Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

49
Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych www.parpa.pl Partner Projektu Centrum Promocji Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich www.opus.org.pl Realizator Projektu Krajowa Rada Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich www.krajowarada.pl

Transcript of Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Page 1: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

JAK PROWADZIĆ JAK PROWADZIĆ JAK PROWADZIĆ STOWARZYSZENIE STOWARZYSZENIE STOWARZYSZENIE

ABSTYNENCKIEABSTYNENCKIEABSTYNENCKIE

Standardy działańStandardy działańStandardy działań

Partner ProjektuPaństwowa Agencja Rozwiązywania

Problemów Alkoholowychwww.parpa.pl

Partner ProjektuCentrum Promocji Rozwoju

Inicjatyw Obywatelskichwww.opus.org.pl

Realizator ProjektuKrajowa Rada Związków

i Stowarzyszeń Abstynenckichwww.krajowarada.pl

Page 2: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...
Page 3: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Projekt grafi czny okładki i wnętrza:proPiktor

www.propiktor.pl

Prowadzenie tytułu:Katarzyna Kulesza

Copyright © by Krajowa Rada Związków i Stowarzyszeń AbstynenckichWarszawa 2013

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie

Broszura wydrukowana w nakładzie 1500 egz.

Publikacja współfi nansowana ze środków Unii Europejskiejw ramach Europejskiego Funduszu Społecznego wydana przy realizacji Projektu

„Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich”

Page 4: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

3

Spis treści

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5Sylwester Staniszewski

Stowarzyszenie abstynenckie a wspólnoty samopomocowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7Agnieszka Czerkawska

Podstawy prowadzenia stowarzyszenia abstynenckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9Agnieszka Czerkawska

Geneza powstania projektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16Włodzimierz Ziółkowski

Przebieg realizacji projektu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Co dalej? Plany na przyszłość . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Opracowane przez Panel Ekspertów powyższego Projektu

Standard organizacyjno-formalny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Standard Prowadzenie działań na rzecz profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

StandardWspółpraca stowarzyszeń abstynenckich z podmiotami zewnętrznymi, samorządem lokalnym, w tym z gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Projekt grafi czny okładki i wnętrza:proPiktor

www.propiktor.pl

Prowadzenie tytułu:Katarzyna Kulesza

Copyright © by Krajowa Rada Związków i Stowarzyszeń AbstynenckichWarszawa 2013

Publikacja jest dystrybuowana bezpłatnie

Broszura wydrukowana w nakładzie 1500 egz.

Publikacja współfi nansowana ze środków Unii Europejskiejw ramach Europejskiego Funduszu Społecznego wydana przy realizacji Projektu

„Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich”

Page 5: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Standard Prowadzenie działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób objętych działaniami stowarzyszenia abstynenckiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 41

Standard Programów edukacyjnych dla przedstawicieli samorządów lokalnych, stowarzyszeń abstynenckich oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 45

Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48

Page 6: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

5

Wprowadzenie

Ruch abstynencki w swojej ponad sześćdziesięcioletniej historii przechodził różne fazy rozwoju – od klubów pacjenta, klubów abstynenta do stowarzyszeń abstynenckich. Należy podkreślić, że w tym czasie miał miejsce również postę-pujący proces integracji organizacyjnej działań abstynenckich od Rad Regionów po Federację Klubów Abstynenckich w Polsce, następnie Polskie Rady Ruchu Abstynenckiego i ostatecznie od lipca 2009 roku Krajową Radę Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich. Krajowa Rada, od chwili powstania, podejmuje działania mające na celu uporządkowanie funkcjonowania ruchu abstynenckiego. Te działania to między innymi: integracja ruchu, tworzenie związków wojewódz-kich oraz programy szkoleniowe mające na celu podnoszenie kompetencji osób prowadzących organizacje. Byliśmy również przekonani do konieczności standary-zacji pracy stowarzyszeń abstynenckich. Podejmowane były różne próby wypraco-wania tych standardów przez Polską Radę Ruchu Abstynenckiego, jak też niektóre związki. Wiązało się to z dużym wzrostem aktywności środowiska abstynenckiego. Wiele nieformalnych grup samopomocowych przekształcało się w stowarzysze-nia. Brak kontaktu ze strukturami Krajowej Rady skutkował w wielu przypadkach nieprofesjonalnym, często chaotycznym działaniem nowych organizacji. Zjawiska takie powodowały znaczącą dezorientację i brak zaufania osób korzystających z oferty organizacji abstynenckich, podważały wielokrotnie skuteczność samopo-mocy i kwalifi kacje wolontariuszy. Odbijało się to bezpośrednio na pracy z osoba-mi uzależnionymi, planowaniem ich rehabilitacji społeczno-zawodowej, rozwoju osobistego, kontaktu z innymi środowiskami w procesie pracy nad zmianą. To pro-wadziło do wniosku, że w ruchu konieczne jest podnoszenie jakości świadczonych usług. Wynikało to ze wzrostu liczby osób objętych wsparciem, jak też z faktu powstawania lokalnie dużej grupy organizacji rozpoczynających działania wspie-rające osoby uzależnione i ich rodziny, nie mając do tego żadnego przygotowania. Wypracowanie standardów pomoże również w pracy z samorządami, które często także mają małą wiedzę na temat prawidłowości prowadzonych działań. Dlatego powstanie projektu „Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich” realizowa-nego przez Krajową Radę we współpracy z Państwową Agencją Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie oraz Centrum Promocji i Wspierania

Sylwester Staniszewski

Page 7: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Inicjatyw Obywatelskich OPUS w Łodzi współfi nansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, daje naszym zda-niem możliwość profesjonalizacji tej sfery aktywności stowarzyszeń. Współpraca z PARPA ma pomóc w przekonaniu lokalnych decydentów o konieczności roz-woju takiego modelu wsparcia dla osób z problemem alkoholowym i tym samym w efektywniejszy sposób wykorzystać środki przeznaczane przez gminy na rozwią-zywanie problemów alkoholowych. Projektem zostały objęte stowarzyszenia zrze-szone w 10 związkach regionalnych, które są członkami Krajowej Rady – związek stowarzyszeń abstynenckich województwa kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podlaskiego, pomorskiego, śląskiego, świętokrzyskie-go, wielkopolskiego i regionu ziemi częstochowskiej. Bezpośrednio standaryzacja dotyczy 60 wybranych stowarzyszeń abstynenckich. Projektem zostało objętych 480 przedstawicieli samorządów oraz organizacji abstynenckich. W ramach tego projektu wypracowano standardy, poparte pilotażem w 60 organizacjach człon-kowskich i systemem superwizji. Jednocześnie powzięliśmy wiedzę na temat stanu faktycznego i możliwości rozwojowych stowarzyszeń abstynenckich. Tego typu rozpoznanie na taką skalę bez realizacji tego programu byłoby niemożliwe. Należy również podkreślić, że program realizowany był przy współpracy partnerskiej, co też jest nowym etapem w działaniach i daje gwarancję, że wypracowane standardy będą akceptowane przez samorządy, organizacje abstynenckie oraz instytucje pań-stwowe.

Zdajemy sobie sprawę, że jest to dopiero początek drogi. Proces dochodzenia do standardów jest procesem dynamicznym, permanentnym, rozłożonym na kolej-ne lata. Mam nadzieję, że ta publikacja pomoże wielu osobom pracującym w sto-warzyszeniach lub będącym na początku drogi w profesjonalnej organizacji pracy, z korzyścią dla potencjalnych klientów, swoich członków i społeczności lokalnej. Standardy są bardzo ważnym dokumentem programowym dla naszych stowarzy-szeń w sferze prowadzenia, planowania i realizacji wszelkiego typu działań.

Page 8: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

7

Do najbardziej znanych ruchów trzeźwościowych należą: ruch Anonimowych Alkoholików, Kluby Abstynenckie oraz Stowarzyszenia Abstynenckie. Możemy również spotkać się z grupami wsparcia, oferującymi pomoc w zakresie rozwią-zywania problemów alkoholowych. Funkcjonowanie ruchów trzeźwościowych ma nieformalny i formalny charakter. To odróżnia je od siebie przede wszystkim na gruncie oferowanej pomocy, jak również na gruncie współpracy z innymi pod-miotami systemu profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Wspólnota Anonimowych Alkoholików (AA) z jego odgałęzieniami: Al--Anon (wspólnota rodzin i bliskich osób z problemem alkoholowym), Al-Ateen (wspólnota dla dzieci z rodzin z problemem alkoholowym). Ruch AA jest cał-kowicie pozaformalną, dobrowolną i nieprofesjonalną wspólnotą trzeźwościową. Jedynym celem członków wspólnoty jest utrzymanie własnej trzeźwości i poma-ganie tym, którzy zwracają się po pomoc w jej osiągnięciu. Ruch nie jest związa-ny z żadną grupą interesu, nie jest przypisany do żadnego wyznania religijnego. Wspólnota AA realizuje program Dwunastu Kroków, który jest sugestią i podpo-wiedzią jak zdrowieć, natomiast swą działalność opiera na Dwunastu Tradycjach, które gwarantują jedność wspólnoty. Zgodnie z ideami funkcjonowania wspólnoty AA, Al-Anon czy Al-Ateen, udzielanie jakichkolwiek dotacji z zewnątrz na rzecz jej działań, programów lub bezpośrednio jej członków jest niedozwolone, ponie-waż narusza jej zasady ideowe oraz obowiązujące przepisy prawa. Możliwe jest natomiast nieodpłatne udostępnianie lokalu należącego na przykład do gminy na spotkania członków wspólnoty.

