PierwsZy raPort Polska agenda demokratyzacyjna

PierwsZy raPort

Polska agenda demokratyzacyjna2014 - 2015

Wspieranie demokracji w polskiej polityce zagranicznej


Pierwszy Raport Polska Agenda Demokratyzacyjna

2014 - 2015


Pierwszy RaportPolska Agenda Demokratyzacyjna

2014 - 2015

Raport Polska Agenda Demokratyzacyjna (wersja PL)

Redakcja: Departament Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Korekta: Departament Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Zdjęcia zostały wykonane przez fotografów MSZ: J. Cieślikowską, M. Jasiulewicza, M. Kosińskiego, K. Kuczyka, M. Mularskiego, K. Siemion-Bielską, polskie placówki dyplomatyczne, konsularne, ekonomiczne oraz Hromadśkie Radio.

Skład: Krzysztof Kowalczyk

Druk: Agencja Reklamowo-Wydawnicza Arkadiusz Grzegorczyk ul. Kutrzeby 15, 05-082 Stare Babice

ISBN 978-83-63743-70-3

SpiS treści

Flagowe inicjatywy wspierania demokracji na świecie......................................................9

europejski Fundusz na rzecz Demokracji – eeD.......................................................... .10

Warszawski Dialog na rzecz Demokracji – WDD........................................................... .13

Nagroda Solidarności im. Lecha Wałęsy........................................................................... 17

Wspólnota Demokracji – WD................................................................................................... 22

polska współpraca rozwojowa na rzecz demokracji........................................................ 24

Działania polskiej dyplomacji kulturalnej i publicznej.................................................. 30

Wspieranie demokracji na forach wielostronnych – system Narodów Zjednoczonych................................................................................................. 38

Demokratyzacja na forum rady europy.................................................................................. 42

Wsparcie dla demokracji na forum Unii europejskiej.................................................... 43

Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy w europie.................................................... 44

Wspieranie demokracji jako element współpracy bilateralne.................................. 46

polsko-Amerykański Dialog Demokratyzacyjny (pADD)........................................... 46

Dialog na rzecz demokracji z innymi państwami....................................................... 47

7

Szanowni Państwo!

Jest mi niezmiernie miło przekazać państwu pierwszy raport polskiej Agendy Demokraty-zacyjnej, w którym informujemy o działaniach na rzecz wsparcia i promocji demokracji w ra-mach polskiej polityki zagranicznej. Naszym zamierzeniem jest, aby raport ukazywał się cyklicznie raz w roku i obejmował swoim za-kresem najważniejsze działania, podejmowa-ne przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych i współpracujące instytucje na rzecz promocji demokracji, praw człowieka i wspierania spo-łeczeństwa obywatelskiego. W pierwszym ra-porcie uwzględnione zostały działania podję-te zarówno w 2014, jak i 2015 roku.

polska w ciągu ostatniego ćwierćwiecza zdo-łała przeprowadzić szereg kluczowych zmian, które pozwalają nam dziś funkcjonować

w warunkach nowoczesnej demokracji. Zmiany te są przede wszystkim zasługą samych polaków. Nie możemy jednak zapominać o solidarności i wsparciu, jakie-go udzieliły polsce państwa demokratyczne w okresie transformacji i w latach ją poprzedzających. ich udział w naszym wspólnym sukcesie był znaczący. teraz my sami możemy okazać innym solidarność i wesprzeć tych, którzy walczą o demo-krację i prawa człowieka, a także dążą do budowy solidnych fundamentów demo-kracji w swoich państwach. taki cel przyświeca polskiej Agendzie Demokratyzacyjnej, która z roku na rok rozszerza zakres swojego funkcjonowania o nowe obszary i nowe wydarzenia.

Działamy na forach organizacji międzynarodowych takich jak ONZ, rada europy, Unia europejska czy OBWe, zabiegając o poprawę skuteczności ochrony praw czło-wieka oraz ustanowienie przychylnego politycznego klimatu dla wsparcia demo-kracji na świecie. Wnosimy znaczący wkład w działania podmiotów i organizacji międzynarodowych, mających swoje siedziby na terenie polski, takich jak Wspól-nota Demokracji czy Biuro instytucji Demokratycznych i praw człowieka OBWe (ODiHr). Organizujemy cykliczne wydarzenia promujące demokrację – jak choćby Warszawski Dialog na rzecz Demokracji (WDD), którego trzy kolejne edycje pokazały jak bardzo demokratyczni aktywiści potrzebują forum do dyskusji na temat najistot-niejszych szans i wyzwań, stojących przed demokracją w różnych częściach globu. cieszymy się, że WDD stał się miejscem aktywnej debaty i wymiany doświadczeń. Dzielimy się swoim doświadczeniem z udanej transformacji ustrojowej. Z polskich wzorców rozwiązań ustrojowych korzystają dziś zarówno państwa w europie Wschodniej, jak i Afryce północnej.

8

Udzielamy konkretnego wsparcia w umacnianiu demokracji w ramach programów polskiej współpracy rozwojowej na obszarze partnerstwa Wschodniego, Afryki pół-nocnej i Azji.

Na uwagę zasługuje też nowatorska, bo oparta o instrumenty polskiej współpracy rozwojowej, Nagroda Solidarności im. Lecha Wałęsy, ustanowiona w 2014 roku i będąca zarówno formą wsparcia politycznego dla laureata, jak i finansowego dla działań nagrodzonego (wartość nagrody to 1 milion euro). pierwszym laureatem Nagrody Solidarności został lider tatarów krymskich, Mustafa Dżemilew.

Z polskiej inicjatywy utworzony został europejski Fundusz na rzecz Demokracji (eeD), wspierający działania demokratyzacyjne na świecie, realizowane przez podmioty pozarządowe, które z powodów formalnych nie mogą ubiegać się o środki z mecha-nizmów unijnych. Koncepcja supporting the unsupported (wspierania tych, którzy nie mają innych źródeł wsparcia) zdaje egzamin, co widać po rosnącym zaintereso-waniu działalnością eeD, a przede wszystkim po liczbie udzielonych grantów i reali-zowanych projektów.

Należy podkreślić znaczenie licznych działań promocyjnych na rzecz demokracji, realizowanych przez MSZ w ramach dyplomacji publicznej.

polska stara się wykorzystywać możliwe szeroką paletę mechanizmów demokraty-zacyjnych. Na kompleksową ocenę skuteczności naszych działań jest jeszcze praw-dopodobnie zbyt wcześnie. Warto jednak zauważyć, że polska aktywność na polu demokratyzacji jest często zauważana i doceniania. przykładem pozytywnej recenzji polskiej agendy demokratyzacyjnej niechaj będzie raport i ranking, przygotowany przez jeden z cieszących się międzynarodowym uznaniem think-tanków – Freedom House. Wśród 11 państw aktywnie zaangażowanych w promocję demokracji na świecie polska znalazła się na drugim miejscu ustępując jedynie Szwecji, a wyprzedzając m.in. USA, Japonię, Francję, Niemcy i Ue. Autorzy raportu zauważają, że mimo ogra-niczonych możliwości finansowych, polska odgrywa wielokrotnie rolę lidera we wspieraniu procesów demokratyzacyjnych, a polski głos stał się ważny i rozpozna-walny na arenie międzynarodowej.1

problematykę Agendy Demokratyzacyjnej w MSZ koordynuje Departament Narodów Zjednoczonych i praw człowieka we współpracy z Departamentami: Współpracy rozwojowej, Dyplomacji publicznej i Kulturalnej, departamentami terytorialnymi i placówki dyplomatycznymi, a także przy współpracy z Fundacją Solidarności Międzynarodowej. Serdecznie dziękuję wszystkim kolegom i koleżankom za do-tychczasowe działania i zachęcam państwa do lektury raportu.

Henryka Mościcka-DendysPodsekretarz Stanu

1 raport „Supporting Democracy Abroad:An Assessment of Leading powers”

https://freedomhouse.org/sites/default/files/GSD_Overview_and_country_reports.pdf

9

PIERWSZY.RAPORT.–.POLSKA.AGENDA.DEMOKRATYZACYJNA

FLAGOWe iNicJAtyWy WSpierANiA DeMOKrAcJi NA śWiecie

Zaprezentowane projekty flagowe są inicjatywami, w których tworzeniu polska odegrała znaczącą rolę. Niniejsze projekty stanowią istotny komponent polskiego wsparcia dla procesów demokratyzacyjnych na świecie.

10

WSPIERANIE.DEMOKRACJI.W.POLSKIEJ.POLITYCE.ZAGRANICZNEJ

W styczniu 2011 r. Minister Spraw Zag-ranicznych radosław Sikorski, w odpo-wiedzi na wydarzenia „Arabskiej Wio-sny” oraz brutalne stłumienie prode-mokratycznych protestów na Białorusi, zaproponował utworzenie organizacji wspierającej procesy demokratyzacyj-ne na świecie. tak powstał europejski Fundusz na rzecz Demokracji (ang. Eu-ropean Endowment for Democracy, eeD) – mechanizm uzupełniający unijne działania wspierania przemian demo-kratycznych.

Dzięki skuteczności polskiej służby dy-plomatycznej eeD w przeciągu roku prze-istoczyło się z idei w prężną inicjatywę, wspieraną przez liczne państwa człon-kowskie Ue oraz Komisję europejską.

podstawowy cel eeD to wspieranie głębokiej demokracji (ang. deep de-mocracy) w krajach, w których trwają procesy demokratyzacyjne oraz w re-żimach autorytarnych – przede wszyst-kim w państwach europejskiego Są-siedztwa.

eeD jest prywatną fundacją z siedzibą w Brukseli. Jest formalnie niezależna od Unii europejskiej, choć łączy je ści-sła współpraca w obszarze wspierania przemian demokratycznych na świecie.

Działalność eeD reguluje Statut i uz-godnione dokumenty wewnętrzne. Strategiczne decyzje podejmuje rada Zarządzająca, czyli przedstawiciele: państw Ue, Szwajcarii, parlamentu eu-

eUrOpeJSKi FUNDUSZ NA rZecZ DeMOKrAcJi – eeD

11


ropejskiego, Komisji europejskiej, euro-pejskiej Służby Działań Zewnętrznych oraz NGOs. Komitet Wykonawczy jest odpowiedzialny za decyzje finansowe.

Beneficjentami eeD są:• organizacje społeczeństwa oby-

watelskiego, • niezarejestrowane grupy,• niezależni dziennikarze, • liderzy przemian demokratycz-

nych,• aktywiści internetowi.

