DEBATATurystyka w Polscejest niedocenianaPrzedstawiciele organizacji turystycz-nych, ministerstwa i polityki rozmawialio problemach i przyszłości turystyki. Na-rzekali na rozproszenie w zarządzaniu tu-rystyką, kwestie prawne, niedostępnośćkomunikacyjną atrakcji turystycznychoraz niewystarczające środki napromocję. STRONA 7

BIURANev Dama wchodzina polski rynekStrategia firmy zakłada zdominowaniepolskiego rynku turystyki narciarskiej wciągu trzech lat. Nev Dama, od dwóch latnależąca do grupy Fischer, to marka zaj-mująca się głównie sprzedażą zimowychpakietów wyjazdowych. STRONA 9

PITPrezes odpowiadana felieton RossetaZ ogromnym zdumieniem przeczytałemostatni felieton Tomasza Rosseta opubli-kowany na łamach „WT”. Uważam, że wzłym stylu jest wykorzystywanie roli fe-lietonisty, by uprawiać na łamach prasykrytykanctwo wobec byłego pracodawcy– pisze Paweł Niewiadomski. STRONA 6

SONDACzy nierównoważ-ność umów toproblem dla agenta?Robert Kuchmacz: Tak. Kilka lat temuumowy były sprawiedliwe i niejedno-stronne, teraz touroperatorzy zmieniają jena niekorzyść agentów. Niektórym się wi-docznie wydaje, że więcej osiągną w tensposób, ale to są krótkowzroczne działa-nia. Dążeniem OSAT-u powinno być do-prowadzenie do tworzenia sprawie-dliwych umów agencyjnych, zapewnia-jących uczciwą współpracę. STRONA 8

cena

12zł

(5%

VAT)

INDE

X36

3669

ISSN

1641

-245

1

DWUTYGODNIKBRANŻY TURYSTYCZNEJ

WIADOMOŚCITURYSTYCZNE

WWW.WIADOMOSCITURYSTYCZNE.PLWWW.FACEBOOK.COM/WIADOMOSCITURYSTYCZNE

Czy turystykarzeczywiścieważnadlagospodarki?

RabatyAgenci udzielająich wbrewumowom z touro-peratorami. strona 8

strona 6strona 12-13

Stawiamy na agentówKaan Ergun, dyrektor generalny CoralTravel Wezyr Holidays, podkreśla, że mija-jący sezon był trudny. Firma ciągle stawiana współpracę z agentami. strona 4

Róże dlaregionów2015

NR 20 (338)16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

Marzena German

Choć nawiązanie współ-pracy z nowym kontra-hentem nie powinnomieć dla konkurencji isieci sprzedaży żadnego

znaczenia, to po upadku Alfa Starkażde posunięcie związane ze zmia-nami w destynacjach, szczególnie wtych uważanych za priorytetowe zpunktu widzenia touroperatora, bu-dzi podejrzenia. Sun&Fun Holidaysdo tej pory współpracował z Abano-ub Travel, ale właśnie podjął decy-zję o związaniu się z innymegipskim touroperatorem, BrightSky. Firma jest właścicielem popu-larnych u nas hoteli z sieci Sunrise.

Informacja o zerwaniu współ-pracy z Abanoub Travel wywołała wbranży plotki na temat odejścia zSun&Fun egipskich wspólników. –Nie wolno mylić zmiany kontrahen-ta z wycofaniem się z firmy udzia-łowców. Abanoub Travel nigdy niemiało żadnych udziałów wSun&Fun Holidays – mówi SemirHamouda, prezes Sun&Fun Holi-days. – Żaden udziałowiec nie wy-cofał się też z prowadzonej przezemnie firmy, niezmieniona pozosta-ła też struktura udziałów – podkre-śla kategorycznie Semir Hamouda.Wśród wspólników wymienionychw KRS znajdują się Voyages 2000,firma z Tunezji, która posiada 125udziałów o łącznej wartości 125 tys.zł, Hamdi Hadj Hamouda, któryma 5 udziałów o wartości 5 tys. zł,