Kolejną nieformalną i nieustrukturyzowaną formą samopomocy są grupy wsparcia. O samej idei, jej powstaniu, czasie trwania, celach decydują zain-teresowani, czyli osoby, które łączy wspólny problem, np. chęć wspierania własnej trzeźwości czy radzenie sobie z negatywnymi przeżyciami będącymi skutkiem picia przez osobę bliską. Z założenia są to spotkania ludzi oparte na ich własnej inicjatywie i potrzebie korzystania z wzajemnej pomocy. Często jednak dzieje się tak, iż grupy takie powstają „odgórnie” z inicjatywy instytucji

Stowarzyszenie abstynenckie a wspólnoty samopomocowe

Agnieszka Czerkawska

Page 9: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

czy profesjonalistów. Jeżeli wychodzą naprzeciw potrzebom danej grupy, z powodzeniem mogą spełniać swoją rolę.

W systemie pomocy osobom z problemem alkoholowym możemy się również spotkać z Klubami Abstynenta. Nazwy tej, często niesłusznie używa się zamiennie z nazwą Stowarzyszenie Abstynenckie. W wielu przypadkach stowarzyszenia trzeź-wościowe prowadzą Kluby Abstynenckie czy często powstają na pierwotnej bazie Klubu. W istocie jednak Klub Abstynenta jest wspólnotą nieformalną choć w dużej mierze ustrukturyzowaną. Jest miejscem, gdzie prowadzone są różnorodne działa-nia wspierające trzeźwość jego członków, ich rodzin, a także propagujące tę ideę dla i w społeczności lokalnej. Są miejscem spotkań i wspólnego spędzania czasu, zarówno członków Klubu, jak i osób z zewnątrz. Kluby często posiadają określone formy i reguły członkostwa, regulaminy czy strukturę organizacyjną. Jednak to nie czyni ich tym samym formalną pozarządową organizacją.

Stowarzyszenie Abstynenckie jest organizacją pozarządową, podmiot formalny organizacyjno-prawny (inną formą organizacji pozarządowej może być fundacja, jednak jest to bardzo rzadko spotykana forma zrzeszania się wśród środowisk trzeź-wościowych).

Jego działalność opiera się na ustawie Prawo o stowarzyszeniach, a to jaki za-kres działalności prowadzi, określa statut.

Page 10: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

9

Organizacje pozarządowe powstają jako inicjatywy w odpowiedzi na konkret-ne problemy. Ludzie zrzeszają się, aby wypełnić lukę czy poszerzyć dostępność re-alizacji zadań społecznie użytecznych na danym terenie. Są również najbliżej prob-lemów, którymi się zajmują, dzięki czemu mają możliwość szybkiego reagowania i odpowiadania na konkretne potrzeby. Sama nazwa „stowarzyszenie abstynenckie” (czasami używa się określenia stowarzyszenie trzeźwościowe) wskazuje na jego charakter. Oznacza to, iż głównym celem jego działalności jest profi laktyka i roz-wiązywanie problemów alkoholowych.

Stowarzyszenie jest podstawową formą organizacyjno-prawną przewidzianą w celu realizacji konstytucyjnego prawa swobody zrzeszania się. Po spełnieniu wy-mogów określonych w przepisach i wpisaniu do rejestru zyskuje osobowość prawną i staje się podmiotem formalnym.

Działalność stowarzyszenia opiera się na ustawie z dnia 7 kwietnia 1989 roku Prawo o stowarzyszeniach, która określa, iż jest ono dobrowolnym, samorządnym, trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych, które samodzielnie określa swoje cele, programy działania i struktury organizacyjne oraz uchwala akty wewnętrzne dotyczące jego działalności. Każde stowarzyszenie posiada własne obszary działań, zapisane w statucie.

Swoją działalność opiera na pracy społecznej członków, a do prowadzenia swych spraw może zatrudniać pracowników.

Powyższa ustawa określa również, co może stanowić majątek stowarzyszenia. Są to: składki członkowskie, darowizny, spadki, zapisy, dochody z własnej działal-ności, dochody z majątku stowarzyszenia oraz z ofi arności publicznej. Określa, iż stowarzyszenie może prowadzić działalność gospodarczą, według ogólnych zasad określonych w odrębnych przepisach, a dochód z tej działalności może służyć re-alizacji celów statutowych i nie może być przeznaczony do podziału między jego członków. Ponadto stowarzyszenie może otrzymywać dotacje według zasad okre-ślonych w przepisach.

Stowarzyszenia abstynenckie niezależnie od szczegółowych celów działalności zapisanych w statutach, podstawowy cel jaki mają, to działania na rzecz rozwiązywania

Podstawy prowadzenia stowarzyszenia abstynenckiego

Agnieszka Czerkawska

Page 11: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

10

problemów alkoholowych, przede wszystkim w postaci pomocy osobom z problemem alkoholowym oraz członkom ich rodzin. To, co stanowi o ich swoistym charakterze, to fakt, iż tworzący je ludzie mają osobiste doświadczenia w tym zakresie.

Rolę stowarzyszeń abstynenckich można podzielić na dwa równoważne kie-runki działań:

wewnętrzne – na rzecz swoich członków, a także ich rodzin i innych osób, które do nich trafiają,

zewnętrzne – na rzecz społeczności lokalnej.

Należy podkreślić, że ważna jest konieczność zachowania równowagi pomię-dzy obiema aktywnościami.

W zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych możemy wyróżnić następujące główne działania:

Działania profilaktyczne.Działania interwencyjno-motywacyjne.Działania lecznicze (terapeutyczne).Działania wspierające.Działania rehabilitacyjne (dalszego zdrowienia).

Powyższe działania mogą być podejmowane przez stowarzyszenia abstynen-ckie w następujących obszarach:

Rehabilitacyjnym (dalszego zdrowienia).Pomocowym (w tym interwencyjnym i motywacyjnym).Na rzecz promowania abstynencji i zdrowego stylu życia.Współpracy, współdziałania na rzecz i ze społecznością lokalną.Współpracy z innymi organizacjami i instytucjami.

Wszelkie działania muszą być nakierowane na mniejszy bądź większy, ale określony sukces. Aby móc to osiągnąć, trzeba spełnić kilka przesłanek. Działania muszą być przede wszystkim:

celowe, racjonalne, ekonomiczne, spójne wewnętrznie, interdyscyplinarne, kompleksowe.

Page 12: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

11

Ponadto konieczność dostosowywania działań do potrzeb danego odbior-cy, jak również zasobów, umiejętności i kompetencji podmiotów oraz osób je realizujących, jest jednym z najważniejszych warunków realizacji skutecznych działań.

Stowarzyszenia abstynenckie podejmują aktywności ukierunkowane na wspieranie abstynencji i trzeźwienia, pomocy w rozwiązywaniu różnorod-nych problemów osobom z problemem alkoholowym i członkom ich rodzin. Organizują różnego rodzaju działania rehabilitacyjne, ucząc między innymi umiejętności psychologicznych, społecznych, jak i praktycznych. Powyższe ak-tywności powinny być podejmowane na różnych poziomach i dostosowywane do konkretnych problemów i potrzeb odbiorców. Należy przy tym zaznaczyć, iż często niedocenianym w systemie rozwiązywania problemów alkoholowych obszarem jest właśnie obszar rehabilitacji osób uzależnionych od alkoholu, a zwiększanie dostępności pomocy dla tej grupy kończy się zazwyczaj na rozbu-dowaniu oferty terapeutycznej. Natomiast oddziaływania te są niezwykle istot-nym elementem w procesie zdrowienia, zapobiegają nawrotom, a także mar-ginalizacji, wykluczeniu społecznemu oraz zapewniają reintegrację społeczną osobom z problemem alkoholowym.

Przy działaniach rehabilitacyjnych prowadzonych przez stowarzyszenia abstynenckie warto pamiętać o oddziaływaniach zapobiegających marginalizacji i wykluczeniu zawodowemu. Osoby z problemem alkoholowym często znajdują się w szczególnie trudnej sytuacji na rynku pracy, między innymi ze względu na posiadanie niskich kwalifikacji zawodowych, przypadkowych doświadczeń zawo-dowych bądź pozostawanie długotrwale bezrobotnymi. Trudności ze znalezieniem pracy mogą być przyczyną nawrotów problemów. Praca jest wartością samą w so-bie – daje zabezpieczenie finansowe, wypełnia czas oraz daje poczucie przyna-leżności i spełnienia. Dlatego, aby osoba uzależniona skutecznie poradziła sobie z problemem alkoholowym, potrzebuje także pomocy w zakresie zdobycia pracy i podnoszenia kwalifikacji.

Kolejnymi działaniami podejmowanymi przez atowarzyszenia abstynenckie będą: motywowanie zarówno osób uzależnionych, jak i osób współuzależnionych do podjęcia psychoterapii w zakładach lecznictwa odwykowego, kierowanie do leczenia specjalistycznego, motywowanie osób pijących ryzykownie i szkodliwie, ale jeszcze nie uzależnionych do zmiany szkodliwego wzoru picia oraz działania profilaktyczne skierowane do społeczności lokalnej.

