Odrębności chorowania

w starszym wieku.

Jak geriatra może pomóc starszemu

człowiekowi?

dr n.med. Edyta Karasek

Plan wykładu

1. Gerontologia i geriatria

2. Starość – umowne okresy życia wg WHO

3. Starzenie populacyjne- demograficzne

4. Czym jest starzenie?

5. Typowe cechy medycyny geriatrycznej

6. Jak geriatra może pomóc starszemu

człowiekowi?

Gerontologia a geriatria

Gerontologia ( geron, gerontos- starzec)- nauka

interdyscyplinarna o starzeniu się i starości,

zajmuje się szerokim zakresem zagadnień od

biologii, genetyki, przez medycynę, psychologię

po socjologię demografię.

Geriatria – dziedzina medycyny dotycząca

fizjologicznych i patologicznych aspektów

starzenia się człowieka oraz klinicznych

problemów ludzi starych.

1909r. Ignacy Nasher- wiedeński lekarz w NY –

pierwsze Tow. Geriatryczne na świecie

Starość – umowne okresy życia wg WHO

60-74 r.ż.- starość wczesna-wiek podeszły

75-89 r.ż. – starość pośrednia – starość pełna,

=> 90 r.ż.- starość bardzo późna – wiek sędziwy-

długowieczność

Maksymalna długość życia - najdłużej żyjąca

osoba- pani Calmont 122 lata, zmarła 1997r.,

Starzenie populacyjne-demograficzne

Wg. ONZ społeczeństwo stare, gdy osoby >65rż

>7% populacji kraju

Zmiany demograficzne w Polsce, prognoza GUS

2013-2050:

2013 2050

Liczba

Ludności mln

38. 33.951

Przeciętna dług.

Trwania życia

Kobiety 80,1 87,5

Mężczyźni 72,1 82,5

Wskaźniki starości demograficznej w

Polsce 2013-2050

%osób >65rż w populacji polskiej ogółem

lata 2013 2020 2035 2050

Liczba

ludności>65rż

w mln

5,77 7,2 8,9 11

%>65rż/ og.

populacja

14,7% 18,9% 24,5% 32,7%

Czym jest starzenie?

Starzenie definiuje się jako postępujące

pogorszenie funkcji wszystkich narządów

organizmu utrudniające utrzymanie

homeostazy.

Homeostenoza- zawężenie homeostazy

charakterystyczne dla wieku starszego.

W sytuacji zadziałania dowolnego czynnika

chorobotwórczego, stresowego u osób

starszych łatwiej dochodzi do procesu

chorobowego i upośledzenia sprawności

funkcjonalnej.

Typowe cechy medycyny geriatrycznej

1. Brak typowej symptomatologii i nietypowa

symptomatologia

2. Wielochorobowość i wielolekowość

3. Kaskady i cykle objawowe

4. Występowanie wielkich zespołów

geriatrycznych

(Choroby of aging – związane ze starzeniem)

Choroby in aging- przebieg chorób

cywilizacyjnych swoisty dla starości

Ad1. Brak typowej symptomatologii

• bezbólowe zawały serca

• bezbólowe zapalenie otrzewnej, bezbólowe

choroby j. brzusznej

• Infekcje bez ↑leukocytozy, bez gorączki

• brak zmian osłuchowych i w RTG kl piersiowej w

zap. płuc w odwodnieniu

• depresja bez smutku, ale jest często ból,

somatyzacja, pseudodemencja

Ad1. Nietypowa symptomatologia

• majaczenie

• upadki

• nietrzymanie zwieraczy ( moczu, stolca)

• zaburzenia funkcji poznawczych ( pamięci, orientacji…)

• unieruchomienie, odleżyny

• majaczenie, upadek w zawale serca, udarze mózgu

(niedokrwienie CUN)

• Upadki, brak apetytu, zaburzenia zachowania w

niewydolności serca (niedokrwienie CUN)

• wzajemne maskowanie objawów chorób: dowolna patologia

narządowa( inf. dr.moczowych, zap. płuc)czynnik

spustowy→upośledzenie kom. CUN→majaczenie

• Ch. zwyr. stawów maskuje chns (upośledzona mobilność)

Ad2. Wielochorobowość, wielolekowość

• Ch. Zwyrodnieniowa st. 80% >75 rż

• NT >75% >65rż

• Chns >30% >65rż

• Cukrzyca >20% , nietolerancja glu >20%>65rż

• POChP >20%>65rż

• Zaparcia >20%

• Nietrzymanie moczu >50% >80rż

• Otępienie 10%>65rż i 40% >90rż

• Depresja u ok.10-15 % osób >65 r.ż.

