Organic 2(5)2011 wersja promocyjna

wwworganicmagazinepl1

wwworganicmagazinepl 2

ww

wA

Aec

op

lProdukty do Pielęgnacji twarzy Płyn micelarny do demakijażu oczu i twarzy koncentrat detox krem wzmacniający naczynka krem łagodzący krem odżywczy krem Przeciwzmarszczkowy

Produkty do Pielęgnacji ciała żel do mycia ciała Peeling do ciała Balsam do ciała

Czuła natura nie uczula

Wrażliwa i skłonna do alergii skoacutera wymaga wyjątkowej pielęgnacji Ekologiczne kosmetyki AA ECO pozbawione alergenoacutew pomogą bezpiecznie przywroacutecić Twojej skoacuterze naturalny blask i zdrowy wygląd

Sproacutebuj śliwki winogron i pomidora w kremie Chroń naturę i naszą planetę

0 bull OLEJKOacuteW ETERYCZNYCH bull PARABENOacuteW bull ALKOHOLU bull GLIKOLU PROPYLENOWEGO bull OLEJOacuteW MINERALNYCH ORAZ POCHODNYCH ROPY NAFTOWEJ bull BARWNIKOacuteW

SYNTETYCZNYCH bull SYNTETYCZNEJ KOMPOZYCJI ZAPACHOWEJ bull SILIKO-NOacuteW bull FTALANOacuteW bull KARMINU bull GLUTENU bull ETYLOAMINY bull SUBSTANCJI POCHODZĄCYCH Z UPRAW MODYFIKOWANYCH GENETYCZNIE

KOSMETYKI PRZEBADANE

DERMATOLOGICZNIE

I ALERGOLOGICZNIE

Produkty dostęPne w dobrych aPtekach i wybranych Perfu-meriach sePhora douglas i marionnaudaaaaaaaaaa

wszystkie oPakowania serii aa eco mogą być Poddane recyklingowi

AA ECO_organic_200x275indd 1 6211 105521 AM

Ogranic to

ekologiczny styl życia w jego roacuteżnych wymiarach

otwarte rozmowy na trudne tematy

charytatywny akcent przekazujemy 50 groszy z każdego sprzedanego wydania drukowanego Organizacji Numeru

ograniczenie szkodliwości druku poprzez minimalizację kolorowych stron

druk na certyfikowanym papierze ekologicznym

bezpłatna wersja online w kolorze dla czytelnika ktoacutery nabędzie wersję papierową w Empiku (wystarczy na adres

redakcjaorganicmagazinepl wysłać skan paragonu oraz swoacutej login z konta założonego na stronie

wwworganicmagazinepl)

Bezpłatne archiwalne numery online (trzy pierwsze) oraz wydania promocyjne ndash na stronie internetowej

magazynu


bdquoOrganicrdquo nr 2(5) 2011

Redaktor naczelna Magdalena E Sala

Adres redakcji ul Jana III Sobieskiego 4145 lok66 96-100 Skierniewice

Wydawca Liberate Media

Kontakt ogoacutelny redakcjaorganicmagazinepltel 793 928 027

Redakcja nie zwraca niezamoacutewionych materia-łoacutew oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam Sprzedaż bdquoOrganicrdquo oraz czerpanie z niego innych korzyści majątkowych bez zgody wydawcy jest surowo zabronione

Wspoacutełpraca

Społeczeństwo Dariusz Gzyra Agnieszka Zator-ska-Jakubowska Piotrek Jaworski Beata Koła-kowska Natalia Kozdra Liliana Religa

Rodzina Dominika Adamczyk Katarzyna Gołuń-ska Monika Kosowska Monika A Liesenfeld

Styl Życia Kasia i Patrycja Cieślickie Monika Dąbkiewicz Katarzyna Dumańska Magdalena Grabińska Joanna Krupicka i Daniel Jaroć Ka-mila Mularczyk

Nakład 1000 egz

Ilustracja na okładce Waldemar Wasilewski wwwwwasilewskipl

Druk Poligrafia sj wwwpoligrafialowiczpl

Kwestionariusz z okładki

Imię i nazwisko Waldemar Wasilewski

Czym się zajmujęGrafiką fotografią malarstwem a także marke-tingiem i PR czyli taka mieszanka ze mnie jest po prostu lubuje się w wszelkich sztukach wizualnych Bo nic tak nie daje mi radości jak wyrażanie sa-mego siebie poprzez swoje prace

Moje narzędzia pracy Roacuteżnie zaczynając od pędzli poprzez aparat a kończąc na komputerze

Gdybym nie robił tego co teraz byłbym Szczerze moacutewiąc nigdy się nad tym nie zasta-nawiałem ale gdybym nie działał twoacuterczo to zapewne bym się nie roacuteżnił od przeciętnego 20 latka czyli prawdopodobnie bym był albo ma-niakiem komputerowym albo bym prowadził ży-cie bez pasji co teraz wydaje mi się troszkę smut-ne

Materia nad ktoacuterąz ktoacuterą najbardziej lubię pra-cować Najbardziej lubię pracować z farbami nie wiem może pozostało mi to z dzieciństwa ale uwielbiam się brudzić farbami dosłownie jak małe dziecko Dużą radość mi daje prostota ich wykorzystania oraz to że ze zwykłych kresek plam kleksoacutew może powstać cały obraz Po prostu istna magia

Moje inspiracje Nie mam głoacutewnej inspiracji ale jeśli miałbym wy-mienić to najbardziej lubię się inspirować praca-mi Salvadora Dalego oraz innych artystoacutew oacutewcze-snego wieku Największą częścią mojej inspiracji jest po prostu wyobraźnia sny oraz otaczający nas świat Uważam że nie ma nic lepszego do in-spirowania jak nasze otoczenie lub sny dlatego starajmy się je zapamiętać bo mogą wnieść cał-kiem dużo w nasz wkład artystyczny

Moacutej zielony ślad Aż tak dużo go nie mam niestety ale mogę się przyznać że parę razy uczestniczyłem w sprząta-niu lasu oraz wspierałem finansowo akcje związa-ne z ekologią

Po godzinach Jeśli nie mam nic do pracy to wybywam na spa-cery do puszczy ktoacuterą mam niedaleko Nie dość że jest piękna szczegoacutelnie wiosną to jeszcze ma wiele tajemniczych miejsc a także ma ciekawą historię ktoacuterą staram się odkrywać Lubię fotogra-fować zwierzęta leśne Zajmuje się hobbystycznie modelingiem fotografuję ludzi min w sesjach ar-tystycznych

Kontakt Tel 791-992-542E-mail kontaktwwasilewskiplstrona wwwwasilewskipl wwwsanderus911digartpl


SPIS TREŚCISpis treści

SPOŁECZEŃSTWO

ŚWIAT I LUDZIE6-10 Organizacja Numeru Fundacja Czarna Owca Pana Kota ndash Magdalena E Sala11-13 Czym jest bezdomność zwierząt14-20 Antropologia w służbie polityki ndash Liliana Religa21-27 Provotariar ndash Piotrek Jaworski28-30 Zielone aż do kości ndash Natalia Kozdra31-37 Usłyszeć nic ndash Beata Kołakowska38 Czym jest hałas

PEJZAŻ39-47 Samotność ten zły kompan ndash Beata Koła-kowska48-50 Kropka nad bdquoirdquo - Katarzyna Kubiak51-52 Bo tak już jest na tym świecie - Agata Wojtowicz53-55 Co ma Pani w tym termosie - Renata Lipińska

FELIETON56-59 Na zielonych wakacjach ndash Agnieszka Zator-ska-Jakubowska

PUBLICYSTYKA60-63 Zmiana podaj dalej ndash Dariusz Gzyra

WYDARZENIA64 BIOFACH 2011 ndash Natalia Kozdra65 EcoFamily ekologia dla rodziny66-72 Tydzień Weganizmu ndash Dariusz Gzyra

POD LUPĄ73-75 Certyfikaty ekologiczne w kosmetykach ndash Monika Dąbkiewicz

RODZINAW ZGODZIE Z NATURĄ76-79 Narzędzia Bliskości Karmienie piersią ndash Ka-tarzyna Gołuńska80- 84 Chusteczki nawilżające ndash Monika Kosow-ska85-88 Kompocie z rabarbaru ndash wroacuteć do naszych dzieci - wywiad z Dominiką Adamczyk89-96 Odżywianie małego dziecka ndash czas na wzmocnienie ndash Dominika Adamczyk96 Konkurs ndash wygraj zdrowy zestaw śniadaniowy przedszkolaka97 Kampania Zdrowy Przedszkolak

MĄDRE DZIECI98-101 Edukacja o Sprawiedliwym Handlu w szko-le i w domu To możliwe - Monika A Liesenfeld

DOBRA KSIĄŻKA102 Ekozosia sprząta świat

LIGHT107 Zdrowie i uroda109-109 Naturalny koktajl piękna109 Konkurs ndash Naturalny koktajl piękna110 Domowe inspiracje111 Rodzinnie112 Ze smakiem113 Moda114 Zostań z nami na dłużej

STYL ŻYCIANATURALNY DOM103-106 Dom bez alergii ndash Katarzyna Dumańska

PRAKTYCZNA EKOLOGIA115-117 Wojna z plamami ndash Kamila Mularczyk

SIAŁY BABY MAK118-120 Wyjałowieni ndash Kasia i Patrycja Cieślickie

WEGANIZM DLA POCZĄTKUJĄCYCH121-123 Gra w zielone ndash Joanna Krupicka i Daniel Jaroć

WIESZ CO JESZ124-127 Ekologiczna działka ndash to nie jest trudne - wywiad z Anną Chuszczą

ZDROWIE I URODA128-129 Konserwanty w kosmetykach ndash Monika Dąbkiewicz130-131 Substancje pochodzenia zwierzęcego w perfumach ndash Monika Dąbkiewicz132-137 Zapuścić Korzenie ndash Urszula Szczepaniak

ZAPROSZENIA138 Zielony Czerwiec w Zielonej Goacuterze Miejska partyzantka ogrodnicza w Toruniu

PODAJ ŁAPĘ140-141 Pokochaj człowieka na nowo ndash wywiad z Moniką Gorbaczyńską

KUL(NA)TURA142-145 Folk na nowo ndash Magdalena Grabińska

W KULUARACH146 W następnym numerze


Kot nie ślimak domku nie nosi

Bezdomne koty na osiedlach miast często są kojarzone z brudem zarazkami i szczurami - Są to bezpodstawne oskarżenia Przecież kot jest zwierzęciem dbającym o higienę i z pewno-ścią nie toleruje wokoacuteł siebie gryzoni ndash Paulina Skotnicka oponuje - Myślę że powtarzanie tych opinii są formą obrony przez wzięciem za siebie odpowiedzialności za bezdomność zwierząt Nie tylko kotoacutew ale roacutewnież psoacutew ndash dodaje

Czarna Owca Pana Kota działa na terenie Kra-kowa Niczym kocia partyzantka kontaktuje

bdquoNasza misja to uczyć akceptacji dla inności ndash bez względu czy jest to inność człowieka czy

zwierzęciardquo

Fundację Czarna Owca Pana Kota wspoacutełtworzą Joanna Wydrych i Pauli-

na Skotnicka przy nieocenionej pomocy wolontariuszy Adriana Szatkowskiego i Tomasza Argasińskiego wraz z całą rzeszą osoacuteb ktoacutere nie tylko wszędzie

zauważają kocie cierpienie ale też chcą mu przeciwdziałać

SPOŁECZEŃSTWOŚWIAT I LUDZIE Organizacja numeru

Stan zakocenia

Mimo iż kot chadza własnymi drogami szczegoacutelnie

bezdomny Fundacja Czarna Owca Pana Kota podąża za

nim jak cień

bdquoOrganicrdquo z każdego sprzedanego numeru drukowanego przekazuje 50 groszy Organizacji Numeru Dziękujemy za Twoje wsparcie


wolontariuszy ze sobą z roacuteżnych dzielnic aby ci mogli pomoacutec bezdomnym kotom ktoacutere mogą stać się ofiarą agresji - Niestety takie sytuacje mają miejsce Koty są przeganianie zastrasza-ne są zamykane przed nimi okna do piwniczek Zima to tragedia dla zwierzęcia Koty nie mają gdzie się podziać i najczęściej trafiają do schro-nu - opowiada Paulina

bdquoSchronrdquo czyli schronisko dla zwierząt jest oczach organizacji pro-zwierzęcych ostatecz-

nością Takie miejsca często przepełnione nie gwarantujące należytej opieki nad zwierzę-ciem są właściwie zsyłką dla kotoacutew bez drogi powrotnej ndash w ramiona człowieka Jedynym ra-tunkiem jest adopcja ktoacutera i tak nieczęsto się zdarza

Alternatywną drogą opieki nad bezdomnym kotem jest zorganizowanie dla niego tymczaso-wego domu Wolontariusz przygarnia do siebie kota otacza go opieką co oddala ryzyko odda-nia zwierzęcia do schroniska Poacuteźniej kot tra-fia do innych domoacutew tymczasowych a jeśli ma szczęście znajduje od razu stały dom i swojego opiekuna Każdy kot ktoacutery znajdzie swojego opiekuna wygrywa jak na loterii swoje nowe drugie życie Niestety zdarza się że kot ponow-nie trafia na ulicę najczęściej przed sezonem wakacyjnym I choć podobno ma dziewięć żyć

trudno po raz kolejny narażać go na szykany ze strony ludzi Jeśli domy tymczasową są przepełnione wolon-tariusze organizują domy dla kotoacutew w miejscu ich bytowania bdquoKot nie ślimak domu nie nosirdquo to projekt pomocowy Czarnej Owcy mający na celu zwroacutecenie uwagi na rzecz oczywistą ndash bez-domny kot w mieście bez dostępu do piwnicy nie ma stałego miejsca do snu i wypoczynku Fundacja pokazuje że przygotowanie domku dla wolno żyjących kotoacutew nie jest trudne Wy-

starczy skorzystać z materiałoacutew ktoacutere są pod ręką tektura gruby styropian idealnie gdyby był pod ręką jeszcze termiczny koc ratunko-wy Bierzemy taśmę nożyczki i w ciągu około trzech godzin domek dla kota mamy gotowy Prawda że proste

Bierz sprawy w swoje ręce

Przykład projektu domku dla kota pokazuje że Czarnej Owcy zależy na zaangażowaniu społe-czeństwa w pomoc zwierzętom - Często dzwo-nią do nas ludzie z informacją że widzą że ja-kiś kot potrzebuje pomocy To bardzo dobrze że społeczeństwo reaguje na zwierzę w potrzebie ale brakuje w nim inicjatywy Reakcja nie po-winna ograniczać się jedynie do poinformowa-nia organizacji pro-zwierzęcej i zepchnięcie na nią odpowiedzialności za los kota czy psa - moacutewi


Bierzemy taśmę nożyczki i w ciągu około trzech godzin domek dla kota mamy gotowy Prawda że

proste


Joanna Wydrych - Nie boacutejmy się pomagać War-to wziąć sprawy w swoje ręce zbudować dom dla kota oraz tymczasowo bdquozaadoptowaćrdquo zwie-rzę Niekoniecznie zabrać do domu ale choćby założyć mu obrożę znak opieki człowieka aby w oczach innych ludzi nie budził skojarzeń z brudem i zarazkami

