"Pamięć dla sukcesu" Marek Szurawski

Pamięć dla sukcesuMarek Szurawski

Biblioteka Szkoły Transformacji

copyright by

Szkoła TransformacjiWrocław 2009

BibliotekaSZKOŁY

TRANSFORMACJI

W DRODZE DO PRACY JEDEN PAN CZYTA NIEZBYT CIEKAWĄ GAZETĘ

technika żywiczno-olejna, płótno, 120x100 cm, 1988

MAREK SZURAWSKI

PAMIĘĆ DLA SUKCESU

ISBN 978-83-92-6330-8-2RODZINA NA KSIĘŻYCU

akryl, druk, baner, 200x150 cm, 2007

Pamięć dla sukcesu

5

SpiS treści

PRZEDMOWADO

PROGRAMUSKUTECZNOŚĆ

7

PAMIĘĆWYĆWICZONA

13

JAK POWINNIŚMY UCZYĆ SIĘ

W DZISIEJSZYM ŚWIECIE?

21

NIE MUSISZCZYTAĆ SZYBKO

– WYSTARCZY „MĄDRZEJ”

39

JAK PRACOWAĆNAD SAMOOCENĄ

I UWIERZYĆW SIEBIE?

45

AUTOR TRENINGU

55

AUTOROBRAZÓW

57

SZKOŁA TRANSFORMACJI

61

NIOSĄC KONIA NA PLECACH W HOŁDZIE WDZIĘCZNOŚCI

akryl, płótno, 200x150 cm, 1998

PRZEDMOWA

Program SKUTECZNOŚĆ to efekt kilkunastoletnich doświadczeń menedżerskich z prowadzenia lub nadzorowania wielkich polskich korporacji, jak Huta Katowice czy Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Ta pozycja dała mi możliwość zebrania unikalnych i różnorodnych doświadczeń. Pozwoliła poznać i obserwować z bliska ludzi, od których zależał mój los, ale i los większości Polaków. Analiza tych wszystkich doświadczeń i lek-tur stała się podstawą do zdefiniowania zarządzania jako decydowania na podstawie informacji, a jego skuteczności jako osiągania zaplanowanego, a nie przypadkowego rezultatu, w wyniku podjętych decyzji. Albert Einstein twierdził, w co wierzę, że żadnego problemu nie da się rozwiązać na tym samym poziomie świadomości, na którym ten problem powstał. Stąd już prosta droga do wniosku, że jeśli można podnieść mene-dżerską skuteczność, a twierdzę że tak, to tylko zmieniając poziom dotychczasowej świadomości.

Zdefiniowałem obszary wpływu menedżerskiej świadomości na skuteczność zarządzania. Tak powstał autorski Program SKUTECZNOŚĆ, złożony z jedenastu tre-ningów, realizowany w Szkole Transformacji przez kilkunastu autorów. Zdanie tylko z pozoru niejednoznaczne. Pomysł autorski w tym przypadku polega na zdefiniowaniu, jakich treningów potrzebuje menedżer z formalnym wykształceniem, uzupełnionym stu-diami dodatkowymi i pewną praktyką, by w zarządzaniu osiągnąć skuteczność większą od swoich kolegów. Realizacja Programu przez kilkunastu autorów polega na powie-rzeniu wybitnym osobowościom, opracowania szczegółowych treningów dla każdego z etapów dochodzenia do skuteczności.

W rozmowach z autorami treningów, składających się na propozycję SZKOŁY TRANSFORMACJI, słyszałem ciągle to samo pytanie: jaka jest różnica pomiędzy ofer-tą rynku a Programem SKUTECZNOŚĆ? Wszystkich przekonał ten sam argument, że skuteczność to zdolność bardzo osobistego, indywidualnego łączenia wiedzy i do-świadczeń. A różnica pomiędzy ofertą rynku, a Programem jest taka, że rynek oferuje programy poprawne formalnie. Natomiast Program SKUTECZNOŚĆ jest skierowany do menedżerów, szukających indywidualnych treningów, pozwalających na osobisty roz-wój i skuteczność w sytuacjach, które są normą w realnym życiu, a o których nie mówi się otwarcie, szczególnie z katedry. Treningi w SZKOLE TRANSFORMACJI przekazują wiedzę autorów, ale i ich doświadczenia osobiste, także te wymykające się cenzurze przyjętej poprawności.

Menedżer nie musi korzystać ze wszystkich, oferowanych przez SZKOŁĘ TRANS-FORMACJI treningów, ale wybrać takie, które uzupełniają jego potrzeby, bo Program SKUTECZNOŚĆ jest jak szafa z garderobą menedżera, która powinna zawierać ubranie na każdą okazję. Oczywiście można iść na golfa w smokingu i jeśli nawet, czego dobry klub nie zrobi, menedżer zostanie wpuszczony na pole, jego skuteczność będzie rów-nie śmieszna jak wygląd.

NA SPACERZE SPADAJĄ NA WAS NIEOCZEKIWANIE PROJEKTY


Program SKUTECZNOŚĆ to: zarządzanie kryzysem, portret osobowości, świa-domość rzeczywistości, budowanie wizerunku, informacje, pamięć, etykieta, zarządza-nie zdrowiem, bezpieczeństwo decyzji, kryzys emocji, inwestycje alternatywne. Dlacze-go taki zbiór, a nie inny? Bo zawiera te wszystkie elementy skuteczności, dla których, na podstawie własnych doświadczeń, mogę wykazać związki pomiędzy przyczyną a skut-kiem. Miarą mojej racji w tym doborze, jest rzeczywisty efekt, a nie książkowe teorie.

Każdy z treningów opisany jest w oddzielnej książce. Każda z tych książek to nie tylko treść, ale i forma, która pokazuje dwa, realnie istniejące obok siebie, ale na co dzień niespecjalnie sobą zainteresowane światy – świat przedsiębiorczości i świat sztuki. A przecież te dwa światy coś jednak łączy. Zarówno w zarządzaniu jak i sztu-ce, z bardzo wielu rozwiązań, które się pchają do głowy, i menedżer, i artysta muszą wybrać to, które uznają za najlepsze. I w obu przypadkach rzeczywistość ten wybór bezwzględnie zweryfikuje.

Tak więc zapraszam do lektury, trzymanego w rękach egzemplarza, jak i do przej-rzenia pozostałych publikacji SZKOŁY TRANSFORMACJI.

MIROSŁAW WRÓBELPrzewodniczący Rady Nadzorczej

Szkoły Transformacji

BIEGNĄC W KOMPUTEROWYCH BUTACH

olej, płótno, 100x80 cm, 1999

ZARZĄDZANIE KRYZYSEM INFORMACJE ZARZĄDZANIE

ZDROWIEM

PORTRET OSOBOWOŚCI

Program SKUTECZNOŚĆ

BEZPIECZEŃSTWO DECYZJI

ŚWIADOMOŚĆRZECZYWISTOŚCI PAMIĘĆ KRYZYS

EMOCJI

BUDOWANIE WIZERUNKU ETYKIETA INWESTYCJE

ALTERNATYWNE

Program SkutecznośćŹródło: Szkoła Transformacji

BOCIAN LECI NAD TOTEMAMI Z SAMOLOTÓW


PAMIĘĆ WYĆWICZONA

Pytania, czy warto mieć dobrą pamięć, poznać sekrety pamięci wyćwiczonej, wie-dzieć jak uczyć się kilkakrotnie szybciej niż inni – to oczywiście pytania retoryczne. Warto jednak uprzytomnić sobie, że dysponowanie niezawodną pamięcią przynosi znacznie wię-cej korzyści, zwłaszcza w dzisiejszym świecie.

Bo jaki mamy ten świat? Jakie pulsują w nim trendy pod pokrywką codziennych, po-zornie nieznaczących zdarzeń, wskazujące jednak po dogłębnej analizie całkiem wyraźny obraz najbliższej przyszłości? Jeśli nie zafundujemy sobie zagłady atomowej, totalnej wojny światowej, jeśli nie nastąpi pogłębienie różnic ekonomicznych i standardu życia biednych i bogatych (prowadzące do eskalacji konfliktów), nie zajdzie gwałtowne załamanie świato-wych ekosystemów, globalny atak wirusa lub kosmitów, to wyznacznikiem nadchodzących czasów będzie:

Jeśli dodamy do tego lawinowość zmian, gwałtowny przyrost wiedzy (czego jeste-śmy świadkami), coraz szybszy postęp technologiczny i konkurencyjność naszych dzia-łań, okaże się że sprawne, szybkie uczenie się jest umiejętnością kluczową dla osiągania przewagi w obecnej rzeczywistości. Ma to szczególne znaczenie w obszarze działań przed-siębiorczych, w kręgu biznesu i zarządzania, popychających ten świat do przodu, decydu-jących o naszej pomyślności w skali społecznej i jednostkowej.

Pasjonuję się technikami sprawnego, skutecznego uczenia się od blisko 20 lat. Im głębiej wchodzę w tę tematykę, tym bardziej przekonuję się o słuszności tego, co mówi dzisiejsza wiedza: tak - możesz uczyć się nie tylko szybciej i skuteczniej niż do tej pory,

MEDYCYNA PREWENCYJNA (masz być sprawny i zdrowy do końca życia, unikać chorób albo szybko z nich wychodzić)

NOWY STYL ŻYCIA (masz być szczęśliwy w szczęśliwym otoczeniu, mając coraz więcej wolnego czasu)

AUTOROZWÓJ (masz odkrywać cały swój potencjał, swoje cele, role oraz warto-ści i iść drogą swego oryginalnego przeznaczenia)

PEŁNE WYKORZYSTYWANIE MOŻLIWOŚCI MÓZGU (masz myśleć skutecznie, w tym twórczo, właściwie się uczyć i angażować w inteligentne działania na każ-dym polu aktywności; twoja praca to niedługo krótkie, intensywne i twórcze wysił-ki mózgu, który będzie się uczył i najmniejsze różnice w wykorzystaniu mózgu na tym polu dadzą ci przewagę)

NIEPRZERWANE SAMOKSZTAŁCENIE (tylko tak wejdziesz na drogę samoreali-zacji, a przy okazji zdobędziesz fortunę)


13

UZDROWIENIE ŚLEPCA


ale z większą radością, w stylu „raz a dobrze”, bez względu na zakres i stopień skompli-kowania nowej wiedzy i niezależnie od wieku (jeśli tylko pozostajesz w dobrej kondycji psychofizycznej), wchodząc przy okazji na ekscytujący teren własnego rozwoju i doskona-lenia się.