Przy czym należy pamiętać, że działania z obszaru leczenia (terapii) są zastrze-żone wyłącznie dla placówek leczniczych. Warto również podkreślić, że warunkiem realizacji niektórych oddziaływań m.in. interwencyjno-motywacyjnych czy rehabi-litacyjnych, powinno być spełnienie ścisłych przesłanek merytorycznych, jak i an-gażowanie osób odpowiednio do tego przygotowanych.

Page 13: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

12

Aby stowarzyszenia abstynenckie mogły w pełni i profesjonalnie realizować swoje cele, kluczowe znaczenie poza działaniami merytorycznymi mają działania wewnątrzorganizacyjne. Po pierwsze muszą być prowadzone w znajomości i zgod-nie z obowiązującym prawem. Natomiast dla pełnej skuteczności, jakości i stabilno-ści działań podstawowe znaczenie ma obszar związany z zarządzaniem organizacją, w tym zarządzania personelem i finansami oraz tworzenie warunków techniczno- -organizacyjnych. Ważna jest również jawność oraz promocja działań stowarzyszenia.

W działaniach zewnętrznych, w tym w działaniach promocyjnych, ważne jest nawiązywanie relacji i kontaktów z innymi podmiotami i instytucjami, szczegól-nie tymi, które również działają w obszarze profilaktyki i rozwiązywania proble-mów alkoholowych. Współpraca pomaga w zbieraniu różnorodnych doświadczeń, uczeniu się od innych, poszerzaniu umiejętności i zdobywaniu nowych kompeten-cji. Jednak, żeby współpraca przynosiła korzyści i założone efekty potrzeba woli i zaangażowania obu stron.

Szczególną rolę będzie tu odgrywała współpraca stowarzyszeń abstynenckich z sa-morządami lokalnymi. Podstawy tej współpracy znajdują odniesienie w aktach prawnych.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdzia-łaniu alkoholizmowi organy administracji rządowej i jednostek samorządu tery-torialnego popierają tworzenie i rozwój organizacji społecznych, których celem jest krzewienie trzeźwości i abstynencji, oddziaływanie na osoby nadużywające alkoholu oraz udzielanie pomocy ich rodzinom, jak również zapewniają warunki sprzyjające działaniom tych organizacji. Współdziałają również z Kościołem ka-tolickim i innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi w zakresie wycho-wania w trzeźwości i przeciwdziałania alkoholizmowi.

Zgodnie zaś z art. 41 ust. 1 powyższej ustawy, do szczegółowego katalogu działań prowadzonych w ramach obowiązkowych zadań gmin w zakresie profilaktyki i roz-wiązywania problemów alkoholowych oraz integracji społecznej osób uzależnionych od alkoholu należy między innymi wspomaganie działalności instytucji, stowarzyszeń i osób fizycznych, służącej rozwiązywaniu problemów alkoholowych.

Oznacza to, że samorządy, realizując poszczególne zadania wojewódzkiego, jak i gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych powinny wykorzystywać potencjał organizacji pozarządowych, wspierać ich po-wstawanie, rozwój, a także wspomagać ich działania.

Jednak nie jest to tożsame z udzielaniem wsparcia finansowego, które obej-mowałoby utrzymanie działalności organizacji pozarządowej, finansując jej bie-żące wydatki.

Podstawowym aktem prawnym regulującym zasady wspólnego działania or-ganów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi jest ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 roku o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Powyższa

Page 14: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

13

ustawa reguluje zasady prowadzenia działalności pożytku publicznego przez organiza-cje pozarządowe w sferze zadań publicznych oraz współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi. Natomiast działalnością pożytku publicz-nego jest działalność społecznie użyteczna, prowadzona przez organizacje pozarządo-we w sferze zadań publicznych określonych w ustawie. Katalog wymienionych zadań publicznych jest szeroki i obejmuje 33 zadania z różnych obszarów życia społecznego.

Z interesującej nas kategorii zadań należy przytoczyć przede wszystkim na-stępujące:

Działalność na rzecz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Ochronę i promocję zdrowia.Działalność na rzecz rodziny, upowszechniania i ochrony praw dziecka.Przeciwdziałania uzależnieniom i patologiom społecznym.Działalność na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wy-

mienionych w art. 3 ust. 3 ustawy w zakresie wymienionych zadań sfery publicznej.

Wynika z tego, iż zadania związane z profilaktyką i rozwiązywaniem proble-mów alkoholowych należą do sfery zadań publicznych. Co oznacza, że przy realiza-cji zadań z tego zakresu zarówno jednostki samorządu terytorialnego, jak i organi-zacje pozarządowe obowiązuje stosowanie zapisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Termin prowadzenie działalności w sferze zadań publicznych oznacza, że or-gany administracji publicznej w swoich zadaniach mają również te, które są szcze-gólnymi zadaniami „dla dobra publicznego” i przy realizacji właśnie tych zadań powinny współpracować z organizacjami pozarządowymi, jednak tylko tymi, które prowadzą działalność w tej samej sferze również „dla dobra/pożytku publicznego”. Oznacza to, między innymi, iż z chwilą otrzymania przez organizację pozarządową dotacji na realizację zadania publicznego pozostaje ono nadal zadaniem organu ad-ministracji publicznej, a nie staje się „wyłącznym zadaniem” tej organizacji. Z tego wynika również, że organizacja pozarządowa może otrzymać środki finansowe wy-łącznie na realizację konkretnych zadań z zakresu „dobra publicznego”, a takim za-daniem nie jest pokrycie kosztów jej funkcjonowania.

Organy administracji publicznej prowadzą działalność w sferze zadań publicz-nych we współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienio-nymi w art. 3 ust. 3 ustawy, prowadzącymi, odpowiednio do terytorialnego zakresu działania organów administracji publicznej, działalność pożytku publicznego w za-kresie odpowiadającym zadaniom tych organów.

Page 15: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

14

Dalej w ustawie określono formy współpracy organów administracji publicznej z organizacjami pozarządowymi.

Współpraca w szczególności powinna odbywać się w formach:

Zlecania realizacji zadań publicznych na zasadach określonych w ustawie (w formie powierzenia lub wspierania zadania publicznego).

Wzajemnego informowania się o planowanych kierunkach działalności.Tworzenia wspólnych zespołów o charakterze doradczym i inicjatywnym,

złożonych z przedstawicieli organizacji oraz przedstawicieli właściwych organów administracji publicznej.

Konsultowania z organizacjami projektów aktów normatywnych w dzie-dzinach dotyczących działalności statutowej tych organizacji.

Współpraca powinna odbywać się na zasadach pomocniczości, suwerenności stron, partnerstwa, efektywności oraz uczciwej konkurencji i jawności.

Oznacza to między innymi, iż wszystkie działania w zakresie realizacji zadań publicznych powinny być jawne i dostępne. Konsekwencją w tym zakresie powinna być również jawność w dostępie do informacji o planowanych, jak i realizowanych działaniach, otwartość na współdziałanie i wspólną realizację celów, a także pomoc-niczość i wzajemne partnerstwo.

Pomocny w uszczegółowieniu zasad współpracy pomiędzy tymi podmiotami powinien być uchwalany obowiązkowo przez jednostki samorządu terytorialnego program współpracy z organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienio-nymi w art. 3 ust. 3 ustawy.

Zadania z zakresu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych będące sferą zadań publicznych wchodzą w zakres programu współpracy jednostek samorzą-du terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Stąd gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych musi być spójny z przedmiotową uchwałą.

Odnosząc się do wymogów konsultowania przez jednostki samorządu tery-torialnego z organizacjami pozarządowymi aktów prawnych, należy zauważyć, iż uchwała w sprawie gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania proble-mów alkoholowych nie jest objęta obowiązkiem ustawowym jego konsultowania. Jednak, przynajmniej na etapie inicjowania zadań z zakresu profilaktyki i rozwią-zywania problemów alkoholowych przez gminną komisję rozwiązywania proble-mów alkoholowych, zgodnie z art. 41 ust. 3 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi powinna odbywać się ścisła współpraca z orga-nizacjami pozarządowymi w tym zakresie.

Konsultacja założeń gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania proble-mów alkoholowych ze środowiskiem abstynenckim może wiele wnieść w zakresie jego dostosowania do lokalnych potrzeb i właściwego zdefiniowania priorytetów pla-nowanych działań.

Page 16: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

15

Współpraca różnych podmiotów, a co za tym idzie, wielu osób posiadających różne zadania, doświadczenia i kompetencje, powinna być podstawą zarówno w two-rzeniu, jak i realizacji gminnych programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Prawidłowa współpraca powinna polegać na wymianie informacji, konsulta-cjach, wspólnych inicjatywach na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, w szczególności na rzecz promocji i realizacji działań w tym zakre-sie czy organizowaniu wspólnych (lub w ścisłej współpracy) konferencji, szkoleń, roboczych spotkań czy narad.

Obecnie występuje jeszcze wiele przeszkód i barier we współpracy jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami pozarządowymi. Do najważniejszych z nich należą:

Współpraca opierająca się głównie na zlecaniu (finansowaniu – powie-rzaniu bądź dofinansowaniu – wspieraniu) zadań, a nie na różnorodnych formach, jakimi są przede wszystkim wymiana informacji i doświadczeń, konsultacje, wzajemne wsparcie merytoryczne.

Nieznajomość przez organizacje pozarządowe niezbędnych przepisów prawnych i innych dokumentów, jak chociażby samego gminnego progra-mu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Niewystarczająca znajomość mechanizmów działania obu grup podmio-tów.

