Okiem Azjaty Okiem Europejczycka

Psychologia Mi ędzykulturowa SWPS Warszawa

Studia·Badania·Praca

Fascynujące poznanie świata

Okiem Azjaty, okiem Europejczyka

Psychologia międzykulturowa w praktyce

Festiwal FantAzjaLuty 2011




Perspektywa międzykulturowa

Nie istnieje człowiek, którego dwoje oczu widziałoby tak samo..

Nie ma dwojga ludzi, którzy postrzegaliby jedną rzecz tak samo.

Nie ma dwóch grup społecznych, które podzielałyby ten sam wzorzec.

Nie ma dwóch kultur, które opisywałyby świat z tej samej perspektywy.




Programy kulturowe

Współcześni naukowcy przyjmują, Ŝe ludzki umysł pracuje jak komputer.

Umysł kaŜdego człowieka posiada swoje oprogramowanie.

Indywidualny program warunkuje sposób myślenia osoby i postrzegania przez niąświata. Jej mózg pracuje (myśli) w oparciu o unikatowe dla niego modele.

Kultura to termin powszechnie uŜywany na określenie „zaprogramowania umysłu”.




Trzy poziomy zaprogramowania umysłu

ludzka natura

kultura

osobowość

uniwersalna dziedziczna

specyficzna dla

grupy bądź kategoriinabyta

specyficzna dla osoby nabyta i dziedziczna




Warstwy kultury

• KaŜdy człowiek naleŜy do róŜnych grup i kategorii społecznych, co powoduje, Ŝe posiada on róŜnorodne warstwy zaprogramowania umysłu, które odpowiadają róŜnym warstwom kultury.

kultura narodowa

kultura grupa regionalnej

kultura grupy religijnej

kultura grupy etnicznej

kultura grupy językowej

kultura grupy płciowej

kultura pokoleniowakultura klasy społecznej

kultura korporacyjna




Wielki podział kultur




Dwa przeciwstawne style poznawcze

• Analityczny styl poznawczy– Osoby posługujące tym stylem

poznawczym lepiej radzą sobie z zadaniami polegającymi na wyabstrahowaniu pojedynczych elementów z całości, zapamiętaniu ich i odtworzeniu niezaleŜnie od kontekstu.

– Mniej uwagi zwracają na całość/kontekst, gorzej radząsobie z odtwarzaniem proporcji i współzaleŜności poszczególnych elementów.

• Kontekstowy (holistyczny) styl poznawczy

– Osoby posługujące się tym stylem poznawczym lepiej radzą sobie z zadaniami polegającymi na odnajdywaniu współzaleŜności, wzajemnych proporcji i powiązańczęści układu.

– Gorzej radzą sobie w zadaniach wymagających wyabstrahowania części z całości, odtworzenia danej części w innym kontekście.




Dwa przeciwstawne typy kultur

Kultury wysokiego kontekstu

Ludzie z kultur tego typu polegająbardziej na subtelnych i niewerbalnych sygnałach.

Lubią współdziałać na rzecz społecznej harmonii.

Unikają działań otwartych, bezpośrednich oraz sytuacji mogących publicznie wprawiać innych w zakłopotanie.

Uczą się rozumieć znaczenia z całego kontekstu przekazy (sygnały niewerbalne, historia relacji, ogólne społeczne zasady itp..)

Kultury niskiego kontekstu

Ludzie z kultur tego typu znacząco polegają na samym języku.

Mają tendencje do poszukiwania znaczenia w samych słowach.

DąŜą do wyraŜania swoich myśli, uczuć i idei w sposób logiczny, jasny, rzeczowy.




Style komunikacji w KNK i KWK

Kultury wysokiego kontekstu

Ludzie komunikują waŜne informacje poprzez kontekst związany z czasem, miejscem i sytuacją.

Nie przywiązują zbyt wielkiej uwagi do bezpośrednich komunikatów werbalnych..

Unikają odmawiania innym i mówienia „nie” bezpośrednio.

Doceniają niejednoznaczność i ciszę.

Kultury niskiego kontekstu

Ludzie dąŜą do przekazywania informacje w sposób jednoznaczny werbalnie i niezaleŜny od kontekstu.

Cenią ekspresyjność.

WyraŜają opinie i pragnienia bezpośrednio i starają się przekonywać innych do swojego punktu widzenia.

Cenią elokwencję, płynność.




