1. 1. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 1 Porady Ekspertw Odzyskaj.info W NUMERZE 1: Poradnik dla osb poszkodowanych w wypadkach MAGAZYN 5 13 29 kwartalnik, lipiec 2013 Przyczynianie si a wspwina Terminy przedawnienia szkd po wypadkach Z polis na wakacjach
2. 2. 2 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 08 11 13 16 20 04 Porady Ekspertw Odzyskaj.info SPIS TRESCI Przyczynienie si a wspwina Dochodzenie zadouczynienia po mierci blskiej osoby Najczstsze problemy zwizane z likwidacj szkd osobowych Termin przedawnienia roszcze za szkod Wypadek w Szkocji Obowizkowe ubezpiecze- nie OC rolnikw a odszko- dowanie
3. 3. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 3 SZANOWNI PASTWO 26 29 22 24 13 16 obserwujc rozwj rynku odszkodowa w Polsce oraz pytania i problemy Uytkownikw serwisu internetowego Odzyskaj.info postanowilimy wyda magazyn informacyjny propagujcy prawa poszkodowanych po wypadkach. Porady Ekspertw Odzyskaj.info Przykad sprawy z pozwu X przeciwko Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej. SOWO WSTEPNE Magazyn ukazywa si bdzie raz w miesicu we wsppracy z najwikszymi kancelariami odszkodowawczymi funkcjo- nujcymi na rynku polskim. Informacje i porady zawarte w magazynie skierowane s do osb poszkodowanych w wypadkach, szukajcych fachowej porady ekspertw od odszkodowa. Zapraszamy Pastwa do zadawania pyta na amach magazynu. Wszystkie pytania prosimy kierowa na adres kontakt@odzyskaj.info. Zapraszamy do wsppracy wszystkie kancelarie odszko- dowawcze, ktrym szerzenie informacji i wiedzy o odszkodo- waniach ley na sercu. Mamy nadziej, i porady opu- blikowane na amach magazy- nu pomog Pastwu skutecz- nie walczy o wasne prawa po wypadku. Kontakt do wydawcy: Odzyskaj.info kontakt@odzyskaj.info kom. 534-704-904 SPIS TRESCI UBEZPIECZENIA patronem dziau jest portal Z polis na wakacjach Koszty pomocy i pielgnacji Ubezpieczenie mieszkania lub domu krok po kroku Prawo w dziaaniu Wpyw orzeczenia skazaujcego za popenienieniu zbrodni lub wystpku Wypadek samochodowy? kolizja drogowa? No to mamy problem
4. 4. 4 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 NAJCZSTSZE PROBLEMY ZWIZANE Z LIKWIDACJ SZKD OSOBOWYCH W zwizku z tym, e nieste- ty do powszechnie spo- tykanym dziaaniem ubez- pieczycieli jest zanianie nalenych poszkodowa- nym wiadcze, warto jest bliej omwi przypadki takiego dziaania oraz moliwoci ewentualnej weryfikacji stanowiska ubezpieczyciela majce na celu uzyskanie wiadcze we waciwej wysokoci. Majc do czynienia z tzw. szkodami osobowymi, tj. szkodami obejmujcy- mi roszczenia z tytuu utraty zdrowia oraz zwizane z tym roszczenia o zwrot kosztw leczenia i kosztw dojazdw do placwek medycznych, jak rwnie roszczenia odszkodowawcze w zakresie kosztw opieki nad poszkodowanym. Oczywicie, z ww. szkodami mog wiza si rwnie dalej idce roszczenia, jak choby roszczenie o rent odszko- dowawcz z tytuu utraty zdolnoci do pracy, jednake niniejsze opracowanie, ze wzgldu na swoj krtk form, skupi si na tych roszczeniach, ktre wystpuj najczciej i w ramach ktrych najcz- ciej dochodzi na zaniania wiadcze przez ubezpieczycieli. I tak, poczynajc od czsto gwnego roszczenia z tytuu doznanego rozstroju zdrowia, naley wskaza, i moe on przybra zasadniczo dwie formy roz- strj zdrowia fizycznego oraz rozstrj zdrowia psychicznego jako nastpstwa wypadku. Zadouczynienie Zanim przystpimy do szczegowe- go omwienia kwestii zadouczynienia, koniecznym jest przywoanie podstawy prawnej takiego roszczenia, jak jest przepis art. 445 1 k.c., zgodnie z ktrym w wypadkach przewidzianych w artykule poprzedzajcym [uszkodzenia ciaa lub wywoania rozstroju zdrowia przyp. au- tora] sd moe przyzna poszkodowane- mu odpowied- ni sum tytuem zadouczynienia pieninego za doznan krzywd. W tym zakresie punktem wyjcia do oceny stopnia krzywdy, a co za tym idzie nalenego zadouczynienia, jest konieczno uwzgldnienia czynnikw obiektywnych w postaci czasu trwania oraz stopnia intensywnoci cierpie fizycznych i psychicznych, nieodwra- calnoci skutkw urazu (kalectwo, oszpecenie), rodzaju wykonywanej pracy, szans na przyszo, wieku poszkodowanego, a take czynniki su- biektywne, jak poczucie nieprzydatnoci spoecznej, bezradno yciow itp. (por. uchwa penego skadu Izby Cywilnej SN z 8.12.1973r., III CZP 37/73, OSNCP Nr 9/1974, poz. 145, oraz wyrok z 30.1.2004r., I CK 131/03, OSNC Nr 2/2005, poz. 40). Z kolei za praktyka odszkodo- wawcza i sdowa pokazuje, e bardziej wymiernym, cho, co naley podkreli, nie automatycznym ani nie wycznym czynnikiem pozwalajcym na najbardziej waciwe ustalenie wysokoci zado- uczynienia, jest dokonanie oceny stopnia uszczerbku na zdrowiu, co moe nast- pi zarwno wzgldem zdrowia fizycz- nego, jak i zdrowia psychicznego osoby poszkodowanej. Jak wskaza Sd Najwyszy w po- stanowieniu z dnia 5 maja 2005r. sygn. akt V KK 413/04, przy ustalaniu od- powiedniego zadouczynienia sd moe posugiwa si posikowo kryte- riami przewidzianymi do innych celw. Tak wic dopuszczalne byo ustalenie wysokoci zadouczynienia za pozba- wienie wolnoci przez odniesienie do jego okresu i redniego wynagrodzenia z chwili orzekania. Podobnie dopusz- czalne byo oparcie wysokoci zado- uczynienia za uszkodzenie ciaa stosujc posikowo zasady ustalania wysokoci wiadcze z tytuu wypadkw przy pracy. Nie byo to jednak niezbdne bo rw- nie jest dopuszczalne, i praktykowane, posugiwanie si reguami stosowanymi przy ustalaniu odszkodowania z tytu- u ubezpieczenia od nieszczliwych wypadkw. Takie stanowisko znajduje oparcie rwnie w literaturze przedmiotu (tak m.in. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 1, Wyd. 6, Warsza- wa 2011). Zatem, korzystajc z moliwoci odwoywania si w sposb odpowiedni do pozaustawowych przesanek ustala- nia wysokoci zadouczynienia (przepis NAJCZSTSZEPROBLEMYZWIZANEZLIKWIDACJSZKDOSOBOWYCH czytaj dalej
5. 5. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 5 art. 445 1 k.c. mwi jedynie o odpowiedniej sumie tytuem zadouczynienia pieninego za doznan krzywd), warto przeledzi dorobek orzecznictwa sdowego w sprawach szkd osobowych w celu ustalenia przedziau, w jakim ksztatuj si kwoty za- douczynie przyznawanych w kontekcie okrelo- nego stopnia uszczerbku na zdrowiu. Procentowy uszczerbek na zdrowiu a wysoko zadouczynienia Przykadowo wskaza naley, e zgodnie z wyrokiem Sdu Apelacyjnego we Wrocawiu z dnia 29 marca 2012r. sygn. akt I A Ca 228/12 z tytuu uszczerbku na zdrowiu w wysokoci 12% poszkodo- wanemu przyznane zostao zadouczynienie w kwo- cie 50.000 z (4.166,66 z za kady 1% uszczerbku na zdrowiu), natomiast zgodnie z wyrokiem Sdu Ape- lacyjnego w Poznaniu z dnia 21 lutego 2007r., sygn. akt I ACa 1146/06, w przypadku 80% uszczerbku na zdrowiu kwot odpowiedni jako zadouczynienie bdzie kwota 400.000 z, zatem w ocenie Sdu de facto odpowiedni sum byaby kwota 5.000 z za kady 1% uszczerbku na zdrowiu. Naley rwnie zaznaczy, e wyrokiem Sdu Naj- wyszego - Izba Cywilna z dnia 4 listopada 2010r. IV CSK 126/10 wysoko nalenego powodowi zado- uczynienia, ktry dozna 27,5% uszczerbku na zdrowiu, ustalona zostaa na kwot a 150.000 z (5.454,55 z za kady 1% uszczerbku na zdrowiu), przy czym Sd Najwyszy zaznaczy jednoczenie, e kwota 50.000 z przy uszczerbku na zdrowiu poszkodowa- nego w takim rozmiarze jest kwot raco zanion. Majc powysze na uwadze, wskaza naley, i w zakresie nalenego zadouczynienia ubezpieczyciele d do ogranicze- nia swojej odpowiedzialnoci poprzez z jednej strony zanianie stwierdzonego u poszkodowanego stopnia uszczerbku na zdrowiu, przyjmujc czsto stopie tego uszczerbku w sposb arbitralny, bd zupenie pomijajc ten element (ostatnio mona zaobserwo- wa wrcz uporczywe uchylanie si ubezpieczycieli od zlecania lekarzom orzecznikom sporzdzania opinii w tym zakresie), po drugie za, ograniczajc wysoko zadouczynienia w przelicze- niu na kady 1% takiego uszczerbku (tu rwnie ubezpieczyciele oficjalnie nie posuguj si takim przelicznikiem, cho nie mona mie wtpliwoci co do tego, e prowadzcy spraw likwidator musi przynajmniej w pewnym stopniu kierowa si tymi wartociami perzy wydawaniu decyzji). W wietle powyszego, obrona osoby poszkodowanej przed dziaaniem zakadu ubezpiecze zaniajcym wysoko nale- nego do wypaty zadouczynienia powinna polega w pierwszej kolejnoci na deniu do ustalenia waciwego stopnia doznanego uszczerbku na zdrowiu (pomc mog w tym zakresie, przynajmniej orientacyjnie, tabele uszczerbku stosowane przez ubezpieczycieli w zakresie ubezpiecze NNW), w dalszej za kolejnoci na po- rwnaniu danego przypadku ze sprawami podobnymi, w ktrych zapady orzeczenia sdowe przyznajce poszkodowanym okrelo- ne kwoty tytuem zadouczynienia. Przechodzc do omwienia materialnych szkd zwizanych z doznan krzywd, warto rwnie na wstpie wskaza podstaw prawn tych roszcze, ktr jest przepis art. 361 k.c. Zgodnie bowiem z dyspozycj ww. przepisu: 1. Zobowizany do odszkodowania ponosi odpowiedzialno tylko za normalne nastpstwa dziaania lub zaniechania, z ktrego szkoda wynika. 2. W powyszych granicach, w braku odmiennego przepisu usta- NAJCZSTSZEPROBLEMYZWIZANEZLIKWIDACJSZKDOSOBOWYCH Klienci zgaszaj si do nas z prob o pomoc w uzy- skaniu odszkodowania z uwagi na problemy jakie napotykaj w kontakcie z ubezpieczycielem. Wrd najczstszych przypadkw wymieni naley bezza- sadne uznawanie szkody cakowitej na samochodach poszkodowanych, zanianie wartoci kosztw naprawy pojazdw i odmowa wy- paty kosztw holowania. Niniejszy temat postaramy si opisa w kolejnym artykule dla Magazynu Od- zyskaj.info. Zapraszam do lektury niniejszego artykuu, ktry dotyczy problemw li- kwidacji szkd osobowych. EKSPERCI ODZYSKAJ.INFO Tomasz Socha CampterOdszkodowania www.campter.pl czytaj dalej