Niedocenianie wagi współpracy w osiąganiu wspólnego celu.

Współpraca jednostek samorządu terytorialnego z organizacjami poza-rządowymi powinna opierać się na partnerstwie. Partnerstwo oznacza prawa i obowiązki dla obu stron, z poszanowaniem zasady autonomiczności każdego z nich, ale również koniecznością rozwoju i profesjonalizacji zarówno stro-ny organizacyjnej, jak i – a może przede wszystkim – strony merytorycznej działań. Z uznaniem wspólnego celu, adresatów działań, odpowiedzialności, współudziału, zwiększania wiedzy i kompetencji oraz budowania relacji przez każdą ze stron.

Dlatego pomysł opracowania i wprowadzenia standardów stowarzyszeń abs-tynenckich do praktyki funkcjonowania stowarzyszeń działających w obszarze profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych może i powinien spowo-dować podniesienie efektywności i jakości podejmowanych przez nich działań oraz porządkować i stabilizować zasady współpracy na gruncie samorząd-stowa-rzyszenia abstynenckie.

Page 17: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

16

Geneza powstania projektu „Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich”

Włodzimierz Ziółkowski

W ostatnich latach Krajowa Rada Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich zauważyła wzrost aktywności społecznej grup dotychczas marginalizowanych (ro-dzin z problemem alkoholowym i osób wychodzących z uzależnienia). Wiele nie-formalnych grup samopomocowych przeobraża się z inicjatyw o charakterze oby-watelskim w zorganizowane i prawnie usankcjonowane organizacje pozarządowe.

Osoby będące dotychczas biernymi społecznie przyjmują role członków za-rządów stowarzyszeń, aktywnie włączają się w działalność III sektora. Brak jest im jednak doświadczenia, jasno sprecyzowanych, ujednoliconych standardów pra-cy stowarzyszeń abstynenckich, które dałyby podstawy prawno-organizacyjne do właściwego rozwoju własnych organizacji.

Od chwili zjednoczenia ruchu abstynenckiego skupionego w stowarzy-szeniach trzeźwościowych i powstania w roku 2009 Krajowej Rady Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich, zarówno członkowie Związków Wojewódzkich, jak również lokalni liderzy zauważyli duże zróżnicowanie w poziomie pracy sto-warzyszeń w poszczególnych regionach.

Różnice te wynikają zarówno z historyczno-regionalnych tradycji oraz skali lokalnych potrzeb, jak również z braku ujednoliconego schematu jakości działań skierowanych do rodzin z problemem alkoholowym.

Skutkuje to odmienną, często niewystarczającą jakością świadczonych przez nich usług, zawężaniem obszarów działania na rzecz osób uzależnionych.

Taka sytuacja powoduje często dezorientację i brak zaufania osób korzystają-cych z pomocy organizacji abstynenckich, podważa niejednokrotnie skuteczność samopomocy i kwalifi kacji wolontariuszy. Odbija się to bezpośrednio na pracy z osobami uzależnionymi, gdzie planowanie ich rehabilitacji społeczno-zawodo-wej, rozwoju osobistego, kontakt z innymi środowiskami jest niezmiernie ważnym elementem pracy z benefi cjentem.

Zbyt mała jest liczba stowarzyszeń wiodących, które przyjęłyby rolę inkuba-torów dla społecznych inicjatyw abstynenckich i wspomagały organizacje słabsze w unowocześnianiu metod pracy.

Brak było standardów pracy stowarzyszeń abstynenckich!

Page 18: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

17

12

3

Przebieg realizacji projektu

1. Razem działamy skuteczniejKrajowa Rada Związków i Stowarzyszeń Abstynenckich jako realizator Projektu już na etapie jego przygotowywania stwierdziła, że tak dużego przedsięwzięcia nie jest w stanie wykonać sama. Potrzebna była nam pomoc zarówno merytoryczna, jak również organizacyjna. Do współpracy partnerskiej zaprosiliśmy Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Warszawie oraz Centrum Promocji i Rozwoju Inicjatyw Obywatelskich „OPUS” w Łodzi. Obaj partnerzy wy-razili chęć udziału w projekcie, a ich doświadczenie gwarantowało wysoką jakość i rzetelność realizacji niniejszego projektu.

2. Opracowanie standardówKrajowa Rada, chcąc zapewnić wszechstronność wypracowanych standardów, za-prosiła do panelu ekspertów, których zadaniem miało być wypracowanie standar-dów. Były to osoby reprezentujące różne środowiska, mające doświadczenie i kwa-lifi kacje zarówno w kwestiach merytorycznych, jak również formalno-prawnych dotyczących standardów. I tak w panelu ekspertów uczestniczyło:

Dwóch przedstawicieli związków stowarzyszeń abstynenckich.Przedstawiciel Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alko-

holowych. Dwóch przedstawicieli samorządu (szczebla wojewódzkiego i gminnego).Specjalista w zakresie opracowania i wdrażania standardów.Specjalista ds. zarządzania organizacją.Pracami zespołu koordynował moderator panelu, przedstawiciel Centrum Opus.

3. Przygotowanie do wdrażania standardówAby wesprzeć proces standaryzacji stowarzyszeń abstynenckich, Krajowa Rada wyłoniła 20 osób rekrutujących się z członków Związków Wojewódzkich, któ-rzy zostali przygotowani do pomocy we wprowadzaniu standardów w stowarzy-szeniach. Podczas indywidualnych wizyt udzielali wyjaśnień, doradzali, uczest-niczyli w opracowaniu planu rozwoju organizacji. Jednocześnie, by zapewnić wysoką jakość ich pracy, sami poddali się superwizji, gdzie na sesji doradczej oceniano ich efektywność. Konsultanci promowali standardy w swoich regio-nach, przekazywali uwagi i wątpliwości związane z wprowadzanymi standardami do realizatorów projektu.

Page 19: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

18

4

5

4. Wdrażanie standardówW 10 Związkach Abstynenckich w województwach (kujawsko-pomorskim, lubel-skim, łódzkim, mazowieckim, podlaskim, pomorskim, śląskim, świętokrzyskim, wielkopolskim i regionie częstochowskim) zostało wybranych 6 stowarzyszeń, które wyraziły chęć uporządkowania swojej działalności według opracowanych standardów. Po wstępnej diagnozie dokonanej przez osoby odpowiedzialne za wprowadzanie standardów w swoich organizacjach, przyszedł czas na realizację, poprawę jakości usług, skorygowanie założeń i obszarów pracy stowarzyszeń na rzecz profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowym.

Tak naprawdę był to moment przyjrzenia się, gdzie obecnie znajdują się orga-nizacje abstynenckie, jak możemy wdrożyć poszczególne zapisy standardów, jakich środków użyć, by podnieś jakość własnych działań.

Wiele organizacji potwierdziło, że spełnia część zapisów standardów podstawo-wych, wiele spostrzegło własne niedociągnięcia, a część przymierzyło się do wpro-wadzenia standardów zaawansowanych. Czas wdrażania standardów był również okresem burzliwych dyskusji w środowisku abstynenckim nad przyszłością naszych organizacji, podkreślano potrzebę skonkretyzowania planu rozwoju stowarzyszeń abstynenckich, ujednolicenia ich zasad funkcjonowania i metod pracy, poszanowa-nia wypracowanych tradycji i docenienia własnych doświadczeń.

Aby proces standaryzacji przebiegał prawidłowo, każda organizacja została poddana 2 superwizjom obejmującym zakres wsparcia konsultanta i stan realizacji standardów. Pozytywny wynik superwizji skutkował wydaniem rekomendacji su-perwizora do otrzymania certyfikatu, potwierdzającego, że organizacja działa zgod-nie ze standardami.

Certyfikat potwierdza prawidłowe funkcjonowanie stowarzyszenia, daje re-komendacje dla działań konkretnej organizacji na rzecz osób uzależnionych i ich rodzin.

5. Ocena realizacji standardówAby proces wdrażania standardów był długofalowy i przyniósł pozytywne zmia-ny zarówno w organizacjach abstynenckich oraz w ich środowisku lokalnym, przeprowadziliśmy kompleksową ocenę wpływu wprowadzania standardów za-równo na organizacje pozarządowe, jak również na ich współpracę w środowisku lokalnym oraz odbiór ich działań przez członków stowarzyszeń i przedstawicieli instytucji samorządowych.

Na uwagę zasługuje fakt, że jest to pierwsze tak szczegółowe opracowanie dotyczące działalności organizacji trzeźwościowych w Polsce, dające gruntowną wiedzę o ich funkcjonowaniu oraz pracy na rzecz osób i rodzin z problemem alko-holowym.

Page 20: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

19

66. Upowszechnienie standardówProjekt zakończyło 16 seminariów zorganizowanych w każdym województwie, na których zostały przybliżone zapisy standardów, ich główne założenia i cele do osiąg-nięcia poprzez ich wdrożenie. Uczestnikami seminariów byli przedstawiciele sa-morządów regionalnych i lokalnych, członkowie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych, członkowie organizacji abstynenckich, osoby pracujące w środowisku osób uzależnionych.

Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich zostaną również promowane w corocznie wydawanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych „Rekomendacjach do realizowania i fi nansowania gminnych progra-mów profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych”.

