Podstawy anatomii i fizjologii -...

Kwalifikowana Pierwsza Pomoc

Podstawy anatomii i fizjologii

Mgr Jarosław Klaczak

Definicje

AnatomiaNauka o budowie ciała

FizjologiaNauka o czynnościach żywego organizmu, będąca zbiorem praw,

wedle których funkcjonuje komórki, tkanki, narządy.

Układy

• Układ nerwowy• Układ oddechowy• Układ sercowo-naczyniowy• Układ narządu ruchu• Układ trawienny• Układ moczowo-płciowy• Układ narządów zmysłów• Układ hormonalny

Układ narządu ruchu

• Kości

• Stawy

• Mięśnie


Kości


Rodzaje kości:

-długie (kończyny, żebra)-krótkie (kości nadgarstka, kręgi)-płaskie (łopatka, kości miednicy)


Odporność kości na siły działające


Układ kostny• Kręgosłup• Klatka

piersiowa• Kończyny

górne• Kończyny

dolne• Czaszka


• Kręgosłup33-34 kręgi

• Odcinki:Szyjny – 7 Piersiowy – 12Lędźwiowy – 5Krzyżowy – 5Guziczny – 4-5


• Klatka piersiowa12 par żeber :7 prawdziwych3 rzekome2 wolne• Mostek


• Kończyna górna32 kościObręcz barkowaRamięPrzedramięNadgarstekŚródręczePalce


• Kończyna dolna31 kościMiednicaUdoKolanoGoleńKostkaStopa


Czaszka


StawySzyjne:• staw górny głowy (szczytowo-potyliczny)• staw dolny głowy(szczytowo-obrotowy)


StawyBarkowy:Kość ramiennaŁopatkaObojczyk


StawyŁokciowy:Kość ramiennaKość promieniowaKość łokciowa


StawyNadgarstek:7.k. haczykowata8.k.grochowata9.k.trójgraniasta10.k.księżycowata11.k.łokciowa12.k.promieiowa13.k.łódeczkowata14.k.główkowata15.k.czworoboczna większa16.k.czworoboczna mniejsza


StawyBiodrowy:Kość biodrowaKość udowa


StawyKolanowy:Kość udowaKość piszczelowaKość strzałkowaRzepka


StawySkokowy:Górny, Tzw. skokowo-goleniowyKość piszczelowaKość strzałkowaKość skokowaDolny:Tzw. skokowo-piętowo-łódkowyKość skokowa*Kość piętowa*Kość łódkowa


Mięśnie


Ok 40 % masy ciała500 mięśniRodzaje:Gładkie: naczynia krwionośne, narządy wewnętrznePoprzecznie prążkowane: szkieletoweSerce

Układ pokarmowy

Elementy:• Jama ustna• Gardło• Przełyk• Żołądek• Dwunastnica• Jelito cienkie• Jelito grube• Odbyt

Układ pokarmowyElement Funkcja

Jama ustna Gryzienie, nawadnianie ,przygotowanie pokarmu

Gardło Część wspólna z układem oddechowym

Przełyk Transport pokarmu do żołądka

Żołądek Trawienie mechaniczne i chemiczne

Dwunastnica Trawienie białek, tłuszczy i węglowodanów

Jelito cienkie Wchłanianie produktów trawienia

Jelito grube Wchłanianie wody, formowanie kału

Odbyt Wydalanie

Układ pokarmowy

Układ oddechowy

Układ oddechowy

Górne drogi oddechowe:• Jama nosowo-gardłowa• Gardło• KrtańDolne drogi oddechowe:• Tchawica• Oskrzela główne• Oskrzeliki• Pęcherzyki płucne

Układ oddechowy

Układ oddechowy

Parametry oddychania:8-16 oddechów/minutaHiperwentylacja >20 odd./minHipowentylacja <8 odd./minObjętość oddechowa 350-600ml/oddech - 10ml/kgmcAktywna objętość 350mlPasywna objętość 250ml (przestrzeń martwa)Pojemność płuc 3000-6000ml *Paweł Korzeniowski 10,9l*Michael Phelps 12l

Układ krążenia

Elementy:

• Krew: krwinki czerwone, płytki• Serce • Tętnice• Żyły• Naczynia włosowate

Układ krążeniaKrwinki czerwone:komórki o średnicy około 7,5 μm, zawierające barwnik zwany hemoglobiną, która tworzy nietrwałe połączenie z tlenem-oksyhemoglobinę.Tlen pobierany jest w płucach,

a oddawany w tkankach.Szczególną właściwością hemoglobiny jest jej zdolność do łączenia się z tlenkiem węgla, z którym tworzy związek bardziej trwały od oksyhemoglobiny, zwany karboksyhemoglobiną. W tym związku wiązania są znacznie silniejsze, co powoduje, że tlenek węgla wypiera tlen z jego wiązań i prowadzi do niedotlenienia.

