OCENIANIE PRZEDMIOTOWE

1. Przedmiot: WOS

2. Nazwa realizowanego programu: Kształcenie obywatelskie w szkole samorządowej Alicja Pacewicz, Tomasz Merta, Sylwia

Żmijewska-Kwiręg wydawnictwo Civitas Sp. z o.o.

KLASA II część I

I. PODSTAWOWE UMIEJĘTNOŚCI OBYWATELSKIE

Temat Cele operacyjne (w języku ucznia/NACOBEZU) Wymagania edukacyjne

K P R D W

Czego będziemy uczyć

się na lekcjach wos-u

w klasie drugiej?

Jak zdobywać

informacje i jak z nich

korzystać?

wymieniam główne źródła, z których można czerpać

informacje na tematy związane z życiem publicznym

x

wskazuję źródła informacji, z jakiego w konkretnej

sytuacji trzeba skorzystać

x

Odróżniam w wybranym tekście reklamowym elementy

informacyjne od perswazyjnych

potrafi odróżniać fakty od komentarzy

x

wiem, jak odróżnić opinie od faktów x

umiem krytycznie podejść do źródeł informacji

w sprawach publicznych x

O porozumieniu

i nieporozumieniach

potrafię wysłuchać opinii rozmówcy i streścić jej

najważniejsze wątki x

znam dobre rady dla słuchającego i mówiącego x

znam zasady dobrej dyskusji x

stosuję zasady dobrej dyskusji x

umiem sformułować opinię w sprawach publicznych i

popieram ją racjonalnymi argumentami x

biorę konstruktywny udział w dyskusji i zebraniu

klasowym lub szkolnym x

wiem, dlaczego dana zasada dyskusji jest ważna i jakie

są skutki odstąpienia od niej x

potrafię stosować w dyskusji parafrazowanie x

Bez współpracy ani

rusz!

wskazuję, do jakich grup należę i jakie płyną z tego

korzyści x

wymieniam typowe role grupowe w swoim otoczeniu x umiem odpowiednio zareagować, gdy nie aprobuję

danych zachowań czy decyzji grupy x

wiem, od czego zależy dobra atmosfera pracy w grupie x

na podanych przykładach z życia, literatury itp.

wskazuję role grupowe x

pozyskuję sojuszników do swojego przedsięwzięcia x

Trudne decyzje

rozpoznaję w życiu własnym i w życiu publicznym

sytuacje wymagające podjęcia decyzji x

znam i stosuję podstawowe sposoby podejmowanie

decyzji w sprawach grupy x

wskazuję wady i zalety różnych sposobów

podejmowania decyzji x

wskazuję i stosuję możliwe rozwiązania konfliktu x oceniam efektywność poszczególnych sposobów

podejmowania stanowisk

analizuję i rozwiązuję sytuację problemową za pomocą

drzewa decyzyjnego x

Negocjacje zamiast

kłótni.

rozpoznaję , na przykładzie, stanowiska oraz interesy

stron konfliktu i wskazuję możliwe sposoby jego

rozwiązania

x

znam 3 style zachowania w sytuacji konfliktowej x oceniam, czy przyjęte rozwiązanie konfliktu jest dobre x omawiam wady i zalety sposobów rozwiązywania

konfliktów x

stosuję wybrany sposób rozwiązania konfliktu ( na

lekcji lub w realnej sytuacji) x

przygotowuję ocenę po latach najsłynniejszych polskich

negocjacji x

II. CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE

Człowiek – istota

społeczna.

wyjaśniam, czym jest społeczeństwo, zbiorowość,

wspólnota, grupa społeczna oraz podaję ich przykłady x

wskazuę, do jakich wspólnot i grup należę x

oceniam, jaką rolę odgrywają w życiu inni ludzie i jakie

więzi mnie z nimi łączą x

wyjaśniam na przykładach, jak tworzą się podziały na

„swoich” i „obcych” x

charakteryzuję rodzinę jako małą grupę społęczną,

odwołując się do różnych modeli życia rodzinnego

x

podaję przykłady stereotypów i wyjaśniam, co to jest

stereotyp, x

przygotowuję projekt np. plan kampanii społecznej

przeciwko stereotypowemu postrzeganiu kobiet (lub

mężczyzn)

x

Reguły społecznej gry.

wyjaśniam, jakie znaczenie mają wzajemność, zaufanie

i tolerancja w relacjach międzyludzkich x

wiem, co to wzajemność, zaufanie i tolerancja x

znam rodzaje i źródła norm x określam, jakie normy są odpowiednie w danej sytuacji

społecznej x

wskazuję sytuacje, w których normy są łamane i

określam skutki takiego łamania norm społecznych

x

podaję możliwe sposoby przeciwstawienia się

nietolerancji x

przygotowuję przemówienie/wypracowanie

przekonywujące, że bez tolerancji nie mogłoby

sprawnie funkcjonować współczesne

społeczeństwo polskie

x

Obowiązek

i odpowiedzialność.

wiem, co to są obowiązki i z czego wynikają x

analizuję różne obowiązki i przewiduję konsekwencje

ich wypełniania i niewypełniania x

potrafię podać kilka przykładów obowiązków

związanych z daną rolą społeczną x

wiem, co to jest odpowiedzialność i na czym polega x

Szkoła, jako wspólnota.

potrafię wyliczyć członków społeczności szkolnej x

wiem, na czym polega ich odpowiedzialność za

funkcjonowanie szkoły

x

wie, co to jest samorząd uczniowski x

zna nazwy dokumentów mówiących o samorządzie

szkolnym i wiem, gdzie je znaleźć

x

wiem, jak w naszej szkole wybierany jest samorząd

szkolny

x

znam swoje prawa i wiem, co zrobić, gdy zostaną

one naruszone

x

interpretuję zapisy statutu szkoły dotyczące

uprawnień samorządu uczniowskiego

x

oceniam przydatność samorządu uczniowskiego do

rozwiązywania problemów w naszej szkole

x

aktywnie uczestniczę w pracach samorządu

szkolnego

x

angażuję się w wybory samorządu uczniowskiego x

Jak żyją Polacy?

