DT\549745PL.doc PE 350.215v01

PL PL

PARLAMENT EUROPEJSKI2004

2009

Komisja Budetowa

27 stycznia 2005 r.

DOKUMENT ROBOCZY nr 1w sprawie rodkw wasnych Wsplnot Europejskich:

Historia dochodw Wsplnoty

Sprawozdawca: Alain Lamassoure

Error! Reference source not found. 2/1 Error! Reference source not found.

PL

Historia dochodw Wsplnoty

W obecnym systemie istniej cztery gwne rda1 dochodw Wsplnoty Europejskiej:

Opaty celne nakadane na granicach zewntrznych na produkty importowane na podstawie wsplnych taryf celnych. Zgodnie z Traktatem Rzymskim opaty celne stanowi gwne rdo zasobw przeznaczonych na finansowanie wydatkw EWG. Od 1988 r. wczono rwnie opaty celne EWWiS.

Podatki rolne zostay wprowadzone w ramach Wsplnej Polityki Rolnej w 1962 r. i s pobierane z handlu produktami rolniczymi z pastwami niebdcymi czonkami UE, a ich wysoko rni si w zalenoci od poziomw cen na rynkach wiatowych i rynku europejskim. Oprcz podatkw rolnych, istniej rwnie podatki od produkcji i przechowywania cukru i izoglukozy (w odrnieniu od podatkw od importu produktw rolnych, s one wewntrznym podatkiem Wsplnoty).

Opaty celne i podatki rolne byy pierwszymi rodkami wasnymi i s znane jako tradycyjne rodki wasne (TOR), poniewa stanowi dochd gromadzony dziki politykom Wsplnoty, a niepochodzcy od Pastw Czonkowskich w ramach ich wkadu krajowego.

rodki wasne z tytuu podatku VAT zostay wprowadzone, poniewa tradycyjne rodki wasne przestay wystarcza na finansowanie budetu wsplnotowego. Z powodu potrzeby harmonizacji podstawy podatku VAT, te zoone rodki nie byy wykorzystywane a do 1980 r. Otrzymuje si je poprzez zastosowanie danej stawki do podstawy okrelonej w jednolity sposb.2 Nie s to zatem prawdziwe rodki wasne oparte na podatku naoonym na poziomie krajowym, a jedynie sposb obliczania wkadu Pastwa Czonkowskiego.

rodki wasne z tytuu DNB otrzymywane s poprzez zastosowanie stawki ustalanej kadego roku w ramach procedury budetowej do podstawy stanowicej sum produktu narodowego brutto wedug cen rynkowych. Oblicza si je przez odniesienie do rnicy pomidzy kosztami i zyskiem z innych rodkw wasnych. S to rodki kluczowe, poniewa okrelaj grny limit podstawy podatku VAT, sposb podziau kosztw rabatu brytyjskiego oraz puap cznych rodkw w ramach perspektywy finansowej. Umowa z Edynburga z grudnia 1992 r., ktra wesza w ycie na pocztku 1995 r., podniosa ten oglny puap z pierwotnego 1,14% do 1,27% europejskiego PNB.

Pocztki rodkw wasnych

1958 - 1970: Wkady Pastw Czonkowskich

1 Ponadto, istniej pewne niewielkie specjalne rodki (wyniki dziaa podejmowanych przez Komisj), takie jak podatki i skadki wpacane przez personel, dochd odsetkowy i pochodzcy z gwarancji oraz rne inne nakadane opaty.2 Od 1988 r. do 1994 r. podstawa ta nie moga przekroczy 55% PNB Pastw Czonkowskich. Po roku 1995 r. limit ten zosta obniony do 50% PNB dla Pastw Czonkowskich o PNB na mieszkaca poniej 90% redniej Wsplnoty. Midzy 1995 r. i 1999 r. nowy limit by stopniowo rozszerzany na wszystkie Pastwa Czonkowskie. Maksymalna stawka unijna podatku VAT bya pierwotnie ograniczona do 1% podstawy. Od roku 1986 puap ten podniesiono do 1,4% w celu pokrycia kosztw przystpienia Hiszpanii i Portugalii. Jednake decyzja dotyczca rodkw wasnych podjta w 1994 r., na potrzeby sprawiedliwego podziau, przewidziaa stopniowy powrt do limitu 1% w okresie 1995-1999. W 2002 r. i 2003 r., maksymalna stawka zostaa obniona do 0,75%, a od 2004 r. - do 0,50%.

