4

Breves

Wedug raportu Europejskiej Agencji Kolejowej, polska kolej jest najniebezpieczniejsza w UE. EAK co roku wydaje raport o bezpieczestwie, w ktrym od 6 lat Polska okazuje si najmniej bezpiecznym pastwem spord 27 nalecych do UE. W 2011 r. doszo w Polsce do 489 wypadkw na kolei, w ktrych zgino 320 osb. To 20 proc. wszystkich wypadkw kolejowych na terenie Unii!

Stereotyp alkoholika pijcego przed sklepem ma coraz mniej wsplnego z rzeczywistoci. Z chorob alkoholow czciej zmagaj si osoby penice wane funkcje spoeczne. W Polsce alkoholu naduywa blisko 12 proc. osb w wieku produkcyjnym, czyli ponad 3 mln mieszkacw. Coraz wicej pijcych to tzw. wysoko funkcjonujcy alkoholicy, czyli najczciej osoby z wyszym wyksztaceniem, majce dobr prac i wysoki status spoeczny, ktre latami potrafi ukrywa swoj chorob.

Wyzwiska, kompromitujce filmiki, kamliwe komentarze z bada Wyszej Szkoy Biznesu w Dbrowie Grniczej wynika, e coraz wicej Polakw jest ofiarami cyberatakw. Ofiar atakw bezporednich w sieci pado 29 proc. osb w wieku do 20 lat oraz a 36 proc. majcych od 12 do 16 lat, ktrzy s najaktywniejszymi uytkownikami Internetu. Z bada wynika rwnie, e co 10 dorosy internauta zosta w tym roku zaatakowany na paszczynie zawodowej. Cel? Ataki miay podway ich kompetencje zawodowe. Kim jest atakowany? Z badania wynika, e w przypadku dorosych to kobieta o

krtszym stau w firmie. Jeli mczyzna to w rednim wieku, rozrywkowy, w okresie zaamania kariery lub problemw zawodowych. Jeli atak dotyka dzieci, to zwykle dziewczynek, niemiaych i sabo zintegrowanych z grup, odbiegajcych pozycj materialn od reszty, z widocznymi dysfunkcjami (np. dotyczcymi wagi czy wygldu).

810 500 osb otrzymao w 2010 r. narodowo jednego z pastw Unii Europejskiej. Jest to o 4 proc. wicej ni w 2009 r. podaje Eurostat. Nowi obywatele Unii pochodz gwnie z Afryki (29 proc.), Azji (23 proc.) oraz krajw europejskich nie nalecych do UE (19 proc.).Osoby, ktre otrzymay obywatelstwo belgijskie, byy gwnie pochodzenia marokaskiego (21,3 proc.), woskiego (8,7 proc.), tureckiego (8 proc.) i rosyjskiego (4 proc.). Najwicej nada obywatelstwa byo w Wielkiej Brytanii (195 tys.), Francji (143 tys.), Hiszpanii (124 tys.) i Niemczech (105 tys.).

Sie sklepw Colruyt utrzymuje swoj pozycj lidera w kategorii najtaszego supermarketu w Belgii poda w listopadzie br. miesicznik konsumenta Test-Achats. Sie sklepw Okay (ta sam grupa co Colruyt) jest drosza o 6 proc., Carrefour Hyper o 7 proc., Delhaize o 9 proc., a Carrefour Market GB o 10 proc.

Do okoo 1000 wypadkw dochodzi kadego dnia w Belgii. 9 proc. z nich

spowodowanych jest przez deszcz. 25 proc. wypadkw miertelnych ma zwizek z naduyciem alkoholu. W 2011 r. 858 osb zostao zabitych na belgijskich drogach, a 5 984 ciko ranne.Zmniejszenie prdkoci o 5 km/h na wszystkich belgijskich drogach uratowaoby rocznie 220 osb.

SNCB zapowiedziao wzrost cen wszystkich swoich usug rednio o 1,8 proc. od 1 lutego 2013 r.

Ju 119 dziennikarzy zgino w tym roku na wiecie podczas penienia obowizkw subowych poinformowa Midzynarodowy Instytut Prasy (IPI). Jeszcze nigdy roczna liczba ofiar wrd przedstawicieli tego zawodu nie bya tak wielka. W caym 2011 r. na wiecie zgino 102 dziennikarzy. IPI podkrela, e tegoroczny wzrost liczby ofiar wie si przede wszystkim z konfliktem w Syrii. ycie stracio tam 36 dziennikarzy, zarwno wiernych reimowi, jak i opozycyjnych, a take zagranicznych.

Polacy niewiele wiedz o prawie dotyczcym narkotykw i o samych narkotykach, ale uwaaj je za zagroenie wynika z sondau TNS Polska. Wedug 75 proc. badanych, prawo powinno zakazywa ich uywania i posiadania. Jednak tylko 52 proc. wie, i posiadanie skrta to przestpstwo, a a 43 proc. uwaa, e jest to legalne. Jednak 73 proc. ocenia, e wizienie za skrta to zbyt surowa kara.

REKLAMA

Podwyka cen gazu i prdu w 2013 r.Wraz z 1 stycznia 2013 r. ceny gazu i prdu w Belgii mog ulec podwyszeniu do okoo 10 proc.Wiosn tego roku aktualny rzd zamrozi ceny gazu i prdu od kwietnia do grudnia, aby mc wprowadzi zmiany dotyczce metody obliczania cen energii. Niestety po omiu miesicach dyskusji wci nie doszo do porozumienia w tej kwestii. Dlatego te od stycznia dystrybutorzy energii bd mogli podwyszy ceny.Dziki wprowadzeniu zakazu podwyki cen przez ostatnie osiem miesicy belgijscy konsumenci energii zaoszczdzili 200 mln euro. Rzd zapewnia, e dystrybutorom nie uda si nadgoni tej straty poprzez podwyk cen od 2013 r.Wedug ankiety przeprowadzonej przez parti PTB, Belgowie pac za energi o 13 proc. droej ni ich ssiedzi. Przecitna belgijska rodzina paci wic o 333 euro rocznie za duo za zuycie prdu i gazu. W Belgii w porwnaniu z innymi krajami w przypadku osb prywatnych prd jest droszy o 19 proc., a gaz o 10 proc.

Wiadomoci

6

Producenci mleka protestowali w BrukseliPod koniec listopada br. do Brukseli przyjechao kilka tysicy producentw mleka z Unii Europejskiej, aby protestowa przeciwko niskim cenom skupu. Oburzeni rolnicy twierdz, e przy obecnych stawkach produkcja mleka jest nieopacalna. Rolnicy protestowali przed siedzib Parlamentu Europejskiego. Traktorami zablokowali rondo Schumana. Cz demonstrantw zachowywaa si bardzo agresywnie, w zwizku z czym musiaa interweniowa policja. Protestujcy polewali mlekiem funkcjonariuszy prbujcych przywrci spokj. Na Place du Luxembourg farmerzy spalili jeden z wasnych samochodw. Rolnicy domagali si interwencji na rynku unijnym oraz utrzymania kwot mlecznych, ktre zgodnie z zaoeniami UE maj by zlikwidowane po 2015 r. W manifestacji wzili udzia producenci mleka z Belgii, Holandii, Francji, Niemiec i Woch.

Brak budetu UE na lata 2014-20Szczyt UE zakoczy si brakiem porozumienia ws. budetu UE na lata 2014-20, ale przewodniczcy Rady Europejskiej Herman Van Rompuy zapewnia o duym potencjale zgodnoci i szansach na dojcie do porozumienia na pocztku przyszego roku. Nastpny szczyt ws. budetu UE na lata 20014-20 odbdzie si w styczniu, wczeniej przewodniczcy Rady Europejskiej przedstawi now propozycj.Do przyjcia budetu niezbdna jest zgoda wszystkich pastw czonkowskich UE, w tym domagajcej si znacznych ci wydatkw Wielkiej Brytanii. Zaproponowana przez Van Rompuya propozycja budetu zakada cicia tej samej wysokoci, co wczeniej: 75 mld euro w stosunku do mniej wicej bilionowej wyjciowej propozycji Komisji Europejskiej (plus 6 mld w instrumentach pozabudetowych, takich jak fundusz rozwojowy dla pastw trzecich). Przewiduje wic wydatki UE na poziomie prawie 972 mld euro (w tzw. zobowizaniach) w cigu siedmiu lat. Van Rompuy tumaczy, e to 20 mld euro mniej ni obecny budet na lata 2007-14, czyli e oznacza to realne oszczdnoci. Win za fiasko szczytu obarczano gwnie patnikw netto. Nie s oni gotowi, by zaakceptowa ten poziom patnoci. Chc, by budet europejski by jeszcze mniejszy. Te kraje to gwnie Wielka Brytania, Niemcy, Szwecja, Holandia i Finlandia. Dyplomaci ujawniali, e David Cameron by jednak gotw ograniczy swe dania ci, zbliajc si do postulatw Niemiec. Brytyjczycy i Niemcy razem domagali si dalszych redukcji o 30 mld euro w wydatkach UE, m.in. na administracj (Cameron domaga si tu oszczdnoci ok. 6 mld euro z 62 mld euro przewidzianych na 7 lat).

wiatowy dzie AIDSTylko w zeszym roku w UE wirusem HIV zarazio si ponad 28 tys. osb przypomniaa KE w zwizku ze wiatowym dniem AIDS. Na wiecie zakaonych jest ponad 34 mln osb; codziennie do tej grupy docza kolejne 7 tys., z czego 800 to dzieci. Wedug danych unijnych, w Europie czstotliwo zakae jest zwikszona wrd utrzymujcych stosunki homoseksualne mczyzn (zwaszcza w Europie Zachodniej), a take wrd osb wstrzykujcych sobie narkotyki (zwaszcza w Europie Wschodniej) i pochodzcych z pastw, gdzie wystpuje epidemia HIV. Jak wynika z informacji KE, co trzeci zakaony HIV w Europie nie zdaje sobie z tego sprawy. Ludzie czsto yj w strachu przed dyskryminacj, dlatego nie robi testw i nie lecz si. Dane z ostatnich lat wcale nie wskazuj na spadek liczby zakae w Europie. W latach 2006-11 odnotowywano rocznie 27-29 tys. nowych przypadkw. Na starym kontynencie ronie systematycznie czna liczba osb yjcych z wirusem HIV. W ostatnim czasie zaobserwowano wzrost liczby zakaonych wrd zaywajcych twarde narkotyki. Wskaniki infekcji alarmujco rosn te we wschodnim ssiedztwie UE. Od pocztku epidemii HIV na wiecie zarazio si blisko 65 mln ludzi; ponad 30 mln zmaro w wyniku AIDS tylko w zeszym roku 1,5 mln. Obecnie chorych jest ponad 34 mln osb. wiatowy Dzie AIDS obchodzony jest z inicjatywy wiatowej Organizacji Zdrowia (WHO) od 1988 r. Symbolem solidarnoci z osobami yjcymi z HIV i AIDS, ich rodzinami i przyjacimi jest czerwona kokardka. Ma ksztat odwrconego V, poniewa jeszcze nie odniesiono zwycistwa nad epidemi HIV i AIDS.

PAP

Sprostowanie do artykuu Wybory samorzdowe 2012 (Gazetka, wyd. listopadowe)

Wybory samorzdowe 2012 Ganshoren Lista koczcej swoj kadencj burmistrz Michle Carth z PS zdobya 11 miejsc. Mimo dobrego wyniku, nie miaa jednak wymaganej wikszoci. Dlatego te doszo do koalicji pomidzy parti Liste de la Bourgmestre i MR (6 miejsc). Nowym burmistrzem zosta Herv Gillard z MR. W opozycji znalazy si: Lista Pro-Ganshoren (7 miejsc) i Ecolo (2 miejsca). W gminie Ganshoren w skad Rady Gminnej wesza pani Ewa Chrypankowska. Jest ona jedyn osob polskiego pochodzenia na terenie Brukseli, ktrej si to udao.

8

WYJTKOWO DWA CELE

W tym roku po raz pierwszy akcji przywiecaj dwa cele. Pier-wszym jest wsparcie terapii noworodkw oraz najmodszych dzieci. Drugim wyposaenie w sprzt szpitali geriatrycznych i zakadw opiekuczo-leczniczych. Temat pomocy seniorom jest nowy, ale jake aktualny. Intencj organizatorw ma by nie tylko zbirka pienina na wyposaenie placwek, np. w ka o regulo-wanej wysokoci, materace przeciwodleynowe, mobilne statywy do kroplwek, ale przede wszystkim zwrcenie uwagi na problem samotnoci i wykluczenia dotykajcy starszych ludzi. Zmianom standardw mylenia o seniorach maj pomc plakaty promujce tegoroczny Fina, pokazujce ich jako bohaterw (np. w masce Batmana lub w stroju straaka) wraz z hasem: Z czasem nasi bohaterowie mog sami by w potrzebie. Ma to by syszalny apel o godne traktowanie ludzi starszych zarwno w yciu codziennym, jak i w czasie choroby.

WOP JU PO RAZ TRZECI W BELGII

Jak w dwch ubiegych latach, take i teraz Fina Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy odbdzie si w Belgii. 13 stycznia 2013 roku napotkamy wic w Brukseli i Antwerpii wolontariuszy z puszkamii identyfi katorami zbierajcych datki pienine, a w zamian obdarowujcych darczycw czerwonym serduszkiem. Tak jak zawsze odbdzie si koncert wykonawcw reprezentujcych rne style muzyczne, a grajcych oczywicie bez honorarium.