Ciekawa rzecz: nie znając podstawowych mechanizmów i praw skutecznego ucze-nia się, zapominamy niekiedy już po 48 godzinach aż 80 proc. nowo zdobytej wiedzy. Jeśli zatem firma przeznacza na szkolenie swoich pracowników, powiedzmy 20 tysięcy złotych, to jest tak, jakby po dwóch dniach 16 tysięcy wyrzuciła w błoto. A przecież to są wydatki wchodzące w końcowy koszt produktu, usługi, itp. Piszę o tym dlatego, że czasem spotykam się z pytaniem: w jaki sposób lepsza pamięć pomoże mi w zwiększeniu zysków, czy na tym coś zarobię? Odpowiadam więc: tak, sprawna pamięć w biznesie, zarządzaniui przedsiębiorczości to naprawdę więcej pieniędzy.

Jeśli doceniasz wagę tego przedmiotu, zapraszam na 1-, 2-dniowe seminarium o charakterze warsztatowym „Pamięć dla sukcesu”, adresowanym do odbiorców z kręgu biznesu i zarządzania. Program jest kwintesencją najlepszych, najciekawszych, najbar-dziej przydatnych i sprawdzonych wątków blisko 800 seminariów, jakie prowadziłem na ten temat w ostatnich piętnastu latach. Również obozów, wykładów, warsztatów i prezentacji.

Przybliżę całość, wyjaśniając najpierw cele seminarium:

dać podstawy wiedzy o mechanizmach i nowoczesnych technikach uczenia się (Accelerated Learning) przede wszystkim od strony praktyki, pokazując, że ucze-nie (się) dzisiaj to akt kreacji, nie konsumpcji (uczenie się przez mechaniczne powtarzanie nie ma najmniejszego sensu),

na możliwie licznych przykładach i poprzez stosowne zadania i ćwiczenia poka-zać, co może pamięć wyćwiczona,

określić siebie jako człowieka uczącego się, tzn. określić własne strategie uczenia oraz opisać warunki, w których uczymy się najszybciej i najskuteczniej (bezcenna wiedza na przyszłość),

pobudzić cały potencjał mózgu, łącznie z kreatywnym myśleniem i całą inteligen-cją,

pokazać związek między treningiem i pobudzeniem pamięci, odkrywaniem moż-liwości własnego mózgu, a szeroko rozumianym autorozwojem i samorealizacją,

wyposażyć Cię w plan samodzielnych ćwiczeń i pracy własnej (tzw. Długofalowy Plan Pracy Własnej I), umożliwiających doskonalenie zdobytych umiejętności.


15

OPEROWE PIEŚNI WILKÓW


Jakie efekty mogą cię zainteresować? Stosując w praktyce Nowoczesne Techniki Uczenia się, zaczniesz zdobywać nową wiedzę INACZEJ - o wiele szybciej, skuteczniej i przyjemniej, niezależnie od wieku, rodzaju i zakresu przedmiotu. Pierwsze efekty widoczne będą już po paru godzinach szkolenia, a te zasadnicze po 3 - 4 tygodniach samodzielnych ćwiczeń, wedle narzuconego planu (przy założeniu konsekwencji, wytrwałości i utrzymania właściwego poziomu entuzjazmu i zainteresowania).

Czy są korzyści dodatkowe? Jak najbardziej.


17

DLA TWOJEJ PRACY: proste - kiedy dysponujesz większą wiedzą o biznesie, którym się zajmujesz, czyli jeśli pamiętasz więcej - więcej ludzi, faktów, szczegó-łów, nowych danych, również zobowiązań i obietnic - masz przewagę! Przewagę, której potrzebujesz. W biznesie i zarządzaniu dobra pamięć to oszczędność cza-su, a czas to pieniądz. To większe zaufanie klienta, przekładające się na lepsze efekty sprzedaży, a kiedy pokazujesz, że masz dobrą pamięć, ludzie zapamiętują Ciebie, mówią o Tobie – co jest warte każdych pieniędzy.

DLA TWOJEJ FIRMY: pracownik uczący się błyskawicznie nowych rzeczy, w dodatku pewny siebie, emanujący wewnętrznym optymizmem, rozluźniony, wierzący w swoje siły i możliwości, oszczędza czas swój i firmy, buduje jej prze-wagę na rynku poprzez umiejętność szybszej adaptacji do zmian, budzi zaufanie klienta i tworzy obraz firmy, zatrudniającej utalentowanych i sprawnych intelektu-alnie ludzi.

Proponowane szkolenie ma wreszcie swoje wyróżniki, które muszę zaakcento-wać, ponieważ są efektem wieloletnich doświadczeń, prób, błędów, porównań i przemyśleń:

szybkość, łatwość, skuteczność przekazu i uczenia się dzięki wykorzystaniu najlepszych wzorów metody Accelerated Learning,

holistyczne traktowanie tematu – nie można mówić o pobudzeniu jednej funk-cji mózgu, nie rozwijając całego jego potencjału (zwłaszcza twórczego myślenia i umiejętności kreacji),

związanie efektów treningu pamięci z programem autorozwoju i samodoskonale-nia (dzisiaj uczyć się INACZEJ, to być także INNYM człowiekiem),

zabawa – odkrywanie w trakcie szkolenia immanentnej, przynależnej nam od urodzenia radości uczenia się,

włączenie do programu specjalnych zajęć ruchowych i relaksacyjnych, m.in. na-uki żonglowania, zabawy ze skakanką, ćwiczeń qi–gong, treningu autogennego i wypoczynku na macie magnetycznej RMS-2000,

możliwość konsultacji i dalszych ćwiczeń na specjalnej platformie internetowej, na której znajdziesz również opis 50 sytuacji w pracy menedżera, wymagających posługiwania się sprawną pamięcią (i jak sobie z tym radzić).

UZDROWIENIE PARALITYKA



19

I OSTATNIA UWAGA,

SPRAWDZONA WŁASNYM

DOŚWIADCZENIEMJesteś człowiekiem dorosłym, więc zapewne obarczonym rodziną. Sam jestem ojcem i wiem, jak wspania-le można poprawić kontakt z wła-snym dzieckiem, pomóc mu w nauce i wielu trudnych sytuacjach w szko-le, przekazując mu podstawy wiedzy o szybkim i radosnym uczeniu się. Możesz to również zrobić. Możecie do-rastać razem, czego szczerze życzę.

Inaczej mówiąc, w czasie szkolenia możesz się spodziewać takich rzeczy jak:LUZ, ZABAWA, WYPOCZYNEK. Będziesz się dużo śmiał – tak, INNE uczenie się to

sama przyjemność, a dodatkowe ćwiczenia odprężające sprawią, że wyjedziesz ze szkole-nia z większą energią niż ją miałeś na początku.

ORYGINALNA, CIEKAWA I CIĄGLE MAŁO ZNANA WIEDZA – nowoczesnymi tech-nikami pamięciowymi posługuje się dziś na świecie zaledwie 1 proc. ludzkości (wg badań Instytutu Buzana w Londynie z 2004 r.). Możesz szybko wejść do tego grona.

SATYSFAKCJA I RADOŚĆ z radzenia sobie z zadaniami i wyzwaniami, które dla większości ludzi są po prostu nie do pomyślenia. W trakcie szkolenia wiele ćwiczeń i za-dań ma charakter popisów pamięciowych, z twoim udziałem. Co powiesz na przykład na zapamiętanie 30 słów w kolejności, w ciągu 1,5 minuty? 30-cyfrowej liczby w tym samym czasie? 15 liczb i przyporządkowanych im 15 słów, mając tylko 5 sekund na zapamięta-nie każdej pary? Więcej: w ciągu kilku sekund podasz dzień tygodnia dla dowolnej daty z tego albo przyszłego roku, spektakularnie szybko poradzisz sobie z testem na inteligencję II generacji, nauczysz się zapamiętywać dowcipy i wiązać od razu krawat nowym węzłem, w sposób którego nigdy nie zapomnisz.

PŁYNĄC NA SURFINGU PRZEZ NASZĄ ULICĘ


JAK POWINNIŚMY UCZYĆ SIĘ W DZISIEJSZYM ŚWIECIE?

Zanim zaczniesz czytać - odkryj sam główne prawa funkcjonowania naszej pamięci. Pamięć nie działa przypadkowo, ma swoje naturalne, dane nam od urodzenia, me-

chanizmy i prawa. I oczywiście warto je znać, aby zapamiętywać świadomie. Nie „pod prąd”, a zgodnie z naturą własnej pamięci, w pełni wykorzystując możliwości, jakie w so-bie kryją. Te podstawowe prawa można samodzielnie odkryć w oparciu o krótkie i bardzo ciekawe ćwiczenia, które proponuję w czasie szkolenia. Przy okazji: emocje to ważny element pozytywnego nastawienia do nauki, dzięki któremu możesz utrzymywać wysoki poziom automotywacji. Żeby coś zapamiętać, musisz najpierw tego po prostu chcieć.