Error! Reference source not found. 3/1 Error! Reference source not found.

PL

Na mocy Traktatu Rzymskiego podpisanego w dniu 25 marca 1957 r., Europejska Wsplnota Gospodarcza miaa by finansowana wkadami krajowymi w okresie przejciowym przed zmian na finansowanie systemem rodkw wasnych 1. Zasada zostaa okrelona w art. 201 Traktatu, w ktrym stwierdzono, e: Nie wyczajc innych dochodw, budet jest finansowany cakowicie ze rodkw wasnych.

W 1965 r., pierwsza prba przeniesienia opat celnych i podatkw rolnych naturalnych zasobw wasnych gromadzonych w wyniku polityki Wsplnoty (unia celna i Wsplna Polityka Rolna) nie powioda si z powodu sprzeciwu Francji. Kryzys, jaki potem wystpi zosta rozwizany rok pniej w wyniku sawnego kompromisu luksemburskiego, jednak rok 1966 jako ostateczny termin zmiany systemu finansowania, ktry zagwarantowaby Wsplnocie pewien stopie niezalenoci, nie mg by dotrzymany. Dopiero na szczycie w Hadze w 1969 r. szefowie pastw lub rzdw, starajc si pobudzi Wsplnot po kilku latach trudnoci, podjli decyzj o kontynuacji zmian.

1970: Pierwsza decyzja w sprawie rodkw wasnych

21 kwietnia 1970 r. Rada przyja decyzj przyznajc Wsplnotom rodki wasne na pokrywanie wszystkich ich kosztw. Decyzja ta oznaczaa koniec wkadw krajowych, poprzez ktre Pastwa Czonkowskie miay pewien zakres kontroli nad politykami realizowanymi przez Wsplnoty oraz pocztek niezalenego systemu finansowania tradycyjnych rodkw wasnych (podatkw rolnych i opat celnych) oraz rodkw z tytuu podatku VAT.

Decyzja w sprawie zasobw wasnych podjta w 1970 r. sprawia, e Wsplnota zacza rni si od innych organizacji midzynarodowych, ktre wszystkie polegaj na finansowaniu ze skadek ich czonkw.

1985: Druga decyzja w sprawie rodkw wasnych rabat brytyjski

W 1984 r. Rada Europejska z Fontainebleau zadecydowaa o przyznaniu korekty na rzecz Wielkiej Brytanii. Mechanizm ten da Wielkiej Brytanii rabat w wysokoci 0,66% jej bilansu netto. Koszt finansowania rabatu brytyjskiego zosta podzielony midzy inne Pastwa Czonkowskie wedug ich udziaw w PNB (z wyjtkiem Niemiec, ktrych udzia zosta zredukowany o jedn trzeci).

1988: Trzecia decyzja w sprawie rodkw wasnych wprowadzenie rodkw z tytuu PNB oglnego puapu

Poniewa wydatki na wspln polityk roln pozostay niezmienione, a dochody z tradycyjnych rodkw wasnych nadal si obniay, w 1988 r. Rada Europejska z Brukseliwprowadzia now koncepcj rodkw wasnych opartych na PNB Pastw Czonkowskich.

1 rodki wasne mog oznacza rdo finansowania odrbne i niezalene od Pastw Czonkowskich, pewien rodzaj dochodu podatkowego przypisanego Wsplnocie na finansowanie jej budetu i naleny jej z mocy prawa bez koniecznoci podejmowania dalszych decyzji przez wadze krajowe. Od Pastw Czonkowskich bdzie si wwczas wymaga dokonywania patnoci dostpnych dla Wsplnoty na potrzeby jej budetu.

Error! Reference source not found. 4/1 Error! Reference source not found.

PL

Rwnie ustalia oglny puap 1,14% PNB do cznej kwoty rodkw wasnych, ktre mogyby zosta wykorzystane do finansowania wydatkw Wsplnoty.

