Podstawy projektowaniaPodstawy projektowaniaii

grafika inżynierskagrafika inżynierska

Wydział Zarządzania i EkonomiiWydział Zarządzania i EkonomiiPolitechnika GdańskaPolitechnika Gdańska

2008 r.2008 r.

Formułowanie problemu Formułowanie problemu projektowegoprojektowego

Projektowanie - procesProjektowanie - proces

Proces projektowania to ciąg działań Proces projektowania to ciąg działań projektotwórczych rozpoczynający się projektotwórczych rozpoczynający się od od sformułowania problemusformułowania problemu projektowego a kończący się projektowego a kończący się rozwiązaniem tego problemu.rozwiązaniem tego problemu.W wyniku tych działań zostaje W wyniku tych działań zostaje opracowana dokumentacja opracowana dokumentacja umożliwiająca realizację umożliwiająca realizację zaprojektowanego obiektu.zaprojektowanego obiektu.

Projektowanie - procesProjektowanie - procesZmiana rzeczywistości niezadowalającej na Zmiana rzeczywistości niezadowalającej na zadawalającązadawalającą

Rzeczywistość niezadowalająca Projekt zmiany Rzeczywistość

zadowalającaRealizowanieProjektowanie

obszar niezadowoleniaobszar niezadowoleniaON ON

obszar zadowoleniaobszar zadowoleniaOZ OZ

Znaczenie fazy formułowania Znaczenie fazy formułowania problemu projektowegoproblemu projektowego

Właściwe sformułowanie problemu jest Właściwe sformułowanie problemu jest znacznie ważniejsze od wyboru drogi znacznie ważniejsze od wyboru drogi jego rozwiązania.jego rozwiązania.Formułowanie problemu wymaga Formułowanie problemu wymaga takiego samego twórczego wkładu jak takiego samego twórczego wkładu jak jego rozwiązywanie.jego rozwiązywanie.Niewłaściwe sformułowanie problemu Niewłaściwe sformułowanie problemu prowadzi do rozwiązania prowadzi do rozwiązania innegoinnego problemu niż było to w zamierzeniu !!!problemu niż było to w zamierzeniu !!!

Formułowanie problemuFormułowanie problemu

„„Einstein powiedział, że gdyby miał Einstein powiedział, że gdyby miał godzinę na rozwiązanie problemu, od godzinę na rozwiązanie problemu, od którego zależałoby jego życie, to 45 którego zależałoby jego życie, to 45 minut poświęciłby na sformułowanie minut poświęciłby na sformułowanie problemu, 10 minut na sprawdzenie czy problemu, 10 minut na sprawdzenie czy go dobrze sformułował i następne 5 go dobrze sformułował i następne 5 minut na rozwiązanie.”[*]minut na rozwiązanie.”[*]

[*] Metody i techniki organizatorskie. Wybrane zagadnienia. [*] Metody i techniki organizatorskie. Wybrane zagadnienia. Pod redakcją J. Skalika, Wrocław 1996Pod redakcją J. Skalika, Wrocław 1996

Co to jest problem projektowy?Co to jest problem projektowy?

Pytanie: „Jak zaspokoić potrzebę?”Pytanie: „Jak zaspokoić potrzebę?”

Kto bierze udział w procesie:Kto bierze udział w procesie: „„Zleceniodawca” (bezpośredni użytkownik, Zleceniodawca” (bezpośredni użytkownik,

inwestor, wytwórca,inwestor, wytwórca,

Projektant (czasami występuje też jako Projektant (czasami występuje też jako „zleceniodawca” – sam dla siebie.„zleceniodawca” – sam dla siebie.

Formułowanie problemu (1)Formułowanie problemu (1)

Przyjęcie i zarejestrowanie przez Przyjęcie i zarejestrowanie przez projektanta informacji przekazywanych projektanta informacji przekazywanych przez zleceniodawcę.przez zleceniodawcę.Projektant otrzymuje informacje Projektant otrzymuje informacje wyartykułowane z inicjatywy wyartykułowane z inicjatywy zleceniodawcy.zleceniodawcy.Podstawa formułowania problemu:Podstawa formułowania problemu:

Informacje od zleceniodawcy,Informacje od zleceniodawcy, Wiedza i doświadczenie własne.Wiedza i doświadczenie własne.

