Ocena unijnej polityki klimatyczno energetycznej oraz...

Projekt:

Opracowanie analiz, materiałów merytorycznych i koncepcji działań mających

na celu poprawę warunków rozwoju elektroenergetyki polskiej poprzez

modyfikację unijnej polityki energetyczno–klimatycznej lub ograniczenie jej

negatywnego wpływu na Polskę

Ocena unijnej polityki klimatyczno –

energetycznej oraz propozycje jej modyfikacji

SYNTEZA

Wersja z dn. 16.10.2012

Pracę wykonała firma Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o.o.

na zlecenie TAURON Wytwarzanie SA oraz PGE Górnictwo i Energetyka Konwencjonalna SA

Warszawa, październik 2012

http://www.kig.pl/

Ocena unijnej polityki klimatyczno-energetycznej oraz propozycje jej modyfikacji – SYNTEZA

Badania Systemowe „EnergSys” Sp. z o.o. 1

Spis treści

1. CEL I ZAKRES PRACY.................................................................................................................................. 2

2. UNIJNA POLITYKA KLIMATYCZNA ........................................................................................................ 2

2.1. ISTOTA UNIJNEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ I JEJ ZAGROŻEŃ DLA POLSKI ....................................................... 2

2.2. NAJWAŻNIEJSZE ELEMENTY UNIJNEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ .................................................................... 4

2.3. DOTYCHCZASOWE KOSZTY WDRAŻANIA W POLSCE ...................................................................................... 4

3. PRZEWIDYWANE SKUTKI UNIJNEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ .................................................. 5

3.1. SKUTKI DLA POLSKI WG ANALIZ KIG ........................................................................................................... 5

3.2. SKUTKI DLA POLSKI WG ANALIZ KE ............................................................................................................. 6

3.2.1. Porównanie skutków makroekonomicznych dla Polski i innych krajów UE ................................. 7

3.2.2. Koszty bezpośrednie i skuteczność mechanizmów kompensacyjnych ........................................... 7

3.3. SKUTKI ZAOSTRZONEJ POLITYKI KLIMATYCZNEJ DLA CAŁEJ UE .................................................................. 9

3.3.1. Wpływ na PKB i zatrudnienie ..................................................................................................... 10

3.3.2. Koszty energii dla gospodarki i gospodarstw domowych w UE ................................................ 10

3.3.3. Wzrost nakładów inwestycyjnych ................................................................................................ 12

3.4. TRUDNO WYMIERNE ASPEKTY OCENY POLITYKI UNIJNEJ ............................................................................ 12

3.4.1. Koszty zewnętrzne, miejsca pracy, innowacyjność ..................................................................... 12

3.4.2. Wnioski wynikające z analizy oszacowań kosztów zewnętrznych produkcji energii ................... 14

3.4.3. Mapa jakościowa skutków polityki klimatycznej ......................................................................... 16

4. OCENA PROCESU KREOWANIA I WDRAŻANIA POLITYKI KLIMATYCZNEJ .......................... 16

4.1. KRYTYCZNE UWAGI DOTYCZĄCE KONCEPCJI STRATEGICZNEJ .................................................................... 17

4.2. ZMIANY WPŁYWAJĄCE NA OCENĘ ZASADNOŚCI POLITYKI UNIJNEJ ............................................................. 18

4.2.1. Zmiany sytuacji światowej .......................................................................................................... 18

4.2.2. Zmiana sytuacji w UE ................................................................................................................. 19

4.2.3. Konsekwencje zmian zewnętrznych i wewnętrznych ................................................................... 19

4.3. KRYTYCZNE UWAGI DOTYCZĄCE SPOSOBU PROJEKTOWANIA I WDRAŻANIA UNIJNEJ POLITYKI

KLIMATYCZNEJ .................................................................................................................................................. 20

4.3.1. Jakość projektowanych rozwiązań systemowych ........................................................................ 20

4.3.2. Sposób wdrażania ....................................................................................................................... 21

4.3.3. Sposób komunikowania ............................................................................................................... 22

4.3.4. Poważne błędy przy wykonaniu analiz do opracowania Energy Roadmap 2050 ....................... 22

4.3.5. Podsumowanie oceny .................................................................................................................. 23

5. PROPOZYCJE MODYFIKACJI POLITYKI UNIJNEJ ........................................................................... 24

5.1. ZAŁOŻENIA I WYTYCZNE PRZYJĘTE PRZY OPRACOWANIU PROPOZYCJI MODYFIKACJI ZMIAN ...................... 24

5.1.1. Podstawowe zasady (pryncypia) ................................................................................................. 24

5.1.2. Cele i dążenia Polski oraz innych krajów UE dotyczące polityki klimatycznej ......................... 25

5.1.3. Stwierdzenia i wytyczne do opracowania propozycji zmian ...................................................... 28

5.2. WARIANTOWE PROPOZYCJE MODYFIKACJI POLITYKI UNIJNEJ ..................................................................... 29

5.2.1. Kluczowe elementy realizacyjne proponowanych wariantów ..................................................... 31

5.2.2. Efekty proponowanych zmian ..................................................................................................... 36

5.2.3. Sugestie dotyczące dalszych działań ........................................................................................... 38

6. WNIOSKI ........................................................................................................................................................ 38



1. Cel i zakres pracy Celem niniejszej pracy było poszerzenie dotychczasowych analiz, które koncentrowały się na

liczbowej ocenie skutków polityki klimatycznej dla Polski, o następujące zagadnienia:

analizę dokumentów KE dotyczących polityki klimatycznej - pod kątem jakości

prezentowanych strategii, ich uzasadnień, spójności, powiązań z innymi dokumentami;

analizę ocen KE dotyczących skutków dla UE i dla Polski wynikających z wdrażania

kolejnych celów polityki klimatycznej oraz porównanie skutków dla Polski i dla średniej

UE;

analizę zagadnień: kosztów zewnętrznych, tzw. zielonych miejsc pracy i innowacyjności,

które są często podnoszone dla uzasadnienia polityki klimatycznej.

W wyniku tych prac dokonana została kompleksowa ocena unijnej polityki energetyczno–

klimatycznej, obejmująca nie tylko przewidywane jej skutki, ale także ocenę procesu

kreowania i wdrażania strategii niskoemisyjnej. Ze względu na krytyczną ocenę, praca objęła

także opracowanie propozycji modyfikacji unijnej polityki klimatycznej. Propozycje te zostały

oparte na wynikach analiz własnych, Komisji Europejskiej oraz projektów badawczych, które

zajmowały się oceną różnych aspektów unijnej polityki klimatycznej.

2. Unijna polityka klimatyczna

2.1. Istota unijnej polityki klimatycznej i jej zagrożeń dla Polski

Podstawy unijnej polityki klimatycznej

Unijna polityka klimatyczna ulega zmianom i w coraz większym stopniu wpływa na

energetykę i całą gospodarkę w UE i w Polsce. W roku 2004 utworzono unijny system

handlu emisjami (EU ETS), w roku 2008 rozpoczęto wdrażanie Pakietu energetyczno–

klimatycznego, który zmierza do uzyskania do 2020 roku 20% redukcji emisji gazów

cieplarnianych, 20% udział energii produkowanej ze źródeł odnawialnych oraz 20%

oszczędności zużycia energii.

Unijna polityka klimatyczna w kontekście międzynarodowym

Unijny system handlu emisjami został utworzony w celu wywiązania się krajów unijnych z

zobowiązań wynikających z Protokołu z Kioto. Jednak Protokół ten obowiązuje jedynie do

roku 2012, a dotychczasowe negocjacje międzynarodowe dotyczące nowego porozumienia

nie przyniosły sukcesu. Ostatnia w tej sprawie konferencja w Durbanie przyniosła jedynie

ustalenie, że dalsze rozmowy odnośnie redukcji emisji w skali międzynarodowej dotyczyć

będą okresu po roku 2020. Liczne analizy pokazują, że prowadzenie działań mających na



celu redukcję emisji gazów cieplarnianych jedynie przez część krajów jest nieskuteczne,

a może nawet zwiększać emisje w skali świata. Na podstawie takiego rozumowania Kanada

już po konferencji w Durbanie ogłosiła wyjście z protokołu z Kioto.

Działania UE w kierunku dalszego zaostrzenia polityki klimatycznej

Mimo braku międzynarodowych podstaw prawnych oraz nieskuteczności unijnych działań

Komisja Europejska nadal popiera politykę redukcji emisji gazów cieplarnianych i

przedstawia propozycje jej dalszego, drastycznego zaostrzenia.

Od marca 2011 roku pojawiły się trzy pakiety dokumentów unijnych, które przedstawiają

propozycje dalszego zaostrzenia celów redukcji emisji gazów cieplarnianych w UE. Dwa

pierwsze: tzw. Mapa 20501 i Energy Roadmap 20502 przedstawiają propozycje ustanowienia

celu 80% redukcji emisji gazów cieplarnianych do roku 2050 wraz z oceną skutków. Z kolei

opracowanie ze stycznia 20123 wspiera propozycje dot. zwiększenia redukcji emisji w roku

2020 z obecnych 20% do poziomu 30%, spójnego z celami z Mapy 2050.

Pomimo dwukrotnego polskiego weta nowe, zaostrzone cele polityki klimatycznej są nadal

silnie forsowana przez liczne środowiska polityczne i biznesowe w Unii Europejskiej.

Najbardziej dobitnym tego wyrazem jest zapowiedź unijnej Komisarz ds. Klimatu Connie

Hedegaard obejścia polskiego weta.

Zróżnicowane skutki gospodarcze unijnej polityki klimatycznej

Widoczny brak skuteczności unijnej polityki w aspekcie ochrony klimatu skłania do

poszukiwania innych uzasadnień tej polityki. Obecnie coraz częściej, również na forum

unijnym wskazuje się na gospodarcze korzyści tej polityki. Korzyści tych poszukuje się m.in.

w rozwoju wykorzystania lokalnych źródeł energetycznych (głównie odnawialnych), rozwoju

produkcji przemysłowej pracującej na potrzeby energetyki niskoemisyjnej oraz ograniczeniu

zużycia importu paliw. Problem polega na tym, że w aspekcie gospodarczym jedynie

niektóre kraje mogą uzyskać wspomniane korzyści, np. Niemcy – poprzez rozwój produkcji

na rzecz energetyki odnawialnej, Francja – zwiększone zamówienia dla sektora energetyki

jądrowej, Hiszpania, czy Dania – wykorzystanie dobrych warunków wiatrowych do produkcji

energii elektrycznej oraz rozwój produkcji siłowni wiatrowych. Polska na takiej polityce traci,

gdyż rozwój produkcji w elektrowniach wiatrowych czy jądrowych oznacza zwiększony import

urządzeń i usług. Z powodu dużej roli węgla i energochłonnego przemysłu w polskiej

gospodarce, a także znacząco niższego od średniej unijnej poziomu PKB na mieszkańca

skutki polityki klimatycznej będą dla naszego kraju ogromne.

1 KOM (2011) 112: Plan działania prowadzący do przejścia na konkurencyjną gospodarkę niskoemisyjną do

2050r. Bruksela, 8.03.2011. 2 COM (2011) 885/2 Energy Roadmap 2050. December 2011.

3 SWD(2012) 5 final: Analysis of options beyond 20% GHG emission reductions: Member State results. Brussels, 1.2.2012. Commission Staff Working Paper.



2.2. Najważniejsze elementy unijnej polityki klimatycznej

Do najważniejszych instrumentów realizacji polityki klimatyczne należą:

System handlu emisjami (EU ETS)

Obligatoryjne cele rozwoju OZE

Regulacje prawne dot. efektywności energetycznej

Limity krajowe dla sektora Non ETS (emisje poza systemem ETS)

Wymagania technologiczne - CCS ready (CCS – instalacje wychwytu i składowania CO2)

Proponowany: podatek węglowy (Non ETS).

Stosowaniu wymienionych instrumentów towarzyszą działania z zakresu instrumentów

finansowych: subsydia na badania, subsydia inwestycyjne na preferowane projekty,

zwolnienia z podatku – np. w przypadku biopaliw.

Aktualna polityka unijna wspiera doskonalenie, rozwój produkcji i zastosowań następujących

grup technologii:

Technologie wykorzystania odnawialnych zasobów energii (OZE), w tym energetyka

wiatrowa, słoneczna, energetyczne wykorzystanie biomasy i biogazu,

Szersze wykorzystanie biopaliw (w formie biokomponentów dodawanych do paliw),

Technologie CCS (Carbon Capture and Storage),

Transport elektryczny,

Sieci inteligentne (smart grid),

Efektywność energetyczna (różne dziedziny).

Polityka klimatyczna korzystnie wpływa także na pozycję konkurencyjną energetyki jądrowej,

która nie emituje CO2 i nie jest obciążona kosztami tych emisji.