Wśród wielu praw, rządzących naszym zapamiętywaniem, można wymienić takie jak: prawo konfabulacji, prawo ważności i zaciekawienia, prawo kreacji, identyczności sta-nów, prawo obfitości i poleceń bezpośrednich (inaczej rozkazu) i kilka innych, których do-kładny opis, łącznie z zastosowaniem praktycznym znajdziesz w programie seminarium. Działają wreszcie rozmaite reguły mnemotechniczne, dzięki którym na przykład mógłbyś odtworzyć bez wysiłku wszystkie słowa z przeczytanego wcześniej tekstu w kolejności nu-merycznej, również wstecz lub na wyrywki, o czym też będzie mowa w czasie seminarium.

Matką wiedzy jest pamięć, matką pamięci – metoda, mówił Ajschylos, a Szekspir dodałby jeszcze swoje: w tym szaleństwie jest metoda.... Obaj mają rację.

Aby bowiem doświadczyć korzyści, opisanych w rozdziale PAMIĘĆ WYĆWICZONA, tzn. uczyć się z zadziwiającą skutecznością i radością, w stanie - jak mówimy często – „ekstazy edukacyjnej”, aby był to proces powtarzalny i na „każdą głowę”, potrzeba metody. Dokładniej - spełnienia opisywanych dalej siedmiu warunków, koncentrujących się na innej i – w porównaniu z obecną – rzeczywiście niezwykłej pracy mózgu, odkrycie której to spra-wa ostatnich kilkudziesięciu lat (chociaż podwaliny pod nią położyli już starożytni Grecy).

Diabeł, jak zawsze leży w szczegółach, więc omówimy to wszystko po kolei.


21

Ta niezwykłość, uczenie się INACZEJ, ma miejsce wtedy, gdy – ujmując rzecz najkrócej:

„widzisz” nowe informacje, tzn. zamieniasz je na przekonujący dla twojego mózgu obraz lub obrazy,

kojarzysz je we właściwy sposób, z możliwie pełną koncentracją na tym zadaniu (tworzysz obrazowe, swoiście „szalone” i niezwykłe skojarzenia; to dla-tego zacytowałem Szekspira),

chcesz się uczyć, wspomagając tę potrzebę wiarą we własne możli-wości oraz poczuciem własnej wartości i pewności siebie (utrzymujeszwysoki poziom motywacji, dający energię do działania).

NIE BÓJMY SIĘ JEDZENIA



23

WARUNEK 1Rozwijaj i wykorzystuj pełnię danego Ci potencjału.Teoria i praktyka potwierdzają: uczyć się należy „całym sobą”, włączając w proces

zdobywania wiedzy cały potencjał intelektualny, wszystko co masz, czym dysponujesz: wszystkie rodzaje inteligencji, swoją psychikę, nawet siły duchowe. W pracy samego mózgu najistotniejsza staje się synergiczna współpraca lewej i prawej półkuli. Prawa, odpowiedzial-na za holistyczne widzenie świata, artystyczne uzdolnienia, świat naszej wyobraźni, fantazji, emocji i twórczych skojarzeń, pozostaje nieczynna lub jest mocno przyblokowana, bo sys-tem edukacji ciągle rozwija półkulę lewą, werbalną, ścisłą i analityczną. Przede wszystkim ćwicz więc wyobraźnię i siłę skojarzeń, rozwijaj potencjał prawej półkuli mózgu.

Skojarzenia – jako łączniki między nową i starą wiedzą - żeby spełniły swoją rolę, tj, umożliwiły szybkie, skuteczne zapamiętywanie w stylu „raz a dobrze”, powinny także spełniać pewne warunki. Jakość mocnego, „żywego” skojarzenia tworzą przede wszystkim trzy elementy, ujęte w zasadę „vivid picture”.

Skojarzenia to klucz. Jeśli stworzysz je sam, zadziała dodatkowo niepisane, ale jedno z najważniejszych praw zapamiętywania: co sam stworzysz – nie zapomnisz (dzię-ki czemu zachodzi wspomniane uczenie się w stylu „raz a dobrze”). Tak, to może być absurdalne, głupie i idiotyczne. Ale działa! Zapamiętaj proste i eleganckie równanie, bę-dące skróconym zapisem powyższych wywodów, a tak naprawdę kwintesencją wiedzy o nowoczesnym uczeniu się:

OBRAZ + AKCJA + EMOCJE = PAMIĘĆTak. Widzieć nowe informacje i je kojarzyć, łączyć ze sobą i pokładami naszej po-

przedniej wiedzy – oto zasada współczesnego uczenia się. „Obraz” to praca wyobraźni, „akcja i emocje” to najważniejsze elementy „żywego”, a więc silnego skojarzenia, owego „mental glue”, jak mówią Anglicy – myślowego kleju, który skutecznie przyłącza nową wie-dzę do już posiadanej.

TAKI „ŻYWY”OBRAZ

POWINIENBYĆ:

niezwykły, śmieszny,

nawetabsurdalny

bogatyw dynamiczną

i równieniecodzienną

akcję

z Twojąw niej

obecnością

ANIELSKA MUZYKA NAD MIASTEM (lewa część dyptyku)



25

WARUNEK 2Stosuj własne strategie uczenia się.Dzisiejsza wiedza potwierdza, że każdy z nas jest indywidualną, niepowta-

rzalną kombinacją genów, co nie zdarzyło się nigdy i nigdy nie zdarzy w przyszłości. Jesteśmy „jednorazowi” i unikalni. Istnieje więc zasadne podejrzenie, że każdy ma swój wła-sny, naturalny i niepowtarzalny sposób najskuteczniejszego uczenia się. Trzeba to odkryć, aby uczyć się zgodnie z predyspozycjami własnego mózgu, a nie „pod prąd”. Wtedy proces ten będzie wielokrotnie skuteczniejszy i bardziej przyjemny.

Własne strategie uczenia się możesz rozpoznać dzięki rozmaitym testom. Są na ogół duże objętościowo, więc nie zmieszczę ich w tym krótkim opracowaniu. Są jednak ważkim elementem programu seminarium i wiedzy o sobie, gdyż dzięki nim:

Co ważne, w załączonych do tych testów komentarzach przeczytasz, jak powinie-neś „obrabiać” nowe informacje, czyli jak je najpierw widzieć i rozumieć, aby Twój mózg „po swojemu” szybciej i skuteczniej je zaabsorbował, zgodnie z własnymi mechanizmami i in-dywidualną naturą, a nie wbrew, i to – zauważ - jeszcze bez stosowania bardziej rozbudo-wanych metod pamięciowych.

Znajomość własnych strategii uczenia się to pierwszy krok w kierunku błyskawiczne-go zdobywania nowej wiedzy.

Warto w tym wątku zwrócić również uwagę na konieczność odejścia od mitów, którym hołdujemy i tworzenie nowych, pożądanych nawyków.

Rozpoznanie, czym są mity i nawyki, blokujące nasze możliwości błyskotliwego uczenia się, to najprostsza metoda i pierwszy krok, aby odrzucić te ograniczenia i wyjść z zaklętego kręgu pamięciowej niemożności, co również w psychologii uczenia się przyjmu-je postać syndromu „wyuczonej niekompetencji”. Wystarczy zrozumieć, że blokady te nie są wsparte żadnymi realnymi przesłankami, powstały w nas, niekiedy na własną prośbę, i że jedynym logicznym, a zarazem najprostszym krokiem jest zwykła zmiana nastawienia.

określisz własne „superzłącze” (jaki jest Twój główny kanał sensoryczny i którą półkulę mózgu używasz przede wszystkim),

ustalisz rodzaje pobudzonej inteligencji (co da Ci sygnał, jakie możesz jeszcze pobudzić),

znajdziesz swój przyrodzony styl myślenia (czy jesteś Rozjemcą, Konceptualistą, Myślicielem, a może................?),

opiszesz główne cechy Twojego charakteru i typ osobowości (refleksyjny praktyk, a może.......), czy koncentrujesz się na tym, co jest, czy na tym co mogłoby być? Czy decyzje podejmujesz z poziomu myślenia czy raczej odczuwania? I czy je-steś człowiekiem bardziej zorganizowanym czy też spontanicznym?

ZWIEDZAJĄC ZABYTKI, DZIEWCZYNY SPOTKAŁY CZERWONEGO JELENIA



27

Jakie to są MITY? Zacznijmy od tego.„Bo ja to mam fatalną pamięć!” Nieprawda. Dzisiaj możemy mówić tylko o pamięci

dobrze lub źle wyćwiczonej. Czego nam brak, to jedynie pewnej wiedzy i czasu na nabycie stosownych umiejętności, aby móc chwalić się pamięcią bardzo dobrą, jeśli nie doskonałą.

„Bo ja już się z taką fatalną pamięcią urodziłem!”... Nieprawda. Pomijając przypadki patologiczne, rodzimy się z pamięcią doskonałą.

Funkcjonuje też przekonanie, że aby skutecznie posługiwać się pamięcią, trze-ba zdobyć ogromną, w dodatku jakąś tajemną wiedzę, dostępną tylko dla wybra-nych i wkładając w to ogrom wysiłku. Nieprawda. Podstawy metod pamięciowych są proste (niekiedy aż banalnie proste), łapie ją bez trudności kilkunastolatek i każdy, tzw. prze-ciętny umysł. Na ich opanowanie wystarczy kilka – kilkanaście tygodni nieskomplikowanych ćwiczeń, a trudności wiążą się wyłącznie z koniecznością nauczenia się czegoś nowego, wyćwiczenia nowych umiejętności i zmiany postawy.

Uważamy też, że istnieje jakaś jedna, jedyna metoda, usprawniająca pamięć.Nieprawda. Młotek, to fantastyczne narzędzie do wbijania gwoździ, ale młotkiem deski nie przetniesz. Do tego służy piła. Podobnie nie ma jednej uniwersalnej metody, która rozwiąże każdy problem pamięciowy. Metod jest wiele, a ta, którą wybierzesz, zależy od okoliczno-ści, od tego kto i czego się uczy, na jak długo i w jakim celu.

