Claudia Müller

Po co języki? Język jest głównym narzędziem, które umożliwia ludziom nawiązywanie kontaktu, wymianę poglądów, a także rozwijanie wspólnych pomysłów. Jest ważny, aby przede wszystkim doskonale opanowały swój język ojczysty, czyli język swojej rodziny. Jest to bowiem podstawa poczucia przynależności do kultury, jak i krok do poznawania kolejnych języków, i do nauki w ogóle. Cel Unii Europejksiej Plan Unii Europejskiej stawia następujęcy cel: „Znajomość języków obcych należy do podstawowych kompetencji, które każdy obywatel potrzebuje do wykształcenia, wymiany kulturowej i doświadczeń osobistych. (...) Dla krajów członkowskich jest więc priorytetem zapewnienie możliwości nauki języka obcego dzieciom w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym. Właśnie w tym okresie kształtuje się nastawienie do innych języków i kultur, co jest decydujące i fundamentalne dla dalszej nauki innych języków. Każde dziecko w UE powinno mieć szansę, podczas edukacji szkolnej opanowania minimum trzech języków w mowie i w piśmie, tzn. na poziomie języka pracy.“

Nauka języków Język jest ważny, aby:

- każde dziecko czuło się pewnie w swoim języku ojczystym „w domu“ i wysławiało się na poziomie adekwatnym do swojego wieku.

- czytanie i słuchanie książek oraz opowiadań stało się elementem dnia codziennego dziecka, umożliwiając w ten sposób łatwy dostęp do języka pisanego.

Jak dziecko uczy się języków?

- już w okresie płodowym w brzuchu matki; - po urodzeniu poprzez intensywne obserwowanie i słuchanie; - poprzez eksperymentowanie z głosem i dźwiękami; - poprzez częste powtarzanie i naśladowanie; - poprzez próby łączenia słów; - poprzez sprawdzanie oddziaływania języka na innych; - poprzez odkrywanie reguł językowych na błędach; - słuchanie i powtarzanie dźwięków, których dorośli już nie słyszą, ponieważ do

11 roku życia narządy słuchu i mowy dzieci są jeszcze bardzo plastyczne. W procesie nauki języków ważne jest to, że

- systematyka opanowywania języka jest naturalna. - rozumienie sytuacji umożliwia w większym stopniu rozumienie towarzyszących

jej wypowiedzi. - dzieci nie muszą rozumieć, co dana osoba do nich mówi, ale co ma na myśli. - dzieci uczą się nowego języka bez wysiłku w sytuacjach im znanych i

autentycznych.

Język ojczysty

- to język, którego człowiek uczy się jako pierwszego poprzez słuchanie i powtarzanie.

- jest przyswajany w sposób naturalny i nieświadomy, a jego nauka ma miejsce w środowisku, które w głównej mierze zajmuje się opieką nad małym człowiekiem.

- dobra znajomość języka ojczystego jest bardzo ważna w dalszym nauczaniu, nie tylko języków obcych.

Język obcy albo drugi język

- człowiek jest w stanie nauczyć się każdego języka, a ich liczba jest biologicznie nieograniczona.

- naukę języka można rozpocząć niezależnie od wieku, ale dzieciom przychodzi ona najłatwiej.

- nauka języka drugiego przebiega nieświadomie i równolegle z nauką języka ojczystego, przynosząc podobne efekty.

- nauka języka obcego jest świadomym procesem.

„Zanurzenie“ w języku obcym – metoda immersji Immersja („zanurzenie“) jest metodą zbadaną przez wielu naukowców, którzy stwierdzili, iż przynosi najlepsze rezultaty na świecie. Pozwala naturalnie i „przy okazji“ uczyć się języka obcego. Daje równe szanse rozwoju językowego wszystkim dzieciom, niezależnie od ich pochodzenia, sytuacji finansowej, czy społecznej. Pracowa z tą metodą oznacza, że:

- „zanurzamy“ uczących się w „morzu“ języka - język obcy to 50% życia codziennego - wszystkie codzienne zajęcia i sytuacje są nazywane w języku obcym - jedna osoba, to jeden język: każda osoba konsekwentnie używa swojego

języka ojczystego w pracy z dziećmi, aby mogły rozróżniać systemy językowe - każdej sytuacji towarzyszy komentarz językowy - nie tłumaczy się z jednego języka na drugi

Opiekunowie i opiekunki posługujący się językiem ojczystym mogą wspomagać się:

- mową ciała, gestami, mimiką - obrazkami, konkrentymi przedmiotami i przykładami filmami - dokładnym i wolniejszym, ale nieprzesadnym mówieniem - powtarzaniem, opisywaniem, zmieniając barwę głosu

Ważne, aby rodzice: - zawsze rozmawiali z dziećmi w tym samym języku, najlepiej swoim ojczystym - dużo rozmawiali z dziećmi - regularnie czytali dzieciom w języku ojczystym - interesowali się opowieściami dziecka z przedszkola albo z szkoły - byli w ścisłym kontakcie z wychowawcami dziecka

- brali aktywny udział w życiu przedszkola i szkoły - nie mieli za dużych oczekiwań względem dziecka - zachęcali dziecko do mówienia w języku obcym, ale nie zmuszali

Język w domu Rodzice są dla swoich dzieci najważniejszymi partnerami towarzyszącymi im w rozwoju. Używany przez nich język jest pierwszym, z którym dziecko ma kontakt. Dzięki niemu przekazuje się nie tylko słowa, ale także uczucia i tradycję. Bardzo ważny punkt jest, aby, rodziców zachęcić do rozmawiania z dziećmi w języku ojczystym nawet wtedy, jeżeli w przedszkolu używany jest inny język. Swobodne i pewne posługiwanie się językiem ojczystym ma bardzo duże znaczenie dla dalszej edukacji, szczególnie, kiedy oficjalny język w miejscu zamieszkania jest odmienny. Zostało naukowo udowodnione, że dzieci z dobrą znajomoscią języka ojczystego dużo lepiej rozwijają się także w innych dziedzinach. W rozmawianiu z dzieckiem ważna jest konsekwencja, każda osoba powinna używać jednego języka, w którym czuje się pewnie. Dorastanie w dwóch lub więcej językach wbogaca dziecko.

Dalsza lektura O nauce języka obcego

- www.bilingual.cp2.win.pl - www.elias.bilikita.org - „Ich kann zwei* Sprachen“, Herausgeber: Verein für frühe Mehrsprachigkeit in

Kindertageseinrichtungen und Schulen e.V. (in der Kita Bad Muskau erhältlich) - Lipińska E. „Czynniki wpływające na proces uczenia się“ [w]: Z zagadnień

dydaktyki języka polskiego jako obcego, Kraków 2006 - Wode, H. 2009. Frühes Fremdsprachenlernen in bilingualen Kindergärten und

Grundschulen. Braunschweig: Westermann. ISBN 978-3-14-165001-3