PODSTAWY ONKOLOGIICZĘŚĆ I

RYZYKO ZACHOROWANIA 1:3

RYZYKO ŚMIERCI 1:5

RYZYKO ZACHOROWANIA 1:2

RYZYKO ŚMIERCI 1:4

KARCYNOGENEZA

progresja nowotworu:

od hyperplazji, poprzez dysplazję, raka in situ do raka naciekającego (inwazyjnego)

1.000.000.000 komórek~ granica wykrywalności

klinicznej(historyczna) ok. 30

podziałów

1.000.000.000.000 komórek

~ 1 kg śmierć organizmu ok. 30 podziałów

CECHY KOMÓREK NOWOTOROWYCH

• samowystarczalność w zakresie sygnałówwzrostu (proliferacji)

• ignorowanie sygnałów hamowania proliferacji unikanie apoptozy - samobójstwa komórki

• angiogeneza

• inwazja tkanek i przerzutowanie

• nieograniczony potencjał replikacyjny -nieśmiertelnośc ́

CECHY KOMÓREK NOWOTOROWYCH

CECHY KOMÓREK NOWOTOROWYCHszlaki sygnałowe

ODKRYTE NOWE CECHY KOMÓREK NOWOTOROWYCH

MECHANIZMY UCIECZKI KOMÓREK NOWOTWOROWYCHSPOD NAZDORU IMMUNOLOGICZNEGO

ANONIMOWOŚĆ=utrata błonowych kompleksów MHCI

???

Zaburzanie lizyLikwidacja cząstek adhezyjnych(ICAM, VCAM, CD40 etc)

KontratakSekrecja rozpuszczalnychkompleksów HLAindukcja apoptozy komórek NK(receptor KIR)

KontratakIndukcja apoptozy swoistych limfocytów T DC8(Fas-FasL)

ImmunosupresjaWydzielanie cytokin IL-10, TGF-β pobudzających ekspresję lim T regulatorowychCD4+CD25+Foxp3+

Immunosupresja systemowaWydzielanie czynników immunosupresyjnychIL-10, TGF-β, VEGFhamowanie funkcji limfocytówzaburzanie limfopoezy szpikowej

18

http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=Ghttp://images.google.pl/imgres?imgurl=http://info.med.yale.edu/yfp/ymg/comply/images/STOP 13.jpg&imgrefurl=http://aukcja.onet.pl/show_item.php?item=186643958&h=490&w=490&sz=33&hl=pl&start=1&tbnid=dst8TqO5kq04kM:&tbnh=130&tbnw=130&prev=/images?q=stop&gbv=2&svnum=10&hl=pl&sa=G

CHOROBA NOWOTWOROWA TO NIE TYLKO KOMÓRKI NOWOTWOROWE

ZŁOŻONOŚĆ MECHANIZMÓW WARUNKUJĄCYCH PROGRESJĘ

ANGIOGENEZA

ANGIOGENEZA

ANGIOGENEZA – CZYNNIKI PROANGIOGENNE

INWAZJA/PRZERZUTOWANIE

PRZERZUTOWANIE DROGĄ NACZYŃ CHŁONNYCH

PRZERZUTOWANIE DROGĄ NACZYŃ KRWIONOŚNYCH

CECHY KOMÓREK NOWOTWOROWYCH ICH PIĘTĄ ACHILLESOWĄ?

NOWOTWORY

• UWARUNKOWANE DZIEDZICZNIE

• INDUKOWANE INFEKCJĄ WIRUSOWĄ

• INDUKOWANE CZYNNIKAMI CHEMICZNYMI

• INDUKOWANE CZYNNIKAMI FIZYCZNYMI

INDUKOWANE PROMIENIOWANIEM JONIZUJĄCYM

FAZY ROZWOJU NOWOTWORU

1. INDUKCJI – 5-10 LAT

2. IN SITU – 5-10 LAT

3. INWAZYJNA – 1-5 LAT

4. ROZSIEWU 1-5 LAT

STANY PRZEDRAKOWESTANY PATOLOGICZNE, NIENOWOTWOROWE SZCZEGÓLNIE PREDYSPONOWANE DO ROZWOJU W ICH OBSZARZE NOWOTWORÓW

CHOROBA PAGETA – RAK BRODAWKI IN SITU

KLASYCZNY PODZIAŁ NOWOTWORÓW

Niezłośliwe - o ograniczonym potencjale wzrostu, pozostające zlokalizowane, nie dająceprzerzutów, dobrze odgraniczone i zwykle nie powodujące groźnych skutków

Złośliwe - wzrastające szybko, naciekające, o zdolności rozprzestrzeniania się w całym organizmie i po pewnym czasie prowadzące do śmierci

NIEZŁOŚLIWE vs ZŁOŚLIWE

WPŁYW NOWOTWORU NA ORGANIZM

• WYNISZCZENIE

• ZESPOŁY PARANOWOTWOROWE

• ZABURZENIA PARAMETRÓW MORFOTYCZNYCH

• OSŁABIENIE/ZMĘCZENIE

PRZYCZYNY ZGONÓW W PRZEBIEGU CHOROBY NOWOTWOROWEJ

• rozsiew do mózgu, płuc,wątroby, kości, itp.