Semir Ben Hadj Hamouda, posia-dający 224 udziały o wartości 224tys. zł, Bassem Monir Hamdy Na-ssif Iskander z 42 udziałami o war-tości 42 tys. zł i Wael Monir HamdyNassif Iskander z 44 udziałami o

wartości 44 tys. zł. Semir Hamoudawyjaśnia, że Egipcjanie nie są wSun&Fun Holidays wspólnikami zramienia Abanoub Travel, choć rze-czywiście posiadają kilkuprocento-we udziały w tej ostatniej firmie.

Prezes Sun&Fun zapewnia, żedo zmiany partnera w Egipcie przy-mierzał się już od kilku miesięcy. –Firma Abanoub Travel straciła naj-

ważniejszych partnerów z różnychrynków światowych i stała się przezto mało efektywna. Nieprawdą na-tomiast jest, że mamy wobec niej ja-kiekolwiek zobowiązania finansowe– zapewnia Semir Hamouda. Pre-zes Sun&Fun wyjaśnia, że z BrightSky zamierza współpracować zuwagi na wspomnianą sieć jedena-stu hoteli Sunrise.

Sun&Fun zmienia partneraBiuro nawiązało współpracę z nowym kontrahentem w Egipcie. Branża krokten komentuje mało przychylnie i sugeruje, że pozornie prosty zabieg bizne-sowy, może mieć głębsze dno. Prezes Sun&Fun plotkom zaprzecza.

Dyrektywa w Parlamencie Europejskim

Magdalena Szadkowska

Rada Unii Europejskiejprzyjęła stanowisko wpierwszym czytaniu w

sprawie przyjęcia Dyrektywy Par-lamentu Europejskiego i Rady wsprawie imprez turystycznych ipowiązanych usług turystycz-nych. Podtrzymuje ona kompro-misowy projekt dyrektywywynegocjowany 5 maja br. przez

Parlament i Radę UE i następnieprzyjęty przez Radę UE na posie-dzeniu 28 maja 2015 roku. Stano-wisko Rady zostanie dalejprzekazane do Parlamentu Euro-pejskiego, który pod koniecpaździernika br. zamierza za-twierdzić je bez poprawek. JeśliParlament rzeczywiście przyjmiekompromisowy projekt dyrekty-wy, wejdzie ona w życie i rozpocz-nie się proces wdrażania jej

przepisów do prawa krajowego.Każde państwo członkowskie bę-dzie miało dwa lata na ich imple-mentację. Dyrektywa będziemiała charakter harmonizacji,oznaczający, że kraje nie będąmogły wprowadzić przepisówbardziej lub mniej surowych odtych zawartych w dokumencie.Ma ona ułatwić przedsiębiorcomświadczenie usług za granicą.Głównym jej celem jest objęcie

zakresem różnych form imprez iusług turystycznych, w tym takżetych, które oferowane są online,a które obecnie nie wchodzą wzakres dyrektywy (tzw. pakiety dy-namiczne). Z jej zakresu wyłączo-no natomiast podróże służboweoraz pakiety organizowane na za-sadzie non-profit. Kolejnym kro-kiem będzie głosowanie w PEoraz publikacja w dzienniku urzę-dowym UE do końca tego roku.

Rada Unii Europejskiej zaakceptowała projekt dyrektywy w sprawie usług turystycznych.

Bright Sky nowy partner Sun&Fun jest właścicielem popularnych u nas hoteli z sieci Sunrise.

Źródło: Touroperatorzy Ranking 2015

2012 2013 2014

215,72224,28

203,22

Obroty Sun&Funosiągane w latach 2012-2014,w milionach złotych

Klienci woląporównać ofertę15

Oferta wczesnej rezerwacjiz każdym rokiem pojawia sięna rynku coraz prędzej.