6. 6. 6 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 wy lub postanowienia umowy, napra- wienie szkody obejmuje straty, ktre po- szkodowany ponis, oraz korzyci, ktre mgby osign, gdyby mu szkody nie wyrzdzono. Koszty leczenia po wypadku I tak, elementem szkody czsto zwizanym z doznanym rozstrojem zdrowia, s koszty leczenia poniesione przez poszkodowanego. O ile zasadni- czo czsto nie ma wikszego problemu z uzyskaniem odszkodowania np. za udokumentowane poniesione koszty zakupu lekw, czy te np. sprztu orto- pedycznego (kule, konierze, gorsety itp.), o tyle problemy mog pojawi si wtedy, gdy poszkodowany domaga si zwrotu kosztw leczenia, ktre mgby poten- cjalnie odby nieodpatnie w ramach wiadcze NFZ. W tym przypadku najczstszym stanowiskiem ubezpieczycieli jest od- mowa wypaty odszkodowania z po- woaniem np. na przepis art. 361 1 k.c. (brak normalnego nastpstwa wypadku) bd te na przepis art. 16 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowizkowych, UFG i PBUK, zgodnie z ktrym w razie zaistnie- nia zdarzenia objtego ubezpieczeniem obowizkowym, o ktrym mowa w art. 4 pkt 1-3, osoba uczestniczca w nim, z uwzgldnieniem ust. 2, jest obowiza- na do zapobieenia, w miar moliwoci, zwikszeniu si szkody. Powysza praktyka jest jednake bdna, gdy stosowana jest w sposb automatyczny i nie odnoszcy si do okolicznoci konkretnego przypadku. Warto jest bowiem w tym zakre- sie przywoa stanowisko wyraone przez Sd Najwyszy w wyroku z dnia 13.12.2007r. sygn. akt I CSK 384/07, zgodnie z ktrym przepis art. 444 1 zd. 2 k.c. ani nie warunkuje uwzgldnienia przewidzianego nim dania od istnie- nia potencjalnej moliwoci pokrycia kosztw leczenia ze rodkw publicz- nych, ani tym bardziej nie uzalenia jego uwzgldnienia od wykazania przez po- szkodowanego negatywnej okolicznoci, a mianowicie, e koszty leczenia nie zo- stan opacone ze rodkw publicznych. Uprawnienia poszkodowanego dania wyoenia z gry przez zobowizanego sumy potrzebnej na koszty leczenia nie pozbawia poszkodowanego okolicz- no, e jest on osob uprawnion do korzystania z systemu finansowania wiadcze opieki zdrowotnej ze rodkw publicznych, jeeli tylko zostanie wyka- zane, e celowe jest stosowanie takich metod leczenia, zabiegw lub rodkw leczniczych, ktre nie wchodz w zakres wiadcze objtych finansowaniem ze rodkw publicznych. Wobec powyszego, stanowisko ubez- pieczycieli bezwzgldnie odmawiajce zwrotu wszelkich kosztw poniesionych na leczenie prywatne, ktre mogoby zosta objte leczeniem w ramach NFZ, uzna naley za nieprawidowe i wyma- gajce indywidualnej weryfikacji w spra- wach, w ktrych podejmowanie leczenia w ramach NFZ byoby niecelowe bd nadmiernie utrudnione (brak dostpu do okrelonych specjalistw, dugi okresu oczekiwania na wizyty i zabiegi itp.). Warto jednake podejmujc decyzj o le- czeniu prywatnym postara si uzyska np. zawiadczenie lekarskie o dugoci oczekiwania na zabiegi, bd o niedo- stpnoci niektrych form zabiegw, czy te konsultacji okrelonych specjalistw. Koszty dojazdw na leczenie Z leczeniem czsto zwizana jest take konieczno odbywania wizyt i dojazdw do placwek medycznych, co rwnie stanowi element szkody i podlega co do zasady rozliczeniu przez ubezpieczyciela. W tym przypadku z kolei najczst- szym dziaaniem zmierzajcym do obnienia przez ubezpieczycieli swojej odpowiedzialnoci gwarancyjnej, jest po pierwsze zanianie branej pod uwag iloci przejechanych przez poszko- dowanego kilometrw, po drugie za przyjmowanie zanionej stawki za kady tak przejechany kilometr, np. poprzez obliczanie wysokoci odszkodowania wycznie w oparciu o koszt zuytego paliwa. O ile w tym pierwszym zakresie (iloci przejechanych kilometrw) nie trzeba dokonywa gbszej analizy prawnej i wystarczy wskaza, e skuteczn obro- n powinno by waciwe udokumen- towanie tych przejazdw poprzez np. posiadanie penej dokumentacji z wizyt lekarskich, o tyle w kwestii przyjcia wa- ciwej stawki odszkodowania za kady przejechany kilometr warto podeprze si dorobkiem orzecznictwa. Tu z pomoc przychodzi m.in. wyrok Sdu Apelacyjnego w Katowicach z dnia 30.11.2012r. sygn. akt III APa 26/12 (wy- dany w ramach postpowania odwoaw- czego od wyroku Sdu Okrgowego w Katowicach z dnia 15.02.2012r. sygn. akt IX P 98/09), w ktrym stwierdzono, i jeeli cise udowodnienie roszcze- nia z tytuu zwrotu kosztw dojazdw - w myl regu procesowych - nie jest moliwe, prawidowym jest zastosowa- nie w tej mierze przepisu art. 322 k.p.c. i przyjcie metodyki liczenia poprzez ustalenie kosztw dojazdw wg. stawek wskazanych w rozporzdzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002r. w sprawie warunkw ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosz- tw uywania do celw subowych samochodw osobowych, motocykli i motorowerw nie bdcych wasno- ci pracodawcy (DZ. U. nr 27, poz. 271, ze zm.). NAJCZSTSZEPROBLEMYZWIZANEZLIKWIDACJSZKDOSOBOWYCH czytaj dalej
7. 7. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 7 Zatem taka metoda obliczania kosztw dojazdw jest jak najbardziej uzasadniona, przy czym warto jedynie wskaza, i znajdzie ona zastosowa- nie jedynie wtedy, gdy dochodzone s koszty dojazdw inne ni cile odpatne, jak np. przejazdy komunikacj publiczn bd takswk w tych przypadkach roszczenie odszkodowawcze powinno obj rzeczywicie poniesione z tego tytuu koszty, czyli kwoty objte rachun- kami za przejazd. Koszty opieki sprawowanej nad poszkodowanym Na koniec warto omwi kwesti od- szkodowania za koszty opieki sprawowa- nej nad poszkodowanym. I tu znw naley wskaza, e w przy- padku poniesienia udokumentowanych kosztw opieki np. wiadczonej przez podmioty zajmujce si tym profesjo- nalnie (pielgniarki, pracownicy instytucji spoecznych itp.), to wanie te udoku- mentowane koszty powinny zosta przedstawione do rozliczenia przez ubezpieczyciela. Jeeli za opiek nad poszkodowa- nym sprawoway inne osoby (maon- kowie, rodzice, dzieci, przyjaciele itd.), to rwnie i w tym zakresie poszkodowa- nemu suy prawo domagania si zwrotu kosztw takiej opieki. W tym miejscu wskaza naley bowiem, e korzystanie z pomocy innej osoby i zwizane z tym koszty stanowi koszty leczenia w rozumieniu art. 444 1 k.c., a legitymacja czynna w zakresie dania zwrotu tych kosztw przysuguje poszkodowanemu, niezalenie od tego, kto sprawuje nad nim opiek (tak m.in. wyrok SN z 15.02.2007r., II CSK 474/06). Ponadto, prawo poszkodowanego do ekwiwalentu z tytuu zwikszonych po- trzeb, polegajcych na koniecznoci ko- rzystania z opieki osb trzecich, nie jest uzalenione od wykazania e poszko- dowany efektywnie wyda odpowiednie kwoty na koszty opieki, w szczeglnoci wwczas, gdy nad poszkodowanym opiek sprawowali jego domownicy (G. Bieniek: Komentarz do Kodeksu cywil- nego, Ksiga trzecia, Zobowizania Tom NAJCZSTSZEPROBLEMYZWIZANEZLIKWIDACJSZKDOSOBOWYCH czytaj dalej
8. 8. 8 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 I, wyd. 6, Wyd. Prawnicze Lexis Nexis, Warszawa 2003, s. 425). Majc powysze na uwadze, koniecznym jest ustalenie, w jakiej wysokoci zwrot tych kosztw poszko- dowanemu przysuguje. Tu rwnie z pomoc przychodzi nam orzecznictwo, wrd ktrego moemy odnale m.in. stanowisko Sdu Apelacyjnego w odzi zawarte w wyroku z dnia 27.02.2013r. sygn. akt I ACa 1199/12, ktry stwierdzi za Sdem Okrgowym w odzi (wyrok z dnia 27.06.2012r. sygn. akt II C 769/10), e ustalajc wysoko stawki godzinowej zwrotu kosztw opieki sprawowanej przez osoby trzecie susznym i prawi- dowym jest posuenie si przez Sd tabelami stawek wynagrodzenia opie- kunw spoecznych za jedn godzin pracy, przy czym rwnie brak jest podstaw do posugiwania si w tym zakresie stawkami netto. Rol zatem poszkodowanego w zakresie dochodzenia ww. roszcze, byoby ustalenie, jakie stawki wyna- grodzenia godzinowego funkcjonuj na obszarze jego zamieszkania, a po drugie, w miar moliwoci, pozyskanie opinii lekarskiej odnonie uzasadnio- nego i koniecznego wymiaru dobowe- go takiej opieki oraz czasu jej trwania, gdy i w tym zakresie spotka mona si powszechnie z zanianiem przez ubezpieczycieli tych wartoci i to cz- sto bez jakiegokolwiek uzasadnienia czy te poparcia jakimkolwiek materia- em dowodowym. Przedmiot niniejszego artykuu jest oczywicie szerszy ni da si to uj w tak krtkim opracowaniu, w zwizku z czym wszystkich zainteresowanych niniejszym tematem zapraszam zatem do signicia po fachow literatur oraz do bogate orzecznictwa sdo- we, w tym w szczeglnoci dorobek orzeczniczy Sdu Najwyszego. Tomasz Socha Campter Odszkodowania www.campter.pl PRZYCZYNIANIE SI A WSPWINA Omawiajc kwesti wsp- winy w wyrzdzeniu szkody oraz przyczynienia si do powstania szkody lub zwik- szenia jej rozmiarw, w pierw- szej kolejnoci koniecznym jest przytoczenie przepisw Kodeksu cywilnego (dalej k.c.) regulujcych te dwie instytucje prawne. I tak, zgodnie z przepisem art. 362 k.c., jeeli poszkodowa- ny przyczyni si do powstania lub zwikszenia szkody, obo- wizek jej naprawienia ulega odpowiedniemu zmniejszeniu stosownie do okolicznoci, a zwaszcza do stopnia winy obu stron. Z kolei za przepis art. 441 k.c. stanowi, e: 1. Jeeli kilka osb ponosi odpowiedzialno za szkod wyrzdzon czynem niedozwo- lonym, ich odpowiedzialno jest solidarna. 2. Jeeli szkoda bya wynikiem dziaania lub zaniechania kilku osb, ten, kto szkod naprawi, moe da od pozostaych zwrotu odpowiedniej czci za- lenie od okolicznoci, a zwasz- cza od winy danej osoby oraz od stopnia, w jakim przyczynia si do powstania szkody. 3. Ten, kto naprawi szkod, za ktr jest odpowiedzialny mimo braku winy, ma zwrotne rosz- czenie do sprawcy, jeeli szkoda powstaa z winy sprawcy. NAJCZSTSZEPROBLEMYZWIZANEZLIKWIDACJSZKDOSOBOWYCH czytaj dalej
9. 9. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 9 Majc powysze na uwadze, naley rwnie w ramach wstpu zaznaczy, i przyczynienie si oraz wspwina w powstaniu szkody do istotnie si od siebie r- ni, regulujc zasadniczo dwie rne sytuacje prawne. W zwizku z tym, w celu najbardziej klarownego omwie- nia przedmiotu niniejszego opracowania, zasadnym jest przedstawienie kadej z tych instytucji z osobna. Przyczynienie do powstania szkody Jeeli chodzi o przyczynienie si do powstania szkody, to ju z samego brzmienia przepisu art. 362 k.c. wynika, e podmiotem, ktry do powstania szkody moe si przyczy- ni, jest poszkodowany. Przyczynienie si polega w praktyce na przypisaniu poszkodowanemu takiego dziaania lub zaniechania, ktre poddanie ocenie prawnej uzna naley za niepra- widowe, a zarazem wpywajce bd to na powstanie szkody, bd te na jej rozmiar. Mona zatem powiedzie, e przyczynienie si do powstania szkody jest wynikiem zawinionego dziaania lub zaniechania ze strony poszko- dowanego (co do kwestii winy przy przyczynieniu si mowa bdzie w dalszej czci artykuu). Z sytuacj przyczynienia w zakresie powstania szkody mamy przykadowo do czynienia w przypadku wtargni- cia poszkodowanego na drog w miejscu niedozwolo- nym, czego skutkiem jest potrcenie przez poruszajcy si po drodze pojazd. Naley jednak zaznaczy, e o przyczynieniu bdzie mona w takiej sytuacji mwi jedynie wtedy, gdy stwierdzona zostanie, cho w najmniej- szym stopniu, rwnie wina kierujcego pojazdem, ktry np. nie zachowa naleytej prdkoci lub te wymaganej ostronoci (np. w zwizku z warunkami pogodowymi). Ustalenie bowiem wycznej odpowiedzialnoci poszko- dowanego za wypadek oznaczaoby zarazem brak od- powiedzialnoci kierujcego pojazdem, a co za tym idzie, rwnie jego ubezpieczyciela w zakresie OC. Z kolei przyczynienie si do zwikszenia rozmiarw szkody ma miejsce przykadowo wtedy, gdy poszkodo- wany, bdcy pasaerem samochodu, odbywa podr bez dopenienia obowizku posiadania zapitych pasw bezpieczestwa, a co z kolei zostaoby potwierdzone jako przyczyna odniesienia wikszych obrae w trakcie wypadku. W tym miejscu naley powrci do zasygnalizowanej powyej kwestii winy po stronie poszkodowanego jako przesanki skutkujcej moliwoci przypisania przy- czynienia si do powstania szkody lub zwikszenia jej rozmiarw. Ot, o ile omawiany przepis art. 361 k.c. literalnie posu- guje si pojciem winy obu stron, o tyle ju utrwalona praktyka sdowa i pogldy przedstawicieli nauki prawa stoj na stanowisku, i przyczynienie si poszkodowa- nego bdzie uzasadniao, co do zasady, konieczno STATYTYKA WYPADKW W POLSCE PRZYCZYNIANIE SI A WSPWINA mazowieckie podlaskie lubelskie maopolskie lskie dzkie witokrzyskie opolskie dolnolskie lubelskie wielkopolskie kujawsko-pomorskie zachodnio-pomorskie pomorskie warmisko-mazurkrskie podkarpackie 5190 6339 655 5130 6148 712 847 1125 146 816 1006 152 845 1113 108 823 1086 122 2294 3098 341 2948 3948 258 1725 2338 168 1647 2098 179 1574 2017 197 1516 1855 179 1820 2288 256 1798 2250 252 1961 2571 202 2104 2620 224 2660 3406 198 2910 3711 222 4157 5226 320 4363 5231 322 5015 6132 325 5031 6111 347 4003 5046 225 4364 5425 312 2930 3624 343 2996 3663 405 1485 1802 151 1544 1885 170 1490 1799 228 1336 1463 234 836 1028 107 836 1001 99 2010r. 2011r. liczba wypadkw ranni zabici czytaj dalej
