OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ … · We wszystkich placówkach prowadzona jest...

POWIATOWA STACJA SANITARNO-EPIDEMIOLOGICZNA

w m. st. WARSZAWIE

OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ

m. st. Warszawy w roku 2010

marzec 2011

OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ SYTUACJI EPIDEMIOLOGICZNEJ m. st. Warszawy w roku 2010

2/92

SPIS TREŚCI 1. Charakterystyka działalności Powiatowej Stacji Sanitarno–

Epidemiologicznej w m. st. Warszawie ……………………………………………… 3

2. Higiena środowiska ……………………………………………………………………………. 6

3. Stan sanitarno - higieniczny zakładów pracy …………………….…………… 17

4. Obiekty żywności, żywienia i przedmiotów użytku ………………………... 31

5. Stan epidemiologiczny w zakresie chorób zakaźnych ………………….... 36

6. Ocena stanu sanitarnego placówek oświatowo – wychowawczych … 64

7. Działalność opiniodawcza w zapobiegawczym nadzorze sanitarnym.. 73

8. Działalność oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia …………………….…. 77

9. Wnioski ………………………………………………………………………………………….…. 90


3/92

1. CHARAKTERYSTYKA DZIAŁALNOŚCI POWIATOWEJ STACJI

SANITARNO–EPIDEMIOLOGICZNEJ w m.st. WARSZAWIE

Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m.st. Warszawie jest

publicznym zakładem opieki zdrowotnej, w stosunku, do którego uprawnienia

organu założycielskiego posiada Wojewoda Mazowiecki. Ze względu na duży

obszar działania oraz określone rozmieszczenie w terenie nadzorowanych

obiektów, Powiatowa Stacja Sanitarno – Epidemiologiczna w m. st. Warszawie

posiada siedziby usytuowane w 3 punktach miasta:

1) PSSE w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21 - siedziba Państwowego

Powiatowego Inspektora Sanitarnego;

2) PSSE w m. st. Warszawie ul. Hertza 8;

3) PSSE w m. st. Warszawie ul. Chocimska 5 (do 22.11.2010r.).

Łącznie w Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej zatrudnionych jest 210

osób. W poszczególnych komórkach organizacyjnych stan zatrudnienia na dzień

31.12.2010r. kształtował się w sposób następujący:

Oddział Higieny Żywności, Żywienia i Przedmiotów Użytku - 43 osoby,

Oddział Higieny Komunalnej - 29 osób,

Oddział Higieny Pracy - 26 osób,

Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży - 15 osób,

Oddział Epidemiologii - 34 osoby,

Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia - 8 osób,

Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego - 14 osób,

Główny Specjalista ds. Systemu Nadzoru Jakości -1 osoba

oraz 40 pracowników pionu ekonomiczno - administracyjnego.

Działalnością Powiatowej Stacji Sanitarno–Epidemiologicznej w m. st. Warszawie

kieruje Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie, który

jednocześnie pełni funkcję Dyrektora jednostki.

Zgodnie z ustawą, z dnia 14 marca 1985 roku o Państwowej Inspekcji Sanitarnej

(Dz. U. z 2006r. Nr 122, poz. 851 ze zm.) w celu ochrony zdrowia ludzkiego


4/92

przed niekorzystnym wpływem szkodliwości i uciążliwości środowiskowych,

zapobiegania powstawaniu chorób, w tym chorób zakaźnych i zawodowych

realizuje zadania w zakresie:

1) higieny środowiska;

2) higieny pracy w zakładach pracy;

3) higieny procesów nauczania i wychowania;

4) higieny wypoczynku i rekreacji;

5) zdrowotnym żywności, żywienia i przedmiotów użytku;

6) higieniczno – sanitarnym, jaki powinien spełniać personel medyczny,

sprzęt oraz pomieszczenia, w których są udzielane świadczenia

zdrowotne.

W ramach sprawowanego zapobiegawczego i bieżącego nadzoru

sanitarnego, pracownicy Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w m.

st. Warszawie przeprowadzili w 2010 roku łącznie 12.954 kontroli oraz nałożyli

ogółem 1.480 mandatów na łączną kwotę 471.170 PLN.


5/92

SCHEMAT ORGANIZACYJNY PSSE w m. st. WARSZAWIE

PPIS w m.st. Warszawie Dyrektor PSSE

Z-ca PPIS w m.st. Warszawie Z-ca Dyrektora PSSE

Odział Epidemiologii

Sekcja Higieny Lecznictwa I

Sekcja Higieny Lecznictwa I

Sekcja Zwalczania Chorób

Zakaźnych

Sekcja Szczepień Ochronnych

Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży

Główny Specjalista ds. Systemu Jakości Nadzoru

Stanowisko Pracy do Spraw Bezpieczeństwa i Higieny Pracy

Stanowisko Pracy do Spraw Obrony Cywilnej i Spraw

Obronnych oraz Ochrony PPOŻ

Stanowisko Pracy ds. Informatycznych

Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży I

Sekcja Higieny Dzieci i Młodzieży II

Sekcja Higieny

Dzieci i Młodzieży III

Oddział Higieny Komunalnej

Sekcja Higieny Komunalnej I

Sekcja Higieny Komunalnej II

Sekcja Higieny Komunalnej III

Sekcja Do Spraw Chorób Zawodowych

Oddział Higieny Pracy

Sekcja Higieny Pracy I

Sekcja Higieny Pracy II

Sekcja Higieny Pracy III

Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia

Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego

Z-ca Dyrektora ds. Ekonomiczno -

Administracyjnych

Sekcja Bezpieczeństwa Chemicznego

Głowna Księgowa

Sekcja Księgowości

Sekcja Rachuby i Płac

Sekcja Administracji

Sekcja Organizacji, Spraw Organizacyjnych i

Szkoleń

Oddział Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku

Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku II

Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku III

Sekcja Higieny Żywności Żywienia i Przedmiotów Użytku I

Sekcja Do Spraw Suplementów Diety i Środków Specjalnego

Przeznaczenia i Żywieniowego

zależność służbowa

nadzór merytoryczny

zarządzanie systemem jakości

Stanowisko Pracy do spraw Obsługi Prawnej


6/92

2. HIGIENA ŚRODOWISKA

2.1. JAKOŚĆ WODY PRZEZNACZONEJ DO SPOŻYCIA

2.1.1. Wprowadzenie

Mieszkańcy Warszawy korzystają przede wszystkim z wody produkowanej

przez wodociąg warszawski zasilany przez Zakład Wodociągu Centralnego,

Praskiego i Północnego oraz z ujęć głębinowych tzw. studni oligoceńskich – które

stanowią alternatywne źródło zaopatrzenia ludności w wodę.

Liczba ludności zaopatrywanej w wodę z wodociągu warszawskiego wg danych

szacunkowych wynosi około 1.715.000. Jakość wody odpowiadała wymaganiom

sanitarnym.

2.1.2. Jakość wody

W roku 2010 skontrolowano 121 wodociągów z ogólnej liczby 127

znajdujących się na terenie m.st. Warszawy. Badania jakości wody wykazały, iż

110 urządzeń dostarczających wodę odpowiada wymaganiom rozporządzenia

Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej

do spożycia przez ludzi.

Jakość wody wodociągowej kwestionowana była ze względu na występowanie

ponadnormatywnych zawartości parametrów fizyko-chemicznych, a w

szczególności: żelaza, manganu, amoniaku oraz związaną z tym podwyższoną

mętność i barwę wody Zanieczyszczenie bakteriologiczne powyżej normy, było

przyczyną podważenia jej jakości.

2.1.3. Charakterystyka urządzeń zaopatrujących ludność w wodę

Wodociągi o wydajności:

<100 m3/dobę – nie występują,

100 – 1000 m3/dobę - na terenie m. st. Warszawy znajduje się 5

wodociągów o w/w produkcji, z czego 1 skontrolowano. Wszystkie

urządzenia dostarczały wodę odpowiadającą wymaganiom.


7/92

1000 – 10 000 m3/dobę - w ewidencji znajdują się 3 wodociągi,

wszystkie skontrolowano. Jakość wody odpowiadała wymaganiom.

10 000 – 100 000 m3/dobę- nie występują

>100 000 m3/dobę - na terenie Warszawy znajduje się jeden wodociąg

produkujący wodę w ilości powyżej 100000 m3/dobę. Woda przekazywana

do użytku jest odpowiedniej jakości.

Wodociągi ogółem

W mieście stołecznym Warszawie woda przeznaczona do zbiorowego

zaopatrzenia ludności w wodę, ujmowana jest z rzeki Wisły (dwa ujęcia), Jeziora

Zegrzyńskiego znajdującego się na terenie powiatu legionowskiego, z 8

wodociągów lokalnych oraz ze 118 ujęć podziemnych.

Inne podmioty

Według ewidencji w 2010 roku znajdowało się 118 podmiotów zaopatrujących

miasto w wodę, 116 z nich zostało skontrolowanych a w 101 potwierdzono

odpowiednią jakość wody.

Studnie publiczne – nie występują

2.1.4. Ujęcia wód powierzchniowych wykorzystywanych do zaopatrzenia ludność

w wodę przeznaczona do spożycia przez ludzi

Na terenie m. st. Warszawy znajdują się 2 ujęcia wód powierzchniowych

do celów wodociągowych – na rzece Wiśle – „Gruba Kaśka” i Czerniakowska 124,

zaliczane do kategorii A3, co zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z

dnia 27 listopada 2002 r. w sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać wody

powierzchniowe wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę

przeznaczoną do spożycia (Dz. U. z 2002r. Nr 204, poz. 1728), oznacza wodę

wymagającą wysokostopniowego uzdatniania fizycznego i chemicznego. Próbki

do badań z obydwu ujęć pobierano raz w miesiącu zgodnie z w/w

rozporządzeniem.


8/92

2.1.5. Ocena jakości wody w kąpieliskach opartych na wodach powierzchniowych

Na terenie m. st. Warszawy znajduje się jedno zorganizowane kąpielisko

śródlądowe Jeziorko Czerniakowskie.

Sezon kąpielowy ustalony przez, opiekuna kąpieliska, trwał od 28.06. do

10.08.2010r. Przed sezonem w ramach nadzoru pobrano w dniach 07.06.2010r.

oraz 14.06.2010r. po dwie próby wody do badań mikrobiologicznych z

kąpieliska, z wytypowanych zwyczajowo dwóch stałych punktów. Badania

wykazały, że jakość wody odpowiada wymaganiom higieniczno-sanitarnym.

Wobec powyższego dniu 25.06.2010r. Państwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny w m.st. Warszawie wydał komunikat Nr 1/10 o dopuszczeniu do

kąpieli kąpielisko Jeziorko Czerniakowskie. W trakcie sezonu prowadzono

cotygodniowe badania jakości wody w kąpielisku. W jednej z próbek pobranych

w dniu 21.07.2010r. stwierdzono przekroczenia liczby bakterii grupy coli. Na

podstawie uzyskanych wyników badań Państwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny w m. st. Warszawie wydał kolejny komunikat nr 3/10, z dnia

03.08.2010r. stwierdzający nieprzydatność wody w kąpielisku. W kolejnych

dwóch próbkach wody pobranych w dniu 04.08.2010r. stwierdzono ponownie

ponadnormatywną zawartość bakterii grupy coli. Z uwagi na jakość wody w

kąpielisku oraz braku działań ze strony opiekuna powyższego obiektu,

organizator podjął decyzję o zamknięciu sezonu kąpielowego na kąpielisku

Jeziorko Czerniakowskie z dniem 10.08.2010r. Ponadto kontrola terenu i

zaplecza kąpieliska przed rozpoczęciem sezonu wykazała niespełnienie wymagań

zgodnie z obowiązującymi przepisami. Ponowna ocena nie wykazała uchybień

sanitarno higienicznych.

2.2. STAN SANITARNY OBIEKTÓW UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ

Tabela 1: Szpitale, zakłady opiekuńczo – lecznicze, zakłady pielęgnacyjno

- opiekuńcze

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych

Liczba wydanych decyzji merytorycznych

(bez decyzji zmieniających termin wykonania

nałożonych obowiązków)

Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6


9/92

szpitale 47 46 0 0 0

zakłady

opiekuńczo-

lecznicze

10 6 0 0 0

zakłady

pielęgnacyjno-

opiekuńcze

27 8 0 0 0

2.2.1. Zaopatrzenie w wodę i gospodarka ściekowa

Trzy placówki zaopatrywane są w wodę z wodociągów zakładowych (ze

zbiornikami retencyjnymi), zaś awaryjnie podłączone są do wodociągu

miejskiego. Należą do nich:

1) Instytut „Pomnik – Centrum Zdrowia Dziecka” – woda jest

uzdatniana (odżelaziana i odmganiana);

2) Instytut Kardiologii – woda jest uzdatniana (odżelaziania i

odmanganiania);

3) Szpital Kolejowy – woda jest uzdatniana (odżelaziana i

odmanganiana);

4) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc zaopatrywany jest w wodę z ujęcia

oligoceńskiego, a źródłem zapasowym jest wodociąg miejski.

Pozostałe placówki zaopatrywane są w wodę z wodociągów miejskich.

Instytut Onkologii jest dwustronnie zasilany w wodę z sieci miejskiej, podobnie

jak Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej.

Szpital Kliniczny posiada stację uzdatniania wody i cztery niezależne podłączenia

do miejskiej sieci wodociągowej oraz dwa zbiorniki retencyjne, posiadające

zapas wody na 24 godziny. Do celów awaryjnych służy również studnia

głębinowa.

W następujących szpitalach są awaryjne ujęcia wody udostępniane dla

ludności –Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny, Wojewódzki Szpital Chirurgii

Urazowej, Szpital Bródnowski.

Niektóre szpitale posiadają awaryjne ujęcia lokalne wody oligoceńskiej a Instytut

Hematologii i Transfuzjologii korzysta z ujęcia Instytutu Onkologii.

Wszystkie placówki podłączone są do miejskiej sieci kanalizacyjnej, brak

jest oczyszczalni ścieków.


10/92

W niektórych placówkach znajdują się łapacze tłuszczu, np. przy

kuchniach, łapacze oleju – przy warsztatach lub osadniki gipsu przy gipsowniach

w poradniach chirurgicznych.

W Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym ścieki wprowadzane są bezpośrednio

do kanalizacji, a oddział wąglikowy wyposażony jest w nowoczesną stację

dezynfekcji ścieków. Obecnie sukcesywnie podłączane są do oczyszczania

kolejne sale chorych.

2.2.2. Prosektoria

Zakłady patomorfologii wraz z prosekturą znajdują się w placówkach :

1) Centrum Onkologii;

2) Instytut Psychiatrii i Neurologii;

3) Szpital Kliniczny „Dzieciątka Jezus”;

4) Centralny Szpital Kliniczny;

5) Szpital Dziecięcy;

6) Szpital Kolejowy;

7) Instytut „Pomnik-CZD”;

8) Szpital Bródnowski;

9) Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc;

10) Wojewódzki Szpital Zakaźny;

11) Szpital Dziecięcy.

W placówkach, gdzie nie ma prosektury, ani pomieszczeń do przechowywania

zwłok, zwłoki są odbierane przez zakłady pogrzebowe.

Szczątki pooperacyjne są oddawane do utylizacji firmom specjalistycznym

odbierającym odpady niebezpieczne.

2.2.3. Pralnie

W ostatnim czasie obserwuje się, że placówki rezygnują z prania we

własnych pralniach. Najlepiej zorganizowana jest pralnia Centrum Onkologii.

Stan sanitarny jest dobry, ciąg technologiczny prawidłowy.

Niektóre pralnie dużych szpitali świadczą usługi pralnicze innym szpitalom.


11/92

Klinika Polskiej Fundacji Europejskiej Szkoły Onkologii korzysta z usług pralni (z

barierą higieniczną) na terenie Centrum Onkologii.

Większość placówek pierze bieliznę w pralniach prywatnych poza terenem

szpitali.

2.2.4. Postępowanie z odpadami

Wszystkie placówki mają podpisane umowy na wywóz odpadów.

We wszystkich placówkach prowadzona jest segregacja odpadów w miejscu ich

powstawania, na bytowe i niebezpieczne, zgodnie z instrukcjami postępowania z

odpadami. Odpady bytowo-gospodarcze gromadzone są w workach foliowych,

głównie czarnych, a następnie przechowywane w wydzielonych pojemnikach lub

kontenerach w altanach śmietnikowych i odbierane 2-3 razy w tygodniu przez

specjalistyczne firmy na podstawie stałych umów.

Odpady medyczne gromadzone są w workach foliowych, kolorowych,

zawieszonych na metalowych stelażach, następnie przechowywanych w

zamykanych kontenerach lub pojemnikach ustawionych w wydzielonych,

zamykanych pomieszczeniach – magazynach odpadów medycznych. Coraz

więcej placówek zapewnia prawidłowe pomieszczenia zgodne z przepisami prawa

np. Szpital Bródnowski, Szpital Aresztu Śledczego.

Nadal w remoncie jest pomieszczenie do gromadzenia odpadów w

Wojewódzkim Szpitalu Zakaźnym. Odpady specjalne powstające na terenie

placówek lecznictwa zamkniętego gromadzone są selektywnie i odbierane przez

firmy specjalistyczne zgodnie z zawartymi umowami. Dotyczy to: odczynników,

klisz RTG, termometrów, świetlówek, odpadów promieniotwórczych.

2.2.5. Pomieszczenia socjalne i otoczenie szpitali

W części placówek znajdują się szatnie centralnie zlokalizowane,

najczęściej poniżej kondygnacji parteru budynków, przy szatniach są węzły

sanitarne (natryski, WC, umywalki).

Szatnie wyposażone są najczęściej w szafki dwudzielne, umożliwiające

oddzielenie odzieży wierzchniej od ochronnej. Osobne szatnie posiada personel

niektórych jednostek organizacyjnych szpitali np. apteki, pralni, zakładu

patomorfologii, spalarni, obsługi technicznej. Zdarza się również, iż z szatni


12/92

korzysta personel średni i niższy, zaś personel lekarski przebiera się w

pomieszczeniach oddziałów.

W Instytucie Kardiologii - szatnie podstawowe znajdują się w podziemiach

Instytutu - oddzielne dla poszczególnych oddziałów. W szatniach ustawione są

szafki na odzież wierzchnią i ochronną. Pomieszczenia szatni zostały odnowione

a szafki są sukcesywnie wymieniane na nowe. Nie przy wszystkich szatniach

znajdują się węzły sanitarne. Część personelu korzysta z pomieszczeń socjalnych

w oddziałach. W każdym oddziale znajdują się wydzielone sanitariaty dla

personelu – wc, umywalka, natrysk.

Tabela 2. Domy pomocy społecznej oraz inne placówki zapewniające

całodobową opiekę nad osobami niepełnosprawnymi, w podeszłym wieku

oraz przewlekle chorymi

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych




Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6

Domy pomocy

społecznej 44 28 0 0 0

Inne placówki

zapewniające

całodobową

opiekę

0 0 0 0 0

Przeprowadzono kontrolę w 28 domach pomocy społecznej z ogólnej liczby 44.

Podsumowując rok 2010 stwierdza się, że wszystkie skontrolowane obiekty

odpowiadały wymaganiom sanitarnym i zostały ocenione jako dobre lub

dostateczne.

Nadal zdarzają się przypadki otwierania prywatnych domów opieki bez zgody

Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego. To w tych obiektach

najczęściej warunki techniczne nie odpowiadają wymaganiom (brak windy,

nieodpowiednia ilość urządzeń sanitarnych, itp.).


13/92

Tabela 3. Dworce

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych




Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6

Dworce i stacje

kolejowe 45 1 0 0 0

Dworce

autobusowe 1 1 0 0 0

Porty lotnicze 0 0 0 0 0

2.2.6. Środki transportu

Nadzorem sanitarnym objęte były obiekty transportu kolejowego,

zajezdnie, pętle tramwajowe, autobusowe, środki transportu wraz ekspedycjami,

dworce kolejowe. Stan sanitarno-techniczny pętli i ekspedycji nie budził

zastrzeżeń. W wyniku przeprowadzonej kontroli na Dworcu Warszawa – Wileńska

zalecono przeprowadzenie prac związanych z „odświeżeniem” dworca –

malowanie słupów podporowych na peronach, odmalowanie sufitu w hali

dworcowej szczególnie w okolicy nawiewników powietrza, oraz usunięcie

zacieków w toalecie dla niepełnosprawnych. Ponadto kontroli poddano 27

samochodów służących do przewozu zwłok i szczątków wykorzystywanych przez

zakłady pogrzebowe. Skontrolowano także 5 autobusów komunikacji publicznej,

4 pojazdy do przewozu chorych, 3 samochody do przewozu bielizny.