Panuje również obiegowa opinia, że pamięć można wyćwiczyć podobnie jak mię-śnie, że samo ćwiczenie, zapamiętywanie czegoś usprawnia działanie pamięci. Niepraw-da. Możesz się nauczyć całego „Pana Tadeusza”, całej Biblii na pamięć, powtarzać słowo w słowo wielotomowe dzieła, itp., ale będą to jedynie imponujące wyczyny pamięciowe (i dowody drakońskiej dyscypliny oraz samozaparcia); samej pamięci to nie poprawi. Rzecz bowiem nie w ilości, a w jakości. Mniej ważne jest to, ile i czego się uczysz, ważniejsze jest jak to zapamiętujesz, jak i co robisz w trakcie uczenia się.

Wreszcie jęk rozpaczy: Boże, ile to czasu trzeba poświęcić, ile ćwiczyć, żeby nabyć jako takiej biegłości. Nieprawda. Jeśli wiesz jak ćwiczyć, pierwsze efekty widać już po kil-ku-kilkunastu godzinach, a trwałe i naprawdę imponujące efekty przychodzą po najwyżej kilku miesiącach, poświęcając na trening 15-20 minut dziennie (przy jedynym założeniu, że utrzymasz wysoki poziom zainteresowania i zaangażowania). Naprawdę niewiele trzeba, aby naszej pamięci pomóc.

A jak to jest z nawykami? Natura i tu nie lubi próżni. Nawyku nie można usunąć ot tak sobie, można go tylko zastąpić innym. Czy można to kontrolować? Mieć jakiś wybór? Tak, to cała obszerna i niezwykle ciekawa wiedza.

JAK POWSTAJĄ NAWYKI I RODZĄ SIĘ PRZYZWYCZAJENIA?Sukces działa na zasadzie związku przyczynowo-skutkowego. Przypadek jest

wykluczony. Sukces to sprawa nawyków i przyzwyczajeń. Jeśli będziesz wiedział, jak je two-rzyć i budować, jakie one mają być – wygrasz.

W swojej pamięci gromadzimy wszystkie wrażenia i doświadczenia przez całe ży-cie. To kim teraz jesteś, to suma tych doświadczeń. Jesteś końcowym wynikiem historii swojego życia. Wszystkie doświadczenia życiowe, zastygłe w skorupę przyzwyczajeń,

AKOMPANIAMENT GITAROWY DLA EGZOTYCZNEGO ŚPIEWU


warunkują twoje zachowania. Twoje myśli i słowa działają jak „szablony”, utrwalane w pod-świadomości Nie zdajesz sobie z tego sprawy. To dlatego mówimy „przyzwyczajenie jest drugą naturą człowieka”.

Ale można to zmienić. Możesz mieć wpływ na swoje wewnętrzne oprogramowanie.

Skoro jeden nawyk można zastąpić tylko drugim, w takim razie program „porażka” trzeba zastąpić programem „sukces”.

Zacznij od neutralizowania negatywnych wpływów i wrażeń, pozytywnymi sugestia-mi. Kontroluj myśli - nastawiaj się na powodzenie, na sukces, doskonal samodyscyplinę i ćwicz to wytrwale tak długo, aż przestaniesz o tym myśleć. Tzn. będziesz myślał konstruk-tywnie i pozytywnie w sposób automatyczny. Zbudujesz nawyk. Zapamiętaj: tu silna wola nie wystarczy. Potrzebny jest trening. Myślenie o zmianie, rozmawianie o niej to za mało.

W kolejnym kroku dobrze jest zwracać uwagę na słowa, których używasz na co dzień i na treść rozmów, które prowadzisz. Czy mówisz o sukcesie i powodzeniu, czy o pechu, który cię prześladuje? Podkreślasz niesprzyjające okoliczności, że świat i ludzie są przeciwko tobie”, że winni są „oni”, i komu jak komu, ale Tobie „na pewno się nie uda”?

Konsekwentnie przestawiaj podświadomość na pozytywne, konstruktywne myślenie o sukcesach w czekającej cię przyszłości, o sprawnym, skutecznym i więcej niż przyjem-nym zapamiętywaniu i uczeniu się. Wykorzystaj swoje najważniejsze narzędzia nauki, jaki-mi są oczy i uszy. Wszystko co rejestrujesz tymi kanałami, zapada w pamięć długotrwałą i podświadomość. Pozwól, aby wchodziły tam jedynie pozytywne treści – będziesz zdziwio-ny, jak szybko zacznie to procentować.


29

Nasze zachowanie zależy nie tyle od naszej wolnej woli,co od programów utrwalonych w naszym mózgu. Tak „działa” człowiek.

Szczęście albo pech, to właściwa albo niewłaściwamieszanka możliwości, przygotowań i wiary w siebie.

Źródło: Wujek Ben, krewny Spidermana

9/10 naszych zachowań ma źródło w podświadomości.Do podświadomości dociera się najskuteczniej, powtarzając myśli,

opinie i przekonania, w które naprawdę mocno wierzysz.Uważaj więc na swoje myśli i słowa, które powtarzasz.

Twój świat będzie taki, jak one.

BIAŁY NIEDŹWIEDŹ PODRÓŻUJE Z NAMI



31

JAK TO JEST Z KOLEI Z KONCENTRACJĄ?Żeby coś zapomnieć, najpierw trzeba to zapamiętać. Tak to najczęściej jest. Je-

śli mówisz: zapomniałem czegoś, to w rzeczywistości chcesz powiedzieć, że nie możesz zapamiętać tego za pierwszym razem, nie skoncentrowałeś się na nowej informacji.

WARUNEK 3Poznaj i stosuj nowoczesne techniki pracy umysłowej.Znane dzisiaj „narzędzia” niezwykle efektywnej pracy z informacją, to szybkie

czytanie, techniki pamięciowe, metoda Accelerated Learning i notowanie przy po-mocy Map Myśli. Najbliższa przyszłość to również uczenie się intuicyjne i „równole-głe”, pozwalające na jednoczesne absorbowanie wiedzy z dwóch różnych dziedzin. Wszystkie te metody i techniki opierają się na naturalnych prawach, etapach i mecha-nizmach zapamiętywania, które wykorzystuje mózg w procesie uczenia się. Przypo-mnę, iż znaczy to, że myślimy obrazami, „nowe łączymy ze starym”, że zapamiętuje-my najlepiej to, czego uczyliśmy się na początku lub na końcu lekcji, wykładu, to co nas interesuje, czego korzyści widzimy, co zrozumieliśmy, powtarzaliśmy, co jest wyjątkowe i co ubarwiliśmy własnym komentarzem lub przemyśleniem.

Krótki OPIS GŁÓWNYCH TECHNIK PAMIĘCIOWYCH

ŁAŃCUCHOWA METODA SKOJARZEŃ (ŁMS)

Pozwala na zapamiętywanie dowolnych informacji w narzuconej kolejno-ści z wykorzystaniem siły „żywego skojarzenia”, łączącego kolejne elementy ciągu. Dzięki niej możesz na przykład radzić sobie bez problemu z każdym wy-stępem publicznym, zapamiętywaniem najważniejszych myśli i wątków w czy-tanym tekście lub zapamiętywać sprawy do załatwienia w ciągu dnia (zapomnij o kalendarzu i terminarzu).

ZAKŁADKOWA METODA ZAPAMIĘTYWANIA (ZMZ)

Umożliwia zapamiętywanie nowych informacji, dzięki łączeniu ich „żywym skoja-rzeniem” ze znanymi zakładkami pamięci (którymi są stałe, zapamiętane wcze-śniej wedle pewnego klucza słowa-obrazy). Główne systemy to zakładki obrazko-we, osobiste, alfabetyczne i liczbowe. To dzięki zakładkom zapamiętasz dowolne informacje liczbowe, wzory, formuły, tabele, wykresy, mapy, itp.

TECHNIKA SŁÓW ZASTĘPCZYCH (TSZ)

Pozwala zapamiętywać ze spektakularną szybkością terminy naukowe, słowa ob-cego pochodzenia i słowa w obcym języku, po zamianie ich na bliskobrzmiące, obrazowe słowa zastępcze. To się da zrobić zawsze. Uczenie się języka obcego przy pomocy TSZ w tempie 1000 słów w 1000 minut nie jest żadnym wyczynem.

W NASZYM POKOJU WSZYCY SIĘ SPIESZĄ


CO WARTO WIEDZIEĆ O SYSTEMIE ACCELERATED LEARNING (AL)W największym skrócie: Accelerated Learning pozwala uzyskiwać najwyższą sku-

teczność absorbowania nowej wiedzy, dzięki jednoczesnemu uruchomieniu wszystkich zmysłów i całego potencjału człowieka uczącego się.W procesie AL wykorzystujesz więc: Kanał Somatyczny - bo najlepiej uczysz się w ruchu i robiąc cośKanał Intelektualny - bo uczysz się, rozwiązując problemy i angażując twórcze myślenieKanał Wizualny – bo uczysz się, obserwując i rysującKanał Audialny – bo uczysz się, słuchając i mówiąc

Uwaga: wytłuszczone litery, czytane z góry na dół, tworzą akronim SIWA, pozwalają-cy szybciej zapamiętać te kanały. To też jedna z metod pamięciowych.

Za tym kryje się jeszcze pozbawione mentorstwa podejście do ucznia, użycie sub-telnej muzyki, prowadzącej do zharmonizowania świadomości i podświadomości, rozluź-nienie ciała i uspokojenie umysłu, zaangażowanie pełni zmysłów, emocji, wyobraźni, inte-ligencji, wykorzystanie nowoczesnych technik pamięciowych, odsłanianie radości uczenia się oraz budzenie entuzjazmu, przez powiązanie procesu nauki z realizacją szczytnych ce-lów i sposobami ich osiągnięcia.

