Numer 2...Str. 2 Numer 2/2015 Nowiny z Gminy Po długiej dla Tarchalskiego przerwie w czynnej...

Numer 2

Czerwiec– wrzesień 2015r. EGZEMPLARZ BEZPŁATNY

„Magazyn Kulturalno– Społeczny”

W tym numerze:

„Marcin” - człowiek legenda…....….....2

Talar z Soborzyc.….…...………………...….3

Razem na wyżyny……………. ………...….4

Wielka Lipa po raz czwarty……...….….5

Kolejna rocznica………... .……….……..…6

Z prac Rady Gminy .…………..……..…..7

Placówki Wsparcia Dziennego ………..7

Borowieckie grzybobranie ..…………..8

Wspólne problemy……………..…………..9

Nowe boiska……... ...……….……………...9

Przyjazny dla pensjonariuszy.………..10

Piękny jubileusz ….. ………...…..…..….11

Informacje o projekcie ...……………...11

W skrócie ……….…….. …..………………..12

kwiatów, władze gminy, zaproszeni goście oraz mieszkań-

cy gminy. Uczestnicy pochodu przeszli przez centrum Dą-

browy Zielonej w kierunku boiska sportowego, gdzie odby-

ła się dalsza część uroczystości. Całość imprezy poprowa-

dzili Aneta Wojtala i Hubert Śnioszek. Delegacje sołectw

wręczyły gospodarzom gminy- Wójt Marii Włodarczyk oraz

Przewodniczącemu Rady Krzysztofowi Kucharskiemu pięk-

ne kolorowe wieńce dożynkowe o różnorodnych kształ-

tach. Starostowie tegorocznych dożynek (Anna Mysłek

z Olbrachcic prowadząca gospodarstwo rolne o po-

wierzchni około 30 ha zajmująca się hodowlą bydła

mlecznego i opasów oraz Jerzy Wróbel z Zalas Biedów

gospodarujący na 20 ha zajmujący się hodowlą gęsi re-

produkcyjnych), wręczyli chleb wypieczony przez miejsco-

wą piekarnię GS z tegorocznych ziaren zbóż i życzyli

wszystkim zebranym, aby „nigdy im Go nie zabrakło”. Po

oficjalnym otwarciu dożynek mogliśmy zobaczyć niezwy-

kle widowiskowy dziecięcy korowód obrzędowy prowa-

dzony przez Barbarę Włodarz. Wśród przybyłych gości byli

m.in. Poseł Halina Rospondek, Andrzej Kubat- Przewodni-

czący Rady Powiatu, Henryk Kasiura- Wicestarosta Czę-

stochowski, Rajmund Michalik- Kierownik Biura Powiatowe-

go Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa

w Częstochowie. W swoim wystąpieniu Wójt Maria Wło-

darczyk dziękowała sołectwom za przygotowanie pięk-

nych wieńców dożynkowych, a rolnikom za trud włożony

w pracę na roli oraz dbanie o pielęgnację narodowej tra-

dycji. Następnie ogłoszono wyniki Gminnego Konkursu

„Estetyczne zagospodarowanie zagrody- posesji wiejskiej

2015”. Laureatami zostali w kategorii posesja: I Nagroda-

Elżbieta i Grzegorz Falkiewiczowie- Soborzyce-Maćkówka

oraz Jolanta i Sebastian Jastrząbkowie - Raczkowice,

II Nagroda- Lidia i Andrzej Ślęzakowie- Dąbek oraz Maria

Makowska-Cielętniki, III Nagroda- Damian Jurczyk- Dą-

browa Zielona, w kategorii zagroda wiejska posiadająca

zwierzęta gospodarskie: Małgorzata i Bogusław Włosz-

czyńscy-Soborzyce. Po uroczystym wręczeniu nagród kon-

certowała Młodzieżowa Orkiestra Dęta, a na scenie za-

prezentowały się panie z GKGW z Dąbrowy Zielonej jak

również z KGW Cielętniki. Niestety ze względu na warunki

atmosferyczne nie odbył się turniej sołectw, nie wystąpiła

gwiazda wieczoru, a także nie mogła odbyć się zabawa

taneczna. Mamy nadzieję, że w roku następnym pogoda

będzie bardziej nam sprzyjać.

Katarzyna Jadczyk

Fotoreportaż wewnątrz numeru

W niedzielę 6 września br. w naszej gminie odbyło się wielkie święto plonów- do-

żynki. Jak co roku, uroczystości dożynkowe rozpoczęły się uroczystą Mszą Świętą

w kościele parafialnym pw. Jakuba Apostoła, podczas której ks. Kamil Chudy

poświęcił wieńce dożynkowe, podkreślając wysiłek i ciężką pracę rolników. Po

mszy utworzony został barwny korowód dożynkowy prowadzony przez Młodzie-

żową Orkiestrę Dętą pod batutą Darka Pikora, w którym uczestniczyły jednostki

Ochotniczej Straży Pożarnej z pocztami sztandarowymi, 14 delegacji sołectw

z pięknymi wieńcami wykonanymi z kłosów zbóż, owoców, warzyw oraz polnych

Str. 2 Nowiny z Gminy Numer 2/2015

Po długiej dla Tarchalskiego przerwie w czynnej konspira-

cji otrzymuje wreszcie kartkę z propozycją spotkania. Je-

dzie do Włoszczowy 22 sierpnia 1942 roku. W zakonspiro-

wanym lokalu spotyka się z komendantem obwodu AK

„Jurem” (kapitanem Hipolitem Świderskim). Ten mianował

go komendantem podobwodu o kryptonimie „Wilno”.