Tabela 4. Noclegownie dla bezdomnych

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych

Liczba wydanych decyzji

merytorycznych (bez decyzji

zmieniających termin wykonania nałożonych

obowiązków)

Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6

Noclegownie dla

bezdomnych 20 17 0 0 0


14/92

W roku 2010 skontrolowano 17 placówek świadczących pomoc noclegową dla

ludzi bezdomnych na terenie m.st. Warszawy. Ponadto przeprowadzono kontrole

w placówkach nie będących dotychczas w ewidencji.

Ogólny stan sanitarno – techniczny w skontrolowanych obiektach nie budził

poważniejszych zastrzeżeń. Czystość bieżąca była zachowana.

We wszystkich obiektach zapewniono środki do mycia i dezynfekcji.

Tabela 5. Ustępy publicznie i toalety ogólnodostępne

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych


(bez decyzji zmieniających termin wykonania nałożonych

obowiązków)

Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6

Ustępy

publiczne 46 40 0 0 0

Toalety

ogólnodostępne 10 8 0 1 200

W roku 2010 w ewidencji znajdowało się 56 ustępów publicznych (51

z nich to ustępy publiczne stałe) –skontrolowanych zostało 48.

W miesiącach letnich prowadzone były kilkukrotne kontrole ustępów

ze względu na wzmożony w tym okresie ruch turystyczny.

Stan sanitarny ustępów publicznych oceniany jest jako dobry. Ajenci stosują

środki dezynfekcyjne, utrzymują pomieszczenia w należytej czystości,

zapewniają mydło w płynie, ręczniki jednorazowe. Grupa tych obiektów w

ostatnich latach systematycznie poprawia swój stan sanitarny.

Tabela 6. Hotele

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych

Liczba wydanych decyzji

merytorycznych

(bez decyzji zmieniających

termin wykonania


Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6

Hotele 57 57 0 0 0


15/92

Przeprowadzono kontrolę w 57 hotelach, 2 motelach, 3 kempingach oraz 68

innych obiektach świadczących usługi hotelarskie. Zły stan techniczny

stwierdzono w czterech obiektach - podjęto stosowne działania.

W Warszawie przybywa miejsc noclegowych o dobrym standardzie.

Obiekty istniejące od wielu lat przeprowadzają modernizacje i dostosowują swoją

ofertę do obowiązujących przepisów.

Dzięki jasnym i jednoznacznym przepisom możliwe jest przeprowadzenie

kategoryzacji lub weryfikacji kategorii hoteli i innych obiektów tej grupy: moteli,

campingów i schronisk.

Tabela 7. Zakłady fryzjerskie, kosmetyczne i odnowy biologicznej

Obiekty Liczba

obiektów

Liczba

skontrolowanych




Liczba

nałożonych

mandatów

Kwota

mandatów

1 2 3 4 5 6

Zakłady

fryzjerskie 927 203 3 14 2000

Zakłady

kosmetyczne 244 118 1 0 0

Salony odnowy

biologicznej 72 29 1 3 200

Salony tatuażu 3 2 0 0 0

Inne zakłady świadczące więcej niż jedną z usług:

fryzjerskich, kosmetycznych,

odnowy biologicznej,

tatuażu

394 188 3 9 1100

W ewidencji w roku 2010r. znajdowało się 1640 zakładów świadczących usługi

fryzjerskie, fryzjersko-kosmetyczne i odnowy biologicznej, zakłady tatuażu, z

czego skontrolowano 540. Stan sanitarny większości zakładów fryzjerskich i

kosmetycznych istniejących na terenie m. st. Warszawy oceniono jako dobry,

częściowo dostateczny.

Gorsza ocena wiąże się z lokalizacją zakładów w starym budownictwie, z gorszą

funkcjonalnością, małą powierzchnią oraz brakiem właściwego zaplecza.

Najczęściej stwierdzone uchybienia to: zły stan sanitarno-porządkowy i


16/92

techniczny pomieszczeń, brak wydzielonego pomieszczenia (miejsca) do

przechowywania sprzętu porządkowego, brak pomieszczenia sanitarno-

higienicznego (WC) oraz nieprawidłowa dezynfekcja sprzętu fryzjerskiego.

Coraz częściej obserwuje się wzrost świadomości klientów wymuszający

podnoszenie standardu świadczonych usług, w tym również podnoszenie

standardu zajmowanych przez usługodawców pomieszczeń.

Podczas kontroli prowadzony był instruktaż w zakresie dezynfekcji sprzętu

fryzjerskiego, jak również informowano o konieczności dostosowania

prowadzonej działalności do wymogów rozporządzenia.


17/92

3. STAN SANITARNO – HIGIENICZNY ZAKŁADÓW PRACY

Oddział Higieny Pracy Powiatowej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej

w m. st. Warszawie wykonuje nałożone zadania przede wszystkim poprzez

nadzór nad warunkami zdrowotnymi środowiska pracy, prowadzenie postępowań

w sprawach chorób zawodowych oraz kontrole obrotu chemikaliami dotyczące:

1) przestrzegania przez producentów, importerów, osoby

wprowadzające do obrotu, stosujące lub eksportujące substancje i

mieszaniny chemiczne lub wyroby obowiązków wynikających z ustawy z

dnia 11 stycznia 2001r. o substancjach i preparatach chemicznych oraz z

rozporządzeń Wspólnot Europejskich wymienionych w tej ustawie;

2) przestrzegania przez podmioty wprowadzające do obrotu prekursory

kategorii 2 i 3 obowiązków wynikających z ustawy z dnia 29 lipca 2005r. o

przeciwdziałaniu narkomanii, rozporządzenia (WE) Parlamentu

Europejskiego i Rady Nr 273/2004 z dnia 11 lutego 2004r. w sprawie

prekursorów narkotykowych oraz rozporządzenia (WE) Rady Nr 111/2005

z dnia 22 grudnia 2004r. określającego zasady nadzorowania handlu

prekursorami narkotyków pomiędzy Wspólnotą a Państwami Trzecimi;

3) przestrzegania przepisów dotyczących wprowadzania do obrotu

produktów biobójczych i substancji czynnych oraz ich stosowania w

działalności zawodowej.

Zakres działań Oddziału Higieny Pracy przedstawia poniższy diagram.


18/92

bezpieczeństwo chemiczne

44%

rakotwórcze

3%

choroby zawodowe

20%

BHP18%

Wykres 1. Struktura działalności Oddziału Higieny Pracy

W roku 2010 Oddział Higieny Pracy obejmował nadzorem bieżącym 3.596

zakładów, w których zatrudnionych było ponad 222,5 tys. pracowników.

Struktura tych zakładów przedstawia się następująco: zakłady pracy

zatrudniające do 100 pracowników stanowią 87,29% (w tym do 20 osób -

61,15%), zatrudniające powyżej 100 osób – 12,70% wszystkich przedsiębiorstw

znajdujących się w ewidencji Oddziału.

Warunki środowiska pracy oceniano w oparciu o:

1) ocenę zgodności wyników pomiarów czynników szkodliwych

(fizycznych i chemicznych) wykonywanych na stanowiskach pracy z

obowiązującymi normatywami higienicznymi;

2) analizę dokonanej przez pracodawcę oceny ryzyka zawodowego na

poszczególnych stanowiskach pracy;

3) wyposażenie zakładu w środki ochrony zbiorowej i indywidualnej

oraz instrukcje stanowiskowe;

4) kontrole profilaktycznych badań lekarskich pracowników;

5) stan sanitarno – higieniczny poszczególnych pomieszczeń zakładu.

W 2010r. przeprowadzono ogółem 1.417 kontroli, w 931 zakładach pracy.

W tym dokonano między innymi:


19/92

1) 761 kontroli w ramach nadzoru nad substancjami i mieszaninami

chemicznymi (wprowadzanymi do obrotu i stosowanymi w procesie pracy);

2) 103 kontrole dotyczące nadzoru nad produktami biobójczymi;

3) 165 kontroli w ramach nadzoru nad czynnikami biologicznymi.

W wyniku kontroli ogółem wydano 298 decyzji administracyjnych zawierających

669 nakazów zobowiązujących pracodawców do usunięcia stwierdzonych

uchybień.

W toku realizacji zadań wynikających ze sprawowania nadzoru bieżącego

przez pion higieny pracy wydano 136 nakazów zobowiązujących pracodawców do

wykonania badań środowiskowych na wytypowanych stanowiskach pracy. W

trakcie analizy wyników pomiarów przeprowadzonych na poszczególnych

stanowiskach pracy w 19 zakładach stwierdzono przekroczenia normatywów

higienicznych czynników szkodliwych dla zdrowia. Liczba pracowników

zatrudnionych w skontrolowanych w 2010r zakładach w warunkach

przekroczenia NDN (najwyższe dopuszczalne natężenie) lub NDS (najwyższe

dopuszczalne stężenie) wynosiła:

1) dla czynników chemicznych – 2 osoby;

2) dla pyłów – 15 osób;

3) dla czynników fizycznych (w tym głównie hałasu) – 245 osób.

W związku z powyższym wydano 22 nakazy dotyczące obniżenia stężeń i

natężeń czynników szkodliwych na stanowiskach pracy.

Ponadto wydano 2 decyzje unieruchamiające 2 stanowiska pracy w związku ze

stwierdzeniem przekroczenia NDSCh (najwyższe dopuszczalne stężenie

chwilowe) badanego czynnika chemicznego, w wyniku których podjęte przez

pracodawców działania techniczno-organizacyjne spowodowały zlikwidowanie

ww. przekroczeń.

Ustalono, że w okresie ostatnich 12 miesięcy warunki pracy poprawiono 83

pracownikom.

W ramach wykonywanych zadań przeprowadzono również 55 kontroli w

zakładach pracy, w których stosowane są substancje, preparaty, czynniki lub

procesy technologiczne o działaniu rakotwórczym lub mutagennym. Tylko w

stosunku do 3 zakładów zostały wydane decyzje dotyczące usunięcia

nieprawidłowości.


20/92

Spośród 356 zakładów znajdujących się w ewidencji pionu higieny pracy, w

których występują szkodliwe czynniki biologiczne skontrolowano 145. Tylko w

stosunku do 8 obiektów wydano decyzje w sprawie usunięcia stwierdzonych

uchybień, takich jak: brak prowadzonego rejestru prac i rejestru pracowników

zatrudnionych w narażeniu na czynniki biologiczne zaliczane do 3 lub 4 grupy

zagrożenia, brak stosowania odpowiednich środków dezynfekcyjnych oraz nie

umieszczenia znaków ostrzegawczych w pomieszczeniach pracy.

Ważnym zagadnieniem w zakładzie pracy jest szacowanie ryzyka

zawodowego. Zgodnie z przepisami pracodawca zobowiązany jest do

systematycznej oceny i dokumentowania ryzyka zawodowego na poszczególnych

stanowiskach pracy, do stosowania niezbędnych środków profilaktycznych

zmniejszających to ryzyko oraz informowania pracowników o w/w. W wyniku

przeprowadzonych kontroli wydano 80 nakazów zobowiązujących pracodawców

do usunięcia nieprawidłowości w tym zakresie.

Należy również zaznaczyć, że w toku prowadzonych postępowań

administracyjnych wydano 84 nakazy zobowiązujące pracodawcę do poprawy

stanu sanitarno-higienicznego pomieszczeń pracy i 41 dot. pomieszczeń

socjalnych i sanitarnych oraz 31 nakazów dotyczących obowiązku przedstawienia

aktualnych zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań do wykonywania

pracy na danym stanowisku pracy.

Ogółem w celu poprawy warunków pracy wydano 178 decyzji

administracyjnych.


21/92

inne 27%

badania

środowiska pracy

20% chemia 17%

stan sanitarny

pom. pracy i

socjalnych

19%

ocena ryzykaz

zawodowego

12%

usunięcie

przekroczeń NDS

3%

czynniki

biologiczne 1%

rakotwórcze i

mutagenne

1%

Wykres 2. Struktura wydanych decyzji administracyjnych

W ramach nałożonych zadań, kontynuowano nadzór nad podmiotami

zajmującymi się wprowadzaniem do obrotu (produkcja i dystrybucja) oraz

stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych niebezpiecznych wynikający z

przepisów Rozporządzenia (WE) nr 1907/2006 Parlamentu Europejskiego i Rady

z dnia 18 grudnia 2006r. w sprawie rejestracji, oceny, udzielania zezwoleń i

stosownych ograniczeń w zakresie chemikaliów i utworzenia Europejskiej Agencji

Chemikaliów, zmieniającego dyrektywę 1999/45/WE oraz uchylającego

rozporządzenie Rady (EWG) nr 793/93 i rozporządzenie Komisji (WE) nr

1488/94, jak również dyrektywę Rady 76/769/EWG i dyrektywy Komisji

91/155/EWG, 93/67/EWG, 93/105 WE i 2000/21/WE (REACH) polegający na

kontroli:

1) legalności wprowadzania do obrotu substancji chemicznych

(rejestracja właściwa i wstępna substancji chemicznych);

2) respektowania ograniczeń w związku z wprowadzaniem do obrotu

produktów (głównie zabawek) pod kątem zawartości w nich niedozwolonych

substancji rakotwórczych/mutagennych ( ścisła współpraca z Inspekcją

Handlową);

3) właściwego przekazywania informacji w łańcuchu dostaw;

4) zgodności posiadanych kart charakterystyki substancji i mieszanin

chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa;


22/92

5) wprowadzania do obrotu detergentów w sprawie bezpieczeństwa

chemicznego (raport bezpieczeństwa chemicznego, scenariusze narażenia,

ocena ryzyka zawodowego, itp.).

W związku z Rozporządzeniem (WE) NR 790/2009 z dnia 10 sierpnia 2009

r. dostosowującego do postępu naukowo-technicznego rozporządzenie

Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008r. w

sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin oraz z

Ustawą o substancjach i preparatach chemicznych sprawdzano:

1) zgodność posiadanych kart charakterystyki i oznakowania na

etykietach opakowań substancji i mieszanin chemicznych z obowiązującymi

wymogami prawa;

2) zgodność klasyfikacji zagrożeń dla substancji i mieszanin

chemicznych z obowiązującymi wymogami prawa;

3) przekazywanie informacji Inspektorowi ds. Substancji i Preparatów

Chemicznych o wprowadzaniu substancji/mieszanin niebezpiecznych na

teren RP.

Państwowa Inspekcja Sanitarna prowadzi również nadzór nad

wprowadzaniem do obrotu produktów, które podlegają obowiązkowi rejestracji i

udzielania zezwoleń. Jest to związane z koniecznością ochrony zdrowia

ludzkiego, jak i środowiska naturalnego, ze względu na obecność substancji

biologicznie aktywnych w składzie tych produktów. W/w mieszaniny

wykorzystuje się głównie do dezynfekcji, usuwania, zabijania mikroorganizmów

oraz innych szkodników. Zasady wprowadzania, obrotu, a także nadzoru nad

ww. preparatami zostały ujęte w Ustawie z dnia 13.09.2002r o produktach

biobójczych i w Ustawie z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin. W związku z

powyższym działania prowadzone w terenie dotyczyły:

1) kontroli posiadania wymaganego Ustawą o produktach biobójczych

zezwolenia Ministra Zdrowia;

2) weryfikacji substancji czynnych, w związku z decyzjami Komisji

Europejskiej o wyłączeniu niektórych substancji ze stosowania w

produktach biobójczych;


23/92

3) sprawdzania dokumentacji w/w produktów, a głównie zgodności

danych zawartych na etykiecie oraz w karcie charakterystyki z zezwoleniem

Ministra Zdrowia;

4) zgodności klasyfikacji zawartej w karcie charakterystyki mieszaniny

z danymi zamieszczonymi w zezwoleniu Ministra Zdrowia oraz

obowiązującymi wymogami prawa;

5) zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w

karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa;

6) zakresu i poprawności stosowania w działalności zawodowej w/w

produktów;

7) kontroli posiadania zezwolenia Ministra Rozwoju Wsi i Rolnictwa na

wprowadzanie do obrotu środka ochrony roślin;

8) sprawdzania zgodności klasyfikacji środków ochrony roślin;

9) sprawdzania poprawności kart charakterystyki ww. środków;

10) zgodności oznakowania opakowań z danymi zamieszczonymi w

karcie oraz obowiązującymi wymogami prawa.

Państwowa Inspekcja Sanitarna obejmuje też swoim nadzorem firmy

stosujące w działalności zawodowej środki chemiczne. W związku z zapisami

Kodeku pracy i rozporządzeń wykonawczych dokonuje się kontroli z zakresu,

między innymi:

1) oceny dokumentacji dotyczącej bezpieczeństwa chemicznego

(instrukcje obsługi, instrukcje BHP, szkolenia, ocena ryzyka zawodowego

itp.);

2) prowadzenia aktualnego spisu posiadanych substancji i mieszanin;

3) przestrzegania zapisów bezpiecznego stosowania lub

przechowywania chemikaliów w magazynach.

W roku 2010, w związku z doniesieniami o licznych zatruciach środkami

chemicznymi o nieznanym składzie, Państwowa Inspekcja Sanitarna decyzją

Głównego Inspektora Sanitarnego została włączona do działań zmierzających do

zlikwidowania handlu produktami kolekcjonerskimi, zwanymi również

dopalaczami. W związku z tym pracownicy pionu higieny pracy uczestniczyli w

zamykaniu sklepów, zabezpieczaniu towaru o nieznanym składzie (określanego


24/92

jako produkty kolekcjonerskie) oraz po stwierdzeniu wykonania decyzji

Głównego Inspektora Sanitarnego ich ponownym otwieraniu.

Ponadto na mocy Ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii i

rozporządzeń wspólnotowych w zakresie obrotu prekursorami przeprowadzono

też kontrole dotyczące:

1) stosowania i wprowadzania do obrotu prekursorów kategorii 2 i 3;

2) wydawania zezwoleń na wywóz/przywóz prekursorów kat. 2.

W związku z wymogami zawartymi w w/w rozporządzeniu REACH dot.

konieczności przekazywania informacji do Europejskiej Agencji Chemikaliów w

Helsinkach (ECHA) o przestrzeganiu legalności obrotu chemikaliami został

przygotowany 5-letni program sprawozdawczy zawierający wytyczne o sposobie

kontroli obiektów zajmujących się w/w zagadnieniem. W roku 2010 zostało

przekazane pierwsze sprawozdanie wg wytycznych Agencji. Następne

przewidziane jest do realizacji w 2015 roku, obejmujące dane za lata 2011-

2015. W związku z tym na bieżąco aktualizowana jest ewidencja i dane firm

zajmujących się obrotem chemikaliami. Szczególny nacisk położony jest na

kontrole podmiotów dystrybuujących substancje i mieszaniny stwarzające duże

ryzyko dla zdrowia, tj. rakotwórcze, mutagenne, wpływające na rozrodczość oraz

zaklasyfikowane jako żrące, toksyczne, szkodliwe dla środowiska i zdolne do

bioakumulacji oraz zagadnienia związane z rejestracją tych substancji.

Ponadto, w związku z decyzjami Komisji Europejskiej o wyłączeniu niektórych

substancji ze stosowania w produktach biobójczych, przeprowadzono kontrole

mające na celu weryfikację, czy zakazane substancje znajdowały się w obrocie

na terenie RP. W przypadku stwierdzenia ich obecności na rynku wydawano

decyzje o wycofaniu danego produktu z obrotu. W tym zakresie współpracowano

z Inspekcją Handlową.