Istotne jest to, że optymalizacja uczenia się w metodzie AL ma miejsce przy zaanga-żowaniu WSZYSTKICH kanałów jednocześnie. Powiedzmy, że uczysz się w trakcie prezen-tacji wizualnej (W). Dobrze, ale nauczyłbyś się znacznie więcej i lepiej, robiąc coś w trakcie tej prezentacji (S), mówiąc czego się uczysz (A) i obmyślając sposoby wykorzystania no-wej wiedzy w praktyce (I). Albo: znacznie zwiększysz skuteczność twórczego rozwiązywa-nia problemów (I), jeśli w trakcie ćwiczeń będziesz miał okazję do ręcznej manipulacji (S), w efekcie której stworzysz na przykład 3-wymiarowy model (W), komentując przy tym gło-śno to, co właśnie robisz (A).

Metoda Accelerated Learning ma swoje etapy, charakterystyczne dla każdego pro-cesu przekazywania lub absorbowania nowej wiedzy, jeśli ten proces ma być szybki i sku-teczny. Jest ich pięć.


33

Przygotowanie - wejście w odpowiedni stan umysłu i pobudzenie zaintereso-wania.

Prezentacja- pierwsze spotkanie z nową tematyką lub umiejętnościami.

Ćwiczenia - zintegrowanie wiedzy lub nabytych umiejętności.

Praktyka - wykorzystanie nowej wiedzy lub umiejętności w sytuacjach codzien-nego życia.

Relaks i wypoczynek dla ciała i umysłu - satysfakcja z uzyskanych wyników i po-wtórne „ładowanie akumulatorów”, poprzez wypoczynek bierny i czynny, odejście od tematu uczenia i dopuszczenie do głosu pamięci podświadomej.

DOBRY POCZĘSTUNEK DLA ODWAŻNEGO REKINA


Rewolucyjność tego systemu polega na zaakcentowaniu etapów Ćwiczenia i Prak-tyka, w których uczeń pracuje samodzielnie, a nie jak dotychczas Przygotowania i Prezen-tacja, w których największy nacisk kładło się na rolę nauczyciela i pomoce dydaktyczne (książki, podręczniki, programy komputerowe, itp.). Uczenie się to nie konsumpcja – to trafne porównanie – oto przychodzi nauczyciel, mądry trener i wykłada uczniom wiedzę, jak danie na talerzu, proponując: proszę jeść. Nie. Nauczyciel, trener podaje składniki, a uczeń sam komponuje z nich swoje danie, wedle swojego smaku, gustu i apetytu. Wtedy zje wszystko, dużo i poprosi o dokładkę.

MAPY MYŚLICo to jest „Mind-mapping”? Jak stworzyć wielowymiarową „fotografię myśli” na

dany temat? Jak notować szybciej, sprawniej i oszczędniej? Aby zarazem przyspieszyć rozumienie, zapamiętywanie i utrwalanie nowych treści, poprawić koncentrację i ułatwić ich twórcze uzupełnianie?

Dlaczego notowanie przy pomocy Map Myśli jest o wiele skuteczniejsze, niż meto-da tradycyjna, wymuszana przez szkołę? Ponieważ mózg pracuje w sposób kon-cepcyjny, integrujący i międzypołączeniowy. Mapy Myśli w pełni uwzględniają ten mechanizm, dzięki czemu możemy notować zgodnie z naturą mózgu.

Myślisz koncepcyjnie - dlatego na Mapę Myśli wpisujesz słowa – klucze.

Myślisz w sposób inte-grujący – dlatego notując na jednej kartce papie-ru masz zawsze wgląd w całość notatki. Problem, zadanie, dowolną treść wi-dzisz holistycznie.

Myślisz „międzypołącze-niowo” – dlatego na „cało-ściowej”, jednokartkowej Mapie Myśli możesz łatwo znaleźć i zaznaczyć inte-resujące, twórcze związki między pozornie odległy-mi od siebie koncepcjami (myślami).

Pamięć

35

Zapamiętaj: uczenie się dzisiaj to nie konsumpcja, to samodzielny akt tworzenia.Każde doświadczenie, osadzające się mocno w wyobraźni, nauczy cię więcej, w krótszym czasie i z mniejszym wysiłkiem, niż tysiące wypowiadanych lub czytanych słów.

DZISIAJ GIMNASTYKA POWINNA ZAGIĄĆ PRZESTRZEŃ



37

GŁÓWNE ZASADY TWORZENIA MAP MYŚLI

Notuj zawsze na czystej kartce papieru, formatu A4 (lub większym), ułożo-nym poziomo.

Temat mapy zaznaczaj na środku kartki, najlepiej symbolem (w ostateczności skrótem literowym), co najmniej trzykolorowym i wielowymiarowym.

Od środka mapy prowadź linie, na wzór gałęzi drzewa, pod kątem nie więk-szym niż 45°, zmniejszając ich grubość w miarę oddalania się od centrum. Wszystkie linie powinny się ze sobą łączyć.

Linie podpisuj słowami – kluczami, jedno na każdej linii, nad i wzdłuż całej jej długości. Pisz literami drukowanymi, różnicując ich wielkość i grubość w za-leżności od położenia od centrum.

Stosuj własne akcenty i oznaczenia.

Pierwszą wykonywaną Mapę Myśli traktuj jako materiał roboczy. Nie musisz od razu rysować ładnie.

Szczególnie dbaj o kolor. Staraj się każdą gałąź i przynależne jej linie i sło-wa - klucze rysować/pisać innym kolorem, zaznaczając wyraźne granice mię-dzy nimi.

Zostawiaj/zaznaczaj wolne linie.

Numeruj główne linie.

JEDZĄC OWOCE Z MĄDRYM GEPARDEM



39

NIE MUSISZ CZYTAĆ SZYBKO – WYSTARCZY „MĄDRZEJ”

SZYBKIE CZYTANIE „IN A NUT-SHELL”Czytamy w Polsce ze średnią szybkością 200-250 słów/min i nie odbiegamy

w tej mierze od średniej europejskiej. Ale - co ciekawe - przychodzimy na świat z natu-ralną możliwością czytania w tempie 1000 słów/min, czyli co najmniej pięć razy szyb-ciej. To z założenia potrafi układ oko-mózg. Tak nas wyposażyła natura. Dlaczego więc czytamy tak wolno? Ponieważ nauczyła nas tego szkoła. W szkole nauczyliśmy się czy-tać, tak – ale wolno. Bardzo wolno. Bo nawet wspomniane 1000 słów/min są niczym, w porównaniu z obecnym rekordem Polski (35 tysięcy słów/min), czy rekordami świata, ocierającymi się już o 90 tys. słów/min. Czytanie „fotograficzne” umożliwia fenomenal-nie szybkie czytanie, w tempie jedna stronica na sekundę. Odtwarzanie potrzebnych/zapamiętanych przy tej szybkości informacji odbywa się już z poziomów intuicyjnych. Przy tych szybkościach od czytania „bolą ręce” (nie nadążasz z odwracaniem stro-nic....). Rekordzista Polski „Chłopów” Reymonta czytałby 27 minut. Oczywiście z peł-nym rozumieniem i zapamiętaniem.

Co konkretnie spowalnia nasze czytanie do tak żenująco niskiego poziomu? Trzy największe „grzechy” to: subwokalizacja, ograniczenie peryferyjności widzenia i regre-sja. Zrób mały eksperyment, i to w tej chwili. Wróć do początku tego tekstu i przeczytaj raz jeszcze kilka pierwszych zdań. Teraz. A potem wróć do tego miejsca. Zrobione? Zapytam: czy przypadkiem nie łapiesz się na tym, że czytając zadany tekst powta-rzałeś po cichu, „w myślach” czytane słowa? Mówiłeś do siebie czytanym tekstem? Słowo po słowie? To jest właśnie subwokalizacja. Mówimy z maksymalną prędkością ok. 350 słów/min (400 słów/min, już na granicy bełkotu, wypowiada komentator spor-towy na kilkanaście sekund przed strzeleniem bramki). A więc chociażbyś nie wiem jak się starał, czytając w ten sposób nie przekroczysz granicy szybkości mówienia! Zatrzymaj teraz wzrok w tym miejscu tekstu. I nie odwracaj przez chwilę oczu. Pa-trzysz w jeden punkt, prawda? A mimo to na pewno widzisz i rozpoznajesz barwy, przedmioty, kształty może nawet ludzi znajdujących się po twojej lewej i prawej stro-nie. Sprawdź to teraz. O to chodzi. Widzisz, rozumiesz i zapamiętujesz więcej niż to, na co patrzysz „punktowo”, w jedno miejsce. „Widzisz” również peryferyjnie. Szkoła przez sy-la-bi-zo-wa-nie nauczyła nas czytać słowo po słowie, podczas gdy patrząc na jakieś słowo – na przykład na to z podkreśleniem – postrzegasz i rozumiesz przy-najmniej po jednym słowie z każdej strony, a możesz i znacznie więcej! Jednym „rzu-tem oka” (fachowo mówimy: poprzez jedną „fiksację”) możesz zobaczyć, zrozumieć i zapamiętać całe fragmenty tekstu. Wreszcie brak skupienia, słaba koncentracja i wyni-kający zeń brak rozumienia tekstu sprawiają, że bardzo często cofasz się do początku jakiegoś zdania i czytasz je ponownie. Niekiedy jeszcze raz. To regresja. Dlatego właśnie czytamy tak wolno.

