Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA...

77
Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności Oddział Okręgowy w Rzeszowie 31 października 2015

Transcript of Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA...

Page 1: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Oddział Okręgowy w Rzeszowie

31 października 2015

Page 2: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

PLAN PREZENTACJI

1.1. Źródła finansowania i instytucje wspierające działalność gospodarczą

1.2. Podstawowe informacje dotyczące kredytu

1.3. Wybrane aspekty oceny zdolności kredytowej

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

1. Kredyt – podstawowe pojęcia

2. Ścieżka kredytowa i koszty kredytu

3. Podsumowanie

2.1. Wniosek kredytowy i wymagane dokumenty

2.2. Całkowity koszt kredytu a rzeczywista roczna stopa oprocentowania

kredytu

2

Page 3: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

1.1. Źródła finansowania i instytucje wspierające

działalność gospodarczą

Page 4: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Pojęcie kapitału własnego i kapitału obcego

Przedsiębiorcy finansują swoją działalność pozyskując kapitał

z różnorodnych źródeł. Tak oto kapitał, jakim dysponuje przedsiębiorca na

finansowanie majątku i rozwój firmy dzielimy na:

Kapitał Własny Kapitał Obcy

Kapitał własny może być

pozyskiwany ze źródeł

wewnętrznych (np. zatrzymanie

w całości wypracowanego zysku)

oraz ze źródeł zewnętrznych

(wpływy z emisji akcji,

zwiększanie udziałów).

Kapitał obcy pozyskiwany jest

jedynie ze źródeł zewnętrznych,

którymi są zaciągane przez

przedsiębiorcę pożyczki i kredyty

bankowe, a także wpływy z

emisji papierów dłużnych oraz

leasing finansowy.

4Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 5: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kryteria wyboru i podział źródeł pozyskiwania kapitału

KRYTERIA WYBORU ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

Forma działalności przedsiębiorstwa.

Stopień rozwoju przedsiębiorstwa.

Koszt pozyskania środków (dążenie do minimalizowania kosztów działalności).

Elastyczność danego źródła finansowania, która oznacza szybkość pozyskania

i wielkość dostępnych środków, czas spłaty, łatwość zmniejszania i zwiększania wartości

zadłużenia, możliwość renegocjacji terminu spłaty.

Niezależność finansowa przedsiębiorcy i minimalizacja ryzyka.

Finansowanie wewnętrzne.

Finansowanie zewnętrzne.

DWIE GRUPY ŹRÓDEŁ POZYSKIWANIA KAPITAŁU

5Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 6: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Gdzie szukać środków finansowych na założenie lub finansowanie

działalności firmy?

KAPITAŁ WŁASNY KAPITAŁ OBCY

ŹRÓDŁA

WEWNĘTRZNE

wkłady właścicieli

przedsiębiorstwa,

wspólników, udziałowców,

akcjonariuszy

zysk zatrzymany

amortyzacja

ŹRÓDŁA

ZEWNĘTRZNE

emisja akcji

zwiększanie udziałów

pożyczka od rodziny

i znajomych

kredyty bankowe

kredyty kupieckie

pożyczki z sektora

pozabankowego

fundusze unijne

dotacje

emisja dłużnych papierów

wartościowych

leasing finansowy

6Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 7: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

• Umowa, na podstawie której pożyczkodawcaudostępnia na określony czas pożyczkobiorcyokreśloną sumę środków pieniężnych, zaśpożyczkobiorca zobowiązuje się w umówionymterminie zwrócić pożyczoną sumę oraz (zazwyczaj)wynagrodzenie (opłatę, odsetki) dla pożyczkodawcy ztytułu ich udostępnienia.

• Pożyczek mogą udzielać wszystkie podmioty mającezdolność do czynności prawnych, zarówno osobyfizyczne, osoby prawne, jak i jednostki organizacyjnenieposiadające osobowości prawnej.

POŻYCZKA

• Daje możliwość zakupu niezbędnych produktów przyodroczeniu płatności na późniejszy termin, ustalonyz dostawcą.

• Wykorzystywany jest przez przedsiębiorstwa, które niemają możliwości skorzystania z kredytu bankowego.

• Stanowi źródło pozyskiwania środków na finansowaniebieżącej działalności.

KREDYT KUPIECKI

7Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 8: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

• Są to pożyczki z funduszu pożyczkowego - instytucji,która nie jest bankiem, a której działalność koncentrujesię na zapewnieniu dostępu do zewnętrznych źródełkapitału przez udzielanie pożyczek.

• Wśród organizacji i instytucji pozabankowychdziałających w Polsce są powiatowe urzędy pracy,regionalne agencje rozwoju, fundacje, instytucjemikropożyczkowe.

• Przykładowe fundusze na podkarpaciu: RegionalnaIzba Gospodarcza Stalowa Wola, Rzeszowska AgencjaRozwoju Regionalnego SA, Małopolski InstytutGospodarczy Rzeszów.

POŻYCZKI Z SEKTORA

POZABANKOWEGO –

FUNDUSZE POŻYCZKOWE

• Są to popularne pożyczki bez sprawdzania historiikredytowej, oferowane wyłącznie w firmachpożyczkowych, tzw. parabankach, definiowanych jakopodmiot prowadzący działalność charakterystyczną dlabanków w oparciu o inne przepisy, niż Prawo bankowe.

• Instytucje te mogą prowadzić bardziej liberalną politykęudzielania pożyczek, ponieważ ich działalność nie jestobjęta nadzorem Komisji Nadzoru Finansowego.

• Ceną za bardziej liberalne podejście do klienta jestwysokość oprocentowania, wysokie prowizje i ryzykowpadnięcia w zamknięte koło zadłużenia.

POŻYCZKI Z SEKTORA

POZABANKOWEGO –

PARABANKI

8Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 9: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

• Pięć głównych funduszy wspiera rozwój gospodarczywszystkich krajów Unii Europejskiej zgodnie z celamistrategii pn. Europa 2020. Są to m.in. EuropejskiFundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski FunduszSpołeczny i Fundusz Spójności.

• Polska w owej strategii zainwestuje najwięcej winfrastrukturę transportową, ale największy wzrostwydatków nastąpi w sferze innowacyjności i wsparciaprzedsiębiorców.

• Unia Europejska udostępnia bezzwrotne dotacje oraztzw. instrumenty zwrotne, czyli pożyczki i kredyty.Korzystać z nich mogą przedsiębiorcy i samorządy.

FUNDUSZE UNIJNE

• Definiowane są, jako podlegające szczególnymzasadom rozliczania środki z budżetu państwa,budżetu jednostek samorządu terytorialnego oraz zpaństwowych funduszy celowych przeznaczone napodstawie ustawy o finansach publicznych, odrębnychustaw lub umów międzynarodowych, na finansowanielub dofinansowanie realizacji zadań publicznych.