Formułowanie problemu (2)Formułowanie problemu (2)

Zleceniodawca

Opis potrzeby

Wiedza projektanta

Sformułowanie

projektowegoproblemu

Projektant

Formułowanie problemu (3)Formułowanie problemu (3)

Nie uzyskuje się dodatkowych Nie uzyskuje się dodatkowych informacji (poszerzenia wiedzy) gdy:informacji (poszerzenia wiedzy) gdy:

Informacje są wystarczające,Informacje są wystarczające, Wiedza projektanta jest zbyt mała aby Wiedza projektanta jest zbyt mała aby

zauważył jej braki; nie potrafi zauważył jej braki; nie potrafi formułować pytań,formułować pytań,

Projektant uważa, że wiedza Projektant uważa, że wiedza zleceniodawcy jest niewystarczająca zleceniodawcy jest niewystarczająca aby uzyskać dodatkowe informacje.aby uzyskać dodatkowe informacje.

Formułowanie problemu (4)Formułowanie problemu (4)

ZleceniodawcaZleceniodawca ProjektantProjektant

Znajduje / Zauważa potrzebęZnajduje / Zauważa potrzebę Dowiaduje się o potrzebie Dowiaduje się o potrzebie (zaprojektowanie jej zaspokojenia)(zaprojektowanie jej zaspokojenia)

Znajduje / Zauważa jakiś obiektZnajduje / Zauważa jakiś obiekt Dowiaduje się o obiekcieDowiaduje się o obiekcie

Znajduje / Zauważa potrzebę i Znajduje / Zauważa potrzebę i uważa, że jakiś obiekt ją zaspokoi uważa, że jakiś obiekt ją zaspokoi

Dowiaduje się o potrzebie oraz o Dowiaduje się o potrzebie oraz o obiekcieobiekcie

Znajduje / Zauważa potrzebę oraz Znajduje / Zauważa potrzebę oraz krąg osób potencjalnie krąg osób potencjalnie zainteresowanychzainteresowanych

Dowiaduje się o potrzebie i Dowiaduje się o potrzebie i potencjalnych użytkownikachpotencjalnych użytkownikach

Znajduje / Zauważa obiekt, który Znajduje / Zauważa obiekt, który po przystosowaniu mógłby po przystosowaniu mógłby zaspokoić potrzebęzaspokoić potrzebę

Dowiaduje się o istniejącym Dowiaduje się o istniejącym obiekcie oraz możliwości obiekcie oraz możliwości zaspokojenia potrzebyzaspokojenia potrzeby

Dialog ZLECENIODAWCA – PROJEKTANT

Poprawność formułowania Poprawność formułowania problemuproblemu

Rzadko projektant otrzymuje jasne i Rzadko projektant otrzymuje jasne i jednoznaczne informacje.jednoznaczne informacje.Musi sam dokonywać „obróbki”.Musi sam dokonywać „obróbki”.Często następuje niezrozumienie.Często następuje niezrozumienie.Znaczenie nadawane poszczególnym Znaczenie nadawane poszczególnym terminom musi być takie samo lub terminom musi być takie samo lub bardzo zbliżone.bardzo zbliżone.Duże znaczenie ma dokumentacja Duże znaczenie ma dokumentacja (papierowa albo elektroniczna).(papierowa albo elektroniczna).

Formułowanie problemu – Formułowanie problemu – rozbieżności w przekazywaniu rozbieżności w przekazywaniu

informacjiinformacjiPomijanie ważnej treści (np. przez nieudolność, Pomijanie ważnej treści (np. przez nieudolność, przeoczenie, często pośpiech).przeoczenie, często pośpiech).Wprowadzanie zamierzonej nieokreśloności, Wprowadzanie zamierzonej nieokreśloności, nieostrości, dwuznaczności (np. dom, rower).nieostrości, dwuznaczności (np. dom, rower).Używanie terminów niejasnych, rozmytych (np. Używanie terminów niejasnych, rozmytych (np. ciężka belka, szybka reakcja).ciężka belka, szybka reakcja).Formułowanie wypowiedzi niedostosowanej do Formułowanie wypowiedzi niedostosowanej do odbiorcy.odbiorcy.Niezrozumienie wypowiedzi (częściowe lub Niezrozumienie wypowiedzi (częściowe lub całkowite)całkowite)

Formułowanie problemu – rodzaje Formułowanie problemu – rodzaje języków komunikowania sięjęzyków komunikowania się

Język potocznyJęzyk potoczny – dowolne znaczenie – dowolne znaczenie poszczególnych terminów; duża elastyczność poszczególnych terminów; duża elastyczność wypowiedzi.wypowiedzi.Żargon zawodowyŻargon zawodowy – znaczenie niektórych – znaczenie niektórych terminów jest ściśle określone; używane w terminów jest ściśle określone; używane w grupach zawodowych.grupach zawodowych.Język profesjonalnyJęzyk profesjonalny – znaczenie – znaczenie podstawowych terminów jest ściśle określone podstawowych terminów jest ściśle określone i opisane w dostępnej literaturze.i opisane w dostępnej literaturze.Język sformalizowanyJęzyk sformalizowany – znaczenie – znaczenie wszystkich terminów jest ściśle określone wszystkich terminów jest ściśle określone i opisane w dostępnej literaturze.i opisane w dostępnej literaturze.

