1

płk Roman Bogacki, I3TO

Przegląd wyróżnionych wniosków II edycji konkursu „INNOWACJE DLA SIŁ ZBROJNYCH”

Inspektorat Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych, przy współpracy Wojskowej

Akademii Technicznej zorganizował konkurs zatytułowany „Innowacje Dla Sił Zbrojnych RP”, który miał za

zadanie wyłonić najlepsze, innowacyjne rozwiązanie technologiczne w dziedzinie obronności.

Celem konkursu była identyfikacja nowoczesnych technologii oraz promocja zaawansowanych

technologicznie produktów i rozwiązań w obszarze obronności. Konkurs był również formą

aktywizowania ośrodków naukowo-badawczych, podmiotów przemysłowych oraz osób prywatnych

w poszukiwaniu ciekawych rozwiązań, które w przyszłości mogą być wykorzystane w Siłach Zbrojnych RP.

Do udziału w konkursie zgłoszono 66 wniosków konkursowych. Wnioski konkursowe przyjmowane

były w ramach trzech kategorii konkursowych: INDYWIDUALNA, PRZEMYSŁ, NAUKA. Kapituła

konkursowa nominowała do nagrody Pryzmat Innowacyjności po 6 najwyżej ocenianych projektów

z każdej kategorii.

W dniu 2 marca 2016 r. w Centrum Konferencyjnym Wojska Polskiego w Warszawie, odbyła się

uroczysta gala stanowiąca uwieńczenie już II edycji tego konkursu. Patronat honorowy nad konkursem

objął Sekretarz Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej. Uroczystość zaszczyciło swoją obecnością

wielu wysokich rangą przedstawicieli Sił Zbrojnych RP i Ministerstwa Obrony Narodowej, z sekretarzem

stanu w MON Bartoszem Kownackim na czele, który w przemówieniu do uczestników gali wyraził

zadowolenie z faktu, że w jednym miejscu spotkało się tak liczne grono przedstawicieli podmiotów

przemysłowych, świata nauki i wojska. Minister Kownacki podkreślił, że budowanie zdolności

nowoczesnej, silnej armii wymaga silnego potencjału krajowego przemysłu obronnego.

Jak wyjaśnił płk Wojciech Ziółkowski, p.o. szefa Inspektoratu Implementacji Innowacyjnych

Technologii Obronnych, „u podstaw organizacji konkursu leży dążenie do identyfikacji nowych rozwiązań

mogących znaleźć zastosowanie w Siłach Zbrojnych RP. Od początku, poprzez konkurs dążymy do

zaktywizowania środowiska naukowego, podmiotów szeroko rozumianego przemysłu obronnego, a także

osób prywatnych”. W każdej z kategorii przewidziano nagrody I-go, II-go i III-go stopnia oraz po trzy

wyróżnienia. Poniżej umieszczono listę laureatów.

W ramach kategorii INDYWIDUALNA Kapituła konkursowa nie przyznała nagrody I stopnia

żadnemu ze zgłoszonych projektów. Nagrodę II stopnia uzyskał pan Mirosław Szymkowiak za projekt

Wielopaliwowy silnik spalinowy Szymkowiaka ze zmiennym stopniem sprężania oraz Pan Marek

Jankiewicz za projekt Monitorowanie kondycji i zapewnienie bezawaryjnej pracy napędów i urządzeń

pomocniczych w systemach okrętowych. Nagroda III stopnia trafiła w ręce Panów Mariusza Księżyka

i Pawła Niegodajewa za projekt Ultramobilny kołowy robot bojowy. Wyróżnienia otrzymali pozostali

uczestnicy konkursu, których projekty znalazły się w gronie laureatów nominowanych do nagrody.

Wyróżnienia otrzymali Pan Maciej Matyjasiak za projekt Bezzałogowa wodoszczelna platforma

zwiadowcza UAV na potrzeby służb specjalnych, Pan Ryszard Stanisław Czarnecki za projekt Mechaniczny

system nurkowy o bardzo krótkiej dekompresji i szerokim zakresie zastosowania: od HAHO i do 100 m

pod wodą oraz Pan Jakób Osiński za projekt Projekt PROSOL - Eliminacja możliwości postrzału żołnierza

na misjach zagranicznych oraz operacjach wewnętrznych.

2

Najwyżej ocenione projekty w kategorii INDYWIDUALNEJ:

Wielopaliwowy silnik spalinowy Szymkowiaka ze zmiennym stopniem sprężania – nagroda II stopnia

Przedmiotem zgłoszenia konkursowego jest wielorzędowy, wielopaliwowy silnik spalinowy ze

zmiennym stopniem sprężania zadawanym z zewnątrz w sposób płynny w czasie pracy silnika. Cechą

charakterystyczną tego urządzenia jest sposób przeniesienia ruchu posuwisto-zwrotnego tłoków na ruch

obrotowy wału korbowego a także umieszczenie wału

korbowego pomiędzy rzędami cylindrów. W urządzeniu

tym zasadniczo nie występują zjawiska nowe oraz

problemy konstrukcyjnie, które nie zostały już

wcześniej rozwiązane. Konstrukcja ta jest bardzo

elastyczna. W rozwiązaniu tym konstruktor ma do

dyspozycji zdecydowanie większą ilość zmiennych

swobodnych niż w rozwiązaniach tradycyjnych, które

może wykorzystać do realizacji założonego parametru

konstrukcji. Zmianę stopnia sprężania powoduje

wymuszony z zewnątrz od 0 -180O obrót wału (na animacji zaznaczony kolorem brązowym) z osadzonym

na nim w sposób trwały mimośrodem, (który na animacji pokazany jest kolorem ciemnoniebieskim) na

którym w jego osi porusza się wahliwie wahacz, (pokazany na animacji dla tłoka lewego w kolorze

zielonym) połączony poprzez sworznie z korbowodem wału korbowego i korbowodem tłoka. Każdy tłok

związany jest z wałem korbowym poprzez osobny wahacz, korbowód tłokowy, korbowód wału

korbowego i mimośród .Wskutek obrotu wału wahacza w przestrzeni przemieszcza się oś obrotu

wahacza( oś mimośrodu) a tym samym zmienia się położenie górnego martwego punktu tłoka(GMP).