Rozpoczęły się akcje partyzanckie na terenie powiatu

włoszczowskiego. Oparciem dla partyzantów były leśni-

czówki, gajówki i dwory ziemiańskie, których właściciele

byli ściśle powiązani z AK. Oddziały wchodzące w skład

1. Batalionu 74 Pułku AK, którym dowodził Mieczysław

Tarchalski, zgodnie z taktyką walki partyzanckiej, po sto-

czonej walce z Niemcami szybko oddalały się na znacz-

ne odległości. Było to wyczerpujące, ale zwiększało szan-

se bezpieczeństwa. Oddziały „Marcina” często prze-

mieszczały się na tereny powiatu radomszczańskiego do

kompleksów leśnych Cielętnik, Dąbrowy Zielonej, Gidel,

Żytna, Kłomnic, Garnka, Borowna, Rędzin i innych. Korzy-

stali ze stałych obozowisk i bunkrów leśnych. Do bardziej

znanych można zaliczyć: Pękowiec, Rogi, Krogulec, Brzo-

zówki, Gorgoń, Rędziny i inne.Po ofensywie Armii Radziec-

kiej, Komendant Główny AK gen. Leopold Okulicki

„Niedźwiadek”, wydaje 19 stycznia 1945 roku w Często-

chowie rozkaz o rozwiązaniu AK. „Marcin” powraca do

Dąbrowy Zielonej z myślą o pracy leśnika, chociaż w in-

nych już warunkach społeczno- politycznych. Pewnego

styczniowego ranka zostaje aresztowany przez dwóch

funkcjonariuszy MO z miejscowego posterunku, przy

udziale pięciu żołnierzy LWP, którzy stanowili grupę apro-

wizacyjną i zabezpieczającą majątki dworskie w gminie.

W zatrzymaniu Tarchalskiego uczestniczyło też kilku by-

łych członków AL. Jak wspomina jeden z przygodnych

świadków tego zajścia (W. S.) „Marcin” przeciągał mo-

ment wejścia na podstawioną przed mieszkaniem

(obecny bar „Cezar”) furmankę. Wtedy jeden z milicjan-

tów uderzył go ręką w twarz. Interweniował ( H. S. )- były

„Alowiec”, wymierzając milicjantowi w odwecie silny cios

w szczękę ze słowami: „ Czy wiesz bydlaku, że uderzyłeś

oficera?”. Jak dodaje wspomniany informator, rozważał

interwencję bezpośrednią z użyciem pistoletu, który miał

przy sobie. Uznał jednak, że przewaga po stronie konwoju

była zbyt wielka. Nie przewidział, że w niedługim czasie

zetknie się znowu z „Marcinem” w odległej Kandałakszy

na Półwyspie Kola. Tarchalski został przewieziony do Czę-

stochowy do siedziby

NKWD i UB. Po kilku-

dniowych przesłucha-

niach został wywiezio-

ny do sowieckiego

łagru nad Morzem

Białym. Pamiętna

Kandałaksza leżała

150 km za kołem pod-

biegunowym. Po pra-

wie trzech latach pra-

cy w kamienioło-

mach wrócił do kraju

w listopadzie 1947

roku. Podjął pracę na

stanowisku nadleśni-

czego Nadleśnictwa

Tabórz (dyrekcja Olsz-

tyn). Po kilku miesiącach znowu zostaje aresztowany

przez UB. Proponowany wyrok śmierci zostaje zamieniony

na karę więzienia. Odsiaduje go w Kielcach i Rawiczu. Na

fali zmian w Polsce po 1956 roku opuszcza więzienie, a po

uniewinnieniu zostaje zweryfikowany na stopień majora

WP. Przenosi się do Szczecina, gdzie pracuje w Admini-

stracji Lasów Państwowych. Z jego inicjatywy powstaje

Woliński Park Narodowy. Mieczysław Tarchalski zmarł 17

stycznia 1981 roku i został pochowany na cmentarzu cen-

tralnym w Szczecinie. W 1988 roku Szkoła Podstawowa 49

w Szczecinie otrzymała jego imię. Został odznaczony:

Orderem Virtuti Militari, trzykrotnie Krzyżem Walecznych,

Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Krzyżem Armii Kra-

jowej, Krzyżem Partyzanckim, czterokrotnie Medalem Woj-

ska Polskiego i odznakami resortowymi.

Nas, mieszkańców gminy może napawać dumą fakt,

że człowiek takiego formatu przez kilka lat był związany

bezpośrednio i pośrednio z Dąbrową Zieloną.

Witold Błaszczyk

„Marcin” - człowiek legenda c.d.


Zdjęcie z roku 1968

„Marcin” z „Pikadorem” na czele zwidu konnego

Str.3 Nowiny z Gminy Numer 2/2015


Minęło 35 lat jak na ekranach telewizorów zaczęły pojawiać się

kolejne odcinki serialu „Dom”. Twórcy serialu: Jerzy Janicki,

Jan Łomnicki i Andrzej Mularczyk stworzyli sagę o powojennej

Warszawie podnoszącej się ze zgliszcz i ruin, powrotach daw-

nych mieszkańców, różnych typach ludzkich, poglądach poli-

tycznych, układaniu stosunków sąsiedzkich i próbach odnale-

zienia się w nowej rzeczywistości politycznej, społecznej i go-

spodarczej. W tej złożoności problemów dominują losy rodziny

Talarów. Przykładem młodego entuzjasty jest Bronek Talar-

przodownik pracy przy budowie trasy W-Z ( Wschód- Zachód).

Poznajemy go jako junaka Służby Polsce, który wyróżniał się

ofiarnością i pracowitością przy pracach ziemnych. Był dumny,

że to jemu uścisnął dłoń sam Bolesław Bierut, gratulując przo-

downictwa. Od trzech lat utrzymuję kontakt z czytelnikiem

naszej gazety, mieszkańcem Białegostoku, którego ciekawe

losy kojarzą mi się z losami filmowego Bronka Talara. To pan

Tadeusz Wąsek. Urodził się w 1932 roku w Soborzycach. Tu

kończył szkołę podstawową i wraz z nielicznymi rówieśnikami

kontynuował naukę w LO w Radomsku. Był rok 1951- czasy

realizacji planu sześcioletniego w naszym kraju. Pod egidą ZMP

była prowadzona akcja wśród absolwentów dziesiątej klasy

szkół średnich zachęcająca do udziału w wielkich budowach

przemysłowych. Szczególne miejsce zajmowała Nowa Huta.

O wyjazd do Nowej Huty apelował ówczesny przewodniczący

Zarządu Szkolnego ZMP w Radomsku kolega Tadeusza Wąska-

Tadeusz Ciszewski z Maćkówki. Przymusu wyjazdu nie było, ale

idea pracy społecznej spowodowała, że do wyjazdu zgłosiła się

ponad stuosobowa grupa młodzieży. Wśród ochotników znalazł

się Tadeusz Wąsek i jego serdeczny kolega – Lucjan Zalas.