1994: Czwarta decyzja w sprawie rodkw wasnych odjcie kosztw poboru tradycyjnych rodkw wasnych

rodki wasne s pobierane przez Pastwa Czonkowskie w imieniu Wsplnoty. W zwizku z tym, decyzja z 1994 r. pozwolia Pastwom Czonkowskim zatrzyma 10% tradycyjnych rodkw wasnych, jakie pobieraj na pokrycie ponoszonych przez nie kosztw poboru.

2000: Pita decyzja w sprawie rodkw wasnych 1 - Sprawiedliwy, przejrzysty, tani i prosty

W 1999 r., Rada Europejska z Berlina wezwaa Komisj do przygotowania nowej decyzji w sprawie rodkw wasnych, ktre zapewni Unii Europejskiej odpowiednie rodki na okres 2000-2006 przy rwnoczesnym przestrzeganiu cisej dyscypliny budetowej. Nowy system powinien by sprawiedliwy, przejrzysty, tani i prosty i oparty na kryteriach, ktre najlepiej wyra moliwo Pastw Czonkowskich do przyczynienia si do finansowania Unii.

Ta ostatnia decyzja w sprawie rodkw wasnych z dnia 29 wrzenia 2000 r. wesza w ycie 1 marca 2002 r. Klauzula rewizyjna, ktr zawiera, wzywa Komisj do wykonania oglnej weryfikacji systemu rodkw wasnych przed 2006 r. w wietle skutkw rozszerzenia. Weryfikacja ma rwnie zbada moliwo modyfikacji struktury systemu rodkw wasnych poprzez stworzenie nowych autonomicznych zasobw i zbadanie korekty nierwnowagi budetowej przyznanej Wielkiej Brytanii.

Gwne cechy obecnie obowizujcego systemu to: puap rodkw wasnych pozostaje na poziomie 1,27% PNB Unii (=1,24% DNB)2; kwota z tytuu kosztw poboru rodkw wasnych wzrosa z 10% do 25%; maksymalna stawka unijna podatku VAT zostaa zredukowana do 0,75% w 2002 r.

i 2003 r., oraz do 0,50% od 2004 r.; podstawa podatku VAT Pastw Czonkowskich nadal jest ograniczona do 50% ich PNB

(grny limit podstawy podatku VAT); Niemcy, Holandia, Austria i Szwecja pac tylko 1/4 ich normalnego udziau kosztu

rabatu brytyjskiego. Kolejne 3/4 s finansowane przez pozostae 10 Pastw Czonkowskich;

w rabacie brytyjskim dokonano dwch korekt technicznych, aby zniwelowa efekt wynikajcy z podniesienia kosztw i wydatkw przedakcesyjnych.

Rabat brytyjski

1 Decyzja Rady 2000/597/WE, Euratom, z dnia 29 wrzenia 2000 r. w sprawie sytemu rodkw wasnych Wsplnot Europejskich, Dz.U. L 253 z 07.10.2000 r.2 Od 2002 r. koncepcja produktu narodowego brutto (GNP) zostaa zastpiona koncepcj dochodu krajowego brutto (DNB) w obszarze budetu UE i rodkw wasnych. W zwizku z tym wartoci procentowe za lata poprzedzajce 2002 r. dotycz PNB, a pniejsze - DNB. Na przykad: Puap wydatkw UE w wysokoci 1,27% PNB odpowiada 1,24% DNB przy uyciu nowego podejcia statystycznego.

Error! Reference source not found. 5/1 Error! Reference source not found.

PL

Tak zwany rabat brytyjski zosta ustanowiony przez Rad Europejsk z Fontainebleau 1984 r., ktra stwierdzia we wnioskach:

Polityka dotyczca wydatkw jest ostatecznie istotnym rodkiem rozwizywania problemw zwizanych z nierwnowag budetow. Zadecydowano jednak, e kade Pastwo Czonkowskie ponoszce ciar budetowy, ktry jest nadmierny w odniesieniu do stopnia zamonoci moe korzysta z korekty w odpowiednim czasie.

Pocztkiem problemu bya specyficzna sytuacja Wielkiej Brytanii, charakteryzujca si dwoma czynnikami:

maym sektorem rolniczym skutkujcym bardzo niskimi wydatkami Wsplnoty na rolnictwo w Wielkiej Brytanii

duym wkadem w finansowanie budetu wsplnotowego