wyliczam przykłady grup i warstw społecznych x

na przykładzie charakteryzuję wybraną grupę lub

warstwę społeczną

x

rozpoznaję i definiuje najważniejsze problemy

społeczeństwa polskiego

x

wskazuję problemy naszej gminy ważne dla

młodych mieszkańców i proponuję sposoby

rozwiązania tych problemów

x

samodzielnie wyszukuję i interpretuję informacje

dotyczące perspektyw życiowych młodych

Polaków

x

przygotowanie projektu na wybrany temat x

III. SAMORZĄD LOKALNY

Moja gmina i mój

samorząd.

wyjaśniam, co to jest samorząd terytorialny x

podaję przykłady samorządów zawodowych i

samorządów mieszkańców

x

wyjaśniam, na przykładzie własnej miejscowości,

na czym polega zasada decentralizacji

i pomocniczości

x

podaję przykłady ponadgminnych władz

samorządowych oraz wyjaśniam, jak są wybierane

x

podaję podstawowe informacje o gminie x

lokalizuję gminę na mapie x

porównuję zakres działania szczebli samorządów x

wiem, czym różnią się kompetencje wojewody

i samorządu wojewódzkiego

x

znam główne wydarzenia z historii gminy x

wiem, czego oczekują mieszkańcy mojej gminy od

władz lokalnych (wywiad)

x

Jakie są zadania

samorządu gminnego?

-wiem, co wchodzi w skład majątku mojej gminy x

-potrafię wymienić kilka przykładów zadania

Z wizytą w urzędzie

gminy.

gminy

-wylicza nazwy instytucji realizujących zadań

realizowanych przez władze mojej gminy

x

potrafię ocenić sposób realizacji tych zadań x

opracowuje ankietę badającą jakość realizacji przez

gminę swoich zadań

x

zna adres urzędu gminy i starostwa x

podaję przykłady spraw, które można załatwić w

gminie i starostwie

x

wypełniam prosty formularz urzędowy x

potrafię sformułować kilka praktycznych rad

dotyczących załatwiania spraw urzędowych

x

piszę krótki list oraz podanie do urzędu w

wybranej sprawie

x

Kto rządzi w gminie?

Przed wyborami

samorządowymi.

wymieniam uchwałodawcze i wykonawcze organy

władzy w gminie

x

opisuję sposób wyboru rady gminy i wójta x

wiem, jak zdobywać informacje dotyczące

procedury załatwiania wybranej sprawy

x

wyjaśniam, dlaczego warto kontrolować działania

wybranych przedstawicieli gminy

x

porównuję zakres zadań powiatu i gminy, np. w

kwestii odpowiedzialności za drogi

x x

zna wydziały urzędu gminy i wie, z jaką sprawą,

do którego się udać

x

uzasadniam znaczenie wyborów samorządowych x

potrafię napisać miniprogram wyborczy związany

z potrzebami swojej gminy, powiatu lub

województwa

x

Jedna gmina wiele

problemów Jak rada

wyjaśniam, z czego wynikają konflikty interesów

w gminie

x

gminy podejmuje

decyzje o budżecie?.

wymieniam sposoby za pomocą, których

obywatele mogą wpływać na decyzję władz

lokalnych

x

znam zakres kompetencji poszczególnych komisji x

diagnozuję problem dotyczący mojej gminy oraz

podaję sposoby jego rozwiązania

x

wyjaśniam, co to jest budżet gminy x

wiem, skąd gmina bierze fundusze na realizację

swoich zadań

x

podaję przykłady dochodów i wydatków gminy x

opisuję, jak podejmowane są decyzje w sprawie

budżetu

x

podaję przykłady wykorzystania funduszy unijnych

w mojej gminie

x

wiem, jakie projekty czy działania w gminie są

finansowane przez UE

x

IV. ZASADY DEMOKRACJI

Różne oblicza państwa.

znam źródła władzy państwowej x

wyjaśniam, co to jest państwo i jakie pełni funkcje x

znam formy i typy państw x

porównuję sytuację obywatela w ustroju

demokratycznym z sytuacją obywatela w państwie

totalitarnym i autorytarnym

x

podaję przykłady państw demokratycznych,

totalitarnych i autorytarnych

x

wiem, w którym systemie chciałbym żyć i

dlaczego

x

Demokracja – co to

takiego?

wyjaśniam pojęcie „demokracja” x

wymieniam typy demokracji (bezpośrednia i

przedstawicielska, wyborcza i konstytucyjna) oraz

wskazuję różnice między nimi

x

wskazuję najważniejsze zasady obowiązujące w

demokracji ( pluralizmu, większości i

poszanowania praw mniejszości)

x

wyjaśniam, na czym polegają zasady obowiązujące

w demokracji

x

wiem, czym są prawa człowieka i czemu państwo

demokratyczne nie może się obyć bez ich

przestrzegania

x

rozumiem, co to znaczy dbać o dobro wspólne x

Demokratyczne spory

wymieniam podstawowe wartości demokratyczne x

określam ich znaczenie w życiu jednostki i państwa x

podaję przykłady sytuacji, w których wartości te

stoją ze sobą w sprzeczności

x

wymieniam sposoby rozwiązywania sporów w

demokratycznym państwie

x

podaję przykłady ograniczenia wolności słowa w

państwie demokratycznym

x

formułuję i zestawiam argumenty „za” i „przeciw”

ograniczeniu wolności słowa

x

Krótka historia długiej

drogi

wymieniam zasady demokracji x

omawiam 4 zasady demokracji x

określam historyczny kontekst zasad demokracji x

wskazuję najważniejsze tradycje demokracji

(antycznej, polskiej, amerykańskiej, europejskiej)

x

potrafię krótko scharakteryzować każdą z nich x

Polskie tradycje

demokratyczne.