Czarna Owca wyciąga rękę do tych ktoacuterzy chcą pomoacutec Przy okazji KOTeringu pomocowego projektu dla bezdomnych kotoacutew polegającym na monitoringu ilości kociej populacji na danym terenie kontroli warunkoacutew bytowych i zdrowia zwierząt wspoacutełpracuje z innymi organizacja-mi i osobami prywatnymi ktoacutere dostarczają pokarm kilkunastu koloniom wolno-żyjących kotoacutew Zwierzęta są nie tylko dokarmiane ale

roacutewnież sterylizowane i kastrowane Bezpo-średni kontakt ludzi ze zwierzętami pozwala roacutewnież na stopniowe przystosowanie kotoacutew do życia w towarzystwie człowieka Szansa na ich adopcję wzrasta

Ważnym odbiorcą działań Fundacji są dzieci ktoacutere koty uczą wrażliwości na krzywdę zwie-rząt Czarna Owca organizuje warsztaty em-patyczno-komiksowe ktoacutere odbywają się na podstawie artystycznego opracowanego przez Fundację komiksu o losie bezdomnych kotoacutew w mieście Dzieci same piszą a właściwie rysu-ją ciąg dalszy historii bezdomnego kota i przy okazji uczą się opieki nad zwierzęciem To cze-go teraz się nauczą niech zaprocentuje w przy-szłości braniem sprawy w swoje ręce


fotsxchuAlfredo Marco Pradil


Sieć OFF ndash Ogoacutelnopolskie Forum Fauna ndash czas na szczere rozmowy

Fundacja Czarna Owca Pana Kota postanowiła zmierzyć się z nie lada wyzwaniem Podejmuje proacutebę profesjonalizacji działalności organiza-cji pro-zwierzęcych ktoacutere nierzadko działają w trudnych warunkach i społecznościach po-przez realizację projektu ktoacuterego głoacutewnym celem jest stworzenie platformy porozumienia pomiędzy działaczami wymiany doświadczeń oraz przede wszystkim stworzenie siły nacisku mogącej mieć realny wpływ na instytucje samo-rządowe i państwowe

W ramach projektu Sieci OFF ktoacuteremu patro-nuje bdquoOrganicrdquo zostaną zorganizowane warsz-taty integrujące środowisko platforma interne-towa prezentująca organizacje pro-zwierzęce jak i szkolenia z zakresu promocji działalności oraz kontaktu z mediami Działacze dowiedzą się roacutewnież jak pozyskać fundusze na swoją działalność

Wydawać by się mogło że organizacje pro-zwie-rzęce mają wspoacutelne cele Jednak i tutaj poja-wiają się rozbieżności w wyznawanych warto-ściach oraz środkach jakie są podejmowane do osiągnięcia celu Jedne koncentrują się na pro-mocji weganizmu inne kierują swoją uwagę na konkretne gatunki zwierząt część zajmuje się bezpośrednią pomoc zwierzętom na danym te-renie Są roacutewnież i takie ktoacutere angażują się w edukacje humanitarną oraz kampanie medial-ne Z powodu braku szerokiej wspoacutełpracy oraz nadgorliwości często wynikającej z dobrych

chęci organizacje nierzadko powielają inicja-tywy oraz kierują petycje dotyczące tej samej sprawy do tych samych instytucji co może dez-orientować tych ktoacuterzy chcą pomoacutec - Pomimo występujących roacuteżnic wszystkie organizacje łączy troska o zwierzęta i ich prawa W przy-padku ważnych ogoacutelnopolskich spraw warto połączyć siły aby głos był słyszany wyraźnie i jednorodnie Musimy się nauczyć lobbować w imieniu zwierząt ndash tłumaczy Joanna

10 czerwca zakończyły się zapisy do udziału w projekcie Nadchodzi czas wytężonej pracy i miejmy nadzieję zmian

Magdalena E Sala


Rys Natalia Głowacz 10 lat Szkoła Podstawowa nr 113

w Krakowie


Fundacja Czarna Owca Pana Kota jest organi-zacją pozarządową powstałą w 2009 roku zajmującą się pomocą bezdomnym kotom upowszechnianiem w spo-

łeczeństwie wiedzy z zakresu humanitarnego traktowa-nia zwierząt a także przeciwdziałaniem dyskryminacji zwierząt i ludzi Fundacja prowadzi projekty edukacyj-ne (unikalne w skali kraju warsztaty empatyczności dla dzieci i młodzieży Koty uczą dzieci spotkania otwarte

dla dorosłych Wszechnica pod Kotem) promocyjne oraz pomocowe (akcje dokarmiania kotoacutew - KOTering

przygotowywanie domkoacutew dla bezdomnych kotoacutew w ramach projektu Kot nie ślimak (domku nie nosi)) Fundacja w swej pracy stara się wykorzystywać nie-konwencjonalne metody i unikalną stylistykę strony

internetowej i innych materiałoacutew graficznych i audiowi-zualnych

Fundacja zrealizowała pierwszy niezależny film doku-mentalny podejmujący temat obecności bezdomnych zwierząt w szczegoacutelności kotoacutew w przestrzeni miej-

skiej ndash bdquoStan zakoceniardquo Fundacja wydała roacutewnież ko-miks bdquoKocie kwartałyrdquo Obecnie Fundacja realizuje dwa projekty - film dokumentalny o osobach ktoacutere podczas powodzi w Krakowie w maju 2010 wiedząc że schroni-

sko jest zagrożone powodzią zabrały zwierzę i zostawiły na zawsze bądź znalazły mu inny stały dom oraz bdquoSieć OFF ndash Ogoacutelnopolskie Forum Faunardquo projekt skierowany do organizacji pozarządowych zajmujących

się pomocą zwierzętom

wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych



SPOŁECZEŃSTWOŚWIAT I LUDZIE Czym jest bezdomność zwierząt

Miasto ndash to nie jest naturalne środowisko zwierząt To my ludzie umieściliśmy je w nim wbrew ich woli Koty nie marzyły o tym by żyć w piwnicach i na śmietnikach Psy nie śniły

o wałęsaniu się nocą po ulicach Świnki morskie nie sądziły że będą kulić się przed zimnem na parkowych rabatkach

Bezdomność zwierząt podobnie jak ludzi ozna-

cza samotność odrzucenie brak pożywienia i opieki oznacza zimno choroby i strach Najczęstsze przyczyny bezdomności zwierząt to porzucenie zwierząt przez właścicieli nie-

kontrolowane rozmnażanie nielegalne hodowle zwierząt rasowych ucieczki zwierząt w wyniku niefrasobliwości opiekunoacutew Trudno jest nawet szacunkowo ocenić liczbę bezdomnych zwierząt w Polsce

Czym jest bezdomność zwierząt

Koty nie marzyły o tym by żyć w piwnicach i na śmietnikach

Psy nie śniły o wałęsaniu się nocą po ulicach

fot sxchufabibel


Co grozi bezdomnym zwierzętom

Przemoc ndash wg danych Straży dla Zwierząt i Głoacutewnej Komendy Po-licji od 2003 roku liczba popełnia-nych na zwierzętach przestępstw wzrosła dwukrotnie W 2009 roku Policja wszczęła 1785 postępowań dotyczących przemocy wobec zwie-rząt z czego przestępstw stwier-dzonych było 1386 Przestępstw nie zgłoszonych według szacun-koacutew było znacznie więcej

Śmierć pod kołami samochodoacutew - setki ko-toacutew (ogoacutelna liczba zwierząt nie tylko kotoacutew ktoacute-re giną na drogach to kilkaset tysięcy rocznie) ginie potrąconych przez kierowcoacutew w miastach i na terenach niezabudowanych

Eutanazja lub dożywocie w schronisku ndash dane Głoacutewnego Lekarza Weterynarii z 2004 roku wskazywały iż liczba kotoacutew poddanych eutanazji w schroniskach sięga 24 Raport Wg Biura Ochrony Zwierząt ponad 70 kotoacutew zostaje poddanych eutanazji umiera w wyniku stresu depresji i choroacuteb W niektoacuterych schroni-skach życie traci 8 na 10 kotoacutew Zaledwie 31 kotoacutew ze schronisk trafia do adopcji


Co możemy dla nich zrobić

Dokarmiać ndash jedzeniem dla zwierząt (sucha karma mokra karma w konserwach surowe i gotowane mięso woda Należy unikać mle-

ka krowiego ryb wątroby jedzenia dla ludzi przypraw) Zimą najlepiej zdecydować się na suchą karmę ewentualnie ciepły makaron z konserwą Nie zapominajmy roacutewnież o ciepłej wodzie Zawsze sprzątajmy miejsce w ktoacuterym dokarmiamy koty

Zapewnić schronienie - otwierać okienka piwniczne wpływać na administracje i loka-

Warsztaty budowy domkoacutew dla kotoacutew organizowane przez Funda-cjęfot Fundacja Czarna Owca Pana Kota

Ponad 70 kotoacutew w schroniskach zostaje podda-nych eutanazji umiera w wyniku stresu depresji

i choroacuteb


toroacutew by udzielały wsparcia karmiącym lub by chociaż nie przeszkadzały Idealne byłoby stworzenie w jednym piwnicznym pomiesz-czeniu lsquocentrum karmieniarsquo gdzie koty moacutegł-by pomieszkiwać przez okres zimy Jeśli jest to niemożliwe warto zachęcić administracje do wybudowania profesjonalnego ocieplanego domku dla bytujących na terenie kamienicy czy osiedla kotoacutew ndash tak jak np w Gdańsku Można też własnoręcznie przygotować domki dla kotoacutew z ogoacutelnie dostępnych materiałoacutew

Sterylizować ndash sterylizacja jest najlepszą me-todą ograniczania populacji bezdomnych ko-toacutew przyczynia się roacutewnież do zwiększenia ich dobrostanu Można jej dokonać za swoje pienią-dze bądź zgłosić się do lokalnej organizacji po-zarządowej zajmującej się pomocą zwierzętom W każdym mieście są prowadzone też w mie-siącach marzec-wrzesień dofinansowane przez gminy akcje sterylizacyjne w wyznaczonych ga-binetach weterynaryjnych Można się roacutewnież ubiegać o dofinansowanie sterylizacji przez lo-kalny oddział TOZ

Leczyć ndash jeśli znajdziemy rannego potrącone-go bądź chorego kota nie zostawiajmy go sproacute-bujmy go odłowić i zabrać do weterynarza bądź poinformować o zwierzęciu najbliższe schroni-sko organizację prozwierzęcą Bardzo często weterynarze wiedząc że jest to bezdomne zwie-rzę ograniczają do minimum koszty jego lecze-nia

Reagować gdy dzieje im się krzywda ndash gdy widzimy przemoc wobec zwierząt trzeba na-

tychmiast zawiadomić policję straż miejską lo-kalny oddział TOZ bądź organizację pozarządo-wą W przypadku błąkających się bezdomnych zwierząt należy się skontaktować z najbliższym schroniskiem lub poprosić o pomoc organizacje pozarządowe działające w obszarze praw zwie-rząt Podobnie w przypadku rannych zwierząt Zamiast kupować rasowego kota lepiej adoptować kota bezdomnego ndash wziąć go ze schroniska lub z aukcji

Pomagać wolontaryjnie w organizacjach pozarządowych zajmujących się pomocą bezdomnym zwierzętom ndash zostać domem tymczasowym pomagać w poszukiwaniu domu dla zwierząt służyć pomocą merytoryczną np w zakresie pozyskiwania funduszy na działal-ność public relations grafiki komputerowej bądź w innej mogącej się przydać danej organi-zacji dziedzinie w miarę możliwości przekazać darowiznę rzeczową lub finansową

Bądźmy odpowiedzialni za to co oswoiliśmy


Rys Emilia Klęsk Zespoacuteł Szkoacuteł Specjalnych nr 4

w Krakowie


Antropologia w służbie polityki

Jak sensownie zwalczać kryzys żywnościowy

SPOŁECZEŃSTWOŚWIAT I LUDZIE Antropologia w służbie polityki

fot sxchuStephan Fuchs


Jedna szoacutesta ludzkości cierpi

z powodu braku żywności Głoacuted

i niedożywienie stanowią głoacutewne

zagrożenie dla zdrowia większe

niż AIDS malaria i gruźlica razem

wzięte

Dramatyczne wielosektorowe skut-ki tego zjawiska stawiają nas przed ogromnymi wyzwania szczegoacutelnie

w kontekście ostatnich katastrof natu-ralnych

i postępujących zmian klimatycznych Organizacja Narodoacutew Zjednoczonych

do spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) ogłosiła że długofalowe skutki

globalnego ocieplenia w sposoacuteb katastrofalny odbiją się na

produkcji żywności

Zgodnie z założeniami zroacutewnoważonego rozwoju pomoc rozwojowa musi uwzględnić aspekty społeczne ekologiczne i ekonomicz-ne przede wszystkim jednak specyfikę dane-go regionu Wiele moacutewi się o źle ukierunko-wanej pomocy rozwojowej podając przykłady nadużyć nieskoordynowania projektoacutew ograniczenia do zachodniej perspektywy o tyle zastosowanie antropologicznych instru-mentoacutew może przynieść pozytywną zmianę Nawiązanie kontaktu z lokalnymi społecz-nościami na zasadzie partnerskiej ma funda-mentalne znaczenie dla trwałości

i skuteczności programoacutew pomocowych Jak to wygląda w praktyce Przyjrzyjmy się optymi-stycznej inicjatywie przeprowadzonej w Lesotho

Hiobowe państwo

Lesotho można nazwać Hiobem wśroacuted państw całego świata Odsetek chorych na AIDS na-leży do najwyższych na świecie i wynosi 23 Wysoka śmiertelność bieda ogromne rozwar-stwienie (indeks Giniego 63) i bezrobocie (45) przekładają się na fatalne Wskaźniki Rozwoju Społecznego (156 miejsce na 177) Z uwagi na warunki geograficzne jedynie 11 powierzch-ni Lesotho można wykorzystywać rolniczo To w połączeniu z suszami szybującymi cenami paliw brakiem umiejętności rolniczych (młodzi wybierają pracę w kopalniach w RPA) powo-duje że kraj musi importować 70 żywności Z konieczności jest zależny od daroacutew chary-tatywnych Paradoksalnie to na wsi odsetek niedożywionych jest najwyższy Średnio na żywność wydaje się tam 80 dochodu Wysoka śmiertelność wywołana wirusem HIV powodu-


fot sxchuSilvia Cosimini


je że na dalszych krewnych spada ciężar wyży-wienia sierot ndash wzrost 46 dzieci jest poniżej normy a 20 ma zbyt niską wagą przy czym odsetek otyłych stanowi rosnący problem

Z uwagi na wspoacutełzależności między kryzy-sem żywnościowym biedą i zapadalnością na AIDS rząd postanowił podjąć działania o du- żym potencjale synergii Zwiększenie produkcji żywności zapewnia bezpieczeństwo żywnościo-we ale też poprawia stan zdrowia i dobrobyt ca-łych społeczności Nowe miejsca pracy to nowe źroacutedło dochodu i wybawienie od prostytucji dlatego vouchery na zakup ziaren i drobiu prze-znaczano na potrzeby gospodarstw i na handel Akcje edukacyjne poświęcono znaczeniu odpo-wiedniego odżywiania w przypadku chorych na