10. 10. 10 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 PRZYCZYNIANIE SI A WSPWINA zmniejszenia odszkodowania wszdzie tam, gdzie poszkodowany mimo braku winy (maoletni, niepoczytalny) zachowa si obiektywnie nieprawidowo (tak m.in. K. Pietrzykowski (red.), Kodeks cywilny. Komentarz. T. 1, Wyd. 6, Warszawa 2011, jak rwnie uchw. SN(7) z 20.9.1975r., III CZP 8/75, OSNCPiUS 1976, nr 7, poz. 151; wyr. SA w Katowicach z 7.5.2008r., I ACa 199/08, OSA 2008, nr 4, poz. 1; wyr. SN z 29.10.2008r., IV CSK 228/08, OSNC 2009, nr C, poz. 66). Zatem, o przyczynieniu si poszko- dowanego moe by mowa rwnie w sytuacjach, gdy z przyczyn formalnych (gdy poszkodowanymi s wskazani powyej maoletni poniej 13. roku ycia lub osoby niepoczytalne) przypisanie winy nie jest moliwe, jednak zachowa- nie takich poszkodowanych jest na tyle nieprawidowe, e zwolnienie ich z odpo- wiedzialnoci, przynajmniej czciowej, za powstanie szkody lub za zwikszenie jej rozmiarw, kcioby si ze sprawiedli- wociow funkcj prawa. Wspodpowiedzialnoci/ wspwina za powstanie szkody Inn kwesti jest sprawa ustalenia wspodpowiedzialnoci (wspwiny) za powstanie szkody. Ta instytucja charakteryzuje si tym, e w przeciwiestwie do przyczynienia si odpowiedzialno za szkod roz- kada si na kilka podmiotw, z ktrych jednak aden nie jest poszkodowanym (cho oczywicie moliwe s sytuacje, gdy przy jednej szkodzie zajdzie zarw- no wspwina, jak i przyczynienie si np. gdy mamy do czynienia z wypad- kiem, za ktry win ponosz kierowcy obu pojazdw, a poszkodowanym jest pasaer jednego z nich, ktry podro- wa bez zapitych pasw). Szczeglna regulacja przepisu art. 441 k.c. dotyczca wsplnej odpowie- dzialnoci kilku osb za szkod ma na celu przede wszystkim zwikszenie ochrony poszkodowanego, tak aby nie ponosi on, poza oczywicie negatywny- mi skutkami samej szkody, dodatkowych trudnoci z deniem do jej naprawienia, zwizanych np. z niemoliwoci lub du- gotrwaoci procesu ustalania stopnia winy kadego ze sprawcw. W takim przypadku zachodzi bowiem solidarna odpowiedzialno sprawcw, ktra, zgodnie z przepisem art. 366 k.c., polega na tym, e: 1. Kilku dunikw moe by zobowi- zanych w ten sposb, e wierzyciel moe da caoci lub czci wiadczenia od wszystkich dunikw cznie, od kilku z nich lub od kadego z osobna, a zaspo- kojenie wierzyciela przez ktregokolwiek z dunikw zwalnia pozostaych (solidar- no dunikw). 2. A do zupenego zaspokojenia wierzyciela wszyscy dunicy solidarni pozostaj zobowizani. W praktyce oznacza to, e poszko- dowany ze swoim roszczeniem odszko- dowawczym moe zwrci si tak do wszystkich sprawcw jednoczenie, jak i do kadego z nich z osobna, a kady ze sprawcw zobowizany jest naprawi szkod w caoci (tzn. do naprawi j w peni, nie moe bowiem zaj taka sy- tuacja, aby poszkodowany uzyska kilku- krotno odszkodowania od wszystkich sprawcw cznie), po czym sprawca ten dopiero uzyska prawo regresu wzgl- dem pozostaych wspsprawcw. Powysza sytuacja moe mie przy- kadowo miejsce wtedy, gdy stwierdzone zostanie, e do powstania wypadku doszo w wyniku zawinionego dziaania dwch lub wicej kierowcw, jednak ka- dy z nich kwestionuje wysoko swojej winy. W takim przypadku spr midzy tymi sprawcami nie powinien nie ne- gatywnych konsekwencji dla poszkodo- wanego, ktry np. moe zada wypaty odszkodowania przez ubezpieczyciela jednego z tych kierowcw (zapewne byby to ubezpieczyciel kierowcy pono- szcego najbardziej ewidentn win), a dopiero po naprawieniu takiej szkody ubezpieczyciel ten mgby da od po- zostaych kierowcw lub ich ubezpieczy- cieli zwrotu czci wypaconego odszko- dowania w proporcji finalnie ustalonej winy tych pozostaych sprawcw. W ramach wyjanienia warto rwnie wskaza, e odpowiedzialno solidar- na rni si od odpowiedzialnoci in solidum (tzw. solidarnoci nieprawido- wej lub niewaciwej), ktra polega na tym, e dwa lub wicej podmiotw jest zobowizanych do naprawienia szkody, czytaj dalej
11. 11. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 11 DOCHODZENIE ZADOUCZYNIENIA PO MIERCI BLSKIEJ OSOBY W PRZYPADKU ZDARZE SPRZED 03.08.2008r. Nowelizacja Kodeku cywilnego z 30 maja 2008 roku (Dz.U. z 2008 roku, nr 116, poz. 73) zaowocowaa pewnymi trudnociami w kwestii dochodzenia za- douczynienia po mierci bliskiej osoby w przypad- ku zdarze, ktre miay miejsce przed dat jej wejcia w ycie (tj. 03.08.2008). Nie wprowadzaa ona bowiem przepisw przejciowych, ktre dawayby podstaw do dochodzenia owego roszczenia w oparciu o nowe rozwizania prawne. Naprzeciw potrzebie uregulowania teje kwestii wyszed Sd Najwyszy, ktry w uchwale z dnia 22 padzierni- ka 2010 roku (sygn. III CZP 76/10) stwierdzi, e najbliszemu czonkowi rodziny zmarego przysuguje na pod- stawie art. 448 k.c. w zwizku z art. 24 1 k.c. zadouczynienie pienine za doznan krzywd, gdy mier nastpia na skutek deliktu, ktry mia miejsce przed dniem 3 sierpnia 2008r. Warto w tym miejscu przytoczy brzmienie wymienionych w uchwale przepisw: Art. 448. W razie naruszenia dobra osobiste- go sd moe przyzna temu, czyje dobro osobiste zostao naruszone, odpowiedni sum tytuem zado- uczynienia pieninego za doznan krzywd lub na jego danie zasdzi odpowiedni sum pienin na wskazany przez niego cel spoecz- ny, niezalenie od innych rodkw potrzebnych do usunicia skutkw naruszenia. Przepis art. 445 3 sto- suje si. Art. 24. 1. Ten, czyje dobro osobiste zostaje zagroone cudzym dziaaniem, moe da zaniechania tego dziaania, chyba e nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia moe on take da, aeby oso- ba, ktra dopucia si naruszenia, dopenia czynnoci potrzebnych do usunicia jego skutkw, w szczegl- noci aeby zoya owiadczenie odpowiedniej treci i w odpowiedniej formie. Na zasadach przewidzianych w kodeksie moe on rwnie da zadouczynienia pieninego lub zapaty odpowiedniej sumy pieni- nej na wskazany cel spoeczny. 2. Jeeli wskutek naruszenia dobra osobistego zostaa wyrzdzona szko- da majtkowa, poszkodowany moe da jej naprawienia na zasadach oglnych. 3. Przepisy powysze nie uchybiaj DOCHODZENIEZADOUCZYNIENIAPOMIERCIBLISKIEJOSOBY przy czym rdem odpowiedzialnoci kadego z tych podmiotw jest inna podstawa prawna ni wspwina za spowodowanie szkody. Najbardziej jaskrawym przykadem jest tu odpowiedzialno zakadu ubezpiecze w zakresie ubezpieczenia OC za szkod wyrzdzon przez objtego tym ubezpieczeniem kierowc poszkodowany moe bowiem da naprawienia szkody wedug wasnego wyboru bezporednio od kierowcy (odpowiedzialnego z tytuu czynu niedozwolo- nego) lub te od jego ubezpieczyciela (ktrego odpowiedzialno ma charakter gwarancyjny, gdy wynika z zawartej ze sprawc szkody umo- wy ubezpieczenia), a spenienie tego roszczenia przez kadego z nich zwalnia drugiego z odpo- wiedzialnoci wobec poszkodowanego. Przedmiot niniejszego artykuu jest oczywicie szerszy ni da si to uj w tak krtkim opracowa- niu, a praktyka pokazuje, e waciwa interpretacja przepisw i ich prawidowe zastosowanie mog w indywidualnie okrelonych sprawach stwarza okrelone trudnoci. Wszystkich zainteresowanych niniejszym tematem zapraszam zatem do signicia po fachow literatur oraz do bogate orzecznictwa sdowe, w tym w szczeglnoci dorobek orzecz- niczy Sdu Najwyszego. Tomasz Socha Campter Odszkodowania www.campter.pl Zgodnie z raportem Kancelarie odszkodowaw- cze z perspektywy Rzecznika Ubezpieczonych, kancelarie odszkodowawcze odgrywaj powan rol w przebiegu procesu likwidacji szkody oraz reprezentacji interesw osb poszkodowanych. KANCELARIE ODSZKODOWAWCZE NA POLSKIM RYNKU 40%szkdzgoszonychdo ubezpieczycielibyo obsugiwanychprzez firmyodszkodowawcze czytaj dalej
12. 12. 12 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 DOCHODZENIEZADOUCZYNIENIAPOMIERCIBLISKIEJOSOBY uprawnieniom przewidzianym w innych przepisach, w szczeglnoci w prawie autorskim oraz w prawie wynalazczym. W uzasadnieniu uchway Sd Najwyszy powoujc si na powysze przepisy stwierdzi: (...) katalog dbr osobistych okrelony w art. 23 k.c. ma charakter otwarty. W orzecznictwie i w pimiennictwie przyjmuje si zgodnie, e ochron przewidzian w art. 23 i 24 k.c. objte s wszelkie dobra osobiste rozumiane jako pewne wartoci niematerialne zwizane z istnieniem i funkcjonowaniem pod- miotw prawa cywilnego, ktre w yciu spoecznym s uznawane za doniose i zasugujce z tego wzgldu na ochron. W judykaturze uznano, e do katalogu dbr osobistych naley np. prawo do intymnoci i prywatnoci, pe czowieka, prawo do planowania rodziny, tradycja rodzinna, pami o osobie zmarej. Trudno byoby znale argumenty sprze- ciwiajce si zaliczeniu do tego katalogu take wizi rodzinnych. Wizi te stanowi fundament prawidowego funkcjonowa- nia rodziny i podlegaj ochronie prawnej (art. 18 i 71 Konstytucji RP, art. 23 k.r.o.). Skoro dobrem osobistym w rozumie- niu art. 23 k.c. jest kult pamici osoby zmarej, to a fortiori moe nim by take wi miedzy osobami yjcymi. Nie ma zatem przeszkd do uznania, e szczeglna wi emocjonalna midzy czonkami rodziny pozostaje pod ochro- n przewidzian w art. 23 i 24 k.c. Ponadto Sd Najwyszy wskaza podob- ne stanowisko judykatury, wyraone we wczeniejszym wyroku Sdu Apelacyj- nego w Gdasku, ktry w uzasadnieniu wyroku z dnia 23 wrzenia 2005r., I ACa 554/05 (nie publ.) stwierdzi, e szczeglna wi rodzicw z dzieckiem, przysugujca zarwno dziecku, jak i rodzicom w prawidowo funkcjonujcej rodzinie, zasuguje na status dobra oso- bistego, podlegajcego ochronie przewi- dzianej w art. 24 1 k.c. Warto nadmieni, e uchwaa ta budzia pewne spory, gdy pojawiay si gosy, e roszczenie o zadouczynienie po mierci bliskiej osoby nie przysugu- je w przypadku zdarze, ktre miay miejsce przed wspomnian nowelizacj k.c. Sd Najwyszy niedawno jednak potwierdzi swoje stanowisko w uchwale z dnia 13 lipca 2011r. (sygn. akt III CZP 32/11) stwierdzajc, e sd moe przy- zna najbliszemu czonkowi rodziny zmarego zadouczynienie pienine za doznan krzywd na podstawie art. 448 w zwizku z art 24 1 k.c., take wtedy, gdy mier nastpia przed dniem 3 sierpnia 2008r. wskutek uszkodzenia ciaa lub wywoania rozstroju zdrowia. Wobec powyszego waciwym wydaje si wniosek, e linia orzecznicza polskich sdw zmierza bdzie w tym wanie kierunku. Tomasz Socha Campter Odszkodowania www.campter.pl Stosowne odszkodowanie art. 446. 3. Sd moe ponadto przy- zna najbliszym czonkom rodziny zmarego stosowne odszkodowanie, jeeli wskutek jego mierci nastpio znaczne pogorszenie ich sytuacji ycio- wej. Zadouczynienie Art. 446. 4. Sd moe take przyzna najbliszym czonkom rodziny zmarego odpowiedni sum tytuem zado- uczynienia pieninego za doznan krzywd. Zadouczynienie po mierci bliskiej osoby FAKTY Zostao wprowadzone do kodeksu cywilnego wraz z nowelizacj ustawy z dnia 30 maja 2008 roku.