Formułowanie problemu – potrzebna Formułowanie problemu – potrzebna wiedzawiedza

Wiedza dotycząca obszaru rzeczywistości Wiedza dotycząca obszaru rzeczywistości w którym zaistniała potrzeba (ON)w którym zaistniała potrzeba (ON)Wiedza dotycząca projektowanego Wiedza dotycząca projektowanego obszaru rzeczywistości (OZ)obszaru rzeczywistości (OZ)Wiedza dotycząca ośrodka projektującegoWiedza dotycząca ośrodka projektującegoWiedza dotycząca możliwości realizacji Wiedza dotycząca możliwości realizacji projektowanego obiektuprojektowanego obiektuWiedza dotycząca możliwości likwidacji Wiedza dotycząca możliwości likwidacji projektowanego obiektu projektowanego obiektu

Formułowanie problemu – stopnie Formułowanie problemu – stopnie ogólnościogólności

Bardzo szczegółowy (ergonomiczna dźwignia Bardzo szczegółowy (ergonomiczna dźwignia zmiany biegów)zmiany biegów)SzczegółowySzczegółowyOgólnyOgólnyOgólniejszyOgólniejszyBardzo ogólnyBardzo ogólnyWysoki stopień ogólnościWysoki stopień ogólnościBardzo wysoki stopień ogólności Bardzo wysoki stopień ogólności

(zaspokojenie potrzeby wygodnego (zaspokojenie potrzeby wygodnego podróżowania) podróżowania)

Widoki, przekroje, Widoki, przekroje, kładykłady

WidokiWidokiPrzedstawiają zewnętrzne kształty Przedstawiają zewnętrzne kształty obiektówobiektówUmieszcza się je w rzutach, zgodnie z Umieszcza się je w rzutach, zgodnie z przyjętą zasadą (E lub A)przyjętą zasadą (E lub A)Jeżeli nie można umieścić widoku zgodnie Jeżeli nie można umieścić widoku zgodnie z metodą rzutowania (np. E) można z metodą rzutowania (np. E) można przesunąć go równolegle i odpowiednio przesunąć go równolegle i odpowiednio oznaczyćoznaczyćWidoki można też umieszczać na Widoki można też umieszczać na oddzielnych arkuszachoddzielnych arkuszachStosuje się wtedy specjalne oznaczeniaStosuje się wtedy specjalne oznaczenia

Widoki – główne zasadyWidoki – główne zasadyLiczba rzutów musi być ograniczona do Liczba rzutów musi być ograniczona do minimumminimumWiększość płaszczyzn i osi powinna być Większość płaszczyzn i osi powinna być równoległa (lub prostopadła) do rzutni (*)równoległa (lub prostopadła) do rzutni (*)Rzut główny powinien przedstawiać przedmiot w Rzut główny powinien przedstawiać przedmiot w położeniu użytkowym (położeniu użytkowym (pupu). Odstępstwa:). Odstępstwa: Długie przedmioty – przy Długie przedmioty – przy pupu pionowym można pionowym można

rysować poziomo; dolna część z prawej stronyrysować poziomo; dolna część z prawej strony Przedmioty których pu nie jest poziome ani pionowe Przedmioty których pu nie jest poziome ani pionowe

(lub przedmioty ruchome) można rysować pionowo (lub przedmioty ruchome) można rysować pionowo lub poziomo z zachowaniem zasady (*)lub poziomo z zachowaniem zasady (*)

Przekroje (1)Przekroje (1)W rzutowaniu metodą E przekroje umieszcza W rzutowaniu metodą E przekroje umieszcza się:się: Na miejscach odpowiednich widoków,Na miejscach odpowiednich widoków, Na dowolnych miejscach arkuszaNa dowolnych miejscach arkuszaPołożenie płaszczyzny przekroju oznacza się Położenie płaszczyzny przekroju oznacza się dwiema krótkimi, grubymi liniami oraz strzałkami dwiema krótkimi, grubymi liniami oraz strzałkami wskazującymi kierunek rzutowania przekroju (2-wskazującymi kierunek rzutowania przekroju (2-3 mm od końca kresek)3 mm od końca kresek)Płaszczyznę oznacza się dwiema jednakowymi, Płaszczyznę oznacza się dwiema jednakowymi, wielkimi literami i pisze się je obok strzałek, a wielkimi literami i pisze się je obok strzałek, a nad rzutem pisze się je ponownie oddzielając nad rzutem pisze się je ponownie oddzielając poziomą kreskąpoziomą kreskąNie wolno używać liter: I, O, R, Q, XNie wolno używać liter: I, O, R, Q, X

PrzekrojePrzekroje (2) (2)Pomijanie oznaczeń przekrojuPomijanie oznaczeń przekroju Na tym samym arkuszu, zgodnie z metodą E to:Na tym samym arkuszu, zgodnie z metodą E to:

-pomijamy oznaczenie literowe-pomijamy oznaczenie literowe-pomijamy strzałki-pomijamy strzałki

Gdy widać wyraźnie gdzie wykonano przekrój – nie Gdy widać wyraźnie gdzie wykonano przekrój – nie trzeba oznaczać nawet płaszczyzny przekroju.trzeba oznaczać nawet płaszczyzny przekroju.

