowiska”

Ogólne kwalifikacje w zakresie

recyklingu, które mogą być dopasowane

do zbiórki, odzysku i recyklingu e-

odpadów.

Technik w zakresie zarządzania

zbiorem i transportem odpadów oraz

rekultywacji środowiska jest

kwalifikowanym profesjonalistą , który

nadzoruje proces zbioru, transportu i

rekultywacji, zgodnie z zasadami

zrównoważonego traktowania

środowiska. Technik zapewnia

zarządzanie procesem, znajduje

rozwiązania usprawniające ten proces.

Jego kwalifikacje są przydatne dla

wszystkich firm, działających w

obszarze zbioru i przetwarzania

odpadów.

Certyfikat w zakresie zarządzania zbiorem i

transportem odpadów oraz rekultywacji

środowiska

Wymagane umiejętności wstępne: Brak

Nabywane umiejętności: umiejętności w zakresie

zarządzania zbiorem i transportem odpadów oraz

rekultywacji środowiska

Czas trwania: 800 godzin

Poziom EQF: 4

Metody szkolenia: zajęcia w klasach, zajęcia w

miejscu pracy

82

6.

RAMY KWALIFIKACYJNE

REGIONU LIGURII

“Operatore impianti trattamento

e smaltimento rifiuti”

“Operator składowiska

odpadów”

Ogólne kwalifikacje w zakresie

prowadzenia składowiska Odpadów,

które mogą być dopasowane do

zbiórki, odzysku i recyklingu e-odpadów.

Operator działa w zakresie zarządzania

i kontroli składowisk odpadów.

Zapewnia właściwe funkcjonowanie

składowisk, w tym również składowisk

odpadów niebezpiecznych, a także

prowadzi przetwarzanie, sortowanie

odpadów, zarówno niebezpiecznych jak

i neutralnych, odpadów stałych i

płynnych, a także kompostowanie

odpadów biodegradowalnych.

Certyfikat operatora składowiska odpadów

Wymagane umiejętności wstępne: Brak

Nabywane umiejętności: umiejętności w zakresie

prowadzenia składowiska odpadów

Czas trwania: brak danych

Poziom EQF: 4

Metody szkolenia: zajęcia w klasach, zajęcia w

miejscu pracy

83

Krajowe/ Regionalne Ramy Kwalifikacyjne dla szkolnictwa zawodowego w Polsce

W Polsce prace nad wprowadzeniem Krajowych Ram Kwalifikacji prowadzone są od 2008 r. Obecnie dane

kwalifikacje są potwierdzane w oparciu o takie kryteria, jak zawartość curriculum dla danego cyklu edukacyjnego i

czasu trwania kształcenia (liczba godzin, semestrów i lat kształcenia).

W Polsce, Krajowe Ramy Kwalifikacji pozwolą na zintegrowanie różnych systemów kształcenia. Obecnie

kwalifikacje są potwierdzane zarówno w ramach formalnego kształcenia zawodowego i w ramach szkolnictwa

wyższego jak również w ramach kształcenia nieformalnego, prowadzonego przez różne organizacje i instytucje.

Instytucje te funkcjonują na podstawie różnych aktów prawnych lub innych regulacji o różnej randze. Kwalifikacje

są potwierdzane przez grupy zawodowe, organizacje, instytucje szkoleniowe. Zintegrowany system kwalifikacji w

Polsce będzie obejmował kształcenie ogólne, zawodowe i wyższe i będzie złożony z kilku wzajemnie powiązanych

komponentów:

Krajowe Ramy Kwalifikacji,

Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji,

Gwarancje jakości kwalifikacji,

Standard walidacji kompetencji,

System transferu punktów i kredytu.

Zintegrowany system krajowy kwalifikacji będzie złożony z elementów już funkcjonujących w polskim życiu

społecznym i gospodarczym, jak również z narzędzi, które dopiero są tworzone, z których najważniejsze to Krajowe

Ramy Kwalifikacji i Zintegrowany Rejestr Kwalifikacji. 31 marca 2015 r. Rada Ministrów zaakceptowała założenia

zintegrowanego systemu kwalifikacji. Dalsze prace nad systemem prowadzi Ministerstwo Edukacji.

Głównym elementem nowego systemu kwalifikacji są Polskie Ramy Kwalifikacji (PRK). PRK, podobnie jak

Europejskie Ramy Kwalifikacji składają się z 8 poziomów kwalifikacji. Każdy poziom jest opisany w formie ogólnego

opisu, zawierającego opis wyników kształcenia (tzw. opisy), które powinny być uzyskane na danym poziomie.

Wyniki mogą być uzyskiwane na drodze formalnej edukacji, jak również w inny sposób. Poziom PRK definiuje

wymagania dla uczestników kształcenia w trzech obszarach, wiedzy, umiejętności i społecznych kompetencji.

Wyjątkowym rozwiązaniem stosowanym w Polsce jest zasada, że opis wymagań (opisy) dla każdego poziomu

mają zróżnicowany poziom szczegółowości:

po pierwsze, opisy uniwersalne, mające zastosowanie do wszystkich rodzajów edukacji,

• po drugie, bardziej specyficzne opisy, typowe dla edukacji ogólnej, zawodowej i wyższej. Opisy te mogą być

bardziej uszczegółowione – na przykład opisy w szkolnictwie wyższym dla ośmiu szerokich obszarów studiów

jak również dla specyficznych sektorów gospodarki (np. usługi finansowe, sport).

84

• PRK zawierają wszystkie typy kwalifikacji:

• Pełne (odnoszące sie do kolejnych poziomów edukacji),

• Częściowe (liczne dyplomy i certyfikaty potwierdzające wąskie zakresy wiedzy, umiejętności i kompetencji

społecznych).

Wykres 42 - Polskie Ramy Kwalifikacji (wiedza, umiejętności i kompetencje społeczne na ośmiu poziomach)

Polski Raport Referencyjny został przyjęty przez Komitet d/s Europejskich Rady Ministrów a następnie

zaprezentowany na forum Grupy Doradczej Europejskich Ram Kwalifikacji 29 maja 2013 r. Raport Referencyjny

opisuje nowy system kwalifikacji oraz jego sposób odniesienia do Europejskich Ram Kwalifikacji. Raport zawiera

informacje dotyczące takich zagadnień, jak:

Formalny system edukacji ogólnej, zawodowej i wyższej w Polsce i jego reformy,

Obecny stan systemu kwalifikacji w Polsce,

Plany modernizacji systemu kwalifikacji.

Raport opisuje także obecną sytuację i obecne działania w zakresie edukacji nieformalnej.

85

Kwalifikacje w sektorze ZSEE

0 2 4 6 8 10 12 14 16 18 20

Rozumie logistykę i procedury pracy w zakresie zbieraniaZSEE

Opisuje organizację i działanie WPZ (wyznaczonychpunktów zbiórki)

Rozpoznaje ZSEE wielokrotnego użytku zgodnie zkryteriami przepisów wewnętrznych

K

r

y

t

e

r

i

a

o

c

e

n

y

Wynik - Rozpoznawanie i koordynacja maszyn, urządzeń transportowych i logistycznych dla działań związanych ze zbiórką

Potrzebuje pomocy Wzrastający Biegły Wzorowy

0 5 10 15

Definiuje ustawodawstwo dotyczące umów i konsumentów oraz proceduryorganizacyjne dotyczące przygotowywania produktów do redystrybucji i

odsprzedaży

Opisuje zrozumienie rynku, ceny i cechy handlowe oraz strategie

K

r

y

t

e

r

i

a

o

c

e

n

y

Wynik - Zarządzanie i rozwój procesów ponownej dystrybucji USEE i ZSEE recyrkulację SEE w systemie rynkowym i dystrybucyjnym automonimicznie lub poprzez koordynację grupy pracowników

/ pracowników

Potrzebuje pomocy Wzrastający Biegły Wzorowy

86

Obszar zarządzania - Otwarta Szkoła Zarządzania

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Rozpoznaje wartość ZSEE jako analizę żywotnościzasobów i biznesu

Porównuje procesy przetwarzania i systemy zarządzaniaużywane w recyklingu i ponownym wykorzystaniu

(zarządzanie i współpraca)

Rozumie, jak korzystać z zasobów zgodnie zprawodawstwem i procedurami organizacyjnymi

Opracowuje strategie skutecznego komunikowania się zestronami publicznymi i prywatnymi zaangażowanymi w

proces przetwarzania, recyklingu i ponownego

wykorzystania w celu ułatwienia rozwoju formalnych i…

Projektuje organizację pracy w zakładzie oraz plany działańoperacyjnych dla pracowników i jednostek organizacyjnych

Identyfikuje możliwości ponownego użycia i recyklingu(krytyczne myślenie)

K

r

y

t

e

r

i

a

o

c

e

n

y

Wynik - Koordynacja i wdrażanie procesów zarządzania e-odpadami oraz organizowanie jednostek które objemują recykling, ponowne wykorzystanie i przetwarzenie.