Na scenie w Brukseli zobaczymy zesp Elektryczne Gitary z Kub Sienkiewiczem, ktrych piosenki Jestem z miasta czy Co powie ryba znane s doskonale wszystkim. Ponadto zagraj: JoBee Project zesp smoothjazzowy, w ktrym wystpuje polska wokalistka na co dzie mieszkajca w Belgii; Monika Jarosiska aktorka znana z seriali takich jak Plebania i Pier-wsza mio, ale te piosenkarka; Bartnicky projekt artystyc-zny zawodowych muzykw czcy w sobie rock, pop, funk i folk, pod przewodnictwem skrzypka i wokalisty czeskiego pochodzenia Bogdana Bartnickiego.

W czasie Finau bdzie mona licytowa przedmioty na scenie, ale take w Internecie. Bd i nowoci. Zamiast tradycyjnego wiateka do nieba odbdzie si przestrzenny pokaz laserowy przygotowany przez fi rm Syzan z odzi. A dla fanw WOP z Facebooka kon-kurs na zdjcie przedstawiajce czerwone serduszko z logo Orkiestry w ciekawych miejscach Brukseli. Nagrod ma by dwadziecia fi rmowych koszulek Orkiestry oraz umieszczenie nagrodzonego zdjcia w fi lmiku promujcym akcj, a wywietlanym na scenie podczas fi naowych koncertw.

Sztab WOP w Brukseli zapewnia, e bdzie si dziao!

Sylwia Maj

Informacje o 3. edycji WOP w Brukseli mona znale na: www.wosp.be

www.facebook.com/wospbruksela

W niedziel 13 stycznia 2013 roku, jak przez ostatnie dwadziecia lat, zagra Wielka Orkiestra witecznej Pomocy. Fina wielkiej akcji charytatywnej, ktrej cel jest zawsze starannie wybierany, angauje wielu ludzi o dobrym sercu ju nie tylko w Polsce, ale i na caym wiecie. Jak zwykle wydarzenie odbdzie si pod charyzmatycznym przewodnictwem Jurka Owsiaka.

Niedziela 13 stycznia 2013 r.

www.wosp.be info dla sponsorw 0 495 30 38 20 www.facebook.com/wospbruksela

MetroHotel de MonnaiesJourdan

de MoscourueSaint-Gilles

MarieJanson Place

13.01.2013gramy od 13.00

Elektryczne GitaryJoBee Project Monika Jarosiska Bartnicky

pokaz laserw przestrzennych

BRUK SELA

fot. Danuta Wgiel

titres-services

Niech wita Boego Narodzenia i Wigilijny wieczr upyn Wam wszyskim, w szczciu i radoci przy staropolskich koldach

i zapachu wierkowej gazki.

Ekipa firmy Orchidea; Izabela, Iwona, Jacques, Monika Sawek serdecznie dzikuje wszystkim swoim pracownikom za caoroczn wspprac

oraz yczy pomylnego roku 2013!

IXELLES ETTERBEEKChausse de Vleurgat 314 1050 Ixelles Rue de lEscadron, 23 - 1040 Etterbeek(La Bascule, blisko chausse de Waterloo) (metro Thieffry, Boileau, dzielnica St-Michel) Gsm: 0492 976 801 (pl., fr.) Gsm: 0476 92 08 19 (pl., fr., nl.) Tel: 02/219 52 20 Tel: 02/733 04 01

Mail: orchidea.ts@gmail.com Godziny otwarcia: pon.-pitek: 9h00 do 17h00 (bez przerwy), wieczorami i sobota: na umwienie

Zapraszamy osoby pracujce ju w sektorze titres-services lub osoby ktre pobieraj zasiek dla bezrobotnych (chmage complet indemnis)

Nasza firma oferuje: umow na czas nieokrelony od pierwszego dnia pracy wypat i zaliczki zawsze przelane na czas 10,85/brutto dla wszystkich osb, ktre maj minimum 13 wasnych godzin !!! 11/brutto powyej 30 godzin, 11,48/brutto 38 godzin (cay etat) zwrot kosztw transportu 100% (rwnie poza miastem) wszystkie wiadczenia socjalne i emerytalne bony ywnociowe od pierwszego dnia pracy i za kady przepracowany dzie (od 3 godzin !) Pomoc administracyjn premie, patny urlop, dni witeczne patne dni wolne podczas nieobecnoci klienta (chmage comonique) telefon subowy korzystne warunki w banku ING mi, zaufan i profesjonaln obsug po polsku rozliczenia podatkowe zatrudniamy rwnie Panw na tych samych warunkach

fot. Bart Pogoda

12

14

Powyszy tekst zosta opublikowany w ramach wsppracy z portalem Polarity International, pena wersja wywiadu na

www.polarityinternational.com

Filip Cuprych

16

Sylwia Znyk

18

WANEWYCZNIEPODOADOWANIU*Promocjawanaod22/02/2012doodwoania,patrzwww.ortelmobile.be.Dodatkoweminutyzakwot0EUR/minzsieciOrteldosieciOrtel,iwyczniezBelgiinabelgijskie,holenderskie,niemieckie,francuskie,hiszpaskieiszwajcarskienumerytelefonwkomrkowychOrtel,nanumeryBaseoraznatelefonystacjonarnewMaroku,Polsce,Bugarii,Rumunii(wweekendyprzezcadob,wtygodniuod19:00do7:00),Pakistanie,Chinach,IndiachiTajlandii(7dniwtygodniu,przezcadob).Dodatkoweminutyobowizujprzez30dnioddatypierwszegodoadowania.Dodatkowychminutniemonaprzenosi.Podoadowaniu:**5EURotrzymujesz20minut(tylkodosieciOrteliBASE!);*10EURotrzymujesz60minut;*20EURotrzymujesz180minut. Podoadowaniu (dostpnym jedynieonline): *30 EURotrzymujesz 300minut; *50 EURotrzymujesz 600minut. Kosztpoczenia: 0,15 EUR za rozmow. www.ortelmobile.be

PROM

OCJA!

0* Kosztpoczenia:0,15EURzarozmow.do telefonw stacjonarnych wPolska

z sieci Ortel do sieci Ortel i

**5 EUR - otrzymujesz 20 minut*10 EUR otrzymujesz 60 minut

*20 EUR otrzymujesz 180 minut

Po doadowaniu:

002512BE_Ad Polen_210x270.indd 1 2/22/2012 1:38:48 PM

W witecznym budecie na prezenty przeznacza si znaczc kwot prawdo-podobnie wicej ni na jedzenie i dekoracj domu. I pomimo kryzysu kady stara si znale co dla najbliszych. W przedwi-tecznych badaniach na temat preferowa-nych prezentw mieszkacy 18 pastw europejskich odpowiadali, e w tym roku chcieliby dosta pienidze, kosmetyki, lap-topy, wycieczki, bony podarunkowe, odzie, tablety i smartfony. W tym samym sondau przytoczono te list prezentw, ktrych naley si spodziewa. S to: ksiki, kos-metyki, czekoladki, biuteria, pyty, odzie, gry, gotwka, akcesoria kuchenne i inne. Jest tu pewien rozdwik, w jaki sposb mu wic zaradzi?

SKLEP, KIERMASZ, INTERNETDzi nie musimy przemierza kilometrw przestrzeni sklepowych, by wybra wite-czny prezent. Wystarczy dostp do Inter-netu. W ubiegym roku okoo 35 proc. Po-lakw skorzystao z tej formy kupna przy wyborze prezentu pod choink. W wyszu-kiwarce sklepu internetowego szybko odnajdziemy dziesitki przedmiotw po-segregowanych pod wzgldem wieku i pci odbiorcy czy ceny. Rokrocznie zwiksza si te procent osb, ktre korzystaj z oferty serwisw zakupw grupowych oraz serwi-sw aukcyjnych. Jest to atwiejsze i tasze, a na pewno mniej czasochonne. Nie ma nawet koniecznoci wychodzenia z domu, bo przesyka z prezentem (czsto te odpowiednio zapakowanym) zostanie dos-tarczona do zamawiajcego. S jednaktacy, ktrzy wol tradycyjny sposb ogl-danie wystaw i pek sklepowych czy stoisk na boonarodzeniowych kiermaszach. Zwaszcza te ostatnie daj szans nie tylko na kupno niebanalnego prezentu, ale i po-czucia przedsmaku wiat. Wiele fi rm i skle-pw wydaje darmowe katalogi z prezentacjwitecznej oferty. Czasopisma te podaj swoje propozycje gwiazdkowych prezen-tw dla kobiet, mczyzn i dzieci wraz z adresami sklepw. Tam rwnie moemy szuka natchnienia.

20

KSIKA CZY LOT SZYBOWCEM?Najczstszymi i najbardziej bezpiecznymi prezentami okazuj si ksiki, pyty, za-bawki i kosmetyki. Nadal jestemy przyzwy-czajeni do tego, e prezent musi by czym materialnym czy bd to praktyczne skarpetki, czy odjechany pomys w rodzaju spersonalizowanego wydania gazety. Moe warto jednak pomyle o podarowaniu czego, co wie si z zaspokajaniem potrzeb mniej materialnych albo zapewni niezapomniane przeycie? Moemy np. wykupi kurs nauki jzyka obcego lub kurs doszkalajcy (fotografi czny, artystyczny lub zwizany z aktywnoci sportow); podarowa bon zakupowy na wyjazd do spa lub na weekendowy wypad w malow-nicze miejsce. Moemy opaci przelot szybowcem, jazd sportowym lub eks-kluzywnym samochodem... Warto doda, e wano tego typu ofert siga nawet roku, wic obdarowany moe wybra dogodny termin realizacji.

DZIECI I NASTOLATKIKiedy w listach dzieci do witego Mikoaja przewaay zabawki i sodycze. Dzi jest w nich wicej gadetw zwizanych z nowymi technologiami, wic pewnie bardziej ni mi czy batonik oczekiwany jest tablet, Xbox czy konsola. Prezent dla maych dzieci powinien by jak najbardziej materialny; taki, aby mona si nim byo pobawi od razu po wyjciu ze witecznego opakowania. Musi to by zatem zabawka, a nie ubranie czy nawet bilet do Disneylandu. Na pewno nie fotelik samochodowy ani kubek niekapek, bo to przedmioty zbyt praktyczne i przyziemne. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, by byy to prezenty takie, jakie dostali rwienicy

Ju czas pomyle o prezentach bozonarodzeniowych

naszej pociechy, np. z okazji urodzin i nie ma tu znaczenia pe dziecka. Dwu-, trzyle-tnie dziewczynki i chopcy mog si bawi zarwno samochodami, jak i lalkami, i jest to cakiem normalne chopcy wicz opiekuczo, a dziewczynki wyobrani. Do dorosych naley wybranie zabawki dobrej jakoci (czyli bezpiecznej) oraz odpowiedniej do wieku takiej, ktra ani nie zniechci przez sw trudno, ani nie znudzi zbytni atwoci. Dobrym punktem wyjcia jest obserwacja wasnego dziecka czym lubi si bawi w domu, u kolegi czy w przedszkolu, co przyciga jego uwag na spacerze, jakie zabawki wybiera w sklepie. Dla starszych dzieci dobrym prezentem jest gra edukacyjna. Powraca moda na bie-rki, warcaby, chiczyka czy Mister Mind.

Trudniejsza sprawa jest jak zwykle z nasto-latkiem. W tym przypadku trzeba niestety ledzi trendy lub po prostu dyskretnie podpyta albo zabra go do sklepu, eby sam wybra. Jeeli nas sta, oczywicie moemy mu zafundowa ktry z techno-logicznych gadetw. Tu jednak liczy si tylko jak najnowszy model. Nastolatki lubi muzyk i mod, wic dobrym pomysem moe by np. odtwarzacz mp4, pyta ulubio-nego wykonawcy, bilet na koncert, instru-ment muzyczny oraz najmodniejsze ubrania lub buty. Moemy take zaryzykowa i da nastolatkowi co cakiem odmiennego np. czytnik e-bookw, karnet na warsztaty artystyczne lub pywalni.

PORTRET ODBIORCY PREZENTU

Cho moe to brzmie dziwnie, warto naszkicowa portret odbiorcy prezentu, czyli odpowiedzie sobie na pytania: Czym interesuje si osoba, ktr chcemy obdarowa; czy ma jakie szczeglne hobby? Jakimi przedmiotami si otacza? Jak spdza wolny czas? Jakiej muzyki lubi sucha? Jaki typ osobowoci reprezentuje? Z jakiego prezentu bya ostatnio zadowo- lona? Kim jest dla nas obdarowywany czowiek?

22

Jest to zachta do bardziej wnikliwegoi indywidualnego spojrzenia na innych. A jak to wyglda w praktyce? Osoba star-sza lub kto, kto spdza w pracy duszy czas przed komputerem na pewno ucieszy si z fotela z funkcj masau. Kto inny cigle wspomina wakacyjn wycieczk do Portugalii kupmy mu bilet na koncert pieniarki z Lizbony, karnet na lekcje fado, bon do restauracji specjalizujcej si w kuchni iberyjskiej lub opamy kurs portugalskiego. Znajomy lub koleanka ma wyraziste hobby, o ktrym wszyscy wiedz kupno czego zwizanego z zaintereso-waniami jest zawsze trafione. Ktry z panw nie lubi oglda filmw z Jamesem Bondem? Z okazji wit moe sta si po-siadaczem pakietu filmw lub ksiek o agencie 007, CD z muzyk z poszczegl-nych Bondw, albumu zwizanego z 50-leciem serii, a nawet gadetu typu okulary z kamer video.

RADY ZAWSZE PRZYDATNE

Warto zastanowi si te, ile pienidzy chcemy wyda na prezenty, i wydzieli odpowiednie kwoty na konkretne osoby. Pamitajmy, e najlepszy prezent to taki, ktry trafia w gust i upodobania obdaro-wanej osoby, a nie nasze. Kupujmy zawsze rzeczy dobre gatunkowo, oryginalne lub co, co rozmieszy. Postarajmy si o indywi-dualizm. Gdy w wita goci bdziemy wicej osb, dobrym rozwizaniem jest ogoszenie skadki na prezenty do okrelonej kwoty lub ustalenie, e kada osoba otrzymuje jeden prezent. Sprawimy w ten sposb, e nikt nie bdzie si czu zobligowany do wydatkw ponad miar, a przy okazji nasze prezenty mog by okazalsze.