Układ krążenia

Płytki krwi:morfotyczny składnik krwi, niezdolny do poruszania się, niewykazujący oznak życia, odgrywający istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi.

Układ krążenia

Serce:Położone w śródpiersiuOtoczone osierdziem2 komory2 przedsionki60-100 ud./minTachykardia – AS >100ud/minBradykardia – AS <60ud/minObjętość wyrzutowa 70-120ml/ud.

Układ krążenia

Serce

Układ krążenia

Żyły i tętnice

Układ krążenia

Układ krążenia

Kończyna dolna, przedramię

Układ krążenia

Układ krążenia

Naczynia włosowate, kapilary

Układ krążenia

Ocena nawrotu kapilarnego/włośniczkowego.Uciśniecie płytki paznokcia.Prawidłowy czas<2sCzynniki warunkujące:-niska temperatura-podeszły wiek-zaburzenia krążenia-warunki otoczenia

Układ nerwowy

Budowa i ochrona rdzenia kręgowego

Układ nerwowy• ośrodkowy:Centralny - mózgowie (móżdżek, kora mózgowa) i rdzeń kręgowy. Otoczony jest on przez trzy opony mózgowo-rdzeniowe, między którymi znajdują się przestrzenie zawierające ciecz zwaną płynem mózgowo-rdzeniowym, który jest przejrzysty i bezbarwny. Rdzeń kręgowy ma kształt grubego sznura, nieco spłaszczonego w kierunku przednio-tylnym, o przeciętnej średnicy około 1 cm i umieszczony jest w kanale kręgowym. Rozpoczyna się bez wyraźnej granicy od rdzenia przedłużonego, który wychodzi spomiędzy półkul mózgowych i rozciąga na przestrzeni około 45 cm od pierwszego kręgu szyjnego do górnej krawędzi drugiego kręgu lędźwiowego, gdzie kończy się stożkiem rdzeniowym. Nie wypełnia, więc kanału rdzeniowego całkowicie, lecz jest od niego krótszy

Układ nerwowy

• ObwodowyNerwy rdzeniowe. Są one łącznikami między ośrodkowym układem nerwowym a narządami. W skład nerwów wchodzą jednocześnie włókna czuciowe, ruchowe i autonomiczne.

Układ narządów zmysłów

• Słuch i równowaga• Węch, powonienie• Wzrok• Smak• Czucie


• Słuch i równowaga


• Węch, powonienie


• Wzrok


• Smak


• Czucie

Dorośli i dzieci – różnice anatomiczne


Porównywany parametr Niemowlę Dorosła osoba Znaczenie dla niemowlęcia

wielkość głowy w stosunku do reszty ciała

duża małaprzesunięty ku górze środek ciężkości u niemowląt: skłonność do urazów głowy

szyja słabe mięśnie mocne mięśniesłabe podparcie głowy: podatność na urazy związane z działaniem sił przyśpieszenia lub opóźnienia

kości czaszki cienkie grube słaba ochrona mózgu

szwy czaszkowe niezarośnięte zarośnięte mogą ułatwiać zwiększenie objętości mózgowia


• Krótka szyja, duży język• Wąskie drogi oddechowe• Wysoko ustawiona krtań ze zwężeniem

pod głośniowym do ok. 8 r.ż.• Długa nagłośnia• Stosunkowo krótka tchawica• Większa podatność klatki piersiowej


• Prawe i lewe oskrzela główne odchodzą od tchawicy podkątem 55 stopni

• Słabo rozwinięte mięśnie międzyżebrowe,• Płasko położona przepona z małą powierzchnią przylegania do

klp,• Wentylacja spontaniczna jest przeponowa i

zależy od liczby oddechów. Rozdęcie j. brzusznej może powodować pęknięcie przepony


• REGULACJA ODDYCHANIAsłabsza odpowiedź na wzrost poziomu CO2

powoduje krótkotrwałą hiperwentylację, a następnie depresję oddechową.• OBJĘTOŚĆ ODDECHOWA NOWORODKI (M.C. 3kg) ≈ 20 mlMAŁE DZIECI (M.C. 13kg) ≈ 110 ml


• Częstość oddechow ↓ z wiekiem (od 40-60’ u noworodka, 5 r.ż.:20’)• Akcja serca ↓ z wiekiem (120-160’ u noworodka, 5 r.ż.: ok.100’)• Liczba oddechów na minutę:Noworodek: 30 – 756 – 12 miesiący: 22 – 311 – 2 lata: 17 – 232-4 lata: 16 - 254 – 10 lat: 13 – 2310 – 14 lat: 13 - 19

KONIEC

Podstawy anatomii i fizjologii -...

Documents

Transcript of Podstawy anatomii i fizjologii -...