AIDS Promowano techniki rolnicze ktoacutere przy mniejszym obciążeniu dla środowiska i niskim nakładzie pracy dają większe plony Beneficjen-ci i beneficjentki projektu uczyli się uprawiać warzywa w specjalnych ogroacutedkach wykorzy-stywać irygację i zbierać deszczoacutewkę Spośroacuted 30 działań 19 przełożyło się na lepszy poziom wyżywienia i zdrowia Ponadto poprawiły wy-niki w zakresie kapitału naturalnego (zroacutew-noważony rozwoacutej dywersyfikacja) fizycznego (większa powierzchnia ziemi liczby zwierząt hodowlanych narzędzi) społecznego (udział społeczeństwa większa partycypacja) ludzkie-go (szkolenia edukacja w zakresie rolnictwa i żywienia wpajanie kwestii genderowych) oraz finansowego (kredyty dotacje wartość doda-na produktoacutew) Szczegoacutelnie cenne okazały się przydomowe ogroacutedki zapewniły bowiem zroacuteżni-cowanie diety i wyroacutewnały braki mikroelemen-toacutew w sposoacuteb zdrowszy i trwalszy niż poprzez suplementy Wiele organizacji pozarządowych np Catholic Relief Services czy CARE włączy-ło się we wprowadzanie na terenach miejskich dwoacutech modeli ktoacutere dają spore zbiory magazy-nują cenną bo deficytową wodę oraz chronią glebę Dzięki niewielkim wymiarom keyhole gardens są idealne przy ograniczonym dostępie do ziemi i wody Łatwość obsługi daje starszym i chorym możliwość pracy co sprzyja włączaniu grup zwykle pomijanych integracji społecznej i lepszej jakości życia Z kolei trench gardens sprawdzają się w większych społecznościach gdyż podziałowi pracy pozwala łatwiej wyhodo-wać przyzwoity przydział warzyw do tego roacuteż-norodnych


fot sxchuEvgenia (Jenny) Grinblo


Co do tego ma antropologia Pozwala ocenić użyteczność programoacutew i dostosować go do fak-tycznych potrzeb społeczności lokalnych Zgłę-bienie specyfiki regionu pozwoliło wytłumaczyć niewielką liczbę zgłoszeń do programu szkole-

niowego dotyczącego przydomowych ogroacutedkoacutew Projekt moacutegłby cieszyć się większą popularno-ścią gdyby uwzględnić warunki zatrudnienia okolicznej ludności w przemyśle odzieżowym Spojrzenie z perspektywy antropologicznej ujawniło także że chybiona była kampania pro-mocyjna a wymogi czasowe inicjatywy - zbyt sztywne szczegoacutelnie przy obciążeniu codzienną pracą zarobkową Niechęć do budowy keyhole gardens wynikała ze strachu przed bdquopiętnem AIDSrdquo ponieważ ten typ ogroacutedkoacutew chorzy czę-sto wybierają właśnie z uwagi na prostotę ob-sługi

Antropolodzy w terenie

Przykład Mozambiku pokazuje że wyzwa-niom sprostać można dzięki społecznościo-wym programom wczesnego ostrzegania o za-grożeniu głodem (CEWS) Do formułowania prognoz wykorzystują one bowiem nie tylko dane klimatyczne rolnicze i satelitarne ale uwzględniają sytuację społeczną w obrębie danej populacji sieci transportowe migracje zarobkowe nieroacutewności płciowe Wszystkie te czynniki przekładają się na dostępność żyw-ności Należy przyjrzeć się popytowi nie tylko podaży produktoacutew (głoacuted wynika niekoniecznie z braku żywności ale z nieroacutewnej dystrybucji) strategiom stosowanym na szczeblu lokalnym

zadłużeniu i zaopatrzeniu pojedynczych gospo-darstw Badania udowodniły że konieczne jest


fot mjetekobiezyswiatorg

Niechęć do budowy keyhole gardens wynikała ze strachu przed bdquopiętnem AIDSrdquo ponieważ ten typ ogroacutedkoacutew chorzy

często wybierają właśnie z uwagi na prostotę obsługi



angażowanie społeczności w całości projektu a nie tylko przenosić ciężar edukacji na pod-miot odpowiedzialny za organizację

Sukces programoacutew takich jak Save the Chil-dren w Mozambiku szkoleń z zakresu rolnic-twa i żywienia wynika z uznania wartości pracy lokalnych mieszkańcoacutew co zarazem motywuje do długofalowego zaangażowania Z badań terenowych wynika że głoacuted zmuszał ludzi do podejmowania pracy nielegalnej lub takiej ktoacutera zmusza ich do zaniedbywania własnych upraw niewłaściwego czy niewy-dajnego gospodarowania W razie konieczno-ści ograniczano częstotliwości posiłkoacutew czy

liczby domownikoacutew (poprzez odsyłanie dzie-ci do krewnych) szukano substytutoacutew (z na-szego punktu widzenia ndash nieakceptowanych) czy spożywania karmy dla zwierząt niejadal-

nych rzeczy W ramach programu 50 000 go-spodarstwom przydzielono racje żywieniowe oraz narzędzia do pracy na farmie z myślą o uzyskaniu większych plonoacutew w kolejnych la-tach Inicjatywy tego typu zapewniają kobie-tom większą aktywność w społeczności stwa-rzając lepszą szansę na emancypację i pozycję w społeczności Odpowiedzialność za przydział zasoboacutew to poczucie sprawczości sensu oraz świadomość posiadania fachowej wiedzy umoż-liwiającej wspoacutełpracę przy szukaniu rozwiązań


fot sxchuJonathan Hillis


problemu Dialog ze społeczno-ściami jest nieodzowny gdyż po-zwala zrozumieć jakie strategie okażą się naprawdę skuteczne np budowa drogi między Mozam-bikiem a Malawi tylko pozornie stanowiła dobrym rozwiązaniem W przypadku kryzysu byłaby wy-korzystywana przez osoby ratu-jące się przed głodem zarobkiem poprzez uprawianie prostytucji a więc przyczyniłaby się do więk-szej zapadalności na AIDS Program World Vision w Mo-zambiku miał na celu szkolenie społeczności w identyfikowaniu potencjalnych zagrożeń dla za-opatrzenia (powodzie susze) i informowania o tym organiza-cji udzielających pomocy Zalety programu CEWS wdrożonego już w Hondurasie wynikają z wyko-rzystania wiedzy mieszkańcoacutew na temat warunkoacutew środowisko-wych i lokalnego rolnictwa Projekty społeczno-ściowe budują system lokalnego decydowania i przywoacutedztwa traktują ich jako partneroacutew nie ofiary wzmacniają demokrację i meto-dę uczestniczenia w zarządzaniu Miejscowa ludność ma szansę także lepiej rozpoznawać problemy wykraczające poza te związane z brakiem żywności i głodem Skłania do dys-kusji nad rozwiązaniami i uczy jak wcześnie wykrywać zagrożenia Rozmowy antropolożek i antropologoacutew z osobami uczestniczącymi programoacutew mają przyczynić się do stworze-

nia typowego zestawu pytań dostosowanego do warunkoacutew panujących w danej społeczno-ści Regularne przeprowadzanie wywiadoacutew z miejscowymi pozwala dostrzec że np nad-chodzi kryzys głodu (coraz więcej odpowiedzi o spadku częstotliwości jedzenia) Ocena ryzy-ka głodu w tym wymiarze jest nie tylko tańsza od badań zakrojonych na szeroką skalę ale za-pewnia głębszą i skontekstualizowaną wiedzę o lokalnych warunkach i potrzebach Wielko-skalowe wskaźniki mogą jednak nadal służyć jako punkt wyjścia do lokalnych ukierunko-wanych badań jakościowych nad roacuteżnicami


fot sxchuSias van Schalkwyk


w dostępie do jedzenia i strategiami kompen-sacyjnymi na danych obszarach

Niedawno World Food Programme ogłosił że uważniejszy monitoring pozwolił lepiej ukie-runkowywać pomoc żywnościową i docierać do najbardziej potrzebujących Lepsze rezultaty osiągnięto min dzięki bdquogorącym liniomrdquo na ktoacutere można zgłaszać zmniejszenie racji ży-wieniowych czy kontrolę sposobu wykorzysta-nia pomocy na terenach dotkniętych konflik-tami

Powyższe przypadki dowodzą że sukces pro-gramoacutew pomocowych polega na włączeniu komponentoacutew edukacji na temat zdrowego żywienia w zależności od specyficznych po-trzeb oraz akcentowania jego wpływu na stan chorych na AIDS Co więcej strategie antro-pologiczne należy stosować na wszystkich etapach projektu ndash od wstępnej oceny stanu wyżywienia i bezpieczeństwa żywnościowe-go (ankiety np Household Food Insecurity Access Scale wywiady pogłębione) poprzez angażowanie lokalnych decydentoacutew po osta-teczną ewaluację projektu Służy ona zapobie-ganiu błędoacutew w przyszłości uczy jak docierać do potrzebujących oraz budzi ich potencjał w sytuacji gdy mają możliwość podzielenia się swoją wiedzą i doświadczeniem a traktowa-ni na roacutewni a nie w relacjach niejako feu-dalnych Takie podejście pozwala budować sieci kontaktoacutew między beneficjentami pro-jektu a więc przynosi lepszą dystrybucję in-formacji umiejętności i wspoacutełpracy Projekty w ramach pomocy humanitarnej czy rozwojo-


wej są polityczne bez względu na to czy prze-prowadzają je instytucje rządowe czy organiza-cje pozarządowe Warto więc by przyjmowały podejście antropologiczne a przez to odpowia-dały wymogom kultury i zroacutewnoważonego roz-woju

Źroacutedła

- httpwwwfaoorgnewsstoryenitem54337icode

httpglobalnepoludnieplZrodlem-zla-nie-sa-organizacje

- Romero-Daza Nancy Himmelgree David A Noble

Charlotte A Turko David 2009 ldquoDealing with the Glo-

bal Food Crisis in Local Settings Nonintensive Agricul-

ture in Lesothordquo NAPA Bulletin 321

- Chaiken Miriam S Dixon J Richard Powers Colette

Wetzler Erica 2009 ldquoAsking the Right Questions Com-

munity-based Strategies to Combat Hungerrdquo [w] NAPA

Bulletin 321

- httpwwwwfporgnewsnews-releasewfp-executive-

director-sees-how-food-saves-lives-fights-malnutrition-

somalia

Liliana Religa

O autorce

Absolwentka filologii tłumaczeniowej prezeska

zarządu Zielonego Instytutu zaangażowanego

min w politykę żywnościową zroacutewnoważony

rozwoacutej demokrację obywatelską i feminizm Inte-

resuje się jedzeniem w kontekście kultury polityki

i antropologii

wwwzielonyinstytutpl


SPOŁECZEŃSTWOŚWIAT I LUDZIE Provotariat

Wsiadamy na białe rowery

Charakterystyczne białe rowery widoczne w obszarach miejskich wspoacutełczesnej Holandii i Belgii swoje miejsce w komunikacji zawdzięczają Provosom jedne-mu z ruchoacutew kontrkulturowych lat 60-tych ubiegłego wieku bez ktoacuterego dziś

żylibyśmy w innym najpewniej mniej przyjaznym i bardziej zanieczyszczonym świecie

Provotariat

Białe rowery w Amsterdamie Synonim życia slow ma swoacutej początek w rewolucyjnych ruchach lat 60-tych



Fala

Mało u nas znani amsterdamscy Provosi ucho-dzą za europejskich protoplastoacutew hippisoacutew Swoją działalnością wytworami i postawą za-inspirowali także powstanie innych ruchoacutew kontrkulturowych ndash Diggersoacutew oraz Czarnych Masek a pośrednio bitnikoacutew oraz wspoacutełcze-snych punkoacutew Znaczna większość postulatoacutew i koncepcji wyrażanych w manifestach i akcjach ulicznych blisko 50 lat temu przez ruch Provo jest wciąż aktualna i żywa Chociaż po włącze-niu telewizora otwarciu gazety czy wejściu do osiedlowego marketu zdawać by się mogło że następujące po sobie kolejne fale kontrkultur

obywatelskiego sprzeciwu spontanicznych bdquood-dolnychrdquo ruchoacutew i akcji niczego nie zmieniają a konsumpcjonizm czy korupcyjne związ-ki przemysłu z polityką wręcz kwitną warto wiedzieć że wiele buntowniczych postulatoacutew minionych dekad zostało z czasem zrealizowa-nych wcielonych w życie Zmieniając stopnio-wo ale na trwałe warunki życia na świecie systematycznie zwiększając świadomość oraz stopień wpływu zwykłych ludzi na decyzję rzą-doacutew i politykoacutew pozwalając wciąż rosnąć w siłę prawdziwej kontroli społecznej

Provotariat W definicji przedstawia się jako ruch kontrkul-turowy będący swoistą mieszanką łagodnego humanistycznego anarchizmu i ideałoacutew nowej lewicy głoszonych przez Herberta Marcusego W sferze sposoboacutew komunikowania się i środ-koacutew wyrazu Provotariat sięga do koncepcji artystycznej dadaistoacutew lat 20 i 30 XX wieku Wymyślony został w 1965 r w Amsterdamie właściwie przez jedną osobę Roela Van Duyna studenta filozofii pragnącego manifestować swoacutej negatywny stosunek do stanu kultury nauki i społeczeństwa Jest to okres w ktoacuterym odżywa ndash jak mniej więcej co dekadę ndash kolejna fala spo-łecznego niezadowolenia z form jakie przyjmuje zachodnioeuropejski kapitalizm Początkowo koncepcja Provo ma niewielki bdquokawiarnianyrdquo zasięg jednak niemal z dnia na dzień nabiera rozmachu za sprawą znanego w tamtych cza-sach w Holandii happenera aktywisty i poety Roberta Jaspera Grootvelda ktoacuterego fantazja ale też możliwości organizacyjne i finansowe

Robert Jasper Grootveld najbardziej wyrazista oso-bowość ruchu Provosoacutew zaczynał od mycia okien Poacuteźniej starał się odnaleźć w dziennikarstwie by w końcu spełnić się jako perfomer i znacząco wpłynąć na rozwoacutej sztuki ulicy Fot iisgnl



pozwalają wyjść z działaniami Provotariatu na ulice i to w samym centrum miasta Grootveld zaczyna organizować szeroko zakrojone spek-takularne i odbijające się medialnym echem akcje ośmieszające i upokarzające konsumpcjo-nizm

Koncepcja małych szpilek

Celem Provosoacutew było budzenie ludzi z letargu samozadowolenia i alienacji wywołanych przez umacniający się właśnie konsumpcjonizm Roz-budzanie chęci do krytycznego patrzenia na świat Ten świat w ktoacuterym normy społeczne i etyczne w coraz większym stopniu były wy-tyczane propagowane a nawet sankcjonowane przez swoisty tercet kapitału władzy i medioacutew przez idących ręka w rękę właściciela koncernu i jego serdecznych przyjacioacuteł polityka i wydaw-cę Metody owego pobudzania do krytycyzmu miały być całkowicie pokojowe i apolityczne Wystarczać miały happeningi akcje uliczne teatry wydawnictwa i prowokacje stanowiące bdquowtykanie szpilek w czułe miejsca systemurdquo Dziś większość organizacji pozarządowych o charakterze społecznym bazuje na formach działania wymyślnych i wcielonych właśnie w tym okresie Prowokujące akcje uliczne po-łączone z występami happeningami koncerta-mi rozdawaniem ulotek stały się weekendową codziennością wszystkich dużych miast W la-tach sześćdziesiątych w Amsterdamie wszystko to na taką skalę działo się po raz pierwszy