2.3. Dotychczasowe koszty wdrażania w Polsce

Możliwe do policzenia koszty wdrażania polityki klimatycznej w Polsce dotyczą głównie

energetyki odnawialnej. Rozwój produkcji energii elektrycznej z OZE wraz z produkcją

biopaliw kosztuje odbiorców energii już obecnie ok. 4-5 mld zł rocznie. Na koszt ten składa

się ponad 3 mld zł rocznie dopłacanych za pośrednictwem systemu zielonych certyfikatów do



produkcji energii elektrycznej z OZE, 250 mln zł rocznie ulg podatkowych dla tej produkcji a

także ok. 1 mld zł rocznie utraty podatku akcyzowego w wyniku produkcji biopaliw.

Tablica 3. Koszty świadectw pochodzenia energii w energetyce zawodowej w Polsce w latach 2007-2010

Rok 2007 2008 2009 2010

mln PLN mln PLN mln PLN mln PLN

Zielone certyfikaty (OZE) 953 1 787 2 356 3 120

Mała kogeneracja 48 350 410 446

Pozostałe źródła świadectw4 149 372 427 547

Umorzenia świadectw 916 1 840 2 573 3 291

Wniesione opłaty zastępcze 233 669 621 823

Razem koszt systemu certyfikacji 1 150 2 508 3 194 4 113

Źródło: Obliczenia własne na podstawie danych z roczników 2008 i 2010 Statystyki Elektroenergetyki. GUS

Dla porównania warto podać, że na utrzymanie i remonty wszystkich dróg w Polsce potrzeba

3 - 4 mld zł rocznie.

Koszty wsparcia rozwoju OZE rosną z roku na rok, zgodnie z wynikami analiz wykonanych w

raporcie dla KIG. Zgodnie z tymi wyliczeniami, realizacja celu 20% OZE w roku 2020

kosztować będzie drugie tyle.

3. Przewidywane skutki unijnej polityki klimatycznej

3.1. Skutki dla Polski wg analiz KIG

Wykonana ocena skutków unijnej polityki klimatycznej dla Polski sięga roku 2050 i

przedstawia długoterminowe skutki wprowadzenia w życie Pakietu klimatyczno-

energetycznego a także celów 80% redukcji emisji gazów cieplarnianych proponowanych w

Mapie 2050. Ocena została wykonana w kompleksowy sposób, obejmując:

skutki dla systemu energetycznego kraju (wzrost nakładów inwestycyjnych, kosztów

wytwarzania, kosztów zakupu uprawnień emisyjnych);

wpływ na tempo rozwoju gospodarczego kraju;

skutki dla gospodarstw domowych (wydatki na paliwa i energię, udział kosztów energii w

budżetach gospodarstw domowych);

skutki dla przemysłu (wzrost kosztów wytwarzania, spadek rentowności produkcji).

4 Kogeneracja i współspalanie biomasy w dużych obiektach energetycznych



Obliczenia przeprowadzono w oparciu o zaktualizowane dane, dotyczących m.in. możliwego

tempa i kosztów wdrażania technologii wychwytu i składowania CO2 oraz przy zachowaniu

zgodności kluczowych założeń z założeniami przyjętymi w analizach Komisji Europejskiej.

Przeprowadzone analizy wykazały ogromną skalę zagrożeń jakie niesie dla Polski

wprowadzenie w UE polityki dekarbonizacji. Wśród najważniejszych skutków wymienić

należy:

1) Wzrost nakładów inwestycyjnych w energetyce o 330 – 360 mld zł w okresie do roku

2050;

2) Wzrost kosztów wytwarzania energii o 12 - 30 mld zł rocznie w okresie 2030 – 2050;

3) Wzrost kosztów zakupu uprawnień emisyjnych od 11 mld zł w roku 2020 do 40-67 mld zł

rocznie w latach 2030 – 2050;

4) Prawie trzykrotny wzrost hurtowych cen energii elektrycznej i ponad trzykrotny

wzrost cen ciepła sieciowego w okresie 2010 – 2050 (około dwukrotnie wyższy niż w

scenariuszach bez polityki klimatycznej);

5) Spadek PKB o 5% do roku 2020 i 10-12% w latach 2030 – 2050 w porównaniu do

scenariuszy bez polityki klimatycznej;

6) Wzrost udziału kosztów energii w budżetach co najmniej połowy gospodarstw

domowych z poziomu 12% do 14-15% w całym okresie do 2050 roku.

7) Zagrożenie rentowności produkcji 10 działów przemysłu zatrudniających 800 tys.

pracowników i wytwarzających 70 mld zł wartości dodanej.

3.2. Skutki dla Polski wg analiz KE

Prezentowane przez Komisję Europejską opracowania dot. skutków redukcji 80% gazów

cieplarnianych (Mapa 2050, Energy Roadmap 2050) zawierają ocenę skutków dla całej UE.

Oceny dla poszczególnych krajów można znaleźć jedynie w opublikowanych analizach

oceniających skutki Pakietu klimatyczno–energetycznego oraz w propozycji zaostrzenia celu

redukcji emisji w roku 2020 z 20% na 30%5.

Oceny te sięgają jedynie roku 2020, dlatego są niepełne, gdyż wg analiz wykonanych dla

Polski skutki polityki klimatycznej pojawiają się z opóźnieniem i trwają przez dziesiątki lat.

Wspomniane opracowanie KE dostarcza jednak wartościowych informacji pomagających

zweryfikować i uzupełnić wyniki analiz krajowych.

Na podstawie wyników opracowań KE można sformułować następujące kluczowe wnioski

dotyczące skutków dla Polski w porównaniu z innymi krajami:

5 EUROPEAN COMMISSION: Analysis of options beyond 20% GHG emission reductions: Member State results.

Brussels, 1.2.2012. Commission Staff Working Paper. SWD(2012) 5 final



1. Analiza skutków makroekonomicznych6 (wpływ polityki klimatycznej na PKB) w

opracowaniu KE pokazuje, że wdrożenie polityki klimatycznej będzie miało negatywny

wpływ na rozwój gospodarczy w całej UE, a spadek PKB w Polsce będzie ok. 3-4 krotnie

większy niż średnio w UE.

2. Koszty bezpośrednie wdrażania polityki klimatycznej (liczone jako wzrost kosztów

energetycznych) będą w Polsce około dwukrotnie wyższe niż w przypadku innych krajów

unijnych, a mechanizmy redystrybucyjne, które miały wyrównywać koszty wdrożenia tej

polityki zupełnie nie zadziałały w przypadku Polski.

Poniżej przedstawiono najważniejsze dane potwierdzające te wnioski.

3.2.1. Porównanie skutków makroekonomicznych dla Polski i innych krajów UE

Wyniki zamieszczone w ocenie skutków Pakietu klimatyczno–energetycznego potwierdzają

znacząco wyższe skutki dla gospodarki Polski, niż średnio dla UE. Porównanie skutków

makroekonomicznych wskazuje, że wdrożenie Pakietu klimatycznego spowoduje w Polsce

spadek PKB, prywatnej konsumpcji i zatrudnienia czterokrotnie większy niż średnio w

krajach UE7. Interesujące, że te różnice utrzymują się niemal we wszystkich rozpatrywanych

wariantach implementacji polityki klimatycznej.

Głównym mechanizmem negatywnie oddziałującym na rozwój gospodarczy w Polsce jest

wzrost cen energii, która jest jednym z głównych czynników produkcji. Polska, ze względu na

duży udział węgla w strukturze paliw, narażona jest na duży wzrost cen energii, a ze względu

na relatywnie duży udział energochłonnych gałęzi przemysłu skutki wzrostu cen będą

pogarszać konkurencyjność znacznej części gospodarki

3.2.2. Koszty bezpośrednie i skuteczność mechanizmów kompensacyjnych

W ocenach skutków Pakietu klimatycznego i propozycji zaostrzenia celów do roku 2020,

przedstawione zostały koszty bezpośrednie wdrożenia proponowanych rozwiązań dla całej

UE oraz dla pojedynczych krajów. Są one liczone jako wzrost kosztów zaspokojenia potrzeb

energetycznych (koszty systemu energetycznego) bez kosztu zakupu uprawnień do emisji.

Oceny Komisji Europejskiej z 2008 roku

Z oceny skutków wdrożenia pakietu klimatycznego wynika, że koszty bezpośrednie dla

Polski w przeliczeniu na PKB są ok. dwukrotnie wyższe niż średnia UE (por. tabl.1, opcja 1).

Ze względu na znaczne różnice w kosztach pomiędzy krajami, w Pakiecie Klimatycznym

przewidziano trzy mechanizmy kompensacyjne:

6 Skutki te są dotyczą całej gospodarki i są głównie efektem wzrostu cen energii wynikających z polityki

klimatycznej

7 Por.: SEC(2008) 85, VOL. II Annex to the Impact Assessment Table 8, str. 53



Nierównomierny rozdział puli uprawnień emisyjnych do sprzedaży przez

poszczególne kraje,

Podział limitów w sektorach Non ETS,

Wprowadzenie międzynarodowego unijnego mechanizmu handlu certyfikatami

pochodzenia energii z OZE, wraz z odpowiednim podziałem celów w zakresie OZE.

W ocenie skutków wdrożenia Pakietu klimatycznego przedstawione zostały bardzo

optymistyczne oszacowania korzyści dla Polski z wdrożenia wymienionych mechanizmów

kompensacyjnych (por. tabl. 1).

Tablica 1. Bezpośrednie koszty wdrożenia Pakietu klimatyczno- energetycznego w 2020 roku, bez mechanizmów kompensacyjnych oraz z ich uwzględnieniem w [% PKB] wg opracowań KE

Opcja odniesienia bazująca na efektywności kosztowej

Redystrybucja celów nieobjętych EU ETS, brak CDM

Redystrybucja celów nieobjętych EU ETS, brak CDM

+ częściowa redystrybucja praw do sprzedaży przydziałów emisji w drodze licytacji w EU ETS

Redystrybucja celów nieobjętych EU ETS


+ przy CDM

Redystrybucja celów nieobjętych EU ETS


+ przy CDM

+ Redystrybucja celów RES i pełen

Opcja 1 Opcja 2 Opcja 3 Opcja 4 Opcja 5

EU-27 0,58 0,61 0,61 0,45 0,45

Polska 1,24 0,48 0,32 0,38 0,02

Źródło: SEC (2008) 85, Tabela II str. 43

Według tych danych mechanizmy dystrybucyjne miały niemal do zera ograniczyć

bezpośrednie koszty wdrożenia Pakietu klimatycznego dla Polski (por. tabl. 1 - Opcja 5).

Oceny Komisji Europejskiej z 2012 roku

Ocenę kosztów bezpośrednich i skuteczności mechanizmów redystrybucyjnych przedstawia

także opracowanie KE z 2012 roku, stanowiące uzupełnienie do propozycji zaostrzenia celu

redukcji emisji w roku 2020. Najważniejsze wyniki przedstawiono w tabl. 2.

Przytoczone wyniki wskazują, że w przypadku Polski mechanizmy kompensacyjne

praktycznie nie działają. Mają one zerowy efekt w scenariuszu wdrożenia pakietu

klimatycznego i jedynie niewielki efekt w scenariuszu zaostrzonych celów redukcji.

W efekcie, względne obciążenia Polski kosztami polityki klimatycznej, nawet po

uwzględnieniu mechanizmów dystrybucyjnych, są wg wyników KE zdecydowanie wyższe

niż średnio w innych krajach.



Tablica 2. Dodatkowe koszty systemowe, w tym z uwzględnieniem wpływu mechanizmów dystrybucyjnych z tytułu osiągnięcia celów redukcyjnych w roku 2020

Scenariusz/ kraje Koszty systemowe

Koszty systemowe z uwzględnieniem wpływu

mechanizmów dystrybucyjnych

mld EUR’08 % PKB 2020 mld EUR’08 % PKB 2020

Pakiet klimatyczno–energetyczny (20% redukcji w 2020 r.)

EU 41,8 0,28% 42,1 0,28%

w tym:

- Kraje z wyższej grupy dochodowej* 37,3 0,27% 39,1 0,29%

- Kraje z niższej grupy dochodowej** 4,5 0,35% 3,0 0,23%

w tym: - Polska 2,2 0,52% 2,2 0,52%

Zaostrzone cele redukcji emisji (30% redukcji w 2020 r.)