Do obowiązków Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy też nadzór nad

produktami do czyszczenia i mycia. W ramach kontroli tzw. „detergentów”

zwracano szczególną uwagę na przekazywanie przez dystrybutorów, zgodnej z

prawem informacji na etykiecie, o właściwym dozowaniu i stosowaniu danego

detergentu w trakcie użytkowania oraz o umieszczaniu nazwy substancji z grupy

powodujących uczulenia, ze względu na coraz częstsze przypadki występowania

alergii u osób stosujących te produkty.


25/92

Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją

chemikaliów.

W 2010r w ewidencji Oddziału Higieny Pracy znajdowały się 513 zakłady

zajmujące się wprowadzaniem do obrotu substancji i mieszanin chemicznych,

w których zatrudnionych było 19013 pracowników.

Na terenie nadzorowanym przez Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego w m. st. Warszawie przeważają podmioty zajmujące się dystrybucją

chemikaliów.

Strukturę tych obiektów przedstawia poniższy wykres.

Producent 5%

Dystrybutor79%

Wykres 3. Struktura podmiotów kontrolowanych wprowadzających do obrotu

substancje i mieszaniny chemiczne na terenie m. st. Warszawy

w 2010r.

Ogółem skontrolowano 577 podmiotów zajmujących się dystrybucją i

stosowaniem substancji i mieszanin chemicznych; przeprowadzono łącznie 761

kontroli w tym zakresie. W ich trakcie stwierdzono nieprawidłowości dotyczące

głównie braku lub niewłaściwych kart charakterystyki mieszanin i substancji

chemicznych oraz nieprawidłowych oznakowań na etykietach opakowań, co

skutkowało brakiem stosownej informacji przede wszystkim z zakresu BHP. W

efekcie działań kontrolnych zakwestionowano 230 kart charakterystyki oraz 450


26/92

oznakowań produktów. Stwierdzone uchybienia skutkowały wydaniem 61 decyzji

i 361 zaleceń pokontrolnych.

chemia

przemysłowa

33%

chemia budowlana

12%

chemia farmaceutyczna

6%

chemia

gospodarcza 4%

farby i lakiery

13%

chemia motoryzacyjna

3%

Sektor paliw

1%

prekursory/

dopalacze

15%

środki ochrony roślin

7%

Wykres 4. Struktura obiektów kontrolowanych w zakresie chemii w 2010r.

Skutkiem negatywnego oddziaływania środowiska pracy na zdrowie

zatrudnionych, zależności od rodzaju stosowanych technologii i zabezpieczeń,

zwłaszcza warunków, w których stwierdzane są przekroczenia dopuszczalnych

normatywów higienicznych, jest występowanie chorób zawodowych.

W roku 2010 do Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego w m. st.

Warszawie wpłynęło 149 zgłoszeń podejrzeń chorób zawodowych. W związku z

tym pracownicy pionu higieny pracy zrealizowali 357 wizytacji w ramach

prowadzonych 339 postępowań wyjaśniających, sporządzili 314 kart oceny

narażenia zawodowego.

Wydano 52 decyzje o stwierdzeniu choroby zawodowej, 81 decyzji o braku

podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej oraz 18 postanowień i innych

decyzji dotyczących spraw chorób zawodowych wydanych zgodnie z Ustawą Kpa.


27/92

Dane obrazujące rozpatrywane sprawy i stwierdzone choroby zawodowe na

terenie objętym przez PPIS w m. st. Warszawie przedstawiono poniżej w postaci

wykresów 5 – 7 i tabeli 1.

0

100

200

300

400

500

2007r. 2008r. 2009r. 2010r.

liczba rozpatrywanych podejrzeń liczba przeprowadzonych wizytacji karty oceny narażenia zawodowego

Wykres 5. Działanie w ramach postępowania w sprawach chorób zawodowych

w latach 2007-2010


28/92

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

2007r. 2008r. 2009r. 2010r.

80

5952 53

65

72

62

81

liczba dec. stwierdzonych chorób zawodowych liczba dec.brak podstaw do stwierdzenia choroby zawodowej

Wykres 6 Liczba decyzji w sprawach chorób zawodowych w latach 2007−2010

Tabela 1 Choroby zawodowe stwierdzone w latach 2007-2010 z podziałem

według wykazu chorób zawodowych

Numer choroby zawodowej/nazwa z wykazu

chorób zawodowych

2007r. 2008r. 2009r 2010r

liczba przypadków

liczba przypadków

liczba przypadków

liczba przypadków

1 2 3 4 5

3 Pylice płuc

5 3 1 1

5 Przewlekłe obturacyjne zapalenie oskrzeli, które spowodowało trwałe upośledzenie sprawności wentylacyjnej płuc z obniżeniem natężonej objętości wydechowej pierwszosekundowej (FEV1) poniżej 60% wartości należnej, wywołane narażeniem na pyły lub gazy drażniące, jeżeli w ostatnich 10 latach pracy zawodowej co najmniej w 30% przypadków stwierdzono na stanowisku pracy przekroczenia najwyższych dopuszczalnych stężeń

- - - 1

6 Astma oskrzelowa

3 1 2 1


29/92

Numer choroby zawodowej/nazwa z wykazu

chorób zawodowych

2007r. 2008r. 2009r 2010r

liczba przypadków

liczba przypadków

liczba przypadków

liczba przypadków

1 2 3 4 5

8 Ostre uogólnione reakcje alergiczne - - - 1

12 Alergiczny nieżyt nosa 2 2 - 1

14 Przedziurawienie przegrody nosa wywołane substancjami o działaniu żrącym lub drażniącym

- - 1 -

15 Przewlekłe choroby narządu głosu spowodowane nadmiernym wysiłkiem głosowym, trwającym co najmniej 15 lat

13 8 5 4

17 Nowotwory złośliwe powstałe w następstwie działania czynników występujących w środowisku pracy, uznanych za rakotwórcze u ludzi

- - 1 1

18 Choroby skóry: 4 3 5 4

19 Przewlekłe choroby układu

ruchu wywołane sposobem

wykonywania pracy

3 5 5 4

20 Przewlekłe choroby obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy

8 8 5 5

21 Obustronny trwały ubytek słuchu typu ślimakowego spowodowany hałasem, wyrażony podwyższeniem progu słuchu o wielkości co najmniej 45 dB w uchu lepiej słyszącym, obliczony jako średnia arytmetyczna dla częstotliwości audiometrycznych 1,2 i 3 kHz

3 1 1 4

22 Zespół wibracyjny: 4 - - 3

25 Choroby układu wzrokowego wywołane czynnikami fizycznymi, chemicznymi lub biologicznymi

1 - - 1

26 Choroby zakaźne lub pasożytnicze albo ich następstwa

34 28 26 22

Razem: 80 59 52 53


30/92

0

5

10

15

20

25

30

35

2007

2008

2009

2010

przew. ch. narządu głosu ch. skóry obustrony trwały ubytek słuchu t. ślimakowego

choroby układu ruchu ch. zakaźne lub pasożytnicze choroby obw. ukł. nerwowego

Wykres 7. Najczęściej występujące choroby zawodowe w latach 2007-2010

Z przedstawionych danych wynika, że ogólna liczba chorób zawodowych

stwierdzonych w 2010r. wynosiła 52; tyle samo jak w roku ubiegłym. Nadal

dominowały choroby zakaźne, szczególnie WZW typu B oraz C wśród

pracowników służby zdrowia (22 przypadki). Przewlekłe choroby układu ruchu,

obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,

choroby skóry i narządu głosu występowały – odpowiednio po 4, 5, 4, 4

przypadki.

Zaobserwowano zmniejszenie liczby przypadków w grupie przewlekłych chorób

narządu głosu z 13 w 2007r. do 4 w 2010r.

Należy zaznaczyć w celu zminimalizowania istniejących zagrożeń, zarówno

fizycznych, jak i chemicznych oraz biologicznych, obecnych w środowisku pracy,

które mają istotny wpływ na powstawanie chorób zawodowych, stosuje się

różnego typu zabezpieczenia, takie jak między innymi ochrony osobiste i

zbiorowe oraz odpowiednie rozwiązania organizacyjne np.: skrócenie czasu

narażenia i rotację pracowników.


31/92

4. OBIEKTY ŻYWNOŚCI, ŻYWIENIA I PRZEDMIOTÓW UŻYTKU

W roku 2010r. na terenie miasta stołecznego Warszawy, nadzorem

sanitarnym objęto obiekty związane z działalnością żywnościowo-żywieniową

oraz obiekty mające pośrednio wpływ na jakość zdrowotną żywności, określone

jako wytwórnie przedmiotów użytku. Zgodnie z obowiązującą klasyfikacją

statystyczną istniejące obiekty dzielimy na:

1) obiekty produkcji żywności;

2) obiekty obrotu żywnością;

3) obiekty żywienia zbiorowego otwarte;

4) zakłady zamknięte żywienia (w tym stołówki, bufety w szkołach,

przedszkolach, szpitalach, domach opieki, zakładach pracy);

5) wytwórnie przedmiotów użytku.

Ogółem pod nadzorem Powiatowej Stacji w m. st. Warszawie było 13.462

obiektów.

Przy ocenie sanitarnej, z uwzględnieniem stanu technicznego oraz higienicznego

obiektów wzięto pod uwagę:

1) wyniki bieżących kontroli sanitarnych;

2) ocenę stanu sanitarnego, według ujednoliconego systemu ocen;

3) ocenę jakości zdrowotnej żywności na podstawie badań

laboratoryjnych próbek pobranych w obiektach produkujących i

wprowadzających żywność do obrotu.

W roku ubiegłym przeprowadzono 6628 kontroli sanitarnych w tym 6601 w

obiektach żywności i żywienia oraz 27 w wytwórniach przedmiotów użytku.

Ze względu na stwierdzenie złego stanu sanitarno-higienicznego zagrażającego

bezpieczeństwu produkowanej lub sprzedawanej żywności zamknięto lub

ograniczono zakres prowadzonej działalności w 89 obiektach, decyzje te

dotyczyły niżej wymienionych grup obiektów:

1) ciastkarnie -1;

2) piekarnie – 1;

3) zakłady żywienia zbiorowego otwartego - 49, w tym zakłady małej

gastronomii - 25;


32/92

4) zakłady żywienia zbiorowego zamkniętego – 14;

5) sklepy spożywcze – 17;

6) kioski – 7.

Ponadto w celu poprawy stanu sanitarno-higienicznego zakładów produkujących

i wprowadzających do obrotu środki spożywcze, Państwowy Powiatowy Inspektor

Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 666 decyzji administracyjnych

nakazujących jego poprawę.

W roku sprawozdawczym przeprowadzono dodatkowo 980 kontroli

interwencyjnych, w związku ze zgłoszeniami dotyczącymi nieprawidłowego stanu

sanitarno-higienicznego i technicznego obiektów, złej jakości zdrowotnej

artykułów spożywczych znajdujących się w obrocie. Interwencje, których

zasadność potwierdzono w czasie przeprowadzanych kontroli dotyczyły

sprzedaży artykułów spożywczych przeterminowanych, obecności zanieczyszczeń

fizycznych – oprzędów, szkodników oraz martwych owadów w produktach, a

także braku zachowania czystości w pomieszczeniach obiektów obrotu

handlowego, niehigienicznej sprzedaży żywności i uciążliwości związanych z

nieprawidłowo działającą wentylacją w lokalach – przenikanie zapachów do lokali

mieszkalnych.

W minionym roku na podmioty, które rozpoczęły lub rozszerzyły działalność bez

uzyskania decyzji zatwierdzającej wymaganej przepisami Ustawy o

bezpieczeństwie żywności i żywienia z dnia 25 sierpnia 2006r., Państwowy

Powiatowy Inspektor Sanitarny skierował do Państwowego Wojewódzkiego

Inspektora Sanitarnego w Warszawie 59 wniosków o nałożenie kar pieniężnych.

Wykres 1 Stan sanitarny obiektów skontrolowanych przez Inspekcję Sanitarną


33/92

w latach 2005-2010.

Z analizy danych wynika, że w 2010r. stan sanitarny obiektów żywnościowo -

żywieniowych nie uległ pogorszeniu. Związane jest to z konsekwentnym

egzekwowaniem przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego aktualnie obowiązujących przepisów prawa oraz wymagań w

zakresie wdrożenia zasad Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, a także

systemu HACCP. Należy jednak zauważyć, że w roku ubiegłym w grupie

obiektów żywienia zbiorowego wzrosła ilość zgłoszeń ognisk zatruć pokarmowych

(2 w obiektach żywienia zbiorowego otwartego oraz 6 w zakładach żywienia

zbiorowego zamkniętego, w tym 2 w bufetach i stołówkach pracowniczych, 2 w

przedszkolach, 2 w szkołach).

Do obiektów, w których stwierdzany był niezadowalający stan sanitarno-

higieniczny należały podobnie jak w poprzednich latach punkty małej

gastronomii oraz zakłady żywienia zbiorowego otwarte, szczególnie prowadzone

przez cudzoziemców.

Najistotniejsze i najczęściej stwierdzane uchybienia sanitarne w w/w grupach

obiektów to:

1) zły stan sanitarny i techniczny pomieszczeń produkcji;

2) brak orzeczeń lekarskich pracowników;

3) brak mydła i ręczników jednorazowego użytku przy umywalkach;

4) brak segregacji artykułów spożywczych w urządzeniach chłodniczych;

5) brak odzieży ochronnej;

6) serwowanie dań w naczyniach wielorazowego użytku przy braku

warunków do ich mycia i dezynfekcji.

Za stwierdzone nieprawidłowości pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej

nałożyli 1.314 grzywny w drodze mandatów karnych na łączną kwotę 428.650

PLN.

W roku ubiegłym kontynuowany był wzmożony nadzór nad:

1) obiektami wykazującymi zły stan sanitarny;

2) obiektami, które ze względu na dużą produkcję lub obrót żywnością

przekładają się na dużą liczbę konsumentów;

3) prawidłowym znakowaniem środków spożywczych i przedmiotów użytku.


34/92

Należy podkreślić, że w efekcie przeprowadzonych kontroli, poprawie uległ stan

techniczny małych i średnich sklepów oraz części kiosków zlokalizowanych na

targowiskach. Powolną poprawę obserwuje się w stołówkach szkolnych. Stan

czystości i porządku w ciastkarniach uległ niewielkiej poprawie. Podobnie jak w

roku ubiegłym nie budził zastrzeżeń stan sanitarny wytwórni lodów.

W 2010r. (podobnie jak w latach ubiegłych) były podejmowane czynności w

ramach europejskiego systemu szybkiego ostrzegania o niebezpiecznych

produktach żywnościowych (RASFF). Pracownicy Inspekcji w związku z 53

powiadomieniami podjęli działania kontrolne mające na celu wycofanie oraz

nadzorowanie procesu wycofywania z obrotu w/w produktów. W toku

prowadzonych działań wycofano z obrotu 6.419.046 szt. zakwestionowanych

artykułów spożywczych oraz materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu

z żywnością, które zostały przekazane do utylizacji.

Pod szczególnym nadzorem znajdował się obrót suplementami diety oraz

środkami specjalnego przeznaczenia żywieniowego, a także ich reklama i

znakowanie opakowań. W 2010r., w 4 przypadkach w związku ze stwierdzeniem

zafałszowania suplementów diety znajdujących się w sprzedaży, Państwowy

Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie wydał 4 decyzje nakazujące

natychmiastowe wstrzymanie i wycofanie z obrotu powyższych środków

spożywczych.

Ponadto, w wyniku prowadzonych postępowań PPIS wydał 50 decyzji

administracyjnych, w tym 5 decyzji nakazujących wstrzymanie wprowadzania do

obrotu suplementów diety, co do których nie została zakończona procedura

zezwalająca na ich sprzedaż na terytorium RP oraz 3 decyzje nakazujące

wycofanie z obrotu środków spożywczych o złej jakości zdrowotnej. Państwowy

Powiatowy Inspektor Sanitarny w m. st. Warszawie skierował do prokuratury 4

zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. W przypadkach stwierdzenie

niedozwolonych treści w prezentacji i reklamach, przypisujących środkom

spożywczym właściwości lecznicze Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w

m. st. Warszawie wydał 28 decyzji nakazujących usuniecie niedozwolonych treści

z reklam wprowadzających konsumenta w błąd. W sprawach dotyczących portali

internetowych prowadzona jest współpraca z Komendą Stołeczną Policji.

W ramach urzędowej kontroli żywności realizowano pobór próbek do badań

laboratoryjnych. W roku sprawozdawczym pobrano 554 próbki żywności, z


35/92

których zakwestionowano 27, ze względu na obecność bakterii chorobotwórczych

lub w związku ze złym oznakowaniem.

W roku ubiegłym sprawowano również nadzór sanitarny nad następującymi

zakładami:

1) wytwórniami i zakładami konfekcjonującymi kosmetyki;

2) wytwórniami wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością;

3) miejscami obrotu materiałami i wyrobami przeznaczonymi do

kontaktu z żywnością oraz kosmetykami.

Do najczęściej powtarzających się uchybień w tych grupach obiektów należały:

1) nieprawidłowe oznakowanie materiałów przeznaczonych do kontaktu

z żywnością;

2) zły stan techniczny pomieszczeń magazynowych;

3) brak stosownej dokumentacji wymaganej przepisami prawa;

4) nieprawidłowe oznakowanie kosmetyków.

Nadzór nad kosmetykami wiąże się z podejmowanymi działaniami w ramach

systemu RAPEX. W 2010 r. wpłynęło do Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego w m. st. Warszawie 64 powiadomień alarmowych. Dotyczyły one 73

kosmetyków, które nie zostały zgłoszone do Krajowego Systemu Informowania o

Kosmetykach, bądź zawierały zanieczyszczenia mikrobiologiczne. W związku z

powyższym podejmowano, w ramach sprawowania bieżącego nadzoru nad

placówkami handlowymi, działania mające na celu sprawdzenie czy kosmetyki,

których dotyczyły powiadomienia znajdują się w obrocie handlowym oraz ich

wycofanie.

W każdym przypadku podejmowania działań przez przedstawicieli Państwowego

Powiatowego Inspektora Sanitarnego dokonywano szczegółowej analizy

zagrożeń pod kątem liczby narażonych osób, wielkości produkcji oraz wpływu na

bezpieczeństwo żywności i żywienia.

Realizowany przez Państwową Inspekcję Sanitarną system kontroli, którym

objęto obiekty żywnościowo-żywieniowe pozwala na szybką interwencję i

likwidację każdego potencjalnego zagrożenia pojawiającego się na skutek

złamania przepisów sanitarnych.


36/92

5. STAN EPIDEMIOLOGICZNY W ZAKRESIE CHORÓB

ZAKAŹNYCH

5.1. GŁÓWNE KIERUNKI DZIAŁANIA ODDZIAŁU EPIDEMIOLOGII

Powiatowa Stacja Sanitarno- Epidemiologiczna w m.st. Warszawie, Oddział

Epidemiologii zajmuje się w szczególności:

1) współpracą z zespołami kontroli zakażeń zakładowych w związku z

ustawowym obowiązkiem monitorowania i zgłaszania zakażeń

zakładowych;

2) nadzorem nad realizacją obowiązkowych szczepień ochronnych ze

szczególnym uwzględnieniem prawidłowej gospodarki preparatami

szczepionkowymi;

3) bieżącą działalnością przeciwepidemiczną w zakresie wybranych

chorób zakaźnych, w tym zwłaszcza występujących ogniskowo,

stanowiących szczególny problem zdrowotny w kontekście sytuacji

epidemiologicznej w Polsce i w krajach UE;

4) czynnym udziałem w sytuacjach kryzysowych i zagrożeniach

epidemiologicznych występujących na terenie objętym nadzorem.

5.1.1. Nadzór nad placówkami ochrony zdrowia

Nadzór Higieny Lecznictwa, będący komórką merytoryczną w strukturze

Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej dla m. st.

Warszawy podzielony jest administracyjnie na prawobrzeżną i lewobrzeżną

Warszawę.

W 2010 roku objęto nadzorem 4.471 placówek realizujących świadczenia

zdrowotne. W ramach nadzoru nad placówkami zaplanowano 443 kontrole,

wykonano 754.