INDEKS FIRMAbanoub Travel ..................................................1Agencja Turystyczna Arion...............................19Air Berlin ............................................................6Airbnb ................................................................7Alfa Star ...................................................1, 2, 16Alltours...............................................................6Asshotel...........................................................11Bright Sky...........................................................1CarlsonWagonlit Travel.....................................11Centrum Last Minute..........................................8Centrum Turystyki Oskar............................18, 19Coral Travel Wezyr Holidays.....................4, 8, 16Delta.................................................................10DIT .....................................................................8Dotyk Słońca......................................................3Dragpol ............................................................19Ecco Travel ......................................................23Eltur....................................................................8Euro Pol Tour....................................................23Exim Tours .........................................................8Fischer ...............................................................9Funclub ......................................................18, 19Grecos Holiday ................................................15HanseMerkur ...................................................24Hel -Tour...........................................................19Itaka .................................................................16Jaworzyna Tour................................................19Lido....................................................................8

Link -Bus..........................................................19Lufthansa.....................................................8, 11Lux Express .....................................................19NajlepszeWakacje.pl...........................................8Neckermann Polska .................................8, 9, 16Nev Dama ..........................................................9Orbis ................................................................23OROT...............................................................10OSAT..................................................................8OTI Holding ........................................................4PIT .................................................................6, 8Polski Bus ....................................................6, 19PZPPT Lewiatan.................................................6POT........................................................7, 10, 23PROT .................................................................7Rainbow Tours.........................................3, 6, 19Ski amadé........................................................11Sky Club.............................................................3Słoneczne Wakacje ............................................3Small Planet Airlines.........................................18Sun&Fun ........................................................1, 2Sunrise...............................................................1Thomas Cook ................................................7, 9Trans Bis ..........................................................19Traveland............................................................8TripBarometr ....................................................11TUI Deutschland...............................................15TUI Group.........................................................11TUI Poland .......................................................15

Uber ...................................................................7Voyages 2000....................................................1

INDEKS OSÓBAdamski Krzysztof ..........................................10Andryszak Marek ............................................15Bachen Joanna ...............................................10Banasik Włodzimierz..................................12, 13Bieńkowska Elżbieta ..........................................6Bocca Bernabò ................................................11Boczarowski Andrzej .......................................10Buczak Rafał ...................................................24Budzich Maciek ...............................................22Cukrowski Paweł .............................................10Czapla Tomasz ..........................................18, 19Dąbrowska Alicja ......................................12, 13Dewor Daria ....................................................12Dudziński Adam ................................................9Eisinger Christoph............................................11Ergun Kaan .......................................................4Fidan Erdem ......................................................8Fiderewicz Zbigniew ........................................23Franceschini Dario ...........................................11Frączyk Zbigniew .......................................12, 13Ganczarek Tomasz ..........................................11Górka Emilia Beata...........................................12Green Harriet .....................................................6Grus Jolanta ....................................................23Grzeszczak Sandra ..........................................23

Hamouda Hamdi Hadj .......................................1Hamouda Semir .................................................1Handszuh Henryk...........................................6, 7Hönle Nicole.......................................................6Jeschke Jarosław ...........................................16Jędrzejczak Tomasz ........................................23Jodko Aleksandra .....................................12, 13Kajrowicz Łukasz ............................................12Kajzer Ryszard ..........................................12, 13Kindler Andrzej...................................................8Kisiel Halina......................................................10Koladko Maja ....................................................8Kołłb-Sielecka Izabela ........................................8Korol Adam .....................................................23Kraczkowski Maks ............................................7Kubica Piotr .....................................................10Kuchmacz Robert .............................................8Kuciel Joanna...................................................23Lee Caterina ....................................................23Lesińska Lilianna .......................................18, 19Małysz Marcin ...................................................8Marek Rafał .....................................................19Mazur Monika .................................................12Mielec Piotr ...............................................10, 11Mierzwiński Mariusz ........................................23Migdal Marek ..................................................23Napiórkowska Maria .......................................23Neturner Franz .................................................11Niewiadomski Paweł .....................................6, 8