9 stycznia 2013 r. w Brukseli odbyło się inauguracyjne posiedzenie rady Za-rządzającej eeD. Wzięli w nim udział m.in. Wysoka przedstawiciel Ue ds. za-granicznych i polityki bezpieczeństwa, catherine Ashton, oraz Komisarz ds. rozszerzenia i polityki sąsiedztwa, Šte-fan Füle. członkowie rady Zarządzają-

cej zadecydowali jednomyślnie o wy-borze Dyrektora Wykonawczego eeD. Został nim ówczesny wiceminister spraw zagranicznych rp, Jerzy pomia-nowski.

Sekretariat eeD uroczyście otwarto 27 maja 2013 r. Mieści się on w budynku dawnej polskiej ambasady w Brukseli.

Budżet eeD w latach 2013-2015 to ponad 24,7 mln eUr.

W latach 2013-2015 budżet eeD wynosi 24,7 mln eUr (wraz z grantem z Komisji europejskiej w wysokości 5,9 mln eUr). Wpłaty państw członkowskich są prze-znaczane na udzielanie grantów, a środki z Komisji – na pokrycie kosz-tów administracyjnych.

Obecnie 17 państw wspiera finansowo eeD (w mln eUr):

Wpłaty do budżetu EED (w mln EUR)

Polska: 5

Szwecja: 4,6Dania: 4,5

Holandia: 1,7

Niemcy: 1,5 Szwajcaria: 0,83

Słowacja: 0,6Pozostałe kraje UE: 0,59

12


Na lata 2015-2018 Komisja europejska przekazała grant dla eeD w wysokości 12 mln eUr (środki z European Neighbor-hood Instrument).

W sierpniu 2013 r. eeD zaczęło pracę – rozpatrywanie pierwszych wniosków o wsparcie działań demokratyzacyj-nych. Dotychczas przyznano wsparcie w wysokości 8,15 mln eUr dla 144 pod-miotów w 15 krajach sąsiedztwa (53% w wymiarze partnerstwa południowego i 47% – partnerstwa Wschodniego). Na projekty na Ukrainie, w Azerbejdżanie i egipcie przeznaczono ok. 40% budżetu.

W grudniu 2014 r. rada Zarządzająca eeD podjęła decyzję o możliwości fi-nansowania w ograniczonym zakresie działań poza obszarem europejskie-go Sąsiedztwa. W 2015 r. przeznaczo-no 15% budżetu na działania wobec sąsiadów sąsiadów.

W ramach partnerstwa Wschodniego sfinansowano 83 inicjatywy – 27 na Ukrainie, 20 w Azerbejdżanie, 11 na Bia-łorusi, po 10 w Armenii i Mołdawii oraz 5 w Gruzji.

W krajach północnej Afryki i Bliskiego Wschodu sfinansowano 61 projektów – 15 w tunezji, 11 w egipcie, 8 w Syrii, 7 w Libanie, po 6 w Maroku i palestynie, po 2 w Algierii, Jordanii i Libii oraz 2 projekty regionalne.

Przykładowe działania EED:

WSParcie dla niezależnych medióW na Ukrainie

eeD udzieliło natychmiastowego wsparcia kijowskiemu, anglojęzycznemu ty-godnikowi Kyiv Post. Dzięki pomocy eeD gazeta nadal może funkcjonować.

Wsparcie finansowe eeD umożliwiło nie tylko zakup sprzętu dla dziennikarzy, informujących o protestach na Majdanie, ale również oprogramowania infor-matycznego, broniącego przed atakami w cyberprzestrzeni.

PromoWanie Wolności WyPoWiedzi W egiPcie

eeD wsparło organizację Peoples Marketing Campaign, która promuje prawo do wolności wypowiedzi w egipcie. Zadaniem organizacji jest wykorzystanie innowacyjnych narzędzi medialnych.

Dzięki wsparciu eeD możliwe jest dotarcie do tych grup społecznych w egip-cie, które dotąd były marginalizowane i nie miały możliwości swobodnego wyrażania swoich opinii.

13


Szkolenie młodych lideróW W azerbejdżanie

eeD udzieliło pomocy finansowej Intelligent Citizen Center, które w Azerbej-dżanie organizuje szkolenia dla młodzieży z zakresu budowania społeczeń-stwa obywatelskiego i działania opartego na demokracji i prawach człowieka. celem organizacji jest stworzenie nowej generacji liderów i zorganizowanych grup społeczeństwa obywatelskiego w regionie Ganja.

Wzmacnianie rządóW PraWa W Syrii

eeD przekazało wsparcie instytucjonalne syryjskiej, nieformalnej organizacji zrzeszającej prawników Kafranbel Free Lawyers Association. instytucja dba o podnoszenie jakości wymiaru sprawiedliwości poprzez organizację szkoleń dla sędziów i prawników.

Więcej informacji: http://democracyendowment.eu/

WArSZAWSKi DiALOG NA rZecZ DeMOKrAcJi – WDD

Od 2012 r. MSZ we współpracy z partne-rami – w tym organizacjami międzyna-rodowymi i NGOs z polski i całego świata – co roku organizuje Warszawski Dialog na rzecz Demokracji (ang. Warsaw Dia-logue for Democracy, WDD).

WDD jest konferencją otwartą dla wszystkich osób, instytucji i organiza-cji, działających na rzecz demokracji, praw człowieka i rządów prawa. Otwar-cia konferencji dokonuje Minister Spraw Zagranicznych.

cel WDD to wspieranie działań na rzecz promocji i urzeczywistniania wartości demokratycznych na świe-cie, a także tworzenie platformy otwartego dialogu o najbardziej ak-tualnych kwestiach dotyczących de-mokracji.

Głównymi adresatami inicjatywy pozo-stają obrońcy praw człowieka, organi-zacje pozarządowe i aktywiści, repre-zentujący społeczeństwo obywatelskie.

Wśród dotychczasowych gości Warszaw-skiego Dialogu na rzecz Demokracji zna-lazły się uznane osobistości i laureaci licznych nagród, w tym Sihem Bensedri-ne, Shirin ebadi, esraa Abdel Fatah, ca-millo Gonzales posso, Maina Kiai, Alaa Murabit, yoani Sanchez, petruska Su-strova czy Vesna terselic. polskę na WDD reprezentowali m.in. działacze opozycji demokratycznej, w tym Bogdan Boruse-wicz, Zbigniew Bujak, prof. Andrzej Frisz-ke, Zbigniew Gluza czy Jan Lityński.

14


PierWSza edycja: Wdd 2012

Została zorganizowana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych rp wspólnie z instytutem pamięci Narodowej w dniach 14-15 grudnia 2012 r.

tematyka konferencji dotyczyła transformacji systemowej, sprawiedliwości transformacyjnej, rekonstrukcji społeczeństwa obywatelskiego i edukacji dla demokracji. program uzupełniły prezentacje polskich świadków przemian de-mokratycznych: Z. Bujaka, Z. Gluzy, J. Lityńskiego i B. Nowotarskiego. Zorganizo-wano także mini-seminarium dla zagranicznych uczestników WDD na temat polskiego Okrągłego Stołu, przeprowadzone przez H. Wujca i J. Lityńskiego.

drUga edycja: Wdd 2013

Z hasłem przewodnim Online i offline. Od środowiska wirtualnego do demo-kracji realnej odbyła się w dniach 25-26 października 2013 r.

Wśród partnerów WDD znaleźli się: eeD, centrum europejskie Natolin i colle-ge of europe, europejskie centrum Solidarności, instytut im. Lecha Wałęsy, instytut pamięci Narodowej, Ośrodek Karta, Wspólnota Demokracji, centrum im. Bronisława Geremka oraz rada europy. Konferencja zgromadziła liczne grono przedstawicieli wszystkich segmentów dialogu demokratycznego, w tym reprezentantów społeczeństwa obywatelskiego i akademickiego, bran-ży nowych mediów, rządów państw i organizacji międzynarodowych.

15


Gościem honorowym WDD 2013 była Szirin ebadi z iranu, laureatka pokojowej Nagrody Nobla. W trakcie konferencji wyemitowano wideo-przesłania Sekreta-rza Generalnego ONZ, Ban Ki-moona oraz Wysokiej Komisarz NZ ds. praw czło-wieka, Navanethem pillay – zostały one przygotowane specjalnie na potrzeby drugiej edycji WDD.

Dynamiczna dyskusja podczas konferencji potwierdziła rolę Warszawskiego Dialogu jako istotnego i wartościowego forum wymiany poglądów i do-świadczeń. rekomendacje, przygotowane podczas WDD 2013, zostały przed-stawione podczas Światowego Forum na rzecz Demokracji, organizowanego przez radę europy w Strasburgu w dniach 27-29 listopada 2013 r.

Trzecia edycja: Wdd 2014

Zatytułowana Keeping Society Civil. Securing Space for NGOs odbyła się w dniach 23-25 października 2014 r. Temat konferencji odnosił się do niepo-kojącego zjawiska ograniczania przestrzeni do działania organizacji poza-rządowych. Debaty potwierdziły konieczność wspierania i umacniania oby-watelskiego charakteru społeczeństw na świecie. podobnie jak w 2013 r. part-nerem strategicznym WDD był europejski Fundusz na rzecz Demokracji. Wśród partnerów merytorycznych znaleźli się: Amnesty international, Fundacja in-stytut Lecha Wałęsy, Helsińska Fundacja praw człowieka, instytut pamięci Na-rodowej oraz Wspólnota Demokracji.

Po raz pierwszy poszerzono format konferencji o warsztaty dla uczestni-ków, dotyczące pokojowych metod oporu, bezpieczeństwa cyfrowego i lob-bingu na rzecz praw człowieka. ponadto, zorganizowano spotkanie z Mainą Kiai, Specjalnym Sprawozdawcą ONZ ds. prawa do wolności zgromadzeń i zrzeszania się.

16


24 października 2014 r. konferencję otworzył Minister Spraw Zagranicznych Grzegorz Schetyna, który zwrócił uwagę na konieczność wspierania i umac-niania obywatelskiego charakteru społeczeństw. Minister odniósł się do sy-tuacji organizacji społeczeństwa obywatelskiego, przywołując trudne poło-żenie m.in. rosyjskiego stowarzyszenia Memoriał. podkreślił także znaczenie poszanowania praw człowieka, które uznał za główny filar państwa demokra-tycznego.

W panelu otwarcia wzięli udział: kubańska blogerka i dziennikarka, yoani San-chez, Marszałek Senatu rp, Bogdan Borusewicz oraz Dyrektor Wykonawczy eeD, Jerzy pomianowski. Wideo-przesłania do uczestników konferencji skie-rowali: Sekretarz Generalny ONZ, Ban Ki-moon oraz była Sekretarz Stanu USA, Hillary Clinton.

rekomendacje z WDD 2014 zostały przedstawione na forach międzynarodo-wych, w tym m.in. podczas Światowego Forum na rzecz Demokracji, odbywa-jącego się w dniach 3-5 listopada 2014 r. w Strasburgu oraz na forum rady praw człowieka ONZ.