Uwaajmy z kupnem drogich prezentw, nawet gdy nas na nie sta. Obdarowana w ten sposb osoba, jeli nie moe zrewanowa si czym odpowiednio dro-

gim, nie tylko nie bdzie cieszya si z prezentu, ale dodatkowo poczuje si jak uboga krewna. Gdy kupujemy prezent dla osoby niezbyt dobrze nam znanej, dobrym rozwizaniem jest kalendarz zeszytowy, organizer, zestaw do pisania.

Nadal czsto obdarowujemy lub jestemy obdarowywani prezentami, ktre nie do, e s banalne, to i niepotrzebne tak jak gotowe zestawy kosmetykw, bielizna, sprzt gospodarstwa domowego, drobiazgi do dekoracji wntrz. Jeli nie znamy bardzo dobrze gustw danej osoby, jej preferencji co do zapachw, marek, kolorw, potrzeb i nie jestemy z ni w bliskich relacjach, to tego typu podarunki zawsze bd nietra-fione i mog sta si przyczyn konster-nacji, a same przedmioty wylduj gdzie na strychu lub... na aukcji internetowej. Do tego niektrzy mog w tym znale aluzj do stanu higieny czy umiejtnoci kucharskich. Zawsze dobry efekt przynosi dodanie nawet do tak banalnych prezentw odrobiny luksusu. Zestaw kosmetykw, w ktrym znajdzie si butelka ulubionych, lecz drogich perfum z perfumowanym elem do ciaa, nie bdzie wyglda na niedbao. Szalik lub skarpetki, ale z jed-wabiu i najlepszej gatunkowo weny strac sw zwyczajno. Profesjonalny ekspres dla zapalonego smakosza kawy lub zestaw oryginalnych herbat na wag dla mionika herbaty to wcale niezwyczajny podarunek.

Kady z nas lubi otrzymywa prezenty i czy jestemy dziemi, czy dorosymi, z niecier-pliwoci czekamy na moment zdarcia kolorowego papieru i ujrzenia, czym w tym roku nas obdarzono. Nie dajmy si zwie reklamom i sprzedawcom, zaufajmy wasnej intuicji. Postarajmy si speni marzenia bliskich.

Sylwia Maj

23

W oparach zielonego absurdu.W oparach zielonego absurdu.

w tysicu ods

on

Ewelina Wolna

w tysicu ods

onSylwester

25

26

W jaki sposb oszustom internetowym udaje si dokonywa nieuczciwych operacji?

Przestpcy internetowi, podszywajc si pod prawdziw instytucj finansow, wysyaj do wacicieli kont bankowych faszywe e-maile sugerujce, e pochodz one z banku lub innej organizacji godnej zaufania. Nakaniaj w nich do podania poufnych informacji poprzez wskazan stron internetow odpowiednio przygotowan i do zudzenia przypominajc witryn banku, z ktrego usug korzysta klient. Wykorzystywane jest oryginalne logo instytucji, podobnie jak zachowany zostaje styl korespondencji handlowej. Zabiegi te maj uwiarygodni tre e-maila i strony www.W treci korespondencji konsumenci proszeni s o wypenienie specjalnego formularza i potwierdzenie poufnych danych. Ich wprowadzenie na faszywej witrynie naraa ich jednak na utrat pienidzy zgromadzonych na rachunku bankowym.

Jak unikn naduycia na swoim rachunku bankowym?

Przede wszystkim trzeba pamita, e bank nigdy nie poprosi nas o podanie poufnych danych, jakimi s np. haso dostpu do Home Banku, kod PIN czy odpowiedzi w formie cyfr z tzw. tokena. Tym samym instytucja finansowa nigdy nie zwrci si do nas z tak prob w e-mailu, w SMS-ie lub telefonicznie! Nie naley wic odpowiada automatycznie na e-maile, w ktrych prosi si nas o wprowadzenie danych osobowych. Najlepiej w takiej sytuacji skontaktowa si z bankiem.

Przed logowaniem do serwisu bankowoci internetowej naley te zawsze si upewni, e logujemy si przez stron banku oraz e klikamy w celu identyfikacji na LOG ON, znajdujcy si w prawym grnym rogu na stronie banku. Nigdy nie naley klika na inny link ni adres strony banku (np. www.ing.be), aby zalogowa si na konto. Tylko takie postpowanie da nam pewno, e logujemy si na waciwy Home Bank.

Co zrobi, aby mie pewno, e rozmawiamy rzeczywicie z pracownikiem infolinii danego banku?Najlepiej samemu zadzwoni na numer znajdujcy si na odwrocie karty do bankomatu (w przypadku ING 02 464 60 02).Bank ING nieustannie kontroluje wszystkie zabezpieczenia Home Banku i robi wszystko, aby operacje przeprowadzane przez Internet nie byy ryzykowne. Naley pamita, e to my, klienci w duym stopniu moemy uatwi faszerzom dostp do naszego konta. Podkrelamy jeszcze raz, e ING nigdy nie wysya e-maili ani SMS-w z prob o podanie jakichkolwiek poufnych informacji; nie wysya te wiadomoci zawierajcych linki do stron logowania do systemu transakcyjnego lub zachcajcych do pobrania aplikacji czy certyfikatw bezpieczestwa.

Co zrobi w sytuacji, gdy mamy podejrzenia, e stalimy si ofiar phishingu?Jeli mamy takie przypuszczenia, naley wysa e-mail na adres: be-irm-phishing@ing.be. Jeli wprowadzilimy poufne dane na faszywej stronie dostpu do banta bankowego lub jeli kto kontaktowa si z nami telefonicznie w celu wykonania transakcji z tzw. tokena, naley natychmiast zadzwoni na infolini banku (ING 02 464 60 02). W razie wtpliwoci zawsze mona skontaktowa si z odziaem, w ktrym mamy zaoone konto.

Stosujc si do powyszych zalece, mamy moliwo regulowania codziennych patnoci bez wychodzenia z domu, szybko, skutecznie, a przede wszystkim bezpiecznie.

Marta Izowit doradca klientaEdyta Jwiak doradca klienta

Bezpiecznie w InternecieBank radzi

Wielu uytkownikw Internetu nie wyobraa sobie bez niego ycia. Jednak nierozwane

korzystanie z sieci moe nie ze sob pewne niebezpieczestwa (moliwo zainfekowania

komputera wirusem, prby wyudzenia hasa do poczty elektronicznej), dlatego trzeba by

ostronym.

W cigu ostatnich kilku lat liczba uytkownikw bankowoci elektronicznej znacznie si

powikszya i nadal wzrasta. Ostatnio jednak w mediach belgijskich czsto ostrzega si przed

praktyk zwana phishingiem. Jest to przestpstwo polegajce na wyudzaniu unikalnych

danych (np. hasa dostpu do konta bankowego, informacji dotyczcych rachunku itp.) w celu

przeprowadzenia nieuprawnionych transakcji.

ING Belgique SA Bank- Gwna siedziba: avenue Marnix 24, B-1000 Bruksela KRS Bruksela TVA BE 0403.200.393 SWIFT: BBRUBEBB IBAN BE45 3109 1560 2789 (310-9156027-89). Wydawca : Philippe Wallez Cours Saint-Michel 60, B-1040 Bruksela

verplaats het logo langs het grid

Skontaktuj si z nami na ing.be/polskiMasz zamiar pracowa i mieszka w Belgii? Jeli tak, to zapewne

potrzebujesz wsparcia i praktycznych porad. Nasi polskojzyczni

doradcy pomog Ci we wszystkich sprawach zwizanych z

bankowoci i ubezpieczeniami, m.in.: zaoenie konta, karty patnicze i

kredytowe, poyczki, kredyty oraz fundusze emerytalne, ubezpieczenia

mieszkania, samochodu i na ycie. W celu uzyskania dodatkowych

informacji, skontaktuj si z doradc :

Marta Izowit GSM 0499 86 03 06 marta.izowit@ing.be

Urszula Banaszewska GSM 0487 66 06 65 urszula.banaszewska@ing.be

Marta Lyskiewicz GSM 0485 90 13 03 marta.lyskiewicz@ing.be

276x216_ING_Expat_livre_PM_POL.indd 1 27/01/12 10:22

28

29

Elbieta Kuma

30

Okiem socjologa Okiem socjologa

32

Caa prawda w SMS-ie

Niedawno przysza na mj telefon (nie wiadomo skd) taka wiadomo: Wr od 40 lat i jeszcze nigdy nie widziaam a tak wyranie, co ma nastpi. Nie czekaj. lij SMS na nr. Cho nie zdecydowaam si na sprawdzenie tego, co ma nastpi, to jednak wiedziona ciekawoci odwiedziam stron www, do ktrej rwnie odsyano mnie w tej wiadomoci. A stamtd umiechaj si do mnie panie i panowie (!), ktrzy chc rozwia moje wtpliwoci i odpowiedzie na pytania za jedyne 4,26 z za minut! Znajd tu wrk Allen, jasnowidzk Milagros, wrbit Oszo, tarocistk Persehpone, jasnowidza Seana, runistk Agis i wielu innych na bliniaczych stronach internetowych. Co ciekawe, wikszo z nich jest wszechstronnie uzdolniona, a raczej obdarzo-na, i posuguje si picioma, szecioma metodami, takimi jak: ra-diestezja, wahadeko, reiki, czary i uroki, oczyszczanie energetycz-ne, bioenergoterapia, jasnowidzenie, runy, karty lenormand, karty anielskie, tarot, numerologia, rytuay, sennik, karty cygaskie, huna, czy te moe banalne wobec wczeniejszych karty klasyczne. A to wszystko na telefon, na SMS, na e-mail.

Jako e lat ycia mam przed sob raczej sporo odpowiedzi mogyby zaj sporo czasu; problemw mam wprawdzie nieco mniej, postanawiam jednak nie przysparza sobie kolejnego w pos-taci horrendalnego rachunku telefonicznego za tak porad.

Andrzejkowy wosk rozlany, nic z niego nie wynika. Karteczek z mskimi imionami pod poduszk nie wkadaam, obierek z ziem-niaka za siebie nie rzucaam, butw do drzwi te nie ukadaam, odpuszczajc sobie w ten sposb roztrzsanie kwestii mego po-tencjalnego zampjcia. I tak oto 29 listopada zamknita zostaa najtasza i jedyna w roku moliwo samodzielnego spojrzenia we wasn przyszo. Na kolejn trzeba czeka cay rok.

Co przyniesie nowy rok

Ale ju wielkimi krokami zblia si nowy rok. Za nim cignie si pochd naszych ogromnych nadziei na powodzenie, dobra wszela-kie, na zdrowie i pomylno. Id te drobnym kroczkiem lki i obawy, szepczc sobie pod nosem powszechne bardzo sowo na k, a mianowicie kryzys. A gdzie strach i niepewno, tam jak grzyby po deszczu pojawi si osoby, ktre bd chciay rozjani mroki przyszoci, oczywicie nie bezinteresownie i niestety bardzo rzadko w sposb profesjonalny. Wraz z kocem roku zalej nas caoroczne horoskopy miosne, zawodowe, zdrowotne, a nastpnie miesiczne, tygodniowe i dzienne. Przytaczane bd horoskopy chiskie, celtyckie, numerologiczne, a nawet dietety-czne. Tam dowiemy si, e bdziemy mie szczcie w mioci pod warunkiem, e otworzymy si na spotkanie z nowymi ludmi; e nasz zwizek moe przechodzi chwilowy kryzys, wic musimy zadba o partnera; e moemy zmieni prac na ciekawsz, jeli odwaymy si na takie zmiany; e podczas przejciowych pro-blemw w pracy musimy postara si o lepsze relacje z szefem i wsppracownikami; bdziemy cieszy si dobrym zdrowiem, ale trzeba uwaa w marcu i listopadzie oraz zrobi badania profi laktyczne; dodatkowo moe co wygramy; cz roku przy-niesie chwilowe problemy, w pozostaych miesicach moemy spodziewa si szczcia... To samo ubrane w rne sowa, w rnych konfi guracjach. Co moe si wydarzy, ale niekonie-cznie; co moe przynie korzystne zmiany, ale nie kademu. Kilka ostrzee, ale oglnie wieje optymizmem, wic moe warto przedsiwzi jakie noworoczne postanowienie?

W drodze do delfi ckiej wyroczni

Jak daleko siga przekaz ustny lub pisemny, czowiek od zawsze chcia poznawa przyszo przewidywa, co przyniesie los,

z przymrueniem oka

Przygaszone wiato, szklana kula, rozoone karty, fusy z kawy i snujcy si po pokoju czarny kot. To pierwsze skojarzenia wikszoci z nas, gdyby zapyta o to, jak wyobraamy sobie osob wrc. Oczywicie kobieta, niezbyt moda i niezbyt atrakcyjna. W otoczce tajemniczoci i niedopowiedze. Tyle podpowiada nam wyobrania. Czy jednak tak samo wyglda wrka XXI wieku? Czy raczej ma wicej z nowoczesnej businesswoman? Moe szklan kul zastpi bezpowrotnie laptop i telefon? Wanie tak wrenie w przestrzeni wirtualnej, on-line obnia koszty utrzymania saloniku oraz pozwala skupi si wycznie na przekazie kart tak informacj znajduj na stronie internetowej jednej z kobiet z mojej okolicy parajcej si przepowiadaniem przyszoci. Teoretycznie argument racjonalny na odlego trudniej zinterpretowa wygld, zachowanie i reakcj na przepowiednie, pozostaj tylko umiejtnoci wrbiarskie.