Otoliński Krzysztof ...........................................12Palmucci Giorgio..............................................11Piątek Krzysztof .................................................9Piechociński Janusz ........................................23Puchajda Jakub .................................................8Ratajski Józef ....................................................7Rosa Jerzy ........................................................3Rosicka Beata .................................................23Rozenek Agnieszka .........................................12Ryń Beata .......................................................12Sienkiewicz Joanna .........................................12Smakosz Małgorzata .......................................19Socha Jacek ...................................................16Stępień Urszula ...............................................12Swoboda Bartosz ............................................12Szmytke Rafał ...................................................7Szydlik Michał ...........................................12, 13Szymański Andrzej ...................................12, 13Śmigielski Janusz ............................................15Świąc Piotr ......................................................23Türkel Efe ...........................................................9Urynowicz Tomasz ..........................................12Verhuven Willi ....................................................6Waloch Robert ................................................18Wawrzyniak Magdalena ..................................23Wąsowicz–Zaborek Elżbieta ......................12, 13Wojtal Dariusz ....................................................8Wołk Maciej ......................................................7Wosik Alicja ......................................................7

Opolskie rozwija swoje produktyZa podstawę sukcesu regionalnych atrak-cji turystycznych uczestnicy opolskiegoKongresu Turystycznego uznali współpracębiznesu z samorządem. W czasie konferen-cji zorganizowanej przez Opolską ROT, POToraz Park Nauki i Rozrywki w Krasiejowieodbyło się szkolenie „Wiedza, produkt,współpraca kluczem do sukcesu w tury-styce”. Towarzyszył mu wybór najlepszychproduktów turystycznych opolskiego, któ-re nagrodzono Certyfikatami OROT. Był toregionalny etap konkursu krajowego naCertyfikat POT. strona 10

GLOBalnie w nowym miejscuNajbliższa edycja targów GLOBalnie 2016,która planowana jest na 18 – 20 marca2016 r. tym razem odbędzie się w Między-narodowym Centrum Konferencyjnymw Katowicach, a nie jak dotychczas wCentrum Targowym Fair Expo. Nowa loka-lizacja ma rozszerzyć ofertę targów, zwięk-szyć liczbę wystawców, a tym samymprzyciągnąć turystów. MiędzynarodoweCentrum Kongresowe to obiekt połączonyz katowickim Spodkiem. strona 10

Regiony

Co roku na kon-kurs Róża Regio-nów napływająmateriały o różnymcharakterze. Od-noszę nieodpartewrażenie, że ichpomysłodawcyi autorzy myślązbyt tradycyjnie.

Ski amadé z ofertą dla narciarzyInteraktywne gogle narciarskie, najwyżejpołożony targ żywności w Alpach oraz pro-mocje cenowe – to tylko najważniejsze no-wości zaprezentowane w Warszawie przezprzedstawicieli austriackiego zrzeszeniapięciu alpejskich regionów Ski amadé. Pre-zentację poprowadzili dyrektor zarządzają-cy regionu dr Christoph Eisinger orazdyrektor Franz Neturner. Ski amadé jestnajwiększym związkiem narciarskim w Au-strii (pięć alpejskich regionów: SalzburgSportwelt, Schladming-Dachstein, Gastein,Hochkönig oraz Grossarltal). strona 11

Włochy: jest dobrze, mogło być lepiejWzrósł ruch turystyczny, jednak specjaliściz branży skarżą się na brak spójnego planurozwoju turystyki, który nie pozwala w ca-łości wykorzystać potencjału turystyczne-go Włoch. Miniony sezon był pomyślnydla ojczyzny Dantego – według szacunkówzawartych w raporcie IEA „Turismo Italia2015” był to najlepszy okres od początku2008 roku. Między czerwcem a wrześniemWłochy odwiedziło o 2,5 proc. turystówwięcej niż rok temu. strona 11