W szpitalach przeprowadzono 116 kontroli, w tym kontrole kompleksowe,

interwencyjne i kontrole związane z dochodzeniami w ogniskach zakażeń. W

placówkach lecznictwa otwartego przeprowadzono 388 kontroli, w gabinetach

indywidualnych praktyk lekarskich – 205 kontroli, a w innych obiektach - 27.


37/92

Pracownicy Państwowej Inspekcji Sanitarnej w m. st. Warszawie

adekwatnie do lat poprzednich przeprowadzają kontrole we wszystkich

placówkach świadczących usługi medyczne, w trakcie których ocenie podlega

stan sanitarny pomieszczeń, funkcjonalność obiektu, czystość i sprzątanie,

dezynfekcja i sterylizacja, dezynsekcja i deratyzacja oraz postępowanie z

odpadami medycznymi w miejscu ich wytwarzania.

Na terenie m. st. Warszawy znajduje się 28 placówek publicznego lecznictwa

zamkniętego. Ich stan poprawia się sukcesywnie poprzez przeprowadzanie

inwestycji remontowych oraz drobnych prac modernizacyjnych zgodnie z

programami dostosowawczymi i bieżącymi potrzebami.

Na terenie nadzorowanym przez PSSE znajduje się 17 placówek niepublicznego

lecznictwa zamkniętego (szpitale niepubliczne), które w większości nie budzą

zastrzeżeń zarówno, co do funkcjonalności, stanu technicznego jak i zachowania

czystości i porządku oraz przestrzegania procedur sanitarno- higienicznych.

Nowo otwierane placówki są dostosowane w pełnym zakresie do wymagań

technicznych i sanitarnych zgodnie z obowiązującym prawem, natomiast część

istniejących już placówek wymaga dostosowania.

Zgodnie z aktualnym stanem prawnym wydano 12 opinii o programach

dostosowawczych dla placówek służby zdrowia.

W 2010 roku, wydano 3 postanowienia dla nowo otwartych szpitali

niepublicznych.

Sytuacja sanitarno-techniczna w placówkach lecznictwa otwartego

wskazuje na konieczność przeprowadzania remontów oraz poprawienia

funkcjonalności tych obiektów. Prace remontowe są sukcesywnie wykonywane.

Ogólna liczba zakładów lecznictwa otwartego wynosi 1357 z czego 696 placówek

spełnia wymagania Rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 10 listopada 2006r.,

natomiast 481 obiektów posiada program dostosowawczy zaopiniowany w latach

2005-2009r.

Sprzątanie placówek ochrony zdrowia

Proces sprzątania w zamkniętych placówkach ochrony zdrowia na terenie

nadzorowanym przez PSSE m.st. Warszawie odbywa się za pośrednictwem firm

specjalistycznych, które pracują przy użyciu specjalistycznego sprzętu, tzw.

wózków serwisowych wyposażonych w zestawy kolorowych wiader i


38/92

odpowiednich ilości wymiennych mopów oraz ścierek do sprzątania

poszczególnych stref czystości. Sprzątanie obiektów lecznictwa, przeprowadzane

przez wyspecjalizowane firmy odbywa się w 6 placówkach, w 3 szpitalach na

terenie nadzorowanym przez PSSE, sprzątaniem zajmują się powołane Działy

Higieny Szpitalnej

Proces sprzątania odbywa się również w systemach mieszanych, czyli

zatrudnienie jednocześnie firmy specjalistycznej oraz pań salowych. System ten

funkcjonuje w 4 warszawskich szpitalach. Również w 4 obiektach sprzątaniem

zajmują się wyłącznie salowe.

Utrzymanie czystości w warunkach szpitalnych musi uwzględniać zarówno

wymogi technologiczne, jak i specyfikę oddziałów, rozkład pomieszczeń, grafik

wykonywanych zabiegów. W związku z tym placówki są zobowiązane do

posiadania opracowanych procedur i planów higieny, które oceniane są w trakcie

przeprowadzania czynności kontrolnych przez pracowników PSSE.

W placówkach lecznictwa otwartego na terenie nadzorowanym

sprzątaniem zajmują się głównie zatrudnione na etatach sprzątaczki,

sporadycznie firmy sprzątające, a w gabinetach prywatnych personel pracujący.

Zaopatrzenie w środki czystościowe w kontrolowanych placówkach w większości

było wystarczające. Wszystkie placówki sprzątane są na bieżąco, sprzęt do

sprzątania i środki czystościowe przechowywane w pomieszczeniach

porządkowych, zgodnie z literą prawa.

Nieprawidłowości w tym zakresie dotyczą braków w wyposażeniu składzików

porządkowych, nieprawidłowej wentylacji lub braku opracowanych, czy

dostosowanych procedur higienicznych.

Zastrzeżenia dotyczyły również braku wystarczającej ilości sprzętu do

sprzątania.

Dezynfekcja

Adekwatnie do lat ubiegłych w czasie wykonywania czynności kontrolnych

zakładach opieki zdrowotnej pracownicy Inspekcji Sanitarnej zwracali uwagę na

znajomość zasad stosowania i sposobu przeprowadzania procesu dezynfekcji

sprzętu, narzędzi, dużych i małych powierzchni, dezynfekcji rąk i skóry przed

zabiegami. Zwracano uwagę na sposób przechowywania preparatów, stosowanie


39/92

odzieży ochronnej przy sporządzaniu roztworów roboczych preparatów

dezynfekcyjnych oraz rodzaj i oznakowanie pojemników do preparatów

dezynfekcyjnych. W większości placówek dezynfekcja narzędzi odbywa się w

zamkniętych myjniach automatycznych.

Na terenie PSSE m. st. Warszawy w 2010 roku funkcjonowały 2 komory

dezynfekcyjne w Centrum Onkologii.

W stosunku do roku ubiegłego ilość komór dezynfekcyjnych zmniejszyła się o 2

sztuki. Została zlikwidowana komora dezynfekcyjna w Wojewódzkim Szpitalu

Zakaźnym oraz 1 komora dezynfekcyjna, służąca do dezynfekcji materacy,

koców, poduszek w Szpitalu Bródnowskim.

Zwiększyła się natomiast w stosunku do roku ubiegłego, liczba placówek w

których funkcjonują stacje łóżek.

W 2010 roku funkcjonowało 5 stacji łóżek:

1) Instytut Onkologii;

2) NZOZ CAROLINA Medical Center;

3) NZOZ MEDICOVER;

4) IP-CZD,

5) Międzyleski Szpital Specjalistyczny.

W pozostałych szpitalach dezynfekcja łóżek odbywa się w oddziałach lub w

wydzielonych pomieszczeniach.

Sterylizacja

W roku sprawozdawczym w szpitalach było zainstalowanych 1459

autoklawów oraz 3 sterylizatory na suche gorące powietrze.

W placówkach lecznictwa otwartego funkcjonują 804 autoklawy oraz 11

sterylizatorów na ciepło suche. W porównaniu do roku 2009 odnotowano spadek

liczby sterylizatorów na ciepło suche, wycofano z użytku 33 urządzenia, w które

były zaopatrzone gabinety indywidualnej praktyki lekarskiej i stomatologicznej.

Sterylizatory te wykorzystywane są do sterylizacji szkła (laboratoria), talków i

maści.


40/92

We wszystkich placówkach służby zdrowia aparaty sterylizacyjne są

kontrolowane na bieżąco w ramach tzw. kontroli wewnętrznej z użyciem

wskaźników chemicznych (termoindykatorów), które umieszczane wewnątrz i na

zewnątrz pakietów potwierdzają ekspozycję w określonych warunkach.

W szpitalach wewnętrzna kontrola biologiczna procesów sterylizacji w

autoklawach zainstalowanych w centralnych sterylizatorniach wykonywana jest

najczęściej 2 razy w tygodniu lub raz w miesiącu.

Biologiczne kontrole sterylizacji w sterylizatorach na tlenek etylenu i

formaldehyd są wykonywane podczas każdego procesu sterylizacji.

Dezynfekcja i deratyzacja

W wyniku kontroli przeprowadzanych przez pracowników Inspekcji

Sanitarnej, w placówkach służby zdrowia na terenie m. st. Warszawy w 2010

roku, zwrócono uwagę na konieczność przeprowadzania zabiegów dezynsekcji

i deratyzacji. Usługę tę wykonują najczęściej firmy zewnętrzne lub ekipy z

Działów Higieny Szpitalnej.

Zabiegi te prowadzone są wg harmonogramu lub wg zgłaszanych potrzeb (1 raz

w miesiącu, 1 raz w kwartale lub 1 raz na pół roku) i z użyciem odpowiednich

preparatów posiadających wymagane atesty.

Odpady medyczne

Wszystkie zakłady opieki zdrowotnej prowadzą segregację odpadów

medycznych w miejscu ich wytwarzania. Niebezpieczne odpady medyczne

zbierane są w sposób selektywny. W każdym zakładzie opieki zdrowotnej są

opracowane i wdrożone przez zespół ds. zakażeń zakładowych procedury

postępowania z odpadami medycznymi, które sprawdzane są w czasie

wykonywania czynności kontrolnych. Wywóz odpadów odbywa się codziennie lub

kilka razy w tygodniu na podstawie umów z firmami utylizacyjnymi,

udokumentowane kartami przekazywania odpadów.

Odpady medyczne segreguje się w oddziałach. Worki umieszczane są na

stelażach, po oznakowaniu magazynowane w ściśle wyznaczonym miejscu.

Podczas transportu pracownicy zabezpieczeni (fartuchy, rękawice).


41/92

Niebezpieczne odpady medyczne (o ostrych końcach i krawędziach - igły,

strzykawki, ostrza) zbierane są w sztywne plastikowe pojemniki, oznakowane i

opisane. Usuwanie odpadów z miejsca ich wytwarzania odbywa się po max. 78

h, zgodnie z rozporządzeniem.

Klasyfikacja odpadów medycznych oraz ich transport w większości placówek

odbywa się prawidłowo, zgodnie z opracowanymi procedurami.

W nielicznych placówkach lecznictwa otwartego w czasie kontroli zwrócono

uwagę na zbyt długie przechowywanie odpadów w miejscu powstawania. W

przypadku stwierdzenia nieprawidłowości, w zakresie selekcji lub odbioru,

udzielano instruktażu i wydawano zalecenia usunięcia nieprawidłowości.

Żaden szpital na terenie prawobrzeżnej i lewobrzeżnej Warszawy nie posiada

spalarni odpadów.

5.2. SYTUACJA EPIDEMIOLOGICZNA W ZAKRESIE CHORÓB ZAKAŹNYCH

Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych będąca komórką merytoryczną w

strukturze Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno-

Epidemiologicznej, dla m. st. Warszawy zatrudnia pracowników sprawujących

nadzór w zakresie chorób zakaźnych, na terenie Warszawy.

Sekcja Zwalczania Chorób Zakaźnych zajmuje się zbieraniem zgłoszeń,

rejestrowaniem i analizą oraz zapobieganiem chorobom zakaźnym

występującym na terenie Warszawy.

W zwalczaniu chorób zakaźnych znaczącą rolę odgrywają szczepienia ochronne

jako profilaktyka chorób zakaźnych realizowana zgodnie z Programem Szczepień

Ochronnych .

Szczepieniom obowiązkowym podlegają dzieci od 0-19 r.ż., a także osoby

szczególnie narażone na zakażenia np. szczepienia p/grypy, szczepienia p/wzw B

u pracowników wykonujących zawody medyczne i u osób zakażonych WZW C

itp.

Poniższy opis jednostek chorobowych opracowano kierując się ich znaczeniem

epidemicznym i zagrożeniami, jakie stanowią dla mieszkańców naszego miasta.

Choroby występujące na terenie m.st. Warszawy są pogrupowane ze względu na

drogi zakażenia.


42/92

Przepisy prawne unormowały zasady działania przeciwepidemicznego służb

sanitarnych w zakresie zapobiegania i zwalczania chorób zakaźnych oraz innych

chorób powodowanych warunkami środowiska. Oparte jest ono na wdrożeniu

działań profilaktycznych, zgłaszaniu podejrzeń zachorowań, a następnie szybkiej

i pełnej diagnostyce i ewentualnie leczeniu w warunkach szpitalnych.

5.2.1. Choroby przenoszone drogą pokarmową

W roku sprawozdawczym 2010 zarejestrowano ogółem 2013 przypadków

biegunek o różnej etiologii. Czynnikami etiologicznymi wywołującymi objawy

biegunkowe były: rotawirusy , noro wirusy /144 przypadki/, Campylobacter,

Yersinia i Norwalk. Zarejestrowano 602 zachorowania wśród dzieci do lat 2.

Ogółem z powodu zakażeń jelitowych hospitalizowanych było 1071 chorych, w

tym 442 dzieci do lat 2. Najczęściej zachorowania te były spowodowane

wirusami, które są przenoszone drogą kontaktową i drogą kropelkową, a tym

samym łatwo dochodzi do zakażenia w dużych skupiskach takich jak:

przedszkola, szkoły, szpitale.

Zarejestrowane ogniska zakażeń szpitalnych dotyczyły właśnie w przeważającej

części zakażeń wirusowych.

Tabela 1 Zachorowania na biegunki w latach 2006-2010.

Jednostka chorobowa

Rok 2006 Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010

1 2 3 4 5 6 biegunki 1246 1520 2109 1450 2013


43/92

Wykres 1. Zachorowania na biegunki w latach 2006-2010

Na terenie objętym naszym działaniem, tak jak w latach ubiegłych, tak i w roku

2010 rejestrowaliśmy 686, w tym 2 przypadki Salmonelli pozajelitowej oraz 8

przypadków posocznicy wywołanej pałeczką Salmonelli.

Na terenie Warszawy w 2010r., najczęściej spotykana była Salmonella z grupy D

Enteritidis oraz z Salmonella z grupy B Typhimurium. Rejestrowaliśmy również

pojedyncze zachorowania wywołane pałeczkami innych grup.

Zakażenie następuje drogą pokarmową, przy nieprzestrzeganiu podstawowych

zasad higieny osobistej. Pałeczka Salmonelli może znajdować się w produktach

spożywczych pochodzenia zwierzęcego np. jaja kurze, kurczaki, surowe mięsa,

ale może też być przenoszona przez ludzi: nosicieli lub chorych w momencie nie

zachowania elementarnych zasad higieny.

Najwięcej zachorowań odnotowano w sezonie letnim.

Tabela 2 Zachorowania na Salmonellę w latach 2006-2010

Jednostka chorobowa


1 2 3 4 5 6

Salmonella 595 613 511 502 686


44/92

Wykres 2. Zachorowania na Salmonellę w latach 2006-2010.

Wirusowe zapalenie wątroby typu A (żółtaczka pokarmowa) występuje na

całym świecie. Głównym źródłem zakażenia jest człowiek, a źródłem zakażenia

produkty spożywcze, zakażone wirus HAV.

W 2010 roku odnotowano bardzo znaczny spadek zachorowań, zarejestrowano

24 przypadki żółtaczki pokarmowej, w roku sprawozdawczym 2009

zarejestrowano 166 przypadków. Zachorowania na tę chorobę są często

związane podróżowaniem do państw tropikalnych i państw basenu Morza

Śródziemnego o złym standardzie sanitarnym. Większość rejestrowanych

przypadków jest przywlekana przez nie uodpornionych turystów z terenów

endemicznego występowania Hepatitis A.

Tabela 3. Zachorowania na WZW typu A w latach 2006 -2010

Jednostka chorobowa


1 2 3 4 5 6

Ilość zachorowań 11 8 30 166 24


45/92

Wykres 3. Zachorowania na WZW typu A w latach 2006-2010

5.2.2. Choroby szerzące się drogą krwi poprzez naruszenie ciągłości tkanki

Do grupy tej należy przede wszystkim wirusowe zapalenie wątroby typu B,

wirusowe zapalenie wątroby typu C. Do zakażenia może dojść poprzez:

A. Zabiegi medyczne, nie medyczne i przypadkowe

1) wykonywanie zabiegów operacyjnych i innych drobnych zabiegów

chirurgicznych, a także zabiegi z użyciem technik endoskopowych,

2) przetaczanie krwi, płynów ustrojowych (w chwili obecnej przy

badaniach i eliminacji spośród kandydatów na krwiodawców, zakażenie

tą drogą praktycznie nie aktualne),

3) źle wysterylizowane narzędzia chirurgiczne.

B. Zabiegi nie medyczne:

1) używanie dożylnych środków uzależniających,

2) tatuaże,

3) zabiegi kosmetyczne,

4) przypadkowe, ryzykowne kontakty seksualne.

Najbardziej oporny na czynniki zewnętrzne jest wirus HBV wywołujący

zapalenie wątroby typu B. Od kilku lat odnotowujemy wzrost zachorowań na

WZW B, przy czym należy zaznaczyć, że dotyczy to rejestracji przypadków


46/92

zachorowań przewlekłych. Zachorowania ostre utrzymują się na tym samym

poziomie. W 2010r. zarejestrowano 12 takich przypadków, co stanowi wzrost o

jedno zachorowanie w stosunku do roku ubiegłego. Rokrocznie wykrywana jest

grupa nosicieli antygenu HBS (żółtaczka wszczepienna). Są to najczęściej osoby

przewlekle chore, często korzystające z zabiegów medycznych w różnych

zakładach opieki zdrowotnej.

W roku 2010 zarejestrowano znacznie więcej potwierdzonych przypadków

zarówno WZW typu B jak i WZW typu C. Najprawdopodobniej wzrost ten jest

spowodowany jest poprawą zgłaszalności przez placówki ochrony zdrowia, a

także znacznie lepszą diagnostyką.

Od 1989 roku wykrywa się i rejestruje przypadki wirusowego zakażenia wątroby

typu C, jest to kolejny typ żółtaczki wszczepiennej.

Rozwój diagnostyki serologicznej potwierdza coraz większą liczbę zachorowań

mających znaczenie epidemiczne. Na WZW C nie ma szczepionki.

W roku 2008 rozpoczęto rejestrację nosicieli antygenu HCV wywołującego

żółtaczkę typu C.

Tabela 4 Zachorowania na WZW w latach 2006-2010.

Jednostka chorobowa


1 2 3 4 5 6

WZW B 42 52 58 59 121

WZW C 583 679 712 217 472


47/92

Wykres 4. Zachorowania na WZW typu B w latach 2006-2010

Wykres 5. Zachorowania na WZW typu C w latach 2006-2010

W roku sprawozdawczym 2010 szczególną uwagę zwracano na zgłaszanie

wszystkich typów posocznic, szczególnie tych dotyczących dzieci i osób

dorosłych dotychczas zdrowych, jeśli czynnikiem etiologicznym był: Neisseria

meningitidis, Hemophilus influenzae, Streptococcus pneumoniae, Streptococcus

pyogenes.


48/92

Określenie posocznicy nie wiąże się tylko i wyłącznie z posocznicą tzw.

meningokokową.

Czynników, które mogą wywołać u człowieka uogólnione zakażenie organizmu

(posocznica) jest bardzo wiele.

Najbardziej niebezpieczną dla człowieka jest posocznica wywołana przez bakterię

Neisseria meningitidis. W ubiegłym roku zarejestrowano 4 przypadki zachorowań

spowodowanych właśnie tym czynnikiem etiologicznym. Wynika z tego, że nie

stanowi on zagrożenia epidemicznego. Należy pamiętać, że rezerwuarem bakterii

Neisseria meningitidis jest wyłącznie człowiek, a źródłem zakażenia

bezobjawowy nosiciel. Do zakażenia dochodzi tylko poprzez kontakt z wydzieliną

z górnych dróg oddechowych, co świadczy o tym, że zarazić można głównie

poprzez wspólne spożywanie przez dzieci lub młodzież jednej kanapki, picie

napojów z jednej butelki, a także paląc jednego papierosa, co bardzo często

zdarza się wśród młodzieży lub przy bliskich kontaktach intymnych.

Bardzo ważne jest to, że bakteria ta nie przeżywa w środowisku poza

organizmem człowieka.

Z tego też powodu nie zaleca się podejmowania takich działań, jak zamykanie

placówek oświatowo-wychowawczych, odwoływania imprez masowych,

zamykania oddziałów szpitalnych lub ograniczania odwiedzin w szpitalach.

We wszystkich przypadkach zachorowań, jakie miały miejsce na terenie m. st.