potrafię wymienić ważne dla rozwoju polskie

demokracji momenty i wydarzenia

x

wymieniam wybrane zasady demokratyczne w

historii Polski i określam kiedy zostały

sformułowane

x

uzasadniam, dlaczego zasady te mogą nadal

obowiązywać we współczesnym państwie

demokratycznym

x

podaję różnicę między demokracją szlachecką a

demokracją parlamentarną

x

Najlepszy ustrój

demokracja.

wymieniam zalety i wady ustroju

demokratycznego

x

oceniam zalety i wady demokracji x

wskazuję na przykładzie Polski przykłady łamania

zasad demokracji (wydarzenie–jaką zasadę

złamano – dlaczego tak sądzisz)

x

formułuję argumenty „za” i „przeciw” w debacie

na temat stanu polskiej demokracji

x

V. AKTYWNOŚĆ OBYWATELSKA

Obywatel, – kto to taki?

Obywatelskie drogi

Polaków.

wyjaśniam, jak człowiek staje się obywatelem w

sensie formalnym (pawo ziemi, prawo krwi,

nadanie obywatelstwa)

x

podaję przykłady uprawnień i obowiązków

wynikających z posiadania polskiego obywatelstwa

x

charakteryzuję-odwołując się do konkretnych

postaci-dobrego obywatela

x

wymieniam najważniejsze cnoty obywatelskie x

wymieniam ważne formy obywatelskich działań z

lat 1918-1989 oraz wskazuję te, które mogą być

wykorzystane przez współczesnych Polaków

x

opisuję cele i zasady wybranej formy

obywatelskiej aktywności

x

uzasadniam znaczenie inicjatyw obywatelskich dla

rozwoju demokracji

x

przygotowuję galerie wielkich obywateli XX

wieku

x

Jak obywatele

uczestniczą w życiu

publicznym?

Stowarzyszenie, czyli

razem raźniej.

wymieniam główne podmioty życia publicznego x

wyjaśniam, dlaczego ważne jest przestrzeganie

zasad etycznych przez poszczególne podmioty

życia publicznego

x

rozpoznaję różne formy uczestnictwa

obywatelskiego w życiu publicznym oraz

charakteryzuję wybraną formę

x

podaję przykłady sytuacji, w których obywatele

wywierają wpływ na decyzję władz lokalnych,

państwowych czy międzynarodowych

x

formułuję argumenty przekonujące do aktywności

publicznej

x

proponuję działania odpowiadające potrzebom

mieszkańców mojej gminy

x

wyjaśniam, co to jest stowarzyszenie i kto je może

założyć

x

uzasadniam w oparciu o przykłady, dlaczego

stowarzyszenia odgrywają wielką rolę

w demokracji

x

wiem, co robią związki zawodowe i po co są x

znam nazwy polskich głównych związków

zawodowych

x

charakteryzuję cele i formy działania związków

zawodowych

x

Marsz na wybory!

Opinia, z którą trzeba

się liczyć

wyjaśniam, kto w Polsce ma prawo wyborcze

(czynne i bierne)

x

wiem, na czym polegają wybory powszechne,

tajne, równe, bezpośrednie

x

wyjaśniam, co to jest kampania wyborcza x

wiem, dlaczego warto brać udział w wyborach x

wyjaśniam, na czym co to jest kampania wyborcza

i jakie są jej cele

x

krytycznie analizuję hasła i plakaty towarzyszące

kampanii wyborczej

x

wiem, czym powinien kierować się obywatel

uczestniczący w wyborach

x

formułuję argumenty zachęcające do udziału w

wyborach

x

wyjaśniam, co to jest opinia publiczna x

wiem, jaką rolę pełni opinia publiczna w państwie

demokratycznym

x

wyliczam czynniki kształtujące opinię publiczną x

przedstawiam sposoby badania opinii publicznej x

odczytuje i interpretuję wyniki wybranego sondażu

opinii publicznej

x

przygotowuję i przeprowadzam w szkole własny

sondaż opinii publicznej

x

Środki masowego

przekazu

wyjaśniam znaczenie mediów w demokracji x

wie, co to jest stronniczość przekazu i jak się przed

nią bronić

x

porównuje konkretne informacje z różnych

mediów

x

wie, co to jest reklama x

wymienia najważniejsze funkcje reklamy x

wskazuję –na przykładach- techniki perswazyjne

stosowane przez twórców reklam

x

omawiam wskazaną gazetę, portal, stację RTV ze

względu na specyfikę przekazu i odbiorców

x

VI. NARÓD I PATRIOTYZM

Naród i państwo

znam definicje naród i państwo x

znam czynniki kształtujące naród x

wyjaśniam, co to dla mnie znaczy być Polakiem x

wskazuję różnice między obywatelstwem a

narodowością

x

wiem, co to jest Polonia oraz wskazuję miejsca jej

największych skupisk

x

podaję przykłady podtrzymywania przez Polonię

więzi z ojczyzna

x

Mniejszości narodowe

wyjaśniam, co to są mniejszości narodowe x

znam 7 największych mniejszości narodowych

w Polsce

x

wymieniam prawa przysługujące mniejszościom

narodowym

podaję przykłady, jak stereotypy utrudniają relacje

między narodami

x

gromadzę i przedstawiam informacje na temat

wybranej mniejszości

x

Co to znaczy być

patriotą?