Kolejna edycja Warszawskiego Dialogu na rzecz Demokracji jest planowana na jesień 2015 r.

Więcej informacji: www.warsawdialogue.pl

17


NAGrODA SOLiDArNOści iM. LecHA WAłęSy

Nagroda Solidarności to coroczne wy-różnienie przyznawane za wybitne działania na rzecz promocji i ochrony demokracji i wolności obywatelskich.

Nagroda została ustanowiona w 2014 r. przez ówczesnego Ministra Spraw Za-granicznych rp, radosława Sikorskiego.

Jest to pierwsze ogólnoświatowe wy-różnienie poświęcone wsparciu demo-kracji i wolności na świecie, przyzna-

wane przez państwo, które dokonało skutecznej transformacji demokra-tycznej.

W proces wyboru Laureata zaangażo-wane są wybitne osobistości z całego świata – Nominatorzy – którzy zgłaszają poszczególnych kandydatów.

Wśród Nominatorów znajdują się m.in. Laureaci pokojowej Nagrody Nobla, obecni i byli ministrowie spraw zagra-nicznych wielu państw oraz uznane autorytety w dziedzinie wspierania de-mokracji i praw człowieka.

Ostateczną decyzję o przyznaniu Na-grody podejmuje Kapituła, obradująca pod przewodnictwem byłego prezy-denta rp, Lecha Wałęsy.

Statuetka Nagrody Solidarności autorstwa prof. Krzysztofa Nitscha

18


PierWSza edycja nagrody Solidarności im. lecha WałęSy

ceremonia wręczenia Nagrody Solidarności miała miejsce 3 czerwca 2014 r. w Warszawie.

Lider Tatarów Krymskich Mustafa Dżemilew odebrał wyróżnienie z rąk prezy-denta rp Bronisława Komorowskiego i Lecha Wałęsy, byłego prezydenta rp i Laureata pokojowej Nagrody Nobla – przewodniczącego Kapituły.

Wręczenie Nagrody Solidarności było elementem uroczystych obchodów 25-lecia Polskiej Wolności. Wśród gości ceremonii wręczenia Nagrody znala-zły się głowy państw i szefowie rządów, m.in. Prezydent USA, Barack Obama oraz Prezydent-elekt Ukrainy, Petro Poroszenko, ministrowie spraw zagra-nicznych oraz inne osobistości związane ze wspieraniem przemian demokra-tycznych na świecie, a także obrońcy praw człowieka.

Nagroda Solidarności ma istotny wymiar finansowy – 1 mln eUr:

• 250 tys. eUr – otrzymuje Laureat;

• 50 tys. eUr – przeznaczone jest na wizytę studyjną w polsce;

• 700 tys. eUr – to kwota przeznaczona na wsparcie projektów demokratyza-cyjnych w obszarach wskazanych przez Laureata. projekty są realizowane w ramach polskiej pomocy rozwojowej.

19


Prezydent B. Komorowski w trakcie wręcza-nia Nagrody Solidarności podkreślił kluczo-we znaczenie działalności M. Dżemilewa na rzecz ochrony praw Tatarów krymskich – rdzennej ludności Krymu, dyskryminowa-nej za czasów ZSRR i prześladowanej także obecnie. Gratuluję nie tylko drogi, która prowadziła do Nagrody, gratuluję także tego, że dzięki tej Nagrodzie wszyscy może-my okazać naszą polską i europejską soli-darność tym, którzy dzisiaj wolności bronią albo o wolności marzą. Cieszę się, że wrę-czam tę Nagrodę razem z Lechem Wałęsą, symbolem solidarności, której w sposób szczególny potrzebuje dzisiaj Krym, Tatarzy krymscy, Ukraina.

Laureatowi gratulował też były Prezydent L. Wałęsa:

Dziękujemy dziś Panu za piękną, pokojową, mądrą walkę, która na razie nie skończyła się zwycięstwem. Dziękujemy i prosimy jednocześnie, by walczył Pan dalej! Jestem przekonany, że zwycięstwo musi nastąpić.

Mustafa Dżemilew, laureat Nagrody Solidarności

20


Prezydent RP Bronisław Komorowski wita Prezydenta USA Baracka Obamę

Uroczystość wręczenia I Nagrody Solidarności im. L. Wałęsy, Zamek Królewski w Warszawie

W grudniu 2014 r. młodzi Ukraińcy odbyli wizytę studyjną w Polsce w ramach II części Nagrody Solidarności im. L. Wałęsy. Goście spotkali się z przedsta-wicielami Ministerstwa Spraw Zagranicznych rp oraz zwiedzili Sejm, Senat, europejskie centrum Solidarności w Gdańsku, a także Muzeum Historii Żydów polskich w Warszawie.

21


Uczestnicy spotkali się z Sejmową Komisją Mniejszości Narodowych i etnicz-nych, przedstawicielami gminy muzułmańskiej i mniejszości tatarskiej w polsce, a ponadto poznali ofertę polskich uczelni.

Złożenie symbolicznego wieńca pod pomnikiem polskiego wieszcza narodowego Adama Mickiewicza przez Laureata Nagrody Solidarności im. L. Wałęsy – Mustafę Dżemilewa

Młodzi goście z Ukrainy dzięki Nagrodzie Solidarności mieli możliwość po-znania historii demokratycznej transformacji ustrojowej w Polsce. Wizytę studyjną zorganizowało MSZ we współpracy z Fundacją Solidarności Między-narodowej, instytutem polskim w Kijowie i polską Agencją prasową.

ii edycja Gali Nagrody Solidarności im. L. Wałęsy odbędzie się w sierpniu 2015 r.

Więcej informacji: http://nagrodasolidarnosci.msz.gov.pl

22


Wspólnota Demokracji (ang. Commu-nity of Democracies, WD) to międzyrzą-dowa koalicja państw o zasięgu glo-balnym. Głównym celem WD jest pro-mowanie demokratycznych zasad oraz wzmacnianie demokratycznych norm i instytucji na świecie.

Wspólnota Demokracji została utwo-rzona podczas międzynarodowej kon-ferencji ministerialnej pt. Ku Wspólnocie Demokracji w czerwcu 2000 r. w War-szawie.

Konferencję zwołano z inicjatywy m.in. ówczesnego Ministra Spraw Zagranicz-nych rp, prof. Bronisława Geremka oraz Sekretarz Stanu USA, Madeleine Albri-ght.

W trakcie konferencji przyjęto Deklara-cję Warszawską – dokument konstytu-ujący Wspólnotę Demokracji oraz defi-niujący zasady, przyświecające nowej organizacji.

Wspólnota Demokracji to forum sku-piające zarówno młode, jak i dojrzałe demokracje, niezależnie od ich poło-żenia geograficznego czy stopnia roz-woju społeczno-ekonomicznego.

Strukturę Wspólnoty Demokracji two-rzą: rada Zarządzająca, składająca się

z 27 państw, Komitet Wykonawczy oraz Stały Sekretariat, na którego czele stoi ambasador Maria Leissner.

pracom Wspólnoty Demokracji prze-wodzi prezydencja, zmieniająca się co 2 lata.

Nagroda im. B. Geremka

W celu uczczenia zasług prof. Broni-sława Geremka zarówno dla powsta-nia Wspólnoty Demokracji, jak i wspie-rania przemian demokratycznych na świecie, ustanowiona została nagroda jego imienia.

Nagroda im. Bronisława Geremka jest przyznawana przy okazji konferencji ministerialnych.

W 2009 r. pierwszym laureatem Na-grody im. B. Geremka został Nelson Mandela.

Nagrodę otrzymali również: w 2010 r. ksiądz Jose conrado rodriguez z Kuby, w 2011 r. białoruska opozycja demokra-tyczna.

Natomiast w 2013 r. Laureatką Narody im. Geremka została birmańska liderka opozycji, Aung San Suu Kyi.

roczne zaangażowanie finansowe polski w prace Wspólnoty Demokracji wynosi ok. 1 mln pLN.

Więcej informacji: http://www.community-democracies.org

WSpóLNOtA DeMOKrAcJi – WD

23


PolSka We WSPólnocie demokracji

polska jest jednym z krajów najmocniej zaangażowanych w prace Wspólnoty Demokracji.

Jesteśmy członkiem organów zarządzających, a także czterech Grup Robo-czych, w tym współprzewodniczymy – wspólnie z Mongolią – pracom Grupy roboczej ds. edukacji dla Demokracji.

polska wspólnie z USA współprzewodniczyła Grupie Zadaniowej ds. Mołdawii – w rezultacie prac Grupy w 2012 r. utworzono Centrum Informacyjne dla Władz Lokalnych w Ialoveni w Mołdawii.

poza politycznym wsparciem inicjatyw WD polska silnie angażuje się w działania Wspólnoty Demokracji od strony finansowej, pokrywając koszty siedziby Stałego Sekretariatu w Warszawie, a ponadto przekazując wpłaty do budżetu WD.

Spotkanie Ministra Spraw Zagranicznych RP Radosława Sikorskiego z Sekretarz Generalną Wspólnoty Demokracji – ambasador Marią Leissner

24


pOLSKA WSpółprAcA rOZWOJOWA NA rZecZ DeMOKrAcJi

Wspieranie rozwoju demokracji na świecie jest jednym z głównych zadań stawianych przed polskim systemem współpracy rozwojowej.

Zgodnie z ustawą o współpracy rozwo-jowej: pomoc rozwojowa powinna słu-żyć m.in. promowaniu i wspieraniu roz-woju demokracji i społeczeństwa oby-watelskiego, w tym parlamentaryzmu, zasad dobrego rządzenia i przestrze-gania praw człowieka.2 Demokracja i prawa człowieka oraz transformacja systemowa stanowią dwa tematyczne obszary wsparcia zdefiniowane w Wie-loletnim Programie Współpracy Rozwo-jowej na lata 2012-2015.