Potrzebuje pomocy Wzrastający Biegły Wzorowy

0 2 4 6 8 10 12 14

Projektuje procedury sortowania i klasyfikowaniaprzedmiotów nadających się do ponownego wyorzystania,

naprawy, obróbki i recyklingu (myślenie krytyczne i

wielozadaniowość)

Planuje maszyny, urządzenia transportowe i logistyczne docelów zbiórki (zarządzanie)

Identyfikuje procedury zarządzania relacjami z klientami /interesariuszami zgodnie z procedurami organizacyjnymi

(Współpraca, Komunikacja i Słuchanie)

Definiuje strukturę raportowania dla pracowników, w celuzapewnienia praktycznych porad i wskazówek na tematproblemów związanych z pracą (Przywództwo, Praca w

zespole)

Określa procesy minimalizujące wyciek ZSEE

K

r

y

t

e

r

i

a

o

c

e

n

y

Wynik - Koordynacja i wdrażanie procesów zarządzania e-odpadami oraz organizowanie jednostek które objemują recykling, ponowne wykorzystanie i przetwarzenie.

Potrzebuje pomocy Wzrastający Biegły Wzorowy

87

Obszar zarządzania - Otwarta Szkoła Zarządzania → Kanwy Modelu Biznesowego

Rozwój umiejętności miękkich

0 2 4 6 8 10 12 14

Opracowuje metody komunikacji i strategie usług dlaklientów/konsumentów (komunikacja i obsługa klienta)

Definiuje strategie marketingowe, w celu dotarcia dorynków docelowych

Identyfikuje odpowiednie kanały detaliczne i rynekdocelowy

Identyfikuje efektywny sposób komunikacji z kanałamidystrybucji i interesariuszami (obsługa klienta,

komunikacja interpersonalna i słuchanie)K

r

y

t

e

r

i

a

o

c

e

n

y

Wynik - Opracowywanie metod komunikacji i strategii usług dla klientów/konsumentów

Potrzebuje pomocy Wzrastający Biegły Wzorowy

0 2 4 6 8 10 12 14

Rozwój i szczegółowość zidentyfikowanych i opisanych faz /działań / narzędzi / podmiotów

Analiza zidentyfikowanych i opisanych faz / działań / narzędzi/ podmiotów

Podział zidentyfikowanych i opisanych faz / działań / narzędzi/ podmiotów

Spójny opis zidentyfikowanych i opisanych faz / działań /narzędzi / podmiotów

K

r

y

t

e

r

i

a

o

c

e

n

y

Kanwy Modelu Biznesowego - nr 1

Ograniczony Ogólnie dość jasny Dość dokładny Dokładny szczegółowy

88

Skuteczne potwierdzanie kompetencji w ponownym wykorzystaniu i recyklingu E-odpadów:

perspektywa krajowa dla projektu SSA

Krajowy system uznawania i potwierdzania

Urząd Rozwoju Zasobów Ludzkich Cypru (URZL), jako właściwy organ regulujący i przyznający kwalifikacje

zawodowe na Cyprze, ustanowił i wdrożył od 2007 roku System kwalifikacji zawodowych (SKZ). 1

Kwalifikacje SKZ są elementem CyRK i zostały przedstawione na Schemacie CyRK. (Patrz Diagram 1 w

następnym rozdziale)

SKZ pełni następujące główne funkcje:

Opracowywanie standardów kwalifikacji zawodowych (StKZ)

Ocena i certyfikacja kandydatów na podstawie StKZ

Wzmocnienie uznawania i potwierdzania wcześniejszego kształcenia poprzez łączenie z edukacją i

szkoleniami

1 Urząd Rozwoju Zasobów Ludzkich Cypru (URZL) jest organizacją prawa publicznego działającą zgodnie z Ustawą o rozwoju zasobów ludzkich [Ustawa 125(I)/1999-2007]. Podlega Rządowi za pośrednictwem Ministra Pracy, Opieki Społecznej i Ubezpieczenia Społecznego. URZL jest zarządzany przez 13-osobową Radę Dyrektorów, składającą się z 5 przedstawicieli Rządu, 4 przedstawicieli Pracodawców i 4 przedstawicieli Związków Zawodowych i jest finansowany z Rozwoju Zasobów Ludzkich. Opłaty pobierane od wszystkich pracodawców w sektorze prywatnym i półpublicznym (0,5% wynagrodzenia).

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

Umiejętności Miękkie

BD

Powyżej oczekiwań

Zgodne z oczekiwaniami

Zbliżone do oczekiwań

Poniżej oczekiwań

89

Wszystkie osoby zatrudnione i bezrobotne, mają dostęp do oceny i certyfikacji, w tym osoby pracujące na własny

rachunek i urzędnicy służby cywilnej. SKZ działa na zasadzie dobrowolności dla osób prywatnych.

Opracowanie standardów kwalifikacji zawodowych (StKZ)

Do 2016 roku rozwój StKZ opierał się na określonych poziomach kompetencji od niskiego poziomu 1 do wysokiego

poziomu 4, odpowiadających poziomom od 3 do 6 CyRK. Od maja 2016 roku, w celu ułatwienia porównywania

kwalifikacji SKZ z innymi kwalifikacjami w CyRK, URZL przyjął zestaw opisów 8 poziomów ERK. W rezultacie

postały jaśniejsze sformułowania efektów uczenia się, wiedzy, umiejętności i kompetencji. Zdecydowano, że

obecnie StKZ będą rozwijane w ramach poziomów od 2 do 7.

Istnieje obecnie 72 StKZów głównie w branży turystycznej, handlu hurtowego i detalicznego oraz w budownictwie.

URZL zapoczątkowało ostatnio proces opracowywania 80 nowych StKZ, wśród których znalazł się StKZ dla

Specjalisty ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów (4 ERK). Program opracowany w ramach

projektu E-Waster (moduły szkoleniowe i efekty uczenia się (Eu)) będzie stanowił podstawę do opracowania StKZ

dla Specjalisty ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów (4 ERK). 80 nowych StKZów zostanie

opracowanych podczas okresu programowania 2014-2020 z wykorzystaniem środków UE. Proces opracowania

normy obejmuje konsultacje ze wszystkimi zainteresowanymi stronami oraz przegląd i dyskusję w ramach

kompetentnego Komitetu technicznego, w skład którego wchodzą przedstawiciele odpowiednich działów sektora

publicznego, pracodawcy i związki zawodowe, stowarzyszenia przedsiębiorców i inne odpowiednie organy, a także

specjaliści i eksperci. Standard musi zostać zatwierdzony przez organ zarządzający URZL.

Ocena i certyfikacja kandydatów

Po zatwierdzeniu standardu i na jego podstawie URZL może zacząć prowadzić ocenę i certyfikację osób, które

wyrażają zainteresowanie uzyskaniem kwalifikacji zgodnie z procedurami opisanymi w przewodniku po polityce i

procedurach opublikowanym przez URZL i dostępnym na stronie internetowej URZL.

URZL zleca ocenę kandydatów do uzyskania kwalifikacji zawodowych do Centrów Oceny. Centra Oceny to

prywatne firmy lub publiczne/prywatne ośrodki szkoleniowe, zatwierdzane przez URZL na podstawie odpowiednich

kryteriów dotyczących personelu i urządzeń technicznych. Wykwalifikowani doświadczeni eksperci są zatwierdzani

jako Wewnętrzny Personel Oceniający Centrów, Zewnętrzny Personel Oceniający i Weryfikatorzy na podstawie

odpowiednich kryteriów dotyczących poziomu wykształcenia i doświadczenia zawodowego. We września 2016

roku URZL wprowadził nowe wymagania wstępne dla kandydatów, wykorzystując proces zatwierdzania

wcześniejszego kształcenia formalnego, pozaformalnego i nieformalnego oraz zgodnie z opisami poziomów ERK,

przyjętymi przez SKZ. Tak więc od września 2016 roku nowe wymagania wstępne obejmują 4 zamienne Drogi

wprowadzające dla każdego poziomu, w zależności od rodzaju/poziomu kwalifikacji i/lub posiadanego

doświadczenia zawodowego kandydatów. Na przykład, Droga wprowadzająca 1 jest dedykowana kandydatom

90

posiadającym odpowiednie kwalifikacje, ale nie mającym żadnego doświadczenia zawodowego, w przeciwieństwie

do Drogi 4, która dedykowana jest kandydatom, którzy posiadają wystarczające doświadczenie zawodowe, ale nie

posiadają żadnych kwalifikacji.