Dzięki innowacyjności rozmachowi i niezwy-kłej barwności akcje Provo silnie oddziaływały

na odbiorcoacutew stając się skutecznym sposobem na pobudzanie ich do refleksji W tym samym czasie w zinie bdquoProvordquo ukazuje się manifest Pro-vosoacutew Odrzuca on inaczej niż ruch rewolucyj-ny komunistoacutew czy starania socjaldemokratoacutew możliwość aktywizacji i włączenia do działań szerokich mas społecznych uznając je za bier-ne uzależnione i całkowicie uległe wartościom konsumpcyjnym Odrzuca roacutewnież możliwość

Grootveld zmarł 26 lutego 2006 roku Na zdjęciu ostatni happening Grootvelda w dniu jego pogrzebu przed sławnym pomnikiem w Amsterdamie pod ktoacuterym urzą-dzał antynikotynowe wystąpienia Fot Susanne StoopFlickrcom



fuzji z jakąkolwiek bdquooficjalnąrdquo organizacją po-lityczną czy społeczną Tym samym Provosi przyjmują rolę nie organizatoroacutew i przywoacutedcoacutew nowego ładu a jedynie kontestatoroacutew ładu za-stanego

Biały pierwowzoacuter zielonego

Mimo wyrażonej w manifeście postawy konte-stacji Provosi formułowali jednak także kon-

kretne postulaty o charakterze reformator-skim Przyjęły one postać tak zwanych Białych Planoacutew W ich ramach aktywiści ruchu jako jedni z pierwszych łączyli postulaty antykon-sumpcyjne i wolnościowe z prozdrowotnymi i ekologicznymi Domagali się zamknięcia centrum Amsterdamu dla samochodoacutew wprowadzenia wysokich prawdziwie odstraszających kar dla firm zatruwających po-wietrze powołania centroacutew zdrowia dla kobiet służących im poradami na temat antykoncepcji ingerencji państwa w spekulacyjny ry-nek nieruchomości mający chronić niezamoż-nych obywateli przed windowaniem cen miesz-kań zalegalizowania usankcjonowanie sqa-tingu ndash samowolnego zajmowania pustostanoacutew pod mieszkania i spoacutełdzielczość

Van Duyn postulatom wyrażonym w Białych Planach nadawał formę akcji ulicznych i happe-ningoacutew Najsłynniejsza z nich to bdquobiałe roweryrdquo Akcja polegała na ufundowaniu mieszkańcom Amsterdamu 15 tysięcy darmowych roweroacutew przeznaczonych do bezpłatnego wspoacutelnego użytkowania Przedsięwzięcie to było wyra-zem postulatu uwalniania miasta od spalin i po dzień dzisiejszy uczyniło rower jednym z sym-boli kontestacji i dążeń wolnościowych Koncep-cja białych roweroacutew w nieco zmodyfikowanej formie przetrwała w Amsterdamie do dziś

Jeden z pamfletoacutew Provosoacutew z 1965 roku nawołują-cych do wzięcia udziału w happeningu Prawie każdy z nich kończył się aresztowaniem jego uczestnikoacutew przez policję Fot iisgnl



Nie tylko rowery

Wśroacuted białych planoacutew realizowanych na dużą skalę znalazły się także bdquobiałe koszulerdquo ndash działania mające na celu wypieranie ze bdquostref czystego powietrzardquo dymu tytoniowego oraz walkę z przemysłem tytoniowym traktowanym przez Provosoacutew jako esencję czy ikonę agresywnego i obłudnego kon-sumpcjonizmu bdquobiałe zaślubinyrdquo ndash organizowanie ośrod-koacutew świadomego macierzyństwa udzielających porad i dystrybuujących darmowe środki anty-koncepcyjne bdquobiałe domyrdquo ndash huczne komentowane w mediach i przez politykoacutew akcja przejmowa-nia pustostanoacutew i organizowania w nich squ-atoacutew bdquobiałe banneryrdquo ndash uliczne happeningi zwracające uwagę postronnych widzoacutew na fałsz i zniewalającą rolę reklam i marketingu konsu-menckiego

Manifesto ndash ciąg dalszy

W grudniu 1966 r Van Duyn by dostosować program Provosoacutew do faktycznie obranych kierunkoacutew działania formułuje go na nowo W centrum krytyki znajduje się oficjalna kul-tura i elity władzy z holenderską rodziną kroacute-lewską na czele oraz propozycja budowy no-wego ładu społecznego ktoacutery miał oprzeć się na wspoacutełdziałaniu poszanowaniu jednostki i zastąpieniu wszechobecnej konkurencji Ruch Provo opowiada się teraz za federalizmem an-tymilitaryzmem zniesieniem własności pry-

watnej działalnością proekologiczną uświa-damianiem konsumenckim oraz sprzeciwem wobec autorytaryzmowi w etyce Działania Provosoacutew nie miały ograniczać się już tylko do pobudzających krytyczne myślenie prowokacji ale miały nabrać charakteru reformizmu spo-łeczno ndash politycznego

1966 rok Trzeci numer broszury bdquoProvokatierdquo zrzucony z mostu wprost na kanał w ktoacuterym właśnie płynęli w ło-dzi nowożeńcy księżniczka Beatrix z Klaus von Ausberg Happening wymknął się spod kontroli Finalnie uczestni-cy rzucili w kierunku orszaku gaz łzawiący i petardy za co policja zastosowała bardzo brutalne represje Fot iisgnl



Bombardując Beatrix

Rozprzestrzenienie się idei Provotariatu poza Amsterdam i Holandię ndash na Mediolan An-twerpię Kopenhagę Sztokholm i San Franci-sco spowodowane było szeroko nagłośnionymi wydarzeniami z 1966 r Wtedy to w dniu ślubu księżniczki Beatrix z Klausem von Ausbergiem Niemcem posądzanym o nazistowską prze-szłość Provosi zorganizowali happening ktoacutery wymknął się spod kontroli Finalnie uczest-nicy rzucili w kierunku orszaku gaz łzawiący i petardy W odpowiedzi policja zastosowała bardzo brutalne represje Jak się można było spodziewać wydarzenia te zwłaszcza zachowa-nia policji przysporzyły Provotariatovi nowych zwolennikoacutew zaroacutewno w Holandii jak i poza jej granicami

W niewoli własnych poglądoacutew

Paradoksalnie wzrost popularności ruchu Pro-vo okazał się dla niego niekorzystny i dopro-wadził do upadku Od 1966 r Provosi zaczęli swoją działalność prowadzić roacutewnież na niwie zinstytucjonalizowanej polityki Jeden z lide-roacutew Provotariatu ndash Bernarda de Vries zdobywa mandat w radzie miasta co pozwala Provosom na odpowiednie nagłaśnianie Białych Planoacutew

Ich kolejne akcje przyczyniają się do odwoła-nia burmistrza Amsterdamu i miejskiego sze-fa policji Jednak mimo tych spektakularnych sukcesoacutew 13 maja 1967 r podczas zgromadze-nia w parku Vondel znaczna część aktywistoacutew oprotestowuje działalność de Vriesa zarzucając

mu zdradę idei anarchizmu i sprzeniewierzenie się antyinstytucjonalnym założeniom ruchu Ostatecznie dochodzi do rozłamu a następnie rozpadu Provotariatu Część Provosoacutew przy-stępuje poacuteźniej do powołanej przez van Duijna w 1970 r Partii Krasnoludkoacutew (Kabauteroacutew) kontynuując jako regularna partia polityczna z poparciem w formie mandatoacutew od wybor-coacutew tradycje wplatania absurdu i prowokacji w uprawianie polityki

Kabauterzy dysponowali dużo większym niż Provosi orężem propagandowym drukowali własne gazety nadawali audycje radiowe Dzia-łania te wciąż jednak miały charakter kontr-kulturowy opierający się głoacutewnie na strategii happeningu Głoacutewnym celem Partii Krasno-ludkoacutew było stworzenie bdquospołeczeństwa alter-natywnegordquo zwanego pomarańczowym czyli wspoacutelnoty odrzucającej konsumpcjonizm żyją-cej w zgodzie z ekologią dążącej do wypracowa-nia nowych form kontaktoacutew międzyludzkich W ponad 10 lat poacuteźniej odpryski pomysłoacutew van Duijna docierają nawet za żelazną kurtynę in-spirując Waldemara Fydrycha do powołania pe-erelowskiej bdquoPomarańczowej Alternatywyrdquo Ale to już zupełnie inna historia

Spuścizna kolejnych fal

Provotariat uległ typowym mechanizmom de-strukcji rozkładającym wiele oddolnie powsta-jących ugrupowywań jednak buntownicy z Am-sterdamu dobiegający dziś siedemdziesiątki pozostawili po sobie nie tylko wciąż żywą ideę białych ndash darmowych roweroacutew Stali się pre-



kursorami włączenia ekologii w obszar zainte-resowania partii politycznych i państwa Byli pierwszymi tak jasno formującymi zagrożenia płynące z powiązań korporacji przemysłowych z władzą i promowanego przez ten związek kon-sumpcjonizmu Pokazali także że aktywizm ma sens Choć z reguły takie podejście nie przynosi re-wolucyjnych zmian od jutra o ktoacutere w zamoż-nym dostatnio żyjącym społeczeństwie trudno każdy jego przejaw budzi świadomość zaroacutewno wspoacutełobywateli jak i coraz częściej politykoacutew Szczegoacutelnie dziś gdy za pomocą nowoczesnych medioacutew tak łatwo jest każdemu właśnie po-jedynczej osobie rozwijać i promować dobrą szlachetną myśl

Piotrek Jaworski

O autorze Po blisko 16 latach zrezygnował z pracy dla korporacji na rzecz promowania idei antykon-sumpcjonizmu weganizmu zroacutewnoważonego rozwoju i zdrowego stylu życia Jest wytwoacutercą tempehu prowadzi sklep i stro-nę internetową TempehServiceCom

Amsterdam bez roweroacutew Mało prawdopodobne fot sxchumerlijn enserink


Kropka nad bdquoirdquo Katarzyna Kubiak

Te kilka słoacutew na papierze ktoacutere wtedy wpadły do moich rąk w odpowiednim czasie i miejscu były niejako kropką nad i potwierdzeniem moich dylematoacutew impulsem pozwalającym otworzyć mi szerzej oczy Dylematoacutew ktoacutere pojawiły się po raz pierwszy w wieku około 6 lat gdy rodzice zabro-nili mi wejścia do pomieszczenia w ktoacuterym tata zabijał karpie na pełne bdquomiłości i szczęściardquo świę-ta Rodzina na tyle bała się że zobaczę co tata robi z rybami że pełniła między sobą wartę Ulotka zapaliła iskrę Postanowiłam przejść na dietę wegetariańską Niestety w moim środowisku nie znałam nikogo kto roacutewnież był wegetarianinem dlatego zaczęłam szukać informacji i wsparcia w książkach min pani Juliet Gellatley

Moja historia z weganizmem zaczęła

się dokładnie 10 lat temu gdy miałam 16 lat Zamawia-jąc pocztą koszulkę pewnego zespołu muzycznego znala-

złam w paczce ulotkę Sproacutebuj wegetarianizmu Sproacutebuj

weganizmurdquo

fot sxchuJonathan Ruchti

SPOŁECZEŃSTWOPEJZAŻ Kropka nad bdquoirdquo


Odkryłam że dieta roślinna nie tylko nie po-woduje cierpienia innych istot odciąża planetę ale roacutewnież jest o wiele zdrowsza od tradycyj-nego sposobu żywienia Eureka Bilans dodat-ni same plusy Postanowiłam długo nie czekać i zakomunikowałam wszem i wobec że od dziś przestaję jeść mięso Nie miałam żadnych dy-lematoacutew mięso z dnia na dzień przestało mnie kusić i zaczęło odrzucać Wiedziałam dlaczego to robię i jak głęboki ma to sens

Jak chyba większość wegan roacutewnież i ja naj-pierw wkroczyłam na wegetariańską ścież-kę Weganizm wydawał mi się swego czasu za bardzo restrykcyjny Płynne przejście na 100 roślinną dietę po kilku latach wege-tarianizmu było naturalną koleją rzeczy W tym przypadku nie było to takie proste jak przy przejściu na wegetarianizm Kusił mnie zapiekany żoacutełty ser czy batoniki Odkryłam jednak wiele wegańskich alternatyw ktoacutere okazały się dużo smaczniejsze zdrowsze i przede wszystkim nie były wynikiem eksploata-cji zwierząt Do dziś uważam że była to jedna z najsłuszniejszych decyzji w moim życiu ktoacute-rej ani przez chwilę nie żałowałam Z każdym dniem umacniam się w tym przekonaniu Zmia-na sposobu myślenia spowodowała że jestem w większej harmonii z otoczeniem co nieod-łącznie związane jest z czystszym sumieniem Jestem ogromnie wdzięczna że jestem wegan-ką i że dane mi było nią zostać Mam wielki szacunek do wszelkich przejawoacutew życia nawet tych wydawać by się mogło nie czujących ta-kich jak rośliny Ta wrażliwość wzrasta wraz z moim wege-stażem

Im więcej dowiadywałam się na temat mo-jej diety tym więcej wiedziałam o potrzebach swojego organizmu o tym skąd brać niezbęd-ne do prawidłowego funkcjonowania składniki Nie raz spotykałam się z pytaniami o to skąd biorę białko czy wapń Jak na ironię większość z tych pytań świadczą o braku wiedzy na temat żywienia Lubię przedstawiać swoje argumenty na temat mojego sposobu na życie czy na temat żywienia i chętnie odpowiadam na pytania gdyż mam wtedy okazję do zaprezentowania czym jest weganizm

Mimo iż weganizm wydaje się być sposobem na życie pozbawionym wad to jednak zderzenie z codziennością bywa czasem smutne Wyjście na zakupy szczegoacutelnie do dużych sklepoacutew nie należą do przyjemnych Nie mam tu na myśli trudności z wyborem wegańskich produktoacutew bo po latach bycia weganką mogę robić zakupy niemal z zamkniętymi oczami (choć średnio raz w tygodniu dokonuję małych odkryć nowych wegańskich dobytkoacutew na sklepowych poacutełkach) Pobyt w hipermarketach staje się smutny w momencie gdy spoglądam do koszykoacutew in-

fot sxchu



nych osoacuteb lub gdy wykładają swoje zakupy na taśmę Do dziś nie spotkałam w kolejce nikogo ktoacuterego zakupy na taśmie kasowej wskazywa-łaby na przestrzeganie wegańskiej diety

Ponadto wszelkie sytuacje życiowe ktoacutere za-prowadzają mnie do wspoacutelnego stołu z osoba-mi będącymi na bdquotradycyjnejrdquo diecie wymaga-ją wcześniejszego zapowiedzenia się i długiego wyjaśniania co jem a czego nie jem co można przygotować dla mnie zamiast prostego dania z ziemniakoacutew połączonych z suroacutewką Niestety często zdarza się że odchodzę od stołu głodna Wciąż w Polsce niewiele osoacuteb wie co to jest we-ganizm i jest w stanie weganinowi czy wegance zaproponować jakąś alternatywę

Wiem że to się zmieni bo coraz więcej ludzi dostrzega w weganizmie wiele pozytywnych aspektoacutew Postanowiłam jednak nie czekać na zmiany wpatrując się w sufit a sama zrobić coś w tym kierunku Jako że niezwykle ważne jest dla mnie głębszy sens działań w jakie jestem zaangażowana a satysfakcja z moich wysił-koacutew silnie motywuje mnie do dalszego działa-nia i głębszego zaangażowania w to co robię postanowiłam otworzyć wegański catering we Wrocławiu Jeśli wszystko poacutejdzie zgodnie z planem w połowie maja powstanie kolejny wegański catering w Polsce