MSZ we współpracy z organizacjami pozarządowymi, organami administra-cji rządowej oraz polskimi placówkami zagranicznymi realizuje w ramach sys-temu małych grantów rosnącą liczbę projektów w obszarach: • wspieranie demokracji i dobrego

rządzenia, w tym wspieranie współ-pracy administracji publicznej z or-ganizacjami pozarządowymi i spo-łecznymi,

2 Art. 2 ust.1.1. a) ustawy z dnia 16 września 2011 r. o współpracy rozwojowej

• wzmocnienie państwa prawa, propa-gowanie ochrony praw człowieka,

• wspieranie równości płci i awansu społeczno-ekonomicznego kobiet,

• zwiększanie dostępu społeczeństwa do informacji, w tym wzmocnienie roli niezależnych mediów, rozwój kontroli społecznej nad mediami,

• wsparcie instytucji, działaczy i ru-chów prodemokratycznych oraz wzmocnienie organizacji społeczeń-stwa obywatelskiego, a także zwięk-szanie dostępu do edukacji wysokiej jakości oraz edukacji obywatelskiej,

• rozwijanie samorządności lokalnej, wspieranie demokratycznego, przej-rzystego procesu wyborczego oraz dialogu społecznego i międzykultu-rowego,

• reforma administracji publicznej na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym, zbliżenie prawa i instytu-cji do standardów Unii europejskiej,

• rozwój małej i średniej przedsiębior-czości oraz rozwój rolnictwa i obsza-rów wiejskich.

W celu umożliwienia wdrożenia tych projektów pomocowych utworzono Fundację Solidarności Międzynarodo-wej (Solidarity Fund PL, FSM).

25


Do zadań FSM należy m.in.:• wspieranie demokracji (w tym demo-

kracji lokalnej) w krajach przecho-dzących transformację systemową,

• pomoc w prodemokratycznych prze-mianach w społeczeństwach, które ze względu na system polityczny nie mają możliwości współdecydowania o własnym losie,

• wsparcie przestrzegania praw czło-wieka na świecie.3

Głównym obszarem działalności FSM są obecnie kraje partnerstwa Wschodniego oraz wybrane kraje Azji, Afryki i Bliskiego Wschodu.

FSM realizuje swoje cele głównie po-przez wspieranie projektów realizowa-nych przez polskie organizacje poza-rządowe we współpracy z partnerami lokalnymi z zagranicy (tzw. regranting).

Działania FSM realizowane są ze środ-ków polskiej współpracy rozwojowej MSZ, a także przy wsparciu USAiD, rzą-du Kanady oraz innych darczyńców.

3 Na mocy ustawy z 16 września 2011 r. o współpracy rozwojowej (znowelizowanej 20 listopada 2013 r.), Minister Spaw Zagranic-znych może zlecać Fundacji realizację zadań z tego zakresu w krajach, w których panują szc-zególne warunki polityczne.

Od 2012 roku Fundacja Solidarności Międzynarodowej wsparła ponad 180 projektów na łączną sumę niemal 30 mln pLN.

Dofinansowane projekty, a także po-dejmowane przez FSM działania wła-sne, koncentrują się wokół pięciu ob-szarów:• wsparcie demokracji lokalnej, sa-

morządności i podmiotowości oby-wateli;

• wsparcie niezależnych mediów;• obserwacja wyborów;• pomoc represjonowanym oraz

wsparcie działalności monitoringo-wej i rzeczniczej organizacji bronią-cych praw człowieka;

• współpraca instytucji publicznych i obywatelskich we wdrażaniu do-brych praktyk funkcjonowania in-stytucji publicznych.

W ramach realizacji celów statutowych, FSM oprócz działań planowych podej-muje także działania ad hoc, reagując elastycznie na zmieniającą się sytuację w krajach objętych współpracą.

26


Wybrane działania Fundacji Solidarności Międzynarodowej

WSParcie W krajach ParTnerSTWa WSchodniegocenTrUm informacyjne dla Władz lokalnych W mołdaWii

Działania w Gruzji, Mołdawii, Armenii i Azerbejdżanie koncentrują się na wsparciu rozwoju regionalnego oraz budowie potencjału administracji pu-blicznej i samorządowej.

przykładem tego typu działań jest prowadzone przez FSM centrum informacyj-ne dla Władz Lokalnych w Mołdawii w ialoveni pod Kiszyniowem. Utworzenie centrum informacyjnego zainicjowano wzorem działań Wspólnoty Demokracji.

Głównym zadaniem centrum jest przekazywanie mołdawskim samorządom wiedzy o dostępnych środkach pomocowych, a także praktycznych umiejęt-ności wykorzystania tych środków.

Dzięki wsparciu MSZ rp i USAiD jesienią 2014 r. centrum uruchomiło własny pro-gram grantowy, umożliwiający w latach 2014-2015 realizację projektów lokalnych.

Działalność centrum informacyjnego została zainaugurowana w 2012 r. kon-ferencją Doświadczenie demokracji lokalnej w procesie transformacji z udzia-łem samorządowców z Mołdawii, Litwy i polski, darczyńców międzynarodo-wych i przedstawicieli organizacji pozarządowych. Konferencję otworzyli pre-zydent republiki Mołdowy, Nicolae timofti, prezydent rzeczypospolitej pol-skiej, Bronisław Komorowski oraz Minister rozwoju regionalnego i Budownic-twa republiki Mołdowy, Marcel răducan.

WSParcie Samorządności na Ukrainie

W ostatnich latach wsparcie samorządności w Ukrainie było celem kilkuna-stu projektów realizowanych między innymi przez Fundację edukacja dla De-mokracji, Fundację inicjatyw Menedżerskich, centrum Szkoleniowe Fundacji rozwoju Demokracji Lokalnej w Szczecinie, Stowarzyszenie Szkoła Liderów czy Fundację Współpracy polsko-Ukraińskiej pAUci.

Ukraina zajmuje priorytetowe miejsce w polskiej współpracy rozwojowej. Konflikt na Ukrainie zintensyfikował i zwiększył finansowy wymiar aktywności polski w dziedzinie pomocy rozwojowej i humanitarnej na rzecz tego kraju. Działania realizowane przez MSZ, bazujące na polskich doświadczeniach transformacyjnych, koncentrują się na wzmacnianiu instytucji państwowych

27


oraz samorządowych, promowaniu i wspieraniu rozwoju demokracji oraz spo-łeczeństwa obywatelskiego Ukrainy.

Fundacja Solidarności Międzynarodowej, we współpracy z MSZ, jest zaanga-żowana we wspieranie ukraińskiej samorządności. Kierowany przez posła Marcina Święcickiego zespół polskich ekspertów wspiera przygotowywanie projektów aktów prawnych w zakresie reformy samorządowej na Ukrainie.

ponadto od 2014 r. FSM realizuje polsko-Kanadyjski program Wsparcia Demo-kracji (Poland-Canada Democracy Support Program), którego celem jest zwiększenie zaangażowania mieszkańców Ukrainy w tworzenie skutecznych, praworządnych i cieszących się zaufaniem instytucji demokratycznych, szcze-gólnie samorządów lokalnych oraz niezależnych mediów. W ramach finanso-wanego przez rządy polski i Kanady programu zostanie zrealizowanych w la-tach 2014-2016 około 35 projektów o łącznej wartości ok. 16 mln pLN.

WSParcie niezależnych medióW na białorUSi i Ukrainie

Od początku swojego istnienia FSM za pośrednictwem doświadczonych pol-skich organizacji pozarządowych wspiera dziennikarzy i niezależne media na Białorusi oraz inicjatywy na rzecz zwiększenia dostępu do informacji m.in. we współpracy z Belsat tV, Białoruskim Radio Racja oraz Euroradio. Wsparcie FSM obejmuje m.in. szkolenia, staże, wizyty studyjne, pomoc techniczną – także od organizacji działających w polsce, np. informacyjne Biuro Solidarno-ści z Białorusią oraz Fundacją Karta 97.

FSM we współpracy z agencją NirAS realizuje polsko-duński program szkole-niowy, adresowany do dziennikarzy białoruskich mediów lokalnych.

28


obSerWacja WyboróW i organizacja SPoTkań ze SPołeczeńSTWem obyWaTelSkim

Fundacja Solidarności Międzynarodowej organizuje wyjazdy polskich obser-watorów na wybory w ramach misji ODiHr/OBWe.

Do końca 2014 r. wysłano w sumie 21 obserwatorów długoterminowych i 202 krótkoterminowych. We współpracy z MSZ w 2015 r. FSM planuje przepro-wadzenie rekrutacji na 5 misji obserwacyjnych ODiHr/OBWe.

Wyjazd obserwatorów krótkoterminowych na przyspieszone wybory prezydenckie na Ukrainie

Dodatkowo FSM była inicjatorem Międzynarodowej (polsko-niemiecko-litew-skiej) Społecznej Misji Obserwacyjnej wyborów parlamentarnych na Ukrainie oraz wsparła społeczny monitoring finansowania kampanii wyborczej w Moł-dawii w 2014 r., prowadzony przez Fundację im. Stefana Batorego.

afryka Północna

realizacją projektów w regionie zajmują się m.in. Fundacja Solidarności Mię-dzynarodowej, organizacje pozarządowe, organy administracji rządowej oraz polskie placówki zagraniczne (w ramach systemu małych grantów).

przykładem takiego zaangażowania był projekt Sprawiedliwość okresu trans-formacji w kontekście tunezyjskim, w którym uczestniczyli przedstawiciele ad-ministracji publicznej oraz organizacji obywatelskich i mediów tunezyjskich.

W ramach tego projektu FSM, we współpracy z Helsińską Fundacją praw czło-wieka, instytutem pamięci Narodowej, Naczelną radą Adwokacką, Ambasadą rp w tunezji oraz współdziałając z tunezyjskim stowarzyszeniem Le Labo’

29


Démocratique, zorganizowała w tunisie cykl seminariów poświęconych roli archiwów państwowych i innych instytucji publicznych oraz organizacji oby-watelskich w rozliczaniu się z przeszłością.

azja

polska działalność w dziedzinie współpracy rozwojowej w Azji koncentrowała się na następujących krajach priorytetowych: Kirgistanie, tadżykistanie oraz Afganistanie.

realizowane były projekty na rzecz promocji samorządności, budowania po-tencjału administracji państwowej i struktur lokalnych, wsparcia społeczeń-stwa obywatelskiego oraz rozwoju niezależnych mediów.

przykładem polskiej aktywności w regionie może być współpraca Krajowej Szkoły Administracji publicznej (KSAp) z Afgańskim instytutem Służby cywil-nej (AcSi) w 2012 r. przeprowadzono wówczas szkolenia z zarządzania oraz komunikacji dla 37 urzędników średniego szczebla. Wspierając afgańskiego partnera, KSAp i Ambasada rp w Kabulu przyczyniły się do powiększenia księ-gozbioru biblioteki AcSi, co z kolei dało podwaliny pod budowę systemu szkolenia zawodowego urzędników.

Na uwagę zasługują również projekty adresowane do dziennikarzy birmań-skich, wspierające powstawanie lokalnych gazet i stacji radiowych, realizowa-ne przez FSM.