Rodzice Tadeusza nie byli zadowoleni z podjętej przez syna

decyzji. Obawiali się chorób, nieszczęśliwych wypadków i faktu,

że stracą pracownika przy żniwach. Wobec stanowczości syna

ojciec rozstrzygnął problem ostatecznym stwierdzeniem:

„Jedź, krajowi trzeba pomagać, a wstydu mi nie zrobisz”. Więk-

szość mieszkańców wsi, w tym i młodzieży myślała inaczej.

Z Radomska ochotnicy pojechali krytymi wagonami kolejowy-

mi. Niewygody nie miały dla młodych znaczenia. Znaleźli się

w różnych brygadach. Tadeusz w 35 Brygadzie Powszechnej

Organizacji „ Służba Polsce”. Miejscem zakwaterowania był

teren z kilkoma barakami dla kadry i obozowiskiem namiotów

typu wojskowego. Junacy pracowali na wyznaczonym odcinku

przyszłego kanału doprowadzającego wodę z Wisły do Huty.

Warunki bytowe spartańskie, wyżywienie słabe, a opieka lekar-

ska umowna. Praca była bardzo ciężka. Każdy miał do dyspo-

zycji proste narzędzia i drewnianą taczkę, którą należało wy-

wozić ukopaną ciemną glinę (ił) po rozłożonych drewnianych

pochylniach z dołu na wysokość 4 mb. Praca była normowana,

bo nie wszyscy dawali radę i nie wytrzymywali tempa. Dla mło-

dych chłopców ze wsi, którzy krzepę nabyli w gospodarstwach

rolnych, było miejsce do popisu. Bardzo szybko Tadeusz zna-

lazł się w czołówce przodowników pracy. Uzyskiwał 250% nor-

my dziennej. Stał się znany w 35 Brygadzie i nie tylko. Tereny

prac budowlanych Nowej Huty były odwiedzane przez kore-

spondentów „Sztandaru Młodych”. Informacje o przewodnikach

pracy trafiły na jej łamy. Za wyjątkowy, ale umotywowany

wysiłek dowódca brygady samochodem generała zawiózł Tade-

usza Wąska i Remigiusza Mazurka z Pukarzowa (późniejszego

księdza) dwukrotnie do teatru im. J. Słowackiego w Krakowie.

Stanowi to do dzisiaj niezapomniane przeżycie i satysfakcję.

Jak podkreśla w rozmowie- to była najcenniejsza nagroda. Na

uroczystym podsumowaniu turnusu jako jedyny w brygadzie

(nie wie dlaczego?) z rąk dowódcy kpt. Jana Kościnkiewicza

otrzymał dyplom i książkę oprawioną w skórę pt. „Feliks Dzier-

żyński”. No cóż, takie były czasy i takie miary wartości. Album-

jak podkreśla- go nie cieszył, ale ocena pracy tak. Jak wspomi-

na jego brat Kazimierz: „Wrócił z Nowej Huty zabiedzony,

z odciskami na dłoniach, ale radosny i dumny”. Po maturze

ukończył wyższe studia rolnicze i znalazł swoje miejsce w Bia-

łymstoku. Tam pracował w wojewódzkich agendach różnych

organizacji rolniczych oraz na stanowiskach kierowniczych we

władzach samorządowych i administracyjnych. W pracy zawo-

dowej cechowała go, podobnie jak w młodości, obowiązko-

wość, odpowiedzialność, przestrzeganie prawa i szacunek do

drugiego człowieka. Nadal mimo „słusznego” wieku aktywnie

działa we Wspólnocie Mieszkaniowej, potwierdzając tezę, że

życie samo tworzy ciekawe scenariusze.

Witold Błaszczyk

P.T. Wąsek (z lewej) z autorem tekstu

W Gminnym Ośrodku Pomocy Społecznej w Dąbrowie Zielonej

trwa okres wzmożonej pracy.

Wraz z rozpoczęciem roku szkolnego 2015/2016 przyjmowane

są wnioski o pomoc na:

- dofinansowanie gorącego posiłku dla dzieci w szkole

i w przedszkolu,

- stypendium szkolne i zasiłki szkolne,

- zasiłek rodzinny wraz z dodatkami,

- fundusz alimentacyjny,

- otrzymanie żywności w ramach Programu Operacyjnego

Pomoc Żywnościowa 2014-2020 współfinansowanego z Euro-

pejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym

(FEAD).

Małgorzata Surlej

„Razem na wyżyny”

Numer 2/2015


Str. 4

Dnia 2.09.2015r. w Gminnym Ośrodku Kultury w Dąbrowie

Zielonej odbyło się spotkanie konsultacyjne, które dotyczyło

mocnych i słabych stron, szans i zagrożeń oraz celów Lokalnej

Strategii Rozwoju Stowarzyszenia „Razem na wyżyny”, na lata

2016-2023. Na spotkanie przybyli przedstawiciele organizacji

pozarządowych, straży pożarnej, firm, Koła Gospodyń Wiej-

skich, sołtysi. Uczestnicy spotkania pracowali w dwóch zespo-

łach roboczych nad mocnymi i słabymi stronami naszego tere-

nu oraz szansami i zagrożeniami. Dyskusja była bardzo żywio-

łowa i merytoryczna. Zespoły w rubryce „mocne strony” zgod-

nie wypunktowały: - kapitał ludzki -, natomiast w rubryce

„słabe strony” – brak miejsc pracy -. Była to początkowa anali-

za, ponieważ takowe spotkania z mieszkańcami będą się odby-

wać w każdej gminie, która jest objęta działaniem Stowarzy-

szenia „Razem na wyżyny”. Po zebraniu informacji z terenu

zostaną ustalone ostateczne cele strategii, która potem podda-

na będzie do konsultacji społecznej. Spotkanie było okazją do

dyskusji o obecnej sytuacji, potrzebach i problemach na tere-

nie naszej Gminy. Cieszy również fakt, że są osoby, które chcą

mieć swój udział w kreowaniu wdrażania środków z Programu

Rozwoju Obszarów Wiejskich. Odpowiadają na zaproszenia,

przychodzą na spotkania i aktywnie w nich uczestniczą.