34

Obecnie na spenienie czekaj przepowiednie o III wojnie wiatowej i kocu wiata. Aby jednak nie czeka z niepokojem do 21 grudnia (w myl przepowiedni Majw i Nostradamusa), nie zwalnia si pod wpywem impulsu z pracy i nie wydawa caych oszczdnoci (lub pienidzy z nowego kredytu) na podr ycia na koniec wiata, warto jeszcze pozna stanowisko przeciwnikw. Miranda Kucharska

Przepowiednie Nostradamusa, jak wszystkie wrby, proroctwa, horoskopy pozostawiaj due pole do interpretacji. Na ich pod-stawie niewiele jestemy w stanie przewidzie w przd, natomiast po fakcie mona wiele do nich dopasowa. Dobrym przykadem jest przepowiednia o ostatnim papieu o skrze oliwnej. I cho Benedyktowi XIV daleko do Mulata, to jednak niektrzy dopatruj si tu symboliki gazki oliwnej zakonu, z ktrego si wywodzi, lub te czarnej gowy w jego herbie. Idc dalej biorc pod uwag upadek znaczenia Kocioa, a wzrost wpyww Stanw Zjedno-czonych, niektrzy s gotowi nawet do interpretacji, e chodzi tu o Baracka Obam! Jeli w ten sposb podejdziemy do interpre-tacji przepowiedni, to do kadego zdania jakiegokolwiek profety bdziemy w stanie dopasowa poow przydarzajcych si nam w yciu sytuacji.

A gdy czarny kot przebiegnie drog

Wrby, horoskopy, przepowiednie duo informacji, wiele argu-mentw za i przeciw. Syszymy opowieci entuzjastw, osb, ktre dowiadczyy jakiej pomocy spoza ziemskiego wiata, ale dociera do nas rwnie duo historii ludzi zawiedzionych, ktrzy latami czekali na co, co miao si wydarzy, a nigdy do tego nie doszo. Nie mam zamiaru podawa tu gotowego rozwizania. Kady sam decyduje, na ile warto zagbia si w tego typu tematy. Wikszo z nas traktuje to jako zabaw przeczyta swj horoskop w po-pularnej gazecie przy niadaniu nie jest niczym zym. Moe i co w tym jest, moe s ludzie o nadnaturalnych zdolnociach, nato-miast wydaje mi si, e trzeba uwaa na dwie sprawy. Pierwsza to unikanie manipulacji, wydawania pienidzy na oszustw i szarla-tanw erujcych na ludzkim zagubieniu. Druga kwestia to pytanie, do czego korzystanie z takich zabiegw moe nas doprowadzi czasami jest to droga do egzorcysty, dlatego Koci zawsze potpia tego typu praktyki jako igranie ze zem.

***

Prosz, podaj mi namiar na t osob [wrka], bo ycie mi runo, a moe jest cho odrobina nadziei, e jeszcze si co

uoy to dosowny cytat z jednego z forw internetowych, ktry dokadnie charakteryzuje potencjalnego klienta salo-niku wrki. Po rad najczciej nie idzie osoba szczliwa i zadowolona z ycia, ale kto, kto znalaz si na jakim roz-staju, w sytuacji, ktra wydaje mu si bez wyjcia. A wtedy bardzo atwo jest pa ofiar manipulacji.

Co ciekawe, do korzystania z wrb i horoskopw przyz-naje si trzy razy wicej kobiet ni mczyzn! Std te na

rnych portalach informacyjnych dzia horoskopy znajduje si w zakadce przeznaczonej dla kobiet! Drogie panie (i nie

tylko), nie bjmy si podejmowa wasnych decyzji. W nowym roku trzeba wzi sprawy w swoje rce nie czekajmy, a kto nam powie, co si wydarzy i w ktr stron pj. Bo samo bez nas nie wydarzy si po prostu nic! No, chyba e to 13 w pitek lub czarny kot przebieg nam drog

wiedzie, czy podejmowana decyzja okae si suszna. Wielcy przywdcy chcieli pozna czekajce ich zagroenia i dowiedzie si, czy opracowana strategia przyniesie oczekiwany efekt. Poza przepowiadaniem przyszoci dono do poczenia z duchami przodkw, a take do wyjaniania zjawisk, ktrych czowiek nie rozumia.

Wiara w przepowiednie zakada wiar w istnienie wiata po-zaziemskiego, a take moliwo komunikacji z tym, czego nie widzimy, najczciej poprzez osoby o nadnaturalnych zdolnociach. W rnych kulturach (religiach, sektach) t rol penili szamani, kapani czy prorocy. Najbardziej znan staroytn wyroczni jest niewtpliwie delficka, ktra cigaa do siebie ludzi z caej oko-licy zarwno wielkich wczesnego wiata, jak i zwykych ludzi. Otrzymywali rady i wskazwki zawie i pene niedopowiedze, dajce si zinterpretowa na wiele sposobw. Wspczesna nauka podwaa wieszczenie pod wpywem natchnienia boskiego Apollina. Ju staroytne przekazy mwi o unoszcych si tam oparach. Po zbadaniu przez geologw i chemikw samego miejsca i budowy ska wysunito teori, e z uskoku ska wydobywa si metan i etan, powodujc wizje wieszczek. Oczywicie nie jest to jedyny przypadek w historii, kiedy prorocze wizje i przepowiednie powstaway pod wpywem substancji psychoaktywnych. Niemal na kadej szerokoci geograficznej dostpne s roliny i grzyby zawierajce substancje zmieniajce wiadomo, a poniewa roliny miay przerne zastosowania (mogy by poywieniem, barwni-kiem, lekarstwem), odkrywano take ich inne oddziaywania.

Tropem Nostradamusa

Od lat du popularnoci ciesz si przepowiednie XVI-wiecz-nego lekarza, astronoma, matematyka Nostradamusa. Swoje widzenia ujmowa w enigmatyczne czterowiersze i opisywa gwnie katastrofy: choroby, wojny, mier, drastyczne zakoczenia pewnych etapw w dziejach spoeczestw i ludzkoci. Jego zwolennicy uwaaj, e przewidzia takie wyda-rzenia, jak wybuch wojen wiatowych, wynalezie-nie bomby atomowej, zabjstwo Kennedyego, ldowanie na Ksiycu, wybr na papiea Jana Pawa II, mier ksinej Diany, zamach terrorysty-czny na World Trade Center, a nawet (wedug niekt-rych niezbyt pewnych rde) katastrof smolesk i wiele innych.

35

36

Rio de Janeiro roztaczone samb

37

38Kinga Katarzyna Szozda

Psycholog

EkozakrconaEkozakrcona

41

Mieszkasz w Belgii i zamierzasz spdzi Boe Narodzenie oraz Nowy Rok wraz z rodzin lub przyjacimi w Polsce? Jako czonek funduszu ubezpiecze zdrowotnych jeste objty ubezpieczeniem na wszystkie rodzaje pomocy medycznej podczas swojego pobytu za granic.

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego wydawa-na przez fundusz ubezpiecze zdrowotnych w ramach obowizkowego ubezpieczenia

Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego ma na celu uproszczenie dostpu m.in. obywatelom 27 pastw czonkowskich Unii Europejskiej do wiadcze opieki zdrowotnej podczas czaso-wego pobytu za granic.

Jakie daje prawa?

Dziki niej koszty leczenia zostan zwrcone na miejscu w czasie pobytu lub po powrocie do Belgii:

podstawowa opieka, obejmujca konsultacje i badanie przez lekarza pierwszego kontaktu,

specjalistyczna opieka ambulatoryjna,

leczenie szpitalne,

leczenie stomatologiczne,

pierwsza pomoc i transport medyczny w nagych przypadkach.

Uwaga: Jeli nie przedstawisz Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego lub jeli pjdziesz do lekarza lub placwki nie majcych umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia, bdziesz musia zapaci pene koszty. Aby otrzyma bezpatn opiek, naley upewni si, e personel medyczny nie traktuje nas jako pacjenta prywatnego i e szpital przyjmuje Europejsk Kart Ubezpieczenia Zdrowotnego.

Jakich praw nie daje?

Do transportu poszkodowanego do kraju: jeli chcesz mie moliwo bezpatnego transportu do kraju w przypadku nagej choroby lub powanego wypadku podczas pobytu w Polsce, musisz wykupi osobne ubezpieczenie,

do zwrotu kosztw zwizanych z wczeniej zaplanowanym leczeniem podczas pobytu w Polsce oraz kosztw zwizanych z leczeniem u prywatnych lekarzy.

W jaki sposb uzyska t kart?

Karta jest bezpatna i dostpna w funduszu ubezpiecze zdro- wotnych. Naley wystpi o jej wydanie co najmniej na tydzie przed planowan dat wyjazdu. Ma ona stosunkowo dugi termin wanoci (do 31 grudnia nastpnego roku od daty wydania).

Mutualit Librale du Brabant, aby zapewni przyjemny pobyt, w ramach usug dodatkowych przewidzia dodatkowe ubezpieczenie: assistance Mutas

W przypadku pilnych i nieprzewidzianych problemw zdrowotnych, pod warunkiem e pobyt ma charakter rekreacyjny oraz e zostay uregulowane wszystkie skadki za usugi dodatkowe, centrala alarmowa Mutas zajmuje si m.in. pokryciem kosztw leczenia (50 euro za leczenie franszyza) oraz w razie potrzeby sprowadze-niem osoby poszkodowanej do kraju (a do 5 tys. euro).

Centrala alarmowa dostpna jest przez 24 godziny 7 dni w tygodniu:

pod specjalnym numerem telefonu +32 2 272 09 00, pod numerem faksu +32 2 270 03 05, drog elektroniczn assistance@mutas.be Pracujesz w Belgii, a twoje dziecko (dzieci) mieszka w Polsce? Moe ono mie ubezpieczenie zdrowotne, pod warunkiem e pozostaje na twoim utrzymaniu.

Formularz E.109/S1

Formularz ten musi zosta wypeniony przez dwie instytucje: fundusz ubezpiecze zdrowotnych w Belgii wypenia cz A, a Narodowy Fundusz Zdrowia w Polsce przekazuje informacje o osobach na utrzymaniu w czci B formularza.

Na podstawie wypenionego formularza osoby w nim wymienione otrzymuj zwrot kosztw leczenia w Polsce (wg polskiej taryfy) lub zwrot w Belgii (wg taryfy INAMI).

Dane kontaktowe Narodowego Funduszu Zdrowia

Adres: ul. Grjecka 186, 02-390 WarszawaTel.: (4822) 572 60 00Fax: (4822) 572 63 30E-mail: ca17@nfz.gov.pl

W ramach informacji...

Przychodnie s zwykle otwarte od poniedziaku do pitku w godzinach od 8:00 do 18:00. Poza godzinami pracy caodobowa pomoc wiadczona jest przez placwki, ktre podpisay specjaln umow z Narodowym Funduszem Zdrowia. Nie wahaj si skontaktowa z NFZ, aby otrzyma adresy oraz numery telefonu placwek wiadczcych pomoc 24 h/dob.

La Mutualit Librale du Brabant, la confiance saine.

44

Zdrowie

Mutualit Librale du Brabant informuje... ...na temat ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce

Kontakt : Renata BOCEVSKA GSM : 0486 135 554 - Tel biuro : 02 223 58 48

Korzyci, ktre upiksz twoje codzienne ycie... oraz twoje wita !

Sport: 25

Odchudzanie a do 60

Ubezpiec-

zenie w

podry Mutas

Usugi wysokiej jakoci

Zapomoga z tytuu

karmienia piersi: a do

375

Oferta

wypoczynkowa

i podre

Opieka w domu

Dental

Plus: o

rto-

doncja

...

Zakup pieluch: do

150

Indywi-dualne podejcie do klienta

Optyka

:

szka,

opraw

ki...

Zasiek

porodowy:

do 420

Chcesz zosta czonkiem naszego funduszu zdrowotnego ?Zaatwiamy wszyskie formalnoci, PO FRANCUSKU LUB PO POLSKU!

Kiedy, by cieszy si atmosfer wit, czekao si a do pierwszej gwiazdki; ewentualnie ich przedsmak mona byo poczu na tradycyjnych przedwitecznych kiermaszach, z ktrych syn niemieckie czy szwajcarskie miasteczka. Dzi wystarczy uda si do supermarketu lub pierwszego z brzegu sklepu na kilka dobrych tygodni przed witami, by natkn si tam na dorodn choink ubran jak w dzie Wigilii lub dojrze na pkach produkty przy-ozdobione rysunkami bombek, gwiazdek, reniferw i mikoajw.

Z roku na rok wita Boego Narodzenia przychodz coraz wczeniej. I to nie dlatego, e czas upywa nam zdecydowanie szybciej ni naszym przodkom, ale za spraw marketingowych czarw. W tym roku zosta pobity kolejny rekord szybkoci ozdoby witeczne krloway w sklepach jeszcze przed Hallo-ween, czyli marketingowym witem poprzedzajcym 1 listopada. Dla nas to jeszcze Wszystkich witych, dla modych ju raczej tylko dynia w oknie, przebranie czarownicy i zbieranie cukierkw. Na szczcie oszczdzono nam suchania kold i witecznych piosenek, zanim wspomnimy naszych bliskich zmarych.