• Środki przeznaczone na dopłaty do określonychrodzajów wyrobów lub usług stanowią dotacjeprzedmiotowe, które mogą być udzielane dlaprzedsiębiorców wytwarzających te wyroby lubświadczących te usługi oraz dla podmiotówwykonujących zadania na rzecz rolnictwa.

DOTACJE

9Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 10: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

• Stanowi źródło finansowania działalności bieżącejlub/i inwestycyjnej stanowiące alternatywę lub uzupełnieniedla kredytu bankowego.

• Emitentami są znane firmy o niskim ryzyku kredytowym,wykup papierów dłużnych może być także gwarantowanyprzez spółkę o wysokiej wiarygodności kredytowej.

• Emitenci papierów dłużnych pozyskują środki finansowez rynku kapitałowego w ramach jednej emisji papierówdłużnych lub wielokrotnych emisji w ramach tzw. programówemisji papierów dłużnych.

EMISJA DŁUŻNYCH PAPIERÓW

WARTOŚCIOWYCH

10Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 11: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Alternatywne (niekonwencjonalne) źródła finansowania

działalności firmy

KAPITAŁ WŁASNY KAPITAŁ OBCY

ŹRÓDŁA

ZEWNĘTRZNE

fundusze typu private equity,

venture capital, fundusze

kapitału zalążkowego (seed

capital)

faktoring

forfaiting

franczyza

Inkubatory przedsiębiorczości

Aniołowie Biznesu

11Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 12: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Są właściwym źródłem kapitału dla młodej

lub dopiero zakładanej spółki, która nie jest

w stanie pozyskać kredytu bankowego ze

względu na brak zabezpieczeń oraz brak

historii kredytowej

• Kapitał private equity (PE) obejmuje wszelkie inwestycjena niepublicznym rynku kapitałowym, w celu osiągnięciaśrednio- i długoterminowych zysków z przyrostu wartościkapitału.

• PE jest terminem pojemniejszym od venture capital. Dotyczyzarówno venture capital (faza zasiewu – seed, fazarozruchu – start-up, faza ekspansji – expansion stages), jak iwykupów menedżerskich oraz zastąpienia kapitału lubwtórnego nabycia.

• Fundusze venture capital (zwane funduszamipodwyższonego ryzyka) są przykładem kapitału własnegopochodzącego spoza przedsiębiorstwa.

• Fundusz, poprzez objęcie nowych akcji bądź udziałów, stajesię udziałowcem lub akcjonariuszem przedsiębiorstwa.

• Wspieranie rozwoju firmy następuje nie tylko przez dopływśrodków pieniężnych, lecz również poprzez know-how wzakresie zarządzania.

• Istotnymi cechami funduszy venture capital są m.in.:inwestowanie w przedsięwzięcia wysoce innowacyjne, azatem również bardzo ryzykowne, oczekiwanie relatywniewysokich stóp zwrotu z zaangażowanego kapitału,finansowanie inwestycji w przedziale 5–10 lat, a następniedezinwestycje (wyjście ze spółki np. poprzez sprzedażudziałów inwestorowi zagranicznemu, pozostałymwłaścicielom przedsiębiorstwa lub innemu funduszowiventure capital, wprowadzenie przedsiębiorstwa na giełdę.

PRIVATE EQUITY VENTURE CAPITAL

FUNDUSZE KAPITAŁU

ZALĄŻKOWEGO (SEED CAPITAL)

12Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 13: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

• Opiera się na umowie cywilnoprawnej dwóch stron wktórej strona finansująca, czyli leasingodawcaprzekazuje stronie drugiej zwanej leasingobiorcą prawodo korzystania z rzeczy stanowiącej przedmiotfinansowania na ustalony okres.

• W ramach umowy leasingodawca pobiera w zamianustaloną opłatę zwaną ratą leasingową.

LEASING

• To rodzaj działalności finansowej polegającej nawykupie nieprzeterminowanych wierzytelnościprzedsiębiorstw, należnych im od odbiorców z tytułudostaw towarów lub usług, połączony z finansowaniemklientów oraz świadczeniem na ich rzecz dodatkowychusług.

FAKTORING

• Prosty technicznie, akceptowany na całym świecieinstrument finansowania handlu zagranicznego,polegający na dyskontowaniu lub redyskontowaniuprzez bank wierzytelności z tytułu transakcjihandlowych.

• Etapy forfaitingu: 1) sprzedaż towarów za granicę,2) importer płaci za towary wekslem, zachowując tymsamym możliwość korzystania z nich, 3) eksportersprzedaje otrzymany weksel bankowi, za co otrzymujezdyskontowaną wartość wierzytelności, 4) w dniupłatności weksla bank w kraju eksportera sprzedajeweksel, następnie bank importera przelewa należneśrodki.

FORFAITING

13Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 14: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

• Sposób współpracy podmiotów gospodarczych,z których jeden posiada kapitał, drugi zaś dysponujesprawdzonymi metodami działania.

• Franczyzodawca udostępnia swoje „know-how” oraz markę,ale w zamian pobiera opłatę od franczyzobiorcy, który możekorzystać ze sprawdzonego pomysłu na biznes.

FRANCZYZA

• Instytucja, której celem jest wspieranie przedsiębiorczości.

• W zależności od grupy docelowej wyróżnia się kilka rodzajówinkubatorów przedsiębiorczości, których oferta jestskierowana do: początkujących przedsiębiorców z sektoramałych i średnich przedsiębiorstw, rozpoczynających lubdopiero zamierzających rozpocząć działalność gospodarczą;młodzieży i studentów (akademickie inkubatoryprzedsiębiorczości).

• Podmioty ekonomii społecznej (inkubatory przedsiębiorczościspołecznej).

