Grafika Inżynierska

C1

Dr inż. Adam Deptuła

Część 2

Podstawowe zasady wymiarowania

Zasada wymiarów koniecznych

Zasada nie powtarzania wymiarów

Zasada niezamykania łańcuchów wymiarowych

Zasada pomijania wymiarów oczywistych

Zasada wymiarów

koniecznych

Zawsze podajemy wymiary

gabarytowe (zewnętrzne).

Wymiary mniejsze rysujemy

bliżej rzutu przedmiotu.

Zawsze podajemy tylko tyle i

takich wymiarów które są

niezbędne do jednoznacznego

określenia wymiarowego

przedmiotu.

Zasada niepowtarzania

wymiarów

Wymiarów nie należy nigdy

powtarzać ani na tym samym

rzucie,ani na różnych rzutach

tego samego przedmiotu.

Każdy wymiar powinien być

podany na rysunku tylko raz i

to w miejscu, w którym jest on

najbardziej zrozumiały, łatwy

do odszukania.

Zasada niezamykania łańcuchów

wymiarowych

Łańcuchy wymiarowe stanowią

szereg kolejnych wymiarów

równoległych (tzw. łańcuchy

wymiarowe proste - rys. 1) lub

dowlnie skierowanych (tzw. łańcuchy

wymiarowe złożone - rys. 2)

W obu rodzajach łańcuchów nie

należy wpisywać wszystkich

wymiarów, gdyż łańcuch zamknięty

zawiera wymiary zbędne wynikające

z innych wymiarów. Łańcuchy

wymiarowe powinny więc pozostać

otwarte, przy czym pomija się

wymiar najmniej ważny.

Zasada pomijania

wymiarów oczywistych

Pomijanie wymiarów

oczywistych dotyczy

przede wszystkim

wymiarów kątowych,

wynoszących 0o lub 90o, tj.

odnoszących się do linii

wzajemnie równoległych

lub prostopadłych

Sposób zapisu wymiarów:

-na rysunku podaje się wymiary rzeczywiste’

-wymiary podaje się w milimetrach’

-przy liczbach wymiarowych nie podaje się jednostki miary”mm”,

-liczby wymiarowe pisane są pismem technicznym, którego wysokość wynosi min. 3,5 mm,

-liczby wymiarowe nie dotykają linii wymiarowych i są pisane na środku linii wymiarowych

Zasady wymiarowania:

-wymiarowanie rozpoczynamy od podania

najmniejszych,

-nie podaje się wymiarów zbędnych tj.

takich,które można odczytać z wymiarów już

podanych,

-średnice otworów do 10 mm podaje się na

zewnątrz otworu(strzałki skierowane do środka

otworu), a powyżej 10 mm wewnątrz

otworu(strzałki skierowane na zewnątrz środka

otworu),

-linie wymiarowe nie powinny się skrzyżować z

innymi liniami,

-grubość przedmiotu podaje się literą „x”,

średnicę „(fi)”, a promień”R”,

-osie otworów do 12 mm zaznacza się liniami

ciągłymi cienkimi, a powyżej 12 mm liniami

punktowymi cienkimi,

-wymiary kątowe podaje się w stopniach ,

minutach i ewentualnie w sekundach np.

1015'25"

-rysunek po zwymiarowaniu powinien być

czytelny.

Wymiarowanie łańcuchowe

Wymiarowanie łańcuchowe charakteryzuje się tym, że wymiary

układamy w tzw. łańcuchy wymiarowe

Wymiarowanie bazy wymiarowej

Wymiarowanie bazy wymiarowej (od bazy wymiarowej)

polega na podawaniu (kreśleniu) wszystkich wymiarów

równoległych od jednej wspólnej linni, krawędzi lub

płaszczyzny.

W płaskim układzie wymiarowym współrzędnych

prostokątnych są dwie wzajemnie prostopadłe bazy

wymiarowe.

