Panel 3 Rozwój przemysłu w zielonej - rpowp.wrotapodlasia.pl · społeczno-gospodarczego obszaru...
Transcript of Panel 3 Rozwój przemysłu w zielonej - rpowp.wrotapodlasia.pl · społeczno-gospodarczego obszaru...
1
Dr Piotr Żuber
Panel 3
Rozwój przemysłu w zielonej krainie
Białystok 20 luty 2014 roku Zawarte w niniejszej prezentacji poglądy są wyłącznie prezentowane tylko i
wyłącznie na odpowiedzialność Autora i nie mogą być utożsamiane ze
stanowiskiem Ministerstwa Infrastruktury I Rozwoju 1
2
Struktura prezentacji 1. Uwagi wstępne
2. Zielone Podlaskie. Co to jest?
3. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020 odnoszące się do koncepcji ZP
4. Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów strategii
5. Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
6. Pytania do dyskusji
2
3
Uwagi wstępne
• Wg Wikipedii przemysł to dział produkcji materialnej, w którym wydobywanie zasobów przyrody i dostosowanie ich do potrzeb ludzi odbywa się na dużą skalę, na zasadzie podziału pracy i za pomocą maszyn.
• Zielona kraina to z jeden z najważniejszych składowych wizji województwa podlaskiego wykorzystującego do rozwoju zespół takich czynników rozwojowych jak: najwięcej w Polsce terenów objętych ochroną w formie Parków Narodowych, wysoki udział lasów, najniższa gęstość zaludnienia.
3
4
Uwagi wstępne
• W kontekście celów polityki rozwoju oznacza to koncentrację uwagi na rozwijaniu zielonych (ekologicznych) specjalizacji oraz zazielenianie polityk, rozwój zielonych innowacji oraz kształtowania bardziej zielonych usług.
• W tym kontekście dyskutując przyszłe możliwości rozwojowe województwa podlaskiego o przemyśle należy mówić o Zielonym Podlasiu w szerszym rozumieniu – różnych działań gospodarczych związanych z
wykorzystaniem potencjału zielonej krainy. 4
5
Zielone Podlaskie. Co to jest?
Czytając Strategię Województwa Podlaskiego można mieć wątpliwości czym Zielone Podlaskie jest:
• Sloganem reklamowym? Należy sprawdzić czy za Zielonym Podlaskim kryje się coś więcej niż uzasadnienie wydatków w dziedzinie infrastruktury
• Horyzontalną zasadą? Należy sprawdzić czy jest ona konsekwentnie stosowana.
• Celem interwencji publicznej? Należy sprawdzić jakie rezultaty są zakładane do osiągnięcia (wskaźniki)?
5
6
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
Wizja:
Wykorzystanie wrażliwości Unii Europejskiej na kwestie środowiskowo-klimatyczne.
Rozwój oparty o:
rozwój zielonych przemysłów,
umiejętność zazieleniania polityk,
zielone innowacje,
kształtowanie bardziej zielonych usług.
6
7
Składowe wizji.
Eko-innowacje: • Technologie przyjazne środowisku, w tym ICT,
• Dostosowanie do standardów ekologicznych,
• OZE w modelu rozproszonym
• Produkcja urządzeń do wytwarzania energii z OZE,
• Budownictwo ekologiczne, energooszczędne,
Ekorozwój: • Badania nad bioróżnorodnością
• Ekologiczne zarządzanie środowiskiem,
• Inżynieria ekologiczna,
• Zielone miejsca pracy
• Eko-turystyka, w tym agroturystyka, 7
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
8
Składowe wizji
Żywność wysokiej jakości: • Produkcja mleka
• Przemysł spożywczy, w tym przetwórstwo ekologiczne,
• Produkcja maszyn rolniczych,
• Produkty tradycyjne,
• Rolnictwo ekologiczne.