porównuję, na podstawie więzi odczuwanych przez

siebie, jakie znaczenia mają dla ludzi wielka i mała

ojczyzna

x

wyjaśniam, na czym polega patriotyzm x

podaję przykłady postawy patriotycznej we

współczesnym świecie

x

wskazuję różnicę między postawami: patriotycznej,

nacjonalistycznej i szowinistycznej oraz

kosmopolitycznej

x

uzasadnia, że można być jednocześnie Polakiem,

Europejczykiem i członkiem społeczności

światowej

x

wyjaśniam, jak rozumiem pojęcie małej ojczyzny x

Cień zagłady

porównuje cechy patriotyzmu z cechami

nacjonalizmu i szowinizmu

x

wiem, co to jest holocaust x

wskazuję przykłady skrajnego nacjonalizmu we

współczesnym świecie na przykładzie holocaustu

x

wskazuję konsekwencje skrajnego nacjonalizmu x

Powtórzenie wiadomości.

Podsumowanie pracy na lekcjach wosu w klasie II.

KLASA III część II

Temat Cele operacyjne (w języku ucznia/NACOBEZU)

wymagania edukacyjne konieczne podstawowe rozszerza

jące

dopełnia

jące

wykracza

jące

VII. USTRÓJ DEMOKRTATYCZNY W POLSCE

Rola konstytucji

w państwie.

znam pojęcia: konstytucja, ustawa zasadnicza,

referendum, preambuła, konkordat

x

wyjaśniam, dlaczego konstytucja jest najważniejszym

aktem prawnym

x

wymieniam podstawowe funkcje konstytucji x

znam rok, od którego obowiązuje w Polsce obecna wersja

konstytucji

x

znam datę Konstytucji 3 Maja x

wskazuję obszary życia społecznego, które reguluje

konstytucja

x

wiem, kto uchwala w Polsce konstytucję x

wyjaśniam w jaki sposób można zmienić konstytucję x

potrafi wymienić główne polskie konstytucje. x

wyjaśnia, jakie znaczenie ma preambuła x

umiem korzystać z konstytucji x

Zasady ustroju Polski.

wymieniam najważniejsze zasady ustroju RP x

wyjaśniam, na czym polega suwerenność narodu,

trójpodział władzy, pluralizm

x

podaję przykłady pluralizmu politycznego w Polsce x

Prawo i rządy prawa. Na scenie politycznej.

odróżniam normy prawne od innych rodzajów norm x

wyjaśniam co to jest prawo i do czego służy x

wykazuję, w jaki sposób prawo reguluje działanie

organów władzy

x

wyszukuję prawa i wolności zagwarantowane w

Konstytucji RP

x

podaję przykłady ich działań w życiu codziennym x

wyjaśniam pojęcia: partie polityczne, partie prawicowe

i lewicowe, koalicja, opozycja

x

wiem, jaki jest cel powstawania partii politycznych x

Wymieniam najważniejsze obecne w polskim życiu

politycznym partie

x

odróżniam system dwupartyjny od wielopartyjnego x

podaje przykład państwa, gdzie jest system dwupartyjny i

wielopartyjny

x

na podstawie przekazów medialnych podaję przykłady

patologii obecnych w polskim życiu publicznym

x

wyjaśniam pojęcie korupcji oraz jak można jej

przeciwdziałać

x

wskazuję partie należące do koalicji rządzącej i te, które

pozostają w opozycji.

x

wymieniam liderów partii politycznych x

charakteryzuje partie prawicowe, lewicowe i centrowe x

VIII. PARLAMENT, PREZYDENT, RZĄD I SĄDY

Jak działa parlament?

opisuję zasady wyboru polskiego parlamentu x

wyjaśniam, co oznaczają terminy: wybory powszechne,

bezpośrednie, równe, tajne

x

określam podstawowe kompetencje parlamentu (Sejmu i

Senatu)

x

przedstawiam na przykładzie procedurę uchwalania

ustawy

x

sporządzam notatkę z wybranego fragmentu posiedzenia

parlamentu

x

przygotowuję i przedstawiam krótkie wystąpienie

sejmowe w wybranej sprawie

x

wyjaśniam, co to jest kworum, komisje i kluby

parlamentarne, immunitet poselski

x

potrafię rozróżnić ordynację proporcjonalną

i większościową

x

Prezydent i rząd, czyli władza wykonawcza Polsce.

znam nazwisko aktualnego prezydenta i premiera x

podaję nazwiska wybranych (4) obecnych ministrów i

resorty, którymi kierują

x

podaję nazwiska byłych prezydentów, x

wyjaśniam, jaką funkcję pełnią w polskim systemie

politycznym prezydent i rząd

x

określam, kto wybiera, a kto może odwołać prezydenta i

jakie są jego główne uprawnienia

x

określam, kto desygnuje premiera, kto go zatwierdza oraz

jakie są główne uprawnienia rządu

x

opracowuję informacje dotyczące pracy rządu i działań

urzędującego prezydenta

x

wymieniam systemy sprawowania władzy (parlamentarny,

prezydencki, mieszany, parlamentarno-gabinetowy),

wiem, na czym polegają oraz potrafię wymienić państwo,

w którym dany system panuje

x

Administrować, czyli zarządzać. -

podaję przykłady realizacji zadań przez administrację

rządową x

wyjaśniam, co to jest służba cywilna x

podaję przykłady zasad, którymi powinien kierować się

urzędnik x

wskazuje, jaką funkcję pełni wojewoda i kto go powołuje.

wymienia. najważniejsze zadania administracji rządowej i

terenie województwa

potrafi ę zinterpretować i ocenić decyzję administracyjną x

potrafię sporządzić pisemną skargę na wybraną decyzję

administracyjną x

opisuję zadania administracji rządowej i samorządowej x

Wymierzając

sprawiedliwość.