13. 13. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 13 KOSZTY POMOCY I PIELGNACJI Koszty opieki i pomocy szacowane winny by stosownie do czasochonnoci oraz jakoci czynnoci wykonywanych na rzecz poszkodowanego. KOSZTY POMOCY I PIELGNACJI Jeli skutkiem wypadku poszkodowany wymaga opieki na poziomie pielgniarskim, to odszkodowanie w zakresie kosz- tw tej opieki winno odpowiada wynagrodzeniu za godzin pracy osoby z takimi kwalifikacjami (koszt prywatnej opieki pielgniarskiej: 20 30 z/godz.). Zakres takiej opieki obejmuje wiadczenia zapobiegawcze, diagnostyczne, lecznicze i rehabi- litacyjne w tym m.in: pielgnacj skry i bon luzowych z zastosowaniem rod- kw farmaceutycznych i materiaw medycznych, wykonywanie testw diagnostycznych ustalanie diety i dobr technik karmienia wykonywanie zabiegw z zastosowaniem ciepa i zimna zmiana opatrunkw wykonywanie iniekcji, inhalacji, cewnikowania dorane podawanie tlenu prowadzenie rehabilitacji przykowej w celu zapobiega- nia powikaniom wynikajcym z unieruchomienia toaleta ciaa prowadzenie usprawniania ruchowego (np. sadzanie, pioni- zacja, nauka chodzenia). W sytuacji, gdy poszkodowany po wypadku wymaga pomocy w zaspokajaniu codziennych potrzeb yciowych: gospodarczych (zakupy, przygotowywanie posikw lub dostarczanie ich z punktu gastronomicznego, sprztanie bez generalnych porzdkw, realizacja recept, wynoszenie nieczystoci itp), pielgnacyjnych (mycie, kpanie, czesanie, golenie, ubiera- nie, pomoc w czynnociach fizjologicznych, zmiana bieli- zny osobistej i pocielowej, ubieranie, karmienie zwyke oraz w miar moliwoci zapewnienia kontaktw z otocze- niem jako warto pomocy przyjmuje si zwykle stawk godzinow stosowan przez MOPS dla pracy opiekunki spoecznej (MOPS Lublin 12 z/godz). Z racji rnicy w kosztach wymienionych usug w zalenoci od sytuacji jednostkowej poszkodowanego wskazany jest rozdzia godzinowy midzy opiek pielgniarsk a pomoc w zaspokaja- niu codziennych potrzeb. W wikszoci przypadkw poszkodowani nie wymagaj caego zakresu wymienionej pomocy, jednak czsto ich stan w okresie kilku czy kilkunastu dni bezporednio po wypadku (dolegliwo- ci blowe, ograniczenie ruchomoci, wymg oszczdnego try- bu ycia czy stres zwizany z przebytym wypadkiem) wymaga wsparcia ze strony innych osb. Wwczas koszt takiej pomocy naley odpowiednio wyporodkowa. Analizujc kwesti kosztw opieki i pomocy naley wzi pod uwag, e czsto jest ona wiadczona przez bliskich i nie ma charakteru pieninego czyli nikt nie wystawia ra- chunku za jej wiadczenie. Jednak z uwagi na to, e pomoc ta: ma niewtpliwie swoj warto, wykracza poza zakres dotychczasowych relacji z poszko- dowanym, niewtpliwie rodzi zobowizanie niepienine (rewan po- przez obdarowanie czy inny sposb odwzajemnienia jest naturalnym zachowaniem spoecznym) nie mona jej pomin w procesie szacowania odszkodowania i likwidacji szkody. Wrcz przeciwnie taki sposb pomocy ma walor dodany poprzez poczucie bezpieczestwa i wsparcie psychiczne bliskich. W tym wietle odwiedziny u poszkodo- wanego rwnie stanowi rodzaj pomocy (wyrok SN z dnia 1969.07.04 I CR 116/69 OSNC 1970/5/82: Jak ju nadmieniono, w art. 444 1 k.c. mowa jest o kosztach udzielenia poszkodo- wanemu pomocy. W gr moe take wchodzi pomoc natury niemajtkowej, jak np. dodanie w cierpieniach otuchy.) Pomimo obiektywnej koniecznoci opieki i pomocy w sy- tuacji powypadkowej, poszkodowany nie moe lekceway obowizku udowodnienia szkody w tym zakresie (wyrok Sdu Okrgowego w Warszawie z dnia 26 wrzenia 2007 roku, sygn. akt V Ca 1664/07, niepublikowany: W niniejszej sprawie szkod w tym zakresie powdka wycenia na 315,00 z., kwota ta nie jest wysoka i wygrowana i rzeczywicie, biorc pod uwag zasady dowiadczenia yciowego, moe odpowiada kwocie poniesionej na zapat osobom trzecim za opiek nad powdk zwaszcza, e jak ustali Sd Rejonowy powdka ta- kiej pomocy potrzebowaa . Sd Rejonowy jak susznie podnosi skarcy da wiar tym wyjanieniom.) Dominika Janek Adiutor Centrum
14. 14. 14 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 TERMIN PRZEDAWNIENIA ROSZCZE ZA SZKOD ... TERMIN PRZEDAWIENIA ROSZCZE ZA SZKOD WYNIK Z PRZESTPSTWA A BRAK WYROKU SKAZUJCEGO Terminy przedawnienia roszcze za szkod wynik z przestpstwa a brak wyroku skazujcego Ustalenie terminu przedawnienia roszcze wynikajcych ze szkody po- wstaej na skutek popenienia przestp- stwa moe w okrelonych przypadkach budzi pewne wtpliwoci. Jak wskazuje artyku 4421 2 Kodeksu cywilnego (KC) jeeli szkoda wynika ze zbrodni lub wy- stpku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upywem lat dwu- dziestu od dnia popenienia przestpstwa bez wzgldu na to, kiedy poszkodowany dowiedzia si o szkodzie i o osobie obowizanej do jej naprawienia. rdem tyche wtpliwoci jest sytuacja, w ktrej postpowanie karne przeciwko spraw- cy zostao umorzone (np. ze wzgldu na jego mier). Naprzeciw tej kwestii wychodzi doktryna i orzecznictwo s- dw. Wskazywane przeze rozwizania, pozwalaj na ustalenie okresu w jakim poszkodowany moe skutecznie docho- dzi swoich roszcze. Naley zwrci uwag, e z przy- toczonego wyej przepisu nie wynika konieczno skazania sprawcy za zbrod- nie lub wystpek. Sd Najwyszy przyj w swej uchwale z dnia 21 listopada 1967r. (III PZP 34/67), e dla stwierdze- nia roszczenia o naprawienie szkody nie jest konieczne imienne wskazanie sprawcy przestpstwa (dotyczy to odpowiedzialnoci za cudzy czyn, co wynika z nastpujcego stwierdzenia: wystarcza ustalenie, e sprawc jest organ zakadu pracy albo ktrykolwiek z jego pracownikw bd osoba, za ktrej postpowanie zakad pracy jest odpowiedzialny). Ponadto w uzasadnie- niu teje uchway czytamy: () nie stanowi przeszkody do uzna- nia przez sd cywilny czynu sprawcy szkody za przestpstwo okoliczno, e nie zosta on przez sd karny uznany za winnego przestpstwa. Wprawdzie przepisy prawa karnego decyduj o tym, czy czyn albo zaniechanie sprawcy byo zbrodni lub wystpkiem, jednake sd cywilny w ramach swej waciwoci czytaj dalej
15. 15. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 15 kwalifikuje zachowanie si sprawcy szkody jako przestpstwo, jeeli jest to potrzebne do rozstrzygnicia sprawy cywilnej (). Co wicej () sd cywilny moe ustali istnienie zbrodni lub wy- stpku w kadym wypadku, chocia postpowanie karne nie doprowadzio do skazania sprawcy. Przepis art. 442 2 KC (obecnie 4421 2) przewiduje bowiem () przedawnienie dla kadego czynu niedozwolonego, ktry zawiera przedmiotowe i podmiotowe znamio- na zbrodni lub wystpku. Natomiast przepis ten nie uzalenia stosowa- nia tego terminu przedawnienia od skazania sprawcy czynu (szkody) za zbrodni lub wystpek. W uzasad- nieniu przedmiotowej uchway Sd Najwyszy zwrci rwnie uwag na kwesti uniewinnienia sprawcy. Wskaza on, e jeeli osoba, ktrej sd cywilny przypisa popenienie zbrodni lub wystpku, zostaa w postpowa- niu karnym uniewinniona od zarzutu dokonania tego przestpstwa, to wyrok uniewinniajcy jest dokumen- tem urzdowym i cznie z materiaem dowodowym zawartym w aktach sprawy karnej powinien by przez sd cywilny wszechstronnie wzity pod uwag; dotyczy to odpowiednio umorzenia postpowania karnego na podstawie amnestii lub abolicji albo wskutek nieustalenia cech przestp- stwa czy nieudowodnienia winy. Istotne jest aby sd mia moli- wo ustalenia zarwno przedmio- towych jak i podmiotowych znamion przestpstwa. Przez podmiotowe zna- miona przestpstwa naley rozumie, moliwo przypisanie sprawcy winy. W przypadku braku takiej moliwoci, do ustalenia terminu przedawnienia zastosowanie bdzie mia art. 4421 1 KC, ktry wskazuje, e roszczenie o naprawienie szkody wyrzdzo- nej czynem niedozwolonym ulega przedawnieniu z upywem lat trzech od dnia, w ktrym poszkodowany do- wiedzia si o szkodzie i o osobie obo- wizanej do jej naprawienia. Jednake termin ten nie moe by duszy ni dziesi lat od dnia, w ktrym nastpi- o zdarzenie wywoujce szkod. Powysze stanowisko znajduje swe odzwierciedlenie w uzasadnieniu wyroku SduW Najwyszego z dnia 21 listopada 2001r. (II UKN 633/00). Czytamy w nim: () jakkolwiek sd cywilny przy braku wyroku skazuj- cego wadny jest samodzielnie ustali, czy szkoda wynika z przestpstwa, jednake niezbdne jest ustalenie istnienia znamion przestpstwa oznaczonych w prawie karnym i sto- sowanie kryteriw przewidzianych w przepisach prawa karnego - przede wszystkim kryterium winy. Przytoczone kwestie podobnie ujte zostay rwnie w wyroku Sdu Naj- wyszego z 24 czerwca 1969r. (I PR 157/69) oraz 18 listopada 1997r. (I CKN 308/97). Warto doda, e skazanie sprawcy szkody za zbrodni lub wystpek jest konieczne tylko wwczas, gdy przepis prawa materialnego stanowicy podstaw odpowiedzialnoci wymaga wycznie takiego skazania (wyrok Sdu Najwyszego z dnia 12 kwietnia 1990r., III CRN 108/90). Tomasz Socha Campter Odszkodowania www.campter.pl TERMIN PRZEDAWNIENIA ROSZCZE ZA SZKOD ... biuro@pbok.pl | www.pbok.pl CHCESZ PRACOWA Z NAJLEPSZYMI? DOCZ DO NAS! reklama reklama
16. 16. 16 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 MIAE WYPADEK?z nasz pomoc uzyskasz nalene odszkodowanie BEZPATNA KONSULTACJA 34 344 86 30 reklama
17. 17. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 17 WYPADEK W SZKOCJI Jeli wypadek wydarzy si na terenie Szkocji, szkockie sdy sprawuj jurysdykcj nad ewentualnym roszczeniem odszkodowania. W takim przypadku konieczna bdzie po- moc szkockiego prawnika. Jeli ulege wypadkowi, ktry mia miejsce nie z Twojej winy i ktry wydarzy si w ci- gu ostatnich 3 lat, powiniene skontaktowa si z firm Campter, ktra pomoe Ci skutecznie w uzyskaniu odszkodowania w Szkocji. Z Campter Odszkodowania wsp- pracuje wielu wyspecjalizowanych prawnikw, ktrzy wystpuj o odszkodowania w imieniu poszkodowanych w wypadkach na terenie caej Szkocji. WYPADEK W SZKOCJI Ile kosztuje dochodzenie odszkodowania w Szkocji? W imieniu poszkodowanych wystpu- jemy na zasadzie no-win, no-fee, czyli nie wygrasz nie pacisz. Klienci nie ponosz adnego ryzyka finansowego. Jeli wygramy spraw o odszkodowanie, wikszo kosz- tw prowadzenia sprawy pokryta zostanie przez drug stron (najczciej firm ubez- pieczeniow, ktra wypaca odszkodowa- nie). Jeeli w sprawie nie zostan zasdzone wszystkie koszty zwizane z prowadzeniem postpowania, wwczas pozostae koszty s potrcane z przyznanej sumy odszko- dowania, ale stanowi one tylko niewielki, uzgodniony wczeniej przy podpisywaniu umowy, procent sumy odszkodowania. W przypadku niektrych roszcze konieczne jest zoenie pozwu sdowego. W przypadku przegrania sprawy naley pokry koszty sdowe. Aby zminimalizowa ryzyko zwizane z postpowaniem sdo- wym oceniamy spraw pod ktem podstaw prawnych i rozmiaru doznanej szkody jak rwnie organizujemy ubezpieczenie zwi- zane z postpowaniem sdowym. Koszt ubezpieczenia wynosi okoo 200 400 i jest patny dopiero po pozytywnym zako- czeniu postpowania. Okres przedawnienia roszcze odszkodowawczych w Szkocji Wedug szkockiego prawa, wszelkie roszczenie odszkodowawcze musz zosta zgoszone w cigu 3 lat od daty wypadku. czytaj dalej