EU 67,0 0,45% 75,0 0,50%

w tym:

- Kraje z wyższej grupy dochodowej* 59,3 0,43% 71,4 0,52%

- Kraje z niższej grupy dochodowej** 7,7 0,60% 3.6 0,29%

w tym: - Polska 3,3 0,76% 3,2 0,69%

* AT, BE, CY, DK, FI, FR, DE, EL, IE, IT, LU, NL, ES, SE, UK

** BG, RO, LV, LT, PL, SK, EE, HU, CZ, MT, SI, PT

Źródło: SWD (2012) 5, Tab. 5 i 6, str. 21-23

W obecnie realizowanym scenariuszu Reference, koszty bezpośrednie są w Polsce ok.

dwukrotnie wyższe od średniego obciążenia dla obu wyróżnionych grup krajów (0,52% w

przypadku Polski - wobec średnich wartości 0,29% i 0,23% odpowiednio dla krajów

bogatszych i biedniejszych).

Wyniki analiz Komisji z 2012 roku dobitnie pokazują, że optymistyczne założenia odnośnie

efektywności mechanizmów kompensacyjnych, które miały wyrównywać koszty wdrożenia

pakietu klimatycznego, w przypadku Polski całkowicie się nie sprawdziły. Oznacza to, że

wyniki będące podstawą podejmowania decyzji całkowicie minęły się z

rzeczywistością, a faktyczne koszty w przypadku Polski są zdecydowanie wyższe, niż

było to przedstawiane w opracowaniach KE w roku 2008.

3.3. Skutki zaostrzonej polityki klimatycznej dla całej UE

Oceny skutków (Impact Assessment) dołączane do Mapy 2050 oraz Energy Roadmap 2050

przedstawiają niekorzystny obraz skutków wdrożenia zaostrzonych celów redukcji emisji

gazów cieplarnianych. Najważniejsze długoterminowe skutki polityki energetyczno–

klimatycznej to:

1) Spowolnienie rozwoju gospodarczego (PKB),

2) Spadek zatrudnienia,



3) Wzrost kosztów zaspokojenia potrzeb energetycznych w stosunku do PKB o ponad 40%

4) Wzrost cen energii o ponad 50%,

5) Wzrost udziału kosztów energii w budżetach gospodarstw domowych o ok. 60%,

6) Ogromny wzrost nakładów inwestycyjnych,

7) Niejednoznaczny wpływ na środowisko i zdrowie mieszkańców (korzystne efekty

przeplatają się z efektami niekorzystnymi).

Wszystkie powyższe skutki zostały szczegółowo omówione w raporcie głównym w oparciu o

wyniki analiz KE. W syntezie wskazano jedynie najważniejsze kwestie.

3.3.1. Wpływ na PKB i zatrudnienie

Spadek PKB na skutek wdrożenia kolejnych celów i instrumentów polityki klimatyczne

(redukcji emisji gazów cieplarnianych) pokazują wszystkie wyniki analiz

makroekonomicznych publikowanych przez KE. Nie jest więc prawdziwa teza, że polityka

klimatyczna wpływa korzystnie na rozwój gospodarczy.

Większość analiz makroekonomicznych pokazuje także spadek zatrudnienia jako skutek

polityki klimatycznej. Wzrost zatrudnienia w niektórych publikowanych ostatnio

scenariuszach jest ściśle powiązany z wykorzystaniem przychodów z podatku węglowego

oraz ze sprzedaży uprawnień emisyjnych do redukcji opodatkowania pracy. Jednak ani

w Mapie 2050 ani w Energy Roadmap 2050 KE nie proponuje takiego sposobu wdrażania

polityki klimatycznej, a dotychczasowe zapisy wymuszają wykorzystanie połowy przychodów

z aukcji na cele polityki klimatycznej.

3.3.2. Koszty energii dla gospodarki i gospodarstw domowych w UE

Wyniki analiz KE przedstawione do Mapy 2050 i Energy Roadmap 2050 wskazują na

rosnące obciążenie gospodarki i gospodarstw domowych UE kosztami energii:

1) We wszystkich scenariuszach występuje wzrost systemowych kosztów

energetycznych liczonych w stosunku do wielkości PKB z 10,5% w 2005 r. do 14 -

15% w całym okresie

2) Udział kosztów energetycznych (bez kosztu paliw samochodowych) w budżetach

gospodarstw domowych rośnie z poziomu ok. 6% w 2010 r. do poziomu 7,5 – 8,5% w

okresie 2020 – 2050 (por. rys. 1).



3) Udział kosztów energii z uwzględnieniem kosztów paliw samochodowych w

budżetach gospodarstw domowych rośnie z poziomu ok. 10% w 2005 r. do 14,5 –

16,5% w okresie 2030 – 20508

Rys. 1. Wydatki gospodarstw domowych na wyposażenie energetyczne, energię elektryczną i paliwa wyrażone w [%] dochodów rozporządzalnych (bez paliw samochodowych)

Źródło: Mapa 2050, Impact Assessment, Figure 35, str. 86

Wzrost kosztów energii następuje we wszystkich scenariuszach, w tym także w scenariuszu

Reference, który realizuje pełne wdrożenie Pakietu klimatyczno–energetycznego. Brak

dalszej redukcji emisji gazów cieplarnianych jest powodem spadku udziału kosztów energii

po roku 2030 w tym scenariuszu, co pokazuje rys. 1. Wprowadzenie celów redukcji emisji do

roku 2050 powoduje wzrost udziału kosztów energii także po roku 2030. Różowa linia

pokazująca spadek kosztów energii w okresie 2025 - 2035 zakłada wprowadzenie

globalnych działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych i spadku cen paliw w ich

wyniku. Jest to obecnie scenariusz mało prawdopodobny.

Wyniki przedstawione w opracowaniach KE oznaczają ogromny wzrost kosztów

zaspokojenia potrzeb energetycznych oraz znaczne zmniejszenie dostępności energii

dla gospodarstw domowych w UE. W biedniejszych niż średnia unijna krajach lub

gospodarstwach domowych, skutki te będą odczuwane jeszcze bardziej dotkliwie. Na

podstawie tych wyników można oczekiwać gwałtownego poszerzenia strefy ubóstwa

energetycznego w UE.

8 Żródło: Energy Roadmap 2050, Impact Assessment, Part 2, Table 48, str. 50



3.3.3. Wzrost nakładów inwestycyjnych

Wyniki analiz KE ukazują ogromny wzrost nakładów inwestycyjnych na realizację polityki

dekarbonizacji w okresie 2011 – 2050:

na źródła wytwarzania energii - wzrost od 100 miliardów w scenariuszu efektywności

do 400 – 600 miliardów Euro w scenariuszach z istotnym udziałem paliw kopalnych

oraz ponad 1200 miliardów w przypadku scenariusza wysokiego udziału OZE)9;

W przypadku sieci, dodatkowe nakłady (w porównaniu do scenariusza Reference)

wynoszą 250 – 900 miliardów Euro.

Całkowite nakłady inwestycyjne na realizację strategii dekarbonizacji oszacowano w

wysokości 270 mld Euro/rocznie, co stanowi ok. 1,5% PKB w UE.10

Są to ogromne nakłady. W dokumencie tym nie podano nakładów w podziale na

poszczególne kraje, ale gdyby przyjąć nakłady proporcjonalnie do udziału w unijnym PKB (w

granicach 4-5%), to na Polskę przypadnie 10 – 14 mld Euro rocznie, czyli 40 – 56 mld

zł/rok. Oznacza to dodatkowe nakłady w Polsce w wysokości ok. 1600 – 2240 mld zł - w

okresie 2011-2050. Są to kwoty kilkakrotnie wyższe niż te, które są podawane w

opracowaniach EnergSys, głównie ze względu na to, że opracowania EnergSys obejmują

jedynie część wymaganych działań dostosowawczych.

3.4. Trudno wymierne aspekty oceny polityki unijnej

3.4.1. Koszty zewnętrzne, miejsca pracy, innowacyjność

Zwolennicy polityki klimatycznej, oprócz argumentacji odnoszącej się do potrzeby ochrony

klimatu przez redukcję emisji gazów cieplarnianych, wskazują na ogół trzy kwestie:

a) inne, uboczne korzyści środowiskowe wynikające z polityki klimatycznej (m.in.

ograniczenie emisji zanieczyszczeń konwencjonalnych: SO2, NOx, pyłów itp.),

b) dodatkowe – tak zwane zielone - miejsca pracy,

c) poprawa innowacyjności gospodarki unijnej.

Wykonane analizy przeglądowe wykazały istnienie poważnych wątpliwości co do

korzystnych efektów polityki klimatycznej w każdym z ww. aspektów.

9 Energy Roadmap 2050, Impact Assessment Part 2, Figure 25 str. 27, Table 29, str. 27/28

10 Źródło: Mapa 2050 Impact Assessment, str. 65



Koszty zewnętrzne

Dokładniejsza ocena wpływu polityki klimatycznej na koszty zewnętrzne (wpływ na

środowisko i zdrowie mieszkańców) nie daje jednoznacznych wyników. Oprócz pozytywnych

skutków występują także negatywne, np. większa zachorowalność związana ze wzrostem

emisji pyłów w wyniku szerszego stosowania biomasy, zagrożenia związane ze stosowaniem

paneli fotowoltaicznych (m.in. ołów) i świetlówek kompaktowych (rtęć). Najnowsze analizy

wskazują także na zagrożenie zdrowia powodowane termorenowacją budynków zagrożenie

dla zdrowia. Poprawa szczelności okien i drzwi, bez radykalnego usprawnienia wentylacji,

prowadzi do zmniejszenia wymiany powietrza, zagrożenia pleśnią, wysokimi stężeniami

radonu zawartego w materiałach budowlanych i podłożu oraz zanieczyszczeń pochodzących

ze źródeł wewnętrznych (np. dym tytoniowy). Wśród zjawisk, które mogą prowadzić do

zwiększenia kosztów zewnętrznych i negatywnego wpływu na zdrowie mieszkańców,

wymienić można:

a. Zwiększoną produkcję biomasy (koszty zewnętrzne powodowane wzrostem emisji

amoniaku i pyłów),

b. Rozwój produkcji energii z biomasy (spalanie), szczególnie w lokalnych źródłach

(zwiększona emisja niskokominowa pyłów i innych zanieczyszczeń),

c. Termorenowację budynków skutkującą ograniczeniem wymiany powietrza i

pogorszeniem jakości powietrza wewnętrznego (wysokie koszty zwiększonej

zachorowalności),

d. Wzrost wykorzystania paneli fotowoltaicznych prowadzący do rosnącego

zagrożenia powodowanego przez zużyte panele, szczególnie te, które zawierają

ołów,

e. Nadmierne ograniczenie emisji siarki, skutkujące w warunkach polskich

pogłębianiem deficytu tego pierwiastka w obiegu biologicznym z negatywnymi

skutkami dla rozwoju ekosystemów.

Niejednoznaczny charakter bilansu kosztów i korzyści zewnętrznych w wyniku wdrażania

polityki klimatycznej pokazują także wyniki analiz KE. W jednym z ostatnich opracowań

wskazuje się, że pełne wdrożenie pakietu klimatycznego zwiększy zagrożenie zdrowia

mieszkańców UE i koszty zewnętrzne wytwarzania energii11.

Miejsca pracy

Podobnie kwestia miejsc pracy nie jest jednoznaczna. Analiza metodyki wykonanych w tym

zakresie prac wykazała wiele nieprawidłowości i słabych punktów tego rodzaju ocen

11 Por. Analysis of options beyond 20% GHG emission reductions: Member State results. SWD (2012) 5.

Table 13, str. 30



cząstkowych. Większość opracowań wskazujących na dodatkowe „zielone” miejsca pracy

nie uwzględnia w sposób właściwy bilansu miejsc tworzonych i traconych, a niektóre

wskazując na tworzone miejsca pracy zupełnie abstrahują od kosztów jakie za nie ponosi

społeczeństwo. Prowadzi to wręcz do absurdu, gdy jako korzystne ze względu na liczbę

tworzonych miejsc pracy poleca się przedsięwzięcia jawnie nieefektywne ekonomicznie. A

przecież liczba miejsc pracy nie może być jedynym kryterium oceny. Gdybyśmy mieli

kierować się tylko tym kryterium, to powinniśmy cofnąć się do okresu sprzed transformacji

ustrojowej w 1989 roku, kiedy bezrobocie praktycznie nie występowało.