We wrześniu 2013 r. Fundacja Solidarności Międzynarodowej była współorga-nizatorem spotkania przedstawicieli działających w Mjanmie polskich organi-zacji pozarządowych z Aung San Su Kyi, laureatką pokojowej Nagrody Nobla.

30


DZiAłANiA pOLSKieJ DypLOMAcJi KULtUrALNeJ i pUBLicZNeJ

W ramach Agendy Demokratyzacyjnej i umacniania wsparcia dla projektów demokratyzacyjnych polska dyplomacja kulturalna i publiczna (DDpK) buduje oraz rozpowszechnia wizerunek polski jako kraju silnie angażującego się we wspieranie przemian demokratyzacyj-nych na świecie.

Obszarem, w którym wizerunek polski współgra z Agendą Demokratyzacyjną są: – doświadczenia transformacji ustro-

jowej, w tym gospodarczej;– doświadczenia reformy samorządo-

wej; – przykład budowania społeczeństwa

obywatelskiego od podstaw;

– polski wkład w tworzenie koncepcji praw człowieka;

– udział polski w procesie odchodze-nia od komunizmu na świecie, w tym dorobek ruchu Solidarności.

MSZ promuje na forum krajowym dzia-łania na rzecz demokracji poprzez or-ganizację debat. Najważniejszym przy-kładem są organizowane w regional-nych Ośrodkach Debaty Międzynaro-dowej dyskusje nt. wschodniej polityki Unii europejskiej z udziałem przedsta-wicieli MSZ, oraz m.in. Ośrodka Stu-diów Wschodnich, polskiego instytutu Spraw Międzynarodowych, a także śro-dowisk akademickich.

Narzędzia promowania demokracji stosowane w polskiej dyplomacji publicznej:

WizyTy STUdyjne

Niektóre spośród organizowanych wizyt studyjnych dla zagranicznych na-ukowców, dziennikarzy, ekspertów, przedstawicieli NGOs, poświęcone są suk-cesom polskiej transformacji politycznej i ekonomicznej. Uczestnicy wizyt od-bywają spotkania m.in. z ekspertami w Ministerstwie infrastruktury i rozwoju, Ministerstwie Administracji i cyfryzacji, w Sejmie, w Fundacji Solidarności Międzynarodowej, a także z twórcami polskiej reformy samorządowej, np. z lokalnymi urzędnikami i przedstawicielami Związku Miast polskich oraz in-nych organizacji skupiających działaczy i polityków lokalnych.

przykłady wizyt studyjnych w 2013 r.:• Czerwiec: wizyta 5 dziennikarzy z Armenii, służąca dzieleniu się doświadcze-

niami i sukcesem polskiej transformacji politycznej i ekonomicznej;• Lipiec: wizyta 5 pracowników służby więziennej Gruzji w polskich zakładach

karnych;

31


• Sierpień: wizyta 2 dziennikarzy z Maroka w celu uczestnictwa w spotkaniach nt. wolności słowa oraz funkcjonowania mediów w systemie demokratycznym;

• Wrzesień: wizyta 4 dziennikarzy gospodarczych z Białorusi, podczas której dyskutowano na temat atrakcyjności polski jako partnera ekonomicznego; wizyta w Szczecinie 3 urzędników z Sewastopola, zorganizowana we współ-pracy z Urzędem Miasta Szczecin. W trakcie spotkań dyskutowano na te-mat polskich doświadczeń decentralizacji oraz działań i sukcesów władz samorządowych;

• Październik: wizyta 12 przedstawicieli syryjskiej opozycji (zainicjowana przez Ambasadę rp w Kairze) w MSZ oraz w Sejmie.

konkUrSy miniSTra SPraW zagranicznych

Jednym z priorytetów konkursów dotacyjnych, organizowanych co roku przez DDpK jest promocja sukcesów polskiej transformacji oraz wymiana doświad-czeń z parterami zagranicznymi w takich dziedzinach jak:• współpraca w dziedzinie dyplomacji publicznej, • wspólne działania polsko-białoruskie, • wsparcie samorządowego i obywatelskiego wymiaru polskiej polityki zagra-

nicznej.

ProjekTy demokraTyzacyjne ddPk

Piknik z okazji 10-lecia Polski w Unii Europejskiej

32


Wśród projektów realizowanych w celu promowania polskich dokonań w za-kresie demokratyzacji w 2014 r. znajdują się:• w ramach projektu realizowanego przez Fundację rozwoju Demokracji Lo-

kalnej Proces demokratyzacji i budowy społeczeństwa obywatelskiego – 25 lat przemian w Polsce zrealizowano: debatę w regionalnej rozgłośni radio-wej, konferencję z przedstawicielami samorządu, NGOs i uczelni wyższych, publikacje prasowe i internetowe, konkurs dla młodzieży akademickiej na najlepszy esej dotyczący sukcesów polskiej transformacji politycznej, go-spodarczej i społecznej.

• projekt instytutu Lecha Wałęsy (iLW) Solidarność dla przyszłości – rozwój debaty publicznej na temat polskiej polityki zagranicznej w obliczu global-nych wyzwań w XXI wieku służy skierowaniu uwagi opinii publicznej na kwe-stię przemian na Kubie. Dzięki zaproszeniu kubańskich przedstawicieli spo-łeczeństwa obywatelskiego do polski z okazji 25. rocznicy obrad Okrągłego Stołu oraz zorganizowaniu największej w historii konferencji na temat przy-szłości Kuby, iLW wskazał na znaczenie, jakie polska może odegrać w proce-sie kubańskich przemian. W ramach projektu planowane jest dwutygodnio-we seminarium 25 lat przemian demokratycznych w Polsce – lekcja dla Kuby oraz konferencja W stronę kubańskiego „Okrągłego Stołu”.

działania rocznicoWe

Do działań rocznicowych DDpK należy organizacja np. obchodów 25-lecia pol-skiej transformacji ustrojowej (w tym Nagroda Solidarności im. Lecha Wałę-sy), obchody 25-lecia polskiej reformy samorządowej czyli tzw. Rok Samo-rządności w 2015 r.

Wystawa zdjęć i plakatów z cyklu Od Solidarności do Okrągłego Stołu

promocja dorobku polski lokalnej i regionalnej oraz polskiego modelu samo-rządności to główne priorytety działań zarówno w dziedzinie dyplomacji pu-

33


blicznej i kulturalnej (realizowanych za pośrednictwem placówek dyploma-tycznych i instytutów polskich), jak i komunikacji społecznej (realizowanych we współpracy z partnerami samorządowymi i pozarządowymi).

inne działania rocznicowe, prowadzone z pomocą placówek dyplomatycznych to m.in.: • upowszechnianie idei Janusza Korczaka w dziedzinie praw dziecka (działa-

nia rozpoczęte w 2012 r. w ramach roku Korczaka); • promocja postaci i dokonań Jana Karskiego (rok 2014 był rokiem Karskiego); • promocja filmu Wałęsa. Człowiek z nadziei (reż. A. Wajda, 2013) połączona

z obchodami 25. rocznicy transformacji ustrojowej w polsce.

inne działania WSPierające ProceSy demokraTyzacyjne

• Wykłady polskich intelektualistów w ukraińskich ośrodkach akademickich w ramach projektu Europejskie doświadczenie: Polska, zorganizowanego przez instytut polski, księgarnię Je i tygodnik Ukraiński Tyżdeń;

Seminarium Political and Democratic Transformation in Poland and It’s New Golden Age

• polskie wydanie czasopisma ukraińskich intelektualistów Krytyka, dedyko-wanego kulturze polskiej jako zwierciadłu zmian społecznych i politycz-nych (w Kijowie, charkowie i w Dniepropietrowsku);

• promowanie trzech ważnych polskich rocznic w 2014 r. (25-lecia transforma-cji, 15-lecia członkostwa w NAtO, 10-lecia członkostwa w Ue) w ramach udziału w wiosennych debatach, organizowanych w Libanie przez delegatu-rę Ue i poszczególne uniwersytety;

34


Seminarium Sukces transformacji demokratycznej – doświadczenie Polski i Czech

• Seminarium w tunezji Sukces transformacji demokratycznej – doświadcze-nie Polski i Czech, poświęcone doświadczeniom transformacji ustrojowej od momentu obalenia komunizmu do uzyskania członkostwa w Ue;

• cykl wykładów i publikacji mających na celu porównanie historii procesów demokratyzacyjnych w polsce i na Filipinach, zwieńczony seminarium na Uniwersytecie Filipińskim w listopadzie 2013 r.;

• Konferencje i spotkania nt. polskiej transformacji, organizowane w innych regionach świata, m.in. w Ameryce łacińskiej (chile, peru, Kolumbia).

Wybrane inicjaTyWy demokraTyzacyjne PolSkich PlacóWek dyPlomaTycznych

Ambasada RP w Tunisie:

W 2014 r. przedsięwzięcia placówki w tunisie były zorientowane na dzielenie się polskimi doświadczeniami transformacyjnymi, pomoc ekspercką i szkole-nia. podczas każdego wydarzenia zapraszano do udziału polskiego eksperta:

• sędzię trybunału Konstytucyjnego Małgorzatę pyziak-Szafnicką – w debacie z udziałem prezesów trybunałów konstytucyjnych polski, Francji i tunezji;

• doradcę prezydenta rp Jana Lityńskiego – seminarium nt. integracji gospo-darczej, społecznej i kulturalnej podczas zmian okresu przejściowego;

• prezesa instytutu pamięci Narodowej łukasza Kamińskiego – inauguracja działalności tunezyjskiej Komisji prawdy i Godności;

• prof. Grzegorza Kołodko – w konferencji W kierunku nowego modelu rozwo-ju w Tunezji;

35


• mec. Dominikę Stępińską-Duch – seminarium nt. równości praw kobiet i mężczyzn.

ponadto zorganizowano misję doradczą polskich ekspertów w tunezji – w ra-mach projektu Wzmocnienie zdolności administracji publicznej Republiki Tu-nezyjskiej w procesie programowania i realizacji polityki rozwoju i polityki regionalnej.

Stałe Przedstawicielstwo RP przy ONZ w Nowym Jorku

• Uroczyste otwarcie wystawy 1989. Koniec systemu połączone z pokazem fil-mu A. Wajdy Wałęsa. Człowiek z nadziei (film poprzedzono wideo-przesłaniem A. Wajdy) dla uczczenia 25. rocznicy przemian demokratycznych w polsce (4 czerwca 2014 r.). W tej uroczystości wzięli udział: Sekretarz Generalny ONZ, Ban Ki-moon, wysocy funkcjonariusze ONZ oraz dyplomaci akredytowani przy ONZ.