Dane Polsenior

Ad2. Wielochorobowość, wielolekowość

Starzenie – zmniejszenie rezerwy czynnościowej

narządów, efekt domina pogarszanie funkcji

kolejnych narządów

Sumowanie chorób przewlekłych

Polipragmazja – jednoczesne stosowanie kilku

leków, które nie wzmacniają efektu

terapeutycznego, ale zwiększają ryzyko

wystąpienia polekowych dz. niepożądanych

Polsenior >65rż przewlekle 4leki Rp + 1 OTC

Ad2. Wielochorobowość, wielolekowość

• Zwiększa ryzyko upadków

• 5 leków przewlekle- ryzyko dz. niepożądanych

leków (ADR) 50-55%

• 10 leków – ADR 100%

• Zmiany farmakokinetyki (↓obj. dystrybucji

leków rozp. w wodzie,↑obj. dystrybucji l. rozp. w

tłuszczach,↓klirens wątrobowy i nerkowy)

• zmiany farmakodynamiki leków(↓wrażliwości

receptorów, narządów)

3. Cykl objawowy

wielolekowość

Powtarzające się upadki

Ograniczenie mobilności

Pogorszenie samodzielności,

izolacja społeczna

Depresja

Konieczność wprowadzenia l. p.

depresyjnego

3. Kaskada objawowaciągi objawów wzajemnie z siebie wynikających

Wielolekowość

Upadek

Złamanie

Niesprawność funkcjonalna

Ad3. Polipragmazja jako efekt kaskady

przepisywania leków• Kaskada przepisywania leków- niepożądane

działanie leku traktowane jako oznaka nowej choroby skutkuje wprowadzeniem nowego leku:

• Ca-blokery→obrzęki→diuretyki

• Diuretyki tiazydowe (↓wydalanie kw. moczowego)→dna moczanowa →NLPZ →ch.wrzodowa →krwawienie z p pok. →anemia

• naparstnica → nudności → Metoklopramid przewlekle →parkinsonizm →l.p.parkinsonowskie

• neuroleptyki → parkinsonizm →l.p.parkinsonowskie

Ad4. Wielkie zespoły geriatrycznePrzewlekłe, wieloprzyczynowe zaburzenia, które

stopniowo prowadzą do niesprawności

funkcjonalnej. Choroby ze starości (of aging)1. Otępienie, zespoły parkinsonowskie

2. Depresja

3. Majaczenie

4. Upadki, zaburzenia poruszania

5. Zaburzenia zwieraczy (nietrzymanie moczu,

stolca, zaparcia)

6. Zaburzenia wzroku, słuchu

7. Odleżyny, niedożywienie

8. Sarkopenia, Zespół słabości

9. Wielolekowość

Kryteria diagnostyczne otępienia t.

Alzheimerowskiego wg DSM IVA. Rozwój licznych

deficytów poznawczych:1. Zaburzenia pamięci2. Obecność jednego z

objawów:a) afazjab) apraksjac) agnozjad) zaburz. działań wykonawczych( planowanie organizacja, myślenie)B. Zaburzenia poznawcze powodują znaczne upośledzenie funkcjonowania codziennego, społecznego, zawodowego

C. Stopniowy początek i ciągłe

narastanie zab. poznawczych

D. Zaburzenia poznawcze nie są

spowodowane żadną z przyczyn:

1. zm. OUN: naczyniopochodne,

ch. Parkinsona, krwiak,

wodogłowie normotensyjne

2. Choroby układowe:

niedoczynność tarczycy,

niedobór v. B12, kw foliowego,

hiperkalcemia, kiła ukł. Nerw,

HIV

3. Subst. toksyczne

4. Deficyty poznawcze nie są

spowodowane zaburzeniami

świadomości( majaczeniem)

Depresja objawy w starościObjawy osiowe (klasyczne)- rzadziej1. Obniżenie nastroju2. Anhedonia- utrata zainteresowań, brak zdolności do przeżywania przyjemności3. Spowolnienie napędu psychoruchowego- utrata energii, męczliwość