Destynacje

ZA OPÓŹNIENIA LOTU MOŻEODPOWIADAĆ ORGANIZATOR

Odwołanie lub znaczne opóźnienie lotu po-ciąga za sobą odpowiedzialność także or-ganizatora imprezy, której przelot jestelementem. Rozporządzenie (WE) nr261/2004 nakłada na przewoźników obo-wiązki w przypadku problemów z lotem,które polegają na zapewnieniu posiłków,ewentualnego noclegu lub wypłacie od-szkodowania. strona 21

NIETRZEŹWEGO WYCHOWAW-CĘ ZWOLNIĆ NATYCHMIAST

W umowie z wychowawcą lub w zakresieobowiązków należy wskazać, że spożywa-nie alkoholu lub przyjmowanie jakichkol-wiek innych środków odurzających pod-czas sprawowania opieki nad dziećmi wtrakcie wyjazdu jest całkowicie zabronioneoraz że stwierdzenie takiego zdarzenia jestpodstawą do natychmiastowego rozwią-zania umowy z wychowawcą. strona 21

PRAWO

OKIEM EKSPERTA

Róża a duch

OD REDAKCJI

Życie organiz

PORADNIAMONITORUJ RUCHNA SWOJEJ STRONIE

Analiza zainteresowania stroną wwworaz monitoring opinii na temat firmypojawiających się w Interneciepomagają poszerzyć krąg klientów,lepiej dostosować treści do ichpotrzeb i na bieżąco reagować nawizerunkowe problemy. W ostatnichlatach Internet stał się dla wielu osóbprawdziwą wyrocznią. strona 22

Przewozy zostawspecjalistom

Własna baza autokarowa niedla wszystkich jest dobrymrozwiązaniem.

18

SYLWETKARafał Buczakstrona 20

Patrzę na branżęnie tylko z pozycjidużego organizato-ra, ale dostrzegamtakże potrzebypozostałych jejpodmiotów.

Podstawą jestpomysł. I todobry, taki,który odpowiadapotrzebomdocelowej grupyodbiorców.

Czytaj teżNiemiecki touroperator Alltours zor-ganizował akcję pomocy dla uchodź-ców przebywających na wyspie Kos.

Od przyszłego roku londyńskie targiWorld Travel Market będą trwałytrzy, a nie jak do tej pory, cztery dni.Skrócenie targów ma wpłynąć na niż-sze koszty uczestnictwa w imprezie.

Szlak Wody, Przemysłu i RzemiosłaTeH2O w Bydgoszczy otrzymał pierw-szą nagrodę w konkursie „Destinationof Sustainable Cultural Tourism 2015”.

Światowa Rada Podróży i Turystykiprzeprowadziła badania rynku, zktórych wynika, że wzrost wskaźnikaPKB Czarnogóry wyniósł 8,1 proc., coczyni ją najszybciej rozwijającym sięeuropejskim kierunkiem turystycznym.

Znamy wyniki europejskiego etapuWorld Travel Awards. W 22. edycjikonkursu WTA, nagrody zdobyliTUI Group jako najlepszy touroperator,Carlson Wagonlit Travel – najlepszyagent.

Ewa Kubaczyk,redaktor prowadząca„Wiadomości Turystycznych”

Alicja Dąbrowska,dziennikarka„Gazety Wyborczej”