Stereotypy –KNK i KWK wzajemnie o sobie

Kultury wysokiego kontekstu o kulturach niskiego kontekstu

Kultury niskiego kontekstu o kulturach wysokiego kontekstu

niekomunikatywni

mają podwójne standardy

fałszywi

tchórzliwi

nieuczciwi

gadatliwi

bezczelni

wulgarni

bezwzgl ędni

niegrzeczni




Kultury niskiego i wysokiego kontekstu - przykłady

Przykłady kultur wysokiego kontekstu

Francuska w KanadzieFrancuskaArabskaChińskaJapońskaKoreańskaIndyjskaBrazylijska

Przykłady kultur niskiego kontekstu

NiemieckaSkandynawskaAmerykańskaAngielskaIrlandzkaAngielska w KanadzieAustralijska




pro-transakcyjne pro-partnerskie

mon

o-ch

roni

czne

poli-

chro

nicz

ne

ceremonialne

nieceremonialne

powściągliwe

ekspresywne

Typy kultur biznesowych




Pro-transakcyjneLudzie pozostają otwarci na cudzoziemców, gotowi robić interesy z obcymi. Przejawiajągotowość do rozmów o interesach z ludźmi, których znają bardzo krótko.

MonochronicznaLudzie cenią czas i zegar. Przywiązują wagę do kalendarzy, harmonogramów, .terminarzy i planów.

CeremonialneLudzie przywiązują wagę do rytuałów i konwenanse. Cenią hierarchię i rytuały z niązwiązane.

PowściągliweLudzie preferują ciszę, dystans i panowanie nad sobą w kontaktach z innymi.

Pro-partnerskieLudzie preferują robić interes z rodziną, przyjaciółmi i tymi, których dobrze znają. Potrzebują długiego czasu, aby ustanowić z kimśrelację.

PolichronicznaLudzie koncentrują się na tych, którzy właśnie znajdują się wokół nich. Przejawiają niedbałość o czas, punktualność, plany i terminy.

Nie ceremonialneLudzie przejawiają postawy egalitarne. Unikająkonwenansów i rytuałów. Cenią otwarte i bezpośrednie kontakty.

Ekspresyjne Ludzie rozmawiają otwarcie z obcymi nawet o swoich prywatnych sprawach.

Krótka charakterystyka koła kultur




pro-

tran

sakc

yjne

pro-partnerskie

Skandynawia

kraje germańskiew Europie

Pn. Ameryka

Australia

Nowa Zelandia

Wielka Brytania

umiarkowane

Pd. Ameryka

kraje romańskie w Europie

Europa Centralna

Wschodnia Europa

Chile

Pd. Brazylia

Pn. Meksyk

kraje arabskie

większość krajów Afryki

większość krajówlatynoamerykańskich

większość krajów azjatyckich

Większa część świata naleŜy do typu pro-partnerskiego.




Okiem Chińczyka

Chińczyk przejawia kontekstowy styl poznawczy i reprezentuje kulturęwysokiego kontekstu. Koncentruje się raczej na budowaniu relacji niŜbezpośrednim załatwianiu interesów. Zachowuje się ceremonialnie. Historia, rytuał i konwencja wiele dla niego znaczą. Ceni powściągliwość, opanowanie. Zachowuje mono-chroniczne podejście do czasu.

Za jedną z najwaŜniejszych rzeczy uwaŜa „zachowanie twarzy”. WiąŜe to z szacunkiem do siebie, zachowaniem godności osobistej i dobrej reputacji. W jego oczach łatwo stracisz twarz, jeśli nie zachowasz kontroli nad sobą, zdenerwujesz się, okaŜesz irytację albo eksplozjęinnych emocji. Dla Chińczyka takie zachowania pozostają godne nieokrzesanego dziecka. Stracisz jego zaufanie, jeśli go publicznie skrytykujesz, poniewaŜ w ten sposób narazisz go na utratę twarzy.

Chińczyk oczekuje, Ŝebyś przestrzegał lokalnych zwyczajów, tytułowałgo zgodnie z konwencją i dobrze orientował się w hierarchii społecznej. Oczekuje takŜe, Ŝe jeśli popełnisz błąd, przeprosisz zgodnie z lokalnymi rytuałami. Pozostanie wdzięczny, jeśli w trudnej sytuacji pomoŜesz mu zachować twarz.

Wiele czasu poświęca na budowanie sieci relacji (quanxi), dzięki którym moŜe późnie wiele załatwić. Lubi się targować.