Innowacyjność

Analiza problematyki innowacyjności gospodarki prowadzi do wniosku, że są to procesy

złożone i wieloaspektowe. O innowacyjności gospodarki decyduje szereg czynników, wśród

których jest także odpowiednio prowadzona działalność wspierająca instytucji i funduszy

publicznych. Decydujący wpływ na zwiększenie innowacyjności ma odpowiednia polityka

państwa i tworzenie właściwych mechanizmów wspierających rozwój innowacji. Polityka

klimatyczna preferująca jedne technologie energetyczne zamiast innych, nie ma wpływu na

te mechanizmy. Co więcej, polityka klimatyczne stwarza bariery dla rozwoju wielu niżej

wymienionych technologii energetycznych, które w największym dotąd badaniu typu forsight-

owego w Polsce zostały uznane za najbardziej perspektywiczne dla naszego kraju:

Technologie kotłów pyłowych, pracujących na parametry nadkrytyczne, jako standard

odbudowy mocy,

Technologie kotłów pyłowych na parametry ultra nadkrytyczne, jako standard budowy

nowych mocy na węglu kamiennym,

Technologie poprawy jakości węgla kamiennego i brunatnego (zmniejszenie

zawartości wilgoci),

Technologie kotłów fluidalnych cyrkulacyjnych na parametry nadkrytyczne,

Technologie tlenowego zgazowania węgla (głównie pod kątem poligeneracji – IGCC),

Technologie spalania węgla w atmosferze wzbogaconej tlenem,

Technologie współspalania węgla z biomasą.

3.4.2. Wnioski wynikające z analizy oszacowań kosztów zewnętrznych produkcji energii

Na podstawie wykonanej przeglądowej analizy oszacowań dotyczących kosztów

zewnętrznych produkcji energii sformułować można następujące wnioski:

1. Oszacowania dotyczące kosztów zewnętrznych powodowanych emisją CO2 są

obarczone tak dużą niepewnością, że w większości przypadków przyjmuje się do

oszacowania określoną arbitralnie wartość kosztów odniesionych do tony emisji. Wartość

merytoryczna takich szacunków jest bardzo wątpliwa.

2. Przy prowadzeniu analiz liczbowych w warunkach polityki klimatycznej, koszty emisji

CO2 nie powinny być wliczane do kosztów zewnętrznych, gdyż są one poddane

internalizacji w systemie EU ETS lub przez podatek węglowy.



3. Biorąc pod uwagę warunki prawne w jakich będą budowane nowe elektrownie w Polsce -

można przyjąć na podstawie wielu analiz międzynarodowych następujące oszacowanie

kosztów zewnętrznych związanych z zanieczyszczeniami innymi niż CO2:

a. 0,5 – 1,0 euro-cent/kWh (20 – 40 zł/MWh) - elektrownie na węgiel kamienny;

b. 0,8 – 1,6 euro-cent/kWh (32 – 64 zł/MWh) - elektrownie na węgiel brunatny;

c. 0,1-0,2 euro-cent/kWh (4-8 zł/MWh) – nowe elektrownie gazowe .

4. Należy podkreślić, że powyższe oszacowania mają charakter orientacyjny, a w świetle

zaostrzających się standardów emisji zanieczyszczeń należy się liczyć z konieczności ich

skorygowania w dół. Tym samym uzasadnione staje się twierdzenie, że w warunkach UE

głównymi kosztami zewnętrznymi różnych opcji technologicznych produkcji energii

elektrycznej są koszty związane z bezpieczeństwem dostaw energii i ewentualnie -

zmianą klimatu (por. opinia E. Bartel z Agencji Energii Atomowej), podczas gdy pozostałe

składniki kosztów zewnętrznych stają się pomijalnie małe.

5. Powyższe koszty są zbyt niskie by w warunkach Polski uzasadnić budowę elektrowni

odnawialnych. Warto podać, że poprzez zielone certyfikaty dopłacamy obecnie do każdej

MWh energii wyprodukowanej w OZE 260 – 280 zł/MWh. Co oznacza, że dopłata do

energii z OZE jest wielokrotnie wyższa niż potencjalne korzyści z redukcji kosztów

zewnętrznych elektrowni konwencjonalnych.

6. Oceniając wpływ polityki klimatycznej na zdrowie nie należy też zapominać, że jak

pokazują dane WHO oraz dane GUS dla Polski stan zdrowia jak i długość życia zależą

od wielu czynników, a jakość powietrza jest jedynie jednym z nich. Dane te pokazują

raczej, że dłuższe życie i mniejsze zagrożenie ze strony środowiska związane jest z

obszarami o wyższym poziomie rozwoju gospodarczego i wyższych dochodach.

7. Powyższy wniosek jest bardzo istotny, bo wskazuje, że polityka prowadząca do ubożenia

znaczących grup mieszkańców np. poprzez rosnący udział kosztów energii w budżetach

domowych, zmniejszenie PKB, dochodów lub zatrudnienia - powodować będzie także

uboczne negatywne skutki dla zdrowia i jakości życia, które jak dotąd nie były

szacowane.

Rozważając kwestie kosztów zewnętrznych, które w głównej mierze wiąże się z kwestią

zanieczyszczeń powietrza, należy mieć na uwadze, że jakość powietrza jest uzależniona od

lokalnych warunków. W Polsce kluczowym zagrożeniem jest nadal emisja niskokominowa

pochodząca ze spalania paliw stałych (świadczą o tym przytoczone w raporcie wyniki IOS),

która występuje w głównej mierze z przyczyn ekonomicznych. Dlatego poprawa jakości

powietrza w Polsce, przede wszystkim powinna być nakierowana na źródła lokalne i

wsparcie finansowe przechodzenia na czystsze formy energii. W tym kontekście - wysokie

subsydiowanie energetyki wiatrowej, budownictwa zeroemisyjnego, czy propozycje

wysokiego wsparcia dla produkcji energii z paneli fotowoltaicznych - muszą być

potraktowane jako nieefektywne, niewłaściwe wykorzystanie środków publicznych,

szczególnie gdy weźmie się pod uwagę negatywne skutki zdrowotne lub środowiskowe jakie

mogą te przedsięwzięcia powodować.



3.4.3. Mapa jakościowa skutków polityki klimatycznej

Na podstawie obliczeń własnych oraz na podstawie analizy opracowań KE oraz prac

badawczych oceniających skutki polityki klimatycznej w różnych aspektach można

stwierdzić, że obecnie forsowana unijna polityka klimatyczna prowadzi do bardzo poważnych

negatywnych skutków dla całej UE. Skutki te przedstawiono w sposób jakościowy na rys. 2.

Rys. 2. Jakościowa mapa skutków realizacji aktualnej polityki klimatycznej

Warto podkreślić, że zakres negatywnych skutków jest bardzo szeroki i nie odnosi się

jedynie do poszczególnych krajów, sektorów gospodarki, czy grup społecznych. Być może

najpoważniejsze negatywne skutki wynikać będą z błędnej koncepcji zarządzania rozwojem

UE oraz psucia mechanizmów rynkowych i systemowych, które są podstawą dla rozwoju

gospodarczego i społecznego w dłuższym okresie.

4. Ocena procesu kreowania i wdrażania polityki klimatycznej

Oprócz poszerzonej oceny skutków unijnej polityki klimatycznej dokonano analizy sposobu

jej kreowania i wdrażania. Jej wynikiem jest niezwykle krytyczna ocena, która wskazuje na

słabości w wielu obszarach:

1) Poważne zaniedbania w podejściu strategicznym,

2) Błędy i zaniedbania w projektowaniu rozwiązań systemowych,

3) Wadliwy sposób wdrażania,

4) Nierzetelny sposób komunikowania strategii i jej skutków.



4.1. Krytyczne uwagi dotyczące koncepcji strategicznej

Jednym z ważniejszych zarzutów pod adresem KE jest brak poważnej analizy strategicznej

wykonanej na potrzeby Mapy 2050 i Energy Roadmap 2050 oraz brak umiejscowienia

strategii energetycznej w ramach szerszej wizji i strategii rozwoju UE do roku 205012.

W stosunku do przedstawianych w dokumentach KE ocen strategicznych należy zwrócić

uwagę na występujące poważne słabości, takie jak:

1) Brak szerszej analizy dostępności zasobów energetycznych;

2) Całkowite zignorowanie zmian, jakie wynikają z rozwoju technologii wydobycia

węglowodorów ze złóż niekonwencjonalnych. Już obecnie wydobycie gazu przy pomocy

tej technologii ma ogromny wpływ na rynek światowy, a w ciągu kilku lat te zmiany się

pogłębią i mogą objąć także rynek ropy naftowej - w miarę rozwoju wydobycia ropy ze

złóż niekonwencjonalnych;

3) Błędne przyjęcie redukcji gazów cieplarnianych jako celu nadrzędnego polityki

energetycznej, mimo, że realizacja tego celu bez współdziałania z innymi krajami nie ma

sensu;

4) Bardzo wybiórcze potraktowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa dostaw;

wśród działań na rzecz ograniczania tego ryzyka nie bierze się pod uwagę takich jak: (i)

zwiększenie udziału importu paliw z krajów bardziej stabilnych politycznie, (ii)

wykorzystanie wewnątrz unijnych zasobów węgla, (iii) rozwój wydobycia węglowodorów

wewnątrz UE (gaz niekonwencjonalny), (iv) zwiększenie przez firmy z UE kontroli nad

zasobami energetycznymi w krajach trzecich.

5) W materiałach KE znajdują się nawet tak nieuzasadnione stwierdzenia, jak te o

zapewnianiu bezpieczeństwa żywnościowego w krajach rozwijających się na skutek

proponowanej polityki. W praktyce okazało się, że rozwój produkcji bioenergii, w tym

szczególnie biopaliw, spowodował wzrost cen żywności i stał się powodem wycofywania

UE i USA z polityki wsparcia rozwoju produkcji biopaliw13.

6) Zarysowana strategia energetyczna w rzeczywistości nie oznacza ograniczenia

wykorzystania zasobów, co jest obecnie jednym z wiodących jej motywów. Można z

łatwością wskazać szereg przykładów odwrotnych: rozwój energetyki wiatrowej wymaga

przeznaczenia znacznych powierzchni terenu na farmy wiatrowe, rozwój wykorzystania

biomasy wymaga szerszego wykorzystania i chemizacji zasobów gleby, wykorzystanie

12 Zamiast tego strategię rozwoju gospodarki i energetyki niskoemisyjnej (Mapa 2050 i Energy

Roadmap 2050) przedstawiono jako jeden z wielu elementów strategii Europa 2020, która obejmuje okres jedynie do roku 2020 i zawiera cel 20% redukcji emisji GC.

13 „Dzięki efektywniejszemu korzystaniu z zasobów będzie można osiągnąć wiele celów UE….

Pomoże nam to również zapewnić istnienie silnych i zrównoważonych sektorów rolnictwa i rybołówstwa oraz zwiększyć bezpieczeństwo żywnościowe w krajach rozwijających się.” [w”] Europa efektywnie korzystająca z zasobów – inicjatywa przewodnia strategii „Europa 2020” - KOM(2011) 21.



technologii CCS prowadzi do większego zużycia paliw, ingerencji w zasoby geologiczne,

zajęcia gruntów na szlaki transportowe i wydatkowania znaczących środków na

inwestycje (nie mówiąc o tym, że przy okazji wraz z węglem pod ziemię zatłaczać się

będzie miliony ton tlenu, ograniczając jego ilość w atmosferze).

Podsumowując, należy uznać, że oceny strategiczne zamieszczone w dokumentach

unijnych należy raczej traktować jajko część działań promujących politykę unijną, niż wynik

rzetelnej analizy strategicznej.

4.2. Zmiany wpływające na ocenę zasadności polityki unijnej

4.2.1. Zmiany sytuacji światowej

Najnowsze propozycje zaostrzenia celów polityki klimatycznej w UE nie uwzględniają zmian

w otoczeniu światowym oraz wewnątrz UE. Poniżej przedstawiono najważniejsze z tych

zmian, które wpływają na ocenę zasadności polityki unijnej:

1) Utrata autorytetu IPCC co osłabia wiarygodność hipotez IPCC, będących podstawą

polityki klimatycznej.

2) Osłabienie światowych działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych:

a. Niepowodzenie Konferencji w Kopenhadze i kolejnych konferencji Stron

Konwencji Klimatycznej w doprowadzeniu do uzgodnienia i podpisania

nowego porozumienia międzynarodowego zawierającego wiążące cele

redukcji emisji w skali globalnej;

b. Brak przedłużenia Protokołu z Kioto na okres po roku 2012;

c. Wystąpienie Kanady z Protokołu z Kioto.

3) Światowy kryzys finansowy roku 2008/2009 oraz spowolnienie rozwoju

gospodarczego najważniejszych gospodarek światowych.

4) Rewolucja łupkowa w wydobyciu gazu ze źródeł niekonwencjonalnych, stopniowo

ogarniająca też wydobycie ropy naftowej, inicjująca znaczące zmiany układu sił na

światowych rynkach paliwowych.

5) Stopniowe przejmowanie przez Chiny pozycji lidera światowego w produkcji

technologii OZE. Chiny już obecnie są największym światowym producentem

paneli fotowoltaicznych.

6) Katastrofa w Fukushimie, osłabiająca działania na rzecz rozwoju energetyki

jądrowej.