18. 18. 18 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 WYPADEK W SZKOCJI Zgosi kady powany wypadek na policje. Jeli policja przyjedzie na miejsce wypadku, zrobi oni specjalny raport, ktry pniej bdziemy mogli od nich uzyska. Zawiera on bdzie bardzo przydatne nam informacje. Uzyska pene dane drugiego kie- rowcy, ktry w wypadku uczestniczy, jego nazwisko, adres, firm ubezpie- czeniow. Jeli nie uda si tego zrobi, koniecznie zgosi incydent na policje. Zrobi zdjcie numeru rejestracyjne- go drugiego samochodu, na wypadek jeli otrzymane na miejscu wypadku dane s nieprawdziwe. Zapisa imiona, nazwiska i adresy ewentualnych wiadkw wypadku (innych kierowcw bd przecho- dzcych pieszych). Bez tych danych trudno bdzie ich pniej odnale. Zrobi zdjcie uszkodzonego swoje- go samochodu ale take samochodu drugiej strony, moe to pniej pomoc w ustaleniu winnego kolizji. CO ROBI PO WYPADKU DROGOWYM W SZKOCJI: 1. 2. 3. 4. 5. Jeli pozew sdowy zoony zostanie po opywie tego okresu, sd z duym prawdopodobiestwem na samym wstpie odrzuci go jako przedaw- niony. Jest wprawdzie niewielka dowolno, jak posiada sdzia aby zezwoli na procedowanie niekt- rych przedawnionych spraw, ale zda- rza si to niezmiernie rzadko. Nawet jeli do upywu 3-letniego okresu jest jeszcze daleko im szybciej rozpocz- niemy procedur, tym atwiej jest udowodni wypadek i win drugiej strony (atwiej zapobiec zagubieniu niektrych dowodw czy np. danych wiadkw ktrzy zmieni adres). Strona odpowiedzialna za likwidacj szkody praco- dawca i ubezpieczyciel Kiedy wystpujemy w imieniu po- szkodowanego, wysyamy pierwszy, wstpny list do strony, ktra wedug nas jest odpowiedzialna za wypadek (np. do pracodawcy, ktry odpowie- dzialny jest za wypadek w pracy). Pracodawca ma obowizek przeka- za list do swojej firmy ubezpiecze- niowej (Employers Liability Insurers), w ktrej ubezpieczeni byli pracow- nicy w dniu w ktrym wydarzy si wypadek. Od tego momentu nie negocjujemy i nie wsppracujemy ju dalej z pracodawc. Roszczenie przejmuje ubezpieczalnia. Wszelka korespondencja i negocjacje prowa- dzone s dalej tylko z firma ubezpie- czeniow. W przypadkach, w ktrych nie- zbdne jest rozpoczcie procedury sadowej, firma ubezpieczeniowa wy- znacza prawnikw, ktrzy wystpuj w ich imieniu. Zadaniem penomoc- nika Klienta jest wwczas negocjacja z wyznaczan przez ubezpieczyciela firm prawnicz. Szkoccy adwokaci wsppracujcy z Campter Odszko- dowania s znani ubezpieczycielom w Szkocji z wysokiego poziomu me- rytorycznego pracy nad sprawami. Przedsdowe dochodzenie roszcze w Szkocji Po otrzymaniu naszego wstpne- go listu, firma ubezpieczeniowa ma 3 miesice na wasne dochodzenie okolicznoci wypadku i potwierdze- nie czy uznaj win drugiej strony (np. pracodawcy) i czy zgadzaj si na wypat odszkodowania. W cza- sie kiedy ubezpieczyciel prowadzi wasne dochodzenie, my zajmujemy si zbieraniem danych medycznych, oszacowaniem doznanych obraz a take oszacowaniem ponie- sionych w wyniku wypadku strat finansowych. Wane jest aby pami- ta, e o odszkodowanie z danego wypadku mona star si tylko raz i dlatego wszystkie aspekty trzeba dokadnie przeanalizowa. Jako pomoc w sprawie potrze- bujemy jasnych i dokadnych dowodw medycznych, opisuj- cych doznane obraenia (a take opisujce prognozy na przyszo, dlatego czasem trzeba zaczeka do momentu kiedy bdzie mona jasno okreli czas penego wyzdrowie- nie, bd mona bdzie powiedzie kiedy taki peny powrt do zdrowia nastpi), na ich podstawie szacowa- na jest pniej warto i wysoko odszkodowania. Czas trwania sprawy o od- szkodowanie w Szkocji Prowadzenie sprawy zajmuje od kilku miesicy (w przypadkach niewielkich obraz np. drobnych koli- zji drogowych) do 1-2 lat w bardziej skomplikowanych przypadkach. Zawsze staramy si zakoczy ca spraw tak szybko jak to moliwe. Dochodzenie odszkodowa- nia w sdzie w Szkocji Wikszo roszcze powypad- kowych koczy si pozasdow ugoda z firma ubezpieczeniow. W niewielkim procencie przypad- kw trzeba jednak zoy pozew sadowy. Czasami nawet przy moc- nych dowodach winy drugiej strony, ubezpieczyciele nieuzasadnienie odmawiaj wypaty odszkodowania. Nastpnym oczywistym krokiem jest wtedy zoenie pozwu sadowe- go. Czasami wystpujemy do sdu z prob o wczeniejsz wypat czci odszkodowania (rodzaj wczeniejszej zaliczki) aby pomoc klientowi, ktry obecnie znajduje si w trudnej sytuacji finansowej a jego sprawy nie mona jeszcze cakowi- cie zakoczy. Dokumenty w sdzie skada si take w przypadku gdy zblia si termin przedawnienia szkody - 3 lat od dnia wypadku. Po zoeniu pozwu sdowego ubezpieczyciele wyznaczaj prawni- kw, ktrzy wystpuj jako obrocy czytaj dalej
19. 19. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 19 pozwanych. Daty ewentualnych rozpraw wyznaczane s przez administracj sdow. Wikszo pozww ko- czy si jednak w cigu kilku miesicy, najczciej ugod jeszcze przed ostateczna rozprawa (spowodowane jest to duymi kosztami, jakie druga strona musi ponie przy powoywaniu wiadkw i ekspertw, ktrzy musieliby stawi si na rozprawie). Rodzaje wypadkw Najczstsze rodzaje wypadkw, po ktrych klienci staraj si o odszkodowanie podzieli mona na trzy ka- tegorie: wypadki w pracy, wypadki drogowe i polizgni- cia/potknicia w miejscach publicznych. Wypadki w pracy Z naszego dowiadczenia w reprezentowaniu klien- tw wiemy, e wypadki w pracy najczciej zdarzaj si w fabrykach i duych magazynach. Czst ich przyczyn jest niebezpieczny lub wadliwy sprzt, niebezpieczne pokrycie powierzchni podogowej i niebezpieczne schody, zy system i metody organizacji pracy, i co najwaniejsze brak odpowiedniego przeszkolenia i instrukcji. To ostatnie jest szczeglnym problemem w przypadku pracownikw z Polski, ktrzy nie mwi po angielsku. Inn rwnie czsta przyczyna jest nieuwaga i zanie- dbanie ze strony innych pracownikw. Naley pamita, e w takich przypadkach odpowiedzialno rwnie ponosi pracodawca. Wypadki drogowe W tego typu wypadkach najczciej bardzo atwo jest udowodni win drugiej strony. Mona stara si o od- szkodowanie za obraenia, ktrych dozna kierowca, pa- saerowie samochodu, pasaerowie autobusu czy piesi ktrzy zostali przez pojazd potraceni. Odszkodowania s wypacane przez ubezpieczalnie kierowcy, ktry wypadek spowodowa. Jeli na miejscu bya policja, wszystkie dane otrzymamy wanie od nich. Potknicia/polizgnicia w miejscach publicznych Do tego typu wypadkw dochodzi najczciej na ulicach, chodnikach, w sklepach ze liska podoga czy innych publicznych budynkach, a take w parkach czy ogrodach. Odpowiedzialno w tych przypadkach ley po stronie lokatora (czyli zajmujcego dan posesje), ktry ma obowizek kontroli i sprawdzania danego miejsca. Jeli jest to ulica lub chodnik, ich wacicielem najczciej jest urzd miasta (jeli nawet nie jest wacicielem to jest np. uytkujcym dany teren). W sytuacjach potknicia lub polizgnicia na takim terenie roszczenie skierowane jest przeciwko miastu. Jakie szkody mog by ujte w odszkodowaniu? Gwna cze przyznanego odszkodowania stanowi rekompensata za doznane obraenia fizyczne. Jest to odszkodowanie za bl i cierpienie wynike z doznanego urazu, a take za ewentualn wynik z tego utrat przy- jemnoci z ycia towarzyskiego czy domowego. Mona stara si o odszkodowanie nawet za obraenia tak niewielkie jak rozcity palec. Kolejn cze stanowi poniesione w wyniku wypad- ku straty finansowe. Z naszego dowiadczenia wynika, e pracownicy z Polski nie maj czsto dugoterminowych kontraktw pracowniczych z dodatkowymi uprawnienia- mi do wypaty pienidzy za zwolnienie lekarskie. Wik- szo zatrudniona jest przez agencje porednictwa pracy z bardzo maymi lub adnymi pienidzmi za okres cho- roby. To z kolei skutkuje znacznym spadkiem dochodw nawet za stosunkowo krotki okres choroby. Staramy si zawsze dokadnie ten aspekt zbada i mie pewno, e wraz z odszkodowaniem klient otrzyma pen rekompen- sat za poniesione straty finansowe. Jeli odniesione w wyniku wypadku obraenia s bardzo powane, wtedy w momencie finalizowania caego roszczenia pozostaje aspekt ewentualnych przyszo- ciowych strat finansowych, wynikajcych z ograniczo- nych moliwoci w podjciu zatrudnienia. W niektrych przypadkach przyszociowe straty finansowe stanowi najwiksza cz przyznanego klientowi odszkodowania. Mona take odzyska pienidze za ronego rodzaju inne poniesione straty np. za zorganizowanie samochodu zastpczego, ktry niezbdny by po wypadku drogowym bd po prostu rekompensat za niemono uywania samochodu, uszkodzonego w wyniku tego wypadku, a take za zniszczenia np. odziey czy innych rzeczy osobistych takich jak zegarek czy okulary. Benefity i dodatki rzdowe Jeli kto uleg wypadkowi,a szczeglnie jeli by to powany wypadek w pracy, powinien uda si do najbli- szego biura Department of Work & Pensions i przedys- kutowa z nimi ewentualne zapomogi i dopaty, przyzna- wane w takich przypadkach przez rzd brytyjski. Moe to by np. Employment Support Allowance, Industrial Injuries Disablement Benefit czy Disablement Pension. WYPADEK W SZKOCJI czytaj dalej
20. 20. 20 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 WYPADEK W SZKOCJI WYPADEK SAMOCHODOWY? KOLIZJA DROGOWA? NO TO MAMY PROBLEM Niektre z tych dopat mog by p- niej odliczone z przyznanego odszko- dowania, gdy ktokolwiek to odszkodo- wanie wypaca musi zwrci rzdowi te pienidze. Uzyskanie tych dopat moe by jednak pomocne w przypadku dugoterminowej nieobecnoci w pracy i jednoczesnym kilkomiesicznym oczekiwaniu na odszkodowanie. Wszel- kie zapomogi (benefity) otrzymywane po sfinalizowaniu roszczenia nie s ju pniej odliczane i klient zatrzymuje je w caoci dla siebie. Co robi po wypadku w Szkocji? Wypadek w pracy Tak szybko jak to moliwe zgosi wy- padek do przeoonych. Jak najszybciej wypeni i podpisa for- mularz powypadkowy (accident report). Zapisa imiona, nazwiska, adresy i tele- fony do ewentualnych kolegw z pracy, ktrzy byli wiadkami wypadku (czasa- mi wsppracownicy ci zmieniaj prace i trudno jest ich pniej znale). Zrobi zdjcie ewentualne uszkodzone- go sprztu bd zaniedbania w miejscu pracy, co byo przyczyna wypadku (zanim zostanie to naprawione lub zlikwidowane). Wypadki drogowe Zgosi kady powany wypadek na po- licje. Jeli policja przyjedzie na miejsce wypadku, zrobi oni specjalny raport, ktry pniej bdziemy mogli od nich uzyska. Zawiera on bdzie bardzo przydatne nam informacje. Uzyska pene dane drugiego kierow- cy, ktry w wypadku uczestniczy, jego nazwisko, adres, firm ubezpieczeniow. Jeli nie uda si tego zrobi, koniecznie zgosi incydent na policje. Zrobi zdjcie numeru rejestracyjnego drugiego samochodu, na wypadek jeli otrzymane na miejscu wypadku dane s nieprawdziwe. Zapisa imiona, nazwiska i adresy ewentualnych wiadkw wypadku (innych kierowcw bd przechodz- cych pieszych). Bez tych danych trudno bdzie ich pniej odnale. Zrobi zdjcie uszkodzonego swoje- go samochodu ale take samochodu drugiej strony, moe to pniej pomoc w ustaleniu winnego kolizji. Potknicia i polizgnicia w miejscach publicznych Zapisa imiona, nazwiska i adresy wiadkw wypadku. Zrobi zdjcie miejsca wypadku. Zgosi wypadek tak szybko jak to mo- liwe do waciciela bd uytkujcego posesje. Jeli wypadek mia miejsce na ulicy lub na chodniku naley zadzwo- ni do oddziau drogowego urzdu miasta (Roads Department or Environ- mental Services Department of the Local Council), zgosi go telefonicznie i zapisa nazwisko osoby, ktra przyja zgoszenie. Jeli do wypadku doszo na terenie sklepu czy centrum handlowego, zgosi go do oddziau Obsugi Klientw (Customer Services Desk). Tomasz Socha Campter Odszkodowania www.campter.pl WYPADEK SAMOCHODOWY? KOLIZJA DROGOWA? NO TO MAMY PROBLEM Jeeli zdarzenie to ma miejsce za granic to problem staje si jeszcze wikszy. Ale czy na pewno? Oto informacje o tym, na co moe liczy osoba poszkodowana, jeeli niezawiniony wypadek drogowy zdarzy si w Niemczech. Poza podstawow pomoc, tak jak udzielenie pomocy me- dycznej na miejscu zdarzenia czy przyjazd miejscowej policji, osobie poszkodowanej za granic przysuguje przede wszyst- kim prawo do uzyskania odszkodowania za szkody powstae wskutek niezawionionego wypadku samochodowego na terenie Niemiec. Dla poszkodowanych w Niemczech Polakw i obywateli innych krajw przewidziana jest pomoc, ktra moe przybiera rne formy czsto nieznane i nie praktykowane w Polsce, a jej koszt moe zosta pokryty z polisy ubezpieczenio- wej (OC) sprawcy wypadku. Poszkodowany w wyniku wypadku samochodowego w Niemczech Polak powinien pamita przede wszystkim, e ma prawo do skorzystania z fachowej pomocy prawnej wybranego adwokata (warto skorzysta np. z usug polskojzycznego, nie- mieckiego adwokata nalecego do Stowarzyszenia Midzy- narodowych Rzeczoznawcw Techniki Samochodowej MOTO- EXPERT), ktry moe pomc poszkodowanemu w zaatwieniu wszystkich niezbdnych spraw formalnych zwizanych z wy- padkiem i ktry bdzie reprezentowa wycznie jego interesy. Z polisy ubezpieczeniowej OC sprawcy zdarzenia moliwe jest rwnie uzyskanie przez poszkodowanego zwrotu kosztw rzeczoznawczych za wykonanie niezalenej opinii technicznej dotyczcej uszkodzonego wskutek wypadku w Niemczech pojazdu (rzeczoznawcy samochodowi Stowarzyszenia MO- TOEXPERT wykonuj kompleksowe opinie techniczne w tym zakresie). Poszkodowani na terenie Niemiec nie z wasnej winy Polacy maj rwnie prawo do uzyskania odszkodowania z tytuu zmniejszenia wartoci rynkowej samochodu dotyczy to take samochodw starszych ni 10 lat i dotychczas bezwypadko- wych. Z polisy ubezpieczeniowej sprawcy zdarzenia drogowego, do jakiego doszo na terenie Niemiec, dodatkowo mona uzy- ska rwnie zwrot kosztw holowania uszkodzonego samo- chodu na najbliszy parking lub do warsztatu samochodowego (zakadu blacharsko-lakierniczego) lub ewentualnie w uzasad- nionych przypadkach zwrot kosztw transportu uszkodzonego auta do Polski. Du pomoc dla polskich obywateli, ktrzy zostali po- szkodowani za granic, jest take moliwo skorzystania po czytaj dalej
