Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.1

Ocena oddziaływania na środowisko - OOS

(problemy i niektóre aspekty ich pokonywania)

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.2

W opinii Komisji Europejskiej istnieje zasadnicza niezgodność polskich przepisów prawnych z wymogami dyrektywy 85/337/EWG Rady z dnia 27 czerwca 1985 r. w sprawie oceny skutków wywieranych przez niektóre przedsięwzięcia publiczne i prywatne na środowisko naturalne.

Zarzuty dotyczą w szczególności nieprawidłowego transponowania do polskiego porządku prawnego pojęcia „zezwolenia na inwestycję” oraz jego umiejscowienia w chronologii polskiego procesu inwestycyjnego.

Komisja Europejska oczekuje pilnego dostosowania polskiego prawa do przepisów wyżej wymienionej dyrektywy i do czasu wprowadzenia odpowiednich zmian w prawie polskim będzie akceptowała jedynie te inwestycje, dla których strona polska wykaże przeprowadzenie oceny środowiskowej zgodnie z prawem wspólnotowym.

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.3

Ocena oddziaływania na środowisko (OOS)

• Procedura nie raport

• Narzędzie podejmowania decyzji

• Ogromne problemy ze stosowaniem w praktyce(m.in. brak konsultacji społecznych na wczesnym etapie inwestycji, wykluczanie NGO z konsultacji, brak spójnej listy obszarów naturowych N2000, do dzisiaj brak rozporządzeń sankcjonujących obszary naturowe, często nieprawidłowa interpretacja wymogów

prawnych np.warintowania)

O co chodzi?

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.4

Problemy z OOS - brak rzetelnej informacji o środowisku

• Informacja niepełna

– intencjonalnie

– z przyczyn obiektywnych

• brak danych o występowaniu rzadkich gatunków

• brak możliwości ich stwierdzenia

– brak kontroli terenowych

– kontrole poza sezonem aktywności zwierząt

– zbyt mało kontroli

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.5

Problemy z OOS - brak właściwej analizy wariantowej

• brak możliwości wariantowania

– niewłaściwa skala rozważań

– konieczność analizy strategicznej (SEA)

• kawałkowanie inwestycji

– salami-approach: zaniżanie oddziaływania

• ograniczenie opcji wariantowych do jednego rodzaju inwestycji

– punkt widzenia inwestora vs państwo

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.6

Problemy z OOS - niefachowe prognozy oddziaływania• Elementarne braki w wiedzy o wymaganiach

ekologicznych gatunków i siedlisk

– bagatelizowanie, ignorancja

– chłopski rozsadek w miejsce ilościowych analiz

• Pomijanie efektów skumulowanych

• Ignorowanie oddziaływań pośrednich

• Upowszechnienie fałszywej opinii

– można realizować szkodliwe projekty pod

warunkiem:

– monitoring

– kompensacja

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.7

• Zgodnie z orzecznictwem ETS, w chwili wydawania decyzji zatwierdzającej plan/projekt, organ

administracji nie może mieć żadnych wątpliwości, że ujemne skutki nie wystąpią.

• Wykazanie braku negatywnego wpływu na obszar chroniony to warunek konieczny dopuszczalności inwestycji.

• Decydującym kryterium nie jest wiec okoliczność wystąpienia negatywnych skutków, ale wprost przeciwnie: wykazanie braku takich skutków. W konsekwencji, jeżeli organ (…) nie jest w stanie ich wykluczyć, inwestycja w żadnym razie nie może być realizowana.

Jak postępować? Kryteria oceny oddziaływania przedsięwzięcia – zasada przezorności

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.8

• Projekty i przedsięwzięcia istotnie, negatywnie oddziałujące na obszary Natura 2000 nie powinny być realizowane

• Jedynym kryterium: zakres i „siła” negatywnego wpływu na integralność obszaru N2000

• Lokalizacja przedsięwzięcia nie gra roli !! (może być poza obszarem Natura 2000)

– np. zapora na rzece zmienia kluczowe charakterystyki ekosystemów rzecznych nawet kilkaset km poniżej

• Oddziaływania kumulatywne bardzo ważne („w powiązaniu z innymi projektami i przedsięwzięciami”)

Jak postępować? OOS dla obszarów N2000

Generalne zasady – negatywne efekty

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.9

Projekty i przedsięwzięcia istotnie, negatywnie oddziałujące na obszary Natura 2000 nie powinny być realizowane

Wyjątki – gdy spełnione jednocześnie 4 warunki

• brak rozwiązań alternatywnych

• nadrzędny cel publiczny / zdrowie ludzkie i bezpieczeństwo publiczne

• łagodzenie i kompensacja

• Komisja Europejska zgadza się / jest poinformowana

Jak postępować? OOS dla obszarów N2000

Generalne zasady – negatywne efekty

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.10

Ocena oddziaływania na obszar N2000

Schemat logiczny

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.11

• Ściśle określona sekwencja procedur

nadrzędny interes publiczny nie ma zastosowania, gdy istnieją alternatywne metody realizacji celu

• przy ocenie wariantów alternatywnych aspekty ekonomiczne nie są ważniejsze od ekologicznych

• odstąpienie od tego logicznego schematu oznacza:

Złamanie prawa

Ocena oddziaływania na obszar N2000

Mocne i wymagające prawo

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.12

Zmiana filozofii traktowania OOS

• Wielokryterialne oceny wariantów jako

narzędzie decyzyjne

– ocena nie jest „papierem”

– ocena jest narzędziem podejmowania decyzji

• negatywne wyniki OOS dla części wariantów integralna częścią procedury decyzyjnej

• konsultacje społeczne (szerokie) na wstępnym etapie inwestycji

Co dalej?

Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego 09-10 października 2008 r.13

Rzetelne OOS są podstawa dialogu i

wypracowywania optymalnych decyzji