INKUBATOR PRZEDSIĘBIOR-

CZOŚCI

14Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 15: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości

Główna idea AIP to budowanie sprzyjającego

klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości

Współpraca z AIP umożliwia założenie firmy

mniejszym kosztem,

najszybciej i najłatwiej

Sprawy związane z księgowością,

przepisami prawa i rozliczaniem się z urzędami biorą

na siebie specjaliści AIP

Założona firma korzysta się z osobowości prawnej AIP

Wszystkie zarobione pieniądze trafiają na

indywidualne konto firmowe

15Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 16: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

http://aiprzeszow.pl/

Usługa WARIANT OPTYMISTYCZNY WARIANT REALISTYCZNY AIP

KsięgowośćKsięgowość online

45,00 zł

Biuro rachunkowe

1042,46 złfakultatywnie

ZUSZUS preferencyjny

431,18 zł

ZUS (styczeń 2014)

200,00 złw pakiecie

Porada prawna 2,5 godziny 200,00 zł 200,00 zł w pakiecie

Biuro coworkingowe

(bez limitu w miesiącu)

100,00 zł

Biuro Warszawa

400,00 zł

Biuro Krakóww pakiecie

Dostęp do Sali

konferencyjnej

10 zł/ godzinę

Biuro Warszawa

35 zł/ godzinę

Biuro Krakóww pakiecie

Kontakty nie do kupienia nie do kupienia w pakiecie

Szkolenia W zależności od szkolenia W zależności od szkolenia w pakiecie

Raz na 1 miesiąc776,18 zł

bez Sali konferencyjnej

1842,46 zł

bez Sali konferencyjnej250,00 zł

Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości

16Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 17: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Wyższa Szkoła Informatyki

i Zarządzania pokój nr 41

Ul. Sucharskiego 2,

35-225 Rzeszów

[email protected]

tel. (17) 860 57 61

Al. Rejtana 16C,

35-959 Rzeszów

pok. 014 podziemia

[email protected]

tel./fax. +48 17 872 10 61

Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości w Rzeszowie

17Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 18: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Aniołowie Biznesu

http://e-poir.pl

Anioł Biznesu to prywatny inwestor

wspierający wybrane pomysły biznesowe,

głównie w początkowej fazie ich działalności

Anioł Biznesu angażuje nie tylko środki

finansowe, ale również swoją wiedzę,

kontakty i doświadczenie biznesowe

Anioł Biznesu oferuje indywidualne wsparcie

w przedsięwzięcie i współpracę z

pomysłodawcą w działalności i rozwoju firmy

Zaangażowanie Anioła Biznesu w projekt

trwa od 3 do 6 lat, wtedy otrzymuje on zysk

odsprzedając swoje udziały

18Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 19: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

1.2. Podstawowe informacje dotyczące kredytu

Page 20: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Podstawowe definicje związane z kredytem

Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji

kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych

z przeznaczeniem na ustalony cel.

Kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z kwoty kredytu na

warunkach określonych w umowie.

Kredytobiorca zobowiązuje się do zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu

wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od

udzielonego kredytu.

Umowa kredytu

Kredyt to pożyczka pieniężna zaciągana w instytucji bankowej.

Zobowiązania finansowe w formie kredytu to podstawowa forma

działalności instytucji bankowych.

Czas spłaty zobowiązania finansowego liczony jest w dniach,

miesiącach lub latach.

Wynagrodzeniem za udzielony kredyt są dla banku odsetki.

20Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 21: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Podstawowe definicje związane z kredytem

Określony w umowie kredytowej okres od chwili wypłaty pieniędzy do dnia

spłaty ostatniej raty kredytu.

Maksymalny okres kredytowania zależy z reguły od rodzaju kredytu.

Pożyczki gotówkowe udzielane są najczęściej na maksymalnie pięć-sześć

lat, samochodowe na osiem-dziewięć, a kredyty hipoteczne nawet

na 50 lat.

.

Okres kredytowania

Wydłużając okres kredytowania, można obniżyć wysokość miesięcznych rat,

ale automatycznie rośnie koszt odsetkowy, bo dłużej korzystamy

z bankowego kredytu. Załóżmy, że pożyczamy 1 tys. zł, które będziemy

spłacać w 12 ratach. Jeżeli oprocentowanie kredytu wynosiłoby 10 proc.,

w ciągu roku musielibyśmy oddać blisko 55 zł samych odsetek. Jeżeli spłatę

rozbilibyśmy nie na 12, ale na 24 raty, wówczas kredyt kosztowałby nas już

blisko 107,50 zł (odsetki). Pożyczamy tyle samo, ale oddać musimy prawie

dwa razy więcej. Dlatego kredyt warto spłacać jak najszybciej.

21Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 22: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Rodzaje kredytów bankowych

Decydując się na zaciągnięcie kredytu bankowego na potrzeby

rozpoczęcia działalności gospodarczej lub jej finansowania warto wiedzieć,

jakie rodzaje kredytów dla firm oferują banki.

W krajowym systemie bankowym nie istnieje kompleksowy, jednolity

podział czy nazewnictwo kredytów udzielanych przez banki.

Podmioty będące stronami umowy, mogą same wpływać na kształt umowy

i formę kredytu a każdy bank może w dowolny sposób nazywać zawierane

umowy.

Ze względu jednak na istotne elementy, które zawierają umowy kredytowe,

można wyodrębnić kilka typów kredytów i dokonać ich klasyfikacji według

określonych kryteriów.

22Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 23: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Wybrane rodzaje kredytów

Kredyty dla przedsiębiorstw przeznaczone na finansowanie

działalności gospodarczej

Kredyty ze względu na okres kredytowania

Kredyty ze względu na stawkę oprocentowania

• Obrotowe

• Inwestycyjne

• Krótkoterminowe (poniżej roku)

• Średnioterminowe (od roku do 3-5 lat)

• Długoterminowe (powyżej 5 lat)

• O stałym oprocentowaniu

• O zmiennym oprocentowaniu

• O stało-zmiennym oprocentowaniu

23Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 24: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Wybrane rodzaje kredytów

Kredyty ze względu na formę

Kredyty ze względu na preferencyjność

Kredyty ze względu na walutę kredytu

• W rachunku bieżącym

• W rachunku kredytowym

• W formie linii kredytowej nieodnawialnej i odnawialnej

• Pomostowe

• Komercyjne

• Preferencyjne

• Złotowe

• Dewizowe (walutowe)

24Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 25: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykładowe rodzaje kredytów dla przedsiębiorstw w ofercie

banku komercyjnego

Kredyt obrotowy dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw w przykładowym Banku

Dla kogo przeznaczonyDla przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą albo rolniczą

posiadających rachunek bieżący w Banku lub osób, które założą taki rachunek.

Przeznaczenie kredytu

Kredyt można przeznaczyć na pokrycie bieżących zobowiązań,

w szczególności związanych z: 1) procesem rozliczeń pieniężnych wynikających

z prowadzenia bieżącej działalności gospodarczej albo rolniczej; 2) zaopatrzeniem,

produkcją, sprzedażą i świadczeniem usług; 3) pokryciem składek ZUS, US;

4) spłatą zadłużenia wobec innego Banku; 5) wypłatą wynagrodzeń.

Forma postawienia do

dyspozycji

Kredyt obrotowy może być postawiony do dyspozycji w formie:

1) kredytu o charakterze odnawialnym /kredyt w rachunku bieżącym, kredyt

obrotowy odnawialny/,

2) kredytu o charakterze nieodnawialnym - kredyt obrotowy nieodnawialny.