Objawy u starszych osób- Maski depresji:1. Bez smutku2. Zaburzenia rytmów okołodobowych-hipersomnia/

bezsenność3. Duża zmienność objawów4. Urojenia i zaburzenia świadomości (samoponiżanie,

urojenia winy i grzechu)5. Lęk, drażliwość, urojenia nihilistyczne (urojenia

zanikania ciała)

Depresja objawy w starości- Maski

depresji

6. Natręctwa, brak apetytu7. Objawy somatyczne: nasilone skargi na dolegliwości somatyczne, szczególnie bóle8. Zaburzenia pamięci- postać rzekomootępienna9. Wzrost przypadków depresji subklinicznych(obecne jedynie pojedyncze objawy depresji)10. Współistnienie objawów otępienia i depresji11. Współwystępowanie depresji i chorób

somatycznych12.Hiperaktywność kompensacyjna13. Nadużywanie leków, opilstwo okresowe

Majaczenie – definicja (ICD-10)

Przejściowe i odwracalne

zaburzenie świadomości, funkcji

poznawczych oraz uwagi

Majaczenie – kryteria diagnostyczne

1. Zaburzenia świadomości (od przymglenia dośpiączki) oraz uwagi2. Uogólnione zaburzenia procesów

poznawczych:• złudzenia (urojenia) i omamy- najczęściej

wzrokowe• upośledzenie myślenia abstrakcyjnego• brak spójności myślenia• przemijające urojenia• zaburzenia głównie pamięci świeżej• zaburzenie orientacji w czasie → miejscu→

sytuacji

Majaczenie – kryteria diagnostyczne

3. Zaburzenia psychoruchowe:• Niedostateczna/nadmierna aktywność ze

zmiennością, wydłużenie czasu reakcji• Zmniejszone/przyspieszone tempo wypowiedzi4. Zaburzenia rytmu sen-czuwanie:• bezsenność lub całkowita utrata snu, deprywacja

snu• odwrócenie rytmu sen-czuwanie, senność w ciągu

dnia• narastanie objawów wieczorem i w nocy• koszmary senne5. Zaburzenia emocjonalne:depresja, lęk lub strach, drażliwość, euforia, apatia

Majaczenie a otępienie

• Zagrożenie wystąpieniem majaczenia11-30% cała populacja geriatryczna22-89 % chorzy z otępieniemDonna M. Fick i wsp., The Journals of Gerontology

Series (2005)• Występowanie otępienia jest jednym z

najistotniejszych czynników ryzyka majaczeniaErkinjuntti i wsp., Inouye i wsp (1999)• U 40% hospitalizowanych chorych z otępieniembezpośrednią przyczyną hospitalizacji jest

majaczenieKONIECZNOŚĆ WNIKLIWEJ DIAGNOSTYKI

RÓŻNICOWEJ

Fenotypy majaczenia

hiperaktywny - pacjent pobudzony, bezsenny,

często prezentujący objawy wytwórcze

hipoaktywny - pacjent senny, spowolniały

psychoruchowo, niechętnie reagujący na

bodźce

mieszany (hiper-hipoaktywny)

Czynniki ryzyka majaczenia (Grupa A)

• wiek > 70 r.ż.,• obciążająca choroba podstawowa• zaburzenia poznawcze/otępienie• świeży udar mózgu• zaburzenia elektrolitowe, odwodnienie,

metaboliczne lub endokrynne• infekcje• leki (uwaga na l. nasenne, p bólowe,

rozkurczowe, p. przeziębieniowe), narkotyki

Czynniki ryzyka majaczenia (Grupa B)

• depresja

• nieprawidłowości zmysłu wzroku i słuchu/brak

korekty

• przebyty udar mózgu w wywiadzie

• ból

• niewydolność serca i/lub oddechowa

• choroba alkoholowa

• ilość/rodzaj zażywanych leków

• hospitalizacja w oddziale OIOM

• częste zmiany otoczenia pacjenta (zmiana sali)

• brak zegarów (brak orientacji i reorientacji w

czasie)

Przyczyny ogólne majaczenia

• metaboliczne i niedoborowe: zaburzenia

elektrolitowe, hipoksja (niedotlenienie),

hipoglikemia, hiperglikemia, niewydolność wątroby,

nerek,

• endokrynologiczne: niedoczynność i

nadczynność tarczycy, choroba i zespół

Cushinga, nadczynność przytarczyc,

• infekcyjne: szczególnie dróg oddechowych

i moczowych.