Grażyna Ciepielska

W dniach od 18 do 20 września 2015 roku odbywała się

ogólnopolska kampania „ Sprzątanie świata – Polska

15”, w której udział wzięli uczniowie szkoły Podstawowej

w Olbrachcicach, Zespołu Szkół oraz Gminnego Przed-

szkola w Dąbrowie Zielonej pod patronatem Wójta Gminy

Dąbrowa Zielona. Uczniowie wyposażeni w worki i rękawi-

ce zbierali śmieci na terenach przyległych do szkół oraz

wzdłuż ulic naszej Gminy. W tegorocznej akcji zebrano

23 worki śmieci. Akcja ta wpłynie pozytywnie na kształto-

wanie ekologicznej postawy dzieci i młodzieży.

Mieczysława Kolan

Z końcem roku szkolnego trzy uczennice naszej szkoły bra-

ły udział w Jurajskim Festiwalu Piosenki Dziecięcej i Mło-

dzieżowej w Niegowie. Mimo dużej konkurencji, bowiem

uczestnicy przybyli z Niegowy, Myszkowa, Żarek, Lelowa,

Częstochowy oraz pobliskich miejscowości, nasze dziew-

częta odniosły duży sukces. Klaudia Hasikowska w kat.

klas IV-VI zajęła I m. („Piosenka drewnianych lalek”) i po-

konała 18 uczestników. W kat. gimnazjum wystąpiło 10

uczestników. Patrycja Zaskórska zajęła III m. („Byłam ró-

żą”- Kayah), a Olga Hasikowska - II m. („Wiosna kwiaty

rozdaje”- Lombard). Dziewczęta odebrały nagrody na

festynie „Powitanie wakacji”. Gratulujemy sukcesu . Aleksandra Kołodziejczyk

Str. 5 Nowiny z Gminy

„Niechaj narodowie

Wżdy postronni znają

Cielętniki nie Czarnolas-

A swą lipę mają”

M. Zieliński

W Cielętnikach już po raz czwarty odbył się festyn ,,Wielka

Lipa” , którego organizatorami byli: sołtys, rada sołecka,

oraz miejscowa OSP i KGW. Uczestnicy festynu obejrzeli

przedstawienie ,,Nowoczesny Kopciuszek” w wykonaniu

dzieci ze świetlicy ,,Zgrana Paka”, skecz ,,Randka w ciem-

no” przygotowany przez młodzież oraz występ Zespołu

Śpiewaczego ,,Lipowianki” z Cielętnik. Najmłodsi uczest-

nicy festynu wzięli udział w konkursie plastycznym, które-

go tematem przewodnim była straż pożarna oraz w tur-

nieju sprawnościowym. Turnieje dla najmłodszych przygo-

towała Teresa Falana. Dla członków rady sołeckiej Hu-

bert Śnioszek – sołtys wsi Cielętniki przygotował Turniej

o Puchar Sołtysa. Podczas turnieju w pięciu dyscyplinach

zmierzyły się cztery drużyny, a spośród nich wygrała dru-

żyna Marcina Grduszaka. Imprezie towarzyszyły stoiska

gastronomiczne i wesołe miasteczko. Do godz. 3.30 trwa-

ła dyskoteka, która prowadził DJ PITT .

Parafraza fraszki Reja stała się zawołaniem imprezy,

a obietnice zawarte w przyśpiewie „będzie się działo …”

w pełni zostały spełnione.

Aneta Wojtala


Str. 6 Numer 2/2015

„ Ty lesie byłeś nam przystanią

I twierdzą warowną i kużnią

Gdzie zbrojne tworzyło się ramię

Na zgliszczach dziejowych opóżnień „

W dniu 5 września w Cielętnikach przy Pomniku Pole-

głych spotkali się uczestnicy obchodów 71 rocznicy

bitwy partyzanckiej AK w lasach cielętnickich. Główny

inicjator uroczystości to były minister, pułkownik Zbi-

gniew Zieliński ; żołnierz Armii Krajowej, oficer wojska pol-

skiego, doradca w instytucjach centralnych, autor

i współautor wielu książek. Patronat nad uroczystością

objęła Wójt Gminy Maria Włodarczyk i Nadleśniczy Nad-

leśnictwa Gidle Jan Wiśniewski. W tym wielopokolenio-

wym spotkaniu uczestniczyli zaproszeni goście: płk. Bog-

dan Zarembiński z Departamentu Kadr i Szkolenia

w Ministerstwie Obrony Narodowej, kpt. Stanisław Ambro-

zik - Związek Żołnierzy NSZ, mjr Zbigniew Półrola Stowarzy-

szenie Szarych Szeregów Radomsko, Michał Ciesielski,

Wiktor Zaskórski - Światowy Związek AK Oddział Radom-

sko, Lucjan Brycht – Związek Żołnierzy Konspiracyjnego

Wojska Polskiego, Stanisław Knop – Związek Kombatan-

tów i Byłych Więźniów Politycznych RP Dąbrowa Zielona,

Andrzej Krzypkowski – Nadleśnictwo Gidle, Magdalena

Jarosz-Wawrzyńczak– z-ca Wójta Gminy, Krzysztof Kuchar-

ski – Przewodniczący Rady Gminy, radni gminy, kierowni-

cy jednostek organizacyjnych, jednostka OSP Cielętniki,

młodzież szkolna i mieszkańcy. Po odegraniu hymnu pań-

stwowego i oficjalnym otwarciu uroczystości głos zabrał

płk Zbigniew Zieliński. W swoim wystąpieniu przybliżył

działalność zbrojną oddziałów partyzanckich na terenie

pow. radomszczańskiego, włoszczowskiego i częstochow-

skiego. Po wystąpieniu Magdy Jarosz-Wawrzyńczak na-

stąpiła modlitwa za poległych poprowadzona przez pro-

boszcza parafii Cielętniki ks. Tadeusza Króla, a następnie

Apel Poległych. Część oficjalną zakończyły delegacje

złożeniem wieńców przed Pomnikiem Poległych. Opra-

wę muzyczną uroczystości wykonała Młodzieżowa Or-

kiestra Dęta Gminnego Ośrodka Kultury pod batutą Da-

riusza Pikora.

Lilla Deska




IX sesja Rady Gminy w dniu 26 czerwca 2015 r. - podjęto

dwie uchwały:

- w sprawie wspólnego wykonywania z Gminą Przyrów zada-

nia własnego w zakresie odbioru ścieków z terenu miejsco-

wości Święta Anna z wykorzystaniem urządzeń stanowiących

własność Gminy Przyrów,

- w sprawie przyjęcia do realizacji Planu gospodarki nisko emi-

syjnej dla obszaru Gminy Dąbrowa Zielona współfinansowa-

nego przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Fun-

duszu Spójności w ramach Programu Infrastruktura i Środo-

wisko 2007 – 2013 zgodnie z umową o dofinansowanie nr

POIS.09.03.00-00-125/13-00.