Forma i sposób

uruchomienia kredytu

Kredyt jest wypłacany jednorazowo albo w transzach w formie bezgotówkowej

lub gotówkowej.

Forma i sposób spłaty

kredytu

Forma i sposób spłaty kredytu uzależniona jest od rodzaju kredytu:

1) odnawialny - jednorazowo na koniec okresu kredytowania,

2) nieodnawialny - w ratach miesięcznych albo kwartalnych.

Okres kredytowania

Okres kredytowania dla kredytów o charakterze odnawialnym wynosi

do 12 miesięcy. Dla kredytu obrotowego nieodnawialnego okres kredytowania

wynosi max. do 36 miesięcy.

Oprocentowanie Na wniosek Klienta Bank może udzielić kredytu oprocentowanego według stałej

albo zmiennej stopy procentowej.

25Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 26: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykładowe kredyt inwestycyjny dla przedsiębiorstw w ofercie

banku komercyjnego

Kredyt inwestycyjny dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw w przykładowym Banku

Dla kogo przeznaczonyDla wszystkich przedsiębiorców prowadzących działalność gospodarczą

albo rolniczą.

Przeznaczenie kredytu

Na finansowanie przedsięwzięć inwestycyjnych związanych z prowadzoną

działalnością , w szczególności na: 1) finansowanie nowych, odtworzenie zużytych

bądź modernizację istniejących środków trwałych oraz pierwszego wyposażenia

w środki obrotowe; 2) finansowanie innych zobowiązań inwestycyjnych klienta,

np. powstałych z tytułu działalności leasingowej, na spłatę zadłużenia wobec innego

banku z tytułu kredytu inwestycyjnego, na spłatę pożyczek zaciągniętych od osób

fizycznych i osób prawnych; 3) refinansowanie wydatków związanych z realizacją

przedsięwzięć inwestycyjnych poniesionych ze środków własnych klienta.

Forma i sposób

uruchomienia kredytu

Kredyt jest wypłacany jednorazowo albo w transzach w formie wypłaty

bezgotówkowej: 1) na pokrycie płatności kredytobiorcy - w formie przelewu środków

na rachunek wskazany w dokumencie płatności; 2) w formie przelewu środków na

rachunek bieżący kredytobiorcy - w uzasadnionych przypadkach wynikających np.

z charakteru i celu kredytu, 3) w formie przelewu środków na rachunek

wierzyciela - w przypadku spłaty zadłużenia z tytułu kredytu lub pożyczki.

Forma i sposób spłaty

kredytu

Kredyt inwestycyjny jest spłacany w walucie polskiej albo w walucie kredytu. Kredyt

jest spłacany w ratach miesięcznych lub kwartalnych w drodze obciążenia przez Bank

rachunku bieżącego kredytobiorcy albo rachunku prowadzonego w walucie kredytu

(rachunku pomocniczego).

Okres kredytowania Maksymalny okres kredytowania nie może przekroczyć 25 lat.

Oprocentowanie Na wniosek Klienta Bank może udzielić kredytu oprocentowanego według stałej

albo zmiennej stopy procentowej.

26Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 27: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykładowy kredyt pomostowy w ofercie banku komercyjnego

Kredyt pomostowy w przykładowym Banku

Dla kogo przeznaczony

Dla Klientów, którzy realizują lub zamierzają realizować inwestycje

współfinansowane ze środków pomocowych UE, w tym: jednostki rządowe

i samorządowe, przedsiębiorstwa - klienci korporacyjni oraz należący do sektora

MSP, rolnicy, instytucje i organizacje niekomercyjne.

Przeznaczenie kredytu

Kredyt przeznaczony na finansowanie inwestycji współfinansowanych ze środków

pomocowych UE. Kredyt pomostowy zapewnia beneficjentowi dostęp do środków

pieniężnych od momentu poniesienia pierwszych wydatków związanych

z realizacją projektu, aż do chwili otrzymania refundacji. Jest skierowany

do wszystkich grup beneficjentów pomocy unijnej.

Forma i sposób

uruchomienia kredytu

Kredyt może być wypłacony jednorazowo lub w transzach.

Wykorzystanie kredytu następuje w formie bezgotówkowej w drodze realizacji

dyspozycji pokrycia płatności wynikających z umowy dotacji. Wypłata kredytu

następuje po ustanowieniu zabezpieczeń spłaty kredytu.

Forma i sposób spłaty

kredytu

Jednorazowa spłata kapitału z otrzymanej dotacji lub

spłata ze środków własnych. Odsetki płatne miesięcznie lub kwartalnie.

Okres kredytowania Kredyt krótkoterminowy, spłacany z dotacji lub ze środków własnych kredytobiorcy

OprocentowanieZmienna lub stała stopa procentowa (suma stawki referencyjnej i marży banku).

27Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 28: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

1.3. Wybrane aspekty oceny zdolności kredytowej

Page 29: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Pojęcie zdolności kredytowej

ZDOLNOŚĆ KREDYTOWA

Zgodnie z art. 70 ust. 1 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo bankowe

zdolność kredytowa oznacza:

„Zdolność do spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami

w terminach określonych w umowie.”

W odniesieniu do podmiotów gospodarczych zdolność kredytową

posiadają te firmy, których stan majątkowy oraz poziom efektywności

finansowej prowadzonej działalności gospodarczej stwarzają pełne

zabezpieczenie wykonania zobowiązań nie tylko wobec banku, ale

wobec wszystkich wierzycieli.

29Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 30: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyty dla podmiotów nieposiadających zdolności kredytowej

Prawo bankowe przewiduje możliwość udzielenia kredytów klientom

nieposiadającym zdolności kredytowej

Zgodnie z art. 70 ust. 2 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Prawo

bankowe:

„Osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej niemającej

osobowości prawnej, o ile posiada zdolność prawną, które nie mają

zdolności kredytowej, bank może udzielić kredytu pod warunkiem:

1) ustanowienia szczególnego sposobu zabezpieczenia spłaty

kredytu;

2) przedstawienia niezależnie od zabezpieczenia spłaty kredytu

programu naprawy gospodarki podmiotu, którego realizacja

zapewni – według oceny banku – uzyskanie zdolności kredytowej

w określonym czasie.”

30Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 31: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykładowe czynniki uwzględniane podczas oceny zdolności

kredytowej

W procesie analizy zdolności kredytowej brane są pod uwagę m.in.

następujące czynniki:

W przypadku osoby fizycznej: wiek, stan cywilny, liczba osób będących

na utrzymaniu, majątek, dochody, zatrudnienie, informacje o innych

kredytach.