• zaburzenia metaboliczne i toksemia

• zakażenia i posocznice

• wyniszczenie

• powikłania leczenia

• ucisk na moczowody – bezmocz

• gwałtowne krwotoki (płuco, białaczki, nowotwory ginekologiczne).

• Większość nowotworów występujących u osób dorosłych rośnie powoli!

• kilka dni lub tygodni opóźnienia nie powinno wpływac ́ istotnie na losy chorego (w znaczącejwiększości nowotworów litych u dorosłych) i odległy wynik leczenia.

• wcześniejsze rozpoznanie i podjęcie leczenia zwiększa szansę na trwałe wyleczenie

EPIDEMIOLOGIA

ZACHOROWANIA 2013 W POLSCE - M

ZACHOROWANIA 2013 W POLSCE - K

ZACHOROWALNOŚĆ W PRZEDZIAŁACH WIEKOWYCH

TRENDY ZACHOROWALNOŚCI

ZGONY – 2013 – M.

ZGONY – 2013 - K

ZGONY W PRZEDZIAŁACH WIEKOWYCH

TRENDY W ZAKRESIE UMIERALNOŚCI

TRENDY W ZAKRESIE UMIERALNOŚCI

UMIERALNOŚĆ PL vs EUM (-20%), K (-10%)

Najczęstsze nowotwory u mężczyzn,Polska

56Krajowy Rejestr

Nowotworów

Najczęstsze nowotwory u kobiet w Polsce

57Krajowy Rejestr

Nowotworów

Spożycie tytoniu i epidemia raka płuca w USA

58

Krajowy Rejestr

Nowotworów

ZMNIEJSZENIE UMIERALNOŚCI - USA

PRZEŻYCIA 5-LETNIE

PRZEŻYCIA 5-LETNIE

PROFILAKTYKA

• PROFILAKTYKA PIERWOTNA

• PROFILAKTYKA WTÓRNA

PROFILAKTYKA PIERWOTNA

• UNIKANIE ZAGROŻEŃ

– szczepienia

– unikanie ekspozycji (dym tytoniowy, smog, azbest)

– …

• ZDROWY TRYB ŻYCIA

• ODPOWIEDNIA DIETA

PROFILAKTYKA WTÓRNA

• BADANIA PRZESIEWOWE

– RAK SZYJKI MACICY – CYTOLOGIA

– RAK JELITA GRUBEGO – KOLONOSKOPIA

– RAK PIERSI – MAMMOGRAFIA

– RAK PŁUCA – KT NISKODAWKOWE

STOPNIE ZAAWANSOWANIA CHOROBY NOWOTWOROWEJ

STOPNIE ZAAWANSOWANIAKLASYFIKACJA TNM

• T – TUMOR GUZ

• N – NODES (LYMPH)WĘZŁY

• M – METASTASES PRZERZUTY

ROKOWANIE W ZALEŻNOŚCI OD STOPNIA ZAAWANSOWANIA RAK JELITA GRUBEGO

I

II

III

IV

Stopień 5-letnie przeżycie

0 100%

I 85-100%

II 50-80%

III 30-60%

IV

STOPNIOWANIE A ROKOWANIE

• I stopień zaawansowania – T1 N-– bardzo dobre rokowanie, wystarcza chirurgia

• II stopień zaawansowania – T2-4 N-– dobre rokowanie, chirurgia +/- leczenie uzupełniające

• III stopień zaawansowania – N+– średnie rokowanie – chirurgia + leczenie uzupełniające

• IV stopień zaawansowania – M+– bardzo rzadko szansa na wyleczenie – przede

wszystkim systemowe leczenie paliatywne

POSTĘPOWANIE RADYKALNE

POSTĘPOWANIE RADYKALNE

• CEL - CAŁKOWITE WYLECZENIE

• AGRESYWNE LECZENIE+ CHIRURGIA

+ LECZENIE UZUPEŁNIAJĄCE

LECZENIE SYSTEMOWE

chemioterapia, hormonoterapia, leczenie celowane

RADIOTERAPIA

POSTĘPOWANIE PALIATYWNECHOROBA PRZEWLEKŁA

• CEL

– MAKSYMALNE WYDŁUŻENIE PRZEŻYCIA

– MAKSYMALNA JAKOŚĆ ŻYCIA

• PODSTAWĄ – PRZEWLEKŁE LECZENIE SYSTEMOWE

• UMIEJĘTNE KOJARZENIE WSZYSTKICH METOD TERAPEUTYCZNYCH