Kolorem czerwonym pokazano układ mechaniczny dla tłoka prawego.

Rozwiązanie to umożliwia uzyskanie szeregu korzystnych cech w porównaniu z jednostkami

tradycyjnymi takich jak:

płynnej zmiany stopnia sprężania w trakcie pracy urządzenia,

asymetrii czasu procesu rozprężania i sprężania,

momentu obrotowego od samego początku procesu rozprężania skoku tłoka, którego długość

jest zasadniczo inna niż 2 krotność długości promienia korby wału korbowego,

wielokrotnie mniejszej siły bocznej działającej na tłok, niż w rozwiązaniach tradycyjnych, a tym

samym zmniejszenie zużycia gładzi cylindrów i tłoków,

połączenie cech silnika krótko-skokowego(wał korbowy) z długo-skokowym(skok tłoka),

podniesienie sprawności w tym zmniejszenie strat ciepła do układu chłodzenia,

wyeliminowanie wodzika w silniku okrętowym dla S|D > 2,

montaż wału korbowego z góry silnika.

3

Monitorowanie kondycji i zapewnienie bezawaryjnej pracy napędów i urządzeń pomocniczych

w systemach okrętowych – nagroda II stopnia

Celem projektu jest zwiększenie niezawodności napędów i urządzeń pomocniczych mających

bezpośredni wpływ na funkcjonowanie okrętu jak również zapewnienie cichej pracy siłowni od strony

hydroakustycznej. W sytuacji zagrożenia okrętu nagłe zatrzymanie nawet na chwilę może być bardzo

niebezpieczne dla załogi oraz samego okrętu. Chwilowe zatrzymanie pomp chłodzenia SW, LT albo HT dla

napędu głównego może powodować jego zatrzymanie albo uszkodzenie. Podobny wpływ może mieć

uszkodzenie wentylacji przedziału maszynowego co bezpośrednio oddziałuje na spadek mocy SG. Projekt

pozwala zapobiegać powyższym sytuacjom. Może również ułatwić planowanie remontów oraz

diagnostykę problemów pomp, silników elektrycznych itp. Działanie systemu polega na wykrywaniu

wibracji i pomiarach temperatury wyżej wymienionych podzespołów w systemach okrętowych za

pomocą specjalnych akcelerometrów MEMS. Akcelerometry MEMS dzięki bardzo małym wymiarom

w technologii SMD oraz spełnieniu wymogów normy IP68 umożliwiają łatwy montaż i długą bezawaryjną

pracę czujników. Dodatkowa zaletą jest użycie 3-osiowego cyfrowego akcelerometru i żyroskopu

charakteryzujących się wysoką dokładnością pomiaru. Wbudowany w ten sam układ scalony czujnik

temperatury pozwala potwierdzić diagnozę albo wskazać uszkodzenie w innym miejscu. Dane

z akcelerometru za pomocą cyfrowej magistrali wykluczającej błędy transmisji są przesyłane do stacji

zbiorczej do której może być podłączonych aż 16 czujników. Zapewnia modułowość systemu i zmniejsza

liczbę kabli w przedziale maszynowym. Modułowa budowa daje łatwe możliwości rozbudowy sytemu

w dowolnym momencie. Przeciętny okręt potrzebuje od 3 do 7 stacji zbiorczych, dane są przesyłane do

komputera znajdującego się w centrum manewrowo-kotrolnym. Na ekranie komputera są wyświetlane

cztery wyniki pomiarów dla każdego punktu pomiarowego, wibracje w trzech osiach i temperatura

dająco dodatkowo możliwość na przykład wykrywania przeciążeń silników elektrycznych. Każdy mierzony

parametr posiada dwa poziomy alarmowe: ostrzeżenie i alarm. Do pojawienia się ostrzeżenia praca

sytemu jest całkowicie bezobsługowa. System posiada własny sygnalizator optyczno akustyczny

z możliwością podłączenia do IAS. Po wystąpieniu ostrzenia należy sprawdzić czy jest to tylko chwilowe

przeciążenie. Jeżeli na wykresie wibracji w funkcji czasu dana wartość od dłuższego czasu regularnie

wzrasta należy wykonać remont uszkodzonych łożysk albo tylko zdjąć obciążenie czy dokonać

z osiowania sprzęgła. W innym przypadku należy dokonać wymiany przekaźnika termicznego silnika

4

elektrycznego gdyż temperatura samego silnika była w dopuszczalnym zakresie a pompa się wyłącza. Jak

widać prezentowany system pozwala zaoszczędzić wiele godzin pracy i nakładów finansowych oraz

znacząco wpłynąć na bezpieczeństwo ruchu okrętu i eksploatacji siłowni okrętowej

Ultramobilny kołowy robot bojowy – nagroda III stopnia

Rozwój technologii wojskowych powinien być

skierowany na rozwiązania, które w realny sposób

pozwolą na ograniczenie do minimum sytuacji, w

których zagrożone jest życie żołnierza. Kamieniem

milowym rozwoju sprzętu wojskowego było

wprowadzania systemów bezzałogowych, zdolnych

do realizacji zadań bojowych bez bezpośredniego

zaangażowania żołnierzy i narażania ich na

niebezpieczeństwo. Rozwój technologii platform

bezzałogowych zwiększa efektywność wojska,

zwłaszcza w zadaniach związanych z walką w terenie

zurbanizowanym, obserwacji i wskazywania celów,

rażenia oraz przeciwdziałania np. improwizowanym urządzeniom wybuchowym.

Obecnie w najnowocześniejszych armiach świata panuje trend wyposażania ich w bezzałogowe

statki latające zarówno w celach rozpoznawczych jak i uderzeniowych. Polska armia również ma w planie

wprowadzenie takich jednostek do służby. Niestety jednostki latające w obecnej formie często nie są

w stanie bezpośrednio zastąpić żołnierza na polu bitwy, a przedstawiony w ramach niniejszego konkursu

pomysł „Ultramobilnego kołowego robota bojowego” (w skróce UKRB) jest w stanie pełnić taką rolę.