W adne inne wita nie czujemy takiej potrzeby bycia razem, jak wanie w Boe Narodzenie. Perypetie bohaterw docierajcych z opnieniem na witeczn kolacj to stay element filmw zwizanych z t por roku. Jak to zwykle w filmach bywa, wszy-stkim udaje si przyby na czas, bo dziaa magia wit. Bohaterom codziennoci jednak nie zawsze dane jest szczliwe zakoczenie. nieg, tak upragniony w wita, moe sta si przyczyn rozki z najbliszymi w tym najwaniejszym czasie z powodu odwoanych lotw albo zasypanych drg. W obu sytuacjach pozostaje plan awaryjny. W pierwszym wypadku, czyli po niechcianym powrocie z lotniska do zamknitego na cztery spusty i wyzibionego mieszkania, naley szybko znale czynny sklep, by naby co,

JAK Z BICZA TRZAS

PUSTE NAKRYCIE

48

co jeszcze pozostao ze witecznego menu. Noc spdzamy na poszukiwaniach zastpczego lotu, a zamiast bogiego obarstwa czeka nas tylko porcja witecznych filmw i kold lub ogldanie kilkunastu odcinkw Doktora House'a. W drugim przypadku Wigili spdzamy w samochodzie, mylc tylko o tym, aby dotrze na miejsce jak najszybciej i przynajmniej reszt wit spdzi z rodzin w zaciszu domowego ogniska. Czasami pozo-staje pobyt w hotelu na trasie i poczucie, e nie tak miao by. Nierozpakowana walizka nieznonie przypomina o nierozpa-kowanym prezencie czekajcym na nas pod rozwietlon cho-ink gdzie tysice kilometrw std.

Zapobiegliwi kupuj prezenty pod choink na wyprzedaach w cigu roku, a szczeglnie na listopadowej w poowie zimo-wego sezonu. Pac mniej i z politowaniem patrz na zestre-sowany tum szukajcy prezentw tu przed witami. W ten sposb okazuj si hojnymi darczycami i nie popeniaj nietaktu, obdarowujc kogo z rodziny prezentem otrzymanym wanie od tej osoby rok temu. Podarunki jednak najpierw dostaniemy od w. Mikoaja. Jeli jestemy do sprytni, nasza pociecha spotka si nie tylko z jednym mikoajem, czyli dyur-nym w tej roli wujkiem Kazkiem, ale nabierze prezentw cay wr wystarczy odwiedzi w odpowiednich terminach centra handlowe czy rnego typu stowarzyszenia. Do tego dochodz obowizkowe mikoajki w przedszkolu i szkole. A to dopiero pocztek, bo przecie prezenty przynosi te Jezusek, Anioek czy Gwiazdor w dzie Wigilii. Niektrzy doroli wcale nie maj gorzej ni dzieci oprcz prezentw pod choink od naj-bliszych dostaj je i w pracy. Zielony rcznik w biae choinki, maskotka renifera w czerwonej koszulce, zestaw wieczek z zimowym motywem lub breloczek z gwiazdk i nie musimy ju nic wyda na witeczny wystrj domu. A poza tym s jeszcze witeczne imprezy w pracy i wszdzie tam, gdzie naleymy choby czysto hobbistycznie. Zdarza si wic, e ju na

PREZENTY I SPOTKANIA ZE W. MIKOAJEM

SSwiateczne reminiscencje

, r.,][=-09(*^#!

,

i noworoczne remanentyi noworoczne remanenty

49

dugo przed Wigili raczymy si czerwonym barszczykiem, piero-gami z kapust i grzybami oraz makowcem. Zanim poamiemy si opatkiem z rodzin, skadamy sobie yczenia ze wsppracow-nikami i szefostwem. Nasza epoka daje nam wic moliwo po-wielania tych samych przey, cho na innym gruncie. Ale zasada jest zawsze taka sama.

Zaraz po Boym Narodzeniu czeka nas wybr naszej wyjtkowej nocy oraz idealnego miejsca dla nas. Obyczaj wymaga zoenia sobie ycze o pnocy i to najlepiej w jak najwikszym gronie. A eby yczenia miay swoj opraw, nie wystarczy Szampaskoje Igristoje, mimo e sentymentalne powroty do przeszoci s w modzie. Mamy wic do wyboru zabaw na wieym powietrzu lub w lokalu. Pierwsza opcja jest dla wytrzymaych na zimno fanw muzyki, grzejcych si w cieple gwiazd estrady i celebrytw. Oczywicie jeli wybierzemy wariant znalezienia si pod scen w dawnej lub obecnej stolicy Polski. Lokalne zespoy na prowin-

SYLWESTER LAST MINUTE

cjonalnych ryneczkach nie maj a takiej mocy przycigania, cho i tu zdarzaj si grupy wiernych fanw albo desperatw, ktrzy nie boj si pokaza, e nie sta ich na co powaniejszego, czyli droszego. Cho czasy kryzysu pewnie odwrc t tendencj. Sylwester w plenerze nie wymaga nakadw na kreacj i fryzur, a napoje i jedzenie pokrywa si we wasnym zakresie. W drugim przypadku wydatki finansowe mog by do znaczne trzeba nie tylko wiedzie, czy naley w danym roku naoy co z ceki-nami albo koronkami, w kropki, w kolorze czerwieni lub zota, ale take jak uczesa wosy. A wiadomo, e to, co najmodniej-sze, jest te i najdrosze. Tylko tak przygotowani jestemy gotowi na bal w odrestaurowanym dworku lub pobliskim paacu, ktre coraz chtniej proponuj ofert sylwestrow. Niektrzy wol jednak tego dnia wylegiwa si na play lub przy basenie w jakim egzotycznym kurorcie, co w dobie globalizacji nie jest ju luksusem, chyba e polecimy do Rio, a nie do Sharm Ei Sheikh. Inni powiedz, e nie ma to jak zestaw sprawdzonych filmw i moliwo picia gorcej herbaty ze swojego ulubionego kubeczka.

Pocztek kadego nowego roku to czas postanowie, ktre

POSTANOWIENIA NOWOROCZNE

50

chcemy zrealizowa w cigu nadchodzcych dwunastu miesicy. Cho najczciej okazuje si, e ju po dwch, trzech tygodniach, a najdalej po miesicu musimy si podda. Zawsze i wycznie z bardzo wanych przyczyn. I cho lista noworocznych postanowie jest krtsza lub dusza, zawsze krluj na niej podobne zobowizania. Mniej pracy, wicej czasu dla rodziny; mniej papierosw i uywek w ogle, a wicej sportu; mniej przyjaci na Facebooku, wicej prze-czytanych ksiek. Niektrzy heroicznie dorzucaj nauk jzyka obcego lub gotowania, pjcie na studia podyplomowe czy wrcz kupno abonamentu do opery.

Okazuje si, e najwiksz przeszkod w spenieniu nowo-rocznych postanowie nie jest wcale lenistwo, brak silnej woli i wytrwaoci, ale praca. Bez niej spdzalibymy cae dnie z rodzin (hipotetycznie, bo inni jednak pracuj i nie wiadomo, czyby z nami wytrzymali), moglibymy regularnie uprawia sport, zdrowo si odywia, a jeszcze doksztaca i by na bieco nie tylko z nowociami ksikowymi, ale i premierami

kinowymi, teatralnymi, a moe i operowymi. A tak?! Na pocz-tku jeszcze troch si staramy, prbujemy wytrwa i zacho-wa twarz, ale wracamy niestety do starych nawykw. Wic gdy tylko mamy wolny i/lub duszy weekend, zapadamy si szybko i niespodziewanie w czelucie Internetu, prawie jak niezatapialny Titanic w otcha oceanu. Nie chcc traci cen-nego czasu, podjadamy niezdrowe jedzenie, a przeszka-dzajcym nam czonkom rodziny potrafimy da do wiwatu. No i nic dziwnego, e pniej musimy odreagowa przy starej uywce. Wic moe lepiej, e wytrzymujemy w spenianiu po-stanowie tylko krtki czas.

A za rok czekaj nas nowe wita, kupno nowych prezentw, wybr nowych starych postanowie do realizacji. Powta-rzalno, ale w nowym wystroju. Na pewno zmieni si moda na sylwestra czy na kolor bombek. Dlatego pozostaje yczy sobie czego, co jeszcze od nas niezalene, czyli oby wita byy biae.

WITA, WITA I PO WITACH

Sylwia Maj

53

Jacques Jordaens, Allegory of the Fertility of the Land, 1623-25Royal Museums of Fine Arts of Belgium, Brussels

Chaim

Soutine, M

adeleine C

astaing, 1929

,,Sztuka czyci dusz z codziennej warstwy kurzu. Pablo PicassoWystawy grudzie stycze

Zawsze po Twojej stronie

www.vivaservices.be

Zaw

Jak obyczaj kae stary, wedug ojcw naszej wiary,

chcemy zoy Wam yczenia w dzie Boego Narodzenia.

Niech ta gwiazdka betlejemska,ktra wieci nam o zmroku,

zaprowadzi Was do szczcia w Nowym Roku ...

Titres-Services

tronieonii

Adres Biura1030 Bruksela (Schaerbeek)

Avenue Albert Giraud 95 przy dworcu Schaerbeek - 3 min.

Godziny otwarcia : pon-pt od 8:30 - 12:30 i od 13:30 - 17:30

1030 Schaerbeek Avenue Gustave Latinis 205

(Atelier de repassage)1410 Waterloo

Avenue des Combattants 21

(Na umwione spotkania)

Dodatkowe informacjeSylwia Kieel - 0475 49 92 37Eliza Kossakowska - 0474 89 33 98Wioletta Cichocka - 0475 49 91 19

02 240 26 2002 240 26 29www.vivaservices.beinfo@vivaservices.be

61

Sylwia Znyk

62

Mama i dziecko

Urlop opiekuczy1 listopada 2012 r. wszed w ycie nowy przepis dotyczcy urlopu na opiek nad hospitalizowanym dzieckiem. Urlop opiekuczy jest patny. Mona go wykorzysta przez tydzie i przeduy o kolejny tydzie. O urlop naley wystpi do pracodawcy najpniej na 7 dni przed planowan hospitalizacj dziecka, ale jeli konieczno hospitalizacji wystpia nagle, rodzic ma prawo skorzysta z niego natychmiast.

Komu i kiedy przysuguje prawo do urlopu opiekuczego?W pierwszej kolejnoci z urlopu mog korzysta rodzice, a jeli adne z nich w danej chwili nie moe tego zrobi inni czonkowie rodziny do drugiego stopnia pokrewiestwa, np. dziadkowie lub penoletnie rodzestwo chorego dziecka. Prawo do tego urlopu przysuguje tylko i wycznie w przypadku hospitalizacji dziecka. Jednak urlop mona wykorzysta po wyjciu dziecka ze szpitala na dalsz opiek nad nim w domu. Ten urlop moe jednak trwa maksymalnie 2 tygodnie; mona go udzieli na tydzie i w razie potrzeby przeduy o kolejny tydzie.

Zawieszenie umowy o pracTen rodzaj urlopu opiekuczego mona wykorzysta tylko w penym wymiarze. Nie mona go czy z czciowym wykonywaniem pracy, tak jak w przypadku urlopw tematycznych. Jeli okae si, e 2 tygodnie na opiek nad hospitalizowanym dzieckiem nie wystarcz, mona przej na urlop opiekuczy w normalnym systemie, ktry moe trwa maksymalnie 12 miesicy.

Powiadomienie pracodawcyPracownik, ktry chce skorzysta z tego urlopu, musi przedoy pra-codawcy zawiadczenie od lekarza prowadzcego. Musi ono zawiera informacj, e hospitalizowane dziecko potrzebuje wsparcia spoecznego lub emocjonalnego ze strony najbliszych. Jeli hospitalizacja dziecka nie bya przewidziana, rodzic lub opiekun moe skorzysta z urlopu opiekuczego natychmiast. W takiej sytuacji naley przedoy pracodawcy dodatkowe zawiadczenie ze szpitala jako potwierdzenie, e hospitalizacja rzeczywicie si odbya.

Zasiek opiekuczyPracodawca nie moe odmwi pracownikowi prawa do urlopu opiekuczego ani odroczy terminu jego rozpoczcia niezalenie od wielkoci przedsibiorstwa. Pracownik jest chroniony przed zwolnieniem z pracy przez 3 miesice od chwili zakoczenia urlopu. Przysuguje mu prawo do zasiku opiekuczego wypacanego przez RVA/ONEM, ktry wynosi 160 euro/tydzie.

Urlop na opiek nad ciko chorym czonkiem rodziny (normalny systemie)W przypadku gdy hospitalizowane dziecko wymaga duszej opieki, rodzic lub opiekun moe przej z krtkiego urlopu opiekuczego na urlop na opiek nad ciko chorym czonkiem rodziny w normal-nym systemie. Taki urlop moe trwa maksymalnie 12 miesicy i musi zosta podzielony na okresy trwajce od 1 do maksymalnie 3 miesicy. W razie potrzeby urlop mona przedua o kolejne okresy trwajce od 1 do 3 miesicy i tak a do wykorzystania penych 12 miesicy (na jednego pacjenta).

Osoby pracujce w penym wymiarze godzin (na peny etat) mog skorzysta z takiego urlopu w niepenym wymiarze mog zmniejszy liczb godzin pracy do 4/5 etatu i jednoczenie korzysta z urlopu opiekuczego w wymiarze 1/5 etatu. Zatrudnieni na minimum 3/4 etatu mog zmniejszy liczb godzin do 1/2 etatu na rzecz urlopu opiekuczego. W obydwu przypadkach urlop opiekuczy moe trwa maksymalnie 24 miesice (na jednego pacjenta) i musi zosta podzielo-ny na okresy od 1 do 3 miesicy.

Osoby zatrudnione na mniej ni 3/4 etatu mog skorzysta z ur-lopu opiekuczego tylko w penym wymiarze, tzn. w czasie urlopu opiekuczego w ogle nie mog pracowa.

