Poczet władców Polski

Dynastia Piastów

Drzewo Genealogiczne

Dynastii Piastów

Piastowie to pierwsza historyczna polska dynastia panująca. Za jej protoplastę uchodzi legendarny Piast.

Według legendy syn Piasta – Siemowit został pierwszym księciem Polan. Kolejnymi

byli Leszek i Siemomysł. Pierwszym władcą z dynastii Piastów, którego

historyczność nie jest kwestionowana, był Mieszko I.

M I ESZKO I (963-992)

• Twórca państwa polskiego.

• Zawarł sojusz z Czechami.

• Przyjął chrzest w 966 roku i utworzył pierwsze biskupstwo w Poznaniu (968).

• Przyłączył Pomorze Zachodnie (972).

• Przyłączył Śląsk (990).

• Utracił Grody Czerwieńskie (981).

• Utrzymywał dobre stosunki z cesarzami niemieckimi Ottonem I i Ottonem II, ale walczył z margrabiami niemieckimi Geronem i Hodonem.

B O L E S Ł A W C H R O B R Y (992 – 1025)

• Pierwszy król Polski – 1025 rok.

• Utrzymywał dobre stosunki z cesarzem Ottonem III.

• Wyraził zgodę na misję biskupa Wojciecha w Prusach w 997 roku.

• Zjazd gnieźnieński (1000) i utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie. Arcybiskupem Radzim Gaudenty.

• Podlegają trzy biskupstwa w Krakowie, Kołobrzegu i Wrocławiu.

• Wojny z cesarzem Henrykiem II w latach 1003 – 1018. Pokój w Budziszynie.

• Przyłączył Łużyce, Milsko, Miśnię, Słowację, Morawy.

• 1018 rok – wyprawa na Ruś, zdobył Kijów, przyłączył Grody Czerwieńskie.

MIESZKO II (1025 – 1034)

• Koronowany w 1025 na króla.

• Młodszy syn Bolesława Chrobrego, bardzo dobre

wykształcony.

• Za jego panowania nastąpił kryzys państwowości polskiej:

odpadły ziemie przyłączone przez Bolesława, stracił

koronę.

• Po śmierci Mieszka wybuchł bunt możnych (1034), a około 1037 r. bunt ludowy – zniszczenie polskiej organizacji kościelnej.

• W 1038 nastąpił najazd księcia czeskiego Brzetysława, który spustoszył Wielkopolskę, zagarnął Małopolskę i Śląsk.

KAZIMIERZ ODNOWICIEL

(1034 – 1058)

• Odzyskał Wielkopolskę, Mazowsze,

Małopolskę i Śląsk.

• Musiał płacić trybut ze Śląska Czechom.

• Przeniósł stolicę do Krakowa.

• Nie udało mu się odbudować arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz odzyskać Pomorza Gdańskiego i Zachodniego.

• Nadał wojom ziemię w zamian za służbę rycerską,

początek systemu feudalnego w Polsce.

B O L E S ŁA W Ś M IA ŁY

(1058 – 1079)

• Przystąpił do obozu gregoriańskiego.

• Wielokrotnie wyprawiał się na Węgry by osadzić na

tronie sprzymierzeńców papieża Grzegorza VII.

• Odbudował arcybiskupstwo w Gnieźnie (1075).

• Koronowany na króla w 1076 roku.

• Przyłączył do Polski Grody Czerwieńskie.

• Przestał płacić trybut ze Śląska Czechom.

• Został wygnany po zamordowaniu biskupa krakowskiego

Stanisława (1079).

W Ł A D Y S Ł A W H E R M A N (1079 – 1102)

• Młodszy brat Bolesława II Śmiałego.

• Przystąpił do obozu cesarskiego i ponownie zaczął płacić trybut ze Śląska Czechom.

• Nie koronował się na króla.

• Władzę faktycznie sprawował palatyn Sieciech.

• W 1097 r. podzielił kraj między swoich synów

pozostawiając sobie Mazowsze:

• Zbigniew – poparcie możnych, władał Wielkopolską, Kujawami i ziemia sieradzko – łęczycką,

• Bolesław Krzywousty – poparcie rycerstwa, władał

Śląskiem i Małopolską.

BOLESŁAW KRZYWOUSTY

(1102 – 1138)

• Po śmierci ojca pokonał brata Zbigniewa i zjednoczył kraj.

• Powstrzymał najazd cesarza Henryka V.

• Przyłączył Pomorze Gdańskie w latach 1116-1119.

• Podporządkował sobie Pomorze Zachodnie w latach 1121-1222 – książę Warcisław złożył mu hołd lenny.

• Na zjeździe w Merseburgu złożył hołd lenny cesarzowi Lotarowi III w zamian za pełną suwerenność polskiej organizacji kościelnej.