W NUMERZE2 W NUMERZE2

dwutygodnik branży turystycznej

Redaktor prowadząca: Ewa KubaczykZespół: Monika Gajewska-Okonek, MarzenaGerman, Jaga Kolawa, Sylwia Mazurek, MałgorzataOrlikowska, Magdalena Szadkowska.Dyrektor ds. sprzedaży: Jagoda WalczakReklama: Joanna Mputu Lese, Malwina ChodackaRedakcja: ul. Wawelska 78/30, 02-034 Warszawa,tel./faks: (22) 822 20 16wt@wiadomosciturystyczne.plwww.wiadomosciturystyczne.plPrenumerata: prenumerata@2eurosys.pl,tel./faks: (22) 822 20 16. Ruch, Kolporter, GarmondWydawca: Eurosystem Jarosław Śleszyński,tel./faks: (22) 822 20 16Pozostałe publikacje: „Destination Poland“ (wydaniezagraniczne „Wiadomości Turystycznych”)„MICE Poland”, „Żyj Zdrowo i Aktywnie”,„Forum Samorządowe”, „Praktyka Lekarska”E-mail: eurosys@pro.onet.pl, www.eurosys.plStudio graficzne: Studio4you, Kamil OrłowskiDruk: Taurus. Nakład: 6000 egzemplarzy

WIADOMOŚCITURYSTYCZNE

Organizacja jakiegokolwiek wydarzenia, imprezy, konferencji czy na-wet bankietu – nie jest tak prosta, jak na pierwszy rzut oka mogłobysię wydawać. Owszem, też i nic aż tak wielkiego, żeby miało to jakie-

gokolwiek organizatora zniechęcić. Ale…Podstawą jest pomysł. I to dobry, taki, który odpowiada potrzebom do-

celowej grupy odbiorców. Pomysł niebanalny i równocześnie głęboko me-rytoryczny, choć to już zależy od charakteru imprezy. Następnie pomysłnależy przekształcić w realny program, wybrać miejsce, czas, prelegentów,partnerów i… dalej już tylko czeka mnóstwo pracy – nużącej, czasochłon-nej i często frustrującej – aby każdy z drobnych elementów złożył się w do-pracowaną w każdym szczególe całość.

Niezależnie od tego jak dobre mniemanie ma o sobie organizator – a mu-si mieć, skoro jest przekonany, że potrafi zorganizować event lepszy od po-przednich – powinna go cechować również pokora wobec odbiorców.Dlatego każdy rozsądny organizator nie odrzuca wsparcia, zwłaszcza inte-lektualnego. Ba, za takową współpracę, pomysły, sugestie jest wdzięcznyi chętnie ją przyjmuje. Gorzej, gdy partnerzy, wbrew oczekiwaniom, niespieszą do bliższej współpracy, za to pierwsi są do krytykowania tego,z czym nawet bliżej nie mieli okazji się zapoznać.

Oj, niewdzięczna to praca ta organizacja. Bo nawet, jeśli impreza odbę-dzie się bez większych zgrzytów, program zrealizuje się w 100 procentachoraz uda się przewidzieć wszystkie nieprzewidziane wypadki, to nikt orga-nizatora za to po główce nie pogłaszcze. Wprost przeciwnie, musi się on li-czyć z głosami krytyki. A to dyskusja nie przebiegała tak, jak któryśz uczestników sobie to wyobrażał, a to catering nie był tak smaczny… Ar-gument, że można było zorganizować całą imprezę dużo lepiej, jest nie doobalenia – i jako mało konkretny zawsze trafia w cel.

I może właśnie dlatego na każdym etapie przygotowania imprezy, even-tu, konferencji potrzebna jest dyskusja, która wyjaśnia wątpliwości, usuwanieporozumienia, buduje lepszą współpracę. Gorzej, gdy takiej bezpośred-niej wymiany myśli brak, a partnerzy swoje niezadowolenie okazują za ple-cami organizatora. No, bo co to za partnerzy, skoro wkładu żadnego niewnoszą, a potem mają pretensje, choć do wyjaśnienia ich twarzą w twarzspecjalnie się nie spieszą.