21. 21. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 21 reklama WYPADEK SAMOCHODOWY? KOLIZJA DROGOWA? NO TO MAMY PROBLEM wypadku samochodowym na terenie Niemiec z samochodu zastpczego uytkowanego na czas naprawy uszkodzonego auta. Jest to niewtpliwie due udogodnienie, poniewa na sku- tek wypadku poszkodowani w Niemczech Polacy czsto zosta- j pozbawieni moliwoci korzystania ze swojego pojazdu. Kolejn kwesti zwizan z niezawinionym wypadkiem komunikacyjnym w Niemczech jest take przysugujca po- szkodowanemu moliwo wypaty odszkodowania z tytuu niekorzystania z samochodu uszkodzonego lub zniszczone- go podczas wypadku. Takie odszkodowanie z reguy moe otrzyma poszkodowany w zdarzeniu drogowym waciciel pojazdu, jeeli nie ma on moliwoci skorzystania z samocho- du zastpczego. Dotyczy to gwnie wacicieli samochodw ciarowych lub specjalistycznych, ktrym zapewnienie na czas naprawy uszkodzonego samochodu pojazdu zastpczego jest niezwykle trudne, a czsto wrcz niemoliwe. Wwczas takie odszkodowanie wyliczone moe zosta na podstawie np. umw zawartych z kontrahentami. Poszkodowani w wyniku niezawionionego wypadku samochodowego na terenie Niemiec Polacy maj moliwo uzyskania wszechstronnej pomocy techniczno-prawnej. Aby mc z niej skorzysta warto zwrci si o fachow porad do rzeczoznawcw samochodowych ze Stowarzyszenia MOTO- EXPERT! inz. Jaroslaw Kolodziej Stowarzyszenie MOTOEXPERT Kontakt do Stowarzyszenia www.rzeczoznawca-samochodowy24.pl poczta@rzeczoznawca -samochodowy24.pl +48 (032) 746 07 77 +49 (0) 911 9646 455 opinie porad ekspertw rankingi firm odszkodowawczych i ubezpieczeniowych PIERWSZY niezalezny portal dla poszkodowanych w wypadkach
22. 22. 22 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 OBOWIZKOWE UBEZPIECZENIE OC ROLNIKW A ODSZKODOWANIE Ustawa z dnia 22 maja 2003r. o ubezpieczeniach obowizkowych, Ubezpieczenio- wym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyj (Dz.U. 2003 nr 124, poz. 1152, ze zm. dalej ustawa o ubezpieczeniach obowizkowych) nakada na osoby bdce rolnikami obowizek zawarcia umowy ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej z tytuu posiadania gospodarstwa rolnego (art. 44). OBOWIZKOWE UBEZPIECZENIE OC ROLNIKW A ODSZKODOWANIE Rolnikiem w rozumieniu ustawy jest osoba fizyczna, w ktrej posiadaniu lub wspposiadaniu jest gospodarstwo rol- ne (art. 2 ust. 1 pkt 12). Zatem obowizek ubezpieczenia dotyczy nie tylko waci- cieli gospodarstw, ale take osb bd- cych ich posiadaczami w innym cha- rakterze (np. dzierawcw, najemcw). Z kolei gospodarstwo rolne w myl art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy, to obszar uytkw rolnych, gruntw pod stawami oraz skla- syfikowanych jako uytki rolne gruntw pod zabudowaniami: przekraczajcy cznie powierzchni 1,0 ha, podlegajcy w caoci lub czci opodatkowaniu podatkiem rolnym, o dowolnej powierzchni jeeli pro- wadzona jest na nim produkcja rolna, stanowica dzia specjalny w rozumieniu przepisw o podatku dochodowym od osb fizycznych. Definicja ta zawiera odesania do ustawy z dnia 15 listopada 1984r. o podatku rol- nym (Dz.U. 1984 nr 52, poz. 268, ze zm.) oraz ustawy z dnia 26 lipca 1991r. o po- datku dochodowym od osb fizycznych (Dz.U. 1991 nr 80, poz. 350, ze zm.). Ze wzgldw praktycznych warto pa- mita, i w myl pierwszego ze wskaza- nych wyej aktw prawnych: opodatkowaniu podatkiem rolnym podlegaj grunty sklasyfikowane w ewidencji gruntw i budynkw jako uytki rolne lub jako grunty zadrzewio- ne i zakrzewione na uytkach rolnych, z wyjtkiem gruntw zajtych na prowadzenie dziaalnoci gospodarczej innej ni dziaalno rolnicza (art. 1); za dziaalno rolnicz uwaa si produkcj rolinn i zwierzc, w tym rwnie produkcj materiau siewnego, szkkarskiego, hodowlanego oraz reprodukcyjnego, produkcj warzyw- czytaj dalej
23. 23. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 23 OBOWIZKOWE UBEZPIECZENIE OC ROLNIKW A ODSZKODOWANIE nicz, rolin ozdobnych, grzybw uprawnych, sadownictwa, hodowl i produkcj materiau zarodowego zwierzt, ptactwa i owadw uyt- kowych, produkcj zwierzc typu przemysowego fermowego oraz chw i hodowl ryb (art. 2 ust. 2). Zwolnienia od podatku rolnego ujte zo- stay w art. 12 ustawy o podatku rolnym. Dziaami specjalnymi produkcji rolnej w myl art. 2 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od osb fizycznych s: uprawy w szklarniach i ogrzewanych tunelach foliowych, uprawy grzybw i ich grzybni, uprawy rolin in vitro, fermowa hodowla i chw drobiu rzenego i nienego, wylgarnie drobiu, hodowla i chw zwierzt futerkowych i laboratoryjnych, hodowla ddow- nic, hodowla entomofagw, hodowla jedwabnikw, prowadzenie pasiek oraz hodowla i chw innych zwierzt poza gospodarstwem rolnym. Uprawy, hodowla i chw zwierzt w roz- miarach mniejszych ni wielkoci okre- lone w zaczniku nr 2 do teje ustawy nie stanowi natomiast dziaw specjal- nych produkcji rolnej (art. 2 ust. 3a). Wskazane przepisy maj due znacze- nie w przypadku wtpliwoci, czy dana osoba zobowizana jest do zawarcia umowy obowizkowego ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej lub braku in- formacji o jej ubezpieczeniu (np. w przy- padku odmowy ich udzielenia). Zakres ubezpieczenia OC rolnikw Ubezpieczenie odpowiedzialnoci cywil- nej rolnikw obejmuje zdarzenia stano- wice nastpstwa zawinionego dziaania lub zaniechania rolnika, osoby pozosta- jcej z nim we wsplnym gospodarstwie domowym lub osoby pracujcej w jego gospodarstwie rolnym jeeli: 1. osoby te s obowizane do odszkodo- wania za wyrzdzon szkod, 2.szkoda powstaa w zwizku z posia- daniem przez rolnika gospodarstwa rolnego, 3.szkoda powstaa: na skutek mierci, uszkodzenia ciaa, rozstroju zdrowia, utraty, zniszczenia bd uszkodzenia mienia lub w zwizku z ruchem pojazdw wolnobienych (silnikowych, ktrych konstrukcja ogranicza prdko jazdy do 25 km/h, z wyczeniem cignika rolniczego [podlegajcego ubezpieczeniu odpowiedzialno- ci cywilnej posiadaczy pojazdw mechanicznych przyp. aut.] patrz art. 2 ust. 34 ustawy z dnia 20 czerwca 1997r. Prawo o ruchu dro- gowym, Dz.U. 1997 nr 98, poz. 602), bdcych w posiadaniu rolnikw posiadajcych gospodarstwo rolne i uytkowanych w zwizku z posia- daniem tego gospodarstwa. Powysze warunki musz zosta spe- nione cznie (por. art. 50 ust 1 i 2 ustawy o ubezpieczeniach obowizkowych). Zaznaczy jednoczenie naley, e jednym z celw ubezpieczenia odpowie- dzialnoci cywilnej rolnika jest niejako gwarancja zaspokojenia roszcze osb poszkodowanych. W praktyce czsto zdarza si bowiem niewaciwe pojmo- wanie charakteru tego ubezpieczenia. Ponadto w ramach ubezpieczenia chro- niona jest odpowiedzialnoci cywilna zarwno rolnika jak i kadej osoby, ktra pracujc w gospodarstwie rolnym wyrz- dzia szkod w zwizku z posiadaniem przez rolnika tego gospodarstwa (por. art. 51). Tote na wskazanej podstawie sam rolnik moe wystpi z roszcze- niami odszkodowawczymi, o ile zosta poszkodowany przez osob pracujc w jego gospodarstwie i zdarzenie wywo- ujce szkod miao zwizek z tyme go- spodarstwem. W odwrotnej sytuacji, czyli kiedy to z winy rolnika poszkodowana zostanie osoba wykonujca prac w go- spodarstwie rwnie moe ona domaga si odszkodowania. Podkreli zarazem naley, e w powyszych sytuacjach roszczenia mog dotyczy tylko szkd zwizanych ze mierci, uszkodzeniem ciaa lub rozstrojem zdrowia. Wynika to a contrario z przepisu zawartego w art. 53 pkt 1 ustawy o ubezpiecze- niach obowizkowych, ktry wskazuje, i zakad ubezpiecze nie odpowiada za szkody w mieniu: wyrzdzone rolnikowi przez osoby pracujce w jego gospodarstwie rolnym lub pozostajce z nim we wsplnym gospodarstwie domo- wym; wyrzdzone osobom pozostajcym z rolnikiem we wsplnym gospo- darstwie domowym lub pracujcym w jego gospodarstwie rolnym; Zakres odpowiedzialnoci zakadu ubezpiecze zosta wyczony rwnie w stosunku do szkd: spowodowanych przeniesieniem chorb zakanych niepochodzcych od zwierzt; w mieniu, spowodowanych wad towarw dostarczonych przez osob objt ubezpieczeniem albo wy- konywaniem usug; jeeli wskutek tych wad nastpia szkoda na osobie, zakad ubezpiecze nie ponosi odpo- wiedzialnoci tylko wtedy, gdy osoba objta ubezpieczeniem wiedziaa o tych wadach; powstaych wskutek uszkodzenia, zniszczenia, utraty lub zaginicia rzeczy wypoyczonych lub przyjtych przez osob objt ubezpieczeniem OC rolnikw do uytkowania, prze- chowania lub naprawy; polegajcych na utracie gotwki, biuterii, dzie sztuki, papierw war- tociowych, wszelkiego rodzaju do- kumentw oraz zbiorw filatelistycz- nych, numizmatycznych i innych; polegajcych na zanieczyszczeniu lub skaeniu rodowiska; wynikych z kar pieninych, grzy- wien sdowych i administracyjnych, a take kar lub grzywien zwizanych z nalenociami wobec budetu pa- stwa (patrz art. 53 pkt 2-7). Na koniec warto rwnie zwrci uwa- g na kwesti roszczenia regresowego, z ktrym ubezpieczyciel moe wystpi do sprawcy szkody celem odzyskania wypaconego odszkodowania. Uprawnie- nie takie przysuguje zakadowi ubez- piecze, jeeli sprawca wyrzdzi szkod umylnie lub w stanie: po uyciu alkoholu, nietrzewoci, po uyciu rodkw odu- rzajcych, substancji psychotropowych lub rodkw zastpczych w rozumieniu przepisw o przeciwdziaaniu narkomanii (patrz. Art. 58). Tomasz Socha Campter Odszkodowania