Obecne konstrukcje mobilnych robotów specjalistycznych, produkowanych w Polsce jak i na

świecie, bazują praktycznie na tym samych schemacie konstrukcji, czyli: wielokołowe lub gąsiennicowe

podwozie o niewielkich rozmiarach oraz zamocowany na nim wysoki manipulator. Konstrukcja taka nie

nadaje się do stosowania na typowym polu walki, ponieważ jest mało zwrotna, nie rozwija dużych

prędkości w terenie oraz ma wysoko położony środek ciężkości. Nawet pokonywanie niewielkich stopni

wymaga stosowania dodatkowych elementów konstrukcyjnych.

Proponowana konstrukcja robota UKRB dzięki swoim unikalnym cechom i niewielkim rozmiarom

może swobodnie poruszać się w trudnym terenie: lesie, terenie miejskim, terenie piaszczystym

i podmokłym, może pokonywać przeszkody wodne, a mimo to zachowuje bardzo dużą zwrotność

i szybkość. UKRB może być wyposażony w pancerz i broń o różnorodnych gabarytach. Jego ergonomiczna

budowa pozwala na łatwy transport lotniczy, wodny lub lądowy. Prosta budowa i brak ruchomych

elementów zawieszenia sprawia, że konstrukcja jest niezawodna i łatwa w naprawie. Cała konstrukcja

UKRB (budowa i napęd) na nowo definiuje ideę nowoczesnego robota pola walki wykorzystując przy tym

najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne stosowane w automatyce. Przedstawiona konstrukcja

zrywa z dotychczasowymi próbami dostosowania konwencjonalnych napędów, tj. napędy gąsiennicowe

i wielokołowe, do tego rodzaju zadań.

5

Pomysł jest niezwykle innowacyjny, ponieważ łączy

ze sobą szeroki wachlarz rozwiązań technologicznych

w jednym urządzeniu mającym potencjalnie szereg

zastosowań taktycznych. Automatyzacja i robotyzacja

pola walki staje się faktem. Z czasem następowała będzie

coraz większa dynamika wprowadzania różnorodnych

bezzałogowych systemów do użytku walczących wojsk.

Proponowany projekt jest odważnym, a zarazem

nowoczesnym przedsięwzięciem, które w realny sposób

podniesie innowacyjność Sił Zbrojnych RP i przyczyni się

do ochrony wielu istnień ludzkich poprzez zastąpienie ich

w sytuacjach kryzysowych.

Bezzałogowa wodoszczelna platforma zwiadowcza UAV na potrzeby służb specjalnych – wyróżnienie

Czterowirnikowa platforma M100 zaprojektowana została z myślą o wykonywaniu misji sił

specjalnych w każdych warunkach pogodowy. Quadrocopter wyposażony będzie w dwie kamery HD.

Jedna z nich służąca do przekazywania obrazu operatorowi kamery, druga zaś termowizyjna/go pro

(transmitowany obraz w jakości FULL HD na odległość około 600m), do podglądu kontrolowanego terenu

na który planowany jest „nalot” l ub ochrona. Platforma M100 wyposażona będzie w akumulatory

umożliwiające lot do 40 min. Czas ten osiągnąć można jedynie w przypadku użyciu bardzo lekkich

materiałów. W omawianym projekcie kadłub zostanie wykonany z włókna węglowego oraz użyte

zostaną wysokiej klasy silniki wraz z

regulatorami renomowanej firmy T-motor. Cała

platforma będzie miała szybko demontowane

ramiona wraz ze śmigłami, które wystarczy

wsunąć w kadłub. Za pomocą szybkiego

montażu platforma będzie gotowa do lotu w

około 4 min. Dodatkowo projekt obejmował by

budowę centralnego panelu dowodzenia z

którego statek powietrzny był by pilotowany oraz operator kamery miał by możliwość korygowania

obrotu kamery podglądowej

Mechaniczny system nurkowy o bardzo krótkiej dekompresji i szerokim zakresie zastosowania: od HAHO

i do 100 m pod wodą – wyróżnienie

Projekt oparty jest o rozwiązanie patentowe zgłoszone w Urzędzie Patentowym RP P-411743,

przez kmdr dr hab. inż. Ryszarda Kłosa, prof. AMW oraz Ryszarda Czarneckiego o tytule: „Sposób

modyfikacji obiegów otwartych, półzamkniętych i zamkniętych do stałego ciśnienia cząstkowego tlenu,

przy szybkich zmianach głębokości”.

Dotyczy sprzętu do nurkowania, funkcjonującego jako obieg otwarty i półzamknięty. Urządzenie ma

wyłącznie mechaniczną konstrukcję. Dzięki jego innowacyjnej budowie pozwala osiągnąć istotnie lepsze

parametry w zakresie bezpieczeństwa, możliwości zastosowania i kosztów produkcji niż produkty

konkurencyjne. W układzie tworzenia mieszaniny oddechowej tego rozwiązania występuje równoczesne

6

otwieranie zaworu tlenowego i gazu obojętnego lub mieszaniny z tlenem (np. powietrze lub trimiks).

Urządzenie, dzięki układowi stałej głębokości, pokrywa zakresem ochrony wysokości od 11 000 m n.p.m

do 60 p.p.m (dla wykorzystania sprężonego powietrza) lub do 100 m p.p.m (dla helu i trimiksu). W każdej

sytuacji gwarantuje maksymalną dopuszczalną wartość ciśnienia cząstkowego tlenu (ppO2). Niezależnie

od warunków nie ma możliwości powstania w nim dropu tlenowego (spadku poniżej poziomu

fizjologicznie dopuszczalnego). Jednocześnie ogranicza nasycanie tkanek podczas: zanurzania, dennej

fazy nurkowania i wynurzania, zapewniając tym samym najkrótszą możliwą dekompresję. Urządzenie

chroni przed powstaniem mieszaniny hipoksycznej w sytuacji np. przepłukania maski powtarzającego się

kilka razy, czy oddychania 2 nurków z jednego aparatu.