Ćwiczenia ze wskaźnikiem, trening mięśni oczu, poszerzanie peryferyjności wi-dzenia, ćwiczenia koncentracji pozwalają w stosunkowo krótkim czasie (kilka tygodni

KULISTE DIALOGI



41

ćwiczeń po kilkanaście minut dziennie), wyeliminować opisane wyżej wyuczone nawyki wolnego czytania i dojść do wspomnianej naturalnej szybkości 1000 słów/min. I można to zrobić w zasadzie drogą samodzielnych ćwiczeń, czytając z uwagą i konsekwent-nie książki-podręczniki, poświęcone tej tematyce. Polecam: Tony Buzan – „Podręcznik Szybkiego czytania”, Gerhard Hoerner – „Szybkie czytanie”, Paul R. Scheele – „Czyta-nie fotograficzne”. Natomiast czytanie z szybkością rzędu kilkudziesięciu tysięcy słów na minutę, to już sprawa dłuższego treningu, fachowego prowadzenia i wielu codzien-nych ćwiczeń. Niezbędny jest kilkutygodniowy kurs specjalistyczny.

CZYTANIE Z WYOBRAŹNIĄ czyli jak lepiej rozumieć to, co czytaszRicki Linksman w książce „W jaki sposób szybko się uczyć” zauważa zasadnie,

że każdy wydrukowany tekst jest jedynie rodzajem transkrypcji wyimaginowanych lub rzeczywistych zdarzeń, które zostały zamienione na słowa po to, by czytający o nich mogli łatwiej dowiedzieć się, co się właściwie stało. Tekst jest więc rodzajem scenariu-sza filmowego, opisem akcji z udziałem aktorów. Czytanie to powtórna zamiana słów w rzeczywiste bądź wyobrażone działania lub idee, o których autor chciał nas poinfor-mować. Zamieniasz słowa z powrotem w oryginalny film. Powinieneś jednak robić to po swojemu i twórczo, jak prawdziwy reżyser, który planuje ujęcia, prowadzi aktorów, mówi im co mają robić, jaki mieć wyraz twarzy, kontroluje dźwięk, kieruje akcją, itp. Dlatego tak ważne jest, abyś czytał małymi fragmentami i w tempie pozwalającym na możliwie najbardziej przekonującą wizualizację, ponieważ wszystko, czego nie ukażesz w swoim filmie, nie zobaczysz na ekranie wyobraźni, może ulec zapomnieniu. Przy takim podej-ściu nowy tekst zapamiętasz nawet po jednokrotnym czytaniu.

Z metodą sugerowaną przez R. Linksmana współgra „strumień obrazów”, któ-ry poleca z kolei Win Wenger, dyrektor Projekt Renaissance z Maryland (USA). Jest to szczególny sposób odwoływania się do podświadomości, która – to jej cecha – w każ-dej chwili produkuje STRUMIEŃ OBRAZÓW, osadzających się na krawędzi świadomo-ści. Dzięki tej metodzie, utrzymuje Wenger, szczególnie przy czytaniu trudnych mate-riałów, można skrócić czas czytania o dwie trzecie, potrajając jednocześnie zdolność rozumienia tematu. Co trzeba zrobić? Chociaż brzmi to dość dziwnie, zanim zaczniesz czytać „poproś” wyobraźnię (i podświadomość), by „wszystko, co jest w tym artykule, ułożyło się w logiczną całość i stało się zrozumiałe”. Możesz być bardziej niż zaskoczo-ny, ale już od pierwszych linijek nowy tekst zaczniesz czytać o wiele szybciej i z o wiele głębszym zrozumieniem. Co więcej, taki strumień obrazów znacząco przyspiesza rów-nież integrację mózgu.

Chcesz lepiej rozumieć to, co czytasz? Czytaj szybciej! Rozumienie tekstu wzrasta przy większej szybkości czytania!

To nie żart...

POPIS TANCERZA PRZYCIĄGA ZWIERZĘTA



43

Zwróć też uwagę na to, co utrudnia rozumienie i zapamiętywanie tekstu. Usuwaj ta-kie bariery, jeśli zauważasz ich obecność w swoim sposobie uczenia się. Najważniejsze to:

nieumiejętność kojarzenia nowego materiału z już posiadaną wiedzą,błędne rozumienie terminologii i słownictwa,niezdolność dzielenia dłuższych słów na sylaby.

WARUNEK 4Ucz się w stanie relaksu.Chodzi o absorbowanie nowej wiedzy w stanie R – C (relaxed concentration)

i optymalnym stanie uczenia się (ang. Optimal Learning State), w którym uspokojony umysł najszybciej i najskuteczniej przyswaja nowe informacje, czemu sprzyja również maksymalne rozluźnienie ciała i twórcza, dynamiczna wizualizacja sukcesu uczenia się. Przy okazji szybko poprawisz koncentrację, wypoczniesz i zregenerujesz siły. Jak mawiał Winston Churchill: wypoczywaj, zanim się zmęczysz...

Stan OLS, bliski stanowi alfa albo „czujnej relaksacji” („relaxed – concentratio-na”) jest specyficznym stanem rozluźnienia ciała i uspokojenia umysłu, charaktery-zującym się niższą niż w stanie czuwania (stan beta) częstotliwością fal mózgowych (7 – 12 Hz) i wzmożoną podatnością umysłu na absorbowanie nowej wiedzy. W tym stanie mózg myśli lepiej, sięga śmielej do pokładów podświadomości i jest bardziej podatny na wszelkie autosugestie. Każdy doświadcza podobnych stanów przynajmniej dwa razy dziennie: tuż przed zaśnięciem i tuż po obudzeniu. Sposób osiągania stanu OLS to właściwa pozycja ciała, koncentracja oddechu (uspokojenie umysłu) i rozluźnie-nie kolejnych partii ciała, przez samo skupienie uwagi, pracę wyobraźni i autosugestię. Dodatkową pomocą jest wizualizacja podobnego stanu z przeszłości i wykorzystanie tzw. „kotwic” – gestów i/lub słów, dzięki którym osiągnąłeś już kiedyś stan rozluźnienia i relaksu.

WARUNEK 5Zadbaj o środowisko sprzyjające pracy mózgu.Nasze otoczenie może niepomiernie zwiększyć skuteczność uczenia się, może eli-

minować lub ograniczać bariery, które tę skuteczność blokują, powinno również sprzyjać koncentracji, inspirować i odprężać.

To szalenie ważne, co widzisz, słyszysz, czego dotykasz, jakie czujesz zapachy w miejscu, w którym się uczysz i jacy ludzie znajdują się wokół Ciebie. Jakiej muzyki słu-chasz, jakie otaczają cię barwy, kształty, meble i przedmioty, jakie widzisz obrazy i w jakiej przestrzeni. Równie ważne jest środowisko wewnętrzne, psychiczne, które tworzą właściwe nawyki i pozytywne nastawienie, w tym wysoka samoocena i wiara we własne siły, dająca poczucie pewności siebie. Pracuj nad tym. Brak tych przymiotów to główny powód niepo-wodzeń szkolnych i życiowych. I przegranej walki ze stresem.

SOCZYSTE ODKRYCIE



45

JAK PRACOWAĆ NAD SAMOOCENĄ I UWIERZYĆ W SIEBIE?

Jak to się dzieje, że mimo ustalonych i precyzyjnie przemyślanych planów, korzyści zeń wynikających i oczywistych racji, przemawiających za realizacją tychże, ba! - mimo posiadania stosownych zasobów i znajomości metod, tak wiele z naszych zamierzeń po-zostaje jedynie w sferze marzeń albo dobrych chęci? Albo jeszcze gorzej, tak wiele z nich na etapie realizacji kończy się klęską? Co nas wstrzymuje, przeszkadza, hamuje w skutecz-nym działaniu?

Jeśli w grę nie wchodzi brak energii fizycznej (np. choroba lub słaba kondycja), przy-czyną niepowodzeń może być tylko niski poziom energii wewnętrznej, psychicznej lub ina-czej mówiąc kłopoty osobowościowe, z których na pierwsze miejsce wysuwa się niska sa-moocena i brak wiary we własne możliwości.

Samoocena – czyli jak wartościowy się czujesz – to bardzo grząski grunt, niestabilny i wymykający się regułom. Jednego dnia fruwasz, przenosisz góry, czujesz się olbrzymem, a chwilę potem tracisz pracę lub opuszcza cię żona i twoje poczucie własnej wartości spa-da na łeb, na szyję. Powody oczywiście nie muszą być aż tak drastyczne – wystarczy byś uważał, że nie idzie ci tak dobrze jak zaplanowałeś, brakuje ci pewności siebie, lub w jakimś aspekcie twojego życia naprawdę nawalasz i myśl o tym zatruwa całą psychikę, jak jedno zgniłe jabłko cały koszyk.

Dość częstym błędem, wynikającym co prawda z dobrej woli, jest dawanie ludziom wsparcia w sytuacji klęski (zwłaszcza kolejnej), na przykład przekonywanie, że w waszych oczach to wcale nie była porażka, że nie jest tak źle, itp. Niestety, powtarzające się niepo-wodzenia, to najpewniejszy sposób na obniżenie samooceny i tego nie da się zmienić. Po-dobnie nieskutecznym zabiegiem będą w takich sytuacjach pobożne życzenia typu „weź się w garść”, „uśmiechnij się”, „więcej wiary w siebie, stary”. Aby dać sobie radę z po-czuciem klęski, potrzeba czegoś innego. Trzeba przeprogramować umysł, inaczej mówiąc zmienić modele myślowe o sobie samym; dopiero to może zmienić nastrój na lepszy i przy-gotować psychikę do wyjścia z kryzysu.

Dwa sposoby na podwyższenie samooceny wydają się najwłaściwsze: terapia beha-wioralna i NLP. Oba podejścia mają jeden punkt wspólny: przyjmujesz do wiadomości, ak-ceptujesz fakt, że dzieje się coś nieprzyjemnego i – jednocześnie - że możesz coś zrobić, aby tę sytuację zmienić. Innymi słowy najpierw musisz nazwać to, co się dzieje w twojej głowie, opisać słowami dokładnie co cię „zdołowało”, a potem wybrać sposób przeciwdziałania.