Wyjaśniam zasadę niezawisłości sędziowskiej x

opisuję strukturę sądów powszechnych w Polsce x

wskazuję dziedziny życia, których dotyczą poszczególne

gałęzi prawa

x

wyjaśniam-na przykładach- czym zajmują się Trybunał

Konstytucyjny i Trybunał Stanu

x

wymieniam przykładowe organy, które kontrolują

działania władz

x

wymieniam zasady obowiązujące w sądownictwie i

omawia je - jawność rozpraw", prawo oskarżonego do

obrony",; domniemania niewinności."

x

przedstawiam działalność najbliższego sądu na podstawie

samodzielnie zebranych informacji

x

IX. POLSKA W ŚWIECIE, POLSKA W EUROPIE Silna Polska w świecie.

znam pojęcia: polityka zagraniczna, ambasador, konsul,

ratyfikacja

x

wyjaśniam, kto prowadzi w państwie polskim politykę

zagraniczną

x

przedstawiam najważniejsze kierunki polskiej polityki

zagranicznej (stosunki z państwami Unii Europejskiej

i Stanami Zjednoczonymi, relacje z sąsiadami)

x

przedstawiam relacje Polski z wybranym państwem na

podstawie samodzielnie zebranych informacji

x

wyjaśniam, czym zajmują się ambasady i konsulaty x

NATO, czyli nasi sojusznicy.

opisuję-na przykładach-jak realizowana jest polityka

obronna Polski

x

wyjaśniam, dlaczego powstało NATO oraz jakie są jego

główne zadania

x

wyjaśniam, jakie znaczenie dla bezpieczeństwa Polski ma

nasz udział w NATO

x

wymieniam główne organy NATO i ich zadania x

opisuję drogę Polski do NATO x

podaję przykłady misji pokojowych i operacji militarnych,

w których biorą udział polscy żołnierze

x

przedstawiam własne stanowisko na temat udziału Polski

w operacjach NATO

x

Wspólna Europa - jak i po co?

wyjaśniam, w jakim celu powstała UE oraz wskazuję jej

współczesne zadania

x

wymieniam etapy integracji europejskiej (traktaty

rzymskie, traktaty z Maastricht, Nicei, Lizbony)

x

przedstawiam najważniejsze ustalenia zawartych w

powyższych traktatach

x

wskazuję na mapie członków Unii Europejskie (starych

i nowych)

x

wyjaśniam, jak w Unii Europejskiej realizowane są zasady

pomocniczości i solidarności

x

uzasadniam swoją opinię na temat jej dalszej integracji i

rozszerzania

x

selekcjonuję informacje z różnych źródeł na temat Unii

Europejskiej

x

Instytucje Unii Europejskiej.

wymieniam najważniejsze organy UE x

krótko opisuję zadania najważniejszych organów UE x

podaję ich siedziby x

wyjaśniam, skąd pochodzą środki finansowe w budżecie

unijnym i na co są przeznaczane

x

znam pojęcia: polityka spójności, euroregion x

wymieniam i charakteryzuje kilka euroregionów,

wyjaśniam po co tworzone są euroregiony

x

wykazuję na przykładach, jak jest realizowana zasada

solidarności w UE

x

wyszukuję informacje na temat korzystania ze środków

unijnych przez polskich obywateli, przedsiębiorstwa i

instytucje

x

Polacy - obywatele Unii podaję datę przystąpienia Polski do UE x

Europejskiej.

wiem, kiedy podpisano traktat akcesyjny x

podaję przykłady korzyści ( 2-3) x

przedstawiam prawa i obowiązki wynikające z posiadania

obywatelstwa Unii Europejskiej

x

omawiam korzyści, jakie niesie ze sobą członkostwo w

Unii Europejskiej, odwołując się do przykładów z

własnego otoczenia i całego kraju,

x

wyszukuję, porządkuję i potrafie zaprezentować

informacje dotyczące korzystania ze środków unijnych

przez polskich obywateli, przedsiębiorców i instytucje

x

analizuje programy edukacyjne Unii x

X. JEDEN ŚWIAT, WIELE PROBLEMÓW

Narody Zjednoczone.

rozwijam skrót ONZ x

rozpoznaję symbol organizacji, x

wymieniam najważniejsze organy ONZ (Zgromadzenie

Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Sekretarz Generalny)

x

przedstawiam cele, metody działania najważniejszych

organów ONZ

x

opisuję-na wybranych przykładach-czym zajmują się

organizacje międzynarodowe działające przy ONZ

x

omawiam udział Polaków w misjach ONZ x

wyjaśniam, kim jest uchodźca oraz charakteryzuję jego

sytuację w Polsce i na świecie

x

oceniam skuteczność ONZ w realizacji założonych celów x Kraje bogate, kraje biedne.

wskazuję-na przykładach- różnice między krajami

globalnego Południa i globalnej Północy

x

wymieniam przyczyny ubóstwa państw x

wymieniam formy pomocy krajom biednym x

wskazuję na mapie kilka krajów zaliczanych do bogatej

Północy i biednego Południa

x

podaję przykłady wzajemnej zależności krajów Północy i

Południa i ich mieszkańców

x

wyjaśniam , na przykładach, na czym polega ich

współzależność

x

wskazuję i uzasadniam działania, które można

podejmować, by poprawić sytuację mieszkańców

globalnego Południa

x

planuję własne działania ( w ramach dostępnych dla

uczniów możliwości) na rzecz pomocy rozwojowej lub

humanitarnej

x

Niespokojny świat.