Posiada szerokie spektrum potencjalnego zastosowania: MCM, Specjalne Wojska, HAHO, ochrona dla

załóg OP (jako sprzęt ucieczkowy, desantowy, do prac podwodnych), prace w atmosferze trującej

Projekt PROSOL - Eliminacja możliwości postrzału żołnierza na misjach zagranicznych oraz operacjach

wewnętrznych - wyróżnienie

Celem projektu jest całkowite wyeliminowanie bądź znaczne ograniczenie zjawiska „Friendly Fire”

oznaczający przypadkowy bądź celowy ostrzał własnych sił lub środków. System przeznaczony jest

głównie dla oddziałów wojskowych, lecz również odnajduje zastosowanie w służbach np. Policja, Straż

Graniczna. Może również posłużyć jako system ochronny w szkołach wojskowych, aby wyeliminować

„Friendly Fire” wśród nie doświadczonych z bronią, młodych ludzi. System wykorzystuje zaawansowaną

technologię wykorzystywaną na rynku zbrojeniowym np. wiązki laserowe czy też automatyczną blokadę

spustu.

W ramach kategorii NAUKA Kapituła konkursowa przyznała nagrodę I stopnia Politechnice

Gdańskiej za projekt System obrony przeciwminowej OPM pk. Głuptak. Nagrodę II stopnia uzyskał

Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej za projekt Neutralizator min wybuchowy, natomiast nagroda III

stopnia trafiła do Instytutu Metali Nieżelaznych (Oddział w Poznaniu) za projekt Bateria termiczna BTR -

06 amunicji precyzyjnego rażenia, w tym do przenośnego przeciwlotniczego zestawu rakietowego

PIORUN (rozwinięcie PZR GROM). Pozostałe nominowane do nagrody instytucje to: Instytut Techniczny

Wojsk Lotniczych za projekt Innowacyjny system amortyzacji sterowany polem elektromagnetycznym,

Instytut Technologii Elektronowej za projekt Polski tranzystor mikrofalowy PolHEMT AlGaN/GaN dla

radiolokacji oraz ponownie Wojskowy Instytut Techniki Inżynieryjnej za projekt Urządzenie

termoelektrochromowe (TEChrom™)

Najwyżej ocenione projekty w kategorii NAUKA:

System obrony przeciwminowej OPM pk. Głuptak – nagroda I stopnia

System OPM Głuptak opracowano realizując szereg projektów od roku 1999, które pozwoliły na

opracowanie i przebadanie wielu innowacyjnych rozwiązań konstrukcyjnych i technologii. W roku 2008

zgodność parametrów opracowanego systemu z Założeniami Taktyczno-Technicznymi potwierdzono

w badaniach kwalifikacyjnych zakończonych pozytywnym orzeczeniem. Potwierdzono je ponownie

podczas badań zdawczo odbiorczych serii próbnej w roku 2013. Obecnie projekt znajduje się w fazie

badań eksploatacyjnych. W fazie produkcji znajduje się również system przeznaczony na okręt serii

Kormoran II.

7

System głębinowy OPM przeznaczony jest do identyfikacji i niszczenia min morskich wykrytych

przez inne środki techniczne. System OPM pk. Głuptak przeznaczony jest do montażu na

wyspecjalizowanym okręcie przeciwminowym, okręcie innego typu adoptowanym do zadań

przeciwminowych lub na nabrzeżach.

W skład systemu głębinowego OPM wchodzą pojazdy głębinowe jednorazowego użytku (pojazdy

Głuptak), które przenoszą ładunki wybuchowe do niszczenia min.

Pojazd Głuptak przenosi znajdujący się w głowicy obrotowej, ładunek niszczący na odległość

poziomą minimum 400 m od miejsca, z którego został zwodowany.

Po dopłynięciu pojazdu Głuptak do celu, operator identyfikuje cel za pomocą urządzeń

telewizyjnych. Jeżeli cel zostanie

zidentyfikowany jako mina, ładunek

niszczący kierowany jest na wybrany przez

operatora punkt na kadłubie miny i

odpalany kodowanym sygnałem wysyłanym

przez operatora z konsoli sterowniczej

zespołu zabezpieczająco odpalającego

umieszczonej w Konsoli Operatora systemu

UKWIAŁ/GŁUPTAK.

Funkcjami pojazdu Głuptak steruje

się za pomocą przewodu sterowniczego.

W misjach bojowych stosuje się przewód

sterowniczy jednorazowego użytku w postaci włókna optycznego. W misjach treningowych

i rozpoznawczych stosuje się przewód sterowniczy wielokrotnego użytku.

Funkcjami pojazdu Głuptak steruje wyszkolony operator używając do tego celu Konsoli Operatora.

Do sterowania pojazdem Głuptak wykorzystuje się Konsolę Operatora systemu pk. Ukwiał po

zainstalowaniu odpowiednich urządzeń komunikacyjnych i oprogramowania sterowniczego dla sytemu

GŁUPTAK. Na okrętach, które nie posiadają Konsoli Operatora systemu UKWIAŁ, sterowanie pojazdem

odbywa się przy użyciu Przenośnej Konsoli Operatora wchodzącej w skład systemu Głuptak

z wykorzystaniem urządzeń okrętowych: sonar, hydroakustyczny system nawigacyjny

Neutralizator min wybuchowy – nagroda II stopnia

Neutralizator min wybuchowy przeznaczony jest do unieszkodliwiania przedmiotów

niebezpiecznych typu miny, improwizowane urządzenia wybuchowe (IED), pociski moździerzowe,

artyleryjskie poprzez zniszczenie ich zapalnika.

Neutralizator wybuchowy składa się ładunku wybuchowego,

celownika i stojaka. Wykorzystywany w neutralizatorze ładunek

wybuchowy (TNT lub materiał plastyczny) jest umieszczony w

obudowie, która zawiera w przedniej części płaską wkładkę

metalową i nakrętkę, w środkowej części uchwyt montażowy,

natomiast w tylnej części pokrywę z otworem na zapalnik

elektryczny. Płaska wkładka metalowa jest głównym elementem,

powodującym zniszczenie zapalnika neutralizowanego obiektu

8

(Neutralizator wybuchowy – nr zgłoszenia P.413720, data rejestracji dokonanego zgłoszenia:

28.08.2015r. (POTWIERDZENIE Urzędu Patentowego RP z dn. 01.09.2015r.).