24. 24. 24 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 WPYW ORZECZENIA SKAZAUJCEGO ZA POPENIENIENIU ZBRODNI LUB WYSTPKU NA OKRES PRZEDAWNIENIA ROSZCZE CYWILNYCH Okres przedawnienia roszcze po wyroku karnym W obecnym stanie prawnym art. 4421 2 Kodeks cywilnego wskazuje, i roszczenie o naprawienie szkody powstaej w wy- niku czynu niedozwolonego, bdcego zbrodni lub wystp- kiem, ulega przedawnieniu z upywem dwudziestu lat, liczc od dnia jego popenienia. Interpretacja wskazanego przepisu jak i okrelenie dnia, w ktrym roszczenie ulegnie przedawnieniu (patrz art. 112 KC) nie powinny sprawi wikszych problemw, jednake ze strony praktycznej moe on powodowa trudnoci podczas dochodzenia nalenych poszkodowanym wiadcze od ubezpieczycieli odpowiedzialnoci cywilnej sprawcw tyche czynw. Sytuacja taka moe wystpi kiedy nie zosta jeszcze ustalony zakres odpowiedzialnoci karnej sprawcy zdarzenia, a upyny ju terminy przedawnienia roszcze okre- lone w art. 4421 1. Przepis ten wskazuje bowiem, e roszcze- nia wynikajce z czynu niedozwolonego innego ni zbrodnia lub wystpek, przedawniaj si z upywem trzech lat od dnia, w ktrym poszkodowany dowiedzia si o szkodzie i o osobie obowizanej do jej naprawienia, nie pniej jednak ni po dzie- siciu latach od dnia, w ktrym nastpio zdarzenie wywoujce szkod. Czym jest zbrodnia i wystpek? Zanim przejdziemy do dalszych rozwaa, naley wyja- ni czym s wskazane wyej czyny, okrelone jako zbrodnia i wystpek. W tym miejscu warto odnie si do art. 7 Kodeku karnego, mwicego, i zbrodni jest czyn zabroniony, za kt- rego popenienie grozi co najmniej kara pozbawienia wolnoci na czas 3 lat. Wystpkiem z kolei jest czyn o mniejszej szko- dliwoci spoecznej, zagroony grzywn powyej 30 stawek dziennych, kar ograniczenia wolnoci albo kar pozbawienia wolnoci przekraczajc miesic. Tote minimaln przesank zwizan z wymiarem sankcji karnej, powodujc, e okres Okres przedawnienia szkody wynikej z przestpstwa nie uznanego wyrokiem w sprawie karnej WPYW ORZECZENIA SKAZAUJCEGO ZA POPENIENIENIU ZBRODNI LUB WYSTPKU NA OKRES PRZEDAWNIENIA ROSZCZE CYWILNYCH czytaj dalej
25. 25. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 25 WPYW ORZECZENIA SKAZAUJCEGO ZA POPENIENIENIU ZBRODNI LUB WYSTPKU NA OKRES PRZEDAWNIENIA ROSZCZE CYWILNYCH przedawnienia roszcze odszkodowaw- czych bdzie wynosi dwadziecia lat od dnia popenienia przestpstwa, jest zagroenie w postaci okrelonej wyej grzywny. Zaznaczy naley, e nie musi doj do wykonania kary, wystarczy tyl- ko, aby popenienie danego czynu byo zagroone cho jedn ze wskazanych sankcji. Masz wyrok w sprawie karnej staraj si o odszkodowanie! W wielu przypadkach zdarza si jed- nak, e zakady ubezpiecze uzaleniaj podjcie decyzji o wypacie odszko- dowania od orzeczenia skazujcego wydanego przez sd w postpowaniu karnym. Tego typu praktyk ocenia naley za niewaciw, stanowic nad- uycie pozycji ubezpieczyciela sprawcy zdarzenia wzgldem poszkodowanego. Ustawa z dnia 22 maja 2003r. o dziaal- noci ubezpieczeniowej (Dz.U. 2003 nr 124, poz. 1151, ze zm.) okrela co prawda, e do czynnoci ubezpieczeniowych zalicza si ustalanie przyczyn i okolicz- noci zdarze losowych (art. 3 ust. 5 pkt 1), ktre to z kolei winny umoliwi ocen charakteru czynu zabronionego i tym samym doprowadzi do ustalenia prawidowego okresu przedawnienia roszcze. Ponadto w myl teje ustawy, zakad ubezpiecze powinien wypaci odszkodowanie na podstawie uznania roszczenia w wyniku m.in. ustale do- konanych podczas tzw. postpowania likwidacyjnego (art. 15), przez ktre na- ley rozumie postpowanie dotyczce ustalenia stanu faktycznego zdarzenia, zasadnoci zgoszonych roszcze i wy- sokoci wiadczenia (art. 16). Jakkolwiek ubezpieczyciele czstokro uchylaj si od spenienia wiadcze powoujc si na art. 6 KC i tym samym przerzucajc ciar dowodu na poszkodowanego. Nie trudno dostrzec, e obecny stan prawny nie obliguje ubezpieczycieli do podjcia konkretnych dziaa, ktrych niewyko- nanie obarczone byoby stosownymi konsekwencjami. Skutkuje to du do- wolnoci ich przedsiwzi ze szkod dla stron zgaszajcych roszczenia. Nie- rzadko bywa zatem, e poszkodowany zmuszony jest do skierowania sprawy na drog postpowania sdowego w celu uzyskania nalenych wiadcze. Mija si to z rol zakadu ubezpiecze, ktra jak wskaza Sd Najwyszy nie moe by sprowadzana wycznie do wstpienia w rol zobowizanego [poprzez denie rwnie do najkorzyst- niejszego dla siebie rozwizania przyp. aut.] wyrok z dnia 10 stycznia 2002r., II CKN 353/99. Jak z kolei zauway Sd Apelacyjny w Warszawie: gwnym celem ubezpieczenia odpowiedzialnoci cywilnej nie jest zwolnienie sprawcy szkody od odpowiedzialnoci, lecz zapewnienie poszkodowanemu wyna- grodzenia szkd w drodze przejcia zo- bowiza odszkodowawczych ubezpie- czajcego (wyrok z dnia 11 padziernika 1996r.,I ACr 822/96, OSA 1998/4 poz. 13, str. 20). Brak wyroku karnego nie zamyka moliwoci uzyskania odszkodowania Mimo wskazanych wyej trudno- ci warto jeszcze przed wytoczeniem powdztwa cywilnego powoa si na okoliczno, i zastosowanie terminu przedawnienia roszcze zawartego w art. 4421 2 KC nie wymaga uprzed- niego prawomocnego skazania sprawcy zdarzenia za zbrodnie lub wystpek. Okoliczno t w sytuacjach nie budz- cych wtpliwoci wzgldem przebiegu zdarzenia wywoujcego szkod powin- no si zatem traktowa jedynie pomoc- niczo. Podobne stanowisko przyj Sd Najwyszy w uzasadnieniu do uchway z dnia 21 listopada 1967r. (III PZP 34/67), twierdzc, e brak uznania przez sd karny sprawcy szkody za winnego prze- stpstwa nie stanowi przeszkody do uznania przez sd cywilny okrelonego czynu za przestpstwo. Moe on prze- cie oceni zachowanie lub zaniechanie sprawcy w oparciu o przepisy prawa kar- nego, celem jego zakwalifikowania jako zbrodni lub wystpku, jeeli jest to po- trzebne do rozstrzygnicia sprawy. Sd Najwyszy uzna rwnie, e w trakcie postpowania cywilnego moe doj do ustalenia istnienia zbrodni lub wystp- ku, nawet gdyby postpowanie karne nie doprowadzio do skazania sprawcy. Susznie zauwaono, e przepis przewi- duje przedawnienie dla kadego czynu niedozwolonego, zawierajcego znamio- na zbrodni lub wystpku, nie uzale- niajc stosowania wskazanego w nim terminu od skazania jego sprawcy. Zatem jeeli sd cywilny ma moliwo ustalenia znamion przestpstwa, a take przypisania sprawcy winy stosownie do kryteriw prawa karnego, moe on orzec o jego odpowiedzialnoci cywilnej i na tej samej podstawie okreli waciwy termin przedawnienia roszcze (por. wyrok Sdu Najwyszego z dnia 21 listo- pada 2001r., II UKN 633/00). Co wicej Sd Najwyszy stwierdzi take, e ska- zanie sprawcy szkody za zbrodni lub wystpek jest konieczne tylko wwczas, kiedy wymaga tego przepis stanowicy podstaw jego odpowiedzialnoci (por. wyrok z dnia 12 kwietnia 1990r., III CRN 108/90). Wyrok karny nie jest wymagany w sprawie cywilnej o odszkodowanie Reasumujc stwierdzi naley, e do ustalenia terminu przedawnienia rosz- czenia o naprawienie szkody wynikaj- cej z przestpstwa nie jest wymagane skazanie jego sprawcy przez sd karny. Zostao to jednoznacznie wskazane w li- nii orzeczniczej Sdu Najwyszego. Tym samym zastosowanie prostych regu wnioskowania w oparciu o obowizujce przepisy prawa, a take udowodnione okolicznoci zdarzenia, wskazujce na win jego sprawcy, powinno wystarczy do ustalenia czy zastosowanie bdzie mia termin okrelony w art. 4421 2 KC. Zatem uzalenianie przez ubez- pieczycieli podjcia decyzji o wypacie wiadcze odszkodowawczych od uprawomocnienia si orzeczenia sdu, zapadego w postpowaniu karnym w wielu przypadkach uzna naley za nieuprawnione. Zwaszcza, e ubezpie- czyciele dysponuj szerokim zakresem kompetencji, w zakresie ktrego sdy, prokuratura, policja oraz inne organy i instytucje, obowizane s udzieli im informacji oraz udostpni zebrane materiay, jeeli s one niezbdne do ustalenia okolicznoci zdarze i wysoko- ci odszkodowania (por. art. 25 ustawy o dziaalnoci ubezpieczeniowej). Tomasz Socha Campter Odszkodowania
26. 26. 26 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 PRAWO W DZIAANIU Przykad sprawy z pozwu X przeciwko Samodzielny Publiczny Zakad Opieki Zdrowotnej. Stan faktyczny sprawy: Poszkodowany X by hospitalizowany na Oddziale Wewntrznym SP ZOZ w 2009r. Podstaw przyjcia na oddzia bya cukrzyca oraz powikszenie wtroby. Poszkodowany skary si na oglne osabienie, obnion wydolno fizyczn. Wykonano badania: usg, badania krwi z prbami wtrobowymi, biliru- bin oraz badaniem na zakaenie wirusem taczki typ B (nie przeprowadzono bada w kierunku wykluczenia zakaenia wirusem taczki typ C). W trakcie hospitalizacji po- dejrzewano amyloidoz i aby wyeliminowa podejrzenie choroby pobrano wycinek z od- bytnicy do badania. Po opuszczeniu SP ZOZ tj. po 7 miesi- cach poszkodowany oddawa krew dla po- szkodowanego w wypadku czonka rodziny. W badaniach wykazao, i poszkodowany cierpi na taczk wszczepienn typu C. Czyli o zakaeniu poszkodowany dowiedzia si przypadkiem. Argumentacja stron: W pozwie poszkodowany dochodzi za- douczynienia, zwrotu kosztw leczenia oraz wynagrodzenia za opiek. Pozwany SP ZOZ nie uznawa roszczenia, kwestionowa zasad i wysoko roszczenia twierdzc, i z bada i obrazu diagnostycz- nego chorego przeprowadzonych ju przy przyjciu do SP ZOZ na Oddzia Wewntrzny wynikao jednoznacznie, e poszkodowany by zakaony wirusem typu C. Zadaniem poszkodowanego powoda byo wykazanie winy SP ZOZ, zwizku przy- czynowego oraz szkody. Pozwana SP ZOZ w procesie przybra- a biern postaw, polegajc wycznie na zaprzeczaniu twierdzeniom powoda oraz na twierdzeniach wasnych (niczym nie po- partych), i powd by zakaony wczeniej ni przy przyjciu na Oddzia Wewntrzny a samo zakaenie mogo nastpi gdziekol- wiek indziej tj.: u stomatologa gdzie powd PRAWO W DZIAANIU czytaj dalej
27. 27. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 27 PRAWO W DZIAANIU leczy si kilka lat wczeniej, fryzjera, przy leczeniu zamania rki 6 lat wczeniej itd. Stan prawny: Wartym podkrelenia jest, i udowod- nienie winy w tego typu procesach jest bardzo trudne albowiem na poszkodowa- nym spoczywa obowizek udowodnienia konkretnego zaniedbania tj. aseptyki sal i pomieszcze szpitalnych, dezynfekcji i sterylizacji sprztu medycznego, braku jednorazowego sprztu, brak izolacji pa- cjentw itp. Sdy w Polsce bardzo ostronie ewo- luuj na korzy poszkodowanych wie- dzc, i spenienie wszystkich przesa- nek dowodowych jest czsto ciarem niemoliwym. Obecnie odrzucono ju wymaganie (prezentowane w orzecznic- twie Sdu Najwyszego wiele lat temu), e musi by pewny zwizek przyczyno- wy pomidzy pobytem pacjenta np.: w szpitalu tutaj poszkodowanego B.S w szpitalu na oddzia- le Wewntrznym - a do- znanym zakaeniem taczk typu C. Obec- nie wystarczy istnienie prawdopodobiestwa w wysokim stopniu a nie pewnoci. Pierwszym przeomowym orzecze- niem by wyrok Sdu Najwyszego z 17 lipca 1974Wr. sygn. akt: II CR 415/74: Jeeli w sprawie ustalono, e stan sanitar- ny szpitala by wyjtkowo zy i e mg doprowadzi do infekcji, a zakaenie rzeczywicie nastpio, prawdopodobiestwo zwizku przyczynowego midzy zym stanem sanitarnym a zainfekowaniem organizmu jest tak due, i mona przy- j, e powd speni swj obowizek wynikajcy z art. 6 kc. Nie mona bowiem stawia powodowi nierealnego wymogu cisego udowodnienia, jakimi drogami infekcja przedostaa si do organizmu. W wyroku Sdu Apelacyjnego w Kra- kowie z dnia 9 lutego 2000r. sygn. akt: I ACa 69/2000: Dowodzenie konkretne- go zawinienia w procesach lekarskich czy si z okrelonymi trudnociami dowodowymi co do cisego i pewnego wskazania zdarzenia, w wyniku ktrego organizm pacjenta zosta zainfekowany wirusem wzw ustalony przez sd zesp okolicznoci faktycznych uzasadnia przy- jcie adekwatnego zwizku przyczyno- wego pomidzy hospitalizacj pacjenta w szpitalu i niedooeniem tam naleytej starannoci w przestrzeganiu reimu sa- nitarnego a pniejszym zachorowaniem na taczk. Sd przyj domniemanie zwizku przyczynowego (nie obalone przez pozwan) posugujc si dowodem tzw: prima facie. Dowd ten stosowa na podstawie art. 231 k.p.c. co umoliwia korzystanie nie tylko z dowodw bezpo- rednich i absolutnie pewnych, lecz take z dowodw porednich o duym stopniu prawdopodobiestwa. Moe uzna za ustalone fakty, majce istotne znaczenie dla rozstrzygnicia sprawy, jeeli wniosek taki mona wyprowadzi z innych ustalo- nych faktw. Aby obali domniemanie to pozwany np.; SP ZOZ nie tylko musi zaprzeczy twierdzeniom powoda o istnieniu zwizku przyczynowego ale musi udowodni, e istniay inne rwnie lub bardziej prawdo- podobne przyczyny zakaenia. A to jest z kolei bardzo trudne. Czynnoci dowodowe podjte w procesi: a) Czynnoci dowodowe powoda: Powd wyszed od zebrania penej dokumentacji medycznej