Procedura Oceny i certyfikacji Kandydatów obejmuje 4 etapy:

Etap 1: Identyfikacja efektów uczenia się uzyskanych poprzez formalne i/lub pozaformalne i/lub

nieformalne kształcenie

Identyfikacja efektów uczenia się odbywa się w zatwierdzonym Centrum Oceny i obejmuje:

Poinformowanie kandydata o zasadach SKZ i kryteriach włączenia dla kandydatów do SKZ

Nakreślenie kwalifikacji i doświadczenia kandydata

Konsultacje i wskazówki prowadzone poprzez dyskusje i badania w celu określenia poziomu wiedzy,

umiejętności i zdolności kandydata

Doradzanie kandydatowi w celu określenia odpowiednich kwalifikacji zawodowych, którym odpowiadają jego

kwalifikacje, doświadczenie i poziom wiedzy, umiejętności i kompetencji

Przygotowanie kandydata do jego/jej oceny poprzez odniesienie do szkoleń i działań rozwojowych, jeżeli

zostało to określone jako konieczne w wyniku identyfikacji efektów uczenia się

Zapis wyników Etapu I

Etap 2: Dokumentacja efektów uczenia się uzyskanych poprzez formalne i/lub pozaformalne i/lub

nieformalne kształcenie

Dokumentacja wyników nauczania przeprowadzana jest w zatwierdzonym Centrum Oceny i obejmuje:

Dostarczenie przez kandydata dowodów na efekty uczenia się zidentyfikowane na Etapie 1, poprzez

przedstawienie dowodów potwierdzających kwalifikacje i doświadczenie

Zapewnienie, że dowody te są spójne z efektami uczenia się zidentyfikowanymi na Etapie 1 i przedstawienie

odpowiedniej dokumentacji

Zapis wyników Etapu 2

Przygotowanie kandydata do przystąpienia do procesu oceny i potwierdzania kwalifikacji zawodowych

91

Etap 3: Ocena efektów uczenia się uzyskanych poprzez formalne i/lub nieformalne i/lub nieformalne

kształcenie

Ocena efektów uczenia się przeprowadzana jest w zatwierdzonym Centrum Oceny i obejmuje:

Przedłożenie wniosku o kwalifikację kandydata do URZL za pośrednictwem Centrum Oceny

Sprawdzenie zgodności wniosku z kryteriami wstępnymi dla kandydatów do oceny w procesie uzyskania

kwalifikacji zawodowych, o które wnioskowano

Podjęcie decyzji o zatwierdzeniu lub niezatwierdzeniu wniosku o włączenie kandydata do procesu oceny i

certyfikacji kwalifikacji zawodowych

Ocena kandydata na podstawie odpowiedniego StKZ przez dwupoziomowy zespół Personelu Oceniającego

Przeprowadzanie audytów w celu zapewnienia jakości, przejrzystości i obiektywizmu

Niektóre formy oceny, które można wykorzystać na tym etapie, to:

Ocena przez obserwację w rzeczywistych warunkach pracy

Ocena przez obserwację w symulowanych warunkach pracy

Osobista rozmowa

Test ustny

Test pisemny

Odgrywanie ról

Studium przypadku

Etap 4: Certyfikacja kwalifikacji zawodowych zdobytych w drodze formalnego, pozaformalnego i

nieformalnego kształcenia

Certyfikacja kwalifikacji zawodowych jest przyznawana przez URZL i obejmuje:

Weryfikację i zatwierdzanie wyników oceny kwalifikacji zawodowych kandydatów.

Przyznanie świadectw kwalifikacji zawodowych.

92

Droga od nauki do certyfikacji: wartość kwalifikacji "Specjalista ds. ponownego wykorzystania i

recyklingu e-odpadów" w NRK/RRK

W 2012 roku Rada Ministrów zatwierdziła wdrożenie KRK na Cyprze w oparciu o 8 poziomów ERK. Cypryjskie

Ramy Kwalifikacji (CyRK), zawierające odniesienie do Europejskich Ram Kwalifikacji, zostały przyjęte 8 lutego

2017 roku przez odpowiedni Komitet Doradczy Unii Europejskiej. Droga do wdrożenia CyRK jest opisana w tym

raporcie. Wdrożenie CyRK rozpoczęło się we wrześniu 2017 roku. System kwalifikacji zawodowych (SKZ),

stanowiący integralną część Krajowych Ram Kwalifikacji, przyznaje Certyfikaty kwalifikacji zawodowych związane

z Europejskimi Ramami Kwalifikacji. (Patrz Diagram 1 poniżej). Dlatego też przeniesienie do CyRK Kwalifikacji

Specjalisty ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów (4ERK), które będą dostarczane przez SKZ,

będzie automatyczne.

Rys. 10. - Cypryjskie ramy kwalifikacji

Poziomy

KRK Kwalifikacje edukacyjne / akademickie

Kwalifikacje

zawodowe

Poziomy

ERK

8 Stopień doktorski 8

7c Stopień Magistra

7b Studia Podyplomowe 7

7a Certyfikaty Podyplomowe

6 Stopień uniwersytecki (Licencjat) Pozom 6 SKZ 6

5c Wyższe Certyfikaty i Dyplomy (3 rok lub więcej)

5b Certyfikaty lub Dyplomy Policealne (2 rok) Pozom 5 SKZ 5

5a Certyfikaty lub Dyplomy Policealne (1 rok)

93

4

Wykształcenie średnie

II stopnia i Certyfikaty

Szkół Wieczorowych (12 klasa – lub 12 i 13

dla niektórych szkół prywatnych) - Matura

Wykształcenie średnie II stopnia techniczne

lub zawodowe oraz Wieczorowe

Certyfikaty szkół technicznych

(12 klasa) - Matura

Pozom 4 SKZ 4

3 Wykształcenie średnie I stopnia (10 klasa)

Nowy Nowoczesny

Certyfikat Praktyki

Pozom 3 SKZ 3

2

Certyfikat Obowiązkowej Edukacji

Średniej (9 klasa)

Program przygotowawczy

(Nowa Nowoczesna Praktyka)

2

1 Certyfikat Wykształcenia Obowiązkowego (świadectwo ukończenia szkoły podstawowej

i/lub osoby które ukończyły 7 i/lub 8 klasę)) 1

SKZ = system kwalifikacji zawodowych

Komitet krajowy

Krajowy Komitet ds. Rozwoju, Ustanowienia i Wdrażania Krajowych Ram Kwalifikacji na Cyprze został powołany

decyzją Rady Ministrów Cypru w 2008 roku. W jego skład wchodzą:

Stały Sekretarz Ministerstwa Edukacji i Kultury (Przewodniczący Komitetu)

Stały Sekretarz Ministerstwa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz

Dyrektor Generalny Urzędu Rozwoju Zasobów Ludzkich lub jego przedstawiciele.

Komitet kieruje i zatwierdza rozwój Krajowych Ram Kwalifikacji wraz z towarzyszącymi standardami, procedurami

nauczania i procedurami zapewnienia jakości.

Krajowy Punkt Koordynacyjny

94

Krajowy Punkt Koordynacyjny (KPK) został powołany w październiku 2012 roku w wyniku decyzji Rady Ministrów.

W jego skład wchodzą przedstawiciele Ministerstwa Edukacji i Kultury (Wydziały: Podstawowej, Średniej

Ogólnokształcącej, Średniej Technicznej i Zawodowej oraz Wyższej i Podyplomowej Edukacji, Instytut

Pedagogiczny oraz Centrum Badań Edukacyjnych i Ewaluacji), Ministerstwa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych

oraz Urzędu Rozwoju Zasobów Ludzkich. Pracami KPK kieruje Dyrektor ds. Średniego Szkolnictwa Technicznego i

Zawodowego lub jego przedstawiciel, a wspierany jest administracyjnie przez Wydział ds. Pomocy Technicznej i

Kształcenia Zawodowego. KPK wyznacza rozmaite grupy robocze i ekspertów zgodnie z problemami technicznymi,

które pojawiają się w danym momencie.

Rolą Krajowego Punktu Koordynacyjnego jest:

- Odnoszenie poziomów kwalifikacji w ramach CyRK do poziomów Europejskich Ram Kwalifikacji;

- opracowanie długoterminowego planu strategicznego opartego na wytycznych Unii Europejskiej;

- zapewnienie stosowania przejrzystej metodologii w celu odnoszenia CyRK do ERK w celu z jednej strony

ułatwienia porównań między nimi, a z drugiej strony, zapewnienia, że wynikające z nich decyzje będą

opublikowane;

- zapewnienie zainteresowanym stronom dostępu do informacji i wskazówek na temat tego, w jaki sposób CyRK

odnosi się do ERK;

- promowanie uczestnictwa wszystkich zainteresowanych stron (w tym instytucji szkolnictwa wyższego,

kształcenia i szkolenia zawodowego, partnerów społecznych, sektorów i ekspertów) w zakresie porównywania i

korzystania z kwalifikacji na poziomie europejskim, zawsze w zgodzie z ustawodawstwem i praktyką krajową;

- nadzorowanie Narodowej Polityki Edukacyjnej CyRK i różnorodnych parametrów jej realizacji;

- monitorowanie procedury opracowywania raportu referencyjnego, w oparciu o zalecenia Komisji Europejskiej.

Rada CyRK

Rada CyRK jest organem doradczym wykonującym następujące zadania:

1. Konsultacje z zainteresowanymi stronami w zakresie rozwoju i wdrażania CyRK, a także nawiązywanie

wzajemnego zaufania między nimi

2. Ocena procedur CyRK i doradzanie Komitetowi krajowemu w zakresie jego rozwoju, promocji i wdrażania,

zgodnie z wytycznymi europejskimi

95

3. Rozpowszechnianie informacji na temat CyRK wszystkim zainteresowanym stronom, a także ogółowi

społeczeństwa.

Rada CyRK składa się z przedstawicieli wszystkich właściwych tematycznie służb publicznych, organizacji

pracodawców, związków zawodowych, stowarzyszeń zawodowych i społeczności akademickich. Departament

Średniego Szkolnictwa Technicznego i Zawodowego Ministerstwa Edukacji i Kultury pełni obowiązki Sekretariatu

Rady CyRK.