Srebrna gospodarka: • Opieka nad osobami starszymi,
• Implanty medyczne,
• Rehabilitacja, fizykoterapia,
• Turystyka medyczna
8
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
9
Diagnoza:
• Wysoki potencjał województwa do prowadzenia rozwoju opartego na zielonych wartościach (tereny chronione, niska emisja zanieczyszczeń, dobry stan środowiska, wielokulturowość, szlaki turystyczne, potencjał do zaspakajanie potrzeb ludzi starszych , w tym Uniwersytet Medyczny )
• Nie mniej jednak zidentyfikowane braki obejmują: • wyposażenie infrastrukturalne (dostęp do kanalizacji, oczyszczenie ścieków,
zagospodarowanie odpadów,
• niezbyt wysoką świadomość ekologiczną (na poziomie edukacji różnych stopni oraz różnych grup zawodowych w tym pracowników administracji publicznej,
• Niewystarczający rozwój bazy turystycznej,
9
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
10
Diagnoza:
• Jakość środowiska przyrodniczego podstawą wysokiej konkurencyjności branży rolno-spożywczej (duże pogłowie bydła, mleko krowie, przetwórstwo mleka)– dogodne warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego
• Potencjał rozwoju odnawialnych źródeł energii (biogaz, energetyka wiatrowa, wykorzystania energii słonecznej)
• Wysoka pozycja Białegostoku jako miejsca do życia (czyste środowisko i wysoki poziom bezpieczeństwa, dostęp do usług medycznych i rekreacja),
10
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
11
Diagnoza:
• Specjalizacja w zakresie przemysłu wyłącznie związana z rolnictwem, leśnictwem, łowiectwem i rybołówstwem
• Duży odsetek zatrudnionych w rolnictwie – 3 miejsc w kraju, co ze względu na niską dochodowość wiąże się niską przeciętnie zamożnością społeczeństwa na tle kraju
• Niedostosowanie kwalifikacji do potencjalnego zielonego skoku pomimo istnienia placówek naukowych i instytucji badawczych
• Negatywne trendy demograficzne – drenaż mózgów
11
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii województwa podlaskiego do roku 2020
13
Cel operacyjne związane z realizacją koncepcji:
1.2.Wzrost innowacyjności Podlaskich przedsiębiorstw ale…
brak odniesień do specjalizacji regionalnej
1.3 Rozwój kompetencji do pracy i wsparcie aktywności zawodowej mieszkańców regionu ale…..
brak odniesień do potrzeb w zakresie edukacji i kształcenia kadr w zakresie Zielonego Podlaskiego
13
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
14
Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji:
Cel 1.5 Efektywne korzystanie z zasobów naturalnych
Główne kierunki interwencji:
• Promowanie postaw i działań sprzyjających efektywności wykorzystania zasobów naturalnych
• Ograniczenie energo- i materiałochłonności
• Produkcja energii ze źródeł odnawialnych
14
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
15
Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji:
Cel 1.4 Kapitał społeczny jako katalizator procesów rozwojowych ale ….
Nic specyficznego związanego z Zielonym Podlaskim
Główne kierunki interwencji:
• Kształtowanie postaw społecznych oraz dialogu społecznego
• Efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego
• Sprawna administracja
• Poprawa skuteczności zarządzania regionalnego i lokalnego
15
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
16
Cele operacyjne związane z realizacją koncepcji:
Cel 1.5 Nowoczesna infrastruktura sieciowa
Główne kierunki interwencji:
• Rozbudowa infrastruktury telekomunikacyjnej
• Przebudowa systemu energetycznego
• Wspieranie rozwoju infrastruktury gazowej
16
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
17
Cele operacyjne związane z realizacją celów strategicznych 2. Powiązania krajowe i międzynarodowe oraz 3. Jakość Życia zawierają mało odniesień do koncepcji Zielonego Podlaskiego.