X sesja Rady Gminy w dniu 25 sierpnia 2015 r. - podjęto

uchwały w sprawach:

- przystąpienia do sporządzenia miejscowego planu zagospo-

darowania przestrzennego obszarów położonych w gminie

Dąbrowa Zielona,

- zmiany Uchwały Nr IX/55/2015 z dnia 26 czerwca 2015 r.

w sprawie wspólnego wykonywania z Gminą Przyrów zadania

własnego w zakresie odbioru ścieków z terenu miejscowości

Święta Anna z wykorzystaniem urządzeń stanowiących wła-

sność Gminy Przyrów,

- zatwierdzenia taryfy dla zbiorowego odprowadzania ścieków

na terenie Gminy Dąbrowa Zielona,

- zmiany statutu Środowiskowego Domu Samopomocy w So-

borzycach,

- nieodpłatnego nabycia gruntów od Agencji Nieruchomości

Rolnych,

- zmiany w budżecie na 2015 rok,

- zmiany w Wieloletniej Prognozie Finansowej na lata 2015 –

2029.

Aleksandra Fuchs

W miesiącach sierpień – wrzesień br. w Gminie Dąbrowa Zielo-

na realizowany jest w partnerstwie z Powiatowym Urzędem

Pracy w Częstochowie Program Aktywizacja i Integracja (PAI)

pn.”Praca to jest to”. Program skierowany jest do 10 osób bez-

robotnych w ramach bloku integracja i reintegracja społeczna.

Każda z tych osób uczestniczy w 80 godzinnym cyklu zajęć

w postaci grupowego i indywidualnego poradnictwa specjali-

stycznego z uwzględnieniem 80 godzin prac społecznie uży-

tecznych.

Małgorzata Surlej

Ruszyła w czerwcu br. kolejna edycja wniosków konkurso-

wych pod nazwą „Wzmocnienie rozwoju lokalnych syste-

mów profilaktyki i rozwiązywania problemów uzależnień

oraz przeciwdziałania przemocy w rodzinie w 2015 ro-

ku”. Sejmik Województwa Śląskiego uchwałą nr V/-

10/11/2015 z dnia 22 czerwca 2015 r. przyznał Gminie Dą-

browa Zielona dotacje na realizację następujących za-

dań:

1.„Wszystkie dzieci nasze są…” – PWDŚ w Dąbrowie Ziel.

2.„Pożytecznie i z pasją – organizacja czasu wolnego” –

PWDŚ „Zgrana Paka” w Cielętnikach.

3.„Świetlica oknem na świat” - PWDŚ w Ulesiu.

4.„Świetlica szansą dla dzieci wiejskich” - PWD Świetlica

„Leśny Zakątek” w Borowcach.

5.„Świetlica - moje miejsce” - PWDŚ w Dąbku.

6.„Wesołe dzieciaki” – PWDŚ w Świętej Annie.

7.„Żyj zdrowo i bezpiecznie” – PWDŚ „Wyspa Zabaw”

w Raczkowicach.

8.Utworzenie PWDŚ w Olbrachcicach.

Pomoc finansową, jaką otrzyma Gmina, zostanie skiero-

wana na wzbogacenie zajęć świetlicowych dla dzieci i

młodzieży. W okresie wakacji w miesiącu sierpniu br. dzie-

ci z wszystkich świetlic uczestniczyły w wycieczce zor-

ganizowanej do Parku Rozrywki ENERGYLANDIA w Zatorze

k.Oświęcimia. Na

podkreślenie zasługu-

je fakt, iż w działal-

ność poszczególnych

świetlic angażuje się

nie tylko tutejszy

GOPS, ale zaangażo-

wanych jest wiele

osób,

w tym: wolontariusze,

rodzice, sołtysi, radni

i strażacy.

Małgorzata Surlej

Numer 2/2015 Str. 8


Już po raz czwarty odbył się w Borowcach wiejski festyn.

W dniu 12 września 2015 r. Borowce gościły nie tylko

mieszkańców, ale też wielu gości, którzy przybyli, aby

spędzić czas przy dobrej zabawie. Festyn uświetnił wy-

stęp zespołu Gminnego Koła Gospodyń Wiejskich

w Dąbrowie Zielonej, występy dzieci ze świetlicy „Leśny

Zakątek”, a zespół teatralny „Dąbrowianie” zaprezento-

wał się w przedstawieniu obrzędowo – zwyczajowym

„Wyzwoliny Kosiarza”. Wszystkie występy zostały przyjęte

z dużym aplauzem. Do zabawy tanecznej przygrywał

promujący się, nowy zespół muzyczny „Rewers”, który

wystąpił po raz pierwszy publicznie, a mimo to zadowolił

tańczących swoją muzyką. Podczas festynu serwowano

tradycyjne pierogi, barszczyk, ciasta, chleb ze smalcem,

grillowane kiełbaski i kaszankę. Organizatorami zabawy

było Sołectwo Borowce, KGW i OSP Borowce, Świetlica

„Leśny Zakątek”, a wszystko pod patronatem Gminnego

Ośrodka Kultury w Dąbrowie Zielonej.

Aleksandra Fuchs

Nowiny z Gminy

W Gminie Dąbrowa Zielona realizowany jest projekt z Progra-

mu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007- 2013 polegają-

cy na budowie mikroinstalacji prosumenckich na domach jed-

norodzinnych. W ramach zadania zamontowane zostanie 51

szt. instalacji fotowoltaicznych na budynkach mieszkańców

gminy o łącznej mocy 135 kWp. Wartość całej inwestycji opie-

wa na ponad 845 tyś zł. W nowej perspektywie finansowej

2014-2020 priorytetami Gminy Dąbrowa Zielona, które zamie-

rza realizować, będą inwestycje proekologiczne m.in. odnawial-

ne źródła energii i innowacyjne rozwiązania takie jak niedawno

zamontowane lampy hybrydowe.