Krajowy Urząd Kwalifikacji

W maju 2017 roku Rada Ministrów zatwierdziła ustanowienie Krajowego Urzędu Kwalifikacji. Członkami Urzędu

są:

Sekretarz Ministerstwa Edukacji i Kultury (przewodniczący Komitetu),

Stały Sekretarz Ministerstwa Pracy i Ubezpieczeń Społecznych oraz

Dyrektor Generalny Urzędu Rozwoju Zasobów Ludzkich lub ich przedstawiciele.

Przedstawiciel Krajowego Punktu Koordynacyjnego

Przedstawiciel Cypryjskiej Agencji ds. Zapewnienia Jakości i Akredytacji w Szkolnictwie Wyższym

Przedstawiciel Cypryjskiej Rady ds. Uznawania kwalifikacji w szkolnictwie wyższym (KYSATS)

Przedstawiciel tworzonej Agencji ds. Walidacji Kształcenia Pozaformalnego i Nieformalnego

Do obowiązków Krajowego Urzędu Kwalifikacji należy opracowanie rejestru CyKZ.

96

Wpływ działań w ramach projektu na dany sektor gospodarki

Zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny (ZSEE) jest najszybciej rosnącym strumieniem odpadów w UE i oczekuje

się, że do 2020 roku wzrośnie on do ponad 12 milionów ton.

ZSEE to złożona mieszanina materiałów i komponentów, które ze względu na niebezpieczną zawartość, jeśli nie są

odpowiednio traktowane, mogą powodować poważne problemy środowiskowe. Aby poprawić ekologiczne

zarządzanie ZSEE i przyczynić się do gospodarki o obiegu zamkniętym i poprawić efektywność wykorzystania

zasobów, niezbędne jest usprawnienie zbiórki, przetwarzania i recyklingu elektroniki na koniec ich okresu

eksploatacji. Dlatego bardzo ważne jest zaangażowanie w tę procedurę specjalistów.

Sektor ponownego wykorzystania i składowania sprzętu elektronicznego i elektrycznego na Cyprze jest bardzo

mały. Możliwości zatrudnienia w tym sektorze są ograniczone właśnie z tego powodu. Niemniej jednak istnieje

wiele możliwości recyklingu w Europie, a specjaliści od recyklingu e-odpadów muszą zdawać sobie z nich

wszystkich sprawę. Nawet na Cyprze mogą istnieć możliwości zatrudnienia i przedsiębiorczości.

Profil zawodowy Specjalisty ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów to bardzo ważny nowy zawód

na Cyprze. Mogą istnieć pewne ograniczenia zatrudnienia w istniejących firmach ze względu na ich strukturę i

sposób prowadzenia działalności, ale istnieje wiele możliwości w instytucjach publicznych, takich jak gminy i inne

duże organizacje. Dyrektywa WEEE ma wpływ na: producentów, dystrybutorów, zakłady przetwarzania i władze

lokalne. Istnieją z tego powodu możliwości dla specjalistów recyklingu we wszystkich powyższych organizacjach.

Na przykład Specjalista ds. Recyklingu w Gminie, może być odpowiedzialny za doradztwo w zakresie polityki

miasta dotyczącej redukcji odpadów, ponownego wykorzystania i odzysku. Specjalista taki może również być

odpowiedzialny za wdrażanie tych polityk, a nawet być zaangażowany w edukację publiczną. Zawsze istnieje

potrzeba oceny, opracowania i wdrożenia programów recyklingu w instytucjach publicznych i firmach prywatnych.

Umiejętności znacznie mogą różnić się w zależności od stanowiska, ale poniższa lista zawiera typowe umiejętności

i obowiązki zawodowe, które możne wykonywać specjalista ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów:

Pomoc we wdrażaniu programów recyklingu e-odpadów.

Planowanie i koordynowanie programów zbiórki surowców wtórnych i monitorowanie wykorzystania miejsc

recyklingu.

Sporządzanie raportów, tworzenie statystyk, przygotowywanie budżetów i ocenianie ofert.

Czuwanie nad aktualnymi najlepszymi praktykami i prawodawstwem w dziedzinie recyklingu.

Stosowanie procedur i przyrządów niezbędnych do usuwania wszelkich nieprawidłowości w USEE i ZSEE

97

Wdrażanie prawidłowych technik demontażu produktów

Dokonywanie prawidłowej oceny produktów, które wymagają ponownego wykorzystania lub dalszego

przetwarzania jako odpad

Tworzenie wymagań, przygotowywanie planów produkcji i monitorowanie ich realizacji

Identyfikacja jakichkolwiek problemów w procesie przetwarzania i recyklingu oraz wdrażanie wydajnych

rozwiązań.

1. System EwasteR ECVET

1.1. Odniesienie kwalifikacji dot. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów na system

ECVET

ECVET w skrócie

Europejski system transferu osiągnięć w kształceniu i szkoleniu zawodowym (ECVET) został ustanowiony w 2009

roku na podstawie "REKOMENDACJI PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO I RADY z 18 czerwca 2009 roku (2009/C

155/02)". Celem rekomendacji było utworzenie Europejskiego systemu transferu osiągnięć w kształceniu i

szkoleniu zawodowym ("ECVET") mającego na celu ułatwienie transferu, uznawania i akumulacji efektów uczenia

się osób, które dążą do uzyskania kwalifikacji. ECVET polepsza ogólną wiedzę o efektach uczenia się obywateli i

jej przejrzystości, mobilności ponadnarodowej i możliwości przenoszenia w obrębie oraz, w niektórych

przypadkach, wewnątrz państwach członkowskich w bezgranicznym obszarze uczenia się przez całe życie.

Poprawia on również mobilność i możliwość przenoszenia kwalifikacji na poziomie krajowym między różnymi

sektorami gospodarki i na rynku pracy.

ECVET ma zastosowanie do wszystkich efektów uczenia się

osiąganych dzięki różnorodnym ścieżkom naukowym i

edukacyjnym na wszystkich poziomach Europejskich Ram

Kwalifikacji dla uczenia się przez całe życie ("ERK"), następnie

przekazywanych i uznawanych. W szczególności ułatwia to rozwój

elastycznych i zindywidualizowanych ścieżek rozwoju, a także

uznawanie efektów uczenia się, które były zdobyte w kształceniu

pozaformalnym i nieformalnym.

Jak podano w załączniku II do wyżej wymienionej Rekomendacji

"ECVET - ZASADY I SPECYFIKACJE TECHNICZNE", ECVET stanowi techniczne ramy transferu, uznawania i, w

stosownych przypadkach, akumulacji indywidualnych efektów uczenia się w celu uzyskania kwalifikacji. Narzędzia i

Mówiąc najprościej, ECVET jest

systemem, który przekłada

doświadczenia edukacyjne z VET na

jednostki efektów uczenia się, które

składają się na kwalifikację opartą na

punktach ECVET. System ten zwiększa

przenośność między obszarami

kształcenia, ponieważ może być

wprowadzony równolegle do swojego

odpowiednika - systemu ECTS w

szkolnictwie wyższym.

98

metody ECVET obejmują opis kwalifikacji w formie jednostek efektów uczenia się wraz z powiązanymi punktami,

procesem transferu i akumulacji oraz uzupełniającymi dokumentami, takimi jak porozumienia o programie zajęć,

zapisy i przewodniki dla użytkowników ECVET.

ECVET ma na celu ułatwienie uznawania efektów uczenia się zgodnie z ustawodawstwem krajowym, w ramach

mobilności, w celu uzyskania kwalifikacji. Należy zauważyć, że system ECVET nie wprowadza żadnych nowych

uprawnień dla obywateli w kierunku uzyskiwania automatycznego uznawania efektów uczenia się lub punktów.

Wniosek o dane kwalifikacje jest zgodny z prawem, zasadami i przepisami obowiązującymi w Państwach

członkowskich i opiera się na następujących zasadach i specyfikacjach technicznych:

1. Jednostki efektów uczenia się

Jednostka jest składnikiem kwalifikacji, składającym się ze spójnego zestawu wiedzy, umiejętności i kompetencji,

które można ocenić i potwierdzić za pomocą szeregu powiązanych punktów ECVET. Kwalifikacja obejmuje

zasadniczo wiele jednostek i składa się z całego zestawu jednostek. W ten sposób uczący się może osiągnąć

kwalifikację poprzez gromadzenie wymaganych jednostek, zdobywając je w różnych krajach i różnych kontekstach

(formalnych i, w stosownych przypadkach, pozaformalnych i nieformalnych), przy jednoczesnym poszanowaniu

krajowego ustawodawstwa dotyczącego gromadzenia jednostek i uznawania wyników uczenia się.

W załączniku II do Rekomendacji ECVET podano również specyfikacje dotyczące tego, jak powinny wyglądać

jednostki, które tworzą kwalifikacje. W rzeczywistości muszą one być czytelnie i zrozumiale opisane, odnosić się do

wiedzy, umiejętności i kompetencji w nich zawartych, skonstruowane i zorganizowane w spójny sposób w

odniesieniu do ogólnych kwalifikacji i skonstruowane w sposób umożliwiający dyskretną ocenę i walidację efektów

uczenia się zawartych w jednostce.

Zasady i procedury określania cech jednostek efektów uczenia się oraz ich łączenia i gromadzenia dla danej

kwalifikacji są określane przez właściwe instytucje i partnerów zaangażowanych w proces szkolenia zgodnie z

przepisami krajowymi lub regionalnymi.