W przedsibiorstwach zatrudniajcych mniej ni 50 pracownikw pracodawca moe ograniczy prawo do urlopu nad ciko chorym czonkiem rodziny do 6 miesicy (w przypadku urlopu w penym wymiarze) lub do 12 miesicy (w przypadku urlopu w niepenym wymiarze).

Osoby samotnie wychowujce dzieci maj prawo do maksymalnie 24 miesicy urlopu opiekuczego na ciko chore dziecko (w penym wy-miarze godzin). W tym przypadku urlop moe by wykorzystany do 16 roku ycia dziecka. Jeli rodzic decyduje si na taki urlop w niepenym wymiarze godzin, moe on trwa nawet do 48 miesicy. I w tym przy-padku urlop musi by podzielony na okresy od 1 do 3 miesicy.

Osoby zatrudnione na umow o prac mog dosta urlop opiekuczy w normalnym systemie nie tylko na opiek nad chorym dzieckiem, ale rwnie na opiek nad innym ciko chorym czonkiem rodziny do drugiego stopnia pokrewiestwa, czyli nad rodzicami, dziadkami, wnu-kami, a take pasierbami (dziemi wspmaonka lub partnera) oraz przybranymi rodzicami (macochami i ojczymami).

Aby skorzysta z prawa do urlopu na opiek nad ciko chorym czonkiem rodziny, naley zoy pisemny wniosek do pracodawcy najpniej 7 dni przed planowan dat rozpoczcia urlopu. Wni-osek musi by wysany listem poleconym i musi zawiera planowany okres urlopu. Do wniosku naley doczy zawiadczenie lekarskie,

64

ACV

Nationalestraat 1112000 Antwerpen

078.15.20.58

Pletinckxstraat 191000 Brussel02.557.88.88

Poel 79000 Gent

09.265.42.11

65

Kiermasze boonarodzeniowe w Brukseli WOLUWE-SAINT-PIERRE07 09 grudnia Place Dumon

MOLENBEEK-SAINT-JEAN07 09 grudnia Chteau du Karreveld av. Jean de la Hoese 3

IXELLES07 09 grudnia Place Flagey

GANSHOREN8 09 grudnia Centre Culturel de Ganshoren La VillaPlace Guido Gezelle 26

WOLUWE-SAINT-LAMBERT14 16 grudnia Place St-Lambert

ANDERLECHT14 16 grudniaPlace de la Vaillance

JETTE14 16 grudniaPlace Cardinal Mercier

NEDER-OVER-HEEMBEEK 15 16 grudnia La ferme Nos PilifsTrassersweg 347

EVERE15 16 grudniasq. Hoedemaekers 10

ETTERBEEK Kiermasz finladzki04 09 grudnia LEglise Finlandaise Des MarinsRue Jacques de Lalaing 33

08 09 grudnia Cercle paroissial Sainte GertrudeRue Doyen Boone 6

e ciko chory czonek rodziny wymaga wsparcia i opieki oraz e pracownik wyraa gotowo do opieki nad chorym i jest w stanie j prowadzi. Jeli pracownik chce przeduy urlop, musi na nowo wystpi z pisemnym wnioskiem do pracodawcy i przedoy nowe zawiadczenie lekarskie. Pracodawca ma prawo w cigu 2 dni podj decyzj o ewentualnym odroczeniu daty rozpoczcia urlopu ze wzgldw organizacyjnych decyzj t musi przekaza pracownikowi w formie pisemnej. Odroczenie terminu moe wynosi maksymalnie 7 dni.

W przypadku urlopu opiekuczego w normalnym systemie pracownik ma prawo do zasiku opiekuczego.

* Dla rodzicw samotnie wychowujcych dzieci, ktrzy maj przynajmniej jedno dziecko na utrzymaniu (mieszkaj z nim pod tym samym adresem).

Osoby zatrudnione na terenie Flandrii oprcz prawa do zasiku opiekuczego maj rwnie prawo do dodatkowej premii (Vlaamse aanmoedigingspremie). Szczegowe informacje znajduj si na stronie www.vlaanderen.be.

Wicej informacji na temat urlopu opiekuczego mona uzyska w lokalnych oddziaach ACV/CSC. Adresy i godziny otwarcia znajd Pastwo na stronach http://adressen.acv-online.be (NL) lub http://adresses.csc-en-ligne.be (FR), lub www.acv-online.be (NL), www.csc-en-ligne.be (FR); wystarczy wpisa swj kod pocztowy.

Aldona Kuczyska-Naskrt

66

ACV

Pracownicy ACV/CSC ycz Pastwu radosnych i spokojnych wit Boego Narodzenia oraz pomylnoci w Nowym Roku.

AMBASADA RP W BRUKSELIRue Stevin 139 1000 Bruxelles Tel. +32 (0) 2 780 42 00, +32 (0) 2 739 01 01 Fax +32 (0)2 736 18 81 www.bruksela.msz.gov.plWYDZIA KONSULARNY AMBASADY RP W BRUKSELIRue des Francs 28 1040 Etterbeekprzyjcia interesantw: wtorek, czwartek, pitek 9.00 - 13.00, roda 13.00 - 18.00Tel. +32 (0)2 739 01 01 Fax +32 (0)2 736 44 59 www.bruksela.msz.gov.pl Tel. dyurny +32 (0) 492 727 405 (po godzinach pracy urzdu) wycznie w sprawach pilnych takich jak nage zgony, wypadki, zagroenia ycia. WYDZIAL PROMOCJI HANDLU I INWESTYCJI AMBASADY RP W BRUKSELIAvenue de lHorizon,18 1150 Bruxelles tel. 02 771 67 54, fax. 02 771 18 39, brussels@trade.gov.pl, www.brussels.trade.gov.pl .SZKOLNY PUNKT KONSULTACYJNY IM.J.LELEWELA PRZY AMBASADZIE RP W BRUKSELI Adres do korespondencji: Ambassade de Pologne, av. de Gaulois 29, 1040 Etterbeek. Siedziba szkoy: Boulevard de la Woluwe 22-24 1150 Woluwe Saint-Pierre Tel/fax: 02 772 35 80, www.szkola-lelewela-bruksela.beSZKOLNY PUNKT KONSULTACYJNY, FILIA IM. JANA PAWA II W BRUKSELI Rue dAngleterre 43 1060 Bruxelles, tel: 0473 74 38 54, sekretariat@szkolapmk.pl www.szkolapmk.pl

POLSKIE CENTRUM KSZTALCENIA IM. JANA PAWLA II W BRUKSELI Zajcia odbywaj si: Ecole Notre-Dame de la Paix, Rue du Radium 5 1030 Bruksela Teresa Arszagi 02 705 61 18, 0486 38 40 07, e-mail: teresa@arszagi.eu, www.szkola.be PUNKT KONSULTACYJNO-INFORMACYJNY(porady psychologa, logopedy, pedagoga i asystenta socjalnego)tel. 0475 397 514, poniedziaek w godz. 18.00 20.00POLSKA MISJA KATOLICKARue Jourdan, 80 1060 Saint-Gilles - tel. 02 538 30 87, www.pmkbruksela.comPOLSKA MISJA KATOLICKA NA SCHAERBEEKKoci w. Elbiety, Rue Portaels, 24 1030 Schaerbeek - tel. 02 242 56 50 SZPITAL CHU Hopital Saint Pierre CHURue Haute 322 1000 Bruxelles. tel. 02 535 31 11, tel. 02 535 43 60, 02 535 40 55WANE TELEFONY ALARMOWEPolicja: 101 Stra poarna i pogotowie: 100 Europejski numer alarmowy: 112Child Focus: 116 000 Centrum toksykologiczne: 070 245 245Dyur dentystyczny: 02 426 10 26 Dyur lekarzy (po fr.): 02 479 18 18SOS lekarze Bruksela (po fr i fl): 02 513 02 02 Takswki 24h/24h: Taxi VERTS 02 349 49 49, Taxi BLEUS 02 268 00 00

Niezbdne adresy

Miesiczna kwota brutto zasiku opiekuczegoUrlop w penym wymiarze

1/2

Niezalenie od wieku pracownika

-50 lat 50+ -50 lat 50+

771,33 385,66 654,17 130,83 lub 175,94*

261,67

* Dla rodzicw samotnie wychowujcych dzieci, ktrzy maj przynajmniej jedno dziecko na utrzymaniu (mieszkaj z nim pod tym samym adresem).

Miesiczna kwota netto zasiku opiekuczegoUrlop w penym wymiarze

1/2

Niezalenie od wieku pracownika

-50 lat 50+ -50 lat 50+

693,20 319,52 541,98 108,40 lub 145,77*

216,80

Grupa ADMB yczy wszystkim czytelnikom Gazetki spokojnych i radosnych wit Boego Narodzenia oraz wszelkiej pomylnoci w Nowym Roku.

Premie i dodatki kocoworoczneokrelonych przypadkach pracodawca moe przyzna je bez odcigania skadek na rzecz ubezpieczenia spoecznego i podatku. Przyznanie pracownikom bonw zakupowych musi odby si w cile okrelonym czasie, czyli z okazji mikoajek, Boego Narodzenia lub Nowego roku. Przyznanie bonw poza wymienionymi okresami nie jest moliwe. Jedynie administracja fiskalna moe wyda zgod na przy-znanie bonw w innych okresach z okazji innych wit lub wydarze. Maksymalnie pracownikowi mog zosta przyznane bony prezentowe w kwocie 35 euro (dodatkowo dotyczy to take maonki / maonka lub oficjalnie zamieszkaego z pracownikiem partnera). Bony o podobnej wartoci mog przysugiwa te dzieciom pracownika, jeli pozostaj one na jego utrzymaniu. (Dziecko jest uznane jako osoba na utrzymaniu w przypadku gdy rodzic w caoci lub czciowo pokrywa jego koszty utrzymania i wychowania.) Czeki musz zosta jednak przyznane oddzielnie np. pracownik z dwjk dzieci nie moe otrzyma jednego gwnego czeku o wartoci 100 euro. Bony zakupowe nie mog zosta wypacone przez przedsibiorstwo w ekwiwalencie pieninym. Naley pamita, e czeki maj okrelony termin, po ktrym trac wano.

PREMIA KOCOWOROCZNA (eindejaarspremie / prime de fin danne) Jest to najczciej dodatkowa pensja miesiczna. W wikszoci przypadkw pracownikom umysowym premia ta wypacana jest bezporednio przez pracodawc. Z kolei pracownicy fizyczni otrzymuj j przewanie za porednictwem odpowiedniego funduszu (a nie bezporednio od pracodawcy); dotyczy to np. sektora budowlanego lub personelu firm sprztajcych.Premia kocoworoczna wypacana jest zwykle jednorazowo w grudniu lub styczniu. Jej wysoko zaley zasadniczo od liczby rzeczywicie przepracowanych w danym roku kalendarzowym miesicy. Jedynie w przypadku gdy grupowe lub indywidualne umowy o prac przewiduj inne ustalenia, zasada ta moe zosta zmieniona. Od premii pracownika zostaje take odcignita skadka na poczet ubezpieczenia spoecznego i podatku dochodowego. (Premia nie jest jedynie nagrod za wierno pracodawcy; w rzeczywistoci prawo do niej powstaje na podstawie wykonanej faktycznie pracy.)Dokadne ustalenia dotyczce wypaty premii rni si w zalenoci od sektora i innych ustale lub decyzji, ktre zostay podjte wewntrz danej brany.

WANEWypata premii na koniec roku oraz przyznanie bonw (cze-kw) nie jest oglnym obowizkiem pracodawcy. Takie dodatki zale czsto od jego decyzji lub odgrnych ustale sektoro-wych.

ADMB HR Services(rdo: ADMB Studiedienst 2012)

Kolejny rok przechodzi powoli do historii. Wypadajce kartki z kalendarza przybliaj nas do wyczekiwanego okresu kocoworocznego w ktrym to ludzie na og chtniej obdarowuj si prezentami i upominkami. Jest to rwnie okazja dla pracodawcw do nagrodzenia swoich pracownikw za ich caoroczne zaangaowanie zawodowe. Poniej przedstawiamy rne rodzaje premii i dodatkw, ktre mog zosta przyznane pracownikom etatowym.

BONUS PENSJI (loonbonus / bonus salarial)Jest to rodzaj dodatku, dziki ktremu pracodawca ma moliwo przyznania pracownikowi kwoty w maksymalnej wysokoci 2 200 euro (rocznie). Ten bonus jest zwolniony od odcigni socjalnych i fiskalnych jedynie wtedy, gdy zostay spenione niezbdne warunki.Przyznanie bonusu pensji jest zawsze zalene od uzyskania wsplnych zaoe firmy (cele kolektywne). W tym wypadku nie s brane pod uwag indywidualne osignicia pracownikw.

EKOCZEKI (ecocheques / cocheques) Ekoczeki s nastpn form dajc pracodawcy moliwo dodatkowego wynagrodzenia pracownikw. S one wolne od podatkw i skadek ubezpieczenia socjalnego.

Czeki przyznawane s pracownikom w niektrych sektorach na podstawie zbiorowego ukadu pracy (CAO) i przeznaczone s na zakup ekologicznych produktw lub usug. Obecnie nie kady sektor moe stosowa tak form dodatku dla pracownika.

Wano czekw jest ograniczona do dwch lat, a ich warto wynosi maksymalnie 250 euro. Najwiksza warto jednego ekoczeku to 10 euro. Ekoczeki nie mog zosta wymienione (czciowo lub cakowicie) na gotwk.