Moja wegańska historia nie tyle nie kończy się w tym momencie a nabiera nowego innego wy-miaru

Opowiadanie jest laureatem konkursu bdquoMoja

wegańska historiardquo wybrane przez Stowarzyszenie Empatia Za

pokazanie swojej osobistej ścieżki branie spraw we własne ręce

i wniosek że wegańska historia tak na prawdę nigdy się nie kończy

Katarzyna Kubiak



Bo tak to już jest na tym świecie

Najpierw wegetarianizm ndash miałam na niego bdquoochotęrdquo od małego Jako dziecko żadnej spe-cjalnej wiedzy nie posiadałam ale zawsze czu-łam że coś jest nie tak w tym kotlecie pasz-tecie i innych takich specyfikach Gdy siostra bdquozostałardquo wegetarianką roacutewnież chciałam nią być Usłyszałam wtedy jedną z opinii Jak skończysz 15 lat bo wcześniej to niezdrowe Właściwie chyba nikt z autoroacutew takich opinii nie wiedział dlaczego osiągnięcie tego wieku jest wymogiem Wyszło jednak tak że wkro-czyłam w wegetarianizm przed skończeniem tych magicznych piętnastu lat przeżyłam ten

okres żadnego uszczerbku na zdrowiu i bez żad-nych nawet małych wojen z rodzicami I za to im bardzo dziękuję bo wiele razy słuchałam i czytałam opowieści innych wegetarian dotyczą-cych problemoacutew ndash nawet już w dorosłym życiu ndash w domu z rodzicami właśnie

Mama nie martwiła się o moje zdrowie chociaż przyznaję że na początku mojego wegetariani-zmu może i warto było się mną przejmować Jak przypomnę sobie tę mało urozmaiconą kuchnię typowe bdquowyrzucenie kotleta z talerzardquohellip Mama jednak wiedziała że sobie poradzę i krzywdy sobie nie zrobię Tata na swoacutej dziwny sposoacuteb też mnie popierał Wyśmiewał czasem powta-rzał oklepane stereotypy i zupełnie bezsensow-ne żarty ale wiele razy opowiadał wszystkim o mojej i naszej wrażliwości z ktoacuterej był dumny

Niedawno siostra ogłosiła się weganką Przed-stawiła mi książki poglądy Joan Dunayer oraz Garyego Francione Pokazała że wykorzysty-wanie zwierząt jest złe samo w sobie nawet wte-dy gdy bdquonie dzieje im się krzywda że nie ma znaczenia czy jajka są z chowu klatkowego czy z wolnego wybiegu ndash niesprawiedliwość jest ta sama Zaczęło to we mnie dojrzewać Co-raz więcej myślałam na ten temat Zaczęłam pogłębiać swoją wiedzę czytałam rozmawia-łam z siostrą dopytywałam pytałam o jej zda-nie na roacuteżne kwestie Uczestniczyłam w kilku

fot sxchuMaria Li

Jak większość rzeczy w moim życiu moja wegańska historia

zaczęła się od siostry

SPOŁECZEŃSTWOPEJZAŻ Bo tak to już jest na tym świecie


znaczących dla mnie dyskusjach I nawet je-śli to uczestniczenie było tylko czytaniem ndash i tak wiele mi dało W końcu przestałam smaro-wać chleb masłem serkiem sprzedałam skoacuterza-ne glany Zaczęłam coraz bardziej zagłębiać się w sprawy etyczne Zresztą nie tylko dotyczące bezpośrednio weganizmu praw zwierząt ale i wszystkich zatem i praw człowieka roacutewnież Ochroną środowiska i ekologią zafascynowana byłam zawsze Cieszyło mnie eliminowanie do-chodzenie do kompromisoacutew świadomość kon-sumpcjihellip

Dzięki przyjacioacutełce zaczęłam gotować Zawsze podziwiałam ją i jej kuchenne poczynania No bo jak to Czasy licealne a ona gotuje I to zu-pełnie niestandardowo No kurczę zazdrosz-czę Skoro jej się chce to i ja sama mogę I za- częłam Co więcej kończyć nie zamierzam Sprawy dietetyczne wciągnęły mnie tak samo jak etyczne Staram się dowiadywać coraz wię-cej i więcej Pokazywać ludziom jak prosto i przyjemnie jest stworzyć dobre zdrowe i pięk-nie wyglądające jedzenie Jeśli tylko ktoś chce się czegoś dowiedzieć staram się rozmawiać Ale tylko wtedy kiedy ktoś wykaże realną chęć odpowiedzenia sobie na postawione pytania a nie tylko wypalić standardowym tekstem dla zasady

Bardzo dużo zmieniło się w moim życiu Bo ja się zmieniłam I codziennie nie mogę uwierzyć w to co widzę patrząc na poczynania ludzi z siatami bdquoniezbędnychrdquo zakupoacutew pędzących z pracy do domu narzekających na wszystko co się da zmęczonych

W imię bdquobo tak to już jest na tym świecierdquo Zała-muję się ale z drugiej strony okropnie się cieszę że mimo swoich dwudziestu lat już wiem że jest tak bo takie a nie inne schematy powtarzamy i że każdy w każdej chwili może to zmienić

Siostra przyjacioacutełka i cała bdquohistoria z wega-nizmemrdquo spowodowały że jestem teraz taka jaka jestem ndash szczęśliwa i spełniona Nie mar-nująca jedzenia starająca się szanować prawa wszystkich myśląca o konsekwencjach więk-szości podejmowanych działań świadoma coraz większej ilości rzeczy ndash i chcąca mieć wpływ na zmianę tego co zmienić trzeba

Agata Wojtowicz

Opowiadanie jest laureatem konkursu bdquoMoja wegańska histo-

riardquo wybrane przez blog weganizmbloxpl Za wrażliwość i odwagę by w tak młodym wieku przeciwstawić

się utartym ścieżkom naszego społe-czeństwa



Zawsze pociągało mnie odkrywanie prawdy dociekanie do sedna

spraw i rozwijanie swo-ich możliwości

Zanim zaczęłam swoją przygodę jako wegan-ka przez kilka lat byłam wegetarianką To może zabrzmi dziwnie ale nigdy nie garnę-łam się do kuchni Może podświadomie coś mnie stamtąd odrzucało albo wiedziałam że to będzie strata czasu Zostając wegetarian-ką odetchnęłam głęboko że nie będę musiała chodzić do tak okropnego miejsca w ktoacuterym sprzedaje się zwłoki zwierząt i wpatrywać się w nie szukając czegoś na swoacutej posiłek Za to z przyjemnością odkrywałam wiele smakoacutew i daroacutew diety roślinnej Nie mogłam się wte-dy nadziwić całemu temu bogactwu ktoacuterego przedtem nie znałam Zachwycałam się roacuteżnymi odmianami kasz fasolek soczewic makaronoacutew i roacuteżnymi rodzajami warzyw oraz owocoacutew Mo-jej drodze do weganizmu towarzyszyło czytanie odpowiedniej literatury i obserwacje swojego ciała Pamiętam że zaczytywałam się w cza-sopiśmie bdquoWegetariański światrdquo książce Ma-rii Grodeckiej bdquoWszystko o wegetarianizmierdquo i w wielu innych Miałam roacutewnież duże wspar-

cie od znajomych oraz mojego męża z ktoacuterym wspoacutelnie przełamywałam wiele stereotypoacutew

Jajka odstawiłam będąc jeszcze wegetarian-ką Przecież tkwi w nich zarodek nowego życia Mleka właściwie nigdy nie lubiłam W tym miejscu chciałabym podziękować moim rodzicom że dawali mi sporą dozę wolności we wszystkim nie zmuszając do niczego To sprzyja odkrywaniu O stronie etycznej bdquonabiałurdquo mało wiedziałam bo niby skąd Żyłam w mieście i nie miałam kontak-tu z tymi pięknymi i inteligentnymi zwierzę-tami Dowiedziałam się o tym dużo poacuteźniej będąc już weganką co tylko potwierdziło moacutej wyboacuter sposobu życia Wiele argumentoacutew dostarczyła mi roacutewnież książka dr Kishare Sharmy bdquoMleko ndash cichy mordercardquo

Stając się weganką mogłam zauważyć pew-ne pozytywne zmiany w moim ciele Zniknę-ły problemy z ciągle opoacuteźniającą się i bolesną

Co ma pani

w tym termosie

SPOŁECZEŃSTWOPEJZAŻ Co ma Pani w tym termosie


miesiączką oraz cysta na jajniku Mam poczu-cie lekkości Czuję się bliżej natury Stałam się wrażliwsza na jej pozytywne wpływy i zaczęłam doceniać w pełni jej piękno

Najgorsze przeważnie są początki I tak było w moim przypadku Musiałam odpowiadać na pytania licznych ludzi tych z rodziny i dalszego otoczenia W środowisku zawodowym i w rodzi-nie byłam jedyną weganką Nie należę do osoacuteb bardzo śmiałych a tu musiałam bronić swoje-go stanowiska i tych ktoacuterzy bdquogłosu nie mająrdquo może nie zawsze będąc przekonująca

Wiedziałam że jako weganka jestem pod ob-serwacją wielu a mnie zależało na tym żeby pokazać im że ta dieta jest dla wszystkich więc nigdy nie uskarżałam się na zdrowie starałam

się tryskać energią Zdarzały się czasami lekkie przeziębienia (rzadsze niż przedtem) ktoacutere mo-głam wyleczyć za pomocą naturalnych metod Herbata malinowa lub z cytrynką czosnek pie-truszka cebula olejki eteryczne ciepłe kąpiele To dziwne że gdy ludzie jedzący zwierzęta cho-rują biorąc tony antybiotykoacutew lub przechodzą liczne zabiegi uważa się to za normę Ale gdy choruje weganin to wtedy sprawa jest już prze-sądzona ndash na pewno to sprawa diety Na swojej drodze zawodowej spotkałam jednak cudowną

osobę moją kierowniczkę ktoacutera była bardzo otwartą kobietą Dowiedziałam się poacuteźniej od niej właśnie o tym jak spostrzegane są choroby u wegan Broniła mnie jednak moacutewiąc innym zainteresowanym ndash No tak choruje ale leczy się naturalnymi metodami bez żadnych powi-kłań

W czasie swojego życia pracowałam w roacuteżnych placoacutewkach z dziećmi W niektoacuterych musiałam chodzić z dziećmi na stołoacutewkę Zawsze zabiera-łam ze sobą wtedy termos z jedzeniem Wzbu-dzało to zainteresowanie wspoacutełpracownikoacutew Docierały do mnie pytania typu bdquoPani Renato a co ma pani w tym termosierdquo Zmęczona tymi powtarzającymi się sytuacjami pewnego dnia odpowiedziałam (choć może zabrzmiało to nie-grzecznie) ndash Dżdżownice

W zakładach pracy jest zwyczaj urządzania imienin czyli słodkiego poczęstunku Ja roacutew-nież je przygotowywałam W pamięci utkwiło mi jedno pytanie jednej z moich wspoacutełpracow-niczek ktoacutere padło w związku z ciastem ndash Pani Renato a czego tu nie ma

Teraz wiem że te wszystkie moje starania do-ciekania oraz liczne zaczepki ze strony innych ludzi miały mnie wzmocnić w mojej postawie Z biegiem czasu stałam się bardziej kompetent-

Wysubtelniła się wrażliwość kubkoacutew smakowych i węchowychZmienił się zapach mojego ciała na przyjemniejszy delikatniejszy

Mogę teraz bez poczucia winy patrzeć zwierzętom w oczy



na w dziedzinie weganizmu udzielając odpo-wiedzi na pytania Poznałam też liczne tajniki wegańskiej sztuki kulinarnej ktoacuterymi mogę dzielić się z innymi obserwując przy tym ich zaskoczenie że coś tak pysznego można zrobić wykorzystując tylko produkty roślinne

Teraz odkrywam wraz ze swoim mężem tajni-ki surowej diety wegańskiej znanej jako wita-rianizm lub raw food

Renata Lipińska

Opowiadanie jest laureatem konkursu bdquoMoja wegańska historiardquo

wybrane przez bdquoOrganicrdquo Za od-krycie wegańskiej ścieżki od kuchni

dosłownie i w przenośni roacutewnież poprzez ukaza-

nie reakcji otoczenia na weganizm i proacuteby pokonania stereotypoacutew na

temat diety


Dziękujemy sponsorowi nagrody OnlyNaturepl za ufundowanie zesta-woacutew tofu Lord of Tofu

dla laureatoacutew konkursu


Czy naprawdę chronią delikatną skoacuterę dziecka

Zaraz po pieluszkach jednorazowych jest to produkt najczęściej kupowany przez rodzicoacutew Są one używane przy każdej okazji do wyciera-

nia brudnych rączek oczyszczania twarzy czy podcierania pupy przy zmianie pieluszki Są ta-nie więc zawsze pod ręką ładnie opakowane a po użyciu wystarczy wyrzucić do kosza Dla niemowląt są roacutewnież doskonałą formą rozryw-ki lub ukojenia podczas ząbkowania wprost

Chusteczki nawilżające pielęgnacja pełna niespodzianek

fot sxchuCynthia Turek

RODZINAW ZGODZIE Z NATURĄ Chusteczki nawilżające


idealne do żucia Dziennie zużywamy średnio 10-15 sztuk a nawet więcej

Sklepowe poacutełki uginają się od roacuteżnych marek rodzajoacutew czy kompozycji zapachowych chuste-czek Do zakupu zachęcają nas kolorowe obraz-ki z postaciami z bajek egzotyczne zapachy czy budzące zaufanie hasła bdquoDelikatne jak jedwabrdquo bdquoNaturalne z aloesemrdquo itp Za jedno opakowa-nie z tą samą liczbą sztuk możemy zapłacić 4 10 lub nawet 40zł

Pokusa

Czym tak naprawdę kierujemy się przy zakupie chusteczek nawilżających ceną zapachem czy stopniem wilgotności

Czynnik ekonomiczny To głoacutewne kryterium ponieważ chusteczek zużywamy dużo szukamy produktu ktoacutery nie będzie nas finansowo ob-ciążał Niestety nie płacąc zbyt wygoacuterowanej ceny nie myślimy o oszczędności ilościowej ndash produkując masę niepotrzebnych śmieci Więk-szość chusteczek jest produkowanych z do- mieszkami plastiku ktoacutery powoduje że nie ule-gną one biodegradacji

Zapach Jesteśmy na niego bardzo wrażliwi Ładny bukiet zapachowy kojarzy się nam z przy- jemnością Jeżeli jakiś produkt a właściwie jego zapach przypadnie nam do gustu to pod-świadomie będziemy uważali go za najlepszy

Wilgotność Już z samej nazwy kupujemy chusteczki wilgotne nawilżane lub nawilżają-

ce więc oczekujemy od nich aby takimi były Teoretycznie większość spełnia te wymagania Chociaż bardzo często się zdarza że niektoacutere produkty są wilgotne tylko przez kilka dni albo tak mokre że aż kapią i pozostawiają nieprzy-jemną lepką warstwę na skoacuterze