2. Transfer i akumulacja efektów uczenia się, partnerstwa ECVET

W systemie ECVET oceniane są najpierw jednostki efektów uczenia się uzyskane w jednych okolicznościach, a

następnie, po pomyślnej ocenie, przenoszone do innych okoliczności. W drugich okolicznościach są one

zatwierdzane i uznawane przez właściwą instytucję jako część wymagań dotyczących kwalifikacji, które dana

osoba chce osiągnąć. Jednostki efektów uczenia się mogą być następnie gromadzone w ramach tej kwalifikacji,

zgodnie z przepisami krajowymi lub regionalnymi. Procedury i wytyczne dotyczące oceny, walidacji, akumulacji i

uznawania jednostek efektów uczenia się projektowane są przez właściwe instytucje i partnerów zaangażowanych

w proces szkolenia.

99

Transfer osiągnięć oparty na systemie ECVET i zastosowany do efektów uczenia się osiągniętych w formalnych

kontekstach kształcenia powinien zostać ułatwiany poprzez ustanawianie partnerstw i sieci obejmujących

kompetentne instytucje, z których każda jest upoważniona, w granicach swoich uprawnień, do przyznawania

kwalifikacji, jednostek lub potwierdzania efektów uczenia się na potrzeby transferu i walidacji.

Ustanowienie partnerstw ma na celu zapewnienie ogólnych ram współpracy i tworzenia sieci kontaktów między

partnerami, określonych w Memorandach Zrozumienia (MZ), dzięki którym powstaje klimat wzajemnego zaufania i

pomocy partnerom w opracowaniu szczegółowych rozwiązań w zakresie transferu dla osób uczących się.

W celu zastosowania ECVET do efektów uczenia się uzyskanych w kontekście kształcenia pozaformalnego i

nieformalnego lub poza ramami MZ, właściwa instytucja uprawniona do przyznania kwalifikacji, jednostek lub

potwierdzania, powinna ustanowić procedury i mechanizmy identyfikacji, zatwierdzania i uznawania tych efektów

uczenia się poprzez przyznanie odpowiednich jednostek i powiązanych punktów ECVET.

3. Porozumienie o kształceniu i osobista transkrypcja

W celu zastosowania transferu punktów, w którym biorą udział dwaj partnerzy i konkretny uczeń mobilny,

zawierane jest umowa o kształceniu między tymi dwoma właściwymi instytucjami zaangażowanymi w proces

szkolenia i walidacji oraz osobą uczącą się w ramach MZ.

Powinna ona wprowadzać rozróżnienie między właściwymi instytucjami "macierzystymi" i "przyjmującymi" oraz

określać szczególne warunki dotyczące okresu mobilności, takie

jak tożsamość osoby uczącej się, czas trwania okresu mobilności,

oczekiwane efekty uczenia się i powiązane punkty ECVET.

Instytucja "macierzysta" to instytucja, która zatwierdza i uznaje

efekty uczenia się uzyskane przez uczącego się. Instytucja

"przyjmująca" to instytucja, która zapewnia szkolenie w zakresie

odpowiednich efektów uczenia się i ocenia osiągnięte efekty.

Umowa o kształceniu powinna przewidywać, że w przypadku gdy uczący się osiągnie oczekiwane efekty uczenia

się i zostaną one pozytywnie ocenione przez instytucję „przyjmującą”, instytucja macierzysta powinna zatwierdzić i

uznać je za część wymagań dotyczących kwalifikacji, zgodnie z zasadami i procedurami ustanowionymi przez

właściwą instytucję.

Walidacja i uznanie przez właściwą instytucję “macierzystą” zależy od pomyślnej oceny efektów uczenia się

przeprowadzonej przez właściwą instytucję „przyjmującą”, zgodnie z uzgodnionymi procedurami i kryteriami

zapewnienia jakości.

4. Punkty ECVET

Powinien ułatwiać uznawanie i

przekazywanie pełnych kwalifikacji

zawodowych oraz osiągnięć lub

częściowych kwalifikacji zawodowych

ponad granicami, a tym samym

zwiększać i ułatwiać mobilność

studentów w całej Europie w sektorze

VET.

100

Punkty ECVET dostarczają uzupełniających informacji o

kwalifikacjach i jednostkach w formie liczbowej. Nie posiadają

one żadnej wartości w oderwaniu od uzyskanych efektów

uczenia się w zakresie konkretnych kwalifikacji, do których się

odnoszą i odzwierciedlają osiągnięcie i akumulację jednostek.

Aby umożliwić wspólne podejście do korzystania z punktów

ECVET, stosuje się konwencję, zgodnie z którą 60 punktów

przyznawanych jest na efekty uczenia się, które powinny być

osiągnięte w ciągu roku pełnego formalnego VET. W systemie ECVET przydział punktów dzieli się zwykle ma dwa

etapy: Punkty ECVET są przydzielane najpierw do kwalifikacji jako całości, a następnie do jej jednostek. W

przypadku danej kwalifikacji, jeden formalny kontekst uczenia się jest traktowany jako odniesienie, a na podstawie

konwencji całkowita liczba punktów przypisana jest do tej kwalifikacji. Z tej sumy, punkty ECVET są następnie

przydzielane do każdej jednostki zgodnie z ich względną wagą w ramach kwalifikacji. Należy zauważyć, że:

→ względna waga jednostki efektów uczenia się, w odniesieniu do kwalifikacji, powinna być ustalana zgodnie ze

względnym znaczeniem efektów uczenia się składających się jednostkę w kontekście uczestnictwa w rynku

pracy, przejścia do wyższych poziomów kwalifikacji lub integracji społecznej, złożoności, zakresu i objętości

efektów uczenia się w jednostce oraz wysiłku koniecznego, aby osoba ucząca się zdobyła wiedzę,

umiejętności i kompetencje wymagane dla jednostki.

→ pomyślne uzyskanie kwalifikacji lub jednostki pociąga za sobą przyznanie związanych z nią punktów ECVET,

niezależnie od faktycznego czasu potrzebnego do ich osiągnięcia.

→ wszelkie kwalifikacje uzyskane w wyniku kształcenia pozaformalnego lub nieformalnego, dla których możliwe

jest zidentyfikowanie formalnej ścieżki uczenia się, a odpowiadające jej jednostki posiadają te same wartości

punktowe ECVET co te ścieżki, ponieważ osiąga się te same efekty uczenia się.

Stosowanie zasad ECVET do Programu Nauczania EwasteR

Ogólnym celem projektu EwasteR było opracowanie i ustanowienie nowego, wysokiej jakości, interdyscyplinarnego

programu nauczania (WP5 - D21) dla sektora recyklingu i ponownego wykorzystania e-odpadów w Europie,

tworzącego powiązanie między fazą wytwarzania a fazą zarządzania odpadami produktu oraz zwiększenie

poczucia inicjatywy i przedsiębiorczości, jak również jakości i potencjału zatrudnienia i mobilności.

Działania WP(5) miały zatem na celu zdefiniowanie, zaprojektowanie i dostarczenie operatywnych i przenośnych

jednostek "Umiejętności i wiedzy w zakresie zarządzania recyklingiem i ponownym wykorzystaniem odpadów" dla

nowych profili zawodowych (program nauczania) (D21) zgodnie z KRK/NRK, ERK i w oparciu o silny związek z

ECVET, aby ułatwić uznawanie efektów uczenia się (EU).

Cały proces jest koordynowany za

pomocą narzędzi i metodologicznych

ram technicznych, które powinny

stanowić systemowy sposób ustalania

wspólnego rozumienia, a także

przyjazny dla użytkownika język

przejrzystości podczas transferu i

uznawania efektów uczenia się

jednostek kształcenia.

101

Pierwsza faza została opracowana w ramach WP4-Deliverable 20 (Raport) i WP5-Deliverable 21 (Program

nauczania), w którym partnerzy (Wielka Brytania, Włochy, Polska i Cypr) zgromadzili i przetworzyli dane z całej UE

w celu analizy trendów na rynku pracy w zakresie recyklingu i ponownego wykorzystywania e-odpadów oraz

systemów kształcenia i szkolenia zawodowego (VET) i potrzeb w związku z grupami docelowymi. Rezultatem jest

Program nauczania VET (Poziom 4 ERK) dla Specjalisty ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów,

zdefiniowanego i opisanego poprzez dwa główne Obszary działań wyróżnionych w raporcie: Zarządzanie i

Szkolenia zawodowe.

Partnerzy zidentyfikowali sześć jednostek efektów uczenia się obejmujących dwa główne Obszary działalności

"Zarządzanie" i "Szkolenia zawodowe", które odzwierciedlają związek między fazą produkcji a fazą zarzadzania

odpadami produktów SEE i obejmują cały łańcuch zarządzania recyklingiem i ponownym wykorzystaniem e-

odpadów w Zarządzaniu i Szkoleniu zawodowym, do którego wprowadzenie stanowi Jednostka Doradztwo

zawodowe.