Niniejszą publikacją zachęcamy Państwa do zastanowienia się i ocenienia możliwości swojej organizacji przystąpienia do procesu standaryzacji, ukierunko-wanie własnych działań na podniesienie jakości usług skierowanych do lokalnej społeczności.

Co dalej? Plany na przyszłość

Realizacja Projektu miała bezpośredni wpływ na rozwój i poprawę funk-cjonowania zarówno 60 organizacji uczestniczących w programie, jak również na ich członków i benefi cjentów korzystających z ich pomocy. Opracowanie ogólnopolskich standardów pracy stowarzyszeń abstynenckich pozwoliło usy-stematyzować i zweryfi kować dotychczasową współpracę samorządów z orga-nizacjami pozarządowymi działającymi w sektorze profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W dalszej perspektywie zwiększy to rolę organizacji abstynenckich w realizacji gminnych programów profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Tyle możemy powiedzieć na dziś... a co dalej?

Kontynuacja rozpoczętego procesu standaryzacji powinna przebiegać dwu-torowo.

Po pierwsze: stowarzyszenia, które wdrożyły standardy powinny być objęte okre-sowym monitoringiem i bieżącą pomocą w utrzymaniu standardów. To tych 60 organi-zacji stanowi bazę stowarzyszeń wiodących, które powinny przyjąć rolę inkubatorów dla społecznych inicjatyw i wspomagać organizacje słabsze w unowocześnianiu metod pracy. Jednocześnie powinny zadbać o dalszy własny rozwój, stanowić wzór dobrych

Page 21: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

20

praktyk w działaniach na rzecz rodzin z problemem alkoholowym i współpracy z sa-morządem. Naszym zadaniem jest zbudowanie sprawnej sieci wymiany doświadczeń na ogólnopolską skalę.

Po drugie: proces standaryzacji powinien być upowszechniony i systema-tycznie wprowadzany w kolejnych stowarzyszeniach. Poprzez promocje i roz-powszechnienie standardów zarówno w środowisku abstynenckim, jak również wśród instytucji samorządowych planujemy kontynuować wdrażanie standardów w jak największej ilości organizacji. Otrzymanie przez organizację certyfi katu po-twierdzającego działania zgodnie ze standardami powinno stanowić motywację do podjęcia tej decyzji przez zarządy stowarzyszeń.

Niebagatelną rolę pełnią w tej sytuacji regionalni konsultanci, którzy po-przez własną edukację powinni być dalej przygotowywani do wspomagania na-szych organizacji.

Również same standardy powinny podlegać okresowej ewaluacji z wykorzy-staniem doświadczenia osób je wprowadzających.

Proces podnoszenia do ujednoliconego wysokiego poziomu usług organizacji abstynenckich to wieloletnia praca dużej grupy osób. Realizatorzy Projektu zdają sobie sprawę zarówno z ogromu pracy stojącej przed liderami ruchu abstynenckie-go, jak również z obawy i wątpliwości samych organizacji przed próbą dokonywa-nia zmian w tak trudnym temacie.

Jednak obecnie szybko rozwijający się trzeci sektor wymaga od stowarzyszeń abstynenckich sprostania nowym wyzwaniom, zadbania o skuteczność i atrak-cyjność działań, zmierzenia się ze zmieniającą się otaczającą rzeczywistością. Pamiętając o naszych świetnych tradycjach, korzystajmy z własnych doświadczeń by rozwój ruchu abstynenckiego skupionego, wokół stowarzyszeń, był procesem nieustającym, polepszającym jakość naszego życia.

Jednocześnie wiemy, że osoby działające w stowarzyszeniach trzeźwościowych mają olbrzymie doświadczenie w pokonywaniu barier i stereotypów. Daje nam to pewność zaangażowania naszych członków w osiągnięcie zamierzonych celów.

Przy wszelkich planowanych działaniach pamiętajmy, że zadania organizacji pozarządowych są realizowane przez ludzi. To oni projektują i wykorzystują tech-nologie, tworzą i rozwijają stowarzyszenia, uczestniczą w ich życiu.

Od tego kim jesteśmy, co robimy i jak działamy – zależy najwięcej.

Page 22: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

21

Standardy działań stowarzyszeń abstynenckich

Opracowane przez Panel Ekspertów powyższego Projektu

Każdy ze standardów został opracowany według jednolitego schematu i zawiera:

Krótkie wprowadzenie.Cel główny i cele szczegółowe. Odbiorcy/adresaci danego standardu.Zakres tematyczny działań.Formy realizacji działań.Warunki osobowe realizacji standardu.Warunki techniczne realizacji standardu.Źródła weryfi kacji realizowanego standardu.Sposób oceny realizacji.Narzędzia oceny. Szacowane koszty realizacji standardu (jako punkt odniesienia, a nie wy-

znacznik do zastosowania).

Działania opracowano w wersji minimalnej (konieczne do wprowadzenia) i rekomendowane.

Opracowano:

3 standardy podstawoweOrganizacyjno-formalny. Prowadzenie działań na rzecz profi laktyki i rozwiązywania problemów

alkoholowych. Współpraca stowarzyszeń abstynenckich z podmiotami zewnętrznymi,

samorządem lokalnym, w tym z gminnymi komisjami rozwiązywania prob-lemów alkoholowych.

2 standardy zaawansowane Prowadzenie działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób objętych dzia-

łaniami stowarzyszenia abstynenckiego.

Page 23: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

22

Programy edukacyjne dla przedstawicieli samorządów lokalnych, stowa-rzyszeń abstynenckich oraz członków gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Na potrzeby niniejszej publikacji zostają przedstawione główne treści stan-dardów. Cała treść standardów, narzędzia samooceny służące do bieżącej diag-nozy stanu stowarzyszenia abstynenckiego w procesie wdrażania standardów, jak również inne pomocne dokumenty dotyczące standaryzacji można pobrać ze strony: www.krajowarada.pl

* Tam, gdzie w danym standardzie nie zaznaczono, iż dane działania są w wersji minimalnej/rekomen-dowanej oznacza, że założono wyłącznie wersję minimalną (działania konieczne do wprowadzenia).

Page 24: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

23

Standard organizacyjno-formalny

Wprowadzenie

Dla realizacji misji stowarzyszenia abstynenckiego kluczowe znaczenie mają dzia-łania merytoryczne skierowane bezpośrednio do członków, jak i innych odbiorców pomocy. Działania te prowadzone być muszą zgodnie z obowiązującym prawem i przepisami. Dla skuteczności, jakości i stabilności działań wypełniających misję organizacji, podstawowe znaczenie ma obszar dotyczący zarządzania organizacją, w tym zarządzania fi nansami oraz tworzenia warunków techniczno-organizacyjnych dla prowadzonych działań statutowych.

Cel główny:

Uporządkowanie i ujednolicenie organizacyjno-formalne działań stowarzyszenia abstynenckiego.

Cele szczegółowe:

Zwiększenie kompetencji osób zarządzających organizacją. Podnoszenie jakości działania stowarzyszeń abstynenckich.

Odbiorcy/adresaci standardu

Osoby odpowiedzialne w stowarzyszeniu za zarządzanie oraz stworzenie i utrzyma-nie warunków technicznych niezbędnych do prowadzenia działań w szczególności:

Członkowie ciał statutowych, np. członkowie zarządu. Osoby pracujące na stanowiskach kierowniczych, np. koordynator projektu. Osoby odpowiedzialne za prowadzenie zadań fi nansowo-księgowych.

Zakres tematyczny działań

Zarządzanie organizacją i obowiązki statutowe

Page 25: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

24

Prowadzenie stowarzyszenia zgodnie z zapisami statutowymi, w tym:

Celami i obszarami działania stowarzyszenia. Sposobem podejmowania decyzji. Kompetencjami poszczególnych organów stowarzyszenia, np. walnego

zgromadzenia, zarządu, komisji rewizyjnej. Sposobem reprezentacji, w tym zaciągania zobowiązań finansowych. Sposobem dokumentacji działań poszczególnych organów (np. listy obecno-

ści, protokoły, uchwały). Planami rocznymi organizacji.

Zarządzanie personelem organizacji

Prowadzenie stowarzyszenia zgodnie z:

Podziałem kompetencji i zadań wśród członków organizacji. Zasadami współpracy z wolontariuszami. Zasadami zawierania umów o pracę, umów zleceń, umów o dzieło. Zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy. Zasadami prowadzenia i przechowywania dokumentacji pracowniczej

(akta osobowe). Zasadami zgłaszania i rozliczeń wynikających z zawartych umów (np. ZUS,

US).

Zarządzanie finansowe

Minimalne

Prowadzenie finansów stowarzyszenia zgodnie z zasadami:

Rachunkowości Zawierania umów, w tym cywilnoprawnych

Rekomendowane

Prowadzenie finansów stowarzyszenia z wykorzystaniem elementów:

Tworzenia rocznych planów finansowych Prowadzenia statutowej działalności odpłatnej pożytku publicznego i/lub

działalności gospodarczej

Page 26: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

25

Jawność działań stowarzyszenia

Minimalne

Dostępny statut i inne regulaminy dla członków stowarzyszenia i osób ko-rzystających.

Dostępne i upublicznione sprawozdanie roczne dla członków i osób korzy-stających.

Rekomendowane

Organizacja wdraża zapisy karty zasad działań organizacji pozarządowych (www.ofop.eu).