wymieniam miejsca wybranych konfliktów

międzynarodowych

x

wskazuję na mapie miejsca wybranych konfliktów

międzynarodowych

x

omawiam przyczyny i przebieg wybranego konfliktu

międzynarodowego

x

wskazuję sposoby rozwiązania wybranego konfliktu x

wyjaśniam pojęcie terroryzmu x

podaję i omawiam akty terroryzmu we współczesnym

świecie

x

Globalizacja, czyli nawzajem od siebie zależymy.

wyjaśniam pojęcia: globalna wioska, globalizacji, kultura

masowa

x

wymieniam pozytywne i negatywne skutki globalizacji x

wymienia-na przykładzie codziennego życia- zależności

pomiędzy sobą a światem

x

podaję przykłady codziennych zachowań, które mogą

wpływać na życie innych ludzi oraz losy świata

x

podejmuję i realizuję świadome zobowiązania dotyczące

działania na rzecz innych

x

XI. CZŁOWIEK W GOSPODARCE RYNKOWEJ

Jak działa człowiek przedsiębiorczy?

podaję przykłady potrzeb ekonomicznych oraz wyjaśniam,

jak są one zaspokajane

x

wyjaśniam, czym zajmuje się ekonomia x

omawiam na przykładach cechy i umiejętności człowieka

przedsiębiorczego

x

wymieniam i stosuję we własnym życiu podstawowe

zasady organizacji pracy

x

biorę udział w przedsięwzięciach społecznych, które x

O racjonalnym gospodarowaniu.

wymieniam rodzaje podmiotów gospodarczych x

krótko charakteryzuję podmioty gospodarcze x

omawiam na przykładach zależności pomiędzy

podmiotami gospodarczymi

x

podaję przykłady (także z własnego życia) racjonalnego i

nieracjonalnego gospodarowania zasobami

x

podejmuję racjonalne decyzje dotyczące własnego czasu i

pieniędzy

x

Rynek, czyli w poszukiwaniu równowagi.

wymieniam główne zasady wolnego rynku x

wyjaśniam, na czym polega prawo podaży i popytu x

podaję przykłady czynników, które wpływają na cenę x

gromadzę informacje na temat rynku wybranego produktu

lub usługi

x

W świecie pieniądza.

określam, jakie funkcje pełni pieniądz x

wymieniam i charakteryzuję różne formy pieniądza

funkcjonujące we współczesnym świecie

x

wyjaśniam pojęcia: bank komercyjny, bank centralny,

depozyt, stopa procentowa, kredyt, giełda papierów

wartościowych

x

wymieniam podstawowe operacje prowadzone przez

banki handlowe

x

oceniam korzyści wynikające z usług banku dla

przedsiębiorstw i gospodarstw domowych

x

znajduję i porównuję oferty różnych banków oraz

funduszy inwestycyjnych

x

Gospodarka i wymieniam i krótko charakteryzuję wskaźniki, za pomocą

których mierzy się siłę gospodarki x

państwo. interpretuję dane statystyczne przedstawiające siłę i stan

gospodarczy (PKB, stopa wzrostu gospodarczego, stopa

inflacji)

x

wyjaśniam, skąd państwo bierze pieniądze i na co je

wydaje x

wymieniam podatki obowiązujące w Polsce (PIT;

CIT,VAT)

x

obliczam wysokość podatku PIT na podstawie

konkretnych danych

x

wyjaśniam, co to jest budżet państwa x

XII. EKONOMIA W TWOIM ŻYCIU

Domowa gospodarka, czyli jak ułożyć budżet?

wyjaśniam , co to jest gospodarstwo domowe, skąd

czerpie swoje dochody i jakie ma wydatki

x

opracowuję budżet wybranego gospodarstwa domowego i

przedstawiam możliwe sposoby lokowania budżetowych

nadwyżek oraz radzenia sobie z deficytem

x

Wyjaśniam, jak młodzi ludzie mogą zarządzać własnym

kieszonkowym i innymi zasobami

x

układam budżet jakiegoś młodzieżowego przedsięwzięcia

(wycieczki, koncertu, szkolnych targów)

x

sporządzam procentowy diagram obrazujący, na co

przeznaczam swoje kieszonkowe

x

podaję przykłady nieuczciwych działań wobec

konsumentów i instytucje broniącą praw konsumenta

x

Zakładamy firmę, czyli ABC przedsiębiorstwa.

wyjaśniam, jak można w Polsce założyć i prowadzić

działalność gospodarczą

x

wskazuję różnice między głównymi rodzajami

przedsiębiorstw

x

wskazuję i charakteryzuję główne elementy markietingu x

wyjaśniam znaczenie marketingu z punktu widzenia

działalności gospodarczej oraz konsumenta

x

obliczam wynik finansowy przedsiębiorstwa x

układam biznesplan dla własnej firmy x

Pomyślmy o przyszłości.

wyjaśniam, co należy brać pod uwagę, przy podejmowaniu

decyzji dotyczącej kierunku kształcenia i przyszłego

zawodu

x

wskazuję własne predyspozycje i preferencje x

gromadzę i analizuję informacje na temat własnej ścieżki

edukacyjnej

x

wyjaśniam znaczenie stawiania sobie celów życiowych

oraz stałego doskonalenia

x

Jak znaleźć pracę?

wyjaśniam pojęcia: „siła robocza” i „stopa bezrobocia” x

wskazuję główne przyczyny bezrobocia w swojej

miejscowości, regionie i Polsce oraz oceniam jego skutki

x

wyjaśniam, czym zajmują się urzędy pracy i jak można

korzystać z ich pośrednictwa

x

potrafię zanalizować różne oferty pracy x

określam, jacy pracownicy są najczęściej poszukiwani

przez pracodawców na lokalnym rynku pracy

x

potrafię napisać życiorys i list motywacyjny x

wyciągam wnioski, proponuje formy pomocy osobom

pozbawionym środków do życia,

ocenia formy pomocy oferowane przez państwa

x

O etyce i prawie w gospodarce.