Na sześć obszarów działań (jednostek EU) zidentyfikowanych dla obu obszarów umiejętności składa się:

I. Zarządzanie operacyjne usee i zsee w celu ponownego wykorzystania, przetwarzania i recyklingu

II. Zarządzanie procesem odbioru ueee i zsee

III. Zarządzanie procesem ponownej dystrybucji

IV. Odnowa i naprawa usee i zsee

V. Obróbka i recykling usee i zsee

VI. Dekonstrukcja w celu ponownego wykorzystania usee i zsee

Program nauczania EwasteR VET utworzony został w celu ułatwienia uznawania i potwierdzania odpowiednich

efektów uczenia się poprzez wdrożenie zarówno zasad ECVET, jak i ram zapewnienia jakości w VET (EQAVET).

W celu spełnienia Rekomendacji ECVET, każda z sześciu jednostek programu nauczania została zatem opisana

pod kątem:

Poziomu ERK

Efektów uczenia się

Wiedzy (wiedzy teoretycznej i/lub faktograficznej)

Umiejętności (umiejętności poznawczych i praktycznych)

Kompetencji (odpowiedzialności i samodzielności)

Ramowych programów nauczania (odniesień między profilem EwasteR a sektorami rynku pracy)

Kryteriów oceny (uznawanie i zatwierdzenie).

102

W związku z tym jasne jest, że Program nauczania EwasteR ma na celu stworzenie skutecznych i

zrównoważonych transgranicznych ram VET, zwiększenie przejrzystości i mobilności osiągnięć uczenia się oraz

ułatwienie jednostkom oceny i uznawania wiedzy, umiejętności i kompetencji w formie jednostek z odpowiednią

oceną poprzez ramy ECVET.

Druga faza polegała na opracowaniu ram planu szkoleń w celu wdrożenia Pilotażowych Działań Szkoleniowych za

pośrednictwem 160-godzinnej ścieżki na szczeblu krajów partnerskich, z których każdy zaangażował około 20

uczniów. Szkolenia mieszane zostały uznane za bardziej odpowiednie dla Zarządzania i Obszarów działalności

zawodowej, a ich zakres obejmował aktywności od zajęć wykładowych i otwartych doświadczeń szkolnych w

zakresie zarządzania, po działania on-line i aktywności związane z zawodem poprzez program shadowingu w

laboratorium.

Trzecia faza polegała na wyrównaniu jednostek planu szkoleniowego EwasteR dotyczących efektów uczenia się z

systemem ECVET. Poprzez rozwój systemu ECVET w planie szkoleniowym, partnerzy pragnęli wspierać uczenie

się przez całe życie, poprawiając możliwości transferu i uznawania doświadczenia szkoleniowego EwasteR.

Jak wspomniano wcześniej, podstawowym elementem specyfikacji technicznych ECVET jest wykorzystanie

efektów uczenia się. Efekty uczenia się opisują, co dana osoba wie i jest w stanie zrobić, a zatem są one neutralne

w stosunku do tego, w jakim kontekście i w jakim okresie poszczególne osoby rozwijały swoją wiedzę, umiejętności

i kompetencje. Umożliwiają uznawanie kształcenia w celu uzyskania kwalifikacji niezależnie od tego, gdzie

odbywała się nauka i jak długo ona trwa.

Innym podstawowym aspektem specyfikacji technicznych ECVET jest to, że jednostki efektów uczenia się

(jednostki) dają możliwość uznawania efektów uczenia się, które odpowiadają części kwalifikacji i osiągnięcia

pozostałych efektów uczenia się poprzez dalsze kształcenie.

W projekcie EwasteR ocena jednostek stanowi wsparcie dla transferu i akumulacji punktów. Może to pomóc

kompetentnym instytucjom regulującym VET, po zamknięciu projektu, w opracowaniu podejść (KRK/RRK), dzięki

którym osoby uczące się będą mogły opierać się na wiedzy, umiejętnościach i kompetencjach, jakie osiągnęli w

przeszłości, czy to w ramach formalnej edukacji i szkoleń, czy też nie, aby uzyskać pełne kwalifikacje jako

Specjalista ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów. W rzeczywistości, EwasteR PILOT, trwający

wyłącznie 160 godzin, zamiast 900-1200, jak w oficjalnym programie szkoleniowym na poziomie krajowym, nie jest

wystarczający do uzyskania pełnej kwalifikacji lub oceny studentów.

Zakładając, że pełne kwalifikacje jako Specjalista ds. ponownego wykorzystania i recyklingu e-odpadów powinny

być formalną ścieżką VET w pełnym wymiarze godzin, trwającą przez rok, konieczne jest podanie pewnych

ważnych informacji w celu poprawnego wprowadzenia ECVET:

103

1. Zgodnie z sugestią zawartą w Rekomendacji ECVET, dla danej kwalifikacji, jako punkt odniesienia przyjmuje

się jeden formalny kontekst uczenia się i na podstawie 60 punktów ECVET rocznie formalnego VET

odbywającego się w pełnym wymiarze godzin, przypisana jest całkowita liczba punktów ECVET do tej

kwalifikacji.

2. Ponieważ czas trwania programu EwasteR wynosił tylko 150 godzin (150 godzin szkolenia + 5 godzin

poradnictwa zawodowego + 5 godzin oceny), punkty ECVET powinny zostać ponownie przydzielone zgodnie z

różnym czasem trwania

Przydzielanie Punktów ECVET do Jednostek Programowych VET EwasteR

Punkty ECVET są liczbowym odzwierciedlaniem ogólnej wagi efektów uczenia się w kwalifikacjach i względnej

wagi jednostek w odniesieniu do kwalifikacji. Wraz z jednostkami, opisami efektów uczenia się i informacjami o

poziomie kwalifikacji, punkty ECVET mogą wspierać zrozumienie kwalifikacji.

Liczba punktów ECVET przydzielonych jednostce dostarcza osobie uczącej się informacji dotyczących względnej

wagi tego, co już zgromadził. Dostarcza także informacji na temat tego, co pozostało do osiągnięcia.

Należy wziąć pod uwagę, że w wielu krajach europejskich opisy kwalifikacji są niezależne od programu kształcenia

i szkolenia przygotowującego do tych kwalifikacji. Ponadto możliwe jest, że te same kwalifikacje można osiągnąć

za pomocą różnych programów. Dlatego ECVET przydziela punkty kredytowe do kwalifikacji, a nie do programów

edukacyjnych i szkoleniowych. Jednakże, aby zdecydować o liczbie punktów ECVET przypisanych do kwalifikacji,

jak zostało wspomniane, jeden formalny program nauczania jest wybierany jako punkt odniesienia. Decyzja, który

konkretny program zostanie wybrany jako punkt odniesienia należy do właściwych instytucji odpowiedzialnych za

projektowanie kwalifikacji (np. wstępny VET lub najbardziej rozpowszechniony program). Czas trwania wybranego

programu referencyjnego, wraz z konwencją ECVET w sprawie punktów ECVET, daje liczbę punktów ECVET

przypisanych do kwalifikacji.

Z całkowitej liczby punktów ECVET przypisanych do kwalifikacji, każdej jednostce przypisuje się pewną liczbę

punktów ECVET w oparciu o ich względną wagę w ramach kwalifikacji, ustaloną przy użyciu jednej z następujących

metod lub ich kombinacji:

- względne znaczenie efektów uczenia się, które stanowią jednostkę w kontekście uczestnictwa w rynku pracy,

przejścia do wyższych poziomów kwalifikacji lub integracji społecznej;

- złożoność, zakres i objętość efektów uczenia się w jednostce;

- wysiłek konieczny, aby osoba ucząca się mogła zdobyć wiedzę, umiejętności i kompetencje wymagane dla

jednostki

Etap 1

104

Konsorcjum zaangażowane w projekt określiło znaczenie każdej jednostki w odniesieniu do wymagań zawodowych

(stosowność i znaczenie efektów uczenia się dla działalności zawodowej). Znaczenie to, wyrażone w procentach,

pokazuje względną wagę każdej jednostki, co tworzy hierarchię jednostek w kwalifikacji.

Etap 2

Konsorcjum zaangażowane w projekt analizowało efekty uczenia się w każdej jednostce pod względem złożoności

z punktu widzenia procesu uczenia się. Analiza ta została przeprowadzona również za pomocą grup fokusowych

wraz z dostawcami szkoleń na podstawie hierarchii wynikającej z etapu 1 w celu uściślenia procentu

przydzielonego jednostkom (zob. Rys. 11).

Rys . 11 - Wytyczne dotyczące względne j a lokacj i punktów ECVET

PROGRAM NAUCZANIA

PUNKTY

KREDYTOWE

ECVET %

PUNKTY

KREDYTOWE

ECVET

JEDNOSTKA I. ZARZĄDZANIE OPERACYJNE USEE I ZSEE W CELU PONOWNEGO WYKORZYSTANIA, PRZETWARZANIA I RECYKLINGU

15% 9

Ogólny obszar działania Proces recyklingu, przetwarzania, ponownego wykorzystania USEE i ZSEE

Efekt uczenia się Koordynacja i wdrażanie procesów zarządzania e-odpadami oraz organizowanie

działań związanych z recyklingiem, ponownym wykorzystaniem i przetwarzaniem.