Skład

Czy kupując chusteczki zastanawiamy się nad tym z czego tak właściwie się składają Dzięki czemu zawdzięczają swoacutej piękny zapach Dla-czego usuwają tłuszcz i brud Jak często odpo-wiedzi na te pytania szukamy w składzie ktoacutery jest podany na opakowaniu Niestety czasem dobre chęci nie wystarczą ndash lektura składu chusteczek jest dla większości ro-dzicoacutew całkowicie niezrozumiała Producent ma obowiązek podać skład według międzynarodo-wego standardu opisu składu kosmetykoacutew INCI Zawiera on nazwy chemiczne angielskie i łaciń-skie Skład produktu jest uporządkowany z uw- zględnieniem koncentracji poszczegoacutelnych skła- dnikoacutew w produkcie Na początku są wymienio-ne składniki ktoacuterych jest najwięcej a na końcu te ktoacuterych jest najmniej

fot sxchuroli seeger



Analizując rynek chusteczek nawilżających w Polsce możemy podzielić je na kilka katego-rii

1) tradycyjne2) typu sensitive (dla osoacuteb uczulonych i skłon-nych do alergii)3) luksusowe (produkty powyżej 30 zł za opa-kowanie)

Tradycyjne chusteczki Kierowane dla dzieci i niemowląt ktoacutere nie wykazują żadnych reak-cji alergicznych nie mają atopowego zapalenia skoacutery oraz innych problemoacutew skoacuternych Czyta-jąc ich skład możemy się natknąć na substan-cje chemicznye ktoacutere powinny nas zaniepokoić

emulgatory czyli glikole PEG (polietanowe) oraz PPG (polipropelynowe) Są to substancje myjące pozyskiwane z niezwykle trującego i ra- kotwoacuterczego gazu o nazwie Ethylenoxid ktoacutery ma zdolność uszkadzania struktury komoacuterek Częste stosowanie tych substancji na skoacuterze skutkuje osłabieniem jej warstwy ochronnej i zwiększa jej przepuszczalność

ropa naftowa i jej pochodne silikon parafi- na oraz oleje mineralne (Mineral oil Petrola-tum Paraffin Oil Paraffinum liquidum) Or-ganizm nie potrafi ich ani unieszkodliwić ani usunąć dlatego je magazynuje głoacutewnie w ner-kach wątrobie oraz węzłach chłonnych Zaty-kają pory utrudniając wymianę gazową i meta-boliczną w skoacuterze

syntetyczne konserwanty ndash występują pod roacuteż-nymi nazwami ktoacutere kończą się wyrażeniem PA-RABEN np Butylparaben Methylparaben itp lub Methyldibromoglutaronitrile Imidazolidi-nyl Urea Diazolidinyl Urea Sodium Benzoate Cetylpyridinium Chloride Benzoic Acid Chlor-hexidine Methylchloroisothiazolinone Methy- lisothiazolinone Triclosan 2-Brom-2-Nitro-propane-13Diol Cetrimoniumbromide U osoacuteb z wrażliwą skoacuterą oraz niemowląt chemiczne konserwanty mogą powodować podrażnienia zaczerwienienia oraz pieczenie skoacutery

SLS (Sodium Lauryl Sulfate) i SLES (Sodium Laureth Sulfate) środki powierzchniowo czyn-ne syntetyczne detergenty ułatwiające pienie-nie Powodują podrażnienie i przesuszenie skoacute-ry oraz zaburzenia w wydzielaniu łoju i potu

alkohol ndash występuje w roacuteżnych postaciach jako konserwant lub substancja zapachowa (Benzyl Alkohol Methylheptincarbonat 3-Me-thyl-4- 266-trimethyl-2-cyclohexen-1-yl 3-bu-ten-2-one Eichenmoosextrakt Phenoxyetha-nol) Nie powinien pojawiać się w chusteczkach ponieważ ma działanie silnie drażniące skoacuterę Nie wolno przecierać oczu chusteczkami ktoacutere

fot sxchuJustyna Furmanczyk



mają w składzie powyższe substancje

perfume lub fragrance ndash pod tymi pojęciami może się kryć ok 2500 substancji roacuteżnego typu Im bardziej wymyślny zapach lub kolor pro-duktu tym ilość użytych chemikalioacutew wzrasta Są one odpowiedzialne za powstawanie reakcji alergicznych nawet u zdrowych dzieci

wyciągi roślinne takie jak aloes rumianek nagietek ogoacuterek lawenda Wskazanie tych substancji na opakowaniu ma głoacutewnie na celu przekonanie klienta iż produkt jest naturalny Stężenie tych składnikoacutew jest jednak niewielkie (brak informacji w składzie) a ich zapach uzy-skiwany jest ze sztucznych aromatoacutew Ważne jest pochodzenie takiego surowca jak był upra-wiany i przetworzony Jeżeli roacutewnież w pro- cesie pełnej chemizacji jest bezwartościowy dla skoacutery

Chusteczki typu sensitive Powinny zawie-rać jak najmniej substancji drażniących Nie-stety produkty przeznaczone dla alergikoacutew mają skład bardzo zbliżony do swoich tradycyj-nych odpowiednikoacutew Znajdujemy w nich alko-hol silne konserwanty surfaktanty oraz ropę naftową pod roacuteżnymi postaciami Przy zakupie tego typu chusteczek dla naszego małego alergi-ka powinniśmy zwracać uwagę przede wszyst-kim na skład a nie tylko na nazwę ktoacutera może być myląca

Produkty luksusowe W przypadku chus-teczek nawilżających w bardzo niskiej cenie nie powinno nas dziwić to że zawierają naj-

tańsze i jakościowo najgorsze komponenty W droższych produktach mogą kryć się skład-niki wyższej kasy lub pochodzenia naturalnego np olej kokosowy zamiast sztucznej substancji powierzchniowo czynnej (SLS) Jeżeli jednak na znajdziemy na etykiecie informacji że składnik jest lepszej jakości lub organiczny nie łudźmy się że mamy do czynienia z bdquolepszymrdquo produk-tem Roacuteżnica w cenie może być uwarunkowana jedynie marką producenta

Co jest najbardziej zastanawiające wszystkie produkty mają atest PZH a część z nich pozy-tywną opinię i rekomendację IMiD

Specjalistyczne badania naukowe przeprowa-dzone w Stanach Zjednoczonych dowiodły że większość dostępnych na tamtym rynku chu-steczek nawilżających ma skład negatywnie wpływający na zdrowie

W poszukiwaniu alternatywy

Obecnie większość tradycyjnych kosmetykoacutew ma swoje ekologiczne odpowiedniki Podobnie jest z chusteczkami nawilżającymi Na rynku jest już kilka producentoacutew oferujących ekolo-giczne chusteczki Co je wyroacuteżnia

nie zawierają alkoholu bez sztucznych substancji zapachowych i ko- nserwujących na bazie certyfikowanych ekologicznych składnikoacutew (aloes rumianek nagietek lawen-da) ulegają biodegradacji



występują także w wersji całkowicie natural-nej bez jakiegokolwiek zapachu

Chusteczki te mogą być stosowane przez dzieci z alergią lub egzemą Ich naturalny skład daje roacutewnież pewność że nawet jeżeli chusteczki zostaną przypadkiem bdquozjedzonerdquo lub bdquowyssa-nerdquo nie spowodują silnego zatrucia Można je używać do wycierania twarzy oraz okolic oczu Koszt eko chusteczek to wydatek około 18-25 zł w zależności od producenta i ilości sztuk w opa-kowaniu

Idealnym rozwiązaniem są roacutewnież chustecz-ki wielokrotnego użycia Uszyte z delikatnego bambusa lub bawełny organicznej mają wiele zalet ekologiczne ndash wielokrotnego użytku przyjemne dla maluszka ndash zamoczone w ciepłej wodzie z dodatkiem delikatnego my-dełka będą miłym doznaniem podczas zmiany pieluszki ekonomiczne ndash kupujemy raz a starcza-ją na niezliczoną liczbę użyć łatwe w użytkowaniu ndash pierzemy razem z innymi rzeczami lub pieluszkami wielorazo-wymi Wybierając się po kolejne zakupy pieluszkowo--chusteczkowe warto zwroacutecić uwagę na skład produktu Czasami lepiej kupić droższy pro-dukt o dobrej jakości i używać go racjonalnie niż dużą ilość byle czego szkodząc przy tym dziecku i środowisku naturalnemu

Monika Kosowska


Naturalna pielęgnacja ndash nie tylko maluszka

Ekologiczne chusteczki nawilżające z alo-esem 72 szt Jackson Reece

Wyprodukowane z certyfikowanych kompo-nentoacutew roślinnych aloesu (ochładza) olejku z drzewa herbacianego (działanie antybak-teryjne) oraz lawendy (koi zmysły) Opako-wanie oraz same chusteczki ulegają w 100 biodegradacji Cena 2190 Kupisz w wwweko-maniapl

Chusteczki oczyszczająco-nawilżające 50 szt Natracare

Delikatna bawełna organiczna skuteczne oczyszcza skoacuterę Ekologiczny olejek w moreli wyciąg z kwiatu lipy i rumianku odświeżają skoacuterę BiodegradowalneCena 2459 złkupisz w wwwpieluszkarniapl

materiały promocyjne firm


To smutne że w naszym społeczeństwie tak mało uwagi poświęca się odżywianiu najsłab-szych ndash dzieci i ludzi starszych Podaje im się sztucznie wyproduko-wane gotowe odżywki konserwy tzw słoicz-ki mrożonki a nawet żyw-ność z mikrofali

Podobnie jak w przypadku niemowląt u dzie-ci w wieku przedszkolnym ważne jest by wzmocnić cały układ trawienny organizmu Śledziona i żołądek odgrywają szczegoacutelnie ważną rolę z zachowaniu zdrowia rekonwa-lescencji po chorobie a zwłaszcza w rozwoju dziecka Śledziona pozyskuje energię i sub-stancje odżywcze z pokarmu i przekształca je we własną energię i substancje ciała Dzięki temu może powstać krew tkanki mięśnie i wszystkie pozostałe części organizmu Dla fizycznego i psychicznego rozwoju dziecka jest sprawą najwyższej wagi by pozyskać wystar-czającą ilość energii z pożywienia Z drugiej strony proces trawienia powinien zużywać jak najmniej energii ponieważ układ trawienny

dziecka dopiero się rozwija i nie zdążył jeszcze w pełni wykształcić funkcji trawiennych

Nawet drobne błędy w odżywianiu mogą

prowadzić do poważnych do-legliwości Jeśli dziecko zjadło za dużo produktoacutew zimnych i wy- chładzających

łatwo może dojść

Odżywanie małego dziecka czas na wzmocnienie

fot sxchuS Brumley

W obliczu zanieczyszczenia środowi-

ska naturalnego nieustannego pośpiechu

przeciążenia związanego ze szkołą i trudnych

relacji rodzinnych w naszym społeczeństwie

odporność fizyczna i psychiczna dzieci jest

nadwyrężana a błędy popełniane w pierw-

szych latach życia dziecka są ciężkie do

nadrobienia

do przeziębienia kataru zapalenia ucha czy biegunki Termicznie zimne pokarmy bardzo osłabiają pracę śledziony i żołądka obniżając tym samym znacznie odporność

RODZINAW ZGODZIE Z NATURĄ Odżywianie małego dziecka


Produkty wychładzające i osłabiające odpor-ność- nabiał fermentowany jogurty kefiry maślan-ki mleko zsiadłe- cukier mioacuted- owoce cytrusowe- owoce krajowe surowe- duża ilość surowizny w diecie- soki owocowe- lody- zimne napoje szczegoacutelnie słodzone

Piramida zdrowego żywienia

Istotnym aspektem zdrowego żywienia jest urozmaicone zestawienie produktoacutew W ide-alnej sytuacji dieta zdrowego człowieka mniej więcej powinna składać się z ok30-40 zboacuteż pełnoziarnistych w postaci całe-go ziarna kasz płatkoacutew a nie w postaci pro-duktoacutew z mąki tych zboacuteż takich jak pieczywo czy makarony45-55 gotowanych warzyw sezonowych (la-tem częściej surowe)10 owocoacutew rodzimych występujących w da-nym sezonie (czasem latem mogą być spożywa-ne na surowo w zimnym okresie najlepsze są kompoty bez cukru i duszone owoce)10 roślin strączkowych czerwona zielona i brązowa soczewica cieciorka fasolka azuki i mung groch fasola zwykła itd3 oleje tłoczone na zimno produkty fermen-towane kiszona kapusta biały i czerwony barszcz miso tempeh ndash wspomagają nasze własne bakterie jelitowe w syntetyzowaniu wi-taminy B12

2 innych składnikoacutew bull orzechy i nasiona oleiste (pestki dyni słonecznika siemię lniane sezam wiesiołek) bull glony morskie - ich niewielka ilość neu-tralizuje metale ciężkie wchłaniane przez nas z powodu zanieczyszczenia środowiskabull jaja z hodowli ekologicznych (bardzo do-brze przyswajalne białko)bull masło naturalnebull przyprawy soacutel nierafinowana morska lub kopalna ograniczona do minimum na po-czątku wskazane odstawienie soli w ogoacutele bull grzyby świeże i suszone ziołabull herbaty ziołowebull kawa zbożowa

fot sxchuHorton Group



A co z mięsem ndash porada dla nie wegetarian

Wielu rodzicoacutew obawia się wykluczenia mięsa z diety dziecka niedoboroacutew białka w organi-zmie Warto jednak wiedzieć że odpowiednie zestawienie pokarmoacutew sprawia że łączą się ze sobą aminokwasy i budowane są białka o roacutew-nie dobrej wartości jak te pochodzące z mięsa

Korzystne połączenia dające pełnowartościowe białkabull Produkty zbożowe z fasolą i grochembull Ryż i kasze z sezamembull Warzywa i kasza jaglanabull Warzywa i kukurydzabull Chleb pełnoziarnisty z masłem orzechowymbull Warzywa z kiełkami pszenicy

Odpowiednie zestawienie białek niepełnowar-tościowych poprawia ich wykorzystanie Liczy się zatem nie ilość lecz jakość białek

We wspoacutełczesnym świecie wielkiego dobrobytu jemy zdecydowanie za dużo mięsa Jeśli jednak nie czujesz się na siłach wprowadzenia diety bezmięsnej u dziecka nie masz doświadczenia w diecie wegetariańskiej lub wegańskiej posta-raj się na początek ograniczyć posiłki mięsne do

2-3 razy w tygodniu np w postaci zup Waż-ne by było to mięso z hodowli ekologicznych bo niestety to ktoacutere jest dostępne w normalnych sklepach zawiera bdquowybuchowąrdquo dawkę hormo-noacutew antybiotykoacutew i pestycydoacutew Jednocześnie systematycznie zwiększaj posiłki zawierające kasze oraz nasiona strączkowe Wkroacutetce prze-konasz się że dieta twojego dziecka jest peł-nowartościowa mimo rezygnacji z produktoacutew mięsnych

Dodatkowe zasady żywienia

1 Zawsze podaj dziecku ciepłe śniadanie2 Staraj się dążyć do regularnych posiłkoacutew3 Dziecko powinno pić lekkie ziołowe herbatki i kompoty bez cukru zamiast sokoacutew z karto-noacutew wody mineralnej czarnej i zielonej herba-ty