Karina Synowiec



W miejscowości Cielętniki zostało wybudowane nowe boisko

do piłki nożnej i siatkowej o wymiarach 30 m na 62 m. Dzięki

dofinansowaniu z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na

lata 2007-2013 w ramach osi LEADER oraz wkładu własnego

z funduszu sołeckiego Cielętnik mieszkańcy nie tylko sołectwa,

ale i gminy, mogą korzystać z boiska do piłki nożnej i do siat-

kówki. Mamy nadzieję, że aktywność mieszkańców nie będzie

ograniczona do korzystania z boisk, ale również ich utrzyma-

nia. Nowa infrastruktura sportowa umożliwi szeroką dostęp-

ność społeczeństwa do aktywnego uprawiania sportu, a szcze-

gólnie dzieci i młodzieży. Koszt inwestycji to prawie 40 tyś zł.

Wykonawcą prac była Spółdzielnia „Przyszłość”.

Karina Synowiec

10 września w Urzędzie Gminy Dąbrowa Zielona odbyło się

spotkanie Wójta Gminy – Marii Włodarczyk z Sołtysami naszej

gminy. Przedstawiła Sołtysom informację na temat działań,

jakie zostały podjęte podczas panującej od początku lipca

tego roku suszy. W celu zapobieżenia trudnej sytuacji pożaro-

wej w gminie, w ciągu ostatnich 3 miesięcy spotykali się

przedstawiciele: sztabu zarządzenia kryzysowego gminy, Pań-

stwowej Straży Pożarnej w Częstochowie, Nadleśnictwa Gidle

i Agencji Nieruchomości Rolnych. Z przykrością stwierdzono,

że liczne pożary na terenie naszej gminy są wynikiem podpa-

leń. W celu uchwycenia podpalacza Nadleśniczy Nadleśnictwa

Gidle wyznaczył nagrodę pieniężną – niestety nie przyniosło to

rezultatu. Pani Wójt podjęła działania mające na celu upo-

rządkowanie – wykoszenie traw, krzewów na polach, które

obecnie są nieużytkami. Zaapelowała do Sołtysów o baczną

obserwację ternu, rozmowy z mieszkańcami i kierowanie do

nich próśb o uporządkowanie swoich pół. Mimo, że upały już

są za nami, to jednak zagrożenie pożarowe w gminie ciągle

niestety jest. Każdy o tym wie, gdyż codziennie słyszymy stra-

żackie syreny alarmowe.

Pożary przynoszą ogromne straty: zarówno przyrodniczo –

ekologiczne, jaki i finansowe. Podczas licznych akcji nasze

jednostki OSP nie tylko mocno nadwyrężyły swój sprzęt, ale

częściowo uległ on również zniszczeniu. Gmina wystąpiła o

pomoc finansową w tym zakresie do Nadleśnictwa Gidle,

Urzędu Marszałkowskiego w Katowicach oraz Agencji Nieru-

chomości Rolnych w Opolu.

Na spotkaniu poruszony został również temat budowy wodo-

ciągów w: Maćkówce, Milionowie, Niebyle i Zagonach.

Wójt Gminy wyjaśniła, że budowa wodociągów w miejscach,

gdzie zużycie wody jest małe, nie będzie realizowane. Niskie

zużycie wody przez odbiorców uniemożliwia utrzymanie wody

w należytej czystości – woda zbyt długo „stoi” w wodociągu

wskutek czego dochodzi do jej zanieczyszczenia i zagniwania.

Jedynym i optymalnym rozwiązaniem jest budowa studni głę-

binowych na prywatnych posesjach.

Jak zawsze we wrześniu omawiane były sprawy związane

z realizacją tegorocznego funduszu sołeckiego i zaplanowa-

niem go na rok przyszły. Sołtys Dąbka – Adam Szkop zapro-

ponował, aby każde sołectwo przeznaczyło środki na malowa-

nie pasów wzdłuż dróg gminnych na terenie całej gminy i jak

wskazują uchwały zebrań wiejskich - propozycja ta została

przyjęta.

Pani Wójt podziękowała Sołtysom za aktywny udział w Do-

żynkach Gminnych oraz turnieju sołectw. Wyraziła również

nadzieję, że w roku przyszłym w turnieju wezmą udział

wszystkie sołectwa.

Magdalena Wawrzyńczak—Jarosz

Środowiskowy Dom Samopomocy w Soborzycach dzia-

ła od 1 grudnia 1997 roku. W pierwszym roku działalności

w zajęciach terapii uczestniczyło 12 osób. Z biegiem lat

zwiększana była liczba miejsc i obecnie od 1 lipca 2015r.

mamy 32 miejsca. Domownikami ŚDS są osoby z gminy

Dąbrowa Zielona i gmin ościennych, tj. z gminy Przyrów

i gminy Żytno. Zajęcia terapeutyczne dostosowane są

do zainteresowań i możliwości domowników. W związku

ze zwiększeniem liczby miejsc w ŚDS w roku 2013-2014

zaadaptowane zostały pomieszczenia piwniczne na

sale terapii: pracownia komputerowa, krawiecka i gim-

nastyczna. Na przełomie 2014-2015r.odbywały się do-

datkowe zajęcia z projektu pt. „Niepełnosprawni- Pełno-

sprawni – organizacja zajęć z wiór osikowych oraz kra-

wieckich” dla uczestników ŚDS i społeczności lokalnej.

Domownicy ŚDS biorą udział w konkursach organizowa-

nych przez Ośrodki Kultury w Dąbrowie Zielonej. Przyro-

wie , Olsztynie, gdzie odnoszą liczne sukcesy. W okresie

letnim dla domowników organizowane są wycieczki

krajoznawcze, pikniki i wyjazdy integracyjne. W roku

2015 domownicy byli uczestnikami wycieczki do ZOO w

Opolu, Sanktuarium w Leśniowie oraz w Dniu Chorego

do Sanktuarium w Gidlach. Program terapeutyczny

ujmuje także wyjazdy do kina i teatru. W dniu

21.08.2015r. na terenie Środowiskowego Domu Samo-

pomocy po raz pierwszy odbył się Letni Piknik Integracyj-

ny Osób Niepełnosprawnych. Uroczystość zaszczyciło

wiele osób m. in. Wójt Gminy Dąbrowa Zielona Maria

Włodarczyk, Kierownik GOPS Małgorzata Surlej, Pro-

boszcz Parafii Soborzyce ks. Wojciech Próchnicki, pra-

cownicy i podopieczni ŚDS w Zawierciu oraz ŚDS w Czę-

stochowie. W dużej mierze do organizacji pikniku przy-

czynili się sponsorzy, którym za pomoc serdecznie dzię-

kujemy. Ze względu na duże zainteresowanie osób

udziałem w zajęciach terapii mamy plany dalszego

zwiększanie liczby miejsc w ŚDS i adaptację budynku

gospodarczego z przeznaczeniem na sale terapii.