przedstawiam główne zasady etyczne, którymi powinni

się kierować pracodawcy oraz pracownicy i ilustruję

przykładami

x

podaję przykłady „szarej strefy” w gospodarce oraz

omawiam jej skutki dla gospodarki

x

rozpoznaję przypadki piractwa i innych form naruszenia

prawa autorskiego we własnym życiu

x

oceniam skutki korupcji dla gospodarki na wybranych

przykładach

x

Wymagania konieczne (K) – dotyczą zapamiętywania wiadomości, czyli gotowości ucznia do przypomnienia sobie treści podstawowych praw fizyki, podstawowych

wielkości fizycznych, najważniejszych zjawisk fizycznych. Uczeń potrafi rozwiązywać przy pomocy nauczyciela zadania teoretyczne i praktyczne o niewielkim stopniu

trudności. Zdobyte wiadomości i umiejętności są niezbędne do dalszego kontynuowania nauki fizyki i przydatne w życiu codziennym – na ocenę dopuszczającą

Wymagania podstawowe (P) – dotyczą zrozumienia wiadomości. Oznacza to, że uczeń potrafi przy niewielkiej pomocy nauczyciela: wyjaśnić, od czego zależą

podstawowe wielkości fizyczne ( np. gęstość, praca, rezystancja itp.), zna jednostki tych wielkości, zna i potrafi wyjaśnić poznane prawa fizyki, umie je potwierdzić

odpowiednimi, prostymi eksperymentami – na ocenę dostateczną

Wymagania rozszerzające (R) – dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach typowych. Oznacza to opanowanie przez ucznia umiejętności praktycznego

posługiwania się wiadomościami, które są pogłębione i rozszerzone w stosunku do wymagań podstawowych (np. obliczanie wartości wielkości fizycznej według wzoru),

uczeń potrafi samodzielnie rozwiązać typowe zadania teoretyczne i praktyczne, korzystając przy tym ze słowników, tablic i innych pomocy naukowych – na ocenę dobrą

Wymagania dopełniające (D) – dotyczą stosowania wiadomości i umiejętności w sytuacjach problemowych (np. szczegółowa analiza procesów fizycznych), w

projektowaniu i wykonywaniu doświadczeń potwierdzających prawa fizyczne, rozwiązywaniu złożonych zadań rachunkowych (wyprowadzanie wzorów analiza wykresów)

oraz przedstawionych wiadomości ponadprogramowych związanych tematycznie z treściami nauczania – na ocenę bardzo dobrą

Wymagania wykraczajace (W)-dotyczą treści wykraczających poza program w danej klasie, stanowiące efekt samodzielnej pracy ucznia, wynikające z indywidualnych

zainteresowań, wymagające zastosowania rozwiązań nietypowych – na ocenę celującą

Uczeń oprócz ocen cząstkowych oznaczonych cyfrą uczeń może otrzymać plusy i minusy za aktywność na lekcji.

Liczba plusów i minusów wymagana do wystawienia oceny za aktywność - 4 plusy- bdb, 3 plusy i 1 minus-db, 2 plusy i 2 minusy-dst, 1 plus i 3 minusy- dop, 4 minusy-ndst.

Wiedza o społeczeństwie jest specyficznym przedmiotem ze względu na bezpośredni związek treści lekcji z codziennym życiem oraz ze względu na interdyscyplinarny

charakter. Sprawdzenie przydatności pozyskiwanej wiedzy i umiejętności następuje często natychmiast. Dlatego też na bieżące oceny składa się przede wszystkim ocenianie

aktywności ucznia na lekcji przejawiające się gotowością do udziału w zajęciach (uczestnictwo w dyskusji, stawianie pytań, udzielanie odpowiedzi, formułowanie problemów

do dyskusji, wyciąganie i formułowanie wniosków, wyrażanie własnych poglądów, argumentowanie swoich przekonań, posługiwanie się podręcznikiem, aktami prawnymi i

innymi źródłami wiedzy), udział w imprezach na terenie szkoły, reprezentowanie szkoły na konkursach międzyszkolnych, wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie

się z obowiązków.

Kryteria

oceny Postawa Wiedza Umiejętności

CELUJĄCY Żywo zainteresowany tym, co się dzieje w Polsce i na

świecie. Dąży do osiągania wyższych celów. Podejmuje się

samodzielnego rozwiązywania problemów. Angażuje się w

zdobywanie wiedzy wykraczającej poza wyznaczony zakres

w celu zdobycia szerszych informacji w studiowanych

dziedzinach. Wykazuje własną inicjatywę. Podejmuje się z

własnej woli różnych zadań.

Posiada dużo wiadomości wykraczający poza

program nauczania. Rozumie istotę faktów,

wydarzeń i zjawisk. Właściwie rozpoznaje i

definiuje sytuacje wymagające podjęcia decyzji.

Rozumie związki zachodzące między tym co się

dzieje w Polsce i na świecie.

Umiejętnie wykorzystuje wiedzę przy realizacji samodzielnych

zadań. Samodzielnie korzysta ze źródeł pozaszkolnych.

Stosuje uzyskane informacje do analizy rzeczywistości.

Niekonwencjonalnie rozwiązuje problemy. Umie abstrahować.

Broni własnych poglądów.