Warszawy pracownicy Powiatowej Stacji podejmowali natychmiastowe działania,

zgodnie z obowiązującą procedurą. Polegały one na stałym kontakcie z placówką

ochrony zdrowia, objęcie nadzorem epidemiologicznym osób z najbliższego

kontaktu, jeśli zachodziła potrzeba również stały kontakt z placówką oświatowo-

wychowawczą.

Tabela 5. Zachorowania na posocznice w roku 2010

L.p. Czynnik etiologiczny

Ilość zgłoszonych i zarejestrowanych

przypadków w 2009r.

Ilość zgłoszonych i zarejestrowanych

przypadków w 2010r.

1 2 3 4

1 Streptococcus pneumoniae 9 6

2 Neisseria meningitidis 7 4


49/92

5.2.3. Choroby wieku dziecięcego

Odnotowano wzrost zachorowań na płonicę, ospę wietrzną i świnkę,

jednocześnie nastąpił spadek zachorowań na różyczkę.

W profilaktyce odry najważniejsze są szczepienia ochronne. W Polsce są one

obowiązkowe od roku 1975. Od kilku lat wdrożony jest program eradykacji odry,

w roku sprawozdawczym na terenie m.st. Warszawy, nie odnotowano

zachorowań na tę chorobę.

Od kilku lat obserwuje się stały spadek zachorowań na krztusiec.

Prawdopodobnie spowodowane jest to wprowadzeniem szczepień

przypominających u dzieci w wieku 6 lat. Postawiono hipotezę, że wskutek

spadku poziomu przeciwciał z upływem czasu od ostatniego szczepienia, przy

braku naturalnego wzmocnienia poprzez kontakt z zarazkiem, wśród dzieci

starszych wytworzyła się grupa osób wrażliwych, które stały się rezerwuarem

bakterii. Innym możliwym wyjaśnieniem zachorowalności są zmiany genetyczne

Bordatella pertussis.

Tabela 6 Zachorowania na krztusiec w latach 2006-2010.

LP Jednostka chorobowa

Rok 2006

Rok 2007 Rok 2008 Rok 2009 Rok 2010

1 2 3 4 5 6 7

1 Krztusiec 56 118 154 64 59

3 H. influenze 0 2

4 Streptococcus pyogenes 1 1/wstrząs toksyczny/

5 Salmonellozowa 2 8


50/92

Wykres 6. Zachorowania na krztusiec w latach 2006-2010

Sytuacja epidemiologiczna chorób wieku dziecięcego na naszym terenie

jest zadawalająca, można to również stwierdzić na podstawie kart uodpornienia

znajdujących się w punktach szczepień.

Co roku rejestrujemy przypadki chorób zakaźnych występujących w obrębie

Warszawy. Nie stanowią one jednak poważnego zagrożenia epidemicznego.

Populacja mieszkańców Warszawy jest uodporniona na większość chorób

zakaźnych, zarówno poprzez szczepienia ochronne, jak i przez uodpornienie

nabyte.

Tak jak w roku 2009, również w roku 2010 prowadzono monitoring zachorowań

na grypę pandemiczną AH1N1. Zarejestrowano 30 przypadków zachorowań,

hospitalizowanych były 24 osoby ,wśród zachorowań 17 dotyczyło dzieci do lat

14.

Placówki ochrony zdrowia miały obowiązek natychmiastowej zgłaszalności

potwierdzonych przypadków zachorowań. W roku sprawozdawczym 2010

zarejestrowano łącznie 45870 zachorowań na grypę i zachorowania

grypopodobne.

Pracownicy Nadzoru Chorób Zakaźnych ściśle współpracowali z zespołami

kontroli zakażeń szpitalnych we wszystkich podległych placówkach lecznictwa

zamkniętego Dotyczyło to szczególnie ognisk zakażeń szpitalnych. Ponadto

ściśle współpracowano z Inspekcją Weterynaryjną, przede wszystkim w


51/92

przypadku pokąsań ludzi przez zwierzęta, raportowaniu zachorowań na grypę

wywołaną wirusem A/H1N1, a także w niektórych sytuacjach zbiorowych zatruć

pokarmowych.

W roku sprawozdawczym 2010 zarejestrowano 21 ognisk chorób

przenoszonych drogą pokarmową. Odnotowano 12 ognisk, które wystąpiły w

placówkach ochrony zdrowia, pozostałe to ogniska w domach prywatnych i

zakładach pracy na terenie, których funkcjonują barki lub zamawiane były posiłki

z firm cateringowych. Łącznie zachorowało 414 osób z 2700 narażonych.

Na podstawie przeprowadzonej analizy epidemiologicznej ustalono, że

prawdopodobną przyczyną zachorowań było nieprzestrzeganie zasad

higienicznych przy produkcji i transporcie żywności, a także nie przestrzeganie

zasad sanitarno-higienicznych.

Niebezpieczeństwa w zakresie zakażeń epidemicznych należy upatrywać w

innym aspekcie życia mieszkańców. Swobodne przemieszczanie się ludności i

rozwój turystyki międzynarodowej niesie z sobą możliwość przywleczenia

groźnych chorób tropikalnych np. ameba, zimnica, czyli malaria, cholera,

gorączka krwotoczna DENGA i inne wirusowe gorączki krwotoczne.

Powiatowa Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w m.st. Warszawie, jako

jedna z instytucji wspomaga działania Centrum Zarządzania Kryzysowego i

uczestniczy w akcjach mających związek z potencjalnym zagrożeniem

bioterrorystycznym na terenie m. st. Warszawy.

5.3. REALIZACJA SZCZEPIEŃ OCHRONNYCH

Sekcja Szczepień Ochronnych będąca komórką merytoryczną w strukturze

Oddziału Epidemiologii Powiatowej Stacji Sanitarno- Epidemiologicznej, dla m.

st. Warszawy zatrudnia 6-ciu pracowników, sprawujących nadzór w zakresie

szczepień ochronnych, na terenie m.st. Warszawy.

Do zasadniczych zadań Państwowej Inspekcji Sanitarnej należy zapobieganie

chorobom zakaźnym. Szczególną rolę w zapobieganiu chorobom zakaźnym

pełnią szczepienia. W ramach statutowych zadań pracownicy sekcji pełnią nadzór

nad realizacją szczepień ochronnych. Nadzorowanie realizacji szczepień

ochronnych odbywa m. in. poprzez wdrożenie Programu Szczepień Ochronnych

(PSO) przez podmioty wykonujące szczepienia ochronne. Z uwagi na fakt, że

PSO jest ustalany przez Głównego Inspektora Sanitarnego i publikowany w


52/92

Dzienniku Urzędowym Ministra Zdrowia, pracownicy PIS czuwając nad właściwą

jego realizacją, powiadamiają kierowników zakładów opieki zdrowotnej o

wydaniu aktualnego PSO. W czasie bieżących kontroli osoby upoważnione do

nadzoru nad szczepieniami ochronnymi sprawdzają, czy PSO został wdrożony i

jest prawidłowo realizowany.

Do realizacji PSO niezbędne jest zapewnienie odpowiedniej ilości preparatów

szczepionkowych. Na podstawie zebranych danych o liczbie ludności oraz analizie

zużycia szczepionek przygotowywane jest zamówienie na preparaty

szczepionkowe na potrzeby powiatu warszawskiego. Realizacja szczepień

obowiązkowych PSO w zasadniczej części opiera się na bezpłatnych

szczepionkach przekazywanych do punktów szczepień w ramach Podstawowej

Opieki Zdrowotnej na podstawie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia.

Preparaty szczepionkowe do realizacji tej części PSO są przechowywane w

magazynach PSSE i wydawane do punktów szczepień. Istotne znaczenie ma

tutaj nadzór nad zachowaniem łańcucha chłodniczego, jaki jest wymagany dla

tego rodzaju produktów medycznych.

Z uwagi na znaczenie szczepień ochronnych w zapobieganiu chorobom

zakaźnym istotne jest zaufanie społeczeństwa do tego rodzaju działań

prewencyjnych, dlatego też do obowiązków PIS należy dbanie o bezpieczeństwo

szczepień. Odbywa się to przez przekazywanie do wszystkich placówek

wykonujących szczepienia ochronne decyzji Głównego Inspektora

Farmaceutycznego wstrzymujących lub wycofujących z obrotu preparaty

szczepionkowe oraz monitorowanie niepożądanych odczynów poszczepiennych

(NOP). W ramach monitorowania NOP zgodnie z ustawą z dnia 5 grudnia 2008

roku o zwalczaniu i zapobieganiu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi lekarz,

który stwierdza lub podejrzewa wystąpienie NOP ma obowiązek zgłosić ten fakt

do właściwej terytorialnie PSSE. Do obowiązków pracowników PIS należy

monitorowanie stanu zdrowia osoby u której stwierdzono NOP, po ewentualnej

weryfikacji na podstawie zebranych danych i analizie zgłoszenie to jest

przekazane do instytucji upoważnionych do rejestrowania niepożądanych

odczynów poszczepiennych zgodnie z ustaleniami Głównego Inspektora

Sanitarnego.

W 2010 roku do PSSE w Warszawie wpłynęło 55 zgłoszeń NOP po szczepieniach.

Obserwuje się stały wzrost zgłoszeń i tak w roku 2008 wpłynęło 28 zgłoszeń,

poprzez 40 zgłoszeń NOP w roku 2009 do 55 w roku 2010. Wydaje się że nadzór


53/92

nad punktami szczepień, także w zakresie zgłaszalności niepożądanych

odczynów poszczepiennych skutkuje stale rosnącą liczbą rejestrowanych NOP.

W ramach nadzoru nad realizacją szczepień prowadzone są kontrole w punktach

szczepień. Obejmują one w swoim zakresie:

1) nadzór nad warunkami w jakich wykonywane są szczepienia w tym

zachowanie zasad aseptyki;

2) kompetencje osób wykonujących szczepienia (wiedza i zasady

wykonywania szczepień);

3) nadzór nad prowadzeniem dokumentacji szczepień;

4) nadzór nad przestrzeganiem zasad i realizacji szczepień ochronnych

zgodnie z PSO.

W roku 2010, w rejestrze PSSE było 645 punktów szczepień (w tym gabinety

medycyny szkolnej w których wykonywane są szczepienia ochronne). Dane te są

na bieżąco aktualizowane. Do rejestru wprowadzane są nowo otwarte zakłady

opieki zdrowotnej jak i te, które rozszerzają swój zakres usług o szczepienia

ochronne. Przeprowadzono 234 kontrole, w tym kontrole interwencyjne oraz

kontrole do wydania postanowienia dla celów rejestracji nowo otwartych

punktów szczepień.

Według danych z urzędów meldunkowych za rok 2010 w powiecie

warszawskim zameldowanych jest 1.645.262 osób z tego 329217 to dzieci i

młodzież do 20 roku życia. Na podstawie przeprowadzonej analizy, problemem w

realizacji szczepień ochronnych jest niezgodność między liczbą osób

zameldowany w Warszawie, a liczbą osób objętych sprawozdaniem

(sprawozdanie ze szczepień dzieci i młodzieży jest sporządzane na podstawie

posiadanych kart uodpornienia).


54/92

Wykres 7. Procentowa liczba kart uodpornienia w stosunku do danych

meldunkowych

Dodatnie wartości obejmują jedynie rocznik 2010, w który liczba kart

uodpornienia przekracza liczbę osób zameldowanych w Warszawie. Istotny

wpływ ma tutaj fakt, że prywatne przychodnie również realizują szczepienia

ochronne i zostały zobowiązane do zdawania sprawozdań z wykonanych

szczepień.

Realizacja szczepień rozpoczyna się już w pierwszej dobie życia dziecka poprzez

zaszczepienia przeciw gruźlicy i WZW typu B. Dzięki temu, że odbywają się one

już na oddziałach noworodkowych zapewniony jest wysoki odsetek dzieci

zaszczepionych.


55/92

Wykres 8. Procentowa ilość dzieci zaszczepionych p/ko BCG

Pozostałe szczepienia są również na poziomie zadawalającym, wiele z nich

osiąga wartość zbliżoną do 100% jak np. WZW B, błonica i tężec,

krztusiec i polio, odra, świnka, różyczka, HIB.


56/92

Wykres 9. Stan zaszczepienia dzieci i młodzieży w latach 2006-2010

W celu zapobiegania wadom wrodzonym u dzieci realizowane są

szczepienia dziewcząt przeciwko różyczce.

Wykres 10. Stan zaszczepienia dziewcząt przeciw różyczce

Stan zaszczepienia dzieci i młodzie ży w latach 2006-2010

0,00%

20,00%

40,00%

60,00%

80,00%

100,00%

120,00%

2006 2007 2008 2009 2010

WZW B Błonica, Tężec Krztusiec Polio Odra, Świnka Różyczka


57/92

Grupą uprawnioną do szczepień refundowanych są pracownicy ochrony

zdrowia. Prowadzenie od wielu lat szczepień w zakładach opieki zdrowotnej

wśród personelu, jak i w szkołach medycznych pozwoliło na osiągnięcie

wysokiego odsetka osób zaszczepionych. Rotacja personelu pomocniczego, który

przed podjęciem pracy w zakładzie opieki zdrowotnej nie podlegał obowiązkowi

szczepień, wpływa na obniżenie wskaźnika osób zaszczepionych.

Wykres 11.Stan wszczepienia pracowników służby zdrowia

Szczepienia zalecane są rekomendowane różnym grupom osób

wymienianych jako grupy ryzyka. Obowiązkiem Lekarza POZ jest poinformować

pacjenta o szczepieniach zalecanych. Koszt tych szczepień ponosi pacjent.

Pracownicy PIS w ramach nadzoru nad szczepieniami ochronnymi przypominają

o tym obowiązku kierownikom zakładów opieki zdrowotnej. Nadal jednak

szczepienia zalecane realizowane są w bardzo niskim procencie.

Poniższe wykresy przedstawiają realizację szczepień zalecanych.


58/92

Wykres 12. Szczepienia zalecane

Najmniej osób zaszczepiło się w roku ubiegłym przeciwko wirusowi brodawczaka

ludzkiego zaledwie ok. 0,05%. Najwięcej przeciw kleszczowemu zapaleniu

mózgu ok. 0,40%.

W przypadku szczepień przeciw Streptococcus pneumoniae, najliczniejszą grupę

stanowią dzieci do lat 4, wśród których są dzieci mające prawo do bezpłatnych

szczepień zakwalifikowane przez lekarzy do grypy ryzyka. Poniższy wykres

odnosi się także do danych z roku 2009.


59/92

Wykres 13. Szczepienie przeciw Streptococcus pneumoniae

Szczepienia przeciw grypie realizowane są jako szczepienia zalecane w

poradniach POZ, gdzie koszt ponosi pacjent. Wyjątek stanowi grupa osób

powyżej 65 roku życia, dla której szczepienia p/grypie refundowane są przez

urzędy miast. Szczepionki p/grypie kupowane są również przez pracodawców i

realizowane są w przychodniach zakładowych.

Szczepienia przeciw grypie utrzymują się na podobnym poziomie od roku 2009.

Odsetek ludności zaszczepionej p/grypie ocenia się na ok. 5 % ludności.

Szczepienia przeciw Streptococcus pneumoniae w roku 2010

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00

14,00

16,00

18,00

20,00

0-4 15-19 zaszczepionychogółem

% zaszczepionychp/koPneumokokom wstosunku do liczbyludnosci w grupachwiekowych w roku2010

% zaszczepionychw stosunku docałkowitej liczbyludności w roku2010

% zaszczepionychp/koPneumokokom wstosunku do liczbyludnosci w grupachwiekowych w roku2009

% zaszczepionychw stosunku docałkowitej liczbyludności w roku2009


60/92

Stan zaszczepienia ludno ści przeciwko grypie

0

1

2

3

4

5

6

7

% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2010 roku w s tosunku do ludności ogółem

% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2010 roku w s tosunku do ludności w grupach wiekowych

% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2009 roku w s tosunku do ludności ogółem

% zaszczepionych p/ko GRYPIE w 2009 roku w s tosunku do ludności w grupach wiekowych

Wykres 14. Szczepienia przeciw grypie

Szczepienia przeciwko rota wirusom mają zabezpieczyć najmłodsze dzieci

przed konsekwencjami zakażeń wywołujących biegunki. Zalecane są one dla

najmłodszych dzieci do 24 tygodnia życia. Wśród opiekunów dzieci szczepienia

p/ zakażeniom rota-wirusowym cieszą się w stosunku do innych szczepień

dużym powodzeniem i kształtują się na poziomie przekraczającym 50%.

Obserwuje się niewielki spadek odsetka dzieci szczepionych w stosunku do roku

2009.


61/92

Wykres 15. Szczepienia przeciwko rotawirusom

Ostatnią grupa szczepień są szczepienia przeciwko WZW A.

Analiza obejmuje lata 2009-2010 w odniesieniu do stanu zaszczepienia w

grupach wiekowych jak i ludności ogółem. Podobnie jak w latach poprzednich

najwyższe wartości występują w grupie wiekowej do 9 lat, które głównie

realizowane były jako refundowane przez urząd miasta dla dzieci w wieku 7 lat.

57,81

50,81

46,00

48,00

50,00

52,00

54,00

56,00

58,00

Procent niemowl ąt zaszczepionych przeciw Rotavirusom

rok 2009 rok 2010


62/92

Wykres 16. Szczepienia przeciw WZW A

Analiza stanu zaszczepienia opiera się na sprawozdaniu rocznym sporządzanym

na podstawie zebranych danych z wszystkich punktów szczepień działających na

terenie miasta stołecznego Warszawy.

Przedstawiony stan szczepień zrealizowanych dzieci i młodzieży w 2010r.

jest odzwierciedleniem rzeczywistego stanu ilości osób zaszczepionych w

populacji w poszczególnych grupach wiekowych zgodnie z Programem Szczepień

Ochronnych, ponieważ opiera się na informacjach o wykonaniu wszystkich

szczepieniach obowiązkowych zgodnie z wiekiem dzieci. W przypadku szczepień

zalecanych dane to opierają się na szczepieniach wykonanych w roku

Stan zaszczepiena ludno ści przeciwko WZW A

0,00

2,00

4,00

6,00

8,00

10,00

12,00% osób zaszczepionych w 2009roku w kategoriach w iekow ych

% osób zaszczepionych w 2009roku ogólem

zaszczepionych p/ko WZW A wkategoriach w iekow ych w roku2010

%zaszczepionych p/ko WZW Awstosunku do ludności ogółem w roku2010


63/92

kalendarzowym, za który jest sporządzane sprawozdanie i nie uwzględniają

danych z lat wcześniejszych, co nie odzwierciedla rzeczywistego stanu

zaszczepienia ludności szczególnie w odniesieniu do szczepień po których

odporność jest długotrwała.

W celu utrzymania wysokiego stanu zaszczepienia do osób uchylających się od

szczepień wysyłano wezwania do stawienia się na szczepienia ochronne.

Mając na względzie poprawę stanu zaszczepienia ludności jak i propagowanie tej

metody jako zabezpieczania przed niektórymi chorobami, w roku 2010

pracownicy Sekcji szczepień ochronnych zorganizowali szkolenia obejmujące

tematyką szczepienia ochronne:

1) szkolenie z zakresu medycyny podróży kierowane do lekarzy i

pielęgniarek zainteresowanych problemem szczepień ochronnych

szczególnie w kontekście wyjazdów turystycznych i zagrożeń z tym

związanych;

2) szkolenie z zakresu zapobiegania neuroinfekcjom poprzez szczepienia;

3) szkolenie dla pielęgniarek głównie z medycyny szkolnej o tematyce

poświeconej zachorowaniom na krztusiec i możliwościom zapobiegania

poprzez szczepienia.


64/92

6. OCENA STANU SANITARNEGO PLACÓWEK OŚWIATOWO –

WYCHOWAWCZYCH

6.1. WPROWADZENIE

W stałym nadzorze PSSE w m. st. Warszawie w 2010r. znajdowało 1365

publicznych oraz niepublicznych placówek oświatowo – wychowawczymi. Wśród

nich są: żłobki, przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja, szkoły

ponadgimnazjalne, szkoły wyższe, placówki wychowania pozaszkolnego,

placówki pobytu dziennego i całodobowego, bursy, internaty, schroniska i domy

studenta.