4.2.2. Zmiana sytuacji w UE

Najważniejsze z perspektywy kształtowania polityki klimatycznej zmiany w UE to:

1) Kryzys zadłużeniowy strefy Euro, który stanowi zagrożenie dla systemu finansów

publicznych w wielu krajach, stabilności systemu bankowego i stwarza poważne

napięcia w UE.

2) Kryzys gospodarczy w UE, który stwarza napięcia społeczne, ogranicza możliwości

szybkiego rozwiązania problemów finansowych i zwiększa wrażliwość na wzrost cen

energii.

3) Rosnąca świadomość znaczenia przemysłu w UE dla stabilności gospodarczej

krajów członkowskich – kraje o większym udziale przemysłu na ogół lepiej przetrwały

kryzys finansowy z lat 2008 – 2009 i lepiej radzą sobie z obecnym kryzysem.

4) Rosnąca świadomość zagrożeń polityki klimatycznej dla utrzymania

działalności przemysłowej w UE, co widoczne jest m.in. w ostatnich wypowiedziach

Komisarza ds. Energii Guenthera Oettingera.

5) Brak przewidywanych postępów w rozwoju technologii CCS.

6) Wzrost napięcia na linii UE – Gazprom (Rosja) poddający w wątpliwość

bezpieczeństwo energetyczne UE w sytuacji wysokiego uzależnienia od dostaw

gazu z Rosji.

7) Wysokie uzależnienie UE od dostaw surowców pierwiastków ziem rzadkich

kluczowych dla rozwoju nowoczesnych technologii (pojazdów elektrycznych,

elektrowni wiatrowych itp.); dostawy te są obecnie w ogromnym stopniu kontrolowane

przez Chiny, które dzięki temu uzyskują przewagę konkurencyjną.

8) Wycofanie się Niemiec z energetyki jądrowej, powodujące problemy z pokryciem

zapotrzebowania na energię elektryczną, ale także trudności z redukcją emisji CO2.

4.2.3. Konsekwencje zmian zewnętrznych i wewnętrznych

Powyższe zmiany mają ogromne konsekwencje dla polityki energetycznej:

Brak porozumień globalnych oznacza z jednej strony utratę konkurencyjności firm

unijnych przy jednostronnie realizowanej polityce redukcji, a z drugiej strony oznacza

brak przewidywanego popytu na niskoemisyjne technologie.

Rosnąca siła Chin i innych krajów w produkcji nowych technologii OZE powoduje, że

korzyści gospodarcze z rozwoju tego rynku trzeba dzielić z innymi dostawcami, a ich

bilans staje się coraz bardziej niekorzystny dla UE (import modułów fotowoltaicznych



oznacza, że konsument energii finansuje miejsca pracy powstające głównie

w Chinach).

Rewolucja łupkowa w wydobyciu gazu i ropy naftowej oznacza, że diagnoza

nakazująca oczekiwać deficytu paliw na rynku światowym i ich szybko rosnących cen

może się nie spełnić, co ma istotne znaczenie dla oceny gospodarczych skutków

strategii dekarbonizacji.

Kryzys strefy euro i kryzys gospodarczy UE oznacza, że ogromne nakłady

inwestycyjne, jakie należy przeznaczyć na realizację strategii dekarbonizacji, będzie

niezwykle trudno uzyskać. Spadek zaufania do UE może też utrudniać angażowanie

się prywatnych firm w przedsięwzięcia, których efektywność ekonomiczna zależy

wyłącznie od utrzymania instrumentów wsparcia, a te – od stabilności prowadzonej

polityki na poziomie UE.

Zmiany zachodzące w otoczeniu światowym i wewnętrznym UE powodują, że modyfikacja

obecnej polityki staje się sprawą palącą – i to nie tylko dla Polski.

4.3. Krytyczne uwagi dotyczące sposobu projektowania i wdrażania unijnej polityki klimatycznej

Przeprowadzone analizy dotyczyły nie tylko skutków obecnej polityki klimatycznej, w tym

także nowych propozycji strategii rozwoju niskoemisyjnego do roku 2050. Objęły one także

zbadanie jakości projektowanych rozwiązań systemowych, sposobu wdrażania, jakości

analiz i uzasadnień oraz sposobu komunikowania skutków proponowanych działań.

4.3.1. Jakość projektowanych rozwiązań systemowych

Analizy wykazały szereg słabości proponowanych rozwiązań systemowych mających służyć

realizacji celów polityki klimatycznej. Do najważniejszych słabości zaliczyć można:

1) Zbyt sztywne, deterministyczne podejście, które nie pozwala na dostosowanie się do

zmian otoczenia - wymaga wczesnego podjęcia decyzji o poważnych skutkach (cele

redukcji CO2), bez posiadania niezbędnych uzasadnień długoterminowych;

2) Nie potwierdzona wykonalność proponowanej strategii, która bazuje na rozwiązaniach

technologicznych, które nie są dostępne na rynku oraz zakłada wydatkowanie

ogromnych środków na inwestycje bez określenia sposobu w jaki mają być pozyskane;

3) Wprowadzane nieskuteczne mechanizmy kompensacyjne; w nowych propozycjach

w ogóle brak propozycji w tym względzie;

4) Przyjęta metoda rozdziału uprawnień, która zwiększa wzrost cen energii i potęguje

negatywne skutki dla gospodarki i mieszkańców;



5) W poszczególnych fazach wdrażania wprowadzane są mechanizmy wadliwe, np. brak

mechanizmów zapobiegania efektom windfall profits w pierwszym i drugim okresie

rozliczeniowym EU ETS, zaburzenie konkurencji na rynku ciepła w wyniku wdrożenia

Pakietu klimatycznego, doprowadzenie do wzrostu cen żywności w wyniku wymuszania

produkcji biopaliw;

6) Proponowane strategie i mechanizmy powodują silnie zróżnicowane skutki dla

poszczególnych krajów, co sprawia, że w jej wyniku pojawiają się wygrani i przegrani;

7) Rozwiązania tworzone są (szczególnie w ostatnich propozycjach) w oparciu o wyniki

analiz dla średniej unijnej, co nie daje wystarczających podstaw, żeby zaprojektować

mechanizmy zapewniające zrównoważony rozkład kosztów i korzyści;

8) Pojawiają się poważne błędy metodyczne w wykonanych analizach – co jest wyrazem

niekompetencji lub celowej próby wprowadzenia w błąd;

9) Podejmowane są próby tworzenia stabilnych warunków dla inwestorów, dokonywane

w oparciu o sztuczne relacje ekonomiczne, kreowane przez niestabilną instytucję jaką

obecnie jest UE.

10) Przy projektowaniu strategii/polityki energetycznej i na etapie analiz liczbowych nie

uwzględnia się realnych alternatyw dla przedstawianych dotychczas propozycji.

4.3.2. Sposób wdrażania

Również sposób wdrażania polityki klimatycznej posiada wiele słabości:

1) Kolejne propozycje zaostrzenia celów polityki klimatycznej forsowane są bez wykonania

niezbędnych ocen – np. w nowych propozycjach brak poważnych analiz

makroekonomicznych oraz ocen na poziomie poszczególnych krajów; został tez znacznie

okrojony zestaw analizowanych scenariuszy;

2) Prowadzone są działania sprzeczne z pierwotnymi celami i założeniami:

a. włączenie do systemu EU ETS emisji z lotnictwa, mimo, że system miał służyć do

realizacji zobowiązań wynikających z Protokołu z Kioto, a emisje z lotów

międzynarodowych nie są objęte tym protokołem;

b. dążenie do zmian zasad funkcjonowania, mimo niespełnienia wcześniej

określonych warunków (przykładem są próby zaostrzenia celu redukcji w roku

2020 z 20% do 30%);

3) Podejmowane są próby ręcznej ingerencji w rynek uprawnień w celu zwiększenia cen

uprawnień emisyjnych (co ciekawe, propozycja ustalenia górnych pułapów cen

uprawnień była formułowana w rozmowach z KE przez stronę Polską w 2008 r., ale była

odrzucana jako ingerująca w mechanizmy rynkowe);



4) Podejmowane są próby blokowania wykorzystania węgla poprzez regulacje prawne

(wymagania dot. CCS, standardy emisji CO2), mimo internalizacji kosztów emisji CO2

przez system EU ETS;

5) Przy tworzeniu szczegółowych rozwiązań nie są respektowane interesy wszystkich

krajów (przykład benchmarków unijnych).

4.3.3. Sposób komunikowania

Analizując dokumenty KE dotyczące skutków polityki klimatycznej - można zauważyć

znaczący rozdźwięk pomiędzy oficjalnym przekazem ze strony instytucji unijnych, a ocenami

zawartymi w oficjalnych dokumentach:

1) Przedstawia się politykę unijną jako działanie na rzecz redukcji emisji gazów

cieplarnianych i ochrony klimatu - podczas gdy realizowana bez wsparcia innych krajów

powoduje wzrost emisji światowych;

2) Twierdzi się, że polityka klimatyczna jest korzystna dla rozwoju gospodarczego i miejsc

pracy - podczas gdy wyniki analiz wskazują na spadek PKB i spadek zatrudnienia

w wariantach zgodnych z propozycjami KE;

3) Poprawę efektywności i rozwój OZE przedstawia się jako efekt polityki klimatycznej

- podczas gdy mogą być one realizowane bez polityki klimatycznej rozumianej jako

dążenie do redukcji emisji gazów cieplarnianych;

4) Twierdzi się, że polityka klimatyczna powoduje zmniejszenie kosztów zewnętrznych

- podczas gdy jej skutki w tym zakresie nie są jednoznaczne i w pewnych obszarach

powodują wzrost zagrożeń zdrowia i negatywny wpływ na ekosystemy;

5) Przedstawia się pogląd, że dla polityki klimatycznej nie ma poważnej alternatywy,

pomijając przy tym wiele rozsądnych alternatyw do tego co proponuje KE;

6) Przedstawia się wyniki analiz jako opracowania fachowe i zgodne z zasadami sztuki

- podczas gdy nie spełniają one nawet łagodnych kryteriów rzetelnej analizy, a czasem

mają znamiona manipulacji.

4.3.4. Poważne błędy przy wykonaniu analiz do opracowania Energy Roadmap 2050

Do nierzetelnych opracowań zaliczyć należy także ostatnie opracowania analityczne

towarzyszące Energy Roadmap 2050. Wśród najważniejszych mankamentów wymienić

należy:

1) Brak oceny skutków dla poszczególnych krajów;



2) Szczątkowy zakres analiz makroekonomicznych;

3) Drastycznie ograniczony zakres rozpatrywanych scenariuszy, (wyłącznie scenariusz

Global Action) powodujący nadmiernie optymistyczne oceny;

4) Niezgodność prezentowanych analiz z sytuacją decyzyjną (opracowanie pokazuje

jedynie skutki dla sytuacji globalnego porozumienia na rzecz redukcji klimatu, a obecnie

nie ma takiego porozumienia);

5) Brak rozpatrzenia rzeczywistych alternatyw strategicznych (np. rozwój OZE

i efektywności bez redukcji CO2), redukcja CO2 na drodze doskonalenia wszystkich

technologii;

6) Brak spójności pomiędzy analizami prezentowanymi w powiązanych dokumentach (Mapa

2050 i Energy Roadmap 2050);

7) Prezentowanie wyników analiz niezgodnych z proponowanymi rozwiązaniami (wyniki

analiz makroekonomicznych pokazują wzrost zatrudnienia w wyniku redukcji

opodatkowania pracy, podczas gdy propozycje KE nie zawierają takiego elementu);

8) Złamanie zasady niezależności – wprowadzenie do oficjalnych dokumentów KE wyników

analiz jednego z interesariuszy (przywołanie wyników analiz makroekonomicznych ECF).

4.3.5. Podsumowanie oceny

W podsumowaniu oceny unijnej polityki klimatycznej należy wskazać następujące jej

kluczowe słabości:

a) Nie realizuje większości celów polityki energetycznej

b) Nie jest dostosowana do warunków zewnętrznych (świat, UE, kraje członkowskie)

c) Prowadzi do niekorzystnych skutków dla całej UE;

d) Stanowi ogromne zagrożenie dla niektórych krajów członkowskich (w tym Polski)

e) Jest kosztowna w realizacji i ryzykowna;

f) Nie zawiera mechanizmów adaptacji i elastycznego dostosowania dla krajów.

Mimo pozytywnych elementów, słabe strony tej polityki są tak liczne i poważne, że

zmuszają do podjęcia zadania jej pilnej modyfikacji.



5. Propozycje modyfikacji polityki unijnej

5.1. Założenia i wytyczne przyjęte przy opracowaniu propozycji modyfikacji zmian

Przy formułowaniu propozycji modyfikacji polityki unijnej kierowano się zestawem założeń i

wytycznych, które można pogrupować w następujących kategoriach:

1. Pryncypia – kluczowe zasady wynikające z wartości podstawowych UE jako

wspólnoty krajów.