BONY ZAKUPOWE (geschenkcheques / chques cadeaux) Obok wyej wymienionego bonusu pensji i ekoczekw, pracodawca ma take moliwo przyznania innej, bardziej osobistej formy wynagrodze-nia dla swoich pracownikw w postaci bonw zakupowych.Chocia w zasadzie zostaj one uznane za cz zwykej wypaty, to w

Praca w Belgii

68

69

wiadczenia i dotacje ekologiczne Bruksela

Nr Nazwa wiadczenia Kwota Limit Nowy/renowacja

A1

Audyt energetyczny

R

Metodologia PAE (dom jednorodzinny)

50% kwoty z faktury 400 za audyt

Inna metodologia (dom wielorodzinny)

50% kwoty kwalifikowanej z faktury

A2 Studium wykonania50% kwoty kwalifikowanej z faktury

N i R

400 za mieszkanie/3000 za budynek

70

Budujemy dom

73

74

Budujemy dom

.

75

Boe Narodzenie i sylwester tu-tu. Jest to okres szcze-glnie napity i wyczerpujcy gotownie, sprztanie, zakupy, prezenty... W ferworze witecznych przygotowa czsto zapominamy o sobie. Oderwij si na chwil i aby w ten witeczny czas podarowa sobie nieco relaksu i odpr-enia udaj si do salonu kosmetycznego. Profesjonalne zabiegi, umiejtnie dobrane do Twoich indywidualnych potrzeb, pomog Ci si zrelaksowa i odpry, a przede wszystkim poprawi kondycj i koloryt skry oraz zniweluj zmczenie. Dziki temu w wita bdziesz wyglda olniewajco, a Twoi gocie zapamitaj nie tylko smak boonarodzeniowych potraw, ale rwnie Twj idealny wygld. Z kolei w noc sylwestrow bdziesz byszcze na parkiecie nie tylko kreacj. Jeli nawet nie moesz sobie pozwoli na tygodniowy pobyt w SPA, nie martw si oto kilka sprawdzonych zabiegw, ktre zapewni Ci idealny wygld i doskonae samopoczucie.

Skutecznym profesjonalnym zabiegiem na skr z widocznymi oznakami zmczenia jest oxybrazja terapia z uyciem tlenu hiperbarycznego, ktrego wiernymi fankami s Madonna i Nicole Kidman. Polega ona na rozpylaniu tlenu i roztworu soli fi zjologi-cznej pod cinieniem przez specjalne dysze w odlegoci 0,5 cm od skry. Czsteczki soli maj dziaanie abrazyjne, czyli cierne. Zuszczaj i usuwaj martwy, zrogowaciay naskrek. Tlen z kolei odywia i regeneruje naskrek. Zabieg trwa okoo 30 minut, jest bezinwazyjny i bezbolesny. Mona go wykona jednorazowo przed wanym wyjciem lub w kilku seriach dla utrwalenia efektu. Obe-cnie terapia ta jest jedn z najnowoczeniejszych metod oczyszczania i odmadzania skry, ktra zapewnia natychmiasto-we i zaskakujco dobre efekty. Tlen, sl fi zjologiczna i odpowie-dnio dobrane serum wystarczaj, aby sprawi, by ju po jednym zabiegu skra bya zdrowsza, rozwietlona i modsza. Dodatkow korzyci terapii tlenowej jest rozjanienie cieni pod oczami.

Osoby gustujce w aromatycznych masaach mog podda si zabiegowi Ella Bach Owocowy Blask, przeznaczonemu dla cery pozbawionej blasku. Rozpoczynamy go delikatnym uci-skiem aromatycznymi stemplami, ktre zawieraj mieszank zii owocw. Rytua powitalny ukoi zmczenie, a sia aromatycznych stempli dogbnie zrelaksuje. Kolejnym etapem jest demakija i naturalny peeling rozwietlajcy. Nastpnie wykonywany jest luksusowy masa na 100-proc. rolinnym olejku. Bogactwo witamin zawartych w olejku rozwietli Twoj twarz i nada jej blasku.

Po masau kosmetyczka naoy mask o jedwabistej konsystencji, zawierajc mikronizowany pomidor organiczny i morele, ktra dogbnie nawila i odywia skr. Wszystko po to, aby Twoja skra odzyskaa witalno i blask.

Zabieg Chono Detox Facial Tretment Thalgo to prawdziwy zastrzyk energii, ktry lekko wygadzi zmarszczki i sprawi, i skra bdzie wypoczta i uzyska naturaln promienno. Polecany jest szczeglnie osobom yjcym w cigym popiechu i stresie, za-rwno kobietom, jak i mczyznom. Tajemnica tego zabiegu tkwi w skadnikach kosmetykw uywanych w jego trakcie. Ekstrakt z nasion moringi olejodajnej chroni komrki skry przed zanie-czyszczeniami i usuwa oznaki zmczenia, aktywne skadniki otrzy-mane z naturalnych aminokwasw kreatyny stymuluj oddychanie midzykomrkowe, a biay ubin wzmacnia barier ochronn skry.

Aby si w peni oderwa od przedwitecznej gorczki, warto te skorzysta z masau relaksacyjnego o wspaniaych waciwociach odstresowujcych. Pozwala on osign stan gbokiego relaksu i wsucha si w wiat wasnej wewntrznej muzyki. Zostawia niezapomniane uczucie lekkoci i penej harmo-nii. Masa ten ma przede wszystkim zastosowanie przy redukcji napi oraz zmczenia. Jego celem jest zniesienie napicia miniowo-nerwowego i psychicznego, a tym samym uzyskanie penego rozlunienia i odprenia. Szczeglnie przydatny jest po dugotrwaym wysiku fi zycznym, jak i psychicznym.

Gdy zadbamy ju o twarz i ciao, naley zwrci uwag na nasze donie, ktre po przedwitecznych porzdkach mog by szorst-kie. W tej sytuacji warto podda si manicureowi SPA. To zbieg manicure poszerzony o pielgnacj skry doni, majcy na celu jej gbokie nawilenie oraz regeneracj. Peeling doni usunie szorstki naskrek, a maska w zauwaalny sposb zmikczy skr i nada jej wyjtkowej gadkoci.

Wizyta w salonie kosmetycznym z pewnoci nas zrelaksujei pozwoli na przeycie cudownych wit oraz sylwestra.

Alina KrasowskaInstytut Urody Lrien

Uroda

76

WITECZNA PROMOCJA!-10% na wszystkie zabiegi w okresie wit i karnawau

Podaruj sobie chwile relaksu...,

77

Przygotowujemy twarz

Wybieramy podkad dobrze kryjcy i obfi cie go nakadamy

Pudrujemy twarz pudrem fi ksujcym, aby makija by trway

Oczy podkrelamy wyranie, cienie dobieramy do koloru kreacji

R dopasowujemy do barwy pomadki lub cieni

Brwi wyranie podkrelamy

Malujemy wyranie rzsy lub przyklejamy sztuczne

Modelujemy cao i obfi cie nakadamy rUtrwalamy cay makija fi ksem (utrwalaczem)

stylistka makijau - Joanna Boratyska Tel. 0472 295 739

MAKIJA wieczorowy, biznesowy, lubny, sylwestrowy

78

TRWAO MAKIJAU SYLWESTROWEGO

Make-up sylwestrowy powinien by dostosowany do warunkw otoczenia. Zabawa trwa wiele godzin, naley wic pamita o tym, e makija musi by przede wszystkim trway, tak aby olniewa nie tylko na pocztku imprezy czy do chwili odliczania sekund dzielcych nas od Nowego Roku, ale rwnie w momencie powrotu do domu. Wskazane jest uycie sprayu utrwalajcego, ktry przeduy trwao kosmetykw naoonych na twarz.

KOLORY

Powinnymy wzi pod uwag fakt, i bdziemy przebywa raczej w miejscach sabo owietlonych sztucznym wiatem. Makija powinien by wic na tyle intensywny i wyrazisty, aby mona go byo zauway take przy sabym wietle, np. wiec. W takich waru-nkach doskonale sprawdz si intensywne kolory i wyrane kreski.

Stylistka makijau radzi

KROK PO KROKU

Ze wzgldu na szampaski, taneczny charakter zabawy wskazane jest, aby makija by peen blasku. wietnie sprawdz si tu wszel-kiego rodzaju brokaty: zarwno na powiekach, jak i na wosach, twarzy czy dekolcie. Warto skorzysta take ze sztucznych rzs lub wielokrotnie naoy tusz. Dziki temu nasz wzrok stanie si bardziej uwodzicielski. Wykonujc makija sylwestrowy, nie musimy ogranicza swojej fantazji. Trzeba jednak mie na uwadze, e ma on przede wszystkim podkrela nasz urod.

Joanna Boratyska

MAKIJAZ SYLWESTROWY

Sylwester to czas szalestw, na ktre moemy so-bie pozwoli take przed lustrem. Make-up sylwest-rowy naley do grona makijay okolicznociowych, wieczorowych. Jest wyjtkowy i niepowtarzalny tak jak ta szczeglna noc w roku. Przygotowujc go, nie moemy zapomnie o wanych motywach przewodnich, ktrymi s: blask, wieo, wiato, wyrazisto i niepowtarzalno oraz odrobina szalestwa. Przede wszystkim jednak w procesie tworzenia tak wyjtkowego makijau kierujemy si swoj wyobrani. Wszystko, co wczeniej byo zakazane, teraz jest moliwe.Kombinacj kolorystyczn dopasowujemy do ko-loru garderoby lub wosw. Pamitajmy jednak, e makija sylwestrowy jest duo bardziej intensywny ni dzienny, dlatego musimy go dobra take do typu urody i budowy elementw twarzy.

79

80

Ustrj rozdzielnoci majtkowej

Ustrj rozdzielnoci majtkowej oparty jest na zasadzie potrjnej rozdzielnoci: rozdzielnoci dbr, rozdzielnoci dugw i samodzielnego zarzdzania majtkiem przez kadego z maonkw.

Rozdzielno majtkowa

Kady z maonkw zachowuje prawo wasnoci majtku posiada-nego przed lubem, jak i nabytego w trakcie trwania maestwa. Dochody z dziaalnoci zarobkowej i oszczdnoci maonka pozostaj rwnie jego wyczn wasnoci.Jednak mimo cisego podziau majtku maonkowie mog nabywa dobra majtkowe wsplnie. Dobra te bd nalee do obojga z nich i stanowi wasno niepodzieln. Maonkowie mog postanowi, e zakupi np. nieruchomo z rnym wkadem wasnym (np. m 90 proc., a ona 10 proc.). Jeli udzia we wasnoci nie zosta wskazany, majtek uznaje si za nalecy do kadego z maonkw po poowie.

Rozdzielno dugu

Dugi kadego z maonkw rwnie podlegaj zasadzie rozdzielnoci. W zasadzie bez wzgldu na przyczyn i po-chodzenie powstaej wierzytelnoci dugi zacignite przed lubem lub w trakcie maestwa obciaj tylko tego maonka, ktry je zacign.Zastosowanie ustroju odrbnej wasnoci pomidzy maonkami zapewnia im zawodow autonomi i pozwala na uniknicie odpowiedzialnoci za dugi wspmaonka, ktrego dziaalno zawodowa jest w mniejszym lub wikszym stopniu naraona na ryzyko popadnicia w dugi. Jednak w przypadku zoenia wni-osku o udzielenie kredytu wiele instytucji finansowych wymaga od wspmaonka zgody na solidarn odpowiedzialno za dugi. Niewielu z maonkw bdzie miao do siy, by si temu wymogowi przeciwstawi. W tym przypadku zalety ustroju rozdzielnoci majtkowej pomidzy maonkami szybko znikaj!Ponadto ustawa sprzyja zasadzie pewnej solidarnoci maeskiej

za te dugi, ktre zostay zacignite przez jednego z maonkw na tzw. potrzeby rodziny.

Samodzielne zarzdzanie

Kady z maonkw ma pene prawo do zarzdzania wasnym majtkiem. Dlatego te moe samodzielnie zarzdza swoimi rachunkami bankowymi, traktujc rachunki otwarte na wasne nazwisko jako cz majtku osobistego. Moe zatem sprzeda swoje dobra majtkowe zasadniczo zgoda wspmaonka nie jest konieczna. Warto zaznaczy, e w myl narzuconej ustawowo solidarnoci midzy maonkami prawo przewiduje, e w przypadku kiedy maonek bdcy wacicielem budynku penicego funkcj domu rodzinnego (lub te bdcy wacicielem jego wyposaenia) zamierza zastawi lub darowa mieszkanie lub meble, zagraajc w ten sposb interesom rodziny, nie moe tego zrobi bez zgody wspmaonka.Notariusz powinien przestrzec przyszych maonkw, e ustrj rozdzielnoci majtkowej nie przewiduje adnego mechanizmu przywrcenia stanu poprzedniego w przypadku przeniesienia praw majtkowych z jednego maonka na drugiego. Jednak ten z maonkw, ktrego majtek wasny zmniejszy si na rzecz majtku wspmaonka, moe zaspokoi swoje roszczenia wzgldem wspmaonka, stajc si jego wierzycielem.Ustrj rozdzielnoci majtkowej nie reguluje adnych zasad podziau oszczdnoci. Jeli np. ona przerwaa sw karier, by zaj si wychowaniem dzieci, nie bdzie moga twierdzi, e ma z tego powodu prawo do oszczdnoci ma, ktre uzyska w trakcie swojej kariery zawodowej.Naley te pamita, e maonkowie mog zmieni wszystkie klauzule istniejcej midzy nimi umowy maeskiej lub sam umow. Mog wic: dostosowa ustrj maeski, np. poprzez wprowadzenie wsplnego podziau (niektrych) dbr, wczenie klauzuli pierwszestwa dziedziczenia, dokonanie darowizny na rzecz maonka lub jej cofnicie, wniesienie mienia osobistego do wsplnoci maeskiej lub przyj inny ustrj maeski, np. poprzez zastpienie ustroju cakowitej rozdzielnoci majtkowej ustrojem wsplnoci ustawowej.Jednake w umowie maeskiej rozdzielnoci majtkowej przyszli maonkowie maj prawo dokonania rozszerzenia (maonkowie pozbawiaj si okrelonych elementw swoich majtkw osob-istych na rzecz majtku wsplnego) lub ograniczenia wsplnoci majtkowej do nabytkw.