Terapia behawioralna koncentruje się na myślach, które doprowadziły do niskiej sa-mooceny. Wymaga, abyś przede wszystkim zakwestionował swój punkt widzenia i poszu-kał innych interpretacji. To można zrobić zawsze, bo w takiej „podwójnej” rzeczywistości żyjemy. Starałeś się o nową pracę i nie otrzymałeś upragnionej posady? Jesteś do nicze-go? A może rozmowa kwalifikacyjna była nie fair? Szef stale Cię nie docenia w pracy... Czy rzeczywiście się nie nadajesz? Jesteś złym pracownikiem? A może szef ma jakaś skazę charakterologiczną, którą warto sobie uprzytomnić? A więc jeżeli przyczyn niepowodzeń może być wiele (a zwykle tak jest), dlaczego miałbyś ciągle „biczować” się obniżaniem

WCZESNĄ WIOSNĄ NA WYCIECZCE SAMOCHÓD UNOSI SIĘ,

A CZERWONE ZWIERZĘTA PODAJĄ NAM KWIATY akryl, płótno, 150x200 cm, 1996


47

własnej wartości? Inny element tej samej terapii, to wykorzystanie bliskiej relacji między uczuciem i emocją, a myślą. Susan Greenfield, autorka książki „Prywatne życie mózgu”, stawiając uczucia w centrum naszej świadomości, zmienia zupełnie punkt widzenia narzu-cony formułą Descartesa: „myślę więc jestem”. W sytuacji obniżenia własnej samooceny korzystniejsze byłoby „czuję więc jestem”, co zwraca naszą uwagę przede wszystkim na emocjonalny aspekt dołującej Cię sytuacji.

Wydaje się, że dzisiejsza wiedza o mózgu coraz mocniej uzasadnia takie właśnie po-dejście. Muzyka na przykład. Wielu ludziom stosowna muzyka pozwala poczuć się lepiej, natychmiast poprawia nastrój, przywraca pozytywne nastawienie, również do siebie. A mu-zyka to przecież „strumień emocji”. Podobnie obecność wspierających nas ludzi - przyjaciół i najbliższych. Dobrze jest mieć grupę osób, środowisko, do którego się „przynależy” (o tej potrzebie pisał już dawno Abraham Maslow), które w ciężkich chwilach doda otuchy krze-piącą myślą lub słowem. Mechanizm jest bardzo prosty: myśląc inaczej o świecie, o otocze-niu, zmieniasz również myśli o sobie samym. To bardzo potrzebna rzecz w życiu i warto o to zadbać – mieć zawsze kogoś, kto sprawi, że poczujesz się lepiej sam ze sobą.

Kluczem do zrozumienia istoty NLP – drugiej sygnalizowanej wcześniej metody zwiększania samooceny - jest stwierdzenie: nie ma porażek, są tylko informacje zwrotne. Szczególnie ważkie jest takie podejście w procesach uczenia się. NLP pozwala bardzo skutecznie przeprogramowywać uczucia, poprzez kolejny, prosty w istocie zabieg: każe zawsze szukać pozytywnych aspektów danego zachowania (sytuacji). Chodzi więc o to, aby w każdej chwili jasno i precyzyjnie, z pozytywnym nastawieniem zdawać sobie sprawę ze swoich uczuć oraz jaki wpływ na te uczucia miały wszystkie wcześniejsze decyzje. W tej analizie przydają się takie zwroty jak: „mogę” i „jestem”.

Co lubimy w ludziach?Przede wszystkim nasz własny obraz w ich oczach.

Szukaj wspierającego towarzystwa i sam wspieraj, unikaj ludzi,którzy krytykują Ciebie, a nie Twoje zachowanie, zwłaszcza ze złą wolą,

czyli bez propozycji środków zaradczych.

Programowanie Neuro-Lingwistyczne (NLP) stworzylijęzykoznawca John Grinder i matematyk Richard Bandler.

Ten odłam psychologii stosowanej, czerpie inspiracjez wielu źródeł i łączy szereg dyscyplin. NLP wykorzystuje wiedzę o tym,

jak mózg przetwarza doświadczenia (-neuro)i jak sposób wykorzystania języka wpływa

na widzenie rzeczywistości (-lingwistyczne) do kreowanianowych modeli i sposobów naszego działania (programowanie).

POLARNY WILK


Inną metodą, często stosowaną w NLP jest kreatywna wizualizacja. Wybierasz rolę obserwatora, po czym widząc oczami wyobraźni, jak osiągasz założone cele, sprawdzasz (doświadczasz) jakie towarzyszą temu uczucia. Doskonała technika w procesach uczenia się, kiedy pytasz siebie jak to jest, jakie to uczucie być kompetentnym w jakiejś dziedzinie (np. kiedy biegle mówisz w obcym języku).

Przy okazji: nie należy mylić niskiej samooceny z pesymistycznym stylem myślenia, zwłaszcza z „naturalnym” pesymistycznym nastawieniem do życia, chociaż oba stany pro-wadzą do podobnego poczucia bezradności i bezsilności, mogącego naprawdę zrujnować życie. Z tym można i trzeba walczyć. I można wygrać. Narzędziem jest „wyuczony optymizm”.

Ludzie o podobnych uzdolnieniach i możliwościach mają tak różne nastawienie do tego, co się powinno zrobić, ponieważ dzielą się na optymistów i pesymistów. Ci pierwsi widzą przede wszystkim jasne strony problemu, widzą szklankę do połowy pełną, drudzy skupiają się na stronach negatywnych; dla nich szklanka jest do połowy pusta. Nie trzeba żadnych dowodów, potwierdzających tezę, że optymiści są o wiele bardziej skuteczni na drodze do swoich celów, niż pesymiści. Tym drugim będzie nie tylko trudniej, ale też kiepsko z nimi grać w jednej drużynie.

Tak, dzisiaj sukces zależy nie tylko od szybszej i bardziej efektywnej nauki, od uwol-nienia pełnej kreatywności na każdym polu zainteresowań i aktywności, ale i od tego czy urodziłeś się optymistą lub czy charakteryzuje cię wspomniany „optymizm wyuczony” (jak nazwał to Martin Seligman).

Optymizm to coś więcej niż zwykła pogoda ducha czy mistrzostwo pozytywne-go myślenia. Prawdziwy optymizm przejawia się w reakcji na niepowodzenie lub klęskę, w tym, jak zmieniasz destruktywne myśli o sobie i sytuacji, doświadczając porażki, mówiąc bardziej ogólnie - jak interpretujesz doświadczenia życiowe. O tak rozumianym optymizmie decyduje ocena sytuacji czyli osobisty sposób, w jaki wyjaśniasz sobie nowe doświadcze-nie. Jeden z najprostszych kroków w stronę „wyuczonego optymizmu”, pozwalający zneu-tralizować efekt pesymistycznych myśli, a nawet zmienić negatywne przekonania, to nawyk używania czasu przeszłego w miejsce teraźniejszego. Opinia: „Ludzie są bezużyteczni” zmienia się wtedy na: „rzeczywiście Krzysiek nie przydał mi się do niczego, ale jutro Marek może być mi naprawdę pomocny”. Użycie czasu przeszłego wymusza myślenie o proble-mie w kategorii zaszłości, a więc czegoś, co już się zdarzyło i minęło.

Całość powyższych wywodów sprowadza się właściwie do jednego: uważaj na swo-je myśli. Wszystko zaczyna się i kończy w głowie. Jesteś taki, jakie są twoje myśli, zwłasz-cza te powtarzające się, które akceptujesz z wiarą i przekonaniem. Docierasz z nimi bo-wiem do podświadomości, a ta rządzi naszym zachowaniem. I skutecznością.

Możesz nie tylko opanować tę sztukę, ale być w niej prawdziwie biegły.Zaniżamy swoją samoocenę, hołdując mitom i błędnym mniemaniom o swoim

potencjale i własnych możliwościach. Wiele z tych negatywnych stwierdzeń i ograniczeń bierze się z czasów dzieciństwa; borykamy się z nimi jeszcze niekiedy w życiu dorosłym. Jak odkrywać, neutralizować i „zapominać” takie wewnętrzne bariery, ograniczające nasz rozwój i skuteczność działań – o tym na seminarium.


49

ROZMOWNY TYGRYS SKACZE NAD PRACUJĄCYMI LUDŹMI



51

Jeśli usłyszysz: „jesteś świetny” albo „zupełnie do niczego”, nie będziesz od tego ani lepszy ani gorszy

WARUNEK 6Miej odpowiednie zasoby energii psychofizycznej.Skuteczny wysiłek intelektualny, to stale „doładowane akumulatory”. Stale więc dbaj

o kondycję: zdrowie daje ci odpowiednia dieta, właściwy wypoczynek, ruch i ćwiczenia fi-zyczne (przy okazji: ruch to najlepszy sposób na pobudzenie i poprawę koncentracji). Zadbaj też o kształtowanie właściwych walorów osobowości i cech charakteru. Po prostu pracuj nad sobą, nad postawą i nastawieniem „superucznia”. Naucz się także zarządzać czasem (lepiej go wykorzystuj) i możliwie najszybciej rozpoznaj misję/wizję swojego życia - własne, najważniejsze cele we wszystkich najważniejszych rolach. I tym się kieruj w działaniu. Panuj nad swoim życiem.

W trakcie szkolenia poznasz szczegóły ważnej metody „Podróży w głąb siebie”, umożliwiającej samodzielne określenie własnej, przekonującej wizji i misji życia (lub utwier-dzenie się w słuszności już określonej). Będziesz mógł przyjrzeć się każdemu zaplanowa-nemu aspektowi swojego życia z uwagą i wnikliwie, tak abyś zobaczył bogaty, pełny obraz pożądanego stanu na ekranie swojej wyobraźni.