• We współpracy z Departamentem Narodów Zjednoczonych i praw człowieka MSZ przygotowano wystawę Polska i Konwencja o prawach dziecka – dzie-dzictwo Janusza Korczaka (zapoznanie gości z polskim wkładem w opraco-wanie projektu Konwencji i z osiągnięciami J. Korczaka) z okazji 25. rocznicy przyjęcia przez Zgromadzenie Ogólne NZ Konwencji praw Dziecka (20 listo-pada 2014 r.). Otwarcia wystawy dokonała pani prezydentowa Anna Komo-rowska.

Konsulat Generalny RP w Nowym Jorku

• Umieszczenie wystawy 1989. Koniec systemu w hali odlotów lotniska Newark dla upamiętnienia 25. rocznicy wolnych wyborów w polsce, otwarciu wysta-wy towarzyszyło spotkanie z pisarzem i dziennikarzem The New Yorker L. Weschlerem na temat reportażu politycznego, poświęconego przemianom demokratycznym w polsce;

• W ramach roku Jana Karskiego organizacja wręczenia iii edycji nagrody The Spirit of Jan Karski Award oraz 3. rocznicy powołania Jan Karski Educational Foundation;

• Spotkanie promujące książkę Story of Secret State J. Karskiego, wznowioną 1-szy raz od czasów ii Wojny Światowej, zorganizowane przez Konsulat Ge-neralny i Georgetown University.

Ambasada RP w Buenos Aires

• Dni polskie w Montevideo (2-3 września 2014 r.) na Uniwersytecie Katolickim w Urugwaju – przeprowadzono seminarium poświęcone 25. rocznicy pol-skiej demokracji, przełomu 1989 r., przemian w innych państwach bloku wschodniego i upadku Żelaznej Kurtyny, a także transformacji gospodarczej

36


i konsekwencji zmian systemowych, zakończonych akcesją do NAtO i Ue; przedstawiono także film K. Kolendy-Zaleskiej Cud Historii; Dni polskie zor-ganizowała Ambasada rp w Buenos Aires we współpracy z konsulatem ho-norowym w Montevideo, Biblioteką Narodową w Montevideo i Biblioteką polską im. i. Domeyko w Buenos Aires;

• Warsztaty (4 grudnia 2014 r.) na Uniwersytecie palermo w Buenos Aires w formie prezentacji 25. rocznicy polskich przemian, skutków transformacji politycznej i gospodarczej w polsce.

Ambasada RP w Bangkoku

• Wykład na Uniwersytecie chulalongkorn w Bangkoku 25 lat wolności. Trans-formacja polityczna w PL: od komunizmu do demokracji - prezentacja ka-lendarium wydarzeń politycznych na przełomie lat 1980 i 1990;

• Konferencja w Bangkoku From State-Controlled Economy to Market Success – prezentacja sukcesu gospodarczych i politycznych przemian w polsce oraz ich znaczenia dla gospodarczej współpracy polsko-tajskiej;

• Seminarium w Wientian Poland-Lao PDR: Economic Development and Co-operation Opportunities, zorganizowane wspólnie z Ministerstwem plano-wania i inwestycji Laosu – przedstawienie polskiego sukcesu w transforma-cji gospodarczej;

• Seminarium dla parlamentarzystów Mjanmy w siedzibie National Democratic Institute w Naypyitaw na temat sukcesu polskich przemian;

• Seminarium Poland’s Economic Transformation and European Integration (celebrating 10th Anniversary of Joining the EU) na Uniwersytecie chula-longkorn w Bangkoku – wykłady na temat transformacji od socjalizmu do kapitalizmu, od autorytaryzmu do liberalnej demokracji oraz regionalnej integracji, zilustrowanie kolejnych etapów reform i korzyści, jakie przyniosły polsce reformy demokratyczne oraz integracja w ramach Ue;

• Wykłady na temat 25 lat transformacji i 10 lat członkostwa polski w Ue dla studentów studiów magisterskich centrum europejskiego Uniwersytetu chulalongkorn w Bangkoku;

• Seria wykładów na temat sukcesu 25 lat polskiej transformacji, przeprowa-dzona przez byłego ministra finansów i eksperta Banku Światowego, dr Mar-cina piątkowskiego.

• pokazy filmu Wałęsa. Człowiek z nadziei w ramach Festiwalu Filmów Ue w Bangkoku, chiang Mai i Khon Kaen;

• Wystawa ośrodka Karta 1989. Koniec systemu w Bangkok Art and Culture Centre w ramach projektu realizowanego wspólnie z ambasadami Niemiec,

37


Austrii, Węgier i czech, upamiętniającego upadek komunizmu w europie Środkowej;

• Wizyty studyjne w polsce dziennikarzy wiodących gazet tajskich: The Nation i Thai Rath (29.09-24.10.2014 r.) oraz przedstawicieli birmańskich magazynów politycznych powiązanych z opozycją: Irrawady i D-Wave (2-9 listopada 2014 r.);

• Konferencja Economic Transformation to Market – The Recipe for the Suc-cess Story, zorganizowana we współpracy z Ministerstwem planowania Na-rodowego i rozwoju Gospodarczego Mjanmy w Nay pyi taw. W trakcie kon-ferencji zaprezentowano sukces gospodarczych przemian w polsce oraz ich znaczenie dla Mjanmy.

Ambasada RP w Mińsku

• promocja 25-lecia przemian w polsce oraz 10-lecia przystąpienia polski do Unii europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem ekonomicznego i spo-łecznego wymiaru przemian, a także innych wydarzeń rocznicowych: 100-le-cie wybuchu i Wojny Światowej, 75. rocznica wybuchu ii Wojny Światowej, 70. rocznica powstania Warszawskiego, 500-lecie bitwy pod Orszą;

• Wspieranie procesów demokratyzacji na Białorusi i rozwoju międzynarodo-wego systemu ochrony praw człowieka (Wspólnota Demokracji, europejski Fundusz na rzecz Demokracji, partnerstwo Wschodnie);

• popularyzacja dziedzictwa Jana Karskiego w 100. rocznicę jego urodzin.

Ambasada RP w Kijowie

• promocja 25-lecia polskiej transformacji – szczególnie poprzez wspieranie ukraińskich partnerów w procesie reformowania instytucji kultury (wiedza ekspercka i praktyczna);

• Wizyty studyjne dla osób zainteresowanych poszukiwaniem w polsce roz-wiązań dla przemian i reform w instytucjach ukraińskich (teatry, filharmo-nie, domy wystawowe itd.);

• 3 cykle szkoleń dla urzędników administracji z zakresu zarządzania instytu-cjami kultury, przeprowadzony przez Departament Współpracy z Zagranicą Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego;

• Współorganizacja spotkań i festiwali samorządowych (spotkania miast, im-prezy promocyjne itd.), np. polsko-Ukraiński Festiwal partnerstwa, który cy-klicznie odbywa się we Lwowie w pierwszych dniach września.

Ambasada RP w Astanie

• iV edycja Szkoły Wychowania Obywatelskiego – w programie, realizowanym od 2010 r., uczestniczy ok. 20 młodych, lokalnych działaczy społecznych

38


z różnych regionów Kirgistanu; miejscem spotkań są okolice jeziora issyk-Kuł. Młodzież uczestnicząca w programie w większości przypadków należy do znanych lokalnie lub ogólnokrajowo działaczy – m.in. liderzy, dziennika-rze, eksperci, urzędnicy. program Szkoły cieszy się wielką renomą. Dzięki prezentowanym wykładom i prowadzonym w trakcie Szkoły dyskusji wyda-nych zostało wiele pomocy naukowych w języku kirgiskim;

• Konferencja w Biszkeku nt. doświadczeń, problemów i perspektyw parla-mentaryzmu Kirgistanu – uczestniczyli w niej m.in. poseł na Sejm rp Miron Sycz, ekspert ds. Azji centralnej Wojciech Górecki oraz Ambasador rp w Astanie, Jacek Kluczkowski;

• Wizyta studyjna w polsce dla 5 dziennikarzy kirgiskich – zorganizowana przez Ambasadę rp w Kazachstanie przy wsparciu MSZ oraz pAp w czerwcu 2014 r. w celu uczczenia obchodów 25. rocznicy wolnych wyborów w polsce i przemian demokratycznych.

WSpierANie DeMOKrAcJi NA FOrAcH WieLOStrONNycH – SySteM NArODóW ZJeDNOcZONycH

polska w ramach systemu NZ jest ak-tywnym promotorem demokracji, praw człowieka, dobrego rządzenia i rządów prawa.

Aktywnie angażujemy się w prace Na-rodów Zjednoczonych, w tym Zgroma-dzenia Ogólnego, rady praw człowieka i agencji wyspecjalizowanych. Wspiera-my przedkładane w ww. organach re-zolucje, będąc niejednokrotnie ich ini-cjatorami (np. rezolucja dot. roli do-brego rządzenia w ramach promocji i ochrony praw człowieka) i sponsora-mi (np. rezolucja nt. demokracji i rzą-dów prawa w ramach praw człowieka).

Dobre rządzenie (ang. good governance)

Jednym z dwóch priorytetów polski w ramach Agendy rozwojowej po 2015 r.

i celów Zrównoważonego rozwoju jest promowanie wartości i znaczenia dobre-go rządzenia.

W kontekście wspierania procesów de-mokratyzacyjnych dobre rządzenie po-strzegamy jako zapewnianie przejrzy-stości funkcjonowania władz publicz-nych i administracji oraz umożliwianie zaangażowania obywateli w realizację zadań publicznych.

Dobre rządzenie (ang. good governance) to priorytet polski w ramach Agendy rozwojowej po 2015 r. oraz celów Zrównoważonego rozwoju ONZ (ang. Sustainable Development Goals, SDGs).

polska brała aktywny udział w pracach Otwartej Grupy roboczej ds. celów Zrów-

39


noważonego rozwoju4 od chwili jej po-wstania oraz uczestniczyła w przygoto-waniach raportu Końcowego z jej prac. Wnosząc nasz wkład, uzasadnialiśmy nierozerwalny i wzajemny związek po-między przestrzeganiem praw człowieka, rządami prawa, dobrym rządzeniem z jednej strony, a postępem społeczno-ekonomicznym i zrównoważonym rozwo-jem z drugiej.

4 utworzonej na podst. rezolucji ZO ONZ nr 66/288

Dzięki skuteczności polskiej dyploma-cji podczas trudnych i długotrwałych negocjacji w ramach prac Otwartej Grupy roboczej ds. celów Zrównowa-żonego rozwoju, polska, przy poparciu pozostałych państw Ue oraz państw z innych regionów świata, doprowadzi-ła do uwzględnienia kwestii dobrego rządzenia w części wprowadzającej do raportu Końcowego Grupy roboczej (punkt 7).