W przypadku podmiotów gospodarczych: analiza wyników finansowych

(rentowność, wypłacalność), ocena płynności finansowej, ocena

sprawności działania, historia współpracy z bankami.

Wybór obszarów uwzględnianych przez banki w procesie analizy zdolności

kredytowej wynika z zapisów zawartych w Rozporządzeniu Ministra

Finansów z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na

ryzyko związane z działalnością banków.

31Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 32: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Czynniki, które mogą wpłynąć na Twoją zdolność kredytową, to:

Rodzaj rat

Wysokość comiesięcznych wydatków

Długość okresu spłaty kredytu

Zapytania o kredyt do banków

Wybór waluty kredytu

32Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 33: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Bank ustala Twoją zdolność kredytową na podstawie:

Informacji ile mamy, a ile potrzebujemy

Twoich zobowiązań oraz możliwości ich

zwiększenia

Danych z Biura Informacji

Gospodarczej

Raportu z Biura Informacji Kredytowej

Twoich poręczycieli

Biznes planu i Twoich kalkulacji

33Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 34: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Źródła informacji wykorzystywane przy ocenie zdolności kredytowej

Przykładowe źródła informacji, z których korzysta bank przy ocenie

zdolności (wiarygodności) kredytowej:

Informacje innych banków na temat: solidności kredytobiorcy, przebiegu

spłaty dotychczas zaciągniętych kredytów, rozmiarów i rozwoju

działalności gospodarczej.

Informacje dostarczane przez wywiadownie gospodarcze czyli

wyspecjalizowane przedsiębiorstwa zajmujące się zbieraniem informacji

z oficjalnie dostępnych, legalnych źródeł, ich oceną i przygotowaniem na

ich podstawie raportów handlowych o badanych przedsiębiorstwach.

34Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 35: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykładowe źródła informacji, z których korzysta bank przy ocenie

zdolności (wiarygodności) kredytowej

Informacje pozyskane z Biura Informacji Gospodarczej (BIG), w tym

bezpośrednio przez poniższe strony internetowe:

− Europejski Rejestr Informacji Finansowej: www.erif.pl

− Krajowy Rejestr Długów: www.krd.pl

− Biuro Informacji kredytowej: www.bik.pl

− InfoMonitor (mający dostęp do listy dłużników Związku Banków

Polskich): www.infomonitor.pl

Informacje (dotyczące kredytów udzielonych przez banki i SKOK-i)

pozyskane z Biura Informacji Kredytowej: www.bik.pl

Źródła informacji wykorzystywane przy ocenie zdolności kredytowej

35Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 36: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Biuro Informacji Kredytowej jako źródło wiarygodnej i kompletnej

informacji o kredytobiorcach

1. Składasz wniosek o przyznanie kredytu.

2. Bank rozpatrując wniosek, wysyła zapytanie do BIK o Twoją historię kredytową.

3. BIK dostarcza bankowi raport kredytowy dotyczący Twojej historii kredytowej.

4. Jeśli masz pozytywną historię kredytową bank może udzielić Ci kredytu.

5. Spłacasz raty swojego kredytu.

6. Bank odnotuje wszystkie Twoje wpłaty i prześle do BIK informacje, że terminowo

spłacasz kredyt.

7. BIK przechowuje informacje o Twojej pozytywnej historii kredytowej.

Podstawowe informacje o BIK

Instytucja powołana w 1997 r. przez Związek Banków Polskich i banki

w celu gromadzenia, udostępniania i przechowywania informacji

o aktualnych zobowiązaniach oraz historii kredytowej klientów banków.

Jak działa BIK?

36Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 37: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

na zdolności

kredytowej

Funkcje BIK

Ocena punktowa

Ocena jakości twoich

kredytów

Ocena aktywności kredytowej

SCORING KREDYTOWY

Zarządzanie Danymi

Gromadzenie

Integrowanie

Udostępnianie

Historia

kredytowa

klientów

metoda oceny

wiarygodności

podmiotu

polega na okre-

śleniu wiarygod-

ności kredytowej

klienta

porównuje profil

klienta z profilem

osób które już

otrzymały kredyt

terminowość

spłacania kredytów

liczba spłaconych

do tej pory czy

posiadanych

aktualnie kredytów.

Im dłuższa historia

poprawnie

spłacanych kredytów,

tym lepiej.

37Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 38: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Instytucja gromadząca dane o nierzetelnych dłużnikach. Działa na podstawie Ustawy

o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych

z dnia 9 kwietnia 2010 w. Obsługuje wszystkie podmioty gospodarcze.

Biuro informacji

gospodarczej

Baza różnego rodzaju

zadłużeń niebankowych

Każdy może korzystać z informacji

Do rejestru trafiają osoby, których

zaległości wynoszą co najmniej:

konsumenta 200 zł, przedsiębiorcy 500

Najbardziej znanym BIG jest Krajowy rejestr długów (KRD)

Do BIG można trafić m.in. za niezapłacone: - mandaty (od policji itp., a nawet za brak biletu w autobusie); - abonamenty telefoniczne, telewizyjne; - alimenty, - czynsz, - kredyt.

BIURO INFORMACJI GOSPODARCZEJ

38Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 39: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Figurowanie w bazie danych KRD znacząco obniża wiarygodność finansową

i może być przyczyną odmowy udzielenia kredytu. Podejmując działania

zmierzające do zaciągnięcia kredytu, najlepiej sprawdzić czy nie ma się

niespłaconych zaległości. Aby to zrobić, trzeba:

Jak pozbyć się negatywnych informacji z KRD?

1. Zarejestrować się na www.krd.pl,

2. Pobrać raport,

3. W przypadku, gdy widnieje się jako dłużnik, należy:Udać się do instytucji/osoby, która zgłosiła osobę zalegającą z płatnościami.

Uregulować zadłużenie i złożyć wniosek – w takiej sytuacji wierzyciel ma obowiązek

złożyć do KRD wniosek o usunięciu informacji o zadłużeniu (ma na to 14 dni od daty

otrzymania pieniędzy. W KRD usuniecie zająć może maksymalnie 7 dni).

39Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 40: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Bankowe metody oceny zdolności kredytowej - scoring bankowy

Podstawowym narzędziem wykorzystywanym w bankowych modelach oceny

ryzyka kredytowego jest system scoringowy.

■ Scoring bankowy – ocena zdolności kredytowej ze względu na klasyfikację

jakościową* i klasyfikację ilościową**. Metoda ta zakłada, że wybranym

kryteriom zostają przydzielone ustalone wagi.

KLASYFIKACJA JAKOŚCIOWA (przykładowe sfery oceny i ich wagi) – ocena

czynników subiektywnych, które można wyrazić opisowo, jakościowo.