Formy realizacji działań

Zarządzanie organizacją i obowiązki statutowe

Minimalne

Władze statutowe spotykają się nie rzadziej niż określa to statut organizacji. Po spotkaniach sporządzany jest protokół. Decyzje podejmowane są w formie uchwał. Raz do roku określany jest plan działania organizacji na wspólnym

spotkaniu członków stowarzyszenia oraz oceniane są dotychczasowe działania.

Rekomendowane

Opracowanie wewnętrznych regulaminów dotyczących, np.: pracy zarządu, pracy komisji rewizyjnej, Walnego Zebrania Członków.

Opracowanie wewnętrznych zasad dotyczących równego traktowania człon-ków i odbiorców działań stowarzyszenia.

Opracowanie wewnętrznych zasad równego dostępu do usług stowarzy-szenia.

Władze statutowe spotykają się częściej niż określa to statut organizacji. Dokumenty statutowe i finansowe stowarzyszenia przechowywane są w wy-

znaczonym miejscu, bezpośredni dostęp do nich jest ograniczony do człon-ków władz statutowych i osób zarządzających.

Page 27: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

26

Zarządzanie personelem organizacji

Minimalne

Organizacja w ramach rocznych planów działania określa podział zadań, harmonogram, zakres odpowiedzialności członków, pracowników, wolon-tariuszy.

Zatrudnienie osób na stanowiskach odpowiadających ich kompetencjom i kwalifikacjom.

Prowadzenie polityki kadrowej zgodnie z kodeksem pracy i kodeksem cy-wilnym, w tym w szczególności:

– osoby pracujące w organizacji mają zawarty w umowie zakres obowiązków – pracownicy posiadają aktualne badania lekarskie oraz zostali przeszko-

leni w zakresie BHP. W organizacji istnieją spisane zasady współpracy z wolontariuszami, orga-

nizacja posiada osobę odpowiedzialną za współpracę z wolontariuszami.

Rekomendowane

Diagnozowanie predyspozycji i potrzeb poszczególnych członków stowa-rzyszenia do realizacji określonych zadań i umożliwienie im ich realizacji.

Bieżące podnoszenie kwalifikacji zespołu poprzez udział w różnego typu szkoleniach.

Włączanie zespołów roboczych w proces podejmowania decyzji. Organizacja realizuje współpracę z wolontariuszami poprzez: – zawieranie umów z wolontariuszami. – określenie zasad pokrywania kosztów związanych z pracą wolontariuszy

(np. zakup ubrań ochronnych, pokrywanie kosztów podróży służbowych). – ubezpieczenia wolontariuszy.

Zarządzanie finansowe

Minimalne

Stowarzyszenie prowadzi pełną księgowość. Opracowanie i coroczna weryfikacja dokumentu „polityka rachunkowości”. Każda operacja finansowa (zakup, sprzedaż, wpływ i wypływ środków)

dokumentowana jest odpowiednim dokumentem (KW,KP, rachunek, fak-tura, wyciąg bankowy).

Organizacja określa zakres działalności statutowej nieodpłatnej, odpłatnej oraz gospodarczej.

Page 28: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

27

Organizacja posiada obieg dokumentów finansowych.Dokumenty księgowe zatwierdzane są pod względem merytorycznym i ra-

chunkowym oraz odpowiednio opisywane i dekretowane przez osoby do tego upoważnione.

Organizacja pokrywa koszty działań, prowadzi rozliczenia zgodnie z wyma-ganiami sponsorów (fundusze publiczne, prywatne) oraz innymi zasadami przyjętymi w organizacji.

Organizacja przygotowuje sprawozdania finansowe, w tym: bilans, rachu-nek wyników wraz z informacją dodatkową oraz sprawozdania z realizacji działań np. wynikające z zawartych umów ze sponsorem.

Rekomendowane

Organizacja opiera działalność na zróżnicowanych źródłach finansowania, dążąc do sytuacji, gdy jedno źródło finansowania nie pokrywa więcej niż 60% kosztów działań organizacji.

Jawność działań stowarzyszenia

Minimalne

Organizacja udostępnia w swojej siedzibie informacje o swojej działalności meryto-rycznej oraz źródłach jej finansowania.

Rekomendowane

Publikowanie w Internecie sprawozdań merytorycznych i finansowych z prowadzo-nej działalności.

Warunki techniczne niezbędne do prowadzenia działań organizacji

Minimalne

Przed siedzibą stowarzyszenia powinna być umieszczona tablica informa-cyjna zawierająca pełną nazwę organizacji, dni i godziny funkcjonowania oraz dane kontaktowe.

Organizacja posiada adres poczty elektronicznej dla stowarzyszenia. Biuro powinno być wyposażone w: telefon, komputer, drukarkę, meble

biurowe, podstawowy sprzęt biurowy oraz szafę do bezpiecznego przecho-wywania dokumentacji oraz niezbędne materiały biurowe.

Page 29: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Rekomendowane

Organizacja posiada własną stronę internetową i adres poczty elektronicznej dla organizacji.

Biuro powinno być wyposażone w: komputer ze stałym łączem interneto-wym, kserokopiarkę, węzeł sanitarny z ciepłą wodą, pomieszczenie socjalne (kuchnia) powinno być wyposażone w podstawowy sprzęt.

Page 30: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

29

Standard Prowadzenie działań na rzecz profi laktyki

i rozwiązywania problemów alkoholowych

Wprowadzenie

Każde stowarzyszenie abstynenckie posiada swoiste obszary działalności zapisane w statucie. Niezbędne jest jednak, by prowadziły działania wewnętrzne na rzecz osób z problemem alkoholowym oraz członków ich rodzin w zakresie profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz zewnętrzne skierowane do spo-łeczności lokalnej.

Powyższe aktywności dotyczą trzech podstawowych obszarów:

Działań edukacyjno-motywacyjnych. Działań rehabilitacyjnych (programów dalszego zdrowienia). Działań profi laktycznych.

Ideą wszelkich podejmowanych działań powinno być oddziaływanie na całą rodzinę.

Cel główny:

Zmniejszanie problemów alkoholowych i skutków z nimi związanych oraz profi lak-tyka problemów alkoholowych.

Cele szczegółowe:

Nabycie lub zwiększenie motywacji osób uzależnionych i współuzależnio-nych do podjęcia psychoterapii w zakładach lecznictwa odwykowego.

Zwiększenie wsparcia osób po zakończonym leczeniu, pomocy w zdrowie-niu i trzymaniu abstynencji.

Niwelowanie skutków związanych z problemami alkoholowymi. Nabycie lub zwiększenie motywacji przez osoby pijące ryzykownie i szkod-

liwie, do zmiany szkodliwego wzoru picia.

Page 31: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

30

Stworzenie lub poszerzenie oferty oraz różnorodności form działań profilak-tycznych skierowanych do społeczności lokalnej.

Odbiorcy/adresaci standardu

Osoby z problemem alkoholowym (pijące ryzykownie, szkodliwie, uzależnione od alkoholu) oraz członkowie ich rodzin, w tym osoby współuzależnione, spo-łeczność lokalna.

Zakres tematyczny działań

Motywowanie do zmiany, informacja i edukacja

Osoby uzależnione od alkoholu

Minimalne

Motywowanie do podjęcia leczenia w placówce leczenia uzależnienia od al-koholu.

Rekomendowane

Motywowanie do podjęcia i zachowania abstynencji. Motywowanie do włączenia się w działania stowarzyszenia, wspólnot samo-

pomocowych.

Osoby współuzależnione

Minimalne

Informacja i edukacja w zakresie choroby alkoholowej i jej skutków. Motywowanie do poszukiwania pomocy dla siebie.

Rekomendowane

Motywowanie do podjęcia leczenia w placówce leczenia uzależnienia od alkoholu.

Motywowanie do włączenia się w działania stowarzyszenia, wspólnot samopomocowych.

Page 32: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

31

Inni członkowie rodziny

Minimalne

Informacja i edukacja w zakresie choroby alkoholowej i jej skutków.

Rekomendowane

Motywowanie do skorzystania z oferty pomocy dla DDA. Motywowanie do włączenia się w działania stowarzyszenia, wspólnot samo-

pomocowych.

Rehabilitacja

Osoby uzależnione od alkoholu/osoby współuzależnione

Minimalne

Program zdrowienia na poziomie podstawowym.

Rekomendowane

Program zdrowienia na poziomie rozszerzonym (intensywniejsze).

Inni członkowie rodzin

Minimalne

Podstawowe wsparcie w zakresie funkcjonowania w rodzinie z problemem alkoholowym .

Rekomendowane

Pogłębione wsparcie w zakresie funkcjonowania w rodzinie z problemem alkoholowym

Profilaktyka dla społeczności lokalnej, w szczególności dla osób pijących ryzykownie i szkodliwie

Minimalne

Informowanie o: przyczynach, skutkach, zagrożeniach związanych z używaniem alkoholu.

Page 33: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

32

Rekomendowane

Motywowanie do podjęcia działań nad zmianą szkodliwego wzoru picia alkoholu.

Włączenie w różnorodne formy oddziaływań profilaktycznych.

Formy realizacji działań

Pierwszy Kontakt (motywowanie, profilaktyka)

Minimalne

W godzinach pracy stowarzyszenia (min. 10 godzin tygodniowo) jest osoba wyznaczona.

Rekomendowane

W godzinach pracy stowarzyszenia (min. 20 godzin tygodniowo) jest osoba wyzna-czona, która posiada kwalifikacje do „Pierwszego Kontaktu”.