Neutralizator posiada wyposażenie dodatkowe, w skład którego wchodzi podstawa oraz ubijak

z wiertłem.

Bateria termiczna BTR - 06 amunicji precyzyjnego rażenia, w tym do przenośnego przeciwlotniczego

zestawu rakietowego PIORUN (rozwinięcie PZR GROM) – nagroda III stopnia

Instytut Metali Nieżelaznych jest instytutem badawczym prowadzącym m.in. małoseryjną

produkcję w Zakładzie Produkcji Specjalnej w obszarze specjalnych i niszowych chemicznych źródeł

prądu. Bateria termiczna BTR-06 stanowi efekt prac własnych prowadzonych przez IMN CLAiO począwszy

od naukowych badań podstawowych w zakresie materiałów i komponentów poprzez prace rozwojowe,

wdrożeniowe aż po produkcję seryjną. Bateria została opracowana na bazie własnej nowej generacji

technologii proszkowej wytwarzania rezerwowych baterii termicznych. Technologia oraz powstałe na jej

bazie wyroby są wolne od ograniczeń państw i firm trzecich.

BTR-06 jest odpowiedzią na zapotrzebowanie przemysłu

zbrojeniowego, ściśle spełnia indywidualne wymagania

zespołów wyższego rzędu, pod kątem których została

zaprojektowana, w tym przypadku modułów PPZR PIORUN.

Może być także stosowana w zasilaniu układów sterowania

innych obiektów rakietowych, amunicji rakietowej, precyzyjnej

amunicji artyleryjskiej, amunicji specjalnego przeznaczenia,

sensorów, robotów, automatów specjalizowanych, celów

powietrznych, systemów i modułów kosmicznych. Technologie baterii termicznych można zaliczyć do

kluczowych a nawet krytycznych możliwości rozwoju wskazanych systemów uzbrojenia.

Innowacyjny system amortyzacji sterowany polem elektromagnetycznym, - wyróżnienie

Przedmiotem innowacji technicznej, która może być z powodzeniem zastosowana w Siłach

Zbrojnych RP jest demonstrator systemu amortyzacji, sterowanego za pomocą pola

elektromagnetycznego. Daje on możliwość sterowania oporami ruchu tłoczyska dzięki zmianom

natężenia pola elektromagnetycznego oraz redukcję przemieszczenia elementu wykonawczego, jakim

jest tłok amortyzatora, bez konieczności komplikowania jego konstrukcji. Istotnym elementem systemu

amortyzacji jest innowacyjna ciecz inteligentna o polepszonych własnościach smarnych, która umożliwia

sterowanie siłą tarcia i reologią cieczy, ale także poprawia trwałość elementów pracujących w jej

środowisku w porównaniu do cieczy

magnetoreologicznych dostępnych na rynku.

demonstrator innowacyjnego systemu amortyzacji nie

wymaga tak wysokich natężeń pola elektromagnetycznego

(kilka kA) jak w dotychczas znanych rozwiązaniach. Badania

charakterystyk innowacyjnego amortyzatora

wspomaganego prądem stałym o natężeniu do 10 A i

napięciu do 30V, potwierdzają możliwości szerokiego

zakresu sterowania oporami ruchu. Kolejną zaletą nowego

9

rozwiązania technicznego jest prosta budowa oraz mniejsze wymiary i masa obiektu, w porównaniu do

rozwiązań znanych na rynku tłumików magnetoreologicznych. Jedną z najistotniejszych zalet jest

możliwość ograniczenia skoku tłoka, dzięki odpowiedniemu sterowaniu natężeniem pola

elektromagnetycznego. Jako demonstrator innowacyjnego systemu amortyzacji zastosowano tłumik

drgań podwozia samolotu wojskowego. Przeprowadzone badania laboratoryjne potwierdzają możliwość

skutecznej amortyzacji nierówności dróg pokonywanych przez platformy wojskowe i pojazdy kołowe.

Zauważa się także możliwość wykorzystania takiego układu do amortyzacji siły odrzutu broni małego i

średniego kalibru, a także jako amortyzatory drgań łopat wirników nośnych w śmigłowcach.

Innowacyjny, sterowany amortyzator o zmiennych oporach ruchu i skoku tłoka wpisuje się w potrzeby Sił

Zbrojnych RP wynikające z „Priorytetowych kierunków badan w resorcie obrony narodowej na lata 2013-

2022” w zakresie technologii przełomowych i inteligentnych materiałów oraz materiałów nowoczesnych.

Mając na uwadze „Plan modernizacji technicznej Sił Zbrojnych na lata 2013-2022” przedmiot innowacji

może mieć zastosowanie w systemach uzbrojenia i obrony przeciwlotniczej a także technice lotniczej i

naziemnej.

Polski tranzystor mikrofalowy PolHEMT AlGaN/GaN dla radiolokacji - wyróżnienie

Celem projektu było opracowanie technologii i wykonanie demonstratora tranzystora

mikrofalowego AlGaN/GaN HEMT przeznaczonego do zastosowań w układach mikrofalowych na pasmo

S. Nowatorstwo projektu w skali światowej polega na wykorzystaniu struktur półprzewodnikowych

AlGaN/GaN hodowanych na półizolacyjnych podłożach z monokrystalicznego GaN wytwarzanego metodą

ammonotermalną.

Główną przesłanką do podjęcia badań nad rozwiązaniem będącym przedmiotem projektu było

zapotrzebowanie na polski tranzystor wykonany w technologii GaN, spójnie z deklaracją intencji jednego

z potencjalnych odbiorców – spółki Bumar Elektronika S.A. (obecnie PIT-RADWAR S.A.) i mapą drogową

EDA.