W szczególności nie zawierają je opisy celów operacyjnych: 2.1 Aktywność podlaskich przedsiębiorstw na rynku ponadrionalnym
2.2 Poprawa atrakcyjności inwestycyjnej województwa
2.3 Rozwój Partnerskiej współpracy trans-granicznej
2.4 Rozwój Partnerskiej współpracy międzyregionalnej
Wyjątki to: • 3.3 Poprawa Stanu Zdrowia i bezpieczeństwa publicznego (lecznictwo sanatoryjne i
rehabilitacyjne w kontekście walorów środowiskowych,
• 3.4 ochrona środowiska i racjonalne gospodarowanie jego zasobami (w całości)
17
Zielone Podlaskie. Zapisy strategii rozwoju województwa podlaskiego do roku 2020
18
• Zielone Podlaskie jest ważnym elementem wizji rozwoju sformułowanej w Strategii
• Koncepcja Zielonego Podlaskiego jest dobrze uzasadniona w diagnozie
• W ramach celów strategicznych sformułowano istotne cele związane z realizacją wizji w zakresie realizacji koncepcji Zielonego Podlasia
18
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii
19
• W ramach celów operacyjnych koncepcja Zielonego Podlaskiego wymieniona jest w kontekście różnego typu infrastruktury, ochrony środowiska oraz bardzo nieznacznie w przypadku innego typu działań.
• Brak jasno określonych oczekiwanych rezultatów interwencji publicznej (wraz ze wskaźnikami) dla niektórych elementów koncepcji Zielonego Podlasia (w części głównej i aneksie 4).
19
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii
20
WNIOSEK GENERALNY:
• Pomimo wyraźnego silnego zaakcentowania zagadnień związanych z koncepcją Zielonego Podlasia na poziomie wizji, diagnozy i częściowo celów strategicznych w sferze realizacji koncentruje się na finansowaniu różnego typu infrastruktury.
20
Zielone Podlaskie. Wnioski z analizy zapisów Strategii
Bez podjęcia odpowiednich kroków na etapie wdrożeniowym Strategii
może to prowadzić do niewykorzystania szans
stojących przed Województwem Podlaskim!
21
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
• Czy koncepcja Zielonego Podlaskiego może być czymś więcej niż sloganem reklamowym?
• Czy na koncepcji Zielonego Podlasia można budować potencjał rozwojowy całego regionu?
Odpowiedź na oba pytania brzmi tak ale ….
• Potrzebne są dalsze zmiany w filozofii podejścia (już zapoczątkowane w Strategii) oraz konkretne działania aby koncepcja zarysowana w Strategii Rozwoju Województwa Podlaskiego mogła być wdrożona. 21
22
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji Zmiana filozofii podejścia:
• Zielone Podlasie to nie tylko ochrona przyrody, ekologia, lasy, turystyka, eko-rolnictwo. To przede wszystkim sposób podejścia do funkcjonowania gospodarki i osiągania przewagi komparatywnej
• Urzeczywistnienie koncepcji Zielonego Podlasia to skoordynowane, zintegrowane, zorientowane na rezultaty w sferze społecznej, gospodarczej i przestrzennej oddziaływania na sferę przedsiębiorstw, zasobów ludzkich, środowiska i infrastrukturę
• Finansowanie infrastruktury tylko i wyłącznie jako instrument osiągania celów związanych z koncepcją Zielonego Podlasia (w tym promocją wybranych specjalizacji).
22
23
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
• Czy obecnie funkcjonujące inicjatywy (np.. Zielone Płuca Polski) zapewniają wystarczające mechanizmy do wdrożenia koncepcji Zielone Podlasie?