JEDNOSTKA

II. ZARZĄDZANIE PROCESEM ZBIERANIA USEE I ZSEE

15% 9

Ogólny obszar działania Zbiór materiałów USEE i ZSEE według kategorii i zastosowania

Efekt uczenia się Rozpoznawanie i koordynacja maszyn, urządzeń transportowych i logistycznych dla

działań związanych ze zbiórką

JEDNOSTKA III. ZARZĄDZENIA PROCESEM PONOWNEJ DYSTRYBUCJI

10% 6

Ogólny obszar działania Realokacja USEE i ZSEE

Efekt uczenia się Zarządzanie i rozwój procesów ponownej dystrybucji dla USEE i ZSEE poprzez

koordynację grupy pracowników / pracowników

JEDNOSTKA IV. ODNOWA I NAPRAWA USEE I ZSEE

20% 12

Ogólny obszar działania Odnawianie produktów USEE i ZSEE

Efekt uczenia się Określanie metod i stosowanie technik odnawiania grup produktów USEE i ZSEE i/lub

produktów do predefiniowanego stanu

JEDNOSTKA V. OBRÓBKA I RECYKLING USEE I ZSEE

15% 9

Ogólny obszar działania USEE i ZSEE, w tym materiały niebezpieczne do przetwarzania i recyklingu e-

105

odpadów

Efekt uczenia się

Organizowanie i rozwój procedur postępowania z procesami przetwarzania i

recyklingu oraz, jeśli to konieczne, wdrażanie skutecznych rozwiązań w zakresie

przetwarzania i recyklingu USEE i ZSEE

JEDNOSTKA VI. DEKONSTRUKCJA W CELU PONOWNEGO WYKORZYSTANIA USEE I ZSEE

25% 15

Ogólny obszar działania Surowce z USEE i ZSEE do ponownego wykorzystania, wprowadzenia do obrotu i

dystrybucji

Efekt uczenia się Rozpoznawanie i wdrażanie technik i możliwych metod rozwoju procesu dekonstrukcji

USEE i ZSEE w celu ponownego wykorzystania

RAZEM 100% 60

Jak pokazano w powyższej tabeli, wszystkie jednostki muszą posiadać określoną wartość kredytową (opisaną w

zasadach punktów kredytowych). Muszą być one oparte na szacunkowym czasie nauki, który został przyjęty jako

rok formalnego VET.

Czas uczenia się jest zdefiniowany jako średni czas potrzebny osobom uczącym się na poziomie jednostki, aby

zdobyć efekty uczenia się w ramach jednostki zgodnie ze standardem określonym przez kryteria oceny.

Funkcją czasu nauki jest wskazanie zakresu nauki związanej z osiągnięciem określonych wyników. Czas nauki nie

jest dokładnym, naukowym pomiarem, lecz osądem wydanym i uzgodnionym przez tych, którzy są poinformowani i

doświadczeni w danej dziedzinie osiągnięć i którzy rozumieją konteksty, w których nauka może mieć miejsce.

Działania pilotażowe opracowane na poziomie krajowym stanowiły część (¼) pełnej kwalifikacji i nie mogły

pozwolić uczestnikom na pełne osiągnięcie EU Programu nauczania. Szkolenia pilotażowe miały bowiem na celu

sprawdzenie ogólnej metodologii programu nauczania.

Po opracowaniu jednostek Programu nauczania, każdej jednostce przydzielono pewną liczbę punktów ECVET w

oparciu o względną wagę, którą reprezentuje w stosunku do pełnej kwalifikacji i całkowitej liczby punktów ECVET

(60), które przydzielono do pełnej kwalifikacji. W związku z tym, Pilotażowym działaniom szkoleniowym poznano 15

punktów ECVET, ponieważ odpowiadały one ¼ pełnej kwalifikacji, której przyznano 60 punktów (zob. Rys. 12).

106

Ryc .12 - P rzykład zas tosowania wspólnej metodo logi i do kontekstu szkolenia p i lo towego EwasteR

CURRICULUM

PUNKTY

KREDYTOWE

ECVET %

PUNKTY KREDYTOWE

PEŁNEGO KURSU

ECVET

PUNKTY

KREDYTOWE ECVET

EWASTER PILOT

JEDNOSTKA I. ZARZĄDZANIE OPERACYJNE USEE I ZSEE W CELU PONOWNEGO WYKORZYSTANIA, PRZETWARZANIA I RECYKLINGU

15% 9 2,25

Ogólny obszar

działania

Proces recyklingu, przetwarzania, ponownego wykorzystania USEE i

ZSEE

Efekt uczenia

się

Koordynacja i wdrażanie procesów zarządzania e-odpadami oraz

organizowanie działań związanych z recyklingiem, ponownym

wykorzystaniem i przetwarzaniem.

JEDNOSTKA

II. ZARZĄDZANIE PROCESEM ZBIERANIA USEE I ZSEE

15% 9 2,25

Ogólny obszar

działania Zbiór materiałów USEE i ZSEE według kategorii i zastosowania

Efekt uczenia

się

Rozpoznawanie i koordynacja maszyn, urządzeń transportowych i

logistycznych dla działań związanych ze zbiórką

JEDNOSTKA III. ZARZĄDZENIA PROCESEM PONOWNEJ DYSTRYBUCJI

10% 6 1,5

Ogólny obszar

działania Realokacja USEE i ZSEE

Efekt uczenia

się

Zarządzanie i rozwój procesów ponownej dystrybucji dla USEE i

ZSEE poprzez koordynację grupy pracowników / pracowników

JEDNOSTKA IV. ODNOWA I NAPRAWA USEE I ZSEE

20% 12 3

Ogólny obszar

działania Odnawianie produktów USEE i ZSEE

Efekt uczenia

się

Określanie metod i stosowanie technik odnawiania grup produktów

USEE i ZSEE i/lub produktów do predefiniowanego stanu

JEDNOSTKA V. OBRÓBKA I RECYKLING USEE I ZSEE

15% 9 2,25

Ogólny obszar

działania

USEE i ZSEE, w tym materiały niebezpieczne do przetwarzania i

recyklingu e-odpadów

Efekt uczenia

się

Organizowanie i rozwój procedur postępowania z procesami

przetwarzania i recyklingu oraz, jeśli to konieczne, wdrażanie

skutecznych rozwiązań w zakresie przetwarzania i recyklingu USEE i

ZSEE

107

JEDNOSTKA VI. DEKONSTRUKCJA W CELU PONOWNEGO WYKORZYSTANIA USEE I ZSEE

25% 15 3,75

Ogólny obszar

działania

Surowce z USEE i ZSEE do ponownego wykorzystania,

wprowadzenia do obrotu i dystrybucji

Efekt uczenia

się

Rozpoznawanie i wdrażanie technik i możliwych metod rozwoju

procesu dekonstrukcji USEE i ZSEE w celu ponownego wykorzystania

RAZEM 100% 60 15 PUNKTÓW

2. Podsumowanie i wyciągnięte wnioski

2.1. Uwagi końcowe

Niniejszy Podręcznik EwasteR skierowany jest do osób i instytucji aktywnie zaangażowanych w definiowanie i

opisywanie efektów uczenia się w edukacji i szkoleniach oraz w opracowywanie rozwiązań i procesów mających na

celu utworzenie nowych kwalifikacji zawodowych w UE. Po krajowych doświadczeniach EwasteR jego ambicją jest

działanie jako punkt odniesienia dla współpracy w tej dziedzinie. Oferuje konkretne przykłady wykorzystania

efektów uczenia się i zapewnia przegląd istniejących krajowych wytycznych i materiałów wspierających

definiowanie i opisywanie profilu stanowiska i kwalifikacji w dziedzinie zarządzania recyklingiem i ponownym

wykorzystaniem ZSEE. Podręcznik ma również na celu promowanie dialogu między zainteresowanymi stronami

związanymi z edukacją i szkoleniami i rynkiem pracy poprzez wykorzystanie materiałów z różnych części systemu

edukacji, szkoleń i pracy oraz wypełnianie luki między instytucjami i sektorami.

Jak można zrozumieć z tego podręcznika, powyższe opisy pozostawiają instytucjom i krajom znaczne pole do

rozwoju i przedstawienia swoich kwalifikacji. Krajowe systemy kwalifikacji są wielopłaszczyznowe, a ich rozwój jest

zwykle złożonym procesem. Wskazana struktura, poparta wyraźnym wskaźnikiem wartości, zbiorem metod,

przykładów i uzgodnionych wytycznych, wpływa jednak znacznie na poprawę przejrzystości. Wkład krajowy

powinien być również aktywnie promowany do wykorzystania przez podmioty prywatne i międzynarodowe, w celu

ułatwienia zrozumienia, że ramy kwalifikacji mogą zapewnić zgodność dla świata działającego w ciągłym ruchu.