Okiem Polaka

Polak przejawia tendencje do stosowania analitycznego stylu poznawczego. W biznesie zachowuje się w sposób umiarkowanie pro-transakcyjny. Unika formalności i ceremonialności. Hierarchia i władza pobudzają go do sprzeciwu i walki z nią. Zdecydowanie bardziej woli egalitarne podejście.

Lubi dzielić się uczuciami, zachowywać spontanicznie, wyraŜać serdeczności i szczerze pogadać, a moŜe ponarzekać. Jednego dnia traci panowanie nad sobą, następnego nic nie pamięta.

Największe jego przywary to alkoholizm, skłonności do anarchii, autorytaryzm i ksenofobia. Lubi ostentację i działania na pokaz, kierując się zasadą „zastaw się a postaw się”. Skraca dystans stosując zdrobnienia, poklepywania po ramieniu. Gościnny, przywiązany do tradycji i religii.




Czym się zajmuje psychologia międzykulturowa

• Psychologia międzykulturowa zajmuje się badaniem sposobów myślenia, odczuwania i zachowań społecznych ludzi w kontekście ich własnej kultury, w porównaniach między kulturami, a takŜe w interakcjach przedstawicieli róŜnych kultur. Jest to dyscyplina naukowa rozwijająca się niezwykle dynamicznie, przynosząc wyniki rewolucjonizujące klasyczną psychologię.




Korzyści ze studiów na psychologii międzykulturowej

• Intelektualne

� Lepsze rozumiesz własnąkulturę, własne sposoby myślenia, postrzegania świata.

� Posiadasz głębokąwiedzę o ludziach róŜnych kultur, ich wartościach, zachowaniach motywach, intencjach, sposobach porządkowania świata.

� Głębiej rozumiesz zjawiska i wydarzenia na świecie; trafniej je oceniasz.

• Interpersonalne

� Posiadasz rozwinięte kompetencje społeczne w zakresie komunikacji z ludźmi spoza lokalnego kręgu kulturowego.

� Przejawiasz wraŜliwość, empatię.

� Potrafisz nawiązywać i utrzymywać relacje z ludźmi spoza własnego kręgu kulturowego na wysokim poziomie.

• Profesjonalne

� Masz moŜliwości pracować w środowiskach międzynarodowych, zarówno biznesowych, jak i edukacyjnych.

� Wykonujesz interesujące, nierutynowe, pełne wyzwań zadania, zapewniające ciągłyrozwój.

� Masz szanse zdobyćpracę zagranicą.




Ćwiczenia




• Znajdź konie przedstawione na obrazie.




• Osoby wykazujące preferencje analitycznego stylu poznawczego zwracają uwagę na konkretne kształty.

• Osoby wykazujące preferencje kontekstowego stylu poznawczego zwracają uwagę na sugestię.




• Ile widzisz zwierząt?




• Warto pamiętać o zmianie kierunku patrzenia. Wtedy moŜna zobaczyćwięcej i szybciej zrozumieć inny punkt widzenia.




• Te dwa obrazy znasz doskonale. W zaleŜności od tego, jak sięwcześniej zaprogramujesz, ujrzysz najpierw albo starsząalbo młodą kobietę.




• Widzisz kielich wina czy czy zbliŜające siędo siebie twarze? Tak jak w poprzednim przypadku, to na co zwrócisz uwagę, zaleŜy od zaprogramowania twojego umysłu.




• Na ile sposobów moŜesz zobaczyć tękompozycję nie zmieniając połoŜenia figur? Im więcej wzorców umysł dostrzega, tym większe prawdopodobieństwo, Ŝe zachowa się bardziej elastycznie w kontaktach z odmiennymi wzorcami percepcyjnymi.




Literatura uzupełniająca

• Paweł Boski, Kulturowe ramy zachowań społecznych, PWN Academica Wyd. SWPS 2010

• Geert Hofstede, Kultury i organizacje, Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, Warszawa 2000

• Richard R. Gesteland, RóŜnice kulturowe a zachowania w biznesie, PWN 2000




• Opracowanie: Lucyna Pruska [email protected]

Psychologia mi ędzykulturowaSzkoła WyŜsza Psychologii Społecznej

ul. Chodakowska 19/31, 03-815 Warszawa, tel. 22 517 96 00

www.swps.pl

Studia · Badania · Praca

Fascynujące poznanie świata!

Okiem Azjaty Okiem Europejczycka

Documents

Transcript of Okiem Azjaty Okiem Europejczycka