• W 1138 roku ogłosił statut, w którym podzielił kraj pomiędzy swoich synów i ustanowił zasadę senioratu i pryncypatu – statut zapoczątkował okres rozbicia dzielnicowego.

WŁADYSŁAW II WYGNANIEC

• Najstarszy syn Bolesława Krzywoustego.

• Na mocy statutu otrzymał Śląsk i tytuł seniora.

• Wygnany przez braci w 1146 roku.

BOLESŁAW IV KĘDZIERZAWY

• Na mocy statutu otrzymał Mazowsze.

• Był seniorem w latach 1146-1173.

MIESZKO III STARY

• Na mocy statutu otrzymał Wielkopolskę.

• Dwukrotnie próbował zgodnie z prawem przejąć

kontrolę nad dzielnicą senioralną – po śmierci

Bolesława Kędzierzawego i Kazimierza

Sprawiedliwego.

KAZIMIERZ SPRAWIEDLIWY

• Nie otrzymał ziemi na mocy statutu, prawdopodobnie był pogrobowcem.

• Pozbawił władzy seniora Mieszka III i przejął w dziedziczne władanie Małopolskę z Krakowem. Uzyskał na to zgodę duchowieństwa i dostojników krakowskich po zjeździe w Łęczycy w 1180 roku.

• Jego rządy kończą okres pryncypatu.

LESZEK BIAŁY

• Syn Kazimierza Sprawiedliwego. Rządził Małopolską z

Krakowem od 1202 roku.

• Jego panowanie rozpoczyna okres pełnego rozbicia

dzielnicowego.

KONRAD MAZOWIECKI

Młodszy syn Kazimierza Sprawiedliwego.

Na mocy układu z bratem Leszkiem Białym w 1202 roku

otrzymał dzielnicę składającą się z Mazowsza, Kujaw,

Sieradza i Łęczycy.

W 1226 r. sprowadził Zakon Krzyżacki do Polski i oddał

im w lenno ziemię chełmińską.

HENRYK I BRODATY

Wnuk Władysława II.

Twórca tzw. monarchii Henryków śląskich.

Przejął kontrolę nad dużą ilością dzielnic: księstwem

wrocławskim, Małopolską z Krakowem, Wielkopolską.

HENRYK II POBOŻNY

Syn Henryka I Brodatego.

Poległ w bitwie pod Legnicą w 1241 roku z Mongołami.

P R Z E M Y S Ł II

Książę wielkopolski.

Władał Wielkopolską i Pomorzem Gdańskim, dzięki umowie na przeżycie z księciem Mszczujem II.

Koronował się na króla Polski w 1295 roku.

Zginął w 1296 roku.

WACŁAW II CZESKI (1300 – 1305)

• W 1300 roku koronował się na króla Polski.

• Władca z czeskiej dynastii Przemyślidów.

• Rządził Małopolską, częścią Śląska, Wielkopolską,

Pomorzem Gdańskim.

• Hołd lenny złożyły mu Mazowsze i Kujawy.

• Wprowadził do Polski urząd starosty.

WŁADYSŁAW ŁOKIETEK

(1306 – 1333)

Książę brzesko – kujawski.

Przejął władzę nad Kujawami i Małopolską w 1306 roku.

Wielkopolskę dzierżył od 1314 roku.

Utracił Pomorze Gdańskie w 1308 roku i rozpoczął spór polsko – krzyżacki.

W 1320 roku koronował się na króla. Koniec rozbicia dzielnicowego.

W latach 1329 – 1332 wojna polsko – krzyżacka. Łokietek stracił ziemię dobrzyńską i Kujawy.

W 1331 roku bitwa pod Płowcami.

Zawarł sojusz z Węgrami.

KAZIMIERZ WIELKI (1333 – 1370) Syn Władysława Łokietka.

Skodyfikował prawo.

Wprowadził nowy podział administracyjny: ziemie, na czele których mieli stać starostowie.

Wprowadził urzędy centralne: kanclerza i podskarbiego.

Ufortyfikował kraj i zreformował siły zbrojne (chorągwie).

Zawarł wieczysty pokój z Krzyżakami w Kaliszu w roku 1343. Odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską. W rękach Krzyżaków pozostały Pomorze Gdańskie i ziemia chełmińska.

Utracił Śląsk na rzecz Czech.

Przyłączył Ruś Halicko – Włodzimierską.

Był ostatnim Piastem na polskim tronie.

Bibliografia:

• Materiały zamieszczone w Internecie przez Ośrodek Rozwoju Polskiej

Edukacji za Granicą.

• Poczet królów i książąt polskich – cykl rysunków Jana Matejki.

• Galeria obrazów Leonarda Stroynowskiego i Zygmunta Papieskiego.

• Podręczniki szkolne z przedmiotu historia.