Przyczyny ogólne majaczenia cd.

• leki / odstawienie leków,

• toksyny: CO, rozpuszczalniki, metale

• nieprawidłowości zmysłu wzroku i słuchu/brak

korekty,

• ból, szczególnie przy złamaniach,

• zaparcia, zatrzymanie moczu,

• stres psychologiczny: śmierć bliskiej osoby,

hospitalizacja,

• częste zmiany otoczenia pacjenta (zmiana sali),

• brak zegarów (brak orientacji i reorientacji)

• depresja.

Frailty syndrome ( Zespół kruchości/

słabości)

Def. Frailty s. oznacza wyczerpywanie się

rezerw czynnościowych narządów w reakcji

na stres, co powoduje ↑ryzyka załamania

homeostazy i niesprawności.

Z wiekiem dochodzi do nagromadzenia

uszkodzeń narządowych i ↓potencjał

funkcjonalny.

Frailty s. kryteria rozpoznania wg.

Fried

1. Utrata masy ciała>5% ( 5kg)/ rok2. Uczucie zmęczenia, wyczerpania( GSOD)3. Osłabienie siły mięśniowej ( Handigrip

K<20kg, M <30kg)4. Spowolnienie chodu <0,8 m/s5. Niski poziom aktywności fizycznej- ryzyko

upadków=>3- frailty, 1-2 prefrailtyDodatkowe:6. zab. równowagi, upadki7. ↓sprawności intelektualnej

Cykl zespołu słabości

Przewlekłe niedożywienie

sarkopenia

↓siły mięśniowej

Spowolnienie chodu

↓aktywności ruchowej

↓całkowitego wydatku energetycznego

↓spoczynkowej przemiany materii

http://www.abdn.ac.uk/ims/staff/

details.php?id=h.wackerhage

Starzenie vs. choroby: sarkopenia

Sarkopenia jest związaną z wiekiem utratą masy mięśni i

siły mięśniowej; włókna mięśniowe często zastępowane

są przez tkankę tłuszczową lub/i łączną. Na sarkopenię

cierpi 5-13% osób 60-70-letnich i 11-50% osób >80.

Fam Pract 2012; 29 Suppl 1:i44-i48.

Sarkopenia i Frailty s. są

odwracalne

1. Prawidłowa dieta (białko 1,2g/kg/d), z dużą

zawartością leucyny

(mleko, sery, wołowina, tuńczyk, kurczak, orzeszki

ziemne, soja, jaja).

2. Wysiłek fizyczny (ćwiczenia siłowe- oporowe).

3. Witamina D3.

5. Leczenie chorób naczyń prowadzących do

niedokrwienia mięśni.

Ad4. Choroby w starości (in aging)

Przewlekłe choroby, na które pacjent zaczął

chorować w młodszym wieku i wnosi je do starości:

1. Nadciśnienie tętnicze

2. Cukrzyca

5. Choroba niedokrwienna serca, niewydolność

serca

6. Choroby tarczycy

7. Choroba zwyrodnieniowa stawów

8. Choroby różnych układów

Mając na uwadze typowe dla starości

chorowanie i wielkie zespoły

geriatryczne-

Podstawą pracy geriatry jest

CAŁOŚCIOWA (KOMPLEKSOWA) OCENA

GERIATRYCZNA (COG):

Oznacza zaplanowanie, scalenie i

zoptymalizowanie postępowania poprzez

indywidualne, całościowe podejście do chorego

z uwzględnieniem odrębności związanych z

wiekiem

Definicja pacjenta geriatrycznego wg

Sekcji Geriatrycznej Europejskiego

Towarzystwa Lekarskiego

Pacjent geriatryczny- osoba z typową

wielochorobowością w wieku podeszłym (najczęściej

mająca ponad 70 lat) lub każda osoba w wieku 80 lat i

więcej ze względu na związane z wiekiem zwiększone

ryzyko wystąpienia złożonych patologii i nagłego

pogorszenia stanu zdrowia w wyniku m.in. znacznego

ryzyka wystąpienia powikłań i poszczególnych

zespołów chorobowych i tzw. „efektu domino”,

wysokiego ryzyka przejścia chorób ostrych w

przewlekłe i znacznego ryzyka utraty autonomii w

wyniku utraty sprawności funkcjonalnej

1. Starzenie jest procesem nieuniknionym i

postępującym.