Projekt PolHEMT zgrupował czołówkę zespołów rozwijających w kraju technologie azotkowe –

AMMONO S.A. i TopGaN sp. z o.o. oraz IWC PAN i IF PAN, a także Instytut Technologii Elektronowej

prowadzący od 2004 r. prace nad technologia tranzystorów mikrofalowych w ramach projektów

statutowych , europejskich FP6-7 i POIG. Gwarantem poprawności specyfikacji, charakteryzacji struktur

GaN HEMT i pomiarów testowych był Instytut Radiotechniki i Technik Multimedialnych PW, partner

o światowej renomie w zakresie projektowania i realizacji wzmacniaczy dużych mocy dla potrzeb

systemów radionawigacyjnych i łączności bezprzewodowej.

Przyjęta strategia badawcza umożliwiła opracowanie w pełni azotkowej technologii tranzystora

HEMT. Prace obejmowały:

i) technologię monokrystalizacji objętościowych podłoży SI GaN

ii) wzrost epitaksjalny struktur AlGaN/GaN przy użyciu dwóch technik – MOVPE oraz MBE,

iii) procesy trawienia, metalizacji, izolacji i pasywacji składające się na pełny cykl wytwarzania

funkcjonalnej struktury tranzystora HEMT, oraz iv) elementy montażu, a w szczególności

ścienianie podłoży GaN i wykonanie przepustów (via) ze źródła przez podłoże

półprzewodnikowe do metalizacji spodniej części modułu.

10

Wymiernym wynikiem projektu są w pełni polskie mikrofalowe tranzystory AlGaN/GaN HEMT na

monokrystalicznym krajowym podłożu z azotku galu. Zarówno jakość podłoży, jak i parametry

wytworzonych tranzystorów są porównywalne do równoważnych produktów zagranicznych, np. USA.

Uzyskane wyniki są zgodne z celami i programem modernizacji technicznej Sił Zbrojnych w latach

2013-2022. W szczególności dotyczy to opracowania i produkcji modułów nadawczo-odbiorczych

z tranzystorami HEMT na bazie GaN do budow wielofunkcyjnych radarów dla obrony przeciwlotniczej

i przeciwrakietowej naszego kraju

Urządzenie termoelektrochromowe (TEChrom™) - wyróżnienie

Prezentowany do Konkursu wynalazek obejmuje zakres kilku dyscyplin naukowych: chemii, optyki

i elektroniki. Przedstawia on konstrukcję urządzenia termo–elektro–chromowego, które może być

stosowane w postaci okien i/lub wyświetlaczy jedno- lub wielopikselowych.

Materiały chromogenne tzn. takie, które zmieniają barwę, przyciągają uwagę w ostatnich

dziesięcioleciach ze względu na ich szerokie potencjalne zastosowania. Stanowią one rodzinę związków,

które zmieniają poziom transmisji, absorpcji i/lub odbicia światła w wyniku czego obserwuje się zmianę

ich koloru. Spośród wielu bodźców zewnętrznych, zmiana barwy może być spowodowana m.in.

oddziaływaniem światła (fotochromizm), temperatury (termochromizm), ciśnienia (barochromizm) lub

pola elektrycznego (elektrochromomizm). Zmiana barwy za pomocą pola elektrycznego znalazła już

szeroko zastosowane w komercyjnych rozwiązaniach stosowany w przemyśle motoryzacyjnym

i lotniczym. Zjawisko termochromizmu wykorzystuje się w medycynie do badania temperatury ciała

ludzkiego jak również w diagnostyce medycznej. Połączenie materiałów i zjawisk może prowadzić do

uzyskania nowej jakość, nowego produktu. Prezentowane rozwiązanie jest przykładem połączenia

właściwości grzejnych mono– lub wielowarstwy grafenowej (spełniającej funkcję warstwy termicznej

sterowanej elektrycznie) oraz warstwy materiału termochrmowego, którego obserwowane barwy są

wynikiem kontrolowanych zmian.

Zgłaszany wynalazek został opracowany przy współudziale Instytutu Technologii Materiałów

Elektronicznych w Warszawie.

W ramach kategorii PRZEMYSŁ Kapituła konkursowa przyznała nagrodę I stopnia firmie PCO S.A. za

projekt Kamera termowizyjna KLW-1 "Asteria". Nagrodę II stopnia uzyskała firma Maveric sp. z o.o. za

projekt Innowacyjne zabezpieczenia antykorozyjne sprzętu wojskowego, natomiast nagroda III stopnia

trafiła do firmy SIRC sp. o.o. za projekt Krzemowe mikrofalowe układy scalone na pasmo 10 GHz.

Pozostałe nominowane do nagrody instytucje to: Robotics Inventions Sp. z o.o. za projekt Autonomiczny

rój robotów inspekcyjnych, Teldat Sp. z o.o. sp.k. za projekt Sieciocentryczna Platforma

Teleinformatyczna JAŚMIN jako innowacyjny, kompleksowy, wzajemnie spójny i unikalny System

Systemów w zakresie wsparcia (w tym automatyzacji) dowodzenia i łączności, dedykowany dla

wszystkich szczebli dowodzenia do żołnierza włącznie oraz Wojskowe Zakłady Łączności Nr 1 S.A. za

projekt Mobilny węzeł łączności

11

Najwyżej ocenione projekty w kategorii PRZEMYSŁ:

Kamera termowizyjna KLW-1 "Asteria" – nagroda I stopnia

Chłodzona kamera termowizyjna KLW-1 jest przeznaczona do systemów kierowania ogniem oraz

systemów obserwacyjno-rozpoznawczych.

Kamera termowizyjna chłodzona pracująca w paśmie 8-12 m – detektor MCT III generacji,

rozdzielczość matrycy 640 x 512 pikseli.