2. Założenia określające cele i interesy Polski oraz innych krajów lub grup wpływu.

3. Założenia merytoryczne w formie stwierdzeń, które mają istotny wpływ na kierunek

proponowanych zmian.

4. Wytyczne odnośnie sposobu opracowania propozycji zmian.

5.1.1. Podstawowe zasady (pryncypia)

Zaproponowane zasady wyprowadzone zostały z wartości i zasad traktatowych UE, ale też z

analizy przyczyn problemów Grecji i innych krajów UE, które są m.in. efektem wdrażania

jednakowych mechanizmów w krajach o różnych warunkach gospodarczych i społecznych,

odmiennej kulturze i instytucjach. Są to następujące zasady:

1. Inicjatywy polityczne i legislacyjne podejmowane na poziomie unijnym powinny przynosić

korzyści netto (dodatni bilans korzyści i strat) w skali całej UE.

2. Inicjatywy polityczne i legislacyjne podejmowane na poziomie unijnym powinny przynosić

korzyści netto (dodatni bilans korzyści i strat) dla każdego kraju (bądź też w najgorszym

przypadku mogą być neutralne) – nie może być sytuacji, gdy większość odnosi korzyści

kosztem mniejszości.

3. Obowiązkiem każdego kraju członkowskiego wobec wspólnoty jest dbanie o rozwój

gospodarczy i społeczny, by nie stać się ciężarem dla innych krajów i wnosić wkład

w rozwój całej UE, co oznacza:

zapobieganie wdrażaniu krajowych lub unijnych inicjatyw politycznych lub

legislacyjnych, które mogą stanowić barierę dla rozwoju społecznego lub

gospodarczego danego kraju;

konieczność uwzględniania przy podejmowaniu decyzji nie tylko optymistycznych

scenariuszy rozwoju sytuacji na świecie, w UE i poszczególnych krajach, ale

także scenariuszy niekorzystnych, które mogą generować dodatkowe napięcia i

trudności rozwojowe.



4. Obowiązkiem KE, Parlamentu UE oraz Rady UE jest kreowanie korzystnych warunków

dla rozwoju gospodarczego i społecznego wszystkich krajów unijnych, wychodząc z

założenia, że problemy jednego kraju przekładają się na problemy całej UE.

5. Polityka unijna musi być racjonalna, przewidywalna i prowadzona w interesie obywateli

UE. Powinna być elastyczna, aby mieć możliwość dostosowania się do zmian w

otoczeniu światowym, a także doskonalić się na podstawie ocen dotychczasowych

efektów. Formułowane cele muszą być jasne i muszą być wypełniane przez konkretne

działania wdrożeniowe.

6. Konieczne staje się wypracowanie nowych mechanizmów, odmiennych od dotychczas

stosowanych sztywnych regulacji prawnych, lepiej stymulujących rozwój gospodarczy i

społeczny krajów członkowskich, sprzyjających wyzwoleniu inicjatywy i kreatywności na

poziomie pojedynczych krajów lub grup krajów członkowskich.

5.1.2. Cele i dążenia Polski oraz innych krajów UE dotyczące polityki klimatycznej

W oparciu o wykonane analizy ilościowe i jakościowe dotyczące skutków polityki

klimatycznej dla Polski - przyjęto następujące główne cele modyfikacji polityki unijnej

z perspektywy interesów Polski:

1. Znaczące ograniczenie wzrostu cen energii.

2. Znaczące ograniczenie wzrostu kosztów wytwarzania energii w Polsce.

3. Ograniczenie wymuszeń wysokich nakładów inwestycyjnych na rozwój źródeł

wytwarzania energii.

4. Likwidacja lub osłabienie ograniczeń prawnych odnośnie stosowania

technologii węglowych (wymóg CCS ready).

5. Zwiększenie swobody kreowania polityki energetycznej i ekologicznej zgodnie

z polskimi priorytetami (kształtowanie energy mix, priorytety w zakresie

ograniczania zanieczyszczeń).

6. Likwidacja zagrożenia utraty kontroli nad przychodami ze sprzedaży uprawnień

emisyjnych na aukcji.

7. Zatrzymanie wzrostu udziału kosztów energii w gospodarstwach domowych oraz

dojście do poziomu 6-8% (zbliżonego do obecnego w bogatszych krajach UE)

w dłuższej perspektywie.

8. Ograniczenie negatywnego wpływu polityki klimatycznej na przemysł - szczególnie

przemysł energochłonny.



9. Likwidacja zagrożenia dużych kontrybucji na rzecz krajów rozwijających się w ramach

globalnej polityki klimatycznej.

10. Ograniczenie ryzyka inwestycyjnego wynikającego z komponentu politycznego.

11. Zwiększenie polskiej kontroli nad procesem redukcji emisji gazów cieplarnianych

w UE pod względem tempa i sposobu realizacji.

12. Zmiana sposobu uprawiania polityki unijnej zorientowanej obecnie głównie na

interesy najważniejszych krajów UE, wsparcie dla bardziej elastycznych

mechanizmów uwzględniających interesy wszystkich krajów.

Czcionką pogrubioną wyróżniono cele kluczowe, których realizacja w znacznej mierze

przyczynia się także do realizacji pozostałych wymienionych celów.

Cele i dążenia innych krajów lub grup interesu są trudne do określenia, gdyż nie są one

formułowane w sposób bezpośredni. Podjęto jednak próbę identyfikacji najważniejszych

celów i dążeń, które kryją się za działaniami wspierającymi politykę klimatyczną.

Tablica 4. Przypuszczalne cele i dążenia krajów i grup interesu wspierających unijną politykę

klimatyczną

Cele i dążenia Kraje lub grupy wspierające te cele

1. Powiększanie rynku zbytu na

urządzenia energetyki odnawialnej

Producenci urządzeń OZE, a spośród krajów:

Dania (energetyka wiatrowa), Niemcy

(energetyka wiatrowa, biogazowa), Hiszpania

(energetyka wiatrowa), ale też kraje spoza UE,

głównie Chiny

2. Poprawa konkurencyjności

energetyki jądrowej i wsparcie

przemysłu pracującego na rzecz EJ

Francja, w mniejszym stopniu W. Brytania, czy

inne kraje UE dysponujące energetyką jądrową,

a także dostawcy urządzeń spoza UE: np.

Rosja, Japonia, USA, Korea Płd.

3. Zwiększenie dostaw gazu ziemnego

na rynek europejski (gaz zyskuje na

konkurencyjności w krótkim okresie,

jednak w dłuższym może tracić)

Norwegia, Rosja, inni potencjalni eksporterzy z

Azji

4. Zwiększenie popytu na urządzenia o

lepszych parametrach

energetycznych w gospodarstwach

domowych, przemyśle

Producenci urządzeń tego typu oraz kraje

posiadające dobrze rozwinięty przemysł

urządzeń elektrycznych dla przemysłu i

gospodarstw domowych

5. Zwiększanie popytu na produkty Producenci urządzeń tego typu oraz kraje



stosowane w budynkach

energooszczędnych

posiadające dobrze rozwinięty przemysł

produktów dla budownictwa energooszczędnego

6. Wsparcie finansowe rozwoju nowych

technologii w różnych dziedzinach

Niemcy i inne kraje posiadające dobrze

rozwinięte sektory nowoczesnych technologii

7. Wsparcie dla przemysłu

samochodowego w projektowaniu

pojazdów niskoemisyjnych

Niektóre firmy motoryzacyjne, które widzą dla

siebie szansę przy zmianie zasad gry na rynku

motoryzacyjnym

8. Wysokie przychody budżetowe z

podatku węglowego

Wiele krajów o trudnej sytuacji budżetowej i

niskim udziale przemysłu energochłonnego

9. Wysokie przychody ze sprzedaży

uprawnień emisyjnych

KE, różne środowiska, w tym ekologiczne,

liczące na łatwy dostęp do tego typu środków

zgromadzonych w funduszach unijnych, a także

kraje, które chciałyby w ten sposób zmniejszyć

swoje wpłaty do budżetu UE

10. Wysokie przepływy finansowe

związane z handlem uprawnieniami

emisyjnymi, możliwości działań

spekulacyjnych

Różnego rodzaju instytucje finansowe, banki

inwestycyjne itp.

11. Wprowadzenie globalnej polityki

klimatycznej i mechanizmów

wdrożeniowych

Trudno określić kraje wspierające ten cel, gdyż

mogą tu funkcjonować różne motywacje - jedną

z nich jest chęć poszerzanie rynku zbytu na

produkty energooszczędne i niskoemisyjne, ale

mogą być też motywacje polityczne, w tym

zwiększenie kontroli nad gospodarkami krajów

rozwijających się

Utrzymaniem polityki klimatycznej w UE mogą być też zainteresowane inne kraje:

Chiny – ze względu na rozwinięty przemysł produkcji urządzeń dla OZE (lider w produkcji

modułów fotowoltaicznych), a także główny dostawca metali ziem rzadkich

wykorzystywanych w nowoczesnych branżach, m.in. - elektrowniach wiatrowych,

pojazdach elektrycznych.

Norwegia, Rosja – jako dostawcy gazu ziemnego na rynek UE, przy czym w ich interesie

jest utrzymanie umiarkowanych cen uprawnień emisyjnych.

Kraje azjatyckie, europejskie kraje spoza UE (np. Białoruś, Ukraina) liczące na

przeniesienie do nich produkcji energochłonnej z UE.



5.1.3. Stwierdzenia i wytyczne do opracowania propozycji zmian

Negatywna ocena skutków unijnej polityki klimatycznej jest podstawowym uzasadnieniem dla

podjęcia zadania jej modyfikacji.

Do opracowania propozycji modyfikacji istotne są oceny dotyczące dotychczasowego

sposobu kreowania celów tej polityki i rozwiązań służących ich osiąganiu. Te oceny zostały

przedstawione w formie stwierdzeń sformułowanych na podstawie wykonanych dotychczas

analiz:

1. Redukcja gazów cieplarnianych jest problemem globalnym, wymaga globalnych działań,

działania jednostkowe nie powodują redukcji, a nawet prowadzą do wzrostu emisji

światowych.

2. Systemy handlu emisjami, takie jak EU ETS, swoją efektywność uzyskują przez to, że

decyzje podejmowane są przez podmioty rynkowe - dokonując optymalnych wyborów

spośród zestawu możliwości jakimi dysponują. W systemach takich nie wymusza się

decyzji np. poprzez wprowadzanie regulacji technologicznych takich jak wymów CCS

ready. Nie dokonuje się także interwencji w działanie systemu, gdyż przestaje on być

przewidywalny dla uczestników.

3. Rozwój energetyki odnawialnej nie jest uzależniony od polityki redukcji emisji CO2.

Likwidacja systemu EU ETS praktycznie nie wpłynie na rozwój OZE, gdyż jest on

uzależniony od celów i mechanizmów wdrażanych na podstawie dyrektywy OZE.

4. Polityka efektywności energetycznej jest w niewielkim stopniu zależna od prowadzenia

polityki klimatycznej. Jest ona wspierana poprzez instrumenty niezależne od działań na

rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych (standardy efektywności energetycznej,

normy cieplne budynków, instrumenty informacyjne - etykietowanie itp.) .

5. Mechanizmy kompensacyjne, które miały prowadzić do wyrównania kosztów wdrożenia

pakietu klimatyczno–energetycznego nie zdały egzaminu. Przy zmiennych warunkach

otoczenia, mechanizmy deterministyczne (określające przyszłe wielkości transferów

finansowych) należy zastąpić innymi mechanizmami zabezpieczającymi poszczególne

kraje przed ryzykiem negatywnego wpływu proponowanych rozwiązań na ich rozwój

gospodarczy.

6. Zdolność UE do narzucenia światu polityki w zakresie redukcji emisji gazów

cieplarnianych jest niewielka (pokazały to dotychczasowe efekty Konferencji Stron

Konwencji Klimatycznej).

7. Zdolność UE do stworzenia i utrzymania w dłuższym okresie polityki, która głęboko

ingeruje w rachunek ekonomiczny i uzależnia opłacalność inwestycji od istnienia

określonych regulacji prawnych lub mechanizmów wsparcia jest niewielka (ze względu

na słabość UE uwidocznioną w wyniku kryzysu strefy euro i kryzysu gospodarczego).