Doświadczenie EwasteR mówi nam, że chociaż nadal istnieją znaczące różnice między krajami UE w zakresie

rozwoju procesów kwalifikacji jak również w rozumieniu kwalifikacji, których nie można ująć tą jedną definicją,

możemy stwierdzić, że: z jednej strony określenie "kwalifikacja" zawsze odnosi się do pojęcia kształcenia

zawodowego: w tym kontekście pracownik ma kwalifikacje do pełnienia określonych funkcji, a z drugiej strony,

pojęcie kwalifikacji jest związane z certyfikacją, która oznacza posiadanie formalnej certyfikacji poziomu

108

kompetencji, który dana osoba osiągnęła. Proces kwalifikacji jest bardzo różny w zależności od okoliczności, ale

zwykle obejmuje pięć (wspólnych) elementów:

• uczenie się: podstawa kwalifikacji; kształcenie danej osoby może być uzyskane poprzez formalny program

nauczania lub poprzez doświadczenia w okolicznościach, takich jak praca lub osobista i społeczna aktywność;

kształcenie może przybierać formę wiedzy, umiejętności lub szerszych kompetencji, takich jak kompetencje

osobiste i społeczne;

• ocena: ocena wiedzy, umiejętności i szerszych kompetencji danej osoby względem kryteriów, takich jak efekty

uczenia się lub standardy kompetencji;

• walidacja: potwierdzenie, że wyniki oceny uczenia się danej osoby spełniają określone kryteria (standardy)

oraz że została zastosowana obowiązująca procedura oceny. Oznacza to, że wyniki są pewne pod względem

jakości i można im zaufać;

• certyfikacja: zatwierdzony został zapis kształcenia danej osoby; certyfikat zwykle wydawany jest przez organ,

który ma zaufanie i kompetencje publiczne, nadaje urzędowe uprawnienia dla wartości danej osoby na rynku

pracy oraz w dalszej edukacji i szkoleniach;

• uznanie: następuje po poprzednich czterech etapach; znajduje odzwierciedlenie we wzroście samooceny

osoby oraz, gdy strony trzecie wykorzystują kwalifikowany status osoby, w zapewnieniu awansu zawodowego

w nowej pracy, wyższej płacy i/lub wyższego statusu społecznego

Naszym celem było opisanie kwalifikacji, która może reprezentować obecną wiedzę, umiejętności i kompetencje

potrzebne do pracy w sektorze recyklingu i ponownego wykorzystania ZSEE; może ona sygnalizować na biegłość

w kluczowych kompetencjach (umiejętności miękkie) lub potencjał kandydata do bycia "kompetentnym w

przyszłości". Jako wniosek, chcielibyśmy zwrócić uwagę na kluczowe refleksje, które można przypisać i rozszerzyć

na cały krajowy system kwalifikacji:

• Zrozumienie koncepcji kwalifikacji - Zaskakujące jest to, że rozumienie "kwalifikacji" różni się w zależności od kraju, a

doświadczenie tego projektu ERASMUS+ sugeruje, że wśród kluczowych grup istnieje świadomość poważnych różnic w

rozumieniu kwalifikacji między sektorami edukacji i szkoleń w obrębie kraju. Podstawowa różnica w zrozumieniu

obserwowana jest między tymi, którzy rozumieją kwalifikację w znaczeniu certyfikowania osiągnięć poprzez formalną

ocenę zaleconego kształcenia a tymi, którzy rozumieją kwalifikację jako status przyznany przez społeczności praktyków.

• Postrzeganie zalet systemów kwalifikacji - wydaje się, że systemy kwalifikacji stają się coraz bardziej istotne, jako

narzędzie reform, ponieważ stają się bardziej przejrzyste, lepiej zrozumiałe i koncentrują się na czynnikach europejskich.

Ogólnie rzecz biorąc, niezależnie od znacznych różnic między krajami i sektorami, są one częściej stosowane jako punkt

odniesienia w procedurach zapewniania jakości i określaniu celów dla systemów edukacji. W związku z tym rozwojem,

międzynarodowy punkt odniesienia może być uznany za bardzo ważny czynnik wpływający na reformę krajową.

109

• Zmiana procesów przyznawania kwalifikacji - Proces przyznawania kwalifikacji VET musi być bardziej elastyczny.

Istnieje potrzeba zwiększenia roli informacji z rynku pracy (przepływy, zwroty, normy zawodowe) i większego

zaangażowania partnerów społecznych. We wszystkich sektorach kształcenia i szkolenia zaobserwowano ogólne zmiany

w kierunku elastyczności, w szczególności te, zwiększające elastyczność w certyfikowaniu (takie jak modularyzacja,

stosowanie punktów kredytowych i uznawanie szerszego kształcenia). Wydaje się, że celem jest umożliwienie

konsekwentnego uczenia się przez całe życie poprzez konkretne, progresywne ścieżki. Można przewidzieć scenariusz, w

którym ścieżki kształcenia uznawane przez kwalifikacje zostaną rozszerzone w celu objęcia bardziej ogólnych

umiejętności i atrybutów.

• Wspieranie uczenia się przez całe życie - Duża część dowodów zawartych w Podręczniku wskazuje na to, że

kwalifikacje mogą odgrywać większą rolę we wdrażaniu polityki uczenia się przez całe życie, oferując uznawanie

kształcenia. Chociaż dowody na motywujący wpływ kwalifikacji na uczenie się nie są silne, potrzeba posiadania przez

jednostki przewagi pozycyjnej przy poszukiwaniu zatrudnienia jest zdecydowanie motywująca. Dostęp do uznawania

prowadzi do nowych lub zmienionych procedur zatwierdzania indywidualnych efektów uczenia się i do nowego lub

poprawionego uznania przyznawanych certyfikacji lub osiągnięć. Zakres, w jakim walidacja i uznawanie są funkcjonalne,

jest różny; - patrz także np. system ECVET - przyjęty przez ten projekt, ale który wciąż posiada bardzo różne kryteria

wdrażania i uznawania na poziomie krajowym - podobnie jak podejście do oceny i procedury przyznawania kwalifikacji.

Wydaje się, że procedury potwierdzania lub uznawania są szeroko stosowane w niektórych krajach, ale nie dzieje się tak

wszędzie: wydaje się, że istnieje strukturalna bariera dla systematycznego stosowania procedur walidacji na pełną skalę.

Kwestią, którą należy rozważyć, poza ustanowieniem procedur, jest liczba osób uczących się, którzy są zdeterminowani,

aby podjąć inicjatywę i potwierdzić swoje kształcenie za pomocą tych procedur.

• Przejrzystość - Uważa się, że rozwój KRK przynosi korzyści w zakresie przejrzystości systemów kwalifikacji;

odpowiednie formy zarządzania, stopnie ograniczeń i antycypacja efektów pozostają kwestiami krytycznymi. Niniejszy

Podręcznik, przy udziale wkładów krajowych, zwraca uwagę na szybki i rozległy rozwój KRK w tych krajach Unii

Europejskiej, które do niedawna nie posiadały wyraźnych ram krajowych. Na dowody wpływu tych nowych ram na

obywateli trzeba będzie poczekać, ale patrząc z zewnątrz skoordynowany rozwój stymulowany przez ERK i powiązane z

nim funkcje (takie jak wykorzystanie efektów uczenia się, skuteczne sposoby zapewniania jakości i walidacja szerszych

form kształcenia), dają nadzieję na większą przejrzystość systemów krajowych.

• Elastyczność - Kwalifikacje (i ich systemy) stają się bardziej elastyczne: poprzez rozwój i akredytację mniejszych

kwalifikacji i jednostek oceny, połączenie uznawania kształcenia zdobytego w sposób formalny i pozaformalny; oraz

poprzez zwiększoną przenośność ścieżek za pośrednictwem edukacji i szkoleń. W VET istnieje znacząca różnica między

państwami o dużych scentralizowanych krajowych systemach kwalifikacji (takich jak systemy dualne lub alternatywne), w

których uelastycznienie może być pożądane, ale istnieją obawy odnośnie wpływu na tradycyjne wartości, a tymi gdzie

funkcjonuje wiele systemów kwalifikacji specyficznych dla danego sektora, w których uważa się ją za "naturalny krok" w

kierunku większej wrażliwości na potrzeby.

• Walidacja – W ramach modernizacji systemów kwalifikacji i kwalifikacji w UE, proces walidacji znajduje się w centrum

zainteresowania. Dzieje się tak, ponieważ walidacja stanowi centrum całego procesu nadawania kwalifikacji, między

110

weryfikacją wiedzy, umiejętności i kompetencji, a ich certyfikacją. Walidację rozumiana jest jako proces, w ramach

którego weryfikuje się posiadanie efektów uczenia się. Doskonalenie mechanizmów walidacji może przynieść korzyści:

- wykorzystanie efektów uczenia się czyni proces walidacji bardziej przejrzysty. Prowadzi to do zwiększenia

wiarygodności kwalifikacji;

- krajowe ramy kwalifikacji określiły jasne nadrzędne standardy zatwierdzania poziomów uczenia się.

Ustalone poziomy są powszechnie zrozumiałe i godne zaufania, ponieważ można je powiązać z lepszymi i

bardziej kompleksowymi systemami zapewnienia jakości;

Walidacja może odgrywać w przyszłości rolę wykraczającą poza normalne funkcje w zakresie kwalifikacji, a także

stać się bardziej wyrafinowaną i wyszukaną, ponieważ będzie stosowana szerzej w różnych sytuacjach. Nawet

przy mniej restrykcyjnym zapewnieniu jakości, ta walidacja nie zastąpi raczej formalnych kwalifikacji krajowych.

Jednak, jak pokazuje EwasteR, system kwalifikacji, który stawia różnorodne, nadające się do zastosowania

procesy walidacji w bardziej widocznej pozycji do reprezentowania niektórych aspektów uczenia się, może

zaspokoić szerszy zakres potrzeb.