Rada Praw Człowieka

W wystąpieniach w trakcie debat gene-ralnych rady praw człowieka, paneli dyskusyjnych oraz debat tematycznych, polska promuje inicjatywy w zakresie agendy demokratyzacyjnej, w tym m.in. cykliczną konferencję – Warszawski Dialog na rzecz Demokracji.

W trakcie 28. sesji rady praw człowieka (marzec 2015 r.) polska poinformowała uczestników obrad rady praw człowie-ka (rpcz) o przyjętych podczas iV edy-cji Warszawskiego Dialogu rekomenda-cjach i rozesłała tekst rekomendacji do wszystkich stałych przedstawicielstw

Podsekretarz Stanu, Henryka Mościcka-Dendys, przemawia w Radzie Praw Człowieka ONZ, Genewa

40


przy ONZ w Genewie. W trakcie 27. sesji rpcz (wrzesień 2014 r.) polska aktywnie uczestniczyła w panelu dot. roli pre-wencji w promocji i ochronie praw człowieka, wskazując na zależności po-między dobrym rządzeniem i rządami prawa a promocją i ochroną praw czło-wieka i podstawowych wolności.

Dodatkowo polska, w celu promowania znaczenia praw człowieka, intensywnie korzysta z mechanizmu powszechnego przeglądu Okresowego (Upr) na forum rpcz do podnoszenia tematów prioryte-towych, w tym m.in. promocji demokra-cji, dobrego rządzenia i rządów prawa.

Fundusz ONZ na rzecz Demokracji (UNDEF)

polska jest krajem aktywnie wspierają-cym Fundusz ONZ na rzecz Demokracji (ang. United Nations Democracy Fund, UNDeF) od chwili jego powstania pod-czas Światowego Szczytu ONZ.

UNDeF koncentruje się na przekazywa-niu grantów organizacjom pozarządo-wym, wspierającym społeczeństwo obywatelskie na świecie, promującym poszanowanie praw człowieka i wzmac-niającym uczestnictwo obywateli w pro-cesach demokratycznych.

Dotychczas UNDeF sfinansował reali-zację ponad 500 projektów na rzecz demokracji w ponad 150 krajach na świecie.

polska regularnie przekazuje wpłaty do budżetu Funduszu, będąc jednym z ważniejszych darczyńców UNDeF – w 2014 r. udział finansowy polski wy-niósł prawie 95 tys. USD.

polska została wybrana do rady Do-radczej UNDeF na lata 2014-2015. Głów-nym zadaniem rady Doradczej jest przedstawianie rekomendacji dot. wnios-ków o wsparcie.

DNZiPCz MSZ wyraża poparcie dla kampanii ONZ Chcę pokoju na świecie

41


Polska iNicjatywa Na forum oNZ – reZolucja dot. roli doBreGo rZądZeNia

w oBsZarZe ochroNy i Promocji Praw cZłowieka

27 marca 2014 r. rada praw człowieka NZ jednomyślnie przyjęła rezolucję na temat roli dobrego rządzenia w ochronie i promocji praw człowieka.

Podsekretarz Stanu Henryka Mościcka-Dendys, Dyrektor DNZPCz MSZ Krystyna Żurek, Ambasador Remigiusz Henczel – Rada Praw Człowieka ONZ, Genewa

przedstawiona przez polskę w imieniu międzyregionalnej grupy państw (Au-stralia, chile, Korea płd., rpA) inicjatywa uzyskała poparcie aż 106 państw. rezolucja stanowi kontynuację wcześniejszych inicjatyw podejmowanych przez polskę i podkreśla zależność między przestrzeganiem zasad dobrego rządzenia a promocją i ochroną praw człowieka. elementem rezolucji jest zo-bowiązanie Biura Wysokiego Komisarza ONZ ds. praw człowieka do organiza-cji podczas 30. sesji rpcz (wrzesień 2015 r.) panelu na temat roli służby pu-blicznej jako kluczowego elementu dobrego rządzenia w promocji i ochronie praw człowieka.

42


polska popiera umacnianie filaru de-mokracji w ramach reformy rady euro-py (re) poprzez polityczne wsparcie działań reformatorskich dotyczących struktury organizacji oraz zakresu jej działań.

W kontekście usprawnienia funkcjono-wania rady europy polska opowiada się za zwiększonym udziałem społe-czeństwa obywatelskiego w funkcjo-nowaniu organizacji. Wystąpiliśmy z inicjatywą przeprowadzenia przez Ko-mitet Delegatów Ministrów re debaty pt. Rola i funkcjonowanie organizacji pozarządowych w Radzie Europy. De-bata odbyła się 10 czerwca 2014 r.

ponadto polska wspiera procesy de-mokratyzacyjne na obszarze partner-stwa Wschodniego, m.in. poprzez zna-czący udział w pomocy finansowej świadczonej w ramach działań rady europy.

W 2013 r. polska wsparła Moskiewską Szkołę Studiów politycznych dotacją w wysokości 130 tys. eUr. podstawo-wym celem Szkoły jest kształcenie młodych liderów rosyjskich w duchu wartości demokratycznych i zasad współ-pracy europejskiej.

inicjatywa korczakowska

Wśród działań prodemokratycznych, po-dejmowanych przez radę europy, szcze-gólne miejsce zajmuje aktywizacja mło-dych ludzi w duchu demokratycznym i edukacja na temat praw człowieka.

W ramach Inicjatywy Korczakowskiej w grudniu 2013 r. polska wspólnie z radą europy zorganizowała wizytę studyjną w Strasburgu dla 30 młodych liderów z Mołdawii, polski i Ukrainy.

Uczestnicy wzięli udział w szkoleniu z zakresu praw człowieka, obejmującym

DeMOKrAtyZAcJA NA FOrUM rADy eUrOpy

Od lewej: Dyrektor Narodów Zjednoczonych i Praw Człowieka MSZ – Krystyna Żurek, Podsekretarz Stanu MSZ – Grażyna Bernatowicz, Sekretarz Generalny Rady Europy –

Thorbjørn Jagland, Dyrektor Biura Rady Europy w Warszawie – Hanna Machińska

43


w szczególności kwestie tzw. uczestnic-twa demokratycznego oraz przeciw-działania mowie nienawiści.

Światowe forum demokracji

Jedną z kluczowych inicjatyw rady eu-ropy jest także organizowane od 2012 r. Światowe Forum Demokracji, w którym aktywny udział biorą przedstawiciele państw członkowskich rady europy, organizacji pozarządowych, świata me-diów, nauki, a także młodzi liderzy, w tym członkowie sieci Szkół Studiów politycznych rady europy.

podczas iii edycji Forum w listopadzie 2014 r. w Strasburgu Wiceminister Spraw

Zagranicznych, Henryka Mościcka-Den-dys zaprezentowała konkluzje War-szawskiego Dialogu na rzecz Demokracji, zorganizowanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

rekomendacje z WDD 2014, stanowiące ważny wkład w międzynarodowe wysił-ki na rzecz promocji demokracji i uczestnictwa obywateli w życiu pu-blicznym, spotkały się z szerokim od-zewem wśród uczestników Światowego Forum Demokracji i potwierdziły szcze-gólną rolę polski w debacie na temat stanu demokracji i centralnej roli jed-nostki we współczesnych strukturach państwowych.

WSpArcie DLA DeMOKrAcJi NA FOrUM UNii eUrOpeJSKieJ

Unia europejska – organizacja ustano-wiona w oparciu o wartości demokracji, poszanowania praw człowieka, podsta-wowych wolności i rządów prawa – dba, aby te ideały były również urzeczywist-niane w innych częściach świata.

promowanie przez Ue demokratycz-nych standardów przyjmuje wiele po-staci – od dialogów politycznych po-przez misje obserwacyjne wyborów, aż po realizację konkretnych projektów.

Ue w szczególny sposób zintensyfiko-wała swoje działania w ramach działań partnerstwa Wschodniego na płasz-czyźnie promocji demokracji i praw człowieka.

Na forum Grupy roboczej ds. praw człowieka Ue (tzw. cOHOM) polska bie-rze udział w opracowywaniu i zatwier-

dzaniu strategii dot. demokracji i praw człowieka. polska jest też aktywnym członkiem Grupy Zadaniowej ds. Wspie-rania Demokracji.

europejski instrument na rzecz De-mokracji i praw człowieka (The Euro-pean Instrument for Democracy and Human Rights, eiDHr) to jeden z klu-czowych mechanizmów wspierania demokracji na świecie.

Budżet eiDHr na lata 2007-2013 wy-niósł 1,1 mld eUr.

polska, wpłacając składkę do budżetu ogólnego Ue, również partycypuje w fi-nansowaniu eiDHr.

Za pomocą eiDHr zrealizowano ponad 1200 projektów w ponad 200 krajach.

44


OrGANiZAcJA BeZpiecZeńStWA i WSpółprAcy W eUrOpie

Organizacja Bezpieczeństwa i Współ-pracy w europie (OBWe) jest dla polski ważnym uczestnikiem budowy zaufa-nia i wzmacniania bezpieczeństwa, a ponadto również instrumentem two-rzenia istotnego katalogu zobowiązań dot. przestrzegania praw człowieka, za-sad demokratycznych i rządów prawa (tzw. wymiar ludzki OBWe).

Zobowiązania te, wraz z instytucjami po-wołanymi do monitorowania ich imple-mentacji i wspierania państw w tym za-kresie, stanowią dobrą podstawę dla działań polski na rzecz promowania de-mokracji, szczególnie na obszarze po-stradzieckim, oferując dodatkowe narzę-dzia realizacji polityki zagranicznej rp.

Biuro instytucji demokratycznych i Praw człowieka (odihr)

ODiHr to podstawowa instytucja OBWe odpowiedzialna za monitorowanie im-plementacji zobowiązań państw w wy-miarze ludzkim.

Aktywność Biura koncentruje się m.in. na: obserwacji wyborów, pomocy w bu-dowie instytucji demokratycznych, re-alizacji programów promujących spo-łeczeństwo obywatelskie, działaniach na rzecz wolności wypowiedzi oraz na przeciwdziałaniu nietolerancji i dyskry-minacji.

istotnym elementem prac ODiHr są wytyczne i rekomendacje obejmujące wybrane aspekty problematyki praw człowieka.

istotny przejaw poparcia polski dla działań ODiHr, poza wsparciem poli-tycznym udzielanym przez polskę na forach OBWe i w kontaktach dwustron-nych, stanowi finansowanie projektów, a także zapewnienie prestiżowej sie-dziby w Warszawie.