W przypadku skąplikowanych przedmiotów dopuszcza

się zastosowanie kilku baz wymiarowych.

Bazą nie może być linia kreślona pod kątem, jak również linia

zakończona łukiem.

Wymiarowanie mieszane

Wymiarowanie mieszane, jak wynika to z nazwy, polega na

połączeniu wymiarowania łańcuchowego z wymiarowaniem bazy

wymiarowej i jest najtrudniejsze. Wymaga bowiem całkowitej

kontroli na ilością i rodzajem wykreślonych wymiarów. Bardzo

często podczas takiego wymiarowania wykorzystujemy

symetryczność przedmiotów lub symetryczność ich części.

Poniżej przykład wymiarowania mieszanego z wykorzystaniem osi

symetrii. Zwróć uwagę na sposób wymiarowania otworów, ścięć

oraz łuku.

7. Symbole i oznaczenia

stosowane podczas

wymiarowania przedmiotów

płaskich.

Linie - Linia wymiarowa to cienka linia prosta lub łukowa zakończona

grotami( niekiedy jednym) dotykającymi ostrzem linii

rysunkowych w punktach, których odległość ma być na rysunku

podana . Linie wymiarowe nie mogą się przecinać

Linie wymiarowe rysowane

są w odległości 10 mm od 1

linii konturowych, a następne

linie wymiarowe rysowane są

w odległości nie mniej niż

7mm od poprzednich,

Pomocnicze linie wymiarowe wychodzą ponad grot strzałki 1-2

mm,

Przy wymiarowaniu średnic powierzchni obrotowych liczbę

wymiarową poprzedza się znakiem Ø, wyjątkowo literką d

Przy wymiarowaniu promieni łuków liczbę wymiarową

poprzedza się literą R

Wymiarowanie łuków - nad liczbą wymiarową umieszcza się

znak łuku(łuczek)

Wymiarowanie kątów

a) w stopniach

b) za pomocą wymiaru

liniowego

Wymiarowanie przedmiotu wygiętego

Wymiarowanie ścięć krawędzi (tzw. faz).

65

Linia wymiarowa

50 Liczba wymiarowa

Linia pomocnicza

x4

Znak umowny

Elementy wymiarowania

8. Wymiarowanie przedmiotów

płaskich.

•na rysunku podaje się wymiary rzeczywiste

• wymiary podaje się w milimetrach

• przy liczbach wymiarowych nie podaje się jednostki

miary „mm”

• liczby wymiarowe pisane są pismem technicznym,

którego wysokość wynosi min. 3,5 mm

• liczby wymiarowe nie dotykają linii wymiarowych

i są pisane na środku linii wymiarowych

53

129

x15

52

34

86

54

54

Rysunek po zwymiarowaniu powinien być czytelny

Nie powtarza się wymiarów

Pomocnicze linie wymiarowe wychodzą ponad grot strzałki

1-2 mm

Linie wymiarowe są cieńkie, zakończone strzałkami

i są rysowane w odległości 10 mm od linii konturowych,

a następne linie wymiarowe są rysowane w odległości

nie mniejszej niż 7 mm od poprzednich

48

76

57

29

10

27

14

25

21

30

76

Wymiarowanie rozpoczynamy od podawania wymiarów

najmniejszych

Nie zamyka się

łańcucha

wymiarowego

8

10

57

17

15

34

21

85

30

x20

Środek otworu podaje się dwoma wymiarami

Średnice otworów do 10 mm

podaje się na zewnątrz otworu

(strzałki skierowane do środka

otworu),

Powyżej 10 mm wewnątrz

otworu (strzałki skierowane na

zewnątrz środka otworu)

8

10

57

17

15

34

21

85

x20

Średnicę otworu podaje się literą

(fi).

Promień łuku literą„R”.

Grubość przedmiotu literą „x”,

Osie otworów do 12 mm zaznacza się liniami ciągłymi

cienkimi, a powyżej 12 mm liniami punktowanymi cienkimi