Kamera może być stosowana:

w systemach kierowania ogniem uzbrojenia

systemowego

w systemach obserwacyjno-rozpoznawczych

Cechy wyróżniające proedukt:

wysokiej jakości chłodzony detektor III generacji

wybór pola analizy układów automatyki obrazu

Funkcje dodatkowe: panel sterujący, zmiana polaryzacji

obrazu, zmiana orientacji obrazu, znaki celownicze,

regulacja kontrastu i jasność: ręczna/automatyczna,

uwydatnianie szczegółów w obrazie, wybór pola analizy

automatyki obrazu

Innowacyjne zabezpieczenia antykorozyjne sprzętu wojskowego – nagroda II stopnia

Zabezpieczenia antykorozyjne VCI stanowi innowacyjne rozwiązanie dla branży metalowej. VCI

(Volatile Corrosion Inhibitor) to lotne inhibitory korozji, które działając na odległość 30-40 cm od

powierzchni nośnika, osadzają się na detalu (nawet w trudno dostępnych miejscach) tworząc

niewidzialną powłokę antykorozyjną.

Zabezpieczenia antykorozyjne VCI stanowią metodę suchą, pozbawioną tradycyjnych etapów

konserwacji (wszelkiego rodzaju smarami oraz olejami). Po rozpakowaniu detal jest gotowy do użycia –

nie ma potrzeby przeprowadzania procesu mycia oraz rozkonserwowywania, ponieważ inhibitory korozji

ulatniają się samoczynnie do atmosfery.

Spakowanie przykładowo broni w folię antykorozyjną VCI Maverick M300 oraz zabezpieczenie

wnętrza lufy prętem antykorozyjnym VCI Maverick M5003 gwarantuje zabezpieczenie całego detalu

przed szkodliwym działaniem korozji na czas

magazynowania oraz transportu.

Folia antykorozyjna VCI Maverick

M300 zapewnia skuteczną ochronę

antykorozyjną sprzętu wojskowego na okres

minimum 6 lat.

Cząsteczki VCI, które sa wtapiane w

procesie produkcji w strukturę folii oraz

pręta chronią szereg multimetali przed

korozją.

12

Obecnie zakończyły się badania w Wojskowym Instytucie Technicznym Uzbrojenia w Zielonce,

potwierdzające skuteczność zabezpieczenia metali za pomocą folii antykorozyjnej VCI Maverick M300

oraz pręta antykorozyjnego VCI Maverick M5003 na okres 6 i 10 lat.

Krzemowe mikrofalowe układy scalone na pasmo 10 GHz – nagroda III stopnia

Celem projektu jest opracowanie, wytworzenie i charakteryzacja innowacyjnych krzemowych

układów scalonych nadawczo-odbiorczych z przeznaczeniem do budowy systemów radarowych

krótkiego zasięgu na pasmo 10 GHz, wyróżniających się w kontekście międzynarodowym następującymi

cechami:

a) Bardzo wysokim stopniem integracji (układ scalony zawierający kompletny układ nadawczo-

odbiorczy),

b) Bardzo niskim poborem mocy (poniżej 500mWW), oraz

c) Niskim kosztem jednostkowym przy dużym wolumenie produkcji.

Projekt rozpoczął; się 01.04.2014 r. i jest współfinansowany ze środków NCBiR w ramach

programu INNOTECH III, grant nr INNOTECH-K3/HI3/14/227478/NCBiR/14.

W ramach niniejszego przedsięwzięcia zaprojektowane przez SIRC układy scalone zostały

wykonane w technologii półprzewodnikowej SiGe BiCMOS SG25V, zamontowane w obudowy typu QFN

i pomierzone.

Projekt zakończy się 31.03.2016 r. gotowym do wdrożenia i komercjalizacji układem scalonym

przetwornika radarowego na pasmo 8-12 GHz, integrującym pełną funkcjonalność analogową toru

nadawczego (VCO, mieszacze, PA) i odbiorczego (LNA, mieszacze, filtry).

Aktualnie zrealizowane zostały prototypy przetwornika, zamontowane w obudowy QFN

i z sukcesem pomierzone, spełniając założenia projektowe. Finalna wersja przetwornika zostanie wysłana

do produkcji 02.11.2015 r. Będzie gotowy już produkt.

Autonomiczny rój robotów inspekcyjnych – wyróżnienie

Przedmiotem projektu jest autonomiczny rój robotów patrolujących, zapewniający możliwość

wykrywania, analizowania i zwalczania szeregu zagrożeń. Grupa

w całości, jako zestaw od kilku do kilkunastu robotów

bezzałogowych ma charakter autonomiczny. Grupę mogą

tworzyć roboty naziemne (UGV), roboty latające (UAV), aparaty

nawodne (USV) lub aparaty podwodne. W wojskowości

funkcjonują już autonomiczne jednostki realizujące określone

zadania – patrolujące, zwiadowcze czy saperskie. Jednak

dotychczasowe rozwiązania bądź są maszynami

teleoperowanymi przez człowieka, bądź realizują autonomię

robota na poziomie pojedynczej jednostki. Prezentowany projekt

podnosi poziom autonomii na cały rój składający się z wielu

jednostek. Roboty mają możliwość komunikowania się między

sobą nawzajem oraz z pulpitem operatora, system zapewnia

współpracę pomiędzy robotami, ich samodzielne przywoływanie

i koordynowanie działań. Jeżeli jeden z robotów funkcjonujący w roju w czasie patrolu odkryje zagrożenie

13

(np. skażenie chemiczne czy biologiczne lub obecność intruza) będzie w stanie poinformować/przywołać

inne jednostki (według określonego klucza) oraz powiadomić operatora. Dzięki temu jeden operator ma

możliwość nadzorowania pracy wielu jednostek. Ostatecznym rezultatem projektu jest skalowalny i w

pełni parametryzowany system do sterowania grupą robotów realizujących potrzebne, określone przez

użytkownika funkcje. Dzięki zastosowaniu wymiennych głowic ten sam zestaw robotów może realizować

różne funkcje, np. wykrywanie zagrożeń CBRN-E czy obserwacje termowizyjną, wizyjną i akustyczną.