z leczenia szpi- talnego i ambulatoryjnego poszkodowa- nego (tak co do hospitalizacji na Oddziale Wewntrznym pozwanego SP ZOZ, dal- szego leczenia na Oddziale Zakanym po stwierdzeniu zakaenia taczk oraz w Poradni leczenia chorb zakanych). Konieczne byo przesuchanie czonkw rodziny (na okoliczno brak zakae w rodzinie), oraz bardzo wany dowd: badania czonkw rodziny poszkodowa- nego na obecno zakaenia taczk typu C (wynik negatywny). Do tego przesuchanie personelu me- dycznego Ordynatora, pielgniarki Od- dziaowej, czonkw zespou ds. zakae szpitalnych, (aseptyka, wyposaenie szpi- tala, dezynfekcja), informacje Sanepid o kontrolach i ocenie stanu sanitarnego placwki, stwierdzonych w toku kontroli uchybieniach (protokoy kontroli Sanepid, raporty pokontrolne), protokou skutecz- noci sterylizacji sprztu, zestawienia zuycia rkawic jednorazowych na od- dziale, sprawozdania z posiedze zespo- u d/s zapobiegania zakaeniom szpi- talnym, ksigi zabiegw operacyjnych, endoskopowych. Przydatnym wnioskiem dowodowym by wniosek o udostpnie- nie danych z Zakadu Ubezpiecze Spo- ecznych odnonie liczby wypadkw przy pracy (zakae personelu medycznego placwki), dane od pozwanego co do liczby procesw w sprawie zakae wirusami hepatroto- powymi. Oczywicie po zebraniu dokumentacji zoono rw- nie wniosek o dopuszcze- nie dowodu z opinii biegego z zakresu chorb zakanych. b)Czynnoci dowodowe po- zwanego: brak. Wyniki postpowania do- wodowego byy korzystne dla powoda. Z dokumentacji uzy- skanej od Stacji Epidemiolo- gicznej wynikao, i w toku kontroli w 2008 i 2009r. wykazano szereg uchybie w zakresie aseptyki, steryli- zacji sprztu, byy zastrzee- nia co do czystoci na Oddziaach, stanu technicznego. Co wicej, decyzj z 2009r. (miesic po hospitalizacji poszkodowa- nego) zamknito jeden z Oddziaw SP ZOZ ze wzgldu na skandaliczne warun- ki sanitarne. Nie bya rwnie prawido- wa hospitalizacja poszkodowanego na Oddziale na sali 6 osobowej albowiem pacjent z cukrzyca (poszkodowany leczy si od lat) jest szczeglnie naraony na wszelkie rda zakaenia rwnie po- chodzce od pacjentw. Powysze wskazywao na win po- zwanego. Dodatkowo bardzo wany by dowd z bada czonkw rodziny, ktry pozwo- li w drodze domniemania faktycznego obali twierdzenia pozwanej, i poszko- czytaj dalej
28. 28. 28 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 dowany by zakaony wirusem typu C ju przy przyjciu do szpitala. Gdyby tak byo zakaeniu ulegaby rwnie maonka poszkodowanego albowiem maonko- wie przed pobytem w szpitalu regularnie wspyli. Powysze wskazywao na istnienie zwizku przyczynowego pomidzy po- bytem poszkodowanego na Oddziale a zakaeniem wirusem typu C. Biegy opiniujcy z zakresu chorb zakanych stwierdzi istnienie wysokiego prawdopo- dobiestwa, i do zakaenia doszo wa- nie w trakcie hospitalizacji na Oddziale Wewntrznym podczas wykonywania zabiegu pobrania wycinka z odbytnicy do badania w celu wykluczenia amyloidozy. Sd opar wyrokowanie na korzyst- nej dla poszkodowanego opinii biegego, stwierdzi rwnie i nie s prawdziwe twierdzenia pozwanej, i poszkodowany zosta przyjty na Oddzia wewntrzny z ewidentnym stanem zakaenia wiru- sem typu C albowiem, skoro ordynator twierdzi (w procesie), i bya taka pew- no dlaczego nie zleci bada na wyklu- czenie zakaenia taczk typu C w trak- cie hospitalizacji (jedynie wyeliminowano zakaenie typu B). Ponadto Sd wskaza, i pozwany SP ZOZ nie moe ograniczy si do biernoci i tylko do negacji twier- dze poszkodowanego, ale musi wyka- za inicjatyw dowodow wasn, skoro twierdzi, i zakaenia nastpio poza od- dziaem Wewntrznym. Takiego dowodu za pozwany nie przeprowadzi. PRAWO W DZIAANIU Arkadiusz Sabek maszprawa.pl UBEZPIECZENIE MIESZKANIA LUB DOMU KROK PO KROKU Ubezpieczenie mieszkania lub domu krok po kroku Mieszkanie czy dom stanowi zwykle najwaniejszy skadnik naszego majtku. Bardzo wanym elementem jest wybr odpowiedniego ubezpieczenia. Tymczasem rynek zasypuje nas du liczb ofert. Jak wybra? Na co zwrci uwag przy wykupie polisy, aby mie to, co naj- waniejsze, czyli poczucie bezpieczestwa? Ubezpieczenia mieszkania czy domu to ubezpieczenie dobrowolne, nalece do grupy ubezpiecze majtkowych. Aby mg uda si do towarzystwa ubezpieczeniowego po wykup ubezpie- czenia, musisz by powizany prawem majtkowym z ubezpieczan nierucho- moci, a zatem: posiada prawo wasnoci, prawo spdzielcze danego lokalu, lub mie podpisan umow najmu. Nie zapomnij o krokach, ktre musisz wykona, zanim zdecydujesz si na konkretn polis. Zapoznaj si z OWU Na pocztek dobrze jest zapozna si OWU (nazywane oglnymi warunkami ubezpieczenia), ktre s nieodcznym elementem kadej umowy. Dokadnie okrelaj obowizki waciwe dla obu stron ubezpieczenia. To one precyzuj, w jaki sposb zostaje ustalana wy- soko odszkodowania oraz jaki jest czas jego realizacji. Przy ubezpieczeniu ruchomych czci naszego dobytku na wysokie kwoty dowiemy si, jakie dodat- kowe wymogi chronice przed kradzie musimy speni, np. posiada drzwi lub rolety antywamaniowe. Zwr uwag na sytuacj, w ktrych dochodzi do wycze- nia odpowiedzialnoci towarzy- stwa ubezpieczeniowego. Zapoznajc si z oglnymi warunkami ubezpieczenia nie wolno pomin punk- tu, ktry mwi o sytuacjach, w ktrych towarzystwo ubezpieczeniowe nie bierze odpowiedzialnoci za wyrzdzone szkody. Wrd nich moe znajdowa si, np.: osiadanie gruntu czy przemarznicia elementw budynku. To bardzo wany element kadej umowy. Sprawd czy umowa zawiera wszystkie istotne informacje Przeczytaj dokadnie wszystkie punkty umowy ubezpieczenia mieszkania czy domu. Taka umowa powinna dokad- nie okrela przedmiot ubezpieczenia. Kolejn istotn informacj jest zakres, a wic co ubezpieczamy i na wypadek jakich okolicznoci. Musi si w niej take zosta wskazany okres, na jaki zostaje zawarta oraz wysoko skadki. Zwr szczegln uwag na zakres umowy Zakres umowy jest jej bardzo istotnym skadnikiem. Ochrona ubezpieczenia UBEZPIECZENIA patronem dziau jest portal czytaj dalej
29. 29. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 29 Portal dla inwestora Najwikszy portal dla inwestorw w Polsce. Zawsze najwiesze informacje. Organizator Plebiscytu na Giedow Spk Roku. Ponad 1,5 mln unikalnych uytkownikw. Ponad 8 mln odson miesicznie. www.inwestycje.pl reklama@inwestycje.pl tel. 71 788 29 91 reklama
30. 30. 30 | MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 UBEZPIECZENIA patronem dziau jest portal Ubezpieczenie mieszkania lub domu krok po kroku moe obejmowa szkody, ktre poja- wiy si w wyniku zdarze losowych i towarzyszcych im akcji ratunkowych (takich, jak poar czy zalanie) oraz szkd powstaych na skutek kradziey z wama- niem i rabunkiem. Ubezpieczenie obj moe zarwno stae, jak i ruchome czci dobytku. W przypadku ubezpieczenia mieszka czy domw ich wacicielom zaley na uzyskaniu takiego zabezpie- czenia majtkowego, ktre w przypadku zaistnienia szkd powstaych na skutek zdarze losowych, pozwoli szybko przy- wrci im stan sprzed tych zdarze. Na- ley wybra tak ofert, ktra odpowiada naszym oczekiwaniom i potrzebom. Nie zapomnij o OC w yciu prywatnym Wsplnie z ubezpieczeniem nieruchomo- ci wystpuje czsto ubezpieczenie OC w yciu prywatnym. OC moe wchodzi w skad podstawowego zakresu ubez- pieczenia lub moe by jego rozszerze- niem, za ktre pobierana jest dodatkowa skadka. Pamitaj, e takie ubezpieczenie chroni Ci w sytuacji nieumylnego wyrzdzenia szkd, np: kiedy zalejesz ssiada lub kiedy Twoje dziecko wy- bije mu szyb w oknie albo potrcisz pieszego. Takie ubezpieczenie obejmuje swoim zakresem take szkody wyrz- dzone przez: zwierzta domowe, pomoc domow, osoby opiekujce si dziemi lub osobami starszymi. Wybierz odpowiedni skadk ubezpieczenia Skadka ubezpieczenia mieszkania czy domu nie musi by wysoka. Sam zde- cydujesz co i od czego chcesz ubezpie- czy. Najistotniejsze jest, aby wysoko skadki odpowiadaa realnej wartoci mieszkania. Przede wszystkim zaley ona od zakresu ubezpieczenia i czasu, na jaki jest zawierana (zazwyczaj s to umowy roczne). Towarzystwa ubezpie- czeniowe przewiduj take wiele zniek. Im wicej zabezpiecze przeciwkra- dzieowych, tym skadka ubezpieczenia bdzie nisza. Znik otrzymasz take ubezpieczajc si kolejny raz u tego sa- mego ubezpieczyciela. Wicej zapacisz w momencie kiedy wynajmujesz miesz- kanie lub prowadzisz w nim dziaalno gospodarcz. Agnieszka abska Inwestycje.pl
31. 31. MAGAZYN ODZYSKAJ.INFO 2013 | 31 Precyzyjny dobr ubezpieczenia jest jednak niezwykle wany. Ilo ofert oraz enigmatyczne nazewnictwo mog jed- nak odstrasza. Jak, spogldajc bardzo oglnie na wakacyjne polisy, wybra t najbardziej optymaln? Zanim zdecydujemy si wykupi polis, warto przyjrze si tzw. OWU, czyli Oglnym Warunkom Ubezpieczenia. Jest to istotne szczeglnie wtedy, gdy wycieczk organizuje nam biuro turystyczne, obiecujc przy tym polis. Jeli nie poznamy swoich praw, bardzo atwo bdzie nas oszuka w efekcie albo znacznie przepacimy, albo dopiero po fakcie dowiemy si, e nasze ubezpieczenie nie obejmuje najistotniejszych przypad- kw. Zdarza si, e wycieczka, ktr wykupujemy poprzez tego rodzaju biura, opatrzona jest niekonkretnym hasem zawiera ubezpieczenie. Taka informacja, cho lakoniczna, nierzadko zaspokaja wymagania konsumentw, jednak nie mwi, co owo ubezpieczenie miaoby zawiera. Jeli tematu nie drymy, moe okaza si to fatalne w skutki. Takie ubezpieczenie nie musi zapewni nam bowiem pomocy w razie wypadku czy w tzw. wypadkach nieprzewidzianych (kradziee podczas po- dry lub ewentualna organizacja natychmiastowego powrotu do kraju). Standardowy pakiet ubezpieczenia powinien zawiera ubezpieczenie kosztw leczenia, nastpstw nieszczliwych wypadkw, a take ochrony cywilnej. To podstawa, bez ktrej nie powinnimy planowa adnego wyjazdu, szczeglnie za granic. Niemniej wane jest odpowiednie dopasowanie rodza- ju ubezpieczenia do miejsca, w ktrym spdzimy wakacje. Jeli planujemy grsk wspinaczk, powinnimy postara si o ubezpieczenie zapewniajce ewentualn akcj poszukiwaw- cz. Niestety musimy si przy tym liczy z wikszymi kosztami. Podobnie - wicej zapacimy ubezpieczycielowi deklarujc za- miar uprawiania na wakacjach sportw ekstremalnych. Niektre agencje ubezpieczeniowe mog odmwi odpowiedniej polisy dla kobiet ciarnych o tym take pomylmy przed czasem. Ceny ubezpiecze s jednak zalene nie tylko od sposobu spdzania wakacyjnego czasu. Kwoty urosn, jeli zaplanujemy wyjazd do krajw innych, ni europejskie (szczeglnie do tych zagroonych chorobami egzotycznymi) lub po prostu tam, gdzie koszty leczenia s znacznie wysze ni w Polsce tak jest na przykad w Szwajcarii czy Japonii. I sprawa ostatnia, ale rwnie wana jeli nie chcemy na wakacjach martwi si brakiem produktw pierwszej potrzeby, pamitajmy o ubezpieczeniu bagau. Rwnie w tym przypadku zdarza si, e polisy ubezpieczeniowe ograniczaj si do nie- zbyt korzystnego dla nas ubezpieczenia wartoci rzeczywistej (co oznacza, e zakad ubezpiecze wypaci warto utraconego przedmiotu, pomniejszajc go o stopie zuycia technicznego). O wiele korzystniej jest wic wykupi ubezpieczenie na warto odtworzeniow, dziki ktremu otrzymamy sum pozwalajc na zakup podobnego sprztu. O odpowiednim rodzaju ubezpieczenia warto pomyle ju teraz, jeszcze chwil przed rozpoczciem sezonu turystyczne- go. Odpowiednia ilo czasu pozwoli na podjcie racjonalnej decyzji, podyktowanej wiadomoci realnych warunkw proponowanych ofert. Wybr ubezpiecze jest spory, jednak znaczn cz powinnimy odrzuci od razu, jeli chcemy mie udany urlop. Karolina Obszyska Inwestycje.pl W okresie wakacyjnym, ktry zblia si wielkimi krokami, warto pamita o ubezpieczeniach, o ile zaley nam na spokojnym i komfortowym urlopie. Wraz z rozpoczciem sezonu zainteresowanie polisami turystycznymi ronie. Nies