Justyna Gonera

Nowiny z Gminy


Str. 10 Numer 2/2015

Z okazji Dnia Edukacji Narodowej

składamy wszystkim Nauczycielom, Emerytom

i Pracownikom Obsługi naszej gminy serdeczne życzenia

zdrowia i wszelkiej pomyślności w życiu. Niechaj radość

i duma z wykonywania tak ważnego społecznie zawodu

będzie motywacją do dalszej pracy nad kształtowaniem

młodego pokolenia.

Przewodniczący Rady Gminy Wójt Gminy

Krzysztof Kucharski Maria Włodarczyk

Magazyn Kulturalno– Społeczny”


Związek Nauczycielstwa Pol-

skiego to najstarsza organiza-

cja nauczycielska. W tym roku

obchodzi jubileusz 110- lecia

istnienia.

1 października 1905 – w Pi-

laszkowie koło Łowicza odby-

ło się zgromadzenie nauczy-

cielek i nauczycieli, które

powołało Związek Nauczy-

cieli Ludowych (ZNL). W krótkim czasie do związku

(wówczas nielegalnego) przystąpiło ponad

1tys.nauczycieli. Musieli oni podpisać deklaracje, że będą

uczyć dzieci języka polskiego i w duchu polskim. Spowo-

dowało to represje wobec działaczy Związku ze strony

władz carskich, część z nich straciła pracę i została zmu-

szona do ucieczki do Galicji. 28 grudnia 1905r.w Krakowie

powstała organizacja pod nazwą Związek Nauczycieli

Ludowych. Przez ponad 100 lat Związek walczył o priory-

tet oświaty w państwie, o dobro ucznia, autonomiczną

szkołę, o lepsze warunki pracy i płacy nauczycieli oraz

autorytet zawodowy. ZNP stał na straży prawa oświato-

wego. W czasie II wojny światowej w październiku 1939r.

Związek przekształcił się w konspiracyjną Tajną Organi-

zację Nauczycielską (TON). Nauczyciele prowadzili tajne

komplety, przygotowywali młodzież do małej matury.

Wielu działaczy TON-u zapłaciło za swą działalność naj-

wyższą cenę. Co ZNP robi dzisiaj? - otacza członków

ochroną prawną, walczy o utrzymanie miejsc pracy, po-

maga w zdobywaniu awansu zawodowego, prowadzi

działalność socjalną, kulturalną, organizuje wycieczki,

imprezy integracyjne dla środowiska nauczycielskiego,

prowadzi własne ośrodki wypoczynkowe, posiada zna-

czący wpływ na decyzje w resorcie oświaty, współpra-

cuje z władzami powiatowymi, samorządu terytorialnego,

posiada osobowość prawną. ZNP jest w kraju najliczniej-

szą resortową organizacją związkową. Zrzesza ponad 600

tys. członków.

ZNP przetrwał dzięki idei powszechnej, publicznej, do-

brej edukacji i dzięki przekonaniu, że ten cel

„nauczycielstwo polskie może osiągnąć, idąc razem”.

Prezesem Zarządu Oddziału ZNP w Dąbrowie Zielonej jest

kol. Barbara Majda. Nasz oddział liczy 56 członków- w tym

32 nauczycieli czynnych i 24 nauczycieli - emerytów. Dzia-

ła też Sekcja Emerytów i Rencistów, na czele której stoi

kol. Halina Musiał, wieloletnia działaczka związkowa.

14 października obchodzimy Dzień Edukacji Narodowej, popularnie zwany Dniem Nauczyciela. Z okazji tego Świę-ta życzymy Wam , Nauczyciele , Emeryci, Pracownicy ob-sługi ,wielu sił, radości i zadowolenia w życiu zawodowym i osobistym.

Barbara Majda

Projekt „Budowa infrastruktury informatycznej

dla Subregionu Północnego E–region częstochowski”,

współfinansowany jest przez Unię Europejską z Europejskie-

go Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Regionalnego

Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata

2007 – 2013, Priorytet 2 Społeczeństwo Informacyjne Działa-

nie 2.1 Infrastruktura Społeczeństwa Informacyjnego oraz

budżetu 30 Gmin Projekt realizowany w ramach Programu

Rozwoju Subregionu Północnego. Celem projektu jest zapew-

nienie mieszkańcom gmin w powiatach częstochowskim, kło-

buckim, myszkowskim, miasta Częstochowy oraz zlokalizo-

wanym na ich terenie przedsiębiorstwom i instytucjom, możli-

wości oraz poprawę dostępu do usług szerokopasmowych,

poprzez budowę infrastruktury teleinformatycznej, uzupełnia-

jącej istniejącą i tworzącej nowe zasoby subregionalnej sieci

szerokopasmowej. Projekt w swoim założeniu pokryje

znaczną część Subregionu Północnego siecią szkieletową,

która pozwoli zapewnić dostęp do szybkiego Internetu na

obszarach, gdzie infrastruktury brakuje lub jest do niej utrud-

niony dostęp. Budowa infrastruktury informatycznej:

podniesie konkurencyjność i atrakcyjność gospodarczą regio-

nu dla potencjalnych inwestorów; umożliwi podłączenia

mieszkańców i podmiotów gospodarczych w regionach; pobu-

dzi konkurencyjność na lokalnym rynku telekomunikacyjnym;

zmniejszy koszty funkcjonowania administracji publicznej

oraz zwiększy jej efektywność; przyczyni się do rozwoju Spo-

łeczeństwa Informacyjnego oraz przyczyni się do rozwoju

nowych usług około informatycznych.