Sieciocentryczna Platforma Teleinformatyczna JAŚMIN jako innowacyjny, kompleksowy, wzajemnie

spójny i unikalny System Systemów w zakresie wsparcia (w tym automatyzacji) dowodzenia i łączności,

dedykowany dla wszystkich szczebli dowodzenia do żołnierza włącznie – wyróżnienie

Sieciocentryczna PlatformaTeleinformatyczna JAŚMIN (zwana również SPT JAŚMIN lub JAŚMIN)

jest flagowym produktem TELDAT. Jest ona innowacyjnym, kompleksowym, spójnym i unikalnym

systemem systemów w zakresie: wsparcia dowodzenia i łączności w Siłach Zbrojnych itp. Stanowi ona

duży zbiór wzajemnie spójnych wyrobów TELDAT, na bazie których jak z klocków Lego można np.

budować zintegrowane systemy informacyjne, zabezpieczające potrzeby w niniejszym zakresie od

szczebla operacyjnego do żołnierza spieszonego włącznie. Jest to aktualnie jedyne tego typu rozwiązanie

w Polsce, a także w wielu dziedzinach w świecie. W skład omawianej platformy teleinformatycznej

wchodzą specjalistyczne: systemy, podsystemy, urządzenia i oprogramowania, z których duża część ma

charakter innowacyjny i może być również wykorzystywana autonomicznie. Rozwiązanie to cechuje:

bardzo duża kompleksowość, spójność – technologiczna, sprzętowa, programowa oraz komponentowa,

wszechstronne i wiarygodne sprawdzenie (również w szerokim zakresie za granicą), skalowalność,

gotowość do użycia, w wielu aspektach unikalność, referencyjność (także w skali międzynarodowej) oraz

wysokie oceny w kraju i za granicą, w tym w NATO. Ta szeroka gama wojskowych rozwiązań IT w pełni

wpisuje się zwłaszcza w: aktualne potrzeby SZ RP w zakresie wsparcia dowodzenia i łączności oraz

pozyskanie przezeń nowych i rozszerzenie dotychczasowych zdolności. Od wielu lat rozwiązanie to było

owocnie i w dużym zakresie wykorzystywane (w tym badane i testowane) m.in. w trakcie największych

międzynarodowych przedsięwzięć wojskowych, gdzie w wielu przypadkach: występowało jako jedyne

polskie oraz np. integrowało systemy innych państw i stanowiło dla nich rozwiązanie odniesienia.

W dużej mierze przyczyniło się m.in. do usytuowania Polski w czołówce NATO w zakresie posiadania

i rozwoju innowacyjnych i kompleksowych rozwiązań w wymienionej dziedzinie, które stanowią istotną

koalicyjną wartość dodaną w tym przedmiocie. O wartości i znaczeniu Systemu Systemów JAŚMIN

(i wchodzących w jego skład komponentów sprzętowych i programowych) dodatkowo zaświadczają jego

liczne:

spektakularne nagrody i wyróżnienia, w tym także uzyskane od Prezydenta RP i Ministra NiSW, za

najbardziej zaawansowany, kompleksowy, innowacyjny i najlepiej służący bezpieczeństwu

żołnierzy wyrób techniki wojskowej;

certyfikaty NATO i np. rekomendacje AON przyznane oprogramowaniu wsparcia dowodzenia

wchodzącemu w skład JAŚMINA, których nie posiada żaden inny tego typu polski wyrób.

Mobilny węzeł łączności – wyróżnienie

Mobilny Węzeł Łączności jest przeznaczony do zapewnienia połączeń transmisyjnych w szkielecie

sieci pomiędzy węzłami łączności stanowisk dowodzenia na poziomie taktycznym w ruchu i na postoju

14

z wykorzystaniem środków satelitarnych oraz radiowych. Ponadto może on spełniać funkcje elementu

dowiązania do sieci szkieletowej z wykorzystaniem bezprzewodowej sieci satelitarnej, radioliniowej

i radiowej oraz kablowej. Przy czym MWŁ zapewnia szybką i efektywną transmisję danych, wideo i głosu

pomiędzy użytkownikami końcowymi systemu, a także wysoką mobilność polowym systemom

dowodzenia i łączności.

W skład zasadniczego wyposażenia Węzła wchodzą: jeden terminal satelitarny do pracy na

postoju, jeden terminal satelitarny do pracy w ruchu, jedna radiolinia pasa III+, radiostacja

szerokopasmowa (docelowo kompatybilna z radiostacją wybraną w ramach programu Rosomak BMS),

radiostacja wielozakresowa i KF.

Opcjonalnie przewiduje się instalować

systemy bezprzewodowe Wi-Fi/WiMAX.

MWŁ wykonany jest w

klimatyzowanym, hermetycznym

kontenerze. Posiada także własne źródło

zasilania, ergonomiczne stanowisko

operatora wewnątrz kontenera oraz

uniwersalny zestaw złączy w tablicy

przyłączeniowej. Niektóre, niezbędne

funkcje operatorskie dostępne są z

kabiny pojazdu. Obsługę Węzła stanowią

2 osoby.

Poza wymienionymi nagrodami została także przyznana nagroda specjalna. Pani Olga

Malinkiewicz, za osiągnięcia w dziedzinie perowskitów, otrzymała nagrodę Szefa Inspektoratu

Implementacji Innowacyjnych Technologii Obronnych „Innowator Roku”.

Podczas uroczystości podpisano list intencyjny w sprawie współpracy pomiędzy Politechniką

Warszawską a I3TO.

Uroczystości towarzyszyła wystawa zorganizowana przez uczestników konkursu, którzy mieli

okazję zaprezentować swoje projekty. Podczas oglądania wystawy zaproszeni goście wyrazili

zainteresowanie wysokim poziomem prezentowanych rozwiązań. Sekretarza Stanu w swoim

przemówieniu podziękował organizatorom i wystawcom za tak duże zaangażowanie, zachęcając

jednocześnie do udziału w kolejnych edycjach konkursu, w celu promowania polskiej myśli technicznej.

Finałową galę uświetnił występ Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego.

15

Rysunek 1 Laureaci w kategorii Przemysł

Rysunek 2 Laureaci w kategorii Nauka

16

Rysunek 3 Laureaci w kategorii indywidualnej

Rysunek 4 Laureatka nagrody specjalnej „Innowator Roku”

17

Rysunek 5 Podpisanie listu intencyjnego w sprawie współpracy I3TO z Politechniką Warszawską

Rysunek 6 Występ artystów Reprezentacyjnego Zespołu Artystycznego Wojska Polskiego