4 Nie podawaj dziecku napojoacutew w trakcie po-siłku rozcieńcza to soki trawienne i roacutewnież wpływa na pogorszenie trawienia5 Nie pospieszaj dziecka podczas jedzenia daj mu dokładnie przerzuć pokarm6 Kupuj produkty bez konserwantoacutew i sztucz-nych barwnikoacutew7 Unikaj surowych produktoacutew szczegoacutelnie w porach zimnych8 Jedz zgodnie z porami roku i szerokością geo-

Przekonasz się że dieta twojego dziecka jest pełno-wartościowa mimo rezygnacji z produktoacutew mię-

snych



graficzną Prawidłowo należy jeść w każdej po-rze roku to co jest dostępne w danym obszarze klimatycznym 9 Wyklucz sztuczne słodziki10 Nie zastępuj mięsa gotowymi produktami z soi ktoacutere są dostępne w sklepie pod postacią pasztetoacutew czy krajanki sojowej Wartościowe produkty sojowe to miso sos sojowy Tamari lub Shoyu tofu 11 Nie używaj mrożonek są pozbawione ener-gii życiowej pokarmu12 Nigdy nie używaj mikrofali13 Wprowadź pełne ziarna zboacuteż ryż natural-ny (brązowy) kaszę jaglaną orkisz jęczmień i owies bezłuskowy kaszę gryczaną amarantus i quinoa14 Zamień mąkę białą na mąkę razową (na po-czątku mieszaj mąki w roacuteżnych proporcjach)15 Zamień soacutel białą na soacutel nierafinowaną czyli nieoczyszczoną (bogatą w składniki mineralne i pierwiastki śladowe) 16 Zamień biały cukier rafinowany na niera-finowany cukier trzcinowy a jeszcze lepiej na słoacuted ryżowy i jęczmienny syrop buraczany ku-

kurydziany i klonowy 17 Zamień olej rafinowany na oliwy i oleje z tłoczone na zimno 18 Nie podawaj dziecku produktoacutew przetwo-rzonych przemysłowo homogenizowanych pasteryzowanych w wysokiej temperaturze instant (czyli rozpuszczalnych bez konieczno-ści gotowania) genetycznie zmodyfikowanych napromieniowanych i głęboko mrożonych

Mit o nabiale co wzmacniania kości

Osteoporoza odwapnienia kości w krajach zachodnich nasila się w zastraszającym tem-pie Dzieje się tak mimo że większość ludzi za radą lekarzy i dietetykoacutew a co gorsza reklam spożywa ogromne ilości nabiału w postaci ser-koacutew jogurtoacutew i mleka To nieprawda że na-biał wzmacnia kości Na szczęście coraz więcej moacutewi się że mimo iż nabiał zawiera dużo wap-nia upośledza znacząco proces odkładania się tego pierwiastka w kościach Dobrze skompono-wana dieta beznabiałowa dostarcza absolutnie wystarczającą ilość wapnia dla organizmu

Żywieniowe pułapki nie tylko dziecka

Smak słodki ma działanie budujące energię układu trawiennego jeśli jest w postaci natu-ralnych zboacuteż owocoacutew i warzyw Cukier i słody-cze (z zawartością cukru) oraz lody wszystkie napoje schłodzone soki owocowe i owoce połu-dniowe mają wychładzające działanie i niszczą energię trawienną śledziony i żołądka a także fot sxchuPeter Galbraith



są przyczyną osłabienia odporności i alergii Jest to na rękę producentom słodyczy ponie-waż im słabsza śledziona tym większa ochota na słodycze Dodatkowo cukier podrażnia układ nerwowy i powoduje zużycie ważnych dla orga-nizmu witamin i soli mineralnych Przyspiesza spadek poziomu energii mimo że pierwsze wrażenie po zjedzeniu czegoś słodkiego pobu-dza

Najlepszym napojem jest ciepła przegotowana woda niesłodzony kompot lub słaba herbatka ziołowa też niesłodzona Wszystko co dosta-je się do żołądka żeby mogło być dobrze stra-wione musi zostać podgrzane do temperatury 37 stopni Jest to olbrzymi wydatek energii ze

strony organizmu dlatego lepiej pić napoje lek-ko ciepłe Świeże soki owocowe bardzo wychładzają orga-nizm szczegoacutelnie śledzionę i żołądek tak ważne dla zdrowia Osłabiają odporność Surowe wa-rzywa i owoce są z kolei ciężko strawne a zawa- rte w nich witaminy bardzo ciężko przyswajal-ne

Jeśli dajesz dziecku mięso nabiał i przetwo-rzone produkty wiedz że soacutel ktoacutera znajduje się we większości seroacutew kiełbas szynki goto-wych sosoacutew kostek rosołowych vegecie ket-

chupie chipsach obniżają poziom energii oraz wysuszają soki i krew Psują delikatny zmysł smaku

Soja charakteryzuje się jednym z najwyższych związkoacutew fitynowych (upośledzają przyswaja-nie np wapnia i żelaza) spośroacuted zboacuteż i roślin strączkowych Jedynie długa fermentacja ob-niża ich poziom Zawiera także dużo toksyn ndash inhibitoroacutew enzymoacutew ktoacutere blokują działanie trypsyny i innych enzymoacutew koniecznych do trawienia białek Soja w obecnych czasach jest modyfikowana genetycznie (ta informacja jest często pomijana na opakowaniach ndash 90 świa-towej produkcji soi jest genetycznie modyfiko-wana)

Czas na zboża

Kasza jaglana (proso) jako jedyna wśroacuted kasz jest zasadotwoacutercza co jest bardzo korzystne szczegoacutelnie jeśli dieta obfituje w pokarmy kwa-sotwoacutercze Obfituje ona w witaminy z grupy B lecytynę oraz substancje mineralne wapń fos-for potas żelazo Najkorzystniejszy jest chyba tutaj skład aminokwasowy Kasza jaglana za-wiera bowiem znaczne ilości tryptofanu Jako

Świeże soki owocowe bardzo wychładzają orga-nizm szczegoacutelnie śledzionę i żołądek



że niedoborowy poziom tego aminokwasu wy-stępuje u wszystkich roślin strączkowych po-trawy z kaszy jaglanej oraz fasoli grochu soi dostarczają doskonałego pełnowartościowego białka Kukurydza (kasza polenta) jest bardzo cen-ną rośliną o wszechstronnym zastosowaniu w żywieniu Zawiera wiele roacuteżnorodnych skład-

nikoacutew odżywczych min soacuted potas magnez mangan żelazo miedź fosfor wapń niektoacutere witaminy z grupy B witaminę C Kaszka ku-kurydziana służy do zagęszczania sokoacutew i bu-dynioacutew a także do pieczenia ciast W krajach Ameryki Łacińskiej piecze się z niej chleb plac-ki i naleśniki W poacutełnocnych Włoszech polenta

zrobiona z mąki i kaszki kukurydzianej wody i soli jest codziennym pożywieniem tamtejszej ludności Rumuni przygotowują z niej mamały-gę Ziarno kukurydzy ma wiele wartości odżyw-czych Zawiera wiele białka oraz większość wi-tamin i mikroelementoacutew Ale uwaga jest często modyfikowana genetycznie Ryż pełnoziarnisty dostępny w odmianie dłu-go- i okragłoziarnistej oraz słodkiej Wszystkie jego rodzaje wzmacniają energię Nawilżają i regenerują skoacuterę oraz wzmacniają trawienie Jego ziarno jest samo w sobie zharmonizowane i zroacutewnoważone nie wytwarza wilgoci w orga-nizmie Jest doskonałym lekiem na jelito grube wzmacnia śledzionę i żołądek Zawiera w sobie witaminy i substancje mineralne Ugotowanie go wymaga znacznie więcej czasu niż ryżu bia-łego W zależności od gatunku nawet do 45 mi-nut Jest bezglutenowy lekkostrawny Wyroacutew-nuje poziom cukru we krwi i obniża ciśnienie Ryż okrągły Termicznie ciepły wzmacnia śledzionę i jest wskazany dla osoacuteb spokojnych marznących bardzo łakomych na słodycze Ryż słodki pełnoziarnisty jest termicznie cie-pły zawiera bowiem więcej białka i kwasoacutew tłusz-czowych niż inne odmiany ryżu Polecany w okresie rekonwalescencji ogoacutelnego osłabienia Moż-na stosować jako dodatek do zwykłego pełno-ziarnistego ryżu Po ugotowaniu jest klejący Pszenica i orkisz (odmiana pszenicy) mają działanie nawilżające i chłodzące zwłaszcza na wątrobę woreczek żoacutełciowy i serce Uspokajają

Ziarna orzechy rośliny strączkowe ndash tego nie może zabraknąć w jadłospisie dziecka Fot sxchujubenica



umysł przeciwdziałając wewnętrznemu niepo-kojowi i nadpobudliwości Pszenica jest bardziej wychładzająca Skutecznie działają na osoby ze skłonnością do zaburzeń snu ktoacutere nie potrafią się rozluźnić wieczorem i przez cały dzień są na wysokich obrotach Owies wzmacnia śledzionę Ma bardzo silne działanie dynamizujące energię ciała i umysłu Jest rozgrzewający Idealny w postaci płatkoacutew Ma szczegoacutelnie korzystne działanie u osoacuteb apa-tycznych Osoby ktoacutere dużo śpią i są raczej wą-tłe odnoszą pożytek dzięki wzmacniającemu działaniu np śniadania z płatkoacutew owsianych

z dodatkiem duszonych owocoacutew i orzechoacutew Kasza gryczana palona ma działanie roz-grzewające idealna na porę zimową Charak-teryzuje się dużą zawartością białka tłuszczu składnikoacutew mineralnych i witamin z grupy B Kasza gryczana zawiera związki mineralne wapnia żelaza fosforu potasu i miedzi oraz witaminy B1 i PP Stanowi wspaniały dodatek do obiadoacutew i dań gorących podana z sosem i suroacutewkami stanowi pełnowartościowy bogaty w witaminy i składniki mineralne posiłek Amarantus (szarłat ) nazywa się ostatnio zbo-żem 21 wieku pomimo że jest to jedna z najstar-

szych roślin uprawnych świata Okazuje się że szarłat zawiera bardzo drobną frakcję skro-bi dzięki czemu jest ona łatwostrawna i szy- bko dostarcza organizmowi energii Ponadto zawartość składnikoacutew mineralnych takich jak magnez wapń fosfor i potas jest w amaran-tusie znacznie wyższa niż np w pszenicy Do niewątpliwych zalet produktoacutew z ziarna szar-łatu można roacutewnież zaliczyć wysoką zawartość błonnika i łatwo przyswajalnego białka Jest to białko o niezwykle wysokim stopniu przyswa-jalności ktoacuterego ilość podczas odpowiednich procesoacutew technologicznych nie obniża się Jego wartość wynosi 75 Dla poroacutewnania wartość

białka zawartego w mięsie 70 w mleku 72 Pod względem ilości żelaza amarantus prze-wyższa wszystkie rośliny (15 mg w 100 g nasion - dla poroacutewnania w mięsie wołowym i cielęcym ok 25 mg w 100g) Nie zawiera glutenu Quinoa (komosa ryżowa) pochodzi z Ameryki Południowej Niezwykle przez nich cenione zo-stało nazwane bdquomatką zboacuteżrdquo Quinoa rozgrzewa i wzmacnia całe ciało Zalecane szczegoacutelnie oso-bom ze skłonnością do przeziębień Według tra-dycyjnej medycyny chińskiej posiada smak słod-ki i kwaśny jest termicznie ciepłe i wzmacnia nerki W poroacutewnaniu z innymi zbożami Quinoa posiada największą zawartość białka Zawiera

Kasza gryczana palona ma działanie rozgrzewające ide-alna na porę zimową Charakteryzuje się dużą zawartością

białka tłuszczu składnikoacutew mineralnych i witamin z grupy B



więcej wapnia niż mleko i najwięcej tłuszczoacutew spośroacuted wszystkich zboacuteż Stanowi bogate źroacutedło żelaza fosforu witaminy E i witamin z grupy B Doskonałe dla wegetarian zwłaszcza tęsk-niących w zimie do odżywczego i dodającego sił pożywienia

Jak widać nie samymi białym pieczywem cze-koladowymi chrupkami z mlekiem i szynką z wątpliwego źroacutedła śniadanie małego przed-szkolaka stoi nie wspominając o jego diecie

Dominika AdamczykO autorce

dietetyk TCM prowadzi Akademię Zdrowego Odży-wiania TAO ZDROWIA organizuje kursy dietetyki Tradycyjnej Medycyny Chińskiej warsztaty goto-wania wg Pięciu Przemian wyjazdy warsztatowe Prowadzi firmę cateringową ZDROWE DZIECIA-KI ze zdrowym jedzeniem dla przedszkoli i szkoacuteł wwwtaozdrowiapl tel 602 35 36 13

Zapraszamy na wakacyjny wyjazd

z TAO ZDROWIA

Kazimierz Dolny 10-14082011

sbquo

bull warsztatygotowaniawgPięciu

PrzemianiwykładyzdietetykiTrady-

cyjnejMedycynyChińskiejndashDominika

Adamczyk

bull ćwiczeniaenergetyczneVEDO

(samouzdrawianie)iwykładyzfilo-

zofiiTradycyjnejMedycynyChińskiej

-PawełCynk-Borucki

Zdrowy zestaw śniadaniowy przedszkolaka ndash na słodko ale bez

cukru

SklepDietetycznypl poleca

Zamiast majonezu

Ketchup dla dzieci bio bez cukru z nektarem jabłkowym

Zwergenweise

Cena 1469 zł za 500 ml

Zamiast napoju

Sok dla dzieci na mocne ko-ści z wapniem i witaminą C

Rabenhost


Owocowy sok Rumiane Policzki bio z dodatkiem miodu - bogaty w żelazo Ra-

benhorstCena 429 zł za 200 ml

Kipi kasza ndash kipi konkursWygraj zestaw śniadaniowy przed-

szkolaka

Odwiedź SklepDietetycznypl zapo-znaj się z działem bdquoKaszerdquo a następnie zaproponuj obiad z wykorzystaniem jednej z kasz z oferty sklepu Prześlij przepis oraz zdjęcie potrawy na ad-res redakcjaorganicmagazinepl

(tytuł maila bdquoKipi kaszardquo) Na pomysły czekamy do 22 lipca Trzy najlepsze przepisy nagrodzimy prezentowa-

nym zestawem przedszkolakapromocja



LIGHT ZDROWIE I URODA

Uroda

Krem wzmacniający AA ECO antyalergiczny 50 ml

Zawiera organiczny ekstrakt z pomidora ktoacutery skutecznie

chroni skoacuterę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV oraz zanieczyszczonego środo-wiska Bez olejkoacutew eterycznych

parabenoacutew i innych konser-wantoacutew Cena ok 32 zł

Soleil emulsja do opalania SPF20 Sante Naturkosmetik 100 ml dla

całej rodziny

Zawiera filtr mineralny pielęgnu-jące olejki z jojoby i migdałoacutew oraz wyciągi z aloesu i jagoacuted