2. Jest efektem przewagi procesów destrukcji nad

regeneracją.

3. Starzenie zależy od czynników genetycznych

(15%) i niegenetycznych ( 85%).

4. Jest najważniejszym czynnikiem ryzyka

występowania chorób „związanych z wiekiem i

„cywilizacyjnych”.

5. Powinno być zdrowe. W 50% zależy od

zdrowego stylu życia. Starzenie powikłane

chorobami jest patologią.

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

1. zajmuje się całościowo pacjentem w starszym wieku:ukierunkowany jest na poszukiwanie chorób

związanych ze starzeniem się oraz leczenie dotychczas rozpoznanych chorób. Zna problemy zdrowotne w starości

Objawy chorób w starości często są nietypowe-Geriatra szuka tych objawów i chorób typowych dla starości.

2. Nie wolno utożsamiać objawów starzenia z

objawami chorób, mimo nakładania.

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

3. Należy adekwatnie

diagnozować (nie odpuszczać, bo pacjent jest

stary)

i leczyć (nie odpuszczać, bo „się nie opłaca”),

ale uwzględnić w leczeniu specyfikę starszego organizmu

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

4. Geriatra rozpoznaje i leczy schorzenia, na które inni lekarze

nie zwracają uwagi -Wielkie zespoły geriatryczne:

• choroby otępienne, choroby zwyrodnieniowe OUN ( zespoły

parkinsonowskie)

• depresję,

• wielolekowość- bardzo poważny problem!!

• zaburzenia chodu, równowagi, ryzyko upadków

• zaburzenia zwieraczy

• niedożywienie

• zespół kruchości ( zespół słabości)

• zaburzenia wzroku, słuchu

Poprzez specyficzne testy rozpoznaje te zespoły.

Rozpoznaje schorzenia poprzez maski somatyczne

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

5. Geriatra wykorzystuje w pracy narzędzia całościowej oceny geriatrycznej,

żeby ocenić pacjenta i ustalić priorytetowe potrzeby diagnostyki, plan leczenia, opieki.

Całościowa ocena geriatryczna-Grupa docelowa

- osoby starsze niesprawne i ich złożone problemy- Punkt ciężkości przesunięty na stan funkcjonalny i jakość życia.- Korzystanie z mierzalnych skal oceny.

Przebieg oceny geriatrycznej

Dokładny wywiad z uwzględnieniem typowych

problemów geriatrycznych:

• stopień samodzielności- sprawność funkcjonalna,

• poruszanie, aktywność ruchowa, upadki, złamania,

• odżywianie,

• nietrzymanie moczu, stolca,

• przebyty udar mózgu, zawał serca,

• obciążenie chorobami układu krążenia, cukrzycą,

chorobami układu ruchu, zaburzenia pamięci,

zaburzenia zachowania, nastroju,

• przyjmowane leki z przepisu różnych lekarzy

• przyjmowane leki na własną rękę

Przebieg oceny geriatrycznej

Szczegółowe badanie przedmiotowe, w tym:

Bad. neurologiczne

Próba ortostatyczna

Przesiewowa ocena wzroku, słuchu

Ocena chodu i równowagi

Ocena funkcji poznawczych

Bad. dodatkowe( obrazowe, lab, itp.)

Skale oceny geriatrycznej

Ustalenie strategii leczenia/postępowania w

tym długoterminowej opieki

Niezbędne badania laboratoryjne1. Parametry o znaczeniu rokowniczymSpadek wagi > 6 kg/6miesięcy Hiponatremia < 135 mmol/L Hipoalbuminemia < 3,7 g/dl Limfopenia < 1200 Hipocholesterolemia <185 mg% CRP > 6 mg/L pO2 < 60 mmHg* eGFR < 35 ml/min Hipotonia ortostatyczna: Tak/NieGlikemia na czczo 2 x > 100 mg%, Epizody hypoglikemii2.Pozostałe niezbędne:TSH,vit B12, wit. D3WR

Ad5. Całościowa ocena geriatryczna

Całościowa ocena geriatryczna- różne testy do oceny starszego człowieka w związku z wypadaniem poszczególnych funkcji:

1) Ocena sprawności funkcjonalnej w zakresie podstawowych i zaawansowanych czynności dnia codziennego2) Zdrowie fizyczne: tradycyjna ocena i ocena ciężkości schorzeń, diagnostyka3) Ocena chodu i równowagi, poziom aktywności fizycznej 4) Ocena stanu odżywienia5) Ocena ryzyka odleżyn u osób nie poruszających się.6)Ocena zdrowia psychicznego: • testy oceny funkcji poznawczych, min. pamięci• skale oceny zaburzeń nastroju, • ocena ryzyka majaczenia7) Ocena sytuacji społeczno- środowiskowej:Na podstawie COG powstaje plan leczenia, diagnostyki, postępowania.