Beneficjentami projektu jest 30 gmin i miast z Su-

bregionu Północnego Województwa Śląskiego. Liderem pro-

jektu jest Gmina Miasto Częstochowa. Przebieg światłowo-

du planowany jest w pobliżu terenów inwestycyjnych, co

dodatkowo pozwoli pobudzić rynek telekomunikacyjny oraz

zwiększyć atrakcyjność terenów dla inwestorów. W ramach

projektu zaplanowana jest budowa infrastruktury światłowo-

dowej o długości ok. 340 km. wraz z punktami dostępowymi,

stworzenie w gminach publicznych punków bezprzewodowe-

go dostępu do Internetu oraz Centrum Zarządzania i Dystry-

bucji Siecią Subregionalną. Okres przygotowania i realizacji

projektu: 2011–2015 (w czasie tym przeprowadzona została

notyfikacja projektu przez Komisję Europejską, z uwagi na

wystąpienie pomocy publicznej). Koszt projektu kształtuje się

w wysokości 23 950 800,35 zł., gdzie wnioskowane dofinan-

sowanie wynosi 20 238 426,30 zł. Pozostała kwota 3 712

374,05 zł. jako wkład własny została zabezpieczona w budże-

tach 30 Partnerów projektu.

Obecnie realizowany jest proces opracowywania

i uzgadniania dokumentacji budowlanej i wykonawczej. Na

odcinkach, gdzie uzyskano niezbędne zgody i decyzje, trwają

prace budowlano - instalacyjne.

Damian Galicki

„Nowiny z Gminy” Magazyn Kulturalno-Społeczny GOK w Dąbrowie Zielonej,

Plac Kościuszki 30 tel. 0-34/355-50-55

Kolegium Red.: Witold Błaszczyk - redaktor naczelny, Aleksandra Fuchs, Lilla Deska, Aneta Wojtala, Izabela Kucharska,

Magdalena Jarosz—Wawrzyńczak

Skład komputerowy: Joanna Dzieniarz Druk: „Paula”

Redakcja zastrzega sobie prawo skracania i adiustacji tekstów. Nie ponosi odpowiedzialności za treść nadesłanych

artykułów, opracowań i anonsów.

Str. 12

„Magazyn Kulturalno-Społeczny”

Biblioteka — nowości wydawnicze

Przypominamy Czytelnikom Gminnej Biblioteki Publicznej

w Dąbrowie Zielonej o trwającym konkursie czytelniczym

„Czytelnik Roku 2015”. Zachęcam do korzystania ze zbiorów

Biblioteki, która wciąż uzupełnia zasób posiadanych zbiorów

o nowości wydawnicze.

Polecam literaturę dziecięcą i młodzieżową, a także i sensacyj-

ną dla dorosłych oraz literaturę faktu (reportaże, biografie).

Każdy znajdzie dla siebie coś interesującego i godnego uwagi.

Jolanta Kosentka

Plany na przyszłość

Gmina Dąbrowa Zielona wraz z gminami Irządze, Janów, Ko-

niecpol, Lelów, Przyrów, Szczekociny, Żarki oraz Żytno przystą-

piła do Rybackiej Lokalnej Grupy Działania „Jurajska Ryba”.

W nowej perspektywie finansowej 2014-2020 działalność na-

szego stowarzyszenia umożliwi pozyskanie środków unijnych.

Nasza Gmina planuje inwestycje z zakresu budowy rekreacyjnej

ścieżki rowerowej wzdłuż Kanału Lodowego na odcinku od

Świętej Anny do stawów w Cielętnikach. Mamy nadzieje, że

nasze plany i nadzieje się spełnią.

Karina Synowiec

Informujemy, że 1 września bieżącego roku w szkołach, dla

których organem prowadzącym jest Gmina Dąbrowa Zielona

naukę rozpoczęła następująca ilość uczniów:

Gimnazjum im. Jana Pawła II przy Zespole Szkół w Dąbrowie

Zielonej—105

Szkoła Podstawowa im. Władysława Broniewskiego przy Zespo-

le Szkół w Dąbrowie Zielonej—115

Szkoła Podstawowa w Olbrachcicach—67

Gminne Przedszkole w Dąbrowie Zielonej—78

Życzymy samych sukcesów i wielu osiągnięć w nauce!

Magdalena Jarosz -Wawrzyńczak

GOK– aktualne propozycje zajęć i konkursów

XX Wojewódzki Konkurs Plastyczny „Papierowy Świat” - zapra-

szamy do udziału w konkursie

Zajęcia dla dziewczynek kl. IV—VI, utworzenie grupy tanecz-

nej „Mażoretki”

Młodzieżowa Orkiestra Dęta— trwa ciągły nabór

Zajęcia dla dzieci prowadzone są w dwóch grupach: „Kolorowe

kredki” i „Akwarelki”

Zapraszamy wszystkich chętnych do udziału!

Jolanta Kosentka Pomoc społeczna

Od 1 października rosną kryteria uprawniające do pomocy spo-łecznej i wysokość zasiłków. Co trzy lata odbywa się weryfikacja progów dochodowych uprawniających do pomocy społecznej i wysokości samych świadczeń. W trakcie tegorocznej weryfikacji rząd zdecydował o podniesieniu kryteriów i świadczeń. Podwyżka wejdzie w ży-cie od 1 października 2015 roku. Kryterium dochodowe uprawniające do świadczeń z pomocy

społecznej wzrośnie: o 92 zł do 634 zł dla osoby samotnie gospodarującej; o 58 zł do 514 zł dla osoby w rodzinie

Podwyższone zostaną także same świadczenia:

maksymalna kwota zasiłku stałego zwiększy się z 529 zł

na 604 zł;

wartość dochodu miesięcznego z 1 ha przeliczeniowego

wzrośnie z 250 zł na 288 zł

Agnieszka Krawczyk

Z nadzieją

W Sali GOK Dąbrowa Zielona w każdy poniedziałek odbywają

się spotkania Grupy AA „Nadzieja”. Spotkania przebiegają

zgodnie z rytuałem AA. Pierwszy poniedziałek miesiąca to spo-

tkania otwarte. Zapraszamy na spotkania sympatyków ruchu

i osoby zainteresowane problematyką antyalkoholową oraz

osoby chcące podjąć decyzję walki z nałogiem.

AA

Termin ważności

Prosimy mieszkańców o sprawdzanie terminu ważności dowodu

osobistego. W przypadku upływu terminu ważności należy

zgłosić się do urzędu gminy (parter, pokój nr 8) celem złożenia

wniosku o wydanie nowego dowodu .

Numer 2...Str. 2 Numer 2/2015 Nowiny z Gminy Po długiej dla Tarchalskiego przerwie w czynnej...

Documents

Transcript of Numer 2...Str. 2 Numer 2/2015 Nowiny z Gminy Po długiej dla Tarchalskiego przerwie w czynnej...