W 2013 r. polska przekazała prawie 40 tys. eUr na monitorowanie spraw karnych, którymi objęta została część byłej elity władzy w Gruzji (projekt Im-proving Georgia’s Justice System thro-ugh Trial Monitoring).

ponadto polska wpłaciła w latach 2013-2014 prawie 80 tys. eUr na fundusz umożliwiający szerszy udział obserwa-torów wyborczych z krajów mniej za-możnych (projekt Fund for Enhancing the Diversification of Election Observa-tion Missions).

Kluczowym elementem wsparcia polski dla działań demokratyzacyjnych ODiHr jest również udział obserwatorów pol-skich w misjach wyborczych OBWe, np. podczas wyborów prezydenckich (łącznie 116 obserwatorów) i parla-mentarnych (łącznie 44 obserwatorów) na Ukrainie w 2014 r.

Stale podtrzymujemy naszą pozytywną i otwartą postawę wobec działań mo-nitoringowych podejmowanych przez ODiHr w polsce, zarówno w zakresie praktyki funkcjonowania instytucji państwa, jak i podejmowanych inicja-tyw legislacyjnych (np. w kwestii wybo-rów powszechnych, przestrzegania prawa do zgromadzeń).

45


polska stale angażuje się w projekty reali-zowane przez ODiHr we współpracy z państwami uczestniczącymi (np. na-uczanie nt. Holokaustu, zwalczanie nieto-lerancji i dyskryminacji).

Dzięki obecności ODiHr w Warszawie, stolica polski jest również miejscem or-ganizacji corocznego Spotkania Prze-glądowego Wymiaru Ludzkiego (HDIM). Dwutygodniowa konferencja, groma-dząca polityków, ekspertów i działaczy społecznych, zajmujących się tematyką praw człowieka, jest jednym z najważ-

niejszych w europie forów debaty mię-dzynarodowej na temat swobód oby-watelskich i demokratyzacji.

istotne znaczenie ma liczny (z równym dostępem do głosu) udział NGOs. Spo-tkanie stanowi doskonałą okazję do dzielenia się doświadczeniami oraz do prezentacji polskiego stanowiska wo-bec najistotniejszych kwestii dotyczą-cych praw człowieka i demokratyzacji oraz osiągnięć w tym zakresie, jak rów-nież utrzymania szerokich kontaktów nieformalnych z przedstawicielami spo-łeczeństwa obywatelskiego.

poza wspieraniem ODiHr polska jest także zaangażowana we wspieranie działalności i możliwości efektywnego funkcjonowania Wysokiego Komisarza ds. Mniejszości Narodowych oraz przed-stawiciela OBWe ds. Wolności Mediów,

Podsekretarz Stanu – Henryka Mościcka-Dendys

46


WSpierANie DeMOKrAcJi JAKO eLeMeNt WSpółprAcy BiLAterALNeJ

uznając ich działania za szczególnie istotne dla monitorowania przestrzega-nia przez państwa zobowiązań w obsza-

rach zainteresowania obu instytucji oraz dla popularyzacji standardów między-narodowych w zakresie praw człowieka.

Polsko-Amerykański Dialog Demokratyzacyjny (PADD)pADD to szczególna formuła współpra-cy pomiędzy Warszawą a Waszyngto-nem w zakresie tematyki demokratyza-cyjnej i rozwojowej.

polska jest jedynym krajem, z którym USA prowadzą stałe, sformalizowane konsultacje o charakterze partner-skim, dotyczące współpracy na rzecz państw dążących do demokracji i w których demokracja jest zagrożona.

punktem kulminacyjnym pADD są do-roczne spotkania grup konsultacyjnych

pod przewodnictwem członka kierow-nictwa Ministerstwa Spraw Zagranicz-nych rp i Departamentu Stanu USA.

W trybie ciągłym mają miejsce liczne kontakty robocze oraz wideokonferen-cje. We współpracę po obu stronach, poza czynnikami rządowymi, zaanga-żowane są organizacje półrządowe (m.in. Fundacja Solidarności Między-narodowej czy United States Agency for International Development) oraz pozarządowe.

pADD zainicjowano 3 marca 2011 r. w czasie spotkania ówczesnego Mini-stra Spraw Zagranicznych, radosława Sikorskiego z Sekretarz Stanu, Hilary

Podczas 124. sesji Komitetu Ministrów Rady Europy przemawia Podsekretarz Stanu MSZ – Henryka Mościcka-Dendys

47


clinton w Waszyngtonie. Dotychczas odbyły się cztery edycje pADD.

Spotkanie zorganizowane w maju 2014 r. w Waszyngtonie poświęcone było wschodniemu wymiarowi sąsiedztwa Ue, w tym głównie krajom partnerstwa Wschodniego.

Dialog na rzecz demokracji z innymi państwami

Współpraca polsko-szwedzka

Szwecja należy do najbliższych partne-rów polski w działaniach na rzecz umacniania demokracji na świecie.

priorytetowe znaczenie dwustronnej współpracy w tym obszarze uzgodniono w maju 2011 r. w Deklaracji o współpracy politycznej między Polską a Szwecją w dzie-dzinach o znaczeniu strategicznym.

Minister spraw zagranicznych Szwecji Carl Bildt jako Nominator w I edycji Nagrody Solidarności im. L. Wałęsy

Wspólne zaangażowanie polsko-szwedzkie odnosi się w szczególności do wspierania demokracji i praw czło-

wieka na Białorusi, aktywności w ra-mach Wspólnoty Demokracji, partner-stwa Wschod niego i europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji (eeD).

ponadto minister spraw zagranicznych Szwecji carl Bildt znalazł się w gronie 15 wybitnych osobistości (tzw. Nomina-torów), którzy proponowali w 2014 r. kandydatów na pierwszego laureata Nagrody Solidarności im. L. Wałęsy.

polska poparła także szwedzko-fińską inicjatywę utworzenia europejskiego instytutu pokoju, który ma działać na rzecz promowania pokojowego rozwią-zywania konfliktów drogą mediacji i nieformalnego dialogu.

Współpraca polsko-kanadyjska

polsko-kanadyjska współpraca w dzie-dzinie demokratyzacji podlega syste-matycznemu wzmocnieniu i konsoli-dacji. Obszarem wspólnego zaintere-sowania są wybrane państwa partner-stwa Wschodniego (przede wszystkim Ukraina i Białoruś).

W trakcie wizyty w polsce w kwietniu 2014 r. Minister Spraw Zagranicznych Ka-nady, John Baird ogłosił decyzję o finan-sowym wsparciu (kwotą w wysokości prawie 10 mln cAD) dwóch polskich pro-jektów na rzecz demokratyzacji Ukrainy, administrowanych przez Fundację Soli-darności Międzynarodowej i europejski Fundusz na rzecz Demokracji.

Ofertę pomocową uzupełnia polsko-kanadyjski mechanizm wzmocnionej współpracy wobec Ukrainy, nad którym prace zostały sfinalizowane w kwietniu 2014 r.

W kontekście relacji dwustronnych istotne miejsce zajmuje także kwestia

48


umacniania demokracji na Białorusi, czego wyrazem jest kanadyjskie wspar-cie finansowe dla TV Belsat (287 tys. pLN w 2012 r., 450 tys. pLN w 2013 r.).

Współpraca w ramach Grupy Wyszehradzkiej (V4)

Współpracy na rzecz demokracji służą działania podejmowane w szczególno-ści na rzecz partnerstwa Wschodniego i współpracy z Bałkanami Zachodnimi.

część z nich wiąże się z zaangażowaniem programów i środków Międzynarodowe-go Funduszu Wyszehradzkiego (iVF).

Od kilku lat iVF wspiera współpracę państw V4 z krajami trzecimi. W 2012 r. uruchomiony został program grantowy przeznaczony dla państw partnerstwa Wschodniego tzw. V4eap (z rocznym budżetem ok. 1,5 mln eUr).

Głównym celem programu jest dzielenie się know-how państw V4 w zakresie przemian, demokratyzacji oraz współ-pracy regionalnej, w szczególności po-przez budowę i rozwijanie społeczeń-stwa obywatelskiego, a także wspieranie współpracy między lokalnymi rządami, uczelniami i osobami prywatnymi.

W drugiej połowie 2014 r. przeprowa-dzono przykładowe spotkania V4, któ-rych problematyka dotyczyła również kwestii demokratyzacyjnych:• 17.07.2014 – w Bratysławie spotkanie

Ministrów SZ w formacie V4+Korea płd., • 05-07.10.2014 – we Lwowie spotkanie

V4+Ukraina wiceministrów SZ,• 15.10.2014 – Bratysława – spotkanie

wiceministrów SZ V4 poświęcone po-lityce rozwojowej,

• 30-31.10.2014 – w Bratysławie spotkanie Ministrów SZ V4+Bałkany Zachodnie,

• 02.12.2014 – w Warszawie seminarium polskiego instytutu Spraw Międzyna-rodowych V4+Korea (doświadczenia procesu transformacji i możliwości wykorzystania go na potrzeby zjed-noczenia półwyspu Koreańskiego),

• 16.12.2014 r. wizyta Ministrów SZ V4 w Kijowie.

Współpraca polsko-indonezyj ska

Wspieranie demokracji stanowi istotny punkt polsko-indonezyj skiego Dialogu Międzywyznanio wego i Międzykulturo-wego. Dotychczas odbyły się trzy edycje Dialogu.

i edycja miała miejsce w październiku 2011 r. w Krakowie, ii edycja – w maju 2013 r. w Dżakarcie. Natomiast iii edy-cja Dialogu odbyła się w listopadzie 2014 r. w Białymstoku. Motywem prze-wodnim białostoc kiej edycji Dialogu było hasło: Młodzi w dialogu między-kulturowym i międzyreligijnym.

iV edycja polsko-indonezyjskiego Dia-logu Międzywyznaniowego i Między-kulturowego jest planowana na 2016 r. w indonezji.

celem kolejnych edycji tej polsko-in-donezyjskiej inicjatywy jest rozwój dia-logu międzywyznaniowego i międzykul-turowego jako kluczowego instrumentu w budowaniu tolerancji i wzajemnego zrozumienia oraz pokonywania uprze-dzeń.

Organizatorom zależy również na ukaza-niu możliwości osiągnięcia synkretyzmu pomiędzy demokracją, polityką i religią.

W Dialogu uczestniczą eksperci ze świata nauki, religii i polityki, repre-zentujący polskę, indonezję oraz inne kraje z Azji, Afryki i Bliskiego Wschodu.

PierwsZy raPort

Polska agenda demokratyzacyjna2014 - 2015


PierwsZy raPort Polska agenda demokratyzacyjna

Documents

Transcript of PierwsZy raPort Polska agenda demokratyzacyjna