Odporność organizmu

opracowała: Bożena Sowińska - Grzyb

Odporność organizmu

Nauka zajmująca się odpornością organizmów na czynniki

chorobotwórcze, toksyny i niektóre substancje chemiczne to

immunologia.

Odporność organizmu

Antygeny to rozmaite białka, glikoproteiny, lipidy i sacharydy komórek i drobnoustrojów oraz

substancje organiczne i nieorganiczne abiotycznego

pochodzenia.

Odporność organizmu

Antygencechuje

immunogenność tj. zdolność

wywołania odpowiedzi

organizmu np. w postaci przeciwciał

antygenowość tj. zdolność do swoistego

reagowania z przeciwciałem lub aktywną uczuloną

komórką

Odporność organizmu

Wniknięcie antygenu do organizmu

odpowiedź nieswoista inaczej wrodzona; polega

na wytwarzaniu naturalnych barier

ochronnych dla różnych czynników

tkankotwórczych

odpowiedź swoista; jest wynikiem kontaktu

komórek układu odpornościowego z

antygenem koniecznego do uruchomienia

mechanizmów obronnych: namnożenia limfocytów B i

T oraz makrofagów

Odporność organizmu

Bariery naturalne organizmu

morfologiczne (skóra, błony

śluzowe przewodu

pokarmowego i płuc)

fizjologiczne (enzymy

trawienne, łzy, inne

wydzieliny, kaszel,

kichanie, biegunka)

immunologiczne (komórki

żerne, granulocyty, interferon)

Odporność organizmu

komórkowa – charakteryzuje się gromadzeniem wokół antygenu komórek, głównie limfocytów T, które bezpośrednio reagują z antygenem, a poprzez m.in. wydzielanie substancji zwanych limfokininami wciągają do odpowiedzi immunologicznej także makrofagi oraz granulocyty.

humoralna – polega na wytwarzaniu i uwalnianiu do płynów środowiska organizmu przeciwciał; wiąże się ona z czynnością limfocytów B.

Odporność organizmuSzpik kostny

powstawanie limfocytów B

Grasicapowstawanie limfocytów T oraz dojrzewanie limfocytów T i B

Węzły chłonneróżnicowanie się limfocytów T i limfocytów B oraz komórek

plazmatycznychwspółpraca

odpowiedź komórkowa

odpowiedź humoralna

Schemat powstawania i dojrzewania limfocytów w układzie odpornościowym

człowieka.

Schemat humoralnego typu odpowiedzi immunologicznej po

wniknięciu antygenu

Limfocyty T stymulują limfocyty B do szybkiego namnażania się

Różnicowanie się licznych limfocytów B w komórki: plazmatyczne pamięci

Wydzielanie specyficznych przeciwciał i ich transport we

krwi

Komórki pamięci pozostają przez wiele lat w organizmie

Wiązanie antygenów przez przeciwciała w nieaktywne

kompleksy

Szybka reakcja humoralna po ponownym kontakcie z

antygenem

Fagocytoza antygenów

Przyciąganie makrofagów w rejon odpowiedzi immunologicznej

Wniknięcie antygenu do organizmu

Związanie antygenu z makrofagiem

i aktywacja limfocytów T

Szybkie namnażanie limfocytów T komórek

pamięci

Gromadzenie się komórek pamięci

w węzłach chłonnych

Po ponownym kontakcie z

antygenem szybka odpowiedź

immunologiczna

Powstawanie limfocytów T w węzłach chłonnych

Gromadzenie się limfocytów T w

miejscu wtargnięcia antygenu

Uwalnianie cytotoksycznych

białek niszczących antygeny

Schemat komórkowego typu odpowiedzi immunologicznej

organizmu

Przyciąganie makrofagów

w rejon odpowiedzi

immunologicznej

Odporność organizmu

Po wniknięciu antygenu do komórki układ odpornościowy syntetyzuje i uwalnia do surowicy krwi przeciwciała. Są to specyficzne białka odpornościowe lub immunoglobuliny. Jedno przeciwciało neutralizuje dwa antygeny.

Odporność organizmu

Pamięć immunologiczna to silniejsze i szybsze reagowanie

na każdy następny kontakt z określonym antygenem.

Odporność organizmu

Odporność organizmu

Różne rodzaje odporności swoistej

czynna bierna

naturalna

sztuczna

naturalna

sztuczna(przebyte

choroby i

zakażenia)

(szczepienia ochronne)

(przeciwciała matki

przekazywane przez łożysko matki)

(surowice odpornościowe

np. przeciwtężcow

a, przeciwjadowa

)

Odporność organizmu

Szczepionki są to preparaty zawierające żywe, lecz pozbawione

zjadliwości drobnoustroje lub ich martwe elementy. Składnikami szczepionek mogą być również

toksyny będące produktami przemiany materii drobnoustrojów.

Odporność organizmu

Surowice odpornościowe zawierają gotowe przeciwciała. Są

podawane, kiedy organizm nie może dostatecznie szybko uruchomić mechanizmów

odporności czynnej.

Odporność organizmu

Gamma globulina człowieka to zagęszczona surowica krwi ludzi zdrowych zawierająca małe ilości różnych białek odpornościowych.

Odporność organizmu

Seroterapia to leczenie z zastosowaniem surowic

odpornościowych.