W 2010r. w związku ze zmianą ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej pod

nadzór Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie zostało

przekazanych 69 placówek, w tym: 6 domów dziecka, 29 zespołów szkół, 2

szkoły policealne, 3 bursy, 2 schroniska młodzieżowe, 2 ośrodki wsparcia i

wspomagania rodziny, 14 ośrodków szkolno-wychowawczych, 4 młodzieżowe

ośrodki socjoterapii, 2 pogotowia opiekuńcze, 4 ogniska pracy pozaszkolnej, 1

instytut głuchoniemych.

W roku 2010 na terenie m. st. Warszawy pracownicy Państwowej Inspekcji

Sanitarnej przeprowadzili w ramach nadzoru sanitarnego 1455 kontroli, w tym

274 kontrole w ramach nadzoru nad placówkami wypoczynku dzieci i młodzieży.

W porównaniu z latami ubiegłymi wzrosła liczba wydawanych przez Oddział

opinii sanitarnych dla obiektów nowo otwieranych - wydano ich 87 na różnego

rodzaju placówki oświatowo-wychowawcze (głównie punkty przedszkolne ale

także przedszkola, szkoły, pomieszczenia przeznaczone na kursy i szkolenia

itp.).

Liczba placówek zlikwidowanych w 2010r. wyniosła 15 (11 punktów

przedszkolnych i przedszkoli, 2 gimnazja i 2 licea), natomiast utworzono 79

nowych placówek (3 żłobki, 65 punktów przedszkolnych i przedszkoli, 3 szkoły

podstawowe, 1 gimnazjum, 2 licea ogólnokształcące, 4 inne placówki

przeznaczone na szkolenia dla osób dorosłych).


65/92

6.2. DZIAŁALNOŚĆ REPRESYJNA

W wyniku postępowania pokontrolnego wydano 66 decyzje

administracyjne – w tym 40 zmieniających termin wykonania obowiązków.

Nałożono 26 mandatów karnych na kwotę 7.200 PLN i wystosowano 297

wystąpień pokontrolnych z zaleceniami usunięcia stwierdzonych

nieprawidłowości.

Decyzje dotyczyły:

1) stanu sanitarno - technicznego dróg dojścia i ogrodzenia;

2) placów zabaw, placów rekreacyjnych, boisk sportowych;

3) ciągów komunikacyjnych w budynkach (nawierzchnie, schody,

zabezpieczenia kaloryferów) i szatni;

4) sal lekcyjnych i innych sal zajęć dla dzieci i młodzieży;

5) dostosowania mebli i posiadania certyfikowanych mebli oraz sprzętu

sportowego;

6) stanu sanitarno - higienicznego toalet, w tym sprawności technicznej

armatury oraz wyposażenia w środki higieniczne;

7) warunków do prowadzenia zajęć WF;

8) badań do celów sanitarnych;

9) gabinetów profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej;

10)elewacji budynku;

11)wewnętrznej stolarki drzwiowej i podłóg.

Wydano jedną decyzję unieruchamiającą z rygorem natychmiastowej

wykonalności dotyczącą zaprzestania korzystania z pomieszczeń przedszkola

zlokalizowanych w zagłębieniu.

Ponadto w wyniku przeprowadzonych kontroli wystosowano 297 wystąpień

pokontrolnych z zaleceniami dotyczącymi:

1) złego stanu technicznego ogrodzenia, nawierzchni dróg i przejść,

nawierzchni boisk szkolnych i terenów rekreacyjnych;

2) złego stanu technicznego budynków: dachu, stolarki okiennej, parapetów

okiennych, brudnych ścian, sufitów i podłóg, złego stanu technicznego

pomieszczeń szkolnych, zbyt niskich pomieszczeń i braku wentylacji,

zniszczonych mebli szkolnych, braku osłon na grzejnikach;


66/92

3) stanu technicznego sal gimnastycznych, natrysków, pomieszczeń

sanitarnych, przebieralni, korytarzy, ubytków glazury i terakoty w

łazienkach, zabezpieczenia wolnych przestrzeni biegów schodów,

zabezpieczenia poręczy, remontu gabinetu pielęgniarki i złego stanu

technicznego kuchenek, pralni, pokoi mieszkalnych;

4) higienizacji procesów nauczania.

W 2010 r. do Oddziału Higieny Dzieci i Młodzieży w m. st. Warszawie

wpłynęło 55 interwencji, z czego: 22 – uzasadnione, 33 – nieuzasadnione.

Interwencje potwierdzone dotyczyły:

1) nieprawidłowych warunków sanitarno-higienicznych w placówce;

2) zachorowań na wszawicę;

3) przekroczenia dopuszczalnej liczby dzieci w placówce;

4) zalewania pomieszczeń w czasie deszczu;

5) prowadzenia zajęć w pomieszczeniach zlokalizowanych w zgłębieniu;

6) złego stanu technicznego ogrodzenia;

7) pojawienia się gryzoniu w najbliższej okolicy placówki.

Interwencje nieuzasadnione dotyczyły:

1) braku bieżącej wody oraz ogrzewania;

2) nieprawidłowych warunków sanitarno-higienicznych w placówce;

3) zalewania pomieszczeń przez wodę powodziową;

4) palenia papierosów na terenie placówki;

5) nieprawidłowego planu lekcji;

6) zachorowań na wszawicę;

7) niesprawnych sanitariatów, brak środków do utrzymania higieny

osobistej;

8) przebywania zwierząt na terenie placówki;

9) nieprzyjemnych zapachów z wymienianej na ulicy kanalizacji,

10) nieprawidłowych warunków do leżakowania,

11) obecności pluskiew w domu studenta,

12) zwiększonej zachorowalności dzieci,

13) niewłaściwej konserwacji klimatyzacji.

14) prowadzenia zajęć w stołówce szkolnej.


67/92

6.3. WARUNKI SANITARNO-TECHNICZNE

Na terenie podległym Powiatowej Stacji wiele placówek funkcjonuje w

starych budynkach (z okresu przed i powojennego), co ma ujemny wpływ na

ogólny stan techniczny wykazywany w sprawozdawczości dotyczącej m.st.

Warszawy. Z analizy porównawczej z rokiem 2009 wynika jednak, że stan

techniczny obiektów ulega sukcesywnej poprawie, w ślad za czym w 2010 roku

dwukrotnie (w porównaniu z rokiem 2009) zmniejszyła się liczba wydanych

decyzji administracyjnych nakazujących doprowadzenie budynków do

właściwego stanu technicznego.

Poprawie uległ stan sanitarny. W porównaniu z rokiem ubiegłym spadła liczba

mandatów nałożonych za uchybienia natury sanitarno-porządkowej: w 2009r. –

35 mandatów, w 2010r. – 26, w tym tylko 4 za brak właściwych warunków do

utrzymania higieny osobistej.

W porównaniu z ubiegłym rokiem nieznacznie zmniejszyła się liczba budynków

nieprzystosowanych. Są to budynki, w których w większości funkcjonują

placówki niepubliczne opiniowane w latach ubiegłych lub wzięte w nadzór i nie

posiadające opinii sanitarnej. Wszystkie placówki funkcjonujące w tych

budynkach prowadzą stopniową modernizację mającą na celu poprawę

warunków.

W porównaniem z latami ubiegłymi drastycznie zmniejszyła się liczba

rozbudowywanych, modernizowanych lub remontowanych w sposób generalny

placówek oświatowo-wychowawczych. W roku 2010 było ich na terenie m. st.

Warszawy tylko 7, w roku 2009 – 156. Stan ten jest niewątpliwie wynikiem

braku środków finansowych przeznaczanych przez samorządy dzielnicowe na

poprawę infrastruktury żłobków, przedszkoli i szkół.

6.4. ANALIZA W ZAKRESIE HIGIENY PROCESÓW NAUCZANIA

Kontrola dostosowania mebli do wzrostu uczniów w 2010r.

przeprowadzona została w publicznych oraz niepublicznych przedszkolach,

szkołach podstawowych i gimnazjach. Dobór mebli do wzrostu uczniów jest

niezwykle istotny, szczególnie dla uczniów szkół podstawowych oraz

gimnazjalistów, którzy są w okresie intensywnego rozwoju fizycznego i

ostatecznego kształtowania się układu kostnego. Liczba dzieci ze stwierdzonymi


68/92

wadami postawy wskazuje na niewłaściwe warunki nauki a także niekorzystny

tryb życia uczniów po zajęciach szkolnych (dodatkowe zajęcia edukacyjne i brak

aktywności fizycznej). Działania Inspekcji Sanitarnej w tym zakresie przynoszą

spodziewane efekty: w porównaniu z rokiem 2009, kiedy nieprawidłowości w

dostosowaniu mebli do wzrostu uczniów i przedszkolaków stwierdzono w 15%

przypadków, w 2010r. nastąpiła znaczna poprawa – meble dostosowano w

nieprawidłowy sposób tylko w przypadku 2,7% stanowisk.

Jeśli chodzi o ocenę rozkładu zajęć lekcyjnych niezgodności z obowiązującymi

przepisami stwierdzono tylko w 5 placówkach, co stanowi niespełna 20% liczby

uchybień stwierdzonych w 2009 roku. Nieprawidłowości te nie różnią się

zasadniczo od tych stwierdzonych w latach ubiegłych. Dotyczą najczęściej

występowania 5 minutowych przerw międzylekcyjnych, różnicy liczby godzin

lekcyjnych pomiędzy kolejnymi dniami tygodnia, nieuwzględniania w każdym

dniu zajęć z elementami ruchu. Przy omawianiu ww. nieprawidłowości dyrektorzy

szkół w miarę możliwości zobowiązywali się przy następnym układaniu

rozkładów zajęć lekcyjnych do poprawy stwierdzonych podczas kontroli

nieprawidłowości. Nieprawidłowości te powtarzają się regularnie co roku i

wynikają zarówno z nadmiernego zagęszczenia szkół, jak również

dostosowywania planów lekcji do wymagań poszczególnych nauczycieli.

Problem zmianowości w szkołach podstawowych występuje jedynie w

placówkach zlokalizowanych w dużych, nowych osiedlach mieszkaniowych (np.

Białołęka). W tych osiedlach jednocześnie zauważyć można brak dostatecznego

inwestowania w budowę placówek oświatowych ze strony Urzędu Miasta.

W m. st. Warszawie od około 3 lat (z zauważalnym nasileniem od roku

2008) wzrasta zagęszczenie w placówkach pobytu małych dzieci (żłobki,

przedszkola). Są to zarówno placówki publiczne, jak i niepubliczne. Na sale

zabaw dziecięcych adaptuje się wszystkie możliwe pomieszczenia w obiektach,

nie respektując wytycznych funkcjonalno-programowych dotyczących

powierzchni przypadającej na jedno dziecko. Organy Inspekcji Sanitarnej nie

mają wystarczających narzędzi w formie aktów prawnych do egzekwowania

odpowiedniego metrażu.

Przeprowadzono kontrole pracowni chemicznych w 274 szkołach, z których

substancje i preparaty chemiczne posiada 70 placówek w ilości 330,53 kg przy

czym po raz pierwszy od trzech lat odnotowano posiadanie przez szkoły


69/92

substancji przeterminowanych. W 2007r. odnotowano ich 11 kg, w 2008 i 2009

– 0 kg i ponownie w 2010r. – 64,8 kg.

Analiza dostępu do natrysków po zajęciach sportowych wykazała, że na

171 placówek posiadających pełną infrastrukturę do prowadzenia zajęć

wychowani fizycznego wykorzystuje się natryski po każdych zajęciach tylko w 6

placówkach, sporadycznie – w 65. Stan ten uległ znacznemu pogorszeniu w

porównaniu z rokiem 2009, kiedy z natrysków po każdych zajęciach sportowych

korzystano w 39 szkołach. W większości szkół podstawowych zajęcia sportowe

są prowadzone na korytarzach - jest to spowodowane zwiększeniem liczby

godzin wychowania fizycznego, dużą liczbą oddziałów i dużą liczbą dzieci i

młodzieży w tych oddziałach przy niewystarczającej infrastrukturze. Dotyczy to

głównie klas I – III w szkołach podstawowych. Z sal gimnastycznych i hal

sportowych korzystają przede wszystkim klasy starsze.

6.5. PROWADZENIE DOŻYWIANIA

Na 274 skontrolowane w 2010r. placówki (szkoły podstawowe, gimnazja,

licea ogólnokształcące, inne szkoły ponadgimnazjalne, szkoły policealne) 190

prowadziło dożywianie uczniów.

Z obiadów na terenie szkół skorzystało 32125 uczniów, a z ciepłych posiłków

jednodaniowych – 4432.

W 44 placówkach organizowano śniadania szkolne dla 2298 dzieci,a w 131

placówkach podawano podczas pobytu uczniów w szkole napoje dla 29726 osób.

W ramach dożywiania 5395 uczniów korzystało z posiłków dofinansowanych.

Porównując powyższe dane z rokiem 2009r. dostrzegamy, iż nieznacznie

zmniejszyła się liczba wydawanych w szkołach posiłków oraz liczba dzieci

korzystających z posiłków dofinansowywanych.

6.6. OPIEKA MEDYCZNA W SZKOŁACH

Z uzyskanych informacji w trakcie przeprowadzanych kontroli wynika, że

na 274 skontrolowane placówki 223 posiada szkolne gabinety profilaktyki

zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej, z czego 199 gabinetów jest do dyspozycji

jednej szkoły, 14 zaś – wspólne z inną placówką w tym samym obiekcie. Poza

terenem placówki profilaktyka zdrowotna i pomoc przedlekarska świadczona jest


70/92

dla 8 placówek. Stan ten nie uległ zmianie w porównaniu z rokiem 2009.

Wszystkie skontrolowane gabinety są w dobrym stanie sanitarno-technicznym

6.7. OCENA PRZYGOTOWANIA I PRZEBIEGU WYPOCZYNKU LETNIEGO I

ZIMOWEGO DZIECI I MŁODZIEŻY

W związku ze zmianą przepisów trakcie akcji letniej i zimowej

zakwalifikowano jako spełniające wymagania dotyczące wypoczynku tylko dwie

placówki nie będące pod stałym nadzorem tutejszej Stacji. W 2010r. na 304

zgłoszone placówki prowadzące wypoczynek, przeprowadzono 274 kontrole

sanitarne. Liczba dzieci i młodzieży, które skorzystały z wypoczynku na terenie

m.st. Warszawy wyniosła 2307.

Tylko w jednej placówce nie zapewniono właściwych warunków sanitarno-

higienicznych, co daje ogromną poprawę w porównaniu z rokiem 2009r.

(zaniedbania porządku i czystości stwierdzono wówczas w 19 placówkach). W

trakcie trwania akcji zanotowano tylko drobne urazy i wypadki. W 132

placówkach prowadzono dożywianie. W ogólnej ocenie przebieg wypoczynku

zimowego i letniego na terenie m.st. Warszawy przebiegał bez zastrzeżeń, nie

odnotowano żadnych interwencji z powodu niewłaściwych warunków sanitarno-

higienicznych.

6.8. NADZÓR NAD SZKOŁAMI WYŻSZYMI

Na terenie m.st. Warszawy pod nadzorem Powiatowej Stacji znajduje się

stosunkowo niewielka liczba szkół wyższych (28), jednak funkcjonują one w

kilkakrotnie większej liczbie obiektów (131). W roku 2010 przeprowadzono 60

kontroli w szkołach wyższych mających swoje siedziby w 61 obiektach. Szkoły

wyższe niepubliczne z reguły mieszczą się w budynkach nowych bądź

wyremontowanych. Natomiast szkoły państwowe takie, jak Uniwersytet

Warszawski czy Politechnika Warszawska, zlokalizowane są na ogół w centrum

miasta w budynkach starych, często zabytkowych – znajdujących się pod

nadzorem konserwatora zabytków. Z tego powodu odnotowuje się trudności w


71/92

wyegzekwowaniu właściwego stanu technicznego; często jest to wręcz

niemożliwe (np. w przypadku braku wentylacji grawitacyjnej).

6.9. PRACE PROBLEMOWE

Prowadzony przez Oddział Higieny Dzieci i Młodzieży PSSE w m.st. Warszawie

nadzór w roku 2010 związany był z realizacją Planu Zasadniczych Przedsięwzięć,

w tym: bieżącym nadzorem nad stałymi placówkami oświatowo-

wychowawczymi, sezonowymi placówkami prowadzącymi działalność związaną z

akcjami „zima w mieście” i „lato w mieście” raz realizacją następujących

dodatkowych prac problemowych:

Ocena higieny procesu nauczania – uczenia się w I i II semestrze roku szkolnego

2009/2010”

W większości skontrolowanych zgodnie z „Poradnikiem w zakresie oceny

higieny procesu nauczania – uczenia się” szkół zostały zapewnione prawidłowe

warunki. Tylko w kilku szkołach wydano zalecenia dotyczące poprawy

istniejącego stanu (zalecenia wydzielenia odrębnego wejścia i/lub szatni dla

dzieci najmłodszych, wprowadzenia korekty w tygodniowym rozkładzie zajęć

lekcyjnych, wprowadzenie naturalnej roślinności do szkoły, zapewnienia

możliwości ochrony przed nadmiernym nasłonecznieniem w salach zajęć dla

dzieci z klas: IV – VI).

Warunki do utrzymania higieny osobistej w szkołach

W związku z występowaniem wirusa grypy A/H1N1, w okresie zimowo-

wiosennym wzmożono nadzór nad zapewnieniem w szkołach odpowiednich

warunków do utrzymania higieny osobistej. W większości placówek stwierdzono

właściwe warunki: w pomieszczeniach sanitarnych znajdowało się mydło w

płynie, papier toaletowy oraz ręczniki papierowe lub suszarki do rąk. Nieliczne

stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły: złego stanu technicznego pomieszczeń

sanitarnych, zaniedbania porządku i czystości, brak ręczników jednorazowych

lub suszarek do rąk.

Ocena stanu sanitarnego piaskownic


72/92

Na nadzorowanym terenie w przedszkolach i szkołach podstawowych w

okresie wiosennym przeprowadzono kontrole problemowe w zakresie oceny

stanu sanitarnego i technicznego piaskownic. Nie stwierdzano nieprawidłowości.

Z laboratorium WSSE w Warszawie otrzymano 7 wyników badań

bakteriologicznych piasku - wyniki badania piasku nie były kwestionowane.

Ocena mebli szkolnych i przedszkolnych oraz spełnienia wymogów w stosunku

do urządzeń i sprzętu sportowego w szkołach

W bieżącym roku sprawozdawczym podczas prowadzonych kontroli we

wszystkich skontrolowanych placówkach stwierdzono, że przy zakupie nowego

sprzętu sportowego oraz mebli edukacyjnych dyrektorzy placówek pozyskują

stosowne certyfikaty i przechowują je do wglądu. Jednak w dużej mierze z

powodu braku środków finansowych w placówkach znajduje się sprzęt w dobrym

stanie technicznym lecz zakupiony przed wieloma laty i nie posiadający

stosownych certyfikatów. Szkoły, w których zorganizowano sale zajęć dla dzieci

sześcioletnich, zostały wyposażone w nowe meble edukacyjne (stoliki i

krzesełka). Z uwagi na niedostateczne środki finansowe placówki wymieniają

stare, najczęściej zniszczone meble edukacyjne na nowe oraz urządzenia i sprzęt

sportowy w miarę posiadanych funduszy.

Monitoring przestrzegania przepisów ustawy antynikotynowej

W każdej kontrolowanej placówce sprawdzano, czy przestrzegane są

przepisy ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i

wyrobów tytoniowych. W większości kontrolowanych placówek oświatowo-

wychowawczych wprowadzono całkowity zakaz palenia tytoniu, w części

wydzielono palarnie.

Monitoring frekwencji w związku z występowaniem wirusa grypy A/H1N1

W okresie od listopada 2009r. do kwietnia 2010r. zbierano cotygodniowe

meldunki o zwiększonej absencji dzieci w przedszkolach (absencja powyżej

40%) oraz szkołach (absencja powyżej 20%) a następnie w zbiorczej formie

przekazywano je do WSSE w Warszawie.