• Chyba nie. Wynika to między innymi z nacisku ZPP na: • ożywienie oraz proekologiczne ukierunkowanie rozwoju
społeczno-gospodarczego obszaru Zielone Płuca Polski, ze szczególnym uwzględnieniem rolnictwa i przetwórstwa rolno-spożywczego, leśnictwa, gospodarki wodnej, turystyki i lecznictwa uzdrowiskowego, oraz
• brak określenia szczegółowych zasad wpisania tej inicjatywy do dokumentów implementacyjnych Strategii w tym
współfinansowanych przez UE 23
24
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji W celu operacjonalizacji zapisów Strategii Rozwoju
Województwa Podlaskiego w zakresie koncepcji Zielonego Podlasia można zaproponować:
• Powołanie dodatkowej grupy roboczej w celu operacjonalizacji koncepcji Zielonego Podlasia (nauka, biznes, samorządy, sąsiedzi, społeczeństwo)
• Przygotowanie odrębnego opracowania dotyczącego Wdrożenia koncepcji Zielone Podlasie,
• Wzmocnienie systemu koordynacji realizacji koncepcji przy pomocy środków UE (wszystkie fundusze ESIF) i środków krajowych (ścisła koordynacja pomiędzy RPO, programami krajowymi, programami EWT, środkami krajowymi),
24
25
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji W celu operacjonalizacji zapisów Strategii Rozwoju
Województwa Podlaskiego w zakresie koncepcji Zielonego Podlasia można zaproponować:
• Prowadzenie stałego monitoringu i ewaluacji,
• Promocję koncepcji – na poziomie krajowym i regionalnym (patrz koncepcja Zielone płuca Polski) ukierunkowaną nie na walory przyrodnicze a korzyści ekonomiczne z inwestowania w Województwie Podlaskim w obszarach tematycznej związanych z realizacją koncepcji (nie tylko infrastruktura!)
25
26
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Postulowany dokument powinien m.in. zawierać:
• Precyzyjniejsze, w szczególności poza działaniami infrastrukturalnymi, ustalenie celów (w perspektywie roku 2020) i oczekiwanych rezultatów - wskaźników (zmiany, które mają nastąpić).
• Uszczegółowienie zamierzeń w sferze specjalizacji województwa w zakresie innowacji, sektora B+R oraz wsparcia dla przedsiębiorstw w odniesieniu do koncepcji Zielonego Podlasia (jakie sektory obok rolnictwa będą specjalizacjami województwa).
26
27
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Postulowany dokument powinien m.in. Zawierać cd.:
• Sformułowanie zasad i preferencji wsparcia dla inwestycji zewnętrznych w pewnych obszarach kluczowych dla realizacji koncepcji Zielonego Podlasia (na poziomie regionalnym, metropolii Białostockiej i poszczególnych gmin)- wyjście poza turystykę, kulturę oraz eko-rolnictwo.
• Określenie sposobów zazieleniania przemysłów i usług (wytyczne dla wszystkich jednostek realizujących w zakresie kryteriów wyboru projektów).
27
28
Zielone Podlaskie. Warunki wdrożenia koncepcji
Postulowany dokument powinien m.in. Zawierać cd.:
• Uszczegółowienie zamierzeń w zakresie edukacji na wszystkich poziomach – (uczniowie oraz kadry) oraz programów szkoleniowych dla kadr zielonej specjalizacji – od rolnictwa, ochrony przyrody, leśnictwa, przedsiębiorców, bezrobotnych, grupy defaworyzowane, mniejszości etniczne, po administrację publiczną
• Wskazówki jak konstruować zintegrowane (finansowane z różnych źródeł) programy rozwoju lokalnego (także w formie ZIT i RKSL) ukierunkowane na osiąganie celów związanych z realizacją koncepcji Zielonego Podlasia na poziomie lokalnym i sub-regionalnym (gminy, współpraca gmin, Metropolia Białostocka).
28
29
Zielone Podlaskie. Pytania do dyskusji
• Jakie są szanse wdrożenia koncepcji Zielonego Podlasia?
• Jakie, obok rolnictwa, eko-rolnictwa i turystyki, specjalizacje regionalne mają szanse zwiększyć potencjał gospodarczy, poziom życia i jeszcze na dodatek wpłynąć pozytywnie na obecne trendy demograficzne (w tym migrację) w Województwie Podlaskim?
• Jakie powinny być oczekiwane rezultaty wdrożenia koncepcji Zielonego Podlasia?
• Jak spowodować zazielenienie najbardziej obiecujących działalności gospodarczych?
29