Podstawowe czynności życia

codziennego (ADL-skala Katza)

1. mycie, kąpanie się-utrzymywanie higieny tak/nie

2.samodzielne ubieranie się tak/nie

3.mobilność (wstawanie z łóżka i przemieszczanie na

fotel) tak/nie

4.korzystanie z toalety tak/nie

5.kontrolowanie podstawowych czynności

fizjologicznych (oddawanie moczu i stolca)tak/nie

6. samodzielne jedzenie tak/nie

Samodzielny: tak-1pkt, nie- 0pkt

Wynik: 5-6- osoby sprawne3-4 umiarkowanie niesprawne<3 znacznie niesprawne

Złożone czynności życia

codziennego (IADL-skala Lawtona)ocenia zdolność osoby do samodzielnego funkcjonowania ( każda czynność od 1-3 punktów)1) Czy potrafisz korzystać z telefonu?2) Czy jesteś w stanie dotrzeć do miejsc poza

odległością spaceru?3) Czy wychodzisz na zakupy po artykuły spożywcze?4) Czy możesz sobie przygotowywać posiłki?5) Czy możesz sam wykonywać prace domowe (np.

sprzątanie)?6) Czy możesz sam dokonywać drobnych napraw w

domu (np. majsterkować)?7) Czy możesz sam wyprać swoje rzeczy?8) Czy sam przyjmujesz leki?9) Czy możesz sam gospodarować pieniędzmi?

Max. Wynik 27/27

Jest kilka metod do oceny stanu

odżywienia u ludzi starszych np.Stosunek aktualnej masy do dotychczasowejBMIMNA (Mini Nutritional Assestment) kilka wersji o

różnej ilości pytańu chorych w wieku powyżej 65 lat zaleca się

rozpoznawanie niedożywienia wymagającego interwencji żywieniowej już przy BMI < 24 i jednoczesnej utracie masy ciała =/< 5% w ciągu 1-6 miesięcy ze względu na znacznie gorszą tolerancję niedożywienia przez ludzi starych

Zdrowie psychiczne

Funkcje poznawcze:

MMSE Mini Mental

State Examination

Skrócony test

sprawności umysłowej

AMTS

Mini COG

Test rysowania zegara

CDT

Stan emocjonalny

Geriatryczna skala

oceny depresji GDS

15 pkt

MMSE1. Orientacja2. Zapamiętywanie3. Liczenie , koncentracja uwagi4. Pamięć świeża5. Funkcje językowe6. Funkcje wzrokowo-przestrzenne7. Funkcje wykonawczeMax. 30 pkt28-30- Norma24-27- MCI20-23- łagodne otępienie11-19- otępienie umiarkowane0-10- otępienie cieżkie

Przesiewowe metody oceny zaburzeń funkcji

poznawczych

1. MMSE (Mini-Mental State Examination)Krótka Skala Oceny Stanu Psychicznego

28-30 punktów – norma

24-27 – łagodne zaburzenia funkcji poznawczych

23- próg otępienia

20-22 - otępienie o małym stopniu zawansowania

19-10 - otępienie o średnim stopniu zaawansowania

9-0 - otępienie ciężkie

2. Test MoCa- Montrealska skala oceny stanu psychicznego

3.Test rysowania zegara

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

6. Wielolekowość – problem w geriatrii!

Zasady farmakoterapii w starszym wieku:

• Geriatra eliminuje leki: szkodliwe, bez udowodnionego

efektu działania, wywołujące działania niepożądane

szkodliwe dla pacjenta. Zmniejsza ilość przyjmowanych

leków!!!!!!!!!!!!!!- unikaj wielolekowości. Weryfikuje leki

przepisane od wielu specjalistów i brane na własną rękę.