73/92

7. DZIAŁALNOŚĆ OPINIODAWCZA W ZAPOBIEGAWCZYM

NADZORZE SANITARNYM

Oddział Zapobiegawczego Nadzoru Sanitarnego Powiatowej Stacji

Sanitarno-Epidemiologicznej w m. st. Warszawie w roku 2010 sprawował

zapobiegawczy nadzór sanitarny na terenie miasta stołecznego Warszawy.

Celem działań było zapewnienie właściwego stanu sanitarno-higienicznego w

realizowanych obiektach użyteczności publicznej, w zakładach produkcyjnych

oraz w budynkach mieszkalnych a także dbałość o to aby obiekty mogące

znacząco oddziaływać na środowisko nie powodowały zagrożenia i uciążliwości

dla środowiska, w tym zdrowia i życia ludzi.

W Powiatowej Stacji Sanitarno – Epidemiologicznej w m. st. Warszawie w 2010r.

zadania zapobiegawczego nadzoru sanitarnego realizowane były przez zespół

liczący 10 pracowników merytorycznych posiadających wykształcenie wyższe

techniczne.

Zapobiegawczy nadzór sanitarny na terenie m. st. Warszawy, w szczególności,

był realizowany poprzez zajmowanie stanowiska w zakresie zagadnień sanitarno-

higienicznych:

1) przy przekazywaniu nowych obiektów budowlanych do użytkowania;

2) przy uzgadnianiu projektów miejscowych panów zagospodarowania

przestrzennego;

3) w procedurze ocen oddziaływania na środowisko;

4) przy wydawaniu zgód na stosowanie recyrkulacji powietrza w zakładach

opieki zdrowotnej oraz określaniu warunków dla terenowych wyrzutni

powietrza wentylacyjnego;

5) przy uruchamianiu nowych aptek, hurtowni farmaceutycznych, składów

konsygnacyjnych;

6) przy uzgadnianiu dokumentacji projektowej.


74/92

Wykres 1. Liczba rozpatrywanych spraw

Wśród inwestycji ocenianych w 2010 r. pod względem sanitarno -

zdrowotnym znalazły się takie obiekty jak: publiczne i niepubliczne zakłady

opieki zdrowotnej, szkoły, przedszkola, zespoły sportowo-rekreacyjne, apteki i

hurtownie farmaceutyczne, zakłady gastronomiczne, stacje uzdatniania wody,

baseny, budynki biurowo-usługowe, budynki mieszkalno-usługowe, budynki

usługowe, stacje paliw, zakłady produkcyjne.

Mając na uwadze ochronę zdrowia użytkowników ocenianych obiektów zwracano

szczególną uwagę na takie zagadnienia jak np.:

1) zapewnienie możliwości utrzymywania prawidłowych warunków

higieniczno-sanitarnych w obiektach;

2) zabezpieczenie możliwości do zapewnienia właściwych warunków

sanitarno-higienicznych do prowadzenia żywienia i produkcji żywności;

3) zabezpieczenie możliwości do zapewnienia właściwych warunków

sanitarno-higienicznych dla udzielania świadczeń zdrowotnych w

placówkach ochrony zdrowia;


75/92

4) właściwa gospodarka wodno-ściekowa, w tym zaopatrzenie obiektów w

wodę do spożycia o odpowiedniej jakości ;

5) właściwa wymiana powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych na pobyt

ludzi;

6) ochrona ludzi przed nadmiernym hałasem, zanieczyszczeniem powietrza

poprzez egzekwowanie rozwiązań technicznych, które zapewniają

spełnienie obowiązujących przepisów określających najwyższe

dopuszczalne stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia.

Ocena warunków sanitarno-higienicznych dotycząca nowych obiektów

budowlanych takich jak: budynki użyteczności publicznej, zakłady przemysłowe,

obiekty usługowe, obiekty handlowe, drogi oparta była na wynikach

przeprowadzonych kontroli.

Wykres 2. Liczba przeprowadzonych kontroli

W celu zapewnienia mieszkańcom Warszawy oraz osobom przebywającym w

mieście, czy to z tytułu wykonywania pracy, czy też turystycznie, zdrowych

warunków życia , przy zajmowaniu stanowiska w sprawie uzgadniania projektów


76/92

miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego oraz uzgadnianiu

uwarunkowań środowiskowych dla przedsięwzięć mogących znacząco

oddziaływać na środowisko zwracano szczególną uwagę na:

1) zabezpieczenie ludzi przed hałasem (hałas lotniczy, hałas komunikacyjny,

hałas przemysłowy);

2) zabezpieczenie ludzi przed zanieczyszczeniami pyłowymi i gazowymi;

3) zapewnienie prawidłowej gospodarki wodno – ściekowej , w tym

zaopatrzenie ludności w wodę do spożycia o odpowiedniej jakości i w

odpowiedniej ilości;

4) zapewnienie właściwej gospodarki odpadami;

5) ochronę obszarów chronionych (parków, obiektów sportowo-

rekreacyjnych).

Ogółem w roku 2010 w ramach sprawowania zapobiegawczego

nadzoru sanitarnego przeprowadzono 453 kontrole obiektów przekazywanych do

użytkowania oraz wydano 1937 uzgodnień i opinii.

Liczba wydanych uzgodnień i opinii zmalała w stosunku do roku 2009 o 14 % ,

zaś liczba przeprowadzonych kontroli o 11,6 %.


77/92

8. DZIAŁALNOŚĆ OŚWIATY ZDROWOTNEJ I PROMOCJI

ZDROWIA

Kierunki działania oświaty zdrowotnej i promocji zdrowia realizowane

przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną w m.st. Warszawie w roku

2010, wynikały z obowiązujących wytycznych, z założeń Narodowego Programu

Zdrowia na lata 2007-2015, z sytuacji epidemiologicznej naszego miasta oraz

posiadanych informacji o potrzebach lokalnych w tym zakresie.

Działalność była skierowana do placówek oświatowo-wychowawczych, zarówno

publicznych, jak i niepublicznych oraz zakładów opieki zdrowotnej.

Populację objętą działaniami stanowili mieszkańcy Warszawy – 1.716.900 osób

zorganizowanych w następujących środowiskach:

1) Placówki oświatowo-wychowawcze, w tym:

- przedszkola 665 (w tym 221 placówki niepubliczne);

- szkoły podstawowe 255 (w tym 72 placówek niepublicznych);

- gimnazja 261 (w tym 67placówek niepublicznych);

- szkoły ponadgimnazjalne 271 (w tym 128 placówek

niepublicznych);

- szkoły wyższe 89;

- inne placówki nauczania i wychowania 402;

- inne jednostki współpracujące 40.

2) Zakłady Opieki Zdrowotnej, w tym:

- szpitale 19;

- zakłady opieki zdrowotnej 958.

3) Inne w tym :

- zakłady pracy;

- organizacje pozarządowe.

Realizacja przez Powiatową Stację Sanitarno-Epidemiologiczną tzw.

interwencji programowych i nieprogramowych z zakresu profilaktyki i promocji

zdrowia wynika z art.6 Ustawy o Państwowej Inspekcji Sanitarnej z dnia 14

marca 1985r. W związku z powyższym w roku 2010 działalność oświatowo-


78/92

zdrowotna objęła koordynację i prowadzenie następujących zadań

programowych i nieprogramowych.

8.1. REALIZACJA INTERWENCJI PROGRAMOWYCH

8.1.1. Programy krajowe

„Trzymaj Formę!” to profilaktyka zbilansowanego odżywiania i aktywności

fizycznej. W roku szkolnym 2009/10 w programie edukacyjnym Trzymaj Formę!

wzięło udział 40 szkół z terenu miasta stołecznego Warszawy. Liczba uczniów

klas I – III gimnazjum uczestniczących w programie wyniosła 9.113 a liczba

uczniów klas V –VI szkoły podstawowej uczestniczących w programie 367.

Realizacja IV edycji programu rozpoczęła się we wrześniu 2009r.

Informacja o programie została wysłana do wszystkich szkół gimnazjalnych oraz

szkół podstawowych z dzielnicy Żoliborz m. st. Warszawy. Informacje o

programie oraz deklaracje można było uzyskać również ze strony internetowej

Powiatowej Stacji. Kwalifikacja uczestnictwa w programie odbyła się na

podstawie deklaracji nadesłanych przez szkoły.

W dniu 10.11.2009 r. zorganizowano na terenie Powiatowej Stacji szkolenie dla

koordynatorów szkolnych programu. Wzięło w nim udział 24 osoby (na 27

zaproszonych). Były to osoby, które po raz pierwszy podjęły się koordynacji tego

programu. Podczas szkolenia rozdano materiały edukacyjne. Sprawozdanie z

realizacji programu przesłało 34 placówki (85%) na 40 zgłoszonych.

Program Trzymaj formę cieszył się dużym zainteresowaniem młodzieży,

zwłaszcza w szkołach, w których projekt był realizowany po raz pierwszy.

Według szkolnych koordynatorów, młodzieży nie brakuje pomysłów na realizację

projektu. Zauważa się, że im szkoła dłużej realizuje program, tym

zainteresowanie słabnie. Istnieje konieczność stałego urozmaicania programu o

nowe elementy w celu uatrakcyjnienia go. Rodzice nie wykazują dużego

zainteresowania programem.

Dzięki programowi zmieniła się postawa dzieci odnośnie zachowań

prozdrowotnych, zwłaszcza nawyków żywieniowych. Z danych przesłanych przez

koordynatorów szkolnych wynika, że młodzież zaczyna zwracać uwagę na to co

je. Chętniej kupują w sklepiku szkolnym wodę mineralną, warzywa i owoce.


79/92

Ważność tematyki z zakresu aktywności fizycznej w programie jest

wskazywana przez koordynatorów szkolnych. Czują oni dużą potrzebę realizacji

programów w tym zakresie. Natomiast ze sprawozdań nie daje się

wywnioskować, czy poprawia się kondycja młodzieży w zakresie aktywności

fizycznej. Na pewno chętniej angażują się w projekty, które posiadają elementy

aktywności fizycznej (jak turnieje, zawody sportowe).

Na poziomie szkolnym odbywały się podsumowania realizacji projektów

(najczęściej podczas festynów rodzinnych i dni otwartych). Podczas nich

młodzież prezentowała swoje prace plastyczne promujące zdrowy styl życia,

przepisy na zdrowe potrawy, modele przestrzenne, prezentacje multimedialne,

pokazy artystyczne, pokazy fitness i wiele innych.

„Ograniczanie Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu”

Program ten jest wypełnieniem przez Rząd RP zobowiązań wynikających z

treści art. 4 znowelizowanej Ustawy z 9 listopada 1995r. o ochronie zdrowia

przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Są to działania,

które wpisują się w realizację celu operacyjnego Narodowego Programu Zdrowia

pt.: Zmniejszenie rozpowszechnienia palenia tytoniu.

Realizacja program edukacji antytytoniowej Znajdź właściwe rozwiązanie. Jest to

oferta z zakresu profilaktyki antytytoniowej skierowana do uczniów wyższych

klas szkoły podstawowej (IV-VI) oraz do gimnazjalistów. W 2010r. ruszyła

pierwsza edycja programu. W styczniu 2010r. pracownicy Oddziału Oświaty

Zdrowotnej i Promocji Zdrowia wzięli udział w szkoleniu wprowadzającym

metodykę i założenia programu. Odbyły się dwa spotkania z przedstawicielami

Wydziału Spraw Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Wola, które miały na celu

pozyskanie partnerów do realizacji programu oraz wytypowanie placówek z

dzielnicy do uczestnictwa w programie. W tym naborze udział w programie

potwierdziło 5 placówek. Ze względu na termin zatwierdzania przez szkoły

programu wychowawczo - dydaktycznego dalsze etapy wdrażania programu

przełożono na wrzesień 2010r. W październiku przeprowadzono nabór

uzupełniający w celu zebrania większej liczby szkół chętnych do realizacji

programu - oferta została skierowana do gimnazjów i zespołów szkół wszystkich

dzielnic m. st. Warszawy. Sumarycznie chęć do uczestnictwa w programie

zgłosiły 33 szkoły. Po zakończeniu naboru zorganizowano szkolenie metodyczne


80/92

dla szkolnych koordynatorów programu. W szkoleniu uczestniczyło w nim 29

osób. W szkoleniu nie uczestniczyły 3 placówki. Podczas szkolenia przekazano

materiały dydaktyczne do programu. Działania związane z dalszymi etapami

wdrażania programu będą kontynuowane w 2011r..

„Nie pal przy mnie, proszę” to program kierowany do uczniów klas I-III szkół

podstawowych. Z uwagi na to, że w 2010r. ruszyła I edycja programu, w roku

szkolnym 2009/2010 żadna placówka oświatowo-wychowawcza z terenu m.st.

Warszawy nie przystąpiła do realizacji programu.

W ramach działań mających na celu pozyskanie placówek do realizacji

programu edukacyjnego w roku szkolnym 2010/2011 podjęto następujące

działania:

- przeprowadzono szkolenie dla powiatowych koordynatorów programu

edukacyjnego zorganizowane przez Odział Oświaty Zdrowotnej i

Promocji Zdrowia WSSE w Warszawie,

- zorganizowano spotkania z przedstawicielami Wydziału Spraw

Społecznych i Zdrowia dla Dzielnicy Wola w celu pozyskania partnerów

do realizacji programu oraz wytypowaniu placówek z dzielnicy Wola,

uczestniczących w programie,

- przesłano pisma do placówek oświatowo-wychowawczych z prośbą o

przekazania deklaracji uczestnictwa w programie,

- zrealizowano szkolnie metodyczne dla szkolnych koordynatorów

programu Nie pal przy mnie, proszę.

Obecnie w programie edukacyjnym uczestniczy 11 szkół. Liczba uczniów klas I –

III szkoły podstawowej uczestniczących w programie wynosi 2.145.

„Czyste Powietrze Wokół Nas” jest programem edukacyjnym, skierowanym

do dzieci przedszkolnych (5-cio, 6-ciolatków). Był realizowany z udziałem

rodziców i opiekunów.

W roku szkolnym 2009/10 w programie wzięło udział 40 przedszkoli.

Liczba dzieci z grup 5-cio i 6-ciolatków z przedszkoli uczestniczących w

programie wyniosła 1.100. W programie wzięły udział dzielnice: Mokotów,

Ochota, Wesoła, Białołęka, Wilanów oraz Praga Północ. W związku z

poszerzającym się obszarem programu na dzielnice m.st. Warszawy


81/92

zorganizowano szkolenie dla przedszkolnych realizatorów programu z placówek

przedszkolnych, które po raz pierwszy przystąpiły do realizacji programu.

W ramach programu Czyste Powietrze Wokół Nas przeprowadzono

konkurs pod hasłem: „Strefa wolna od dymu tytoniowego” dla placówek, które

przystąpiły do realizacji Programu w roku szkolnym 2008/2009. Konkurs odbył

się pod patronatem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w

Warszawie. Do konkursu zgłosiło się 30 dzieci z 7 placówek przedszkolnych.

Rozstrzygnięcie konkursu nastąpiło w marcu 2010 roku.

Program oceniany był pozytywnie i cieszył się zainteresowaniem zarówno dzieci,

rodziców i opiekunów grup jak i samych koordynatorów, ale także dyrekcji

przedszkoli.

Światowy dzień bez tytoniu 31.05.

Pracownicy PSSE w m. st. Warszawie w ramach obchodów Światowego

Dnia bez Tytoniu podjęli inicjatywę prezentacji materiałów antytytoniowych

mieszkańcom Warszawy przez ekspozycję plakatów informacyjnych. Podjęto

współpracę z naczelnikami wydziałów społecznych i zdrowia dzielnic: Ursynów,

Rembertów i Wola. W ramach programu zorganizowano dystrybucję materiałów

o treściach antytytoniowych do placówek oświatowo – wychowawczych,

medycznych, użyteczności publicznej dzielnic.

Podjęto rozmowy z przedstawicielami warszawskich szkół rodzenia w celu

możliwości przeprowadzenia edukacji antynikotynowej przez pracowników

Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia dla kobiet ciężarnych,

uczęszczających na zajęcia.

Ponadto działania z zakresu profilaktyki antynikotynowej prowadzone były na

festynach i imprezach plenerowych wspólnie organizowanych z poszczególnymi

dzielnicami Warszawy. W celu usprawnienia podejmowanych działań edukacji

antytytoniowej podjęto udaną próbę nawiązania współpracy oraz stworzono

zarys koalicji z burmistrzami dzielnic, dyrektorami zakładów opieki zdrowotnej.

Światowy Dzień Rzucania Palenia 18 listopada 2010

połączony został z kampanią medialną, wprowadzającą ustawę antytytoniową.


82/92

W ramach kampanii medialnej dotyczącej wejścia w życie nowelizacji

Ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów

tytoniowych, pracownicy OZiPZ przeprowadzili w dniach 26.10.2010 - 5.11.2010

badania ankietowe, którymi objęto 217 lokali gastronomiczno-rozrywkowych (w

tym przeprowadzono 40 instruktarzy). Stworzona ankieta miała na celu zbadanie

stopnia przygotowania wybranych warszawskich lokali gastronomiczno-

rozrywkowych na wejście nowelizacji ustawy. Badano także postawy

respondentów wobec zaistniałych zmian oraz poziom ich wiedzy o ustawie. W

placówkach, które już wcześniej wprowadziły całkowity zakaz palenia pracownicy

oddziału przeprowadzali jedynie instruktarz dotyczący właściwego oznakowania

lokalu. Zbiorczy raport przedstawiający wyniki badań zamieszczono na stronie

internetowej PSSE, przekazano mediom (w większości były to rozgłośnie

radiowe) oraz udostępniono do wykorzystania stowarzyszeniu.

Powyższy materiał cieszył się dużym zainteresowaniem mediów.

Dodatkowo proponowaliśmy mediom udostępnienie spotu z kampanii oraz

informacji prasowej. W ramach powyższej kampanii oraz obchodów Światowego

Dnia Rzucenia Palenia podjęto także współpracę z dyrektorami zakładów opieki

zdrowotnej oraz burmistrzami dzielnic poprzez wystosowanie pism

informacyjnych wraz z załączoną prezentacją multimedialną dotyczącą

nowelizacji ustawy antytytoniowej.

W ramach Światowego Dnia Rzucenia Palenia zorganizowano także wystawę

plakatów antytytoniowych w holu głównym Powiatowej Stacji.

W ramach przestrzegania przepisów ustawy o ochronie zdrowia przed

następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych zbierano w trakcie

działań kontrolnych informacje dotyczące aktualnej sytuacji w zakresie

przestrzegania zakazu palenia tytoniu w zakładach pracy, zakładach

żywieniowych oraz placówek oświatowo – wychowawczych. .

Zwalczanie AIDS i Zapobieganie Zakażeniom HIV

Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV zakłada

działania mające na celu wzrost poziomu wiedzy nt. HIV/AIDS oraz zmianę

postaw ze szczególnym uwzględnieniem odpowiedzialności za własne zdrowie i

życie.


83/92

W związku z powyższym w roku 2010 Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji

Zdrowia przyjął za wiodący moduł szkoleń edukacyjno-profilaktycznych pod

nazwą: Higiena Pracy i Profilaktyka Zakażeń. Odbyły się 3 szkolenia z tego cyklu

skierowane do grupy zawodowej fryzjerów, kosmetyczek, pracowników zakładów

odnowy biologicznej i tatuażu. W sumie w szkoleniach uczestniczyło 180 osób.

Szkolenie miało charakter edukacyjny, podnoszący jakość wykonywanych usług

w w/w zakładach pracy w aspekcie higieny pracy.

„Daj szansę swojemu dziecku. Nie daj szansy AIDS”

Kampania Daj szansę swojemu dziecku. Nie daj szansy AIDS promuje

wykonywanie testów w kierunku HIV przez kobiety w ciąży, bądź mające plany

prokreacyjne. Kampania ta została rozpoczęta w roku 2007, wznowiona w roku

2009 i kontynuowana w roku 2010.