*Ocena subiektywna wartości nie liczbowych

**Ocena obiektywna na podstawie tabeli określającej pożądane wartości wskaźników

Wagi

strukturalne

Klasyfikacja Jakościowa

I. Pozycja przedsiębiorcy na rynku [waga 3pkt]

0,2

0,3

0,1

0,2

0,2

1. Możliwości zbytu

2. Produkt/usługa a konkurencja

3. Uzależnienie firmy od dostawców i odbiorców w tym powiązania organizacyjne i

kapitałowe

4. Nowoczesność wyposażenia technicznego i technologii

5. Charakter branży

II. Zarządzanie i wiarygodność przedsiębiorcy [waga 2 pkt]

0,4

0,3

0,3

1. Styl zarządzania i kwalifikacje zarządzania

2. Historia funkcjonowania przedsiębiorstwa

3. Stosunki (współpraca) z bankami

40Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 41: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

KLASYFIKACJA ILOŚCIOWA

Bank ocenia sytuację finansową za pomocą ściśle ustalonej i przyjętejmetody na podstawie informacji o przedsiębiorstwie oraz jego sprawozdańfinansowych ze względu na:

Wskaźniki Zadanie

PŁYNNOŚCIOceniają realną zdolność badanej firmy do

spłaty zobowiązań krótkoterminowych.

AKTYWNOŚCI

Informują o poziomie efektywności

wykorzystania majątku firmy oraz o zdolności

zamiany zapasów i należności na środki

pieniężne.

ZADŁUŻENIAMówią o poziomie zadłużenia majątku oraz o

realnej zdolności do spłaty zaciągniętych

zobowiązań.

RENTOWNOŚCIInformują o opłacalności prowadzenia

działalności.

41Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 42: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Warto zapamiętać

Zdolność kredytowa jest nie tylko niezbędnym

warunkiem uzyskania kredytu, ale również

głównym czynnikiem decydującym o wysokości,

cenie i żądanych formach zabezpieczenia kredytu,

wpływając tym samym na warunki umowy

kredytowej.

Im większa zdolność kredytowa tym bank może

udzielić wyższego kredytu.

42Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 43: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

2.1. Wniosek kredytowy i wymagane dokumenty

Page 44: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Wniosek kredytowy – podstawowe elementy

• Informacje o firmie

- Podstawowe informacje o

prowadzonej działalności

- Udziałowcy

- Rodzaj działalności

- Informacje o posiadanym majątku

- Posiadane rachunki bankowe

- Kredyty bankowe

- Zobowiązania

• Informacje na temat kredytu

- Rodzaj kredytu

- Kwota kredytu

- Okres kredytowania

- Na co zostanie przeznaczony

• Zabezpieczenie spłaty kredytu

• Oświadczenia

Wnioski kredytowe mogą różnić się

od siebie szczegółowością

wymaganych informacji.

44Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 45: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy – wykaz wymaganych dokumentów do wniosku kredytowego

Dokumenty identyfikujące

Wnioskodawcę i określające jego status

prawny1

Koncesje lub zezwolenia na wykonywanie

określonej działalności2

Dokumenty określające sytuacje gospodarczo-finansową i majątkową

Wnioskodawcy3

Dokumenty dotyczące proponowanych zabezpieczeń4

Opinie banków

Plany finansowe

Dokumenty dotyczące przedsięwzięcia inwestycyjnego -

biznesplan

Inne

2 - praktyka lekarska, kancelaria

prawna, kancelaria adwokacka i

radców pranych, wolne zawody,

itp.

1 - kopie dokumentów

stwierdzających tożsamość,

zaświadczenie o wpisie do

ewidencji działalności

gospodarczej, umowa spółki,

REGON, NIP, KRS,

zaświadczenie o nie figurowaniu

w rejestrze dłużników

niewypłacalnych w KRS, inne

3 - dane finansowe z ostatnich dwóch lat i roku bieżącego,

bilans, rachunek zysku i strat, deklaracje podatkowe, aktualne

zaświadczenia z US i ZUS, informacje o zobowiązaniach

pozabilansowych, kwestionariusz osobisty, wyceny majątku,

wykaz posiadanych maszyn, umowy najmu, majątek obrotowy,

itp.

4 - dowody rejestracyjne,

wyciągi z KW, wyceny

nieruchomości, stany

magazynowe, itp.

45Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 46: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Jednym z elementów wniosku kredytowego jest biznesplan:

Biznesplan to szczegółowy projekt przedsięwzięcia, którego realizację

przedsiębiorca chce dofinansować ze środków kredytowych. W ramach

biznesplanu prowadzona jest Analiza SWOT.

Analiza SWOT jest to elastyczne narzędzie wykorzystywane w celu oceny

słabych i mocnych stron oraz szans i zagrożeń przedsięwzięcia, będące

częścią biznes planu lub też odrębną analizą obszarów działalności

człowieka.

46Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 47: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Biznesplan – jeden z podstawowych załączników do wniosku

kredytowego

To kompleksowy spis celów oraz zadań przedsiębiorstwa, który pozwala

na ocenę opłacalności przedsięwzięcia.

W planie tym powinny znajdować się aktualne, rzeczywiste informacje o:

branży (trendy, ocena konkurencji)

określenie zasobów materialnych

określenie działań, sposobów realizacji: produkcji, sprzedaży, dystrybucji,

logistyki, działań supportowych

kosztach w porównaniu z przychodami

polityce marketingowej, w tym polityce cenowej danego segmentu.

Biznesplan często wymagany jest jako załącznik do wniosku kredytowego,

celem uzyskania przez bank informacji czy nowe przedsięwzięcie będzie

rentowne.

Element ten pozwala również oszacować ryzyko udzielenia kredytu

przedsiębiorstwu.

47Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 48: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Elementy Biznesplanu

• Cel napisania biznes planu, charakterystyka przedsięwzięcia, określeniepotrzeb finansowychStreszczenie

• Misja i cele, plan organizacyjnyCharakterystyka przedsiębiorstwa

• Charakterystyka składowych produktu, funkcje jakie spełniai korzyści, innowacyjność na tle konkurencjiDokładny opis produktu

• Wielkość rynku i możliwości rozwoju, segmentacja rynku, konkurencja,dostawcy, analiza SWOT

Otoczenie przedsiębiorstwa

•Pozycjonowanie produktu, sposoby dystrybucji i promocji, politykacenowa,Plan Marketingowy

• Źródła i możliwości finansowania, prognoza wyników działalnościPlan Finansowy

• Ustalenie etapów przedsięwzięcia i terminów ich realizacji zmierzającychdo osiągnięcia celu

Harmonogram realizacji przedsięwzięcia

• Ustalenie możliwości wystąpienia czynników ryzyka np. niekorzystnychtrendów, spadku potencjału i kwalifikacji siły roboczej, itp.Analiza ryzyka

48Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 49: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Analiza SWOT

■ to podstawowe narzędzie oceny sytuacji firmy - dokonuje analizy w sposób

przekrojowy wszystkich obszarów działalności przedsiębiorstwa oraz jego otoczenia.