Goji ktoacutere chronią skoacuterę przed podrażnieniami i łagodzą zaczer-wienienia W bardzo praktycznym

opakowaniu z pompką do do-kładnego dozowania

Cena ok 50 zł

zdrowieŻel do stoacutep i noacuteg z kasztanowcem i mentolem 75 ml FITNE

Kombinacja wyciągu z kasztanow-ca i żywokostu z kamforą

i chłodzącym mentolem stymulu-je i odświeża Chroni przed two-

rzeniem się nieprzyjemnego zapa-chu Cena 3580

wwwzdrowekosmetykicompl

Żel do zęboacutew z solą morską 75 ml FITNE

Pielęgnuje i chroni zęby naturalnymi składnikoacutew z soli xylitolu i ekstraktu z rumianku Zapobiega proacutechnicy i tworzeniu się kamienia nazębnego Nie zawiera fluoru Cena ok 24 zł

reklama


Naturalny koktajl piękna

Dojrzała śliwka dorodny pomidor a może soczyste

winogrono Dostarcz uro-dzie dobroczynnych wła-

ściwości z rodzimych owo-coacutew i warzyw ndash od zewnątrz

i wewnątrz

Owoce i warzywa są dobre na wszyst-

ko Trudno się bez nich obejść

w kuchni szczegoacutelnie wegetariań-

skiej oraz takiej w ktoacuterej mamy na

uwadze swoje zdrowie i urodę Bo to

co zielone na talerzu jest nie tyl-

ko jego ozdobą ale istotną częścią

posiłku Mało kto jest świadomy że

żelazoktoacutere dostarczamy organi-

zmowi w tradycyjnej diecie tylko

w 30 pochodzi z produktoacutew od-

zwierzęcych Pozostała ilość jest

dostarczana głoacutewnie z nasion oraz

roślin strączkowych

Owoce i warzywa zaskakują nas roacutewnież w urodzie


troskę o skoacuterę wrażliwą i skłonną do alergii z troską o środowisko - co było nie lada wyzwa-niem W składzie AA ECO dominują ekstrakty z owocoacutew i warzyw ktoacutere stosujemy w tradycyj-nych maseczkach pomidor marchewka śliw-ka winogrono dzika roacuteża czy pestki dyni tyle że w wygodnym dla aplikacji wydaniu Egzotyka czy rodzime źroacutedło urody Co wybie-rzemy

Kamila Mularczyk

Uroda z natury

Owoce i warzywa rozgościły się na dobre w uro-dzie Śliwka węgierka nawilży skoacuterę pomidor poprawi koloryt cery oraz opoacuteźni jej starzenie a olej z winogrona zredukuje nadmierne wy-dzielanie sebum lekko złuści odżywi i wygła-dzi naskoacuterekWydawać by się mogło że domowe maseczki są naszym wybawieniem Nie do końca Domo-we maseczki bywają niepraktyczne w podroacuteży i w okolicznościach w ktoacuterych czas jest na wagę złota Kłopotliwa aplikacja kroacutetki termin przy-datności do zużycia spływanie z twarzy czy po-drażnienia skoacuterne ndash nie są to rzadkie historie

Ekologiczne kosmetyki ndash dyskusyjna egzotyka czy rodzime

składniki

Z rozwiązaniem przychodzą do nas firmy ko-smetyczne ktoacutere stosują wyciągi z owocoacutew i warzyw w swoich produktach Naturę znaj-dziemy głoacutewnie w kosmetykach ekologicznych w ktoacuterych znajdziemy przede wszystkim skład-niki egzotyczne takie jak masło shea olej jo-joba czy masło karite Sprawą dyskusyjną

jest to na ile kosmetyk ktoacutery zawie-

ra w sobie składniki z roacuteżnych kon-

tynentoacutew można nazwać przyjaznym

naturze

Z ciekawą propozycją wyszła do miłośniczek ekologicznych kosmetykoacutew polska firma Oce-anic tworząc ekologiczną certyfikowaną mar-kę kosmetykoacutew AA ECO ktoacutera łączy w sobie

LIGHTZDROWIE I URODA Naturalny koktajl piękna

Naturalny koktaj piękna apetyczny konkurs

Warto sprawdzić wpływ AA ECO na urodę Za-praszamy do konkursu ktoacuterego zadaniem jest przygotowanie warzywnego lub owocowego

koktajlu odżywczej bomby dla zdrowia i urody w ktoacuterego składzie znajdziemy pomidory wino-

grona lub śliwki głoacutewnych bohateroacutew linii AA ECO

Prześlij zdjęcie koktajlu oraz jego przepis na adres koktajlorganicmagazinepl ze swoimi

danymi kontaktowymi do 22 lipca

Wśroacuted nadesłanych przepisoacutew trzy nagrodzimy zestawem antyalergicznych ekologicznych

kosmetykoacutew AA ECO oraz opublikujemy w kolejnym numerze bdquoOrganic

regulamin konkursu na wwworganicmagazinepl


LIGHTDOMOWE INSPIRACJE

Riot Lamp ekologiczna lampa Freedom of Creation

Połączenie ekologicznego zaangażo-wania z pokazem możliwości techniki druku 3D Wszystkie elementy oproacutecz klosza i żaroacutewki zrobiono z odzyska-

nych materiałoacutew Cena 1690 zł wwwzoomzoompl

Domowo i folkowo

Najwyższy czas pożegnać się z przaśnym wizerunkiemfolkowych pamiątek i rozglądnąć się za dobrym designem inspirowanym wsią

KAPPA narzuta na łoacuteżko fotel ndash do otulenia i ozdoby

Piękna wielokolorowa KAPPA z Manufaktury wyko-nana ręcznie starannie z roacuteżnokolorowych włoacuteczek Możliwość zamoacutewienia w dowolnym kolorze i rozmia-rze Cena 359 zł wwwterazfolkpl

Bo dobry śmieć nie jest złyStudio projektanckie MOHO

znane jest już na całym świecie min dzięki swoim

awangardowym dywanom Ich dywany

z kolekcji Mohohej o kształ-cie kurpiowskiej wycinanki to jeden z najbardziej spekta-

kularnych sukcesoacutew polskie-go designu ostatnich lat

W Sztuce Beskidzkiej twoacuter-cy inspirują się kulturą

Podlasia Tygiel kultur w tym regionie doprowadził do

przenikania się wzoroacutew bia-łoruskich ukraińskich oraz

nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE

Close Parent pieluszka wielo-razowa nowej generacji

Z budowy przypomina pieluszkę jednorazową ale wykonana jest z naturalnych bezpiecznych dla dziecka materiałoacutew Dzięki sys-temowi sprytnie umieszczonych zatrzaskoacutew pieluszka rośnie wraz

z dzieckiem od urodzenia do nocnika Wygodna łatwa

w obsłudze a jednocześnie ekonomiczna Zdobywca złotego medalu w konkursie czasopisma bdquoPractical Parenting-Praktyczne Rodzicielstwordquo na najlepszą pie-

luszkę wielorazowąCena detaliczna 79 zł wwwekomaluchpl

Praktyczne zabawy z naturą

Domek dla lalek Trzy Myszy

Inspirowany wspoacutełczesną achitekturą Do złożenia i rozłożenia Idealny na wakacje i w deszczowe dni Zrobiony z bardzo wy-

trzymałej tektury Cena 93 zł wwweko-maniapl

BUBBLES amp CREAMS

Luksus i ekologia w jednym Najwyższej jakości kosmetyki do pielęgnacji niemowląt woda

micelarna płyn do kąpieli krem na odparzenia oraz bal-

sam na bazie woacuted kwiatowych masła shea oraz oliwy z oliwek

wwwbioiekopl

Ekologiczne pieluszki jednorazowe Moltex eko

ndash idealne na wakacje

Pieluszki Moltex są w 50 wykonane z materiałoacutew po-

chodzących z recyklingu bez perfum balsamoacutew TBT

lateksu nie bielone chlo-rem Maksimum chłonności przy minimalnym wypełnie-niu żelem absorbującym

Dostępne w trzech rozmia-rach Biodegradowalne

wwwbioiekopl

Materiały promocyjne firm


LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie

Jesteśmy fanami leczniczych woacuted mineralnych Charakterystyczny

smak i zapach właściwości leczni-cze a do tego możliwość ugaszenia

pragnienia ndash więcej latem nam nie potrzeba

Woda Joacutezef 5 l

Szczegoacutelnie zalecana przy kamicy nerkowej stanach zapalnych droacuteg moczowych dnie moczanowej i innych chorobach urologicznych Cena ok 21 zł za 5 l

Woda Henryk lekko gazowana 330 ml

Niskonasycona dwutlen-kiem węgla alkaliczna

wysokozmineralizowana Uzupełnia w organizmie nie-

doboacuter jodu Cena ok 2 zł

Śliwki suszone kalifornijskienajwyższej jakości ndash świeże

i miękkieCena 9991 kg

wwwbakaliowopl

materiał promocyjny

Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l

Wydobywana ze źroacutedła Vichy Catalan w Pirenejach - Caldes

de Malavella (Girona Hiszpania) Wypływa powoli z samego serca Ziemi w temp 60degC Regularne

spożywanie wody pomaga w regulacji poziomu cholestero-lu i troacutejglicerydoacutew Działa także antydepresyjnie co jest rezulta-

tem obecności Litu w jej składzie Cena ok 9 zł


LIGHTMODA

Kapelusz z papierowej słomy HampM

Moda - naturalnie

Od mody przyjaznej naturze nie powinniśmy wymagać jedynie za-stowania materiałoacutew przyjaznych

naturze ale roacutewnież śledzenie tren-doacutew dzięki ktoacuterej może podbić nie

tylko ekologiczne szafy

Wiosenno-letnia kolekcja The Earth Collection

Jak zwykle uwodzi krojem i ma-teriałami Klasyka z naturalnymi akcentami bawełna organicz-

na konopie trawa chińska Lista sklepoacutew na stronie

wwwtheearthcollectionpl

Etniczna bransoletka Sahara Pracownia Rozmaitości SHEWAS

Wykonana z ozdobnego sznurka lnianego starannie przeplecionego z żoacutełtymi drew-

nianymi koralikami oraz posrebrzanymi koralikami Bali Cena 59 zł

wwwpakamerapl

i dla NiejCena 2990 zł

dla NiegoCena 3990 zł


PRENUMERATA

Jeśli preferujesz wydania online zamoacutew tylko wydanie elektro-niczne Roczna prenumerata online to koszt 32 zł

Zamoacutewienie możesz złożyć poprzez formularz dostępny na stronie wwworganicmagazinepl

Prenumerata OrganicZostań z nami na dłużej

bdquoOrganicrdquo w wydaniu

drukowanym może mieć tylko 1000

osoacuteb Jeśli chcesz mieć pewność że trafi w Twoje ręce za-

moacutew prenumeratę

W prenumeracie rocznej drukowa-nej otrzymujesz bdquoOrganicrdquo

w cenie 13 zł za egzemplarz oraz bezpłatny dostęp do wydań online

ktoacutere są w pełnym kolorze


W KULUARACH

Do zobaczenia

Spotkajmy się onlineNa stronie wwworganicmagazinepl

DO ZOBACZENIA ZA DWA MIESIĄCE

W kolejnym numerze bdquoOrganicrdquo min

Ekologia w polskiej polityce czy w wyborach parlamentarnych jest na nią miejsceBoska geometria w przyrodzie ndash jak matematyka rządzi naturąBiohorror w naturze i kulturze


Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



ww

wA

Aec

op

lProdukty do Pielęgnacji twarzy Płyn micelarny do demakijażu oczu i twarzy koncentrat detox krem wzmacniający naczynka krem łagodzący krem odżywczy krem Przeciwzmarszczkowy

Produkty do Pielęgnacji ciała żel do mycia ciała Peeling do ciała Balsam do ciała

Czuła natura nie uczula

Wrażliwa i skłonna do alergii skoacutera wymaga wyjątkowej pielęgnacji Ekologiczne kosmetyki AA ECO pozbawione alergenoacutew pomogą bezpiecznie przywroacutecić Twojej skoacuterze naturalny blask i zdrowy wygląd

Sproacutebuj śliwki winogron i pomidora w kremie Chroń naturę i naszą planetę

0 bull OLEJKOacuteW ETERYCZNYCH bull PARABENOacuteW bull ALKOHOLU bull GLIKOLU PROPYLENOWEGO bull OLEJOacuteW MINERALNYCH ORAZ POCHODNYCH ROPY NAFTOWEJ bull BARWNIKOacuteW

SYNTETYCZNYCH bull SYNTETYCZNEJ KOMPOZYCJI ZAPACHOWEJ bull SILIKO-NOacuteW bull FTALANOacuteW bull KARMINU bull GLUTENU bull ETYLOAMINY bull SUBSTANCJI POCHODZĄCYCH Z UPRAW MODYFIKOWANYCH GENETYCZNIE

KOSMETYKI PRZEBADANE

DERMATOLOGICZNIE

I ALERGOLOGICZNIE

Produkty dostęPne w dobrych aPtekach i wybranych Perfu-meriach sePhora douglas i marionnaudaaaaaaaaaa

wszystkie oPakowania serii aa eco mogą być Poddane recyklingowi

AA ECO_organic_200x275indd 1 6211 105521 AM

Ogranic to










magazynu








Wspoacutełpraca




Nakład 1000 egz















SPOŁECZEŃSTWO


























zwierzęciardquo





Stan zakocenia



nim jak cień













proste















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216


Ogranic to










magazynu








Wspoacutełpraca




Nakład 1000 egz















SPOŁECZEŃSTWO


























zwierzęciardquo





Stan zakocenia



nim jak cień













proste















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216









Wspoacutełpraca




Nakład 1000 egz















SPOŁECZEŃSTWO


























zwierzęciardquo





Stan zakocenia



nim jak cień













proste















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216




SPOŁECZEŃSTWO


























zwierzęciardquo





Stan zakocenia



nim jak cień













proste















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216







zwierzęciardquo





Stan zakocenia



nim jak cień













proste















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216













proste















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216
















Magdalena E Sala



w Krakowie











wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216












wwwczarnaowcaorg

Paulina Skotnicka

Joanna Wydrych












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216












fot sxchufabibel













i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216














i choroacuteb











w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216












w Krakowie












wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216













wzięte









Hiobowe państwo







































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216





































Źroacutedła










Bulletin 321



somalia

Liliana Religa

O autorce






i antropologii







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216







Provotariat




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216




Fala























Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216




















Nie tylko rowery




















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216
















Piotrek Jaworski









weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216








weganizmurdquo








fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216







fot sxchu











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216











Katarzyna Kubiak








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216








fot sxchuMaria Li










Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216








Agata Wojtowicz












Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216









Co ma pani

w tym termosie

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216

















Renata Lipińska





temat diety














Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216












Pokusa






Skład
































Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216






























Monika Kosowska
















fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216










fot sxchuS Brumley








nadrobienia





















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216




















snych

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216

















Czas na zboża
























z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216






















z TAO ZDROWIA


sbquo




Adamczyk




-PawełCynk-Borucki


cukru


Zamiast majonezu


Zwergenweise


Zamiast napoju


Rabenhost





szkolaka







Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216




Uroda






całej rodziny




Cena ok 50 zł








reklama






i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216







i wewnątrz


















Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216




Kamila Mularczyk

Uroda z natury



składniki





naturze

















Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216







Domowo i folkowo












nadbałtyckich


LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



LIGHTRODZINNIE










BUBBLES amp CREAMS




wwwbioiekopl







wwwbioiekopl



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



LIGHTZE SMAKIEM

Na zdrowie




Woda Joacutezef 5 l








wwwbakaliowopl


Zielony pasaż

Vichy Calatan 1 l






LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



LIGHTMODA


Moda - naturalnie











wwwpakamerapl




PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



PRENUMERATA












W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



W KULUARACH

Do zobaczenia






Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216



Bez nazwy-2 1 2011-06-05 204216


Organic 2(5)2011 wersja promocyjna

Documents

Transcript of Organic 2(5)2011 wersja promocyjna