Przy opracowaniu propozycji modyfikacji polityki unijnej przyjęto następujące wytyczne:



1. Zróżnicowanie propozycji pod względem zakresu zmian (od propozycji o niewielkim

zakresie, po propozycje o szerokim zakresie zmian);

2. Ograniczanie do minimum zmian niezbędnych do uzyskania założonych efektów,

zachowanie tych instrumentów, które mogą być wykorzystane po modyfikacji;

3. Dążenie do rozwiązań równoważących w możliwym zakresie cele i interesy Polski,

z celami i interesami innych krajów (tam gdzie nie powoduje to konfliktu), w celu

zwiększenia prawdopodobieństwa akceptacji tych propozycji;

4. Maksymalne wykorzystywanie wyników analiz KE i innych wiodących ośrodków

naukowych i instytucji międzynarodowych - do uzasadnienia proponowanych zmian;

5. Konkretny charakter propozycji - formułowanie propozycji dotyczących zmian

konkretnych instrumentów lub elementów ich konstrukcji.

5.2. Wariantowe propozycje modyfikacji polityki unijnej

W oparciu o wykonane analizy sformułowano pięć wariantów modyfikacji unijnej polityki (por.

tabl. 5). Zgodnie z założeniami są one zróżnicowane pod względem zakresu proponowanych

zmian, obejmując propozycje modyfikacji o niewielkim, średnim i dużym zakresie zmian.

Takie zróżnicowanie sformułowanych propozycji miało na celu stworzenia stronie polskiej

szerokich możliwości negocjacyjnych i możliwości dopasowania proponowanych rozwiązań

do aktualnego układu sił w rozmowach na forum UE.

Tablica 5. Zestawienie rozpatrywanych wariantów modyfikacji unijnej polityki energetyczno-klimatycznej.

Zakres

zmian

Opis Uwagi

Mały 1. Zmiana metody rozdziału

uprawnień w EU ETS

2. Strategia No Regret – zamrożenie

EU ETS, modyfikacja strategii

efektywności energetycznej, rozwoju

OZE, aktywna w sektorze transportu

Propozycje z tej grupy nie burzą obecnej

struktury polityki unijnej, ani architektury

instrumentów implementacyjnych, dążą

natomiast do takiej ich modyfikacji, by

znacząco ograniczyć negatywne skutki

dla Polski.

Średni 3. Elastyczny system ETS -

dobrowolny udział w EU ETS,

z możliwością tworzenia systemów

krajowych

4. Zastąpienie EU ETS podatkiem

węglowym w ścisłym powiązaniu z

redukcją opodatkowania pracy

Propozycje z tej grupy prowadzą do

istotnej zmiany polityki redukcji emisji

gazów cieplarnianych, w tym do

likwidacji lub istotnej zmiany systemu EU

ETS, przy niewielkich zmianach

pozostałych celów i instrumentów

wdrożeniowych.



Duży 5. Nowa zintegrowana polityka

energetyczna (równoważąca cztery

aspekty: bezpieczeństwo

energetyczne, ochronę środowiska,

efektywność wykorzystania zasobów,

rozwój gospodarczy)

Propozycje z tej grupy zmierzają do

gruntownej modyfikacji całej unijnej

polityki energetycznej i klimatycznej.

Na podstawie wymienionych możliwości skonstruowano trzy warianty rekomendowane do

dalszych prac. Pierwsze dwie propozycje z tabl. 5 zostały połączone w jednym wariancie

modyfikacji.

Tablica 6. Trzy rekomendowane warianty modyfikacji unijnej polityki klimatycznej

Zakres

zmian

Nazwa i kluczowe cechy

Mały/

Średni

Polityka No Regret

• zamrożenie EU ETS do czasu globalnego porozumienia,

• urealnienie strategii efektywności energetycznej i rozwoju OZE,

• wprowadzenie metody IFIEC w EU ETS w przypadku podjęcia globalnych działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych

Średni Elastyczny system ETS

• dobrowolny udział w EU ETS, podstawa - mechanizm Wzmocnionej Współpracy (Traktat Lizboński), wyłączenie pod warunkiem realizacji porównywalnych wysiłków,

• dostosowanie do mechanizmów po Konferencji w Kopenhadze – dobrowolne deklaracje redukcji emisji,

• możliwość tworzenia systemów krajowych MS ETS lub grupowych – kraje członkowskie mogą wybrać system ETS w którym uczestniczą

• ewent. dobrowolne limity CO2 i etykietowanie krajów pod względem CO2

Duży Nowa zintegrowana polityka energetyczna

• równoważąca cztery aspekty: bezpieczeństwo energetyczne, ochronę środowiska, efektywność wykorzystania zasobów, rozwój gospodarczy

• działania korygujące, podobne do strategii No Regret,

• dodatkowo – modyfikacja celów polityki energetycznej, osłabienie roli polityki klimatycznej, wzmocnienie działań wspierających gospodarkę, rozwój technologii bezpieczeństwo energetyczne



Propozycję zastąpienia systemu EU ETS podatkiem węglowym proponuje się wykorzystać w

ewentualnych negocjacjach, jako rozwiązanie skutecznie rozbijające argumentację na rzecz

obecnych propozycji KE (szczegóły w głównej części raportu).

5.2.1. Kluczowe elementy realizacyjne proponowanych wariantów

PROPOZYCJA 1: STRATEGIA NO REGRET

Istota propozycji

Istotą propozycji jest adaptacja obecnej polityki do warunków wewnętrznych i zewnętrznych

przy utrzymaniu większości jej kluczowych instrumentów wdrożeniowych.

Propozycja wychodzi od stwierdzenia braku zasadności jednostronnych redukcji emisji

gazów cieplarnianych, a także od analizy skuteczności poszczególnych instrumentów polityki

klimatycznej. Poprawa efektywności energetycznej i racjonalny rozwój OZE uznawany jest

za działanie sensowne i możliwe także w strategii energetycznej nie obejmującej redukcji

emisji gazów cieplarnianych. W efekcie proponowany jest szereg działań korygujących,

mających na celu dostosowanie polityki unijnej do aktualnych warunków, z wykorzystaniem

doświadczeń z jej dotychczasowego wdrażania.

Opis proponowanych zmian

Propozycja obejmuje następujące zmiany:

Zamrożenie EU ETS (utrzymanie limitów emisji 2020 r. także w późniejszym okresie)

i uzależnienie dalszego utrzymania systemu od podpisania globalnego porozumienia;

W przypadku uzgodnienia globalnego porozumienia - zmiana zasad rozdziału uprawnień

po roku 2020 na metodę IFIEC;

W metodzie IFIEC dokonuje się darmowych przydziałów uprawnień na podstawie

benchmarków oraz rzeczywistej produkcji (dzięki temu metoda nie prowadzi do efektu

windfall profits, jak w innych metodach darmowego rozdziału uprawnień); 14

W przypadku braku globalnego porozumienia – bezterminowe zawieszenie

funkcjonowania systemu EU ETS lub jego likwidacja;

Utrzymanie polityki efektywności energetycznej, jednak wdrażanej w sposób bardziej

elastyczny – np. standardy termiczne budynków podawane w pewnym przedziale – z

możliwością podjęcia ostatecznej decyzji przez każdy kraj;

Złagodzenie celów rozwoju OZE i ewent. modyfikacja zasad wsparcia;

14 Metoda została szerzej opisana w opracowaniu Energsys na zlecenie UKiE: „Analiza problemu

windfall profits w sektorze elektroenergetycznym w Polsce oraz ocena możliwości zastosowania mechanizmów zapobiegawczych” . Warszawa, 2008.



Likwidacja wymuszeń prawnych CCS ready;

Rezygnacja z obowiązkowego wprowadzenia podatku węglowego.

Wstępna ocena wykonalności danego wariantu

Propozycja jest łatwa do realizacji, wymaga jedynie korekt istniejących regulacji prawnych,

bez istotnych zmian w sferze instrumentów wdrożeniowych i instytucji; opiera się na

mocnych argumentach, ma duży potencjał uzyskania wsparcia części krajów lub organizacji.

PROPOZYCJA 2: ELASTYCZNY SYSTEM EU ETS

Istota propozycji

Istota propozycji polega na wprowadzeniu dobrowolnego uczestnictwa w systemie EU ETS,

pod warunkiem podjęcia w skali kraju analogicznych działań redukcyjnych, podobnie jak w

pozostałych krajach UE. Ta propozycja zastępuje propozycję zamrożenia systemu EU ETS

lub zmiany zasad rozdziału uprawnień. Pozostałe elementy pozostają jak w propozycji 1.



Uczestnictwo w systemie EU ETS staje się dobrowolne

Kraj, który rezygnuje z udziału ma obowiązek realizować politykę porównywalnego

wysiłku redukcji;

Preferowanym rozwiązaniem jest stworzenie własnego krajowego systemu ETS i

realizacja celów redukcyjnych uzgodnionych z KE w procesie burden sharing (możliwość

ustalenia zasad funkcjonowania dostosowanych do warunków danego kraju);

Inne kraje mogą wystąpić z systemu EU ETS i dołączyć się do istniejącego systemu

krajowego, jeśli jego konstrukcja to umożliwi;15

Podstawą nowej konstrukcji dobrowolnego uczestnictwa w EU ETS będzie mechanizm

Wzmocnionej Współpracy, który został wprowadzony w Traktacie Lizbońskim w 2009 r.,

jako mechanizm dający możliwość integracji działań w określonych obszarach, w sytuacji

gdy dane działanie nie jest popierane przez wszystkie kraje UE.

15 Zarządzanie systemem handlu emisjami może być dochodową działalnością, a dobrze

zaprojektowany system krajowy może mieć z góry przewidziane mechanizmy rozszerzenia liczby uczestników




Kluczowym elementem umożliwiającym wdrożenie proponowanego rozwiązania jest

wprowadzenie od roku 2009 w Traktacie Lizbońskim - mechanizmu Wzmocnionej

Współpracy umożliwiającego wprowadzenie regulacji, które mogą obejmować jedynie część,

a nie wszystkie kraje UE i są otwarte na dołączenie innych krajów.

Brak globalnych, obligatoryjnych działań w skali światowej daje poważne argumenty za

dobrowolnością polityki redukcji emisji. Tym bardziej, że obecny proces uzgodnień po

Konferencji w Kopenhadze polega właśnie na takich dobrowolnych deklaracjach

poszczególnych krajów.

PROPOZYCJA 3: ZINTEGROWANA POLITYKA ENERGETYCZNA

Istota propozycji

Istota propozycji polega na przebudowie całej unijnej polityki energetycznej oraz jej

dostosowaniu do aktualnych warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Propozycja zmierza

do ograniczenia wpływu polityki klimatycznej, zachowania działań w obszarze efektywności

energetycznej i rozwoju OZE oraz wzmocnieniu działań mających na celu poprawę

bezpieczeństwa energetycznego i stymulowanie rozwoju gospodarczego i technologicznego.



Znaczące przeorientowanie polityki energetycznej UE;

Nacisk na efektywne wykorzystanie wszystkich możliwych unijnych zasobów

materialnych (zasoby energii w UE i w innych krajach) i niematerialnych (kompetencje,

know-how);

Nacisk na realne stymulowanie rozwoju gospodarczego (wpisane w cele);

Rezygnacja z celu dekarbonizacji, jako wiodącego dla polityki energetycznej.

Wybrane szczegóły proponowanego rozwiązania

Dotychczasowe cele polityki energetycznej:

1) Przeciwdziałanie zmianom klimatu

2) Ograniczenie podatności Unii na wpływ czynników zewnętrznych wynikających

z zależności od importu węglowodorów

3) Wspieranie zatrudnienia i wzrostu gospodarczego



Nowe cele polityki energetycznej:

1) Poprawa bezpieczeństwa energetycznego

a) Większy dostęp do zasobów energetycznych

b) Rozwój technologii energetycznych (bez ograniczeń w ich wykorzystaniu)

2) Poprawa jakości środowiska

a) Zmniejszenie emisji ze źródeł mobilnych i niskokominowych

b) Ograniczanie emisji CO2 (wsparcie dla rozwoju technologii)

3) Wsparcie rozwoju gospodarczego

a) Wzmacnianie w UE łańcucha dostaw dla wszystkich głównych technologii światowych

(EJ, gaz, węgiel, OZE) i wsparcie działalności eksportowej

b) Konkurencyjne ceny energii dla przemysłu

4) Zapewnienie dostępności energii dla mieszkańców

a) Utrzymanie kosztów energii w budżetach domowych na akceptowalnym poziomie

b) Wsparcie dla lokalnych źródeł energii i działań prosumenckich

Mierzalne cele (propozycje do weryfikacji):

Dotychczasowe mierzalne cele polityki energetycznej (3*20):

1. Redukcja emisji CO2 - o 20% do roku 2020

2. Rozwój OZE - 20% do roku 2020

3. Poprawa efektywności - o 20% do roku 2020

Nowe mierzalne cele polityki energetycznej (wartości do weryfikacji) (3*50%):

1. Zmniejszenie kosztów zewnętrznych użytkowania energii o 50%

2. Zmniejszenie zależności od importu węglowodorów z krajów niestabilnych o 50%

3. Zwiększenie eksportu technologii (maszyn i urządzeń) oraz usług energetycznych

netto z UE o 50%.