Linie kreskowania:Linie kreskowania: Cienkie, ciągłeCienkie, ciągłe

Podziałka kreskowania:Podziałka kreskowania: Odstępy pomiędzy liniami; skala wzoru kreskowaniaOdstępy pomiędzy liniami; skala wzoru kreskowania

Oznaczenia różnych materiałówOznaczenia różnych materiałów

Rodzaje przekrojówRodzaje przekrojówProsteProste – przecięcie przedmiotu jedną – przecięcie przedmiotu jedną płaszczyznąpłaszczyznąZłożoneZłożone – przecięcie przedmiotu dwiema lub – przecięcie przedmiotu dwiema lub więcej płaszczyznamiwięcej płaszczyznami Łamane – ślady płaszczyzn przekroju tworzą linię Łamane – ślady płaszczyzn przekroju tworzą linię

łamaną o kątach rozwartychłamaną o kątach rozwartych Stopniowe – dwie lub więcej płaszczyzny równoległeStopniowe – dwie lub więcej płaszczyzny równoległePionowe, poziome, rozwiniętePionowe, poziome, rozwiniętePomocnicze i cząstkowePomocnicze i cząstkowePółwidoki, półprzekrojePółwidoki, półprzekroje

Części maszyn a przekrojeCzęści maszyn a przekrojeKołki, nity, sworznie, wałki, itp.Kołki, nity, sworznie, wałki, itp.jeżeli oś symetrii leży w płaszczyźnie przekroju jeżeli oś symetrii leży w płaszczyźnie przekroju

Rysuje się zawsze w widoku!Rysuje się zawsze w widoku!

Części maszyn, których kształty są oczywiste Części maszyn, których kształty są oczywiste np. śruby, nakrętki, kliny, wpusty, itp.np. śruby, nakrętki, kliny, wpusty, itp.

Rysuje się zawsze w widoku!Rysuje się zawsze w widoku!

KładyKładyJest to zarys figury płaskiej leżącej w Jest to zarys figury płaskiej leżącej w płaszczyźnie poprzecznego przekroju płaszczyźnie poprzecznego przekroju przedmiotu, obrócony o 90 stopni i przedmiotu, obrócony o 90 stopni i położony:położony:Na widoku przedmiotu – kład Na widoku przedmiotu – kład miejscowymiejscowy,,Poza zarysem przedmiotu – kład Poza zarysem przedmiotu – kład przesuniętyprzesuniętyKierunek obrotu – zgodny z kierunkiem Kierunek obrotu – zgodny z kierunkiem patrzenia na przedmiot od prawej strony patrzenia na przedmiot od prawej strony lub od dołu lub od dołu

Rysowanie obiektów Rysowanie obiektów symetrycznychsymetrycznych

Zaoszczędzenie czasu rysowaniaZaoszczędzenie czasu rysowaniaZmniejszenie gabarytów rysunkówZmniejszenie gabarytów rysunkówPółwidokiPółwidokiPółrzekrojePółrzekrojeĆwierćwidokiĆwierćwidokiĆwierćprzekroje Ćwierćprzekroje Dwie równoległe linie cienkie, ciągłe na osi Dwie równoległe linie cienkie, ciągłe na osi symetrii o długości co najmniej 3,5 mmsymetrii o długości co najmniej 3,5 mm

Powtarzające się fragmentyPowtarzające się fragmentyJeżeli obiekt ma wielokrotnie powtarzające Jeżeli obiekt ma wielokrotnie powtarzające się jednakowe elementy to można się jednakowe elementy to można narysować tylko jeden (lub 1. i ostatni)narysować tylko jeden (lub 1. i ostatni)Pozostałe zaznacza się liniami cienkimi Pozostałe zaznacza się liniami cienkimi ciągłymiciągłymiGdy powtarzające się elementy są Gdy powtarzające się elementy są ułożone na okręgu lub prostej to te okręgi i ułożone na okręgu lub prostej to te okręgi i proste rysuje się liniami cienkimi proste rysuje się liniami cienkimi punktowymi punktowymi