Monika CarolakAdwokat Izby Adwokackiej w Brukseli

Artykuy zgromadzone w niniejszej rubryce nie stanowi w adnym wypadku konsultacji prawnej, nie s wyczerpujce oraz

autor nie ponosi odpowiedzialnoci za ich tre.

Prawo

81

82

wiata kolorowych witryn sklepowych kusz nas przed witami coraz bardziej, ju nawet cae miasta udekorwa-ne s wieccymi girlandami. Kicz? By moe, ale czy cho na chwil nie poprawia sa-mopoczucia?

wiato i jego znaczenie w codziennym yciu

Depresja jesienno-zimowaMieszkamy w takiej szerokoci geografi -cznej, e chcc nie chcc, poddajemy si zmianom nastroju wywoanym zmianami pogody. Tego typu problemw nie maj z pewnoci mieszkacy poudnia Europy, bo soce przez wiksz cz roku rozpie-szcza ich swoimi promieniami. Jednak my, gdy dni staj si krtsze, a wieczory auto-matycznie coraz dusze, stajemy si bardziej ospali i apatyczni, mamy problemy ze sku-pieniem uwagi. Chyba wikszo z nas zna te i inne objawy depresji jesienno-zimowej: wahania nastroju, nadmierny apetyt (w szczeglnoci na sodycze), zwikszona senno, brak motywacji do dziaania, a u kobiet dodatkowo nasilenie objaww napicia przedmiesiczkowego.

Niedostatek wiata sonecznego we wczesnych godzinach rannych powoduje zakcenie cyklu snu i rytmu wydzielania hormonw (m.in. melatoniny). Zmienia si te stenie w mzgu serotoniny, ktra odpowiada za kontrol nastroju. Jak podaj dane statystyczne, depresja sezonowa dotyka co 18 dorosego czowieka, a a 80 proc. cierpicych z powodu braku wiata to kobiety. Najgorsze jest to, e dwie trze-cie chorych nawet nie wie, co im dolega. Objawy mijaj dopiero na wiosn.

witalnych i powrci do rwnowagi psy-chicznej.

Solariumwiato nie tylko leczy jego nadmiar moe zaszkodzi. Najpopularniejszym przykadem jest solarium. Lampy solaryjne emituj promienie docierajce do gbszych warstw skry 15 min. w solarium skra zapamita jako cay dzie spdzony na socu. Chocia wic wizyty w solarium piknie opalaj skr i poprawiaj nastrj, musimy uwaa ich przedawkowanie powoduje nieodwracalne zmiany w skrze, doprowadzajc w skrajnych przypadkach do zachorowa na nowotwory. Nadmierne korzystanie z solarium wiedzie czsto take do uzalenienia, ktre nazywane jest tanoreksj.

OWIETLENIE POMIESZCZEWprowadzajc si do nowego mieszkania czy domu albo przeprowadzajc remont, warto zwrci wiksz uwag na wiato w pomieszczeniach. Ma ono za zadanie nie tylko owietli pokj. Odpowiednio operujc wiatem, moemy optycznie poprawi wygld pomieszczenia, w sprytny sposb korygujc mankamenty i niedorb-

Leczenie wiatemNaukowcy opracowali ju metody leczenia takich stanw. Najlepszym sposobem na pozbycie si zych nastrojw jest fototera-pia, czyli inaczej leczenie wiatem. Seanse nawietlania twarzy specjalnymi lampami trwaj ok. 30 min. i s wykonywane raz dziennie przez 10 dni. Popraw notuje si ju po 3-4 seansach. Jak to dziaa? Ot obliczono, e wiato soneczne ma natenie 10 tys. luksw, a przecitna lampa w pomieszczeniu emituje wiato o nateniu zaledwie 500 luksw. Nato-miast lecznicze wiato z lamp do fototera-pii ma natenie zblione do sonecznego od 2,5 do 10 tys. luksw.

Fototerapia jest niezwykle popularna np. w Skandynawii, gdzie specjalne lampy znajduj si prawie we wszystkich orodkach zdrowia i portach lotniczych, a take w wielu biurach. W Niemczech uywa si ich w blisko 180 klinikach i szpi-talach. We Francji fototerapia uwaana jest za najlepsze lekarstwo na chandr.

Jeli jednak nie mamy dostpu do specjali-stycznych lamp, zaleca si spacery na wie-ym powietrzu zwaszcza w soneczne dni. Wystarczy pogrza si w sonecznych promieniach 15-20 min., eby nabra si

bieguna poudniowego. Wzbudzone atomy gazw oddaj otrzyman energi w postaci wiata. Zorze pojawiaj si zazwyczaj dzie lub dwa po wybuchach na socu.

Agnieszka Szotysik

84

ki. Ostatecznie to wanie od owietlenia zaley atrakcyjny wygld wntrza i to, jak si czujemy w danym pomieszczeniu.

Triki w owietlaniu

Zbyt mae pomieszczenie: zrezygnujmy z owietlenia centralnego na sufi cie na rzecz szeregu lamp podkrelajcych ksztat pokoju i skupiajcych wiato na cianach. Pozwoli to uzyska wraenie powikszenia wntrza. Jeli wiato bdzie odbija si w lustrach, zyskamy efekt przestronnoci.

Zbyt due pomieszczenie: skierujmy owietlenie na podog, a dziki temu uzyskamy wraenie zaciemnienia i po-mniejszenia wntrza. Podobny efekt daje zastosowanie kinkietw.

Zbyt wysokie pomieszczenie: podwietlajc poziomo pki, podune wnki i paszczyzny, uzyskamy efekt obnienia wntrza. Moemy take umieci gwny punkt owietlenia poniej linii rozgraniczajcej kolorystyk cian i sufi tu.

Zbyt niskie pomieszczenie: mocno owietlony sufi t pozornie podwyszy wntrze. Pokj wyda si wyszy take wte-dy, gdy dodatkowo umiecimy gwny punkt wietlny powyej linii rozgraniczajcej kolorystyk cian i sufi tu.

Zbyt wskie pomieszczenie: stwrzmy na sufi cie poprzeczne pasy wietlne, doda-tkowo owietlajc w wielu miejscach krtszeciany pozwoli to na popraw proporcji.

Zbyt mae i sabo widoczne wnki: podwietlenie wnk pozornie je powikszy i sprawi, e stan si bardziej dekoracyjne.

ZJAWISKA WIETLNE

Tcza jest jednym z efektowniejszych zjawisk optycznych w atmosferze. uki o barwach od fi oletowej do czerwonej wywouje wiato soca lub ksiyca, padajce na zesp kropel wody w atmo-sferze (krople deszczu, mawki lub mgy). Zjawisko powstaje na skutek rozszczepie-nia wiata biaego i odbicia go wewntrz kropel deszczu. Tcz obserwuje si na tle chmur, z ktrych pada deszcz, znajdujcych si po przeciwnej stronie nieba. Moemy j zauway rwnie w bryzgach fal morskich, wodospadw i fontann.

Mira pustynny potocznie nazywany jest fatamorgan i kojarzy si najczciej z widocznym na pustyni jeziorem otoczonym palmami. Jest to pozorny obraz oddalonego terenu. Zudzenie wywoane jest rozgrza-nym powietrzem, ktre odbija wielokrotnie oddalony krajobraz.

Zorza polarna jest jednym z najpikniej-szych zjawisk optycznych zachodzcych w przyrodzie. W wikszoci przypadkw zorze polarne maj odcie zielony lub nie-biesko-zielony. Wystpuj w postaci wstg lub plam podobnych do obokw. Ziemi mona nazwa olbrzymim magnesem: linie jej pola magnetycznego wychodz z obsza-ru przylegajcego do bieguna pnocnego, opasuj kul ziemsk i wchodz w obszar

Naukowcy powicajcy swoje ycie dla rnych bada zajmuj si take... kichaniem, co doprowadzio do od-krycia zespou ACHOO. Jest to odruch kichania spowodowany wiatem sonecznym. Pierwszym naukowcem badajcym to zjawisko by sam Ary-stoteles! Zesp ten polega na odru-chowym kichaniu wywoanym nag ekspozycj na wiato, w szczeglnoci soneczne. Oczy pod wpywem silnego soca zaczynaj zawi, a zgroma-dzony pyn spywa do nosa i podrania luzwk, powodujc kichanie. Odruch moe wywoa pojedyncze kichnicie lub ca ich seri nawet do 45! Zba-dano, e zesp dotyczy przecitnie od 18 do 35 proc. populacji i jest czciej spotykany wrd mieszkacw Europy i Ameryki Pnocnej.

A... psik!

REKLAMA

www.elabouti.com

85

Czy znasz

86

NIEZWYKE SKORUPIAKI Formalnie rzecz ujmujc, ostrygi to rodzina osiadych ma, ktra liczy a 100 gatunkw. Mona je spotka w wikszoci pytkich mrz w strefi e ciepej i umiarkowanej. yj na gbokoci kilku metrw, najczciej na przybrzenych skaach. Ostrygi zbudo-wane s z pancerzyka w ksztacie dwch asymetrycznych muszli poczonych wizadekami; w rodku znajduje si cay organizm yjtka. Ostrygi odywiaj si przepywajc przez muszelk wod, z ktrej odfi ltrowuj potrzebne do ycia skadniki. S take bardzo podne, przez co ich hodowla jest niezwykle wydajna.

Uznawane s za najcenniejsze miczaki jadalne. Prawdziwy znawca ostryg ju po ich specyfi cznym zapachu jest w stanie poda, z jakiej zatoki pochodz! Ze wzgldu na to, e ostrygi odywiaj si przez fi ltracj, bardzo wane jest, aby pochodziy z czystych wd. Tylko taka ostryga to prawdziwa piguka mineralna. Z kolei gdy spoyjemy ostrygi pochodzce z niewiadomego rda, moemy si nimi nawet podtru! Kupujc je, zwracajmy wic uwag na to, aby byy wiee tylko takie nie popsuj nam reszty wieczoru.

SERWOWANIEOstrygi s bardzo specyfi czne. Je si je na surowo mona powiedzie, e... na ywo. Do standardowej zastawy w restauracji doczony jest specjalny noyk o krtkim, ale ostrym ostrzu, ktrym naley rozupa ostryg. Jeszcze ywa bdzie si broni i zamyka w swoim pancerzyku, dlatego trzeba dobrze manewrowa ostrzem, aby skorupka si otworzya. Podstawowym dodatkiem do takiej potrawy jest cytryna, ktr naley obfi cie skropi ostryg, a nastpnie cao wysiorba ze skorupki. Po-dawane s oczywicie z rnymi sosami zawsze ostrymi. Pija si do nich najlepsze francuskie szampany.

Takimi ostrygami si raczej nie najemy, dlatego podawane s jako przystawka. W Stanach Zjednoczonych jednak serwuje si je take

Sekret ostrygiOstrygi jedne najbardziej chyba niedostpnych yjtek na wiecie. I nie mamy tutaj na myli trudnoci w zdoby-ciu maej ostrygi, ale problem z dostaniem si do jej wntrza.

jako danie gwne wysmaone na gbokim oleju. Jednak dla prawdziwego smakosza to waciwie jak zbezczeszczenie!

POPULARNOIch fl agowym krajem i rajem jest Francja. Spoywa si je tam w olbrzymich ilociach i kupuje na kilogramy! Mae popularne s rwnie w Irlandii, gdzie zawsze we wrzeniu w hrabstwie Galway odbywa si Festiwal Ostryg. Chtnie poawia si je take w rejonie Algarve w Portugalii. Nie zapominajmy, e i w Brukseli ciesz si du popularnoci. Uliczki odchodzce od Grand-Place kusz wystawionymi przed lokalami wymylnymi potrawami z owocw morza, w tym z ostryg.

Ostrygi to doskonale rozwinity przemys, a jego stolic jest Arcachon we Francji. To miasteczko pooone 60 km od Bordeaux, w otoczeniu lasw, usytuowane nad brzegiem Atlantyku, ktre z lotu ptaka wygldem przypomina omiornic. Wskie pasy wody wciskajce si w piaszczysty brzeg tworz idealne rodowisko do rozmnaania si ostryg. Cay krajobraz jak okiem sign usany jest wystajcymi z wody drewnianymi erdziami. Powierzchnia 1000 ha przeznaczona jest pod produkcj ostryg, ktre potem wdruj na cay wiat a z kadym kilometrem cena ostrygi ronie.

Mwi si, e nie naley zjada ostryg w miesicach nie zawieraj-cych litery r w nazwie (w angielskiej wersji). Miesice te przypadaj latem i mona si domyla, e gwnym powodem tej zasady byy ograniczone moliwoci przechowywania ostryg o tej porze roku, przez co szybko staway si niewiee. Teraz jed-nak warto wybra si na romantyczn kolacj z ostrygami w roli gwnej w kocu december ma odpowiedni literk w nazwie.

Agnieszka Szotysik

Ostrygi swoj saw zawdziczaj rwnie kochankowi wszech czasw. Mowa tutaj o samym Casanovie, ktry pono kadego ranka spoywa ich dwa tuziny miay mu one zapewni zwikszon potencj. Miano afrodyzjaku ostrygi zyskay rwnie dziki swojemu ksztatowi, ktry budzi skojarzenia z intymnymi czciami ciaa.

Obecnie ostrygi hodowane we Francji to gatunek spro-wadzony z Japonii w XVII w. po tym, jak wczesne ostrygi wyginy. Rozprzestrzeniy si one na tyle, e swobodnie wychodz poza obrb hodowlany. Jednak tradycja nie pozwala