MOCNE

STRONY

SŁABE

STRONY

SZANSE ZAGROŻENIA

Prowadzona w formie uproszczonej

zestawia ze sobą:

mocne i słabe strony,

szanse i zagrożenia.

Rozszerzona analiza zajmuje się

odwrotnymi współzależnościami, np.:

Czy mocna strona

pozwoli nam wykorzystać

szanse lub też czy nasza

słaba strona jej nie

zniweczy

Czy zagrożenia mogą mieć

negatywny wpływ na nasze słabe

strony lub też czy nasze mocne

strony pomogą uchronić nas przed

zagrożeniami, itp.

49Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 50: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykładowe obszary wykorzystywania analizy SWOT

Zasoby ludzkie

Zasoby firmowe

Jakość produktu, innowacyjność, dostęp do nowych technologii

Udział w rynku, nasycenie rynku, struktura popytu i podaży

Moda, cykl życia produktu, zjawisko sezonowości

Pewność dostaw towarów, produktów i usług

Konkurencja

Promocja, reklama

Czynniki ekonomiczne, demograficzne, polityczne

50Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 51: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy – porównanie dwóch wniosków kredytowych

51Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 52: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy – porównanie dwóch wniosków kredytowych

52Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 53: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy – porównanie dwóch wniosków kredytowych

53Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 54: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

54Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 55: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

55Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 56: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

56Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 57: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Wniosek kredytowy

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 57

Page 58: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 58

Page 59: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 59

Page 60: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

2.2. Całkowity koszt kredytu a rzeczywista roczna

stopa oprocentowania kredytu

Page 61: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Koszty kredytu

CAŁKOWITY KOSZT KREDYTU

wszystkie koszty, jakie musi opłacić osoba (lub firma) zaciągająca kredyt

PROWIZJE

I OPŁATYODSETKI

KOSZTY

ZABEZPIECZEŃ

DODATKOWE

KOSZTY

koszty podstawowe

61Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 62: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

PROWIZJE

I OPŁATY

ODSETKI

KOSZTY

ZABEZPIECZEŃ

• Opłata za rozpatrzenie wniosku / przygotowawcza,

• Prowizja za udzielenie kredytu.

• Koszt naliczany za używanie pożyczonego kapitału,

mierzony stopą procentową

• Koszt ubezpieczenia kredytu (np. na życie kredytobiorcy,

ubezpieczenie spłaty, ubezpieczenie niskiego wkładu

własnego),

• Koszty ustanowienia zabezpieczeń (np. hipoteki).

DODATKOWE

KOSZTY

• Opłaty za aneksy do umowy, zaświadczenia, zestawienia,

monity,

• Prowizje od wcześniejszej spłaty kredytu, zmiany kwoty

kredytu, waluty kredytu, okresu kredytowania.

Koszty kredytu

62Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 63: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Czym jest RRSO? (trzy podejścia definicyjne)

„Całkowity koszt kredytu ponoszony przez konsumenta, wyrażony jako wartość

procentowa całkowitej kwoty kredytu w stosunku rocznym”

„RRSO pozwala klientowi na łatwiejsze porównanie ofert banków, ponieważ

oprócz oprocentowania uwzględnia ona także pozostałe koszty kredytu (np. prowizje, odsetki i ubezpieczenia)”

„To rzeczywista roczna stopa oprocentowania ukazująca całkowity

koszt pożyczki w skali roku. Przy wyznaczaniu RRSO uwzględnia się: okres trwania pożyczki, wysokość odsetek, prowizje, opłaty oraz inne

koszty ponoszone z tytułu zaciągniętego zobowiązania”

Ustawowe

EksperckieBankowe

63Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 64: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Załącznik 4 ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz. U. z 2011 r., nr 126, poz. 715)

Jak obliczyć wysokość RRSO?

Ustawowe

EksperckieBankowe

Litera / symbol Oznaczenie

X rzeczywista roczna stopa oprocentowania

m numer kolejny ostatniej wypłaty raty kredytu

k numer kolejny wypłaty (zatem 1 ≤ k ≤ m)

CK kwota wypłaty k

tKokres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem

każdej kolejnej wypłaty (zatem t1 = 0)

m' numer kolejny ostatniej spłaty lub wnoszonych opłat

l numer kolejny spłaty lub wnoszonych opłat

Dl kwota spłaty lub wnoszonych opłat

Slokres, wyrażony w latach lub ułamkach lat, między dniem pierwszej wypłaty a dniem

każdej spłaty lub wniesienia opłat

Tabela oznaczeń do powyższego wzoru

64Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 65: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Dlaczego ważna jest wysokość RRSO?

Ustawowe

EksperckieBankowe

RRSO to najlepszy

wskaźnik tego, ile kosztuje nas

pieniądz

Dzięki obliczeniu

RRSO możemy uniknąć wielu

pułapek finansowych

RRSO pozwala porównać

oferty wielu banków czy

instytucji finansowych

65Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 66: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Warto zapamiętać

Ustawowe

EksperckieBankowe

Informowanie konsumentów o wskaźniku

RRSO przez kredytodawców i pośredników

handlowych jest ich obowiązkiem. Jego

niedopełnienie podlega karze grzywny na

podstawie przepisów kodeksu wykroczeń.

66Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 67: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Ustawowe

EksperckieBankowe

NA CO WARTO ZWRÓCIĆ

UWAGĘ PRZY PORÓWNYWANIU

OFERT KREDYTÓW

BANKOWYCH

Okres kredytowania

Oprocentowanienominalne

Typ ratRRSO

Dodatkowe koszty

Porównywanie ofert kredytów bankowych

67Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 68: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Koszty kredytu

Kwota kredytu (w złotych)

Liczba rat (w miesiącach)

Oprocentowanie w skali roku

Prowizja za udzielnie kredytu

Pozostałe koszty (w złotych)

Ćwiczenie: Kliknij na grafikę kalkulatora kosztów kredytu, aby uruchomić

program. Oblicz koszty kredytu dla kwoty 20 000 złotych, pożyczonej na 12

miesięcy i oprocentowanej na 12% w skali roku z dodatkową prowizją 1% za

udzielnie kredytu oraz opłatą manipulacyjną w wysokości 200zł. Ile wynoszą

rzeczywiste koszty zaciągniętego przez Ciebie kredytu? Ile wynosi RRSO?