Dotychczasowe cele nie dawały gwarancji uzyskania korzyści. Redukcja CO2 jedynie w UE

nie daje gwarancji zmniejszeni zagrożenia zmian klimatu, gdyż może zwiększać emisje

globalne. Poprawa efektywności energetycznej także nie gwarantuje korzyści, bo może

powodować nadmierny wzrost kosztów energetycznych (licząc łączne koszty urządzeń,

przegród termicznych i energii), a także negatywne efekty zdrowotne. Rozwój OZE też nie

zawsze jest korzystny - może prowadzić do importu surowców (biomasa), urządzeń

(negatywny wpływ na PKB i zatrudnienie), negatywnego oddziaływania na środowisko i

zdrowie (biomasa, złomowane panele fotowoltaiczne).

Nowe cele są lepiej powiązane z korzyściami:

Realizacja celu 1 gwarantuje poprawę jakości życia i redukcję strat społecznych,

Realizacja celu 2 gwarantuje poprawę bezpieczeństwa dostaw,

Realizacja celu 3 gwarantuje pozytywny wpływ na PKB i na miejsca pracy.

W zakresie mechanizmów realizacji celów polityki energetycznej przewiduje się następujące

główne zmiany:

1) Zachowanie działań w zakresie efektywności energetycznej przy urealnieniu celów

i zwiększeniu elastyczności mechanizmów;

2) Modyfikacja celów i mechanizmów wsparcia dla OZE (na początek zmiana obecnych

celów obligatoryjnych na indykatywne);

3) Likwidacja lub zamrożenie EU ETS bądź zmiana zasad rozdziału uprawnień – jak

w Propozycji 1, lub dobrowolny udział w systemie EU ETS – jak w Propozycji 2;

4) Zmiana mechanizmów wsparcia rozwoju technologii (nagrody za efekt a nie za

usiłowanie);

5) Budowa lub wzmocnienie mechanizmów wsparcia dla zmniejszenia zależności

importowej oraz wsparcia rozwoju gospodarczego i wzrostu zatrudnienia.

Przykładowe mechanizmy:

1) Wdrażanie standardów emisyjnych dla energetyki i przemysłu (dyrektywa IED)

- w tempie dostosowanym do możliwości krajów;

2) Transformacja transportu – rozwój transportu elektrycznego, pojazdów na gaz

ziemny, poprawa efektywności, rozwój transportu publicznego – wpływ na jakość

powietrza;

3) Wsparcie rozwoju technologii energetycznych, w tym nagrody za rozwiązania

przełomowe;

4) Mechanizmy ograniczania importu węglowodorów z krajów niestabilnych,

zwiększenia dywersyfikacji dostaw oraz wsparcia dla rozwoju wykorzystania

zasobów krajowych, wsparcie zaangażowania firm UE w kontrolę zasobów w innych

krajach (inwestycje) – szersze podejście niż obecnie;



5) Mechanizmy wsparcia eksportu technologii i usług energetycznych lub preferencje dla

wykorzystania dostawców z UE;

6) Instrumenty polityczne np. w formie porozumień gospodarczych z innymi krajami –

offset surowcowy (zakup surowców w zamian za sprzedaż urządzeń i usług

energetycznych);

7) Rozwój technologii energetycznych dla krajów biedniejszych; programy wsparcia

energetyzacji krajów biedniejszych, np. w Afryce; wsparcie dla poprawy efektywności

w krajach poradzieckich (mniejsze zużycie energii oznacza więcej paliw po niższych

cenach dla UE).


Propozycja jest bardziej kompleksowa i wymaga większych zmian. Część mechanizmów

implementacyjnych, szczególnie z zakresu OZE i efektywności energetycznej, może zostać

zachowane bez większych zmian. Potrzebne będzie natomiast opracowanie nowych,

innowacyjnych rozwiązań systemowych, np. zmieniających model wsparcia rozwoju

technologii – poprzez system nagród za opracowanie rozwiązań przełomowych (np.

elektrowni o sprawności powyżej określonego pułapu, elektrowni wiatrowych o nakładach

poniżej … euro/kW, technologii zgazowania węgla o parametrach …itp.).

Mimo złożoności i znacznego zakresu zmian, propozycja ma spore szanse powodzenia

i uruchomienia procesu modyfikacji polityki unijnej. Podstawą jest wykazanie nieskuteczności

obecnej polityki w realizacji przyjętych celów polityki energetycznej ze stycznia 2007 roku.

Jest to stosunkowo łatwe zadanie i przeforsowanie takiej oceny na forum UE otwiera drogę

do modyfikacji obecnej polityki.

5.2.2. Efekty proponowanych zmian

Pierwsze dwie propozycje prowadzą do ograniczenia negatywnych skutków polityki

klimatycznej na Polskę i całą UE.

Oczekiwane skutki dla Polski

Znacząco mniejszy wzrost cen energii

Znaczne zmniejszenie ryzyka utraty konkurencyjności przez przemysły energochłonne

Ograniczenie wzrostu kosztów energii dla gospodarstw domowych

Ograniczone ryzyko utraty przychodów z aukcji uprawnień

Redukcja kosztów subsydiowania OZE

Oczekiwane skutki dla innych krajów UE

Mniejszy wzrost cen energii

Zmniejszenie ryzyka utraty konkurencyjności przez przemysły energochłonne



Ograniczenie wzrostu kosztów energii dla gospodarstw domowych

Redukcja kosztów subsydiowania OZE (głównie w segmentach, gdzie dominują

producenci spoza UE)

Utrzymanie wsparcia finansowego i miejsc pracy w segmentów OZE dobrze rozwiniętych

w UE (energetyka wiatrowa, biomasa, biogaz).

Druga propozycja (elastyczny EU ETS) dodatkowo wspiera wykorzystanie w ramach UE

bardziej elastycznych mechanizmów, które stwarzają krajom członkowskim możliwość

decydowania o włączeniu się w określone działania podejmowane przez grupę krajów, bądź

zastosowania odmiennych rozwiązań dostosowanych do warunków danego kraju. Możliwość

tworzenia rozwiązań konkurencyjnych do tych, które wdraża KE tworzy realną konkurencję w

zakresie rozwiązań systemowych i staje się mechanizmem weryfikacji jakości rozwiązań

proponowanych przez KE.

Dodatkowe oczekiwane skutki wdrożenia propozycji 2 dla Polski:

Możliwość przyjęcia własnych zasad funkcjonowania systemu, w szczególności zasad

rozdziału uprawnień

Skutki podobne jak przy zmianie metod rozdziału

Możliwe stworzenie znacznie bardziej atrakcyjnego systemu handlu emisjami w oparciu o

koncepcje własne, np. wypracowane w 2003 r., w pracy wykonanej na zlecenie TGPE

(modułowy, elastyczny system handlu emisjami)

Szansa na przedstawienie Polski jako kraju promującego innowacyjne rozwiązania

systemowe i nowy model zarządzania w UE.

Oczekiwane skutki dla innych krajów UE

Wyjście z systemu EU ETS jednego kraju, np. Polski, pozwala pozostałym krajom

utrzymanie większości własnych celów

Wyjście większej grupy krajów ma podobne skutki jak zamrożenie EU ETS lub zmiana

zasady rozdziału na proponowaną w Propozycji 1.

Stworzenie konkurencji dla rozwiązań systemowych KE prowadzi do poprawy jakości

regulacji na poziomie UE.

Trzecia propozycja (zintegrowana polityka energetyczna) oprócz wymienionych już korzyści

stwarza możliwości realnej poprawy bezpieczeństwa energetycznego oraz skutecznego

stymulowania rozwoju technologicznego i gospodarczego, a przez lepsze zaprojektowanie

całej polityki – zwiększenie jej efektywności (znacznie mniejsze nakłady na uzyskanie tych

samych efektów).



5.2.3. Sugestie dotyczące dalszych działań

Przygotowanie do przedstawienia propozycji wymaga następujących działań:

1) Uszczegółowienie przedstawionych propozycji;

2) Dopracowanie uzasadnień;

3) Sporządzenie memorandum prezentującego propozycję wraz z uzasadnieniem;

4) Opracowanie materiałów informacyjnych;

5) Przeprowadzenie kampanii promującej opracowaną propozycję w Polsce i UE;

6) Pozyskanie poparcia dla propozycji ze strony innych krajów, organizacji gospodarczych i

innych grup.

6. Wnioski

Na podstawie wykonanych obszernych analiz sformułować można następujące wnioski:

1. Obecna unijna polityka energetyczno–klimatyczna, wraz z nowymi propozycjami

dekarbonizacji do roku 2050, stanowi ogromne zagrożenie dla rozwoju

gospodarczego Polski i całej UE.

2. Przedstawione wraz z Energy Roadmap 2050 skutki strategii rozwoju energetyki

niskowęglowej prezentują przygnębiający obraz przyszłości EU – spadek PKB,

zmniejszenie zatrudnienia, wzrost cen kosztów energii w PKB i w dochodach

gospodarstw domowych - nie dając w zamian realnych korzyści.

3. Zaproponowana przez KE w Energy Roadmap 2050 strategia dekarbonizacji nie

realizuje większości celów strategicznych polityki energetycznej ze stycznia 2007 r.,

w szczególności nie prowadzi do ochrony klimatu, ani do rozwoju gospodarczego

i społecznego.

4. Te negatywne tendencje dotyczą ocen średnich w skali całej UE, a ze względu na

zróżnicowanie sytuacji, skutki dla niektórych krajów członkowskich będą znacznie

poważniejsze, co pokazują wyniki analiz dla Polski, potwierdzane analizami KE.

5. Skutki strategii energetyki niskowęglowej wyglądają szczególnie przygnębiająco w

porównaniu z efektami tzw. rewolucji łupkowej, która prowadzi w USA do silnej

obniżki cen energii i która zaczyna obejmować także ropę naftową.



6. Z negatywnych skutków obecnie forsowanych strategii unijnych zaczynają zdawać

sobie sprawę coraz szersze środowiska gospodarcze i instytucje odpowiedzialne za

rozwój energetyki w krajach członkowskich; świadczą o tym coraz liczniejsze

wypowiedzi nawołujące do szerszego uwzględnienia aspektów gospodarczych.

7. Uniknięcie ogromnych, nieuzasadnionych kosztów i strat wymaga jak najszybszej

zmiany tej polityki i porzucenia proponowanych przez KE celów do roku 2050.

8. Możliwa jest zmiana polityki unijnej w sposób zapewniający utrzymanie jej

korzystnych elementów i likwidacji lub modyfikacji szkodliwych rozwiązań.

9. Opracowane propozycje modyfikacji zmierzają do znaczącej poprawy obecnej polityki

i różnią się zakresem i kompleksowością zmian, dając dość szerokie pole

w ewentualnych rozmowach i negocjacjach.

10. Stanowić one mogą (po dalszym dopracowaniu) podstawę podjęcia odpowiednich

inicjatyw na forum UE. Potrzebna jest do tego wola polityczna i przyjęcie aktywnej

postawy rządu polskiego w tej sprawie.

11. Ważna jest nie tylko zmiana polityki energetyczno–klimatycznej, ale także zmiana

procesu kreowania i wdrażania ważnych dla UE strategii i polityk. Unijna polityka

energetyczno-klimatyczna jest bowiem źle zaprojektowana, fatalnie wdrażana,

nierzetelnie komunikowana. Można też wskazać wiele innych przykładów

nieskutecznych strategii unijnych (np. strategia lizbońska).

12. Potrzebne jest podjęcie działań na rzecz wypracowania i szerszego wykorzystania

elastycznych i efektywnych mechanizmów współdziałania przy realizacji ważnych

celów UE; opracowane propozycje zawierają przykłady takich rozwiązań.

Powyższe wnioski obrazują znaczącą zmianę akcentów w dyskusji o unijnej polityce

klimatyczno–energetycznej w stosunku do dotychczasowych ocen z perspektywy Polski.

Polityka ta jest zła nie tylko dlatego, że niesie negatywne skutki dla Polski. Jest ona zła

dlatego, że jest niekorzystna dla całej UE, że przy jej tworzeniu dochodzi do wielu

nieprawidłowości, które wymagają korekty zarówno w odniesieniu do kształtu tej polityki jak i

w odniesieniu do procesu kreowania i wdrażania kluczowych dla UE strategii i polityk. To

ważne zadanie, które powinno być podjęte z odwagą - w duchu odpowiedzialności za

przyszłość całej UE. Wymaga to oczywiście dalszych prac nad dopracowaniem,

uzasadnieniem i rozpropagowaniem opracowanych propozycji.

Ocena unijnej polityki klimatyczno energetycznej oraz...

Documents

Transcript of Ocena unijnej polityki klimatyczno energetycznej oraz...