W ramach kampanii zostały wysłane pisma informujące o kampanii do 18

zakładów opieki zdrowotnej miasta stołecznego Warszawy oraz zaproszenie do

odbioru materiałów promujących kampanię. Jednocześnie w ramach kampanii

przygotowano list otwarty i przesłano go do Centrum Prasowego w Federacji na

Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, w celu propagowania wykonywania testów w

kierunku HIV przez kobiety ciężarne oraz planujące ciążę.

Światowy dzień AIDS 01.12.

Dzień ten jest obchodzony od 1988r. Jego upamiętnienie jest celebrowane

przez różne wydarzenia, kampanie, konferencje i meetingi, które mają na celu

uwrażliwienie społeczeństwa na problem zakażeń wirusem HIV i chorobę AIDS.

W tym dniu pracownicy oddziału uczestniczyli w Ogólnopolskiej Konferencji

organizowanej przez KC ds. AIDS.

8.1.2. PROGRAMY WOJEWÓDZKIE

„Wybierz życie – Pierwszy krok”- program profilaktyki raka szyjki macicy

W programie wzięło udział 26 szkół ponadgimnazjalnych oraz 3168 uczniów

klas I. Liczba odbiorców programu to: 6.806 osób, w tym: uczniowie - 266;

rodzice i opiekunowie – 3.266; nauczyciele - 262; inni uczestnicy – 12.


84/92

Realizatorami programu w szkołach byli: pielęgniarka - 21; pedagodzy - 12;

nauczyciele przedmiotów - 35; psycholodzy - 1

Kolejny nabór do programu odbywał się na podstawie przesyłania

deklaracji z decyzją o przystąpieniu do realizacji programu. Dla osób, które nie

uczestniczyły w szkoleniu (6) było prowadzone indywidualne poradnictwo

metodyczne.

Program był realizowany w szkołach ponadgimnazjalnych z poszerzeniem o

szkoły gimnazjalne. Głównym założeniem programu jest stworzenie świadomości

zagrożenia rakiem szyjki macicy i innych chorób wywołanych zakażeniem

wirusem HPV u młodych ludzi. Realizatorzy programu zawarte treści oceniają

bardzo wysoko, działania programowe wskazują uwrażliwienie uczniów, nie tylko

na prawidłowe zachowania, ale także motywuje młode kobiety do przestrzegania

regularnych badań cytologicznych. Dzięki takim działaniom problem raka szyjki

macicy przestaje być kwestią wstydliwą a zdobyta przez młodzież wiedza na

temat zagrożeń zakażeniem HPV i jego konsekwencji zaczyna być częścią

rozmów wychowawczych mających na celu przygotowanie młodych ludzi do

pełnego i odpowiedzialnego życia dorosłego.

Wszystkie zaplanowane przez realizatorów działania były realizowane zgodnie z

założeniami programowymi w ramach kilku różnych przedmiotów. Do współpracy

przez szkolnego koordynatora byli zapraszani nauczyciele, rodzice oraz

specjaliści.

„Od samobadania piersi do mammografii”- program profilaktyki raka piersi

Program realizowało 21 szkół, w tym ponadgimnazjalnych 19 i 2 gimnazja.

Edukacją objęto 5.348 osób, w tym uczennic 1.794, uczniów 965, 48 nauczycieli

i pedagogów, 2.541 rodziców i opiekunów.

Realizatorami programu w szkołach byli: pielęgniarki i położne - 19; pedagodzy i

psycholodzy – 7 oraz 7 nauczycieli.

Grupą docelową programu były przede wszystkim uczennice szkół

ponadgimnazjalnych, ich matki, babcie oraz kobiety pracujące w szkołach.

Działania programowe miały na celu dostarczenie informacji dotyczących

profilaktyki raka piersi, nauczenia prawidłowego samobadania piersi oraz

regularnego przestrzegania samokontroli. Materiały edukacyjne przewidziane do

realizacji programu w opinii koordynatorów zostały dobrze opracowane, ich treść


85/92

przemawia do młodych dziewcząt a jednocześnie zachęca ze skorzystania oferty

jaka jest przedstawiona w celach programowych. Bardzo pomocnym byłoby

zaopatrzenie wszystkie szkoły w fantomy piersi, co pozwoliłoby lepiej

przygotować uczennice do prawidłowego wykonania palpacyjnego badania piersi,

przyswajania zachowań profilaktycznych oraz wzrost atrakcyjności

przekazywanych treści.

Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia w roku szkolnym

2009/2010 wznowił swoją propozycję dotycząca dalszej kontynuacji działań

kampanijno - programowych i umożliwił przystąpienie po raz pierwszy oraz

realizowanie go w kolejnych edycjach. Edukacja prozdrowotna jest niezwykle

istotnym elementem pracy dydaktyczno- wychowawczej, dlatego też Oddział

Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia zaprosił wszystkie szkoły

ponadgimnazjalne do realizacji programu, który może stanowić wsparcie dla

prowadzonych działań profilaktycznych.

W odpowiedzi na propozycję uczestniczenia w programie przesłano 27 deklaracji.

Zajęcia były realizowane w sposób koedukacyjny z wykazaniem dużego

zainteresowania ze strony uczniów (dziewczęta i chłopcy) Program został

oceniony jako bardzo potrzebny, niosący uświadomienie (szczególnie

dziewczętom). Posiadając te informacje młodzież wyposażona jest w wiedzę

która pomoże podejmować działania zmierzające do wyeliminowania i

zmniejszenia czynników ryzyka. Kampania była realizowana w ramach takich

zajęć przedmiotowych jak: biologia, wychowanie do życia w rodzinie, godzina

wychowawcza. W wielu przypadkach realizatorzy zasugerowali potrzebę a nawet

konieczność opracowania programu edukacyjnego dotyczącego raka prostaty dla

chłopców.

8.1.3. Programy lokalne

„Więcej Wiem – Mniej Choruję”

Program obecnie jest realizowany jako faza wstępna, która ma charakter

diagnozy środowiska i jego potrzeb zdrowotnych. Efekty zdrowotne po jego

wdrożeniu będą potwierdzeniem słuszności założeń celu programu, który ma

polegać na dostarczeniu potencjalnym adresatom i realizatorom programu


86/92

niezbędnej wiedzy, która pozwoli efektywnie działać zakresie promowania

właściwych zachowań prozdrowotnych.

8.2. REALIZACJA INTERWENCJI NIEPROGRAMOWYCH

8.2.1. Akcja letnia „Lato w Mieście”

Akcja dotyczyła propagowania bezpiecznego spędzania wolnego czasu

podczas letniego wypoczynku dzieci i młodzieży spędzających wakacje na terenie

Warszawy.

Oddział Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia Powiatowej Stacji Sanitarno –

Epidemiologicznej w m. st. Warszawie w okresie od 21.06.2010r. do 30.

08.2010r. nawiązał współpracę z 21 placówkami biorącymi udział w akcji Lato w

mieście. Wykonano 24 prezentacji multimedialnych dla dzieci pn. „Ciesz się

latem- bezpieczne wakacje”. Prezentacja została podzielona na bloki tematyczne

dotyczące różnych zagrożeń związanych z letnim wypoczynkiem dzieci i

młodzieży: słońce i woda (zagrożenia dotyczące wypoczynku nad wodą,

poparzeń słonecznych oraz udzielanie pierwszej pomocy przy poparzeniach i

udarach słonecznych) oraz prezentacja multimedialna na temat zdrowotnych

skutków promieniowania VU, drobnoustrojów i infekcji (informacje na temat

drobnoustrojów, chorób brudnych rąk oraz chorób odzwierzęcych i

pasożytniczych), las i powietrze (zagrożenia wynikające z odpoczynku w lesie,

parku oraz na temat ukąszeń przez owady i gady), ABC pierwszej pomocy

(zawiera podstawowe informacje na temat udzielania pierwszej pomocy w

nagłych zdarzeniach i wypadkach), grzyby - profilaktyka zatruć grzybami

(informacje o grzybach jadalnych, niejadalnych i trujących oraz podstawowe

informacje jak rozpoznać grzyby blaszkowate oraz jak ustrzec się śmiertelnych

zatruć pokarmowych). Każda część kończyła się zagadkami i konkursami dla

dzieci.

Pracownicy Oddziału OZiPZ wygłosili 25 pogadanek skierowanych do dzieci i

opiekunów. Placówki chętnie korzystały z filmu „Płytka wyobraźnia to kalectwo”.

Przekazano ulotki i płyty z prezentacją multimedialną, na płycie były również

przykładowe konkursy i zagadki dla dzieci, które mogli wykorzystać wychowawcy

na zajęciach z zachowań bezpiecznych w późniejszym terminie. Materiały

informacyjne pozostawiono w 20 placówkach.


87/92

8.2.2. Światowy Dzień Wiedzy o antybiotykach 18.11.

Celem dnia wiedzy o antybiotykach jest utworzenie szerokiej koalicji na rzecz

realizacji wielosektorowego programu racjonalnej polityki antybiotykowej w

Polsce poprzez:

– koordynacje regionalnych i ogólnopolskich programów na temat

lekooporności oraz zużycia leków przeciwbakteryjnych w medycynie,

– koordynacja regionalnych i ogólnopolskich programów na temat

lekooporności i zużycia leków przeciwbakteryjnych w działach

gospodarki poza medycyną,

– analiza zużycia leków przeciwbakteryjnych i powiązanie zużycia

antybiotyków z lekoopornością w różnych środowiskach,

– optymalizacja profilaktyki i terapii zakażeń oraz redukcji lekooporności

w Polsce,

– edukacja i promocja zasad racjonalnego stosowania antybiotyków.

We współpracy z zakładami opieki zdrowotnej, dyrektorami placówek oświatowo

- wychowawczych oraz organizacjami pozarządowymi rozpowszechniono

materiały informacyjne w ilości 2.200.

8.2.3. Profilaktyka wszawicy

Dotyczy zapobiegania chorobom zakaźnym z uwzględnieniem problemu

wszawicy, poprzez przekazanie informacji na temat coraz bardziej powszechnego

problemu w placówkach oświatowo-wychowawczych.

Prowadzone działania miały na celu podniesienie wiedzy dot. wszawicy wśród

szkolnych opiekunów i pielęgniarek, uwrażliwienie na przestrzeganie zasad

higieny, informowanie o postępowaniu w przypadku wystąpienia choroby;

Działaniami dot. zapobiegania wszawicy objęto 114 placówek nauczania i

wychowania a działaniami edukacyjnymi 1.687 uczniów.

Wszawica cały czas jest dużym problemem w placówkach nauczania i

wychowania. Działania poprzez ulotkę (w ograniczonej ilości ) jest mało

adekwatne do skali występującego problemu. W przyszłości dobrze byłoby, aby

nauczyciele i opiekunowie w szkołach mieli większą możliwość sprawowania

kontroli nad higieną dziecka.


88/92

8.2.4. Społeczna kampania przeciwko meningokokom

Dotyczy przeciwdziałania i zahamowania problemu epidemiologicznego,

jakim jest wzrastająca liczba chorych na inwazyjną chorobę meningokokową

oraz dotarcie z informacją o rodzaju choroby do szerokiego grona osób, a w

szczególności do rodziców dzieci i opiekunów szczególnie narażonych na

zakażenie a także dzieci starszych i młodzieży.

W wyniku podjętych działań edukacją objęto 2.550 osób: w 88 szkołach, 19

zakładach opieki zdrowotnej i 2 zakładach karnych.

Wiedza na temat meningokoków wśród populacji jest bardzo niska.

Działania poprzez dystrybucję materiałów edukacyjnych jest nie wystarczające i

nie przyczynia się w dostatecznym stopniu do rozwiązania problemu, który wciąż

narasta.

8.2.5. Profilaktyka grypy

Grypa szerzy się drogą kropelkową i powietrzną. Jest zaraźliwa głównie w

okresie objawowym. Jej migracja następuje przez bezpośredni kontakt z

wydzielinami, z dróg oddechowych osób zarażonych, znajdującymi się na ich

dłoniach lub powierzchniach w ich otoczeniu (wirus grypy może przetrwać

w środowisku i zakażać przez 2-8 godzin).

Celem działań w kierunku profilaktyki jest:

– zmieszenie zagrożenia zakażeniem wirusem grypy

– zmieszenie szybkości szerzenia się zakażeń w społeczeństwie

– podnoszenie wiedzy populacji nt. możliwych sposobów zabezpieczania

się przed zachorowaniem na grypę

– edukacja w dziedzinie profilaktyki oraz szczepień ochronnych;

Oddział OZiPZ zorganizował wystawę plakatów w holu głównej siedziby

Powiatowej Stacji. W związku z profilaktyką przeprowadzono 90 porad

metodycznych na temat grypy a placówki oświatowo- wychowawcze, zakłady

opieki zdrowotnej oraz pracownicy i klienci Powiatowej Stacji otrzymali ulotki

informacyjne.


89/92

8.2.6. Festiwal piosenki o zdrowiu

V Ogólnopolski Festiwal Piosenki o Zdrowiu miał na celu promowanie

zdrowego trybu życia wśród dzieci i młodzieży oraz aktywizacje środowiska

lokalnego w podejmowaniu działań na rzecz promowania zachowań

prozdrowotnych.

Grupą docelową, do której skierowany był festiwal były: dzieci przedszkolne,

uczniowie szkół podstawowych oraz gimnazjaliści.

Oferta z informacją o festiwalu wraz z zaproszeniem do wzięcia udziału w

imprezie została skierowana do większości placówek oświatowo-wychowawczych

w 18 dzielnicach miasta. Z zaproszenia skorzystały razem 54 placówki: 34

przedszkola (co stanowi ok. 10 % całości), 14 szkół podstawowych (co stanowi

ok. 5% całości) oraz 6 gimnazjów (co stanowi ok. 3,7 % całości).

Festiwal odbył się w dwóch częściach – dla dwóch grup wiekowych.

8.3. INNE PRZEDSIĘWZIĘCIA

8.3.1. Festyny

Oferta edukacji zdrowotnej, jako współorganizatora imprez plenerowych

została skierowana do władz samorządu lokalnego, bowiem zadaniem

samorządu w ramach zadań własnych, jest m. in. edukacja, ochrona i promocja

zdrowia. Uczestniczyliśmy w 2 imprezach plenerowych zorganizowanych przez

władze poszczególnych dzielnic W-wy lub przez Urząd Miasta:

1) IX Muranowski Turniej Zdrowia,

2) Festyn „Zdrowo i Sportowo” na Kępie Potockiej

Ponadto w roku 2010 pracownicy Oddziału Oświaty Zdrowotnej i Promocji

Zdrowia przeprowadzili 128 planowych wizytacji. Poza planem wykonano 63

wizytacje dostosowując wizytowane placówki do potrzeb programowych.

W roku sprawozdawczym nawiązano współpracę z szeregiem instytucji i

organizacji pozarządowych, realizując zadania określone w wytycznych PWIS.


90/92

9.WNIOSKI

Przedstawiona ocena zawiera całość zadań wykonywanych przez Powiatową

Stację Sanitarno - Epidemiologiczną w mieście stołecznym Warszawie. Niniejsze

opracowanie ma przybliżyć osobom zainteresowanym charakter działalności

Państwowej Inspekcji Sanitarnej oraz może zostać wykorzystany przez organy

administracji państwowej i samorządowej.

W ubiegłym roku Państwowa Inspekcja Sanitarna egzekwowała

dostosowywanie placówek lecznictwa otwartego i zamkniętego do wymogów

określonych rozporządzeniami Ministra Zdrowia (zauważalna poprawa ich stanu

sanitarno – higienicznego). Duży nacisk nałożony był na zmianę stanu

sanitarnego – higienicznego obiektów użyteczności publicznej oraz obiektów

kolejowych i kolejowych środków transportu.

Skontrolowano 121 wodociągów z ogólnej liczby 127 znajdujących się na

terenie m.st. Warszawy. Badania jakości wody wykazały, iż 110 urządzeń

dostarczających wodę odpowiada wymaganiom rozporządzenia Ministra Zdrowia

z dnia 29 marca 2007r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez

ludzi (Dz. U. z 2007r. Nr 61, poz. 417).

Z przedstawionych danych wynika, że ogólna liczba chorób zawodowych

stwierdzonych w 2010r. wynosiła 52; tyle samo co w roku poprzednim. Nadal

dominowały choroby zakaźne, szczególnie WZW typu B oraz C wśród

pracowników służby zdrowia (22 przypadki). Przewlekłe choroby układu ruchu,

obwodowego układu nerwowego wywołane sposobem wykonywania pracy,

choroby skóry i narządu głosu występowały – odpowiednio po 4;5;4;4

przypadków każda.

Zdecydowane zmniejszenie liczby przypadków, z 13 w 2007r. do 4 w 2010r.,

zaobserwowano w grupie przewlekłych chorób narządu głosu.

Stan sanitarny obiektów żywnościowo-żywieniowych w 2010r. nie uległ

pogorszeniu. Związane jest to z konsekwentnym egzekwowaniem przez

przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego aktualnie

obowiązujących przepisów prawa oraz wymagań w zakresie wdrożenia zasad

Dobrej Praktyki Higienicznej i Produkcyjnej, a także systemu HACCP.


91/92

Działalność oświatowo – zdrowotna była bardzo skuteczna dzięki

nawiązanej współpracy z organami władzy administracji rządowej i samorządu,

stowarzyszeniami i organizacjami pozarządowymi oraz różnymi firmami i

instytucjami. Przeprowadzone wizytacje w placówkach oświatowo-

wychowawczych pozwoliły na przeprowadzenie ocen stopnia wdrażania

programów oferowanych przez Powiatową Stację oraz dokonanie diagnozy

działań edukacji zdrowotnej, jako zadań własnych, w poszczególnych

placówkach.

Co roku rejestrowane są przypadki chorób zakaźnych występujących w

obrębie Warszawy. Nie stanowią one jednak poważnego zagrożenia

epidemicznego. Populacja mieszkańców Warszawy jest uodporniona na

większość z tych chorób zarówno poprzez szczepienia ochronne, jak i przez

uodpornienie nabyte.

Niebezpieczeństwa należy upatrywać w innym aspekcie życia mieszkańców.

Swobodne przemieszczanie się zarówno naszych rodaków, jak i obcokrajowców

niesie z sobą możliwość przeniesienia innych groźnych chorób np. tropikalnych

(ameby, zimnicy czyli malarii, gorączki krwotocznej DENGA oraz innych

wirusowych gorączek krwotocznych, cholery).

Wszystkie te choroby stanowią potencjalne zagrożenie z racji znajdującego się

na terenie miasta Warszawy międzynarodowego lotniska oraz dróg tranzytowych

pociągów międzynarodowych.

Dotychczas problemem była tylko możliwość przeniesienia choroby zakaźnej do

naszego miasta przez osoby przyjeżdżające z terenów gdzie endemicznie

występują groźne choroby zakaźne.

Dziś społeczeństwo coraz poważniej myśli o skutkach, jakie może nieść ze sobą

użycie broni biologicznej.

Stan sanitarno – techniczny placówek oświatowo – wychowawczych jest

dość dobry pomimo wciąż dużych potrzeb remontowych; Przypuszczalnie w

latach następnych stan techniczny placówek będzie się zmieniał z uwagi na

całkowity brak środków finansowych na remonty i modernizacje.

Niewystarczający jest dostęp uczniów do profilaktycznej opieki zdrowotnej.

Alternatywne formy wychowania przedszkolnego (w przypadku powiatu

warszawskiego - punkty przedszkolne) zlokalizowane są w zaadaptowanych

pomieszczeniach domów jednorodzinnych lub mieszkań prywatnych. W skład

punktu wchodzi zazwyczaj jedna lub więcej grup dziecięcych, szatnia, kuchnia, w


92/92

której zlokalizowana jest rozdzielnia posiłków, wc (często wspólne dla personelu

i dzieci). Inwestorzy nie prowadzą żywienia zbiorowego, ponieważ mają

podpisane umowy z firmami cateringowymi. W sąsiedztwie punktów najczęściej

brak jest miejsca do prowadzenia zajęć ruchowo-rekreacyjnych na zewnątrz

budynku.

OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ … · We wszystkich placówkach prowadzona jest...

Documents

Transcript of OCENA STANU SANITARNO-HIGIENICZNEGO ORAZ … · We wszystkich placówkach prowadzona jest...