Porady indywidualne (motywowanie, rehabilitacja)

Minimalne

Prowadzone przez członków stowarzyszenia w wymiarze min. 5 godzin tygodniowo.

Rekomendowane

Prowadzone przez członków stowarzyszenia i osoby zewnętrzne w wymiarze min. 10 godzin tygodniowo.

Grupa informacyjno-edukacyjna dla osób pijących ryzykownie i szkodliwie (motywowanie)

Minimalne

1 spotkanie w miesiącu trwające min. 2 godziny.

Rekomendowane

2 spotkania w miesiącu trwające min. 2 godziny.

Page 34: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

33

Grupa wsparcia dla osób współuzależnionych (motywowanie, rehabilitacja)

Minimalne

1 spotkanie w miesiącu.

Rekomendowane

2 spotkania w miesiącu.

Grupa wspierająca abstynencję dla osób uzależnionych po terapii własnej (rehabi-litacja)

Minimalne

1 raz na dwa tygodnie.

Rekomendowane

Raz w tygodniu.

Treningi umiejętności społecznych, inne zajęcia treningowe (m.in. komunikacja, radzenie sobie z emocjami, złością, przeciwdziałanie nawrotom, poczucie własnej wartości) (rehabilitacja)

Minimalne

Raz w roku.

Rekomendowane

Raz na kwartał.

Gromadzenie aktualnych informacji (tworzenie bazy danych) na temat dostępnych miejsc pomocy i kompetencji poszczególnych służb i instytucji z terenu gminy, po-wiatu i województwa

Minimalne/Rekomendowane

Na bieżąco.

Page 35: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

34

Działania skierowane dla dzieci i młodzieży (profilaktyka)

Minimalne

Oferta dla dzieci i młodzieży w czasie zajęć dla dorosłych.

Rekomendowane

Zajęcia dla dzieci i młodzieży z pedagogiem, psychologiem, rozwijające (min. 16 godz. miesięcznie).

Warunki osobowe realizacji standardu

Pierwszy Kontakt (motywowanie, profilaktyka)

Minimalne

Osoby po terapii własnej.

Rekomendowane

Osoba wyznaczona, która posiada kwalifikacje do „Pierwszego Kontaktu”.

Porady indywidualne (motywowanie, rehabilitacja)

Minimalne

Specjalista lub osoba z 2-letnim stażem abstynenckim, po terapii własnej.

Rekomendowane

Specjalista lub osoba po terapii własnej z min. 5-letnim stażem abstynenckim po ukończeniu specjalistycznych szkoleń.

Grupa informacyjno-edukacyjna dla osób pijących ryzykownie i szkodliwie

Minimalne

Specjalista lub osoba z 5-letnim stażem abstynenckim, po terapii własnej rozsze-rzonej.

Page 36: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

35

Rekomendowane

Specjalista lub osoba po terapii własnej z min. 5-letnim stażem abstynenckim po ukończeniu specjalistycznych szkoleń.

Grupa wsparcia dla osób współuzależnionych

Minimalne

Specjalista lub osoba po terapii własnej (dla osób współuzależnionych).

Rekomendowane

Specjalista lub osoba po terapii własnej (dla osób współuzależnionych, po ukończe-niu specjalistycznych szkoleń).

Grupa wspierająca abstynencję dla osób uzależnionych po terapii własnej

Minimalne

Specjalista lub osoba z 5-letnim stażem abstynenckim, po terapii własnej rozszerzo-nej, ukończone min. dwa szkolenia specjalistyczne.

Rekomendowane

Specjalista lub osoba po terapii własnej, min. 5 lat abstynencji, ukończenie specja-listycznych szkoleń.

Treningi umiejętności społecznych, inne zajęcia treningowe

Minimalne

Specjalista posiadający odpowiednie kwalifikacje.

Rekomendowane

Nie dotyczy.

Gromadzenie aktualnych informacji (tworzenie bazy danych) na temat dostępnych miejsc pomocy i kompetencji poszczególnych służb i instytucji z terenu gminy, powiatu i województwa

Page 37: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Minimalne

Wyznaczony członek stowarzyszenia.

Rekomendowane

Nie dotyczy.

Działania skierowane do dzieci i młodzieży

Minimalne

Wyznaczona osoba w stowarzyszeniu.

Rekomendowane

Osoba z przygotowaniem pedagogicznym.

Warunki techniczne realizacji standardu

Dostęp do: miejsca, wyposażenia

Minimalne

Pomieszczenie na zajęcia. Pomieszczenie na prowadzenie rozmów. Baza aktualnych informacji na temat dostępnych miejsc pomocy, służb,

podmiotów i instytucji z terenu gminy, powiatu i województwa. Biblioteczka. Materiały biurowe. Tablica typu flipchart.

Rekomendowane

Rzutnik multimedialny. Ekran.

Page 38: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

37

StandardWspółpraca stowarzyszeń abstynenckich z podmiotami

zewnętrznymi, samorządem lokalnym, w tym z gminnymi komisjami rozwiązywania problemów alkoholowych

Wprowadzenie

Działania prowadzone przez stowarzyszenia abstynenckie nie mogą być reali-zowane w oderwaniu od szerszej rzeczywistości i realiów prawnych. Nawiązywanie relacji i kontaktów z innymi instytucjami działającymi w tym samym czy zbliżonym obszarze pozwala nie tylko utrzymać określony poziom danego stowarzyszenia, ale także pomaga tym stowarzyszeniom w ich rozwoju. Mogą one zbierać doświadczenia, uczyć się od innych dobrych przykładów i stosować sprawdzone metody i formy pra-cy. Podejmowanie współpracy z różnymi instytucjami i organizacjami daje możliwość równego traktowania wszystkich podmiotów działających na rzecz osób z problemem alkoholowym. Wszystkie te instytucje stają się równoprawnymi partnerami w osiąg-nięciu celu głównego. Współpraca z samorządami pozwala na pełniejsze realizowanie zadań statutowych stowarzyszeń i może dać szersze możliwości do działania nie tylko w wymiarze fi nansowym, ale także merytorycznym, organizacyjnym czy rzeczowym. Nie wolno lekceważyć także pracy innych instytucji, które działają na tym samym polu i współpraca z nimi może przynosić korzyści odbiorcom działań.

Cel główny:

Rozwój stowarzyszenia abstynenckiego i umocnienie jego pozycji.

Cele szczegółowe:

Rozwijanie współpracy stowarzyszenia abstynenckiego ze społecznością lokalną.

Zwiększanie wiedzy o misji stowarzyszenia abstynenckiego w społecznoś-ciach lokalnych.

Budowanie pozytywnego wizerunku stowarzyszenia w społeczności.Wzmacnianie pozycji w środowisku lokalnym stowarzyszenia abstynenckiego.

Page 39: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

38

Odbiorcy/adresaci standardu

Stowarzyszenia abstynenckie, organizacje pozarządowe, samorządy, w tym gmin-ne komisje rozwiązywania problemów alkoholowych, policja, sądy, ośrodki po-mocy społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, placówki ochrony zdrowia, placówki oświatowe

Zakres tematyczny działań

Informowanie o swoich działaniach adresatów standardu

Minimalne

Informacja o:Zakresie i sposobach udzielanej pomocy osobom z problem alkoholowym i ich

rodzinom,Działaniach stowarzyszenia abstynenckiego.

Rekomendowane

Szczegółowa informacja o poszczególnych zakresach tematycznych działań/usług stowarzyszenia.

Informacja o różnych formach i możliwościach współpracy z zainteresowany-mi osobami i instytucjami.

Nowatorskie metody profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Pozyskiwanie wiedzy o funkcjonowaniu partnerów lokalnych

Minimalne

Wiedza o funkcjonowaniu instytucji lokalnych ich zadaniach i możliwych formach współpracy.

Rekomendowane

Wiedza o przepisach i procedurach, na podstawie których działają lokalne in-stytucje.

Tworzenie lokalnych dokumentów dotyczących celów stowarzyszenia

Page 40: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

39

Minimalne

Udział w tworzeniu programu współpracy samorządu lokalnego z organizacjami pozarządowymi.

Rekomendowane

Udział w pracach nad gminnym programem profilaktyki i rozwiązywania proble-mów alkoholowych.

Formy realizacji działania

Minimalne

Realizowanie minimum jednego przedsięwzięcia wspólnie z przedstawicie-lami różnych instytucji i środowisk.

Uczestniczenie w konsultacjach projektów aktów normatywnych dotyczą-cych organizacji pozarządowych, w tym w szczególności programu współ-pracy samorządu lokalnego z organizacjami pozarządowymi.

Organizowanie co najmniej 1 spotkania rocznie z udziałem przedstawicie-li instytucji, grup i środowisk lokalnych, podczas których propagowane są działania stowarzyszenia.

Zamieszczanie i upowszechnianie informacji o działaniu stowarzyszenia w instytucjach i podmiotach lokalnych np. ulotka, ogłoszenia parafialne, plakat, strona www.

Rekomendowane

Inicjowanie minimum jednego przedsięwzięcia i realizowanie go wspólnie z innymi podmiotami.

Uczestniczenie w konsultacjach projektu gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych.

Organizowanie co najmniej 3 spotkań rocznie z udziałem przedstawicie-li instytucji, grup i środowisk lokalnych, podczas których propagowane są działania stowarzyszenia.

Aktywne uczestniczenie w pracach co najmniej 1 zespołu, grupy roboczej, zaznaczając rolę stowarzyszeń abstynenckich.