68

W przypadku problemów z uruchomieniem kalkulatora prosimy o wyświetlenie strony internetowej:

http://www.kalkulatorkredytowy1.blogspot.com i uruchomienie aplikacji online.

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 69: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Przykłady porównania ofert kredytowych

Obliczenia wg kalkulatora kredytowego http://www.money.pl/banki/kalkulatory/kredytowy/ oraz http://www.totalmoney.pl/kalkulatory/kredyt-gotowkowy-kalkulator-rrso

Dotyczy: Kredyt A Kredyt B Kredyt C

kwota kredytu 50 000 zł 50 000 zł 50 000 zł

okres kredytowania(w miesiącach)

24 24 24

oprocentowanie nominalne 10% 7% 10%

typ rat równe równe malejące

prowizja za udzielenie kredytu(% kwoty kredytu)

0% 3% 1%

ubezpieczenie kredytu(za cały okres trwania)

0 zł 240 zł 0%

RRSO 10,47% 7,23% 10,47%

całkowita kwota spłaty(kapitał + odsetki)

55 373,91 zł 53 727,09 zł 55 208,33 zł

dodatkowe koszty(prowizja + ubezpieczenie)

0 zł 1 740 zł 500 zł

koszty kredytu

(odsetki + dodatkowe koszty)5 373,91 zł 5 467,09 zł 5 708,33 zł

69Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 70: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

https://chwilowo.pl/

Rodzaj pożyczki Chwilówka I Chwilówka II

Pierwsza pożyczka Kolejna pożyczka Pierwsza pożyczka Kolejna pożyczka

Kwota pożyczki1000 zł 1050 zł 750 zł 750 zł

Czas spłaty 30 dni 30 dni 30 dni 30 dni

Prowizja 0 zł 295,13 zł 10 zł 218,32 zł

RRSO 0,00% 1936,31% 33,50% 2045,31%

Kwota do spłaty1000 zł 1345,13 zł 760 zł 968,32 zł

Koszty: 0 zł 295,13 10 zł 218,32 zł

Przedłużenie

terminu spłaty:

7 dni 150 zł 157,5 zł - -

14 dni 200 zł 210 zł - -

30 dni 300 zł 315 zł - -

Koszty dodatkowe: Odsetki ustawowe wg prawa za każdy

dzień zwłoki.

Koszt powiadomień: 5 zł za każdy

wysłany SMS (max 4 upomnienia = 20 zł)

oraz 10 zł za upomnienie pisemne.

Monity i wezwania wysyłane od 1 do 31

dnia przeterminowanej spłaty pożyczki.

Maksymalny koszt opłat za wysłane

powiadomienia (łącznie 170 zł)

od 1 do 3 dnia po terminie spłaty –

40 zł;

od 4 do 31 dnia po terminie spłaty - 130 zł.

Koszt upomnienia w formie:

SMS - 3 zł

e-mail - 2 zł

telefonicznego upomnienia - 35 zł

listu - 10 zł

Pamiętaj, że przedłużenie pożyczki nie

odbywa się automatycznie. W celu

przedłużenia należy złożyć stosowny

wniosek i wnieść opłatę za konkretny

okres.

Dodatkowe

informacje

W przypadku braku spłaty pożyczki firma może podjąć działania windykacyjne, których

koszty uzależnione są od czasu trwania opóźnienia, naliczonych odsetek oraz rodzaju

podjętych czynności,

70Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności

Page 71: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

3. Podsumowanie

Page 72: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Ścieżka kredytowa

DROGA PO KREDYT

Wybór banku

Złożenie wniosku

Złożenie załączników

Podpisanie umowy

Porównanie ofert banków

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 72

Page 73: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

porównaj oferty kilku banków,

sprawdź czy zasady uzyskaniakredytu przedstawiane wreklamach w rzeczywistości niesą zależne od spełnieniaokreślonych warunków - stosujzasadę ograniczonego zaufaniado ofert przedstawianych wreklamach,

dowiedz się jakie dokumentybędą wymagane,

spróbuj porównać całkowitekoszty kredytu.

Na co zwracać uwagę na ścieżce kredytowej – wybór banku

i wniosek kredytowy

Wybór banku Złożenie wniosku

zwróć uwagę na podstawowe

elementy i informacje zawarte we

wniosku,

pamiętaj o zasadach wypełnienia

wniosku, tj.

- nie spiesz się,

- przeanalizuj wniosek

samodzielnie, pytaj o niejasności;

- wypełnij wniosek rzetelnie

i kompletnie.

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 73

Page 74: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

■ Załączniki to podstawowe wymagane dokumenty przy

wniosku o kredyt, pamiętaj aby:

zapytać doradcę jakie dokumenty będą potrzebne,

dowiedzieć się o sposobie ich uzyskania,

ustalić koszty ich otrzymania.

■ Skompletuj je w miarę możliwości wcześniej –

przyspieszy to proces rozpatrzenia wniosku o kredyt.

Na co zwracać uwagę na ścieżce kredytowej – załączniki do

wniosku o kredyt

Złożenie załączników

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 74

Page 75: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

Kampania społeczna zrealizowana pod patronatem siedmiu instytucji:

Podsumowanie – program pn. SPRAWDŹ ZANIM PODPISZESZ

http://www.zanim-podpiszesz.pl

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 75

Page 76: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

4 podstawowe zasady kampanii:

Podsumowanie – program pn. SPRAWDŹ ZANIM PODPISZESZ

SPRAWDŹ

WIARYGODNOŚĆ FIRMY

POLICZ CAŁKOWITY

KOSZT POŻYCZKI

Przed podpisaniem umowy zweryfikuj

dokładnie pożyczkodawcę i oferowane przez

niego usługi – chociażby w Internecie.

Masz prawo wiedzieć, ile wynosi całkowita

kwota do zapłaty od pożyczki, którą

zamierzasz wziąć.

DOKŁADNIE PRZECZYTAJ

UMOWĘ

NIE PODPISUJ,

JEŚLI NIE ROZUMIESZ

Czytając umowę, zwróć przede wszystkim

uwagę na oprocentowanie pożyczki,

dodatkowe opłaty, zabezpieczenia i koszty

związane z jej obsługą, oraz inne zapisy -

zwłaszcza te pisane "drobnym druczkiem".

Jeśli firma, od której pożyczasz pieniądze

nie potrafi lub nie chce wyjaśnić ci usług,

które oferuje, nie powierzaj jej swojego

zaufania. To Ty podejmujesz decyzję!

Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 76

Page 77: Oddział Okręgowy w Rzeszowiewpadnięcia w zamkniętekołozadłużenia. POŻYCZKI Z SEKTORA POZABANKOWEGO – PARABANKI Kredyt bankowy jako źródło finansowania działalności 8

www.nbp.pl