Warunek 7Wykorzystuj techniki wspomagające.W programie seminarium znajdzie się bardzo ciekawa Metoda Indeksowania Danych

(MID), technika tworzenia Własnej Kartoteki Wiedzy WKW), Organiczna Metoda Studiowa-nia (OMS), będzie mowa o różnego rodzaju „przypominaczach”, „zamianie głów”, a nawet o świętym „od pamięci”.

Organiczna Metoda Studiowania (ang. MMOST – Mind Map Organic Study Tech-nique), wymyślona i opracowana przez Tony´ego Buzana, zasadza się na wykorzystywa-niu opisywanych wcześniej Map Myśli w czasie uczenia się i w czasie powtórek, głównie materiału pisanego i czytanego. Jest rodzajem algorytmu, pozwalającym na zwiększenie skuteczności uczenia się i skrócenie czasu nauki - abyś o wiele sprawniej przyswajał, ro-zumiał, magazynował, przypominał sobie i komunikował nową wiedzę. Pozwoliłem sobie lekko zmodyfikować i rozszerzyć tę metodę, dzieląc ją na trzy etapy: przygotowanie, lektura właściwa i powtórka. O tym, jak ją stosować, uczę podczas seminarium.

SIERPNIOWYM PORANKIEM CAŁUJEMY SIĘ ZA OKNEM

technika żywiczno-olejna, 280x450 cm, 1987


53

ŚWIAT DOSKONAŁEJ PAMIĘCII RADOSNEGO,

SKUTECZNEGO UCZENIA SIĘLEŻY DO ODKRYCIA

PRZED KAŻDYM.RÓWNIEŻ I NA TEJ DRODZE

MOŻESZ DOJŚĆDO PRAWDZIWEGO

MISTRZOSTWA.BĘDĘ RAD,

MOGĄC CI W TYM TOWARZYSZYĆ.

OCZEKUJĄCA NA SPOTKANIE PRZYBIERA PIERWOTNE BARWY



55

TŁUMACZ, ŻEGLARZ - MARYNISTA, DZIENNIKARZ I SZKOLENIOWIEC

EKSPERT w zakresie rozwoju osobowości i nowoczesnych technik pracy umysłowej, w tym technik uczenia się i twórczego myślenia.

TWÓRCA wakacyjnych Szkół Treningu Pamięci, Sprawnego Myślenia i Rozwoju, programu Memoriad Szkol-nych – uczniowskich Mistrzostw w Zapamięty-waniu i Otwartych Mistrzostw Polski, programów szkoleniowych „Pamięć dla sukcesu” dla firm, instytucji i szkół wyższych, programu „Akademii pod Żaglami” łączącej oryginalny trening men-talny i program szkoleniowy z emocjami żeglugi i turystyką pod żaglami, po najpiękniejszych akwenach świata.

AUTOR licznych tłumaczeń, opracowań, programów ra-diowych i telewizyjnych, trzech bestsellerowych książek „Pamięć. Trening interaktywny”, „Pamięć i intelekt. Trening mistrzowski” i „Pamięć na całe życie. Trening arcymistrzowski”, radiowego cyklu audycji „5 minut dla pamięci” i serii materiałów audialnych „Akademia w samochodzie”.

CZŁONEK Rady Programowej Brian Tracy International Poland i Instytutu Nowoczesnej Edukacji.

ODZNACZONY Złotym Krzyżem Zasługi za wkład w rozwój że-glarstwa polskiego, w 1999 r opłynął Przylądek Horn na s/y „Zawisza Czarny”.

LAUREAT literackiej nagrody im. Leonida Teligi.

AUTOR TRENINgU

MAREK SZURAWSKI

LECĄC NA SAMOCHODZIE SPOTYKAMY ZNAJOMYCH

akryl, pigment, płótno, 150x180 cm, 2000


57

Autor obrAzów

KRZYSZTOF SKARBEKUrodził się 16 maja 1958 roku we Wrocławiu. Studiował w Akademii Sztuk Pięknych

w Krakowie oraz w Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych we Wrocławiu, gdzie uzyskał dyplom w Pracowni Malarstwa i Rysunku u prof. Zbigniewa Karpińskiego. Razem z grupą kolegów z uczelni stworzył w latach 1989-1993 zespół rockowy „Połykacze pereł”. Był też członkiem grupy artystycznej Karuzela Braders i Gabinetu Operacji Plastycznych i Odnowy Uczuć (1992-95). Obecnie pracuje w pracowni Malarstwa i Rysunku w Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu jako profesor. Zajmuje się przede wszystkim malarstwem sztalugowym i ściennym oraz scenografią teatralną i filmową; autor eksperymentalnych filmów wideo, obiektów, instalacji i grafik. Brał udział w około 150 wystawach zbiorowych i festiwalach w kraju i za granicą. Zorganizował 35 wystaw indywidualnych, jest twórcą 27 filmów autorskich, a także kilkunastu multimedialnych przedstawień plastyczno-dźwięko-wych. Za film „Zmieniaj się” otrzymał Nagrodę Główną i Nagrodę Specjalną na festiwalu Film poza kinem (Wrocław, 1985).

Ważniejsze wystawy indywidualne

Malarstwo, Galeria Promocyjna, Warszawa 1987Malarstwo, Waag, Leiden (Holandia) 1990Malarstwo, Lipsk 1990Malarstwo i pararzeźby, BWA, Wrocław 1993Malarstwo, Muzeum im. Xawerego Dunikowskiego, Warszawa 1995Gabinet Operacji Plastycznych i Odnowy Uczuć, pararzeźby, Galeria Zachęta, Warszawa 1993Ekspresja lat 80., BWA, Sopot 1986Malarstwo i pokaz filmów wideo, 16. Festiwal Polskiego Malarstwa Współczesnego, Szczecin 1996Malarstwo, BWA, Słupsk 1998Nasza współczesna słoneczna pierwotność, Galeria Entropia, Wrocław 2001Malarstwo i sztuka wideo, Galeria na Solnym, Wrocław 2002Malarstwo i sztuka wideo, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Legnicy, Muzeum w Wałbrzychu 2003Wykopaliska z przyszłości, Galeria filozoficzna, Warszawa, portret własny.pl, Atlas Sztuki, Łódź 2004Pokaz sztuki wideo i wykład „Film autorski i dokumentacyjny”, Bydgoszcz, Wrocław 2007

DWIE CIĘŻARÓWKI PRZED MIASTEM

olej, akryl, płótno, 150x180 cm, 2000


59

Prace znajdują się w zbiorach:

Muzeum Narodowe: Warszawa, Szczecin, Włocławek, Głogów Zbiory prywatne w Szwecji, Niemczech i USA Międzynarodowe Centrum Kreacji Wideo - Montbeliard, Francja

Ważniejsze wystawy zbiorowe:

Realizm radykalny, abstrakcja konkretna, Muzeum Narodowe, Warszawa 1987Świeżo malowane, Galeria Zachęta, Warszawa 1988Młody Wrocław, BWA Katowice, Zamek Książąt Pomorskich, Szczecin 1989Biennale Sztuki Nowej, BWA, Zielona Góra 1989Polak, Niemiec i Rosjanin, dawne Zakłady Norblina, Warszawa 1989Międzynarodowy Festiwal Filmów Wideo „WRO”, Wrocław 1990Szyk polski, Galeria Zachęta, Warszawa 1991Bielska Jesień, BWA Bielsko-Biała 19921000 lat Wrocławia, Moje miasto, Wytwórnia Filmów Fabularnych, Wrocław 20002. Ogólnopolski Festiwal Pojawień i Wyglądów, Muzeum Narodowe, Warszawa 2001Bliźniemu swemu, Galeria Zachęta, Warszawa 2001Ogólnopolska Wystawa Malarstwa, grafiki i rzeźby Bliźniemu swemu, Pałac Sztuki, Kraków 2002Miedzioryt towarzyski Eugeniusza Geta Stankiewicza, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 2003Pamiątka z Wrocławia, Galeria BWA, Wrocław 2004Polen kommt. 12 Maler aus polen. Berlin, Kilonia, Bonn, Kolonia, Krefeld 2005Warszawa w Berlinie, Współczesne malarstwo polskie 2006Expressions Polonaises, Bazylea 2006Malarstwo polskie XXI w, Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Warszawa 2007

JESIENNYM POPOŁUDNIEM DZIEWCZYNA PRZECHWYTUJE

EKRANY Z PRZYJACIÓŁMI akryl, płótno, 60x80 cm, 1990

TEL. +48 71 785 48 15 TEL. +48 71 784 40 21

KOM. +48 602 704 704KOM. +48 602 703 703

FAX +48 71 784 40 26 [email protected]

SZKOŁA TRANSFORMACJI S.A.

www.szkolatransformacji.pl

53-314 WrocławPl. Powstańców Śląskich 16-18


61

WIRTUALNA ROZMOWA



63

KoncepcjaMirosław Wróbel

RedakcjaJustyna Pietrzak-Wróbel

Projekt graficzny i skład

Bogdan Wańczyk

Współpraca

Galeria na SolnymDorota Wrzesińska

Druk i oprawa

ZG Colonel - Kraków

Korekta

Beata Kawka

Wydawca

Wydawnictwo Trans - Wrocław

Wszystkie prawa autorskie do opisanego Programu Skuteczność należą do Szkoły Transformacji a do treningu „Pamieć dla sukcesu” do Marka Szurawskiego. Każde naruszenie tych praw bez wiedzy i pisemnej zgody właścicieli, a w szczególności wykorzystanie programu lub treningu w całości, czy po modyfikacji – będzie ściga-ne i zaskarżane, jako kradzież własności intelektualnej.

ISBN 978-83-92-6330-8-2

"Pamięć dla sukcesu" Marek Szurawski

Documents

Transcript of "Pamięć dla sukcesu" Marek Szurawski