BARDZO

DOBRY Zawsze starannie wykonuje prace. Prace są przemyślane,

staranne i sprawdzone. Konsekwentnie stara się podnieść

poziom swojej pracy. Pomaga innym. Składa prace w

ustalonym terminie. Jest autentycznie zainteresowany tym co

się dzieje w ramach zajęć. Nie odmawia wykonania

dodatkowych zadań. Uczestniczy w dyskusjach

i prezentacjach.

Zna i rozumie pojęcia. Potrafi je wyjaśnić,

kojarzyć i zastosować w odpowiednim

kontekście. Rozumie związki między faktami

i informacjami z różnych dziedzin życia

społecznego.

Umie uogólniać i syntezować. Swobodnie i twórczo

wypowiada się. Umie zinterpretować informacje. Jest

pomysłowy. Umie określić wartości i cele, które należy

uwzględnić przy rozwiązywaniu problemów. Ocenia strategie i

efekty rozwiązywania problemu. Umiejętnie poddaje selekcji

informacje. Hierarchizuje wartości I cele.

DOBRY Chętnie realizuje cudze pomysły. Czasem wykazuje własną

inicjatywę. Nie uchyla się odpowiedzialności za pracę

indywidualną i grupową. Przystępuje do zajęć bez

napominania ze strony nauczyciela. Angażuje się w pracę na

lekcji. Konsekwentnie wykonuje zadaną pracę. Docenia

wkład innych w pracę grupową. Trzyma się ustalonych

procedur i norm. Zawsze przygotowuje się do zajęć.

Trafnie definiuje problemy. Potrafi wyjaśnić

przyczyny różnych zjawisk. Rozumie zależności

zachodzące między jednostką a społeczeństwem.

Umie określić wady i zalety rozwiązań danego problemu.

Uzasadnia swoje poglądy. Dobrze organizuje pracę. Poprawnie

posługuje się pojęciami i terminami. Używa właściwego

języka w zależności od tematu formy wypowiedzi. Umiejętnie

formułuje argumenty. Umie korzystać z tekstu źródłowego.

Odróżnia opinie od faktów.

DOSTATEC

ZNY Nie przeszkadza innym w pracy. Dostosowuje się do zadań

grupowych. Bez zapału przystępuje do działań.

Pamięta podstawowe pojęcia i terminy, lecz ma

trudności w odniesieniu ich do rzeczywistości.

Łączy proste fakty i wyciąga z tego wnioski. Nie zawsze

potrafi uzasadnić swoją wypowiedź. Umie dostosować się do

pracy w grupie. Samodzielnie wykonuje proste zadania. Umie

uporządkować informacje.

DOPUSZCZ

AJĄCY Wykonuje minimum w ramach przydzielonych zadań.

Włącza się do pracy pod bezpośrednim nadzorem

nauczyciela. Wymaga ciągłego nadzoru nauczyciela przy

wykonywaniu pracy.

Nie orientuje się w poruszanych zagadnieniach.

Myli podstawowe pojęcia i terminy. Nie rozumie

podstawowych zjawisk życia społecznego.

Za pomocą innych wykonuje proste zadania. Udziela

zdawkowych odpowiedzi przy pomocy nauczyciela. Nie

potrafi sformułować samodzielnie jasnej wypowiedzi na dany

temat. Umie powtórzyć to, co usłyszał. Nie wyciąga

wniosków. Trudno mu się dostosować do pracy w grupie.

NIEDOSTA

TECZNY Odmawia wykonywania przydzielonych zadań.

Dezorganizuje pracę innych. Nie angażuje się w pracę.

Nie rozumie poleceń. Nie zna podstawowych

pojęć.

Nawet przy pomocy nauczyciela nie potrafi wypowiedzieć się

na dany temat. Nie jest w stanie wykonać prostego zadania

nawet przy pomocy nauczyciela.

Dostosowanie wymagań do indywidulnych potrzeb i możliwości psychofizycznych uczniów posiadających opinię poradni pedagogiczno-psychologicznej

Dostosowanie polega na modyfikacji procesu edukacyjnego, umożliwiającej uczniom sprostanie wymaganiom szkolnym.

Dostosowanie wymagań:

dotyczy głównie form i metod pracy z uczniem, zdecydowanie rzadziej treści nauczania,

nie oznacza pomijania haseł programowych, tylko realizowanie ich na poziomie wymagań koniecznych lub podstawowych,

zakres wiedzy jest zgodny z podstawą programową a zdobyte umiejętności dają szansę uczniowi na sprostanie wymaganiom kolejnego etapu edukacyjnego.

Obszary dostosowania obejmują:

warunki procesu edukacyjnego tj zasady, metody, formy, środki dydaktyczne,

zewnętrzną organizację nauczania (np. posadzenie ucznia słabosłyszącego w pierwszejławce),

warunki sprawdzania poziomu wiedzy i umiejętności (metody i formy sprawdzania i kryteria oceniania-obniżenie punktacji o 5%).

Sposoby i formy dostosowania wymagań edukacyjnych

częste odwoływanie się do konkretu ( np. graficzne przedstawianie treści zadań ), szerokie stosowanie zasady poglądowości

omawianie niewielkich partii materiału i o mniejszym stopni trudności ( pamiętając, że obniżenie wymagań nie może zejść poniżej podstawy programowej)

podawanie poleceń w prostszej formie ( dzielenie złożonych treści na proste, bardziej zrozumiałe części)

wydłużanie czasu na wykonanie zadania

podchodzenie do dziecka w trakcie samodzielnej pracy w razie potrzeby udzielenie pomocy, wyjaśnień, mobilizowanie do wysiłku i ukończenia zadania

zadawanie do domu tyle, ile dziecko jest w stanie samodzielnie wykonać

potrzeba większej ilości czasu i powtórzeń dla przyswojenia danej partii materiału.

Ocenianie przedmiotowe jest załącznikiem do WSO szkoły.