Stowarzyszenie upowszechnia informację o swojej działalności poprzez własną stronę internetową.

Page 41: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Warunki osobowe realizacji standardu

Minimalne

Wyznaczona osoba w stowarzyszeniu abstynenckim do współpracy z partnerami lokalnymi.

Rekomendowane

Wyznaczona osoba/zespół w stowarzyszeniu abstynenckim do współpracy z part-nerami lokalnymi, posiadająca wiedzę i umiejętności budowania i utrzymania sieci współpracy.

Warunki techniczne realizacji standardu

Minimalne

Dostęp do miejsca spotkań.

Rekomendowane

Dostęp do sali spotkań z wyposażeniem umożliwiającym realizację spotkań z za-pleczem sanitarnym i kuchennym.

Page 42: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

41

Standard Prowadzenie działań na rzecz aktywizacji zawodowej osób

objętych działaniami stowarzyszenia abstynenckiego

Wprowadzenie

Z problemem alkoholowym, obok przemocy w rodzinie, problemów zdrowotnych, konfl iktów z prawem wiąże się często bezrobocie i ubóstwo. Długotrwałe pozo-stawanie bez pracy powoduje wykluczenie społeczne i zawodowe. Szczególnie osoby uzależnione od alkoholu znajdują się w trudnej sytuacji na rynku pracy ze względu na często niskie kwalifi kacje bądź przerywane zdobywanie kwalifi kacji czy przypadkowe doświadczenia zawodowe. Trudności ze znalezieniem pracy są często przyczyną nawrotów uzależnienia. Praca daje zabezpieczenie fi nansowe, wypełnia czas, daje poczucie przynależności do określonej grupy zawodowej i może sprawiać przyjemność, a nawet dawać poczucie spełnienia. Osoba z proble-mem alkoholowym czy osoba z bliskiego otoczenia, by skutecznie poradziła sobie z problemami, obok terapii, programów wspomagających wytrwanie w trzeźwo-ści czy wsparcia socjalnego potrzebuje także pomocy w zakresie zdobycia pracy i podnoszenia kwalifi kacji.

Cel główny:

Aktywizacja zawodowa osób objętych działaniami stowarzyszenia.

Cele szczegółowe:

Zdobycie i podnoszenie kwalifi kacji służących w znalezieniu i utrzymaniu zatrudnienia.

Zdobycie zatrudnienia.

Odbiorcy/adresaci standardu

Osoby z problemem alkoholowym, w szczególności osoby uzależnione od alkoholu oraz członkowie ich rodzin objęte działaniami stowarzyszenia.

Page 43: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

42

Zakres tematyczny działań

Pomoc w zdobywaniu i podnoszeniu kwalifikacji dla osób objętych działaniami stowarzyszeń abstynenckich

Minimalne

Znajomość lokalnego rynku pracy. Motywowanie do podjęcia działań. Oferta szkoleń, kursów w zakresie metod poszukiwania pracy.

Rekomendowane

Rozpoznanie predyspozycji zawodowych. Oferta szkoleń, kursów zawodowych.

Pomoc w poszukiwaniu zatrudnienia

Minimalne

Informacja o aktualnych ofertach pracy.

Rekomendowane

Umiejętność poruszania się po rynku pracy. Współpraca z instytucjami rynku pracy.

Formy realizacji działania

Pomoc w zdobywaniu i podnoszeniu kwalifikacji dla osób objętych działaniami stowarzyszeń abstynenckich

Minimalne

Dostępność ofert szkoleniowych w siedzibie stowarzyszenia. Konsultacje w zakresie pisania CV, listu motywacyjnego, rozmowy kwalifika-

cyjnej. Motywowanie do podjęcia działań w zakresie poszukiwania pracy.

Page 44: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

43

Działanie realizowane na bieżąco w zależności od potrzeb.

Rekomendowane

Przeprowadzenie diagnozy określającej predyspozycje zawodowe. Organizowanie szkoleń umożliwiających poszerzanie posiadanych kwalifika-

cji zawodowych. Organizowanie dyżurów doradcy zawodowego w siedzibie stowarzyszenia.

Określenie programu wsparcia zawodowego dla osób objętych działaniami sto-warzyszenia.

Pomoc w poszukiwaniu zatrudnienia

Minimalne

Dostępność gazet oraz stron internetowych z ofertami pracy w siedzibie stowarzyszenia.

Dostęp do komputera, drukarki i sieci internetowej. Dostęp do informacji w zakresie możliwych do realizacji prac społecznie

użytecznych.

Rekomendowane

Współpraca z publicznymi i niepublicznymi instytucjami rynku pracy w za-kresie bieżącego udostępniania aktualnych ofert pracy.

Nawiązanie kontaktu i współpracy z lokalnymi pracodawcami.

Warunki osobowe realizacji standardu

Minimalne

Osoba posiadająca umiejętności pisania CV i listów motywacyjnych oraz zoriento-wana w kwestiach poszukiwania pracy.

Rekomendowane

Doradca zawodowy Psycholog Prawnik

Page 45: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Warunki techniczne realizacji standardu

Minimalne

Komputer, Internet, drukarka. Dostęp do prasy z ofertami pracy. Informacja o ofercie wsparcia w zakresie poszukiwania pracy na tablicy

ogłoszeń.

Rekomendowane

Dostęp do sal na przeprowadzenie zajęć. Odrębne pomieszczenie do prowadzenia wsparcia.

Page 46: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

45

Standard Programów edukacyjnych dla przedstawicieli

samorządów lokalnych, stowarzyszeń abstynenckich oraz członków gminnych komisji rozwiązywania

problemów alkoholowych

Wprowadzenie

Obecnie nigdzie nie jest sprecyzowany zakres szkoleń dla osób zajmujących się profi laktyką i rozwiązywaniem problemów alkoholowych w społecznościach lo-kalnych. Natomiast niezbędne jest, by takie osoby posiadały gruntowną wieloobsza-rową wiedzę merytoryczną oraz kompetencje w zakresie tworzenia i realizacji lokal-nych, nowoczesnych strategii rozwiązywania problemów alkoholowych. Jednolite programowo szkolenie dla przedstawicieli zarówno samorządów lokalnych, przed-stawicieli stowarzyszeń abstynenckich, jak i członków gminnych komisji rozwiązy-wania problemów alkoholowych czyli podmiotów, które w rzeczywistości lokalnej powinny tworzyć podstawę inicjującą działania w tym obszarze, pozwoli również na zwiększenie zakresu i poziomu współpracy oraz współdziałania.

Cel główny:

Zwiększenie skuteczności działań w zakresie profi laktyki i rozwiązywania proble-mów alkoholowych.

Cele szczegółowe:

Podniesienie poziomu wiedzy i umiejętności osób pracujących w obszarze profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych

Zwiększenie kompetencji osób pracujących w obszarze profi laktyki i roz-wiązywania problemów alkoholowych.

Ujednolicenie wiedzy i kompetencji wśród przedstawicieli podmiotów bio-rących udział w szkoleniach.

Zwiększenie zakresu i poziomu współpracy międzypodmiotowej.

Page 47: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

46

Odbiorcy/adresaci standardu

Przedstawiciele samorządów lokalnych, stowarzyszeń abstynenckich oraz członko-wie gminnych komisji rozwiązywania problemów alkoholowych.

Zakres tematyczny działań

Bloki tematyczne

Blok wprowadzający. Prawne i systemowe podstawy działań w zakresie profilaktyki i rozwiązy-

wania problemów alkoholowych. Problemy alkoholowe. Przemoc w rodzinie. Działania profilaktyczne. Diagnoza problemów w środowisku lokalnym. Współpraca instytucji i podmiotów publicznych z organizacjami pozarzą-

dowymi. Zasady tworzenia projektów i programów. Pozyskiwanie i wydatkowanie środków finansowych. Standardy działań i prowadzenia stowarzyszeń abstynenckich.

Formy realizacji działania

Minimalne

20 godzin wykładów. Grupa licząca do 30 osób.

Rekomendowane

40 godzin wykładów i zajęć warsztatowych. Grupa licząca do 20 osób.

Page 48: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

47

Warunki osobowe realizacji standardu

Minimalne

Osoba posiadająca udokumentowaną znajomość zagadnień z zakresu profilak-tyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych we wszystkich obszarach tematycznych szkolenia.

Rekomendowane

Certyfikowany specjalista w zakresie profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych w społecznościach lokalnych.

Warunki techniczne realizacji standardu

Minimalne

Sala szkoleniowa wyposażona w krzesła, rzutnik, ekran, wyposażenie do poczę-stunku.

Rekomendowane

Sala szkoleniowa wyposażona w krzesła, rzutnik, ekran, tablica flipchart (kartki, flamastry), wyposażenie do poczęstunku.

Page 49: Partner Projektu Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów ...

Podsumowanie

Czy wprowadzenie standardów do praktyki funkcjonowania stowarzyszeń działających w obszarze profi laktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych podniesie efektywność i jakość podejmowanych działań, a także pozwoli na porząd-kowanie i stabilizowanie zasad współpracy na gruncie samorząd – stowarzyszenia abstynenckie zależy od wielu czynników, ale najbardziej od każdego z nas.

Mamy świadomość i przekonanie, że jest to początek i potrzeba będzie jeszcze wielu małych i większych kroków, by teoria stała się oczywistą praktyką.