• Złota zasada: start low, go slow (zaczynaj od małych dawek

i powoli zwiększaj)

• częsta kontrola funkcji narządów: nerek i wątroby

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

7. Geriatra analizuje objawy pacjenta pod kątem jatrogenii

(wynikające z:

• przyjmowanych leków,

• ich działań niepożądanych)

i eliminuje leki zbędne

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

8. Geriatra w uzgodnieniu z pacjentem i opiekunem, w związku z

najważniejszymi zgłaszanymi problemami nadaje cel

postępowania- zapobieganie wielkim zespołom

geriatrycznym:

• Ustalenie diagnostyki

• Farmakoterapia tylko potrzebna, eliminacja niepotrzebnych

leków

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

• Odżywianie adekwatne do potrzeb wynikających z oceny

stanu odżywienia oraz możliwości finansowych,

sprawnościowych, do stanu uzębienia, zaburzeń połykania.

• Wsparcie żywieniowe

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

• Regularne ćwiczenia fizyczne stosowne do tolerancji

wysiłkowej mające na celu:

Zwiększenie równowagi

Zwiększenie siły mięśniowej

Zwiększenie wytrzymałości (kondycji)

Zwiększenie elastyczności ciała

Zwiększenie siły mięśniowej

Skręcanie

nadgarstka

Unoszenie ramion nad głowę z obciążeniem

Zwiększenie siły mięśniowej

Unoszenie i opuszczanie ramion z

taśmą oporową

Unoszenie ramion na boki z obciążeniem

Zwiększenie siły mięśniowej

Pchanie ściany Stanie na 1 nodze z podparciem

ARGETED MUSCLES: Arms, shoulders, and chest

Równowaga

Chód pięta-palceObciążanie 1 nogi i Stanie na 1

nodze bez podparcia

Heel-to-Toe Walk

Balance Walk

Równowaga

Thai chi

Elastyczność- Gibkość

Wstawanie z podłogi

Shoulder and Upper Arm

Jak geriatra może pomóc staremu człowiekowi?

9. Cel leczenia przez geriatrę:

• maksymalizowanie sprawności funkcjonalnej osób

starszych, by jak najdłużej zachowały

samodzielność, niezależność i pozostały we

własnym środowisku domowym

• eliminowanie szkodliwych wpływów leków i

środowiska

• zapobieganie i leczenie schorzeń ze starości i w

starości

Growing old – it’s not nice, but it’s interesting

August Strindberg

Sprawny senior film

Sprawny senior film

https://www.youtube.com/watch?v=PRZyQczUuV

g

Zapraszamy do poradni geriatrycznej

Poradnia geriatryczna

Całościowa ocena geriatryczna

Kompleksowe badania pamięci

Senior Fitness- Ćwiczenia dla seniorów:

• siła mięśniowa

• równowaga

• wytrzymałość

• elastyczność ciała

Diagnostyka: laboratoryjna, usg, rtg, badania słuchu,

wzroku,

Konsultacje wielu lekarzy specjalistów

Konsultacje farmaceuty- przeglądy lekowe

Take home messages

1. Starzenie powinno być zdrowe. W 50%

zależy od zdrowego stylu życia.

2. Nie należy palić papierosów

3. Alkohol - unikać, niedopuszczalne

kumulacje!

4. Prawidłowe BMI w starszym wieku>24-26

5. Odżywianie: 5 posiłków dziennie, dieta

pełnowartościowa, bogatobiałkowa,

kolorowy talerz

6. Przyjmować płyny ok. 2 litry/ dobę

Take home messages

7. Ruch to zdrowie- aktywność fizyczna

optymalnie codziennie po 30 minut:

gimnastyka, spacer, pływanie , jazda na

rowerze.

Senior Fitness- Ćwiczenia dla seniorów w

VITA:

• siła mięśniowa

• równowaga

• wytrzymałość

• elastyczność ciała

Take home messages

8. Aktywność społeczna – utrzymywanie

kontaktów

9. Aktywność umysłowa, zajęcia

sprawnościowe

10. Ograniczać przyjmowanie leków, nie brać

leków na własną rękę.

11. Pamiętać o kontroli laboratoryjnej:

hormony tarczycy: TSH, witaminy D3 i B12,

enzymy wątrobowe,kwas foliowy, morfologia,

kreatynina, glukoza, białko.

Dziękuję za uwagę