Wprawdzie latojuż się skoń-czyło, ale jego

symbol – słońce – pozo-staje z nami przez całyrok. I nie tylko wysokona niebie, ale też bar-dziej przyziemnie, wsymbolice stosowanejprzez biura podróży.Pojawia się w ich na-zwach, jak chociażbySun&Fun, SłoneczneWakacje czy DotykSłońca, w hasłach re-klamowych – „w stronęsłońca”, „wakacje pełnesłońca”, a także w logo-typach. Chociaż ostat-nio Rainbow Tourszdecydowało o rezy-gnacji z dotychczaso-wego logo ze sło-neczkiem, ale propono-wana literka „R” mazłocistożółty kolor, a conajważniejsze jest okrą-gła i pulchna, co wyraź-nie sugeruje dobrąkoniunkturę. Necker-mann w swoim nowymznaku graficznym takżeuwzględnił słoneczko.Słoneczne serce to po-dobno symbol dobrej iszerokiej oferty dlawszystkich turystów, anie tylko, jak sądzili nie-

którzy, propozycja wczasów rehabilitacyjnych dla pacjentów od-działów kardiologicznych. Miejmy więc nadzieję, że słońcebędzie przyświecać polskiej turystyce i to nie tylko w letnim se-zonie. Czy to znaczy, że w przyszłości unikniemy takich przypad-ków jak Sky Club czy Alfa Star? Zapewne nie, ponieważ nawetprzy słonecznej pogodzie takie się zdarzają. Po prostu plamy nasłońcu.

Za nami kolejna, siódma już edycja konkursu Róża Regionów, na naj-lepszy produkt do komunikacji z klientem w regionach. Wyniki po-znamy za jakiś czas. Ale jako członek jury pozwolę sobie skreślić kilka

uwag na gorąco, zapoznawszy się z tegorocznymi zgłoszeniami.Co roku na konkurs napływają setki materiałów o różnym charakterze

– stąd i trzy różne kategorie do oceny. W swoim przekazie są dosyć podob-ne (w końcu wszystkim chodzi o to samo: o promocję swoich okolic i przy-ciągnięcie jak największej liczby gości i turystów), choć przybywa formelektronicznych – płyt CD i aplikacji. Jednak dominują albumy i foldery, pla-ny i mapy, kalendarze i miniksiążki kucharskie... Odnoszę nieodparte wra-żenie, że ich pomysłodawcy i autorzy myślą nazbyt tradycyjnie. Wielu nadalpodąża utartym szlakiem, efektem czego są nieśmiertelne pamiątkowe albu-miska, grube i ciężkie, wręczane przy okazji wizyt znaczącym gościom czytrzymane na pamiątkę – pożytku z nich większego nie ma, jak tylko kroni-karski. Cóż z tego, że zdjęcia piękne – nie da się z tym podróżować.

Przyglądając się kandydatom do Róży Regionów, wciąż czuję niedosytnowości. Przecież na naszych oczach Polska diametralnie się zmienia, z ro-ku na rok, a nawet z miesiąca na miesiąc. Kuszenie smakołykami i zabytka-mi już nie wystarczy. Marzą mi się np. tuziny nowych miniprzewodników,ot choćby z niedawno wytyczonymi trasami rowerowymi w mało znanychokolicach, czy z zabytkami architektury przemysłowej, do niedawna trakto-wanymi po macoszemu, a dziś rewitalizowanymi. Albo foldery z budowla-mi użyteczności publicznej, które błyskawicznie zyskują status nowych ikonarchitektury – jak centra muzyczne, domy kultury, muzea. Czy też minika-lendaria nowych festiwali i przeróżnych regionalnych świąt, których przy-bywa jak grzybów po deszczu, z uwzględnieniem maleńkich wiejskichmuzeów i izb pamięci. Wydawnictwa takie mogłyby być kieszonkowe, alekonkretne, z dobrymi mapami i opisami atrakcji.

Liczę, że może za rok, przy okazji VIII edycji Róży Regionów takie nowin-ki znajdą więcej zrozumienia i entuzjastów gotowych je zaprezentować.

Z DRUGIEJ STRONY

W stronę słońca

Słońce pojawia sięw nazwach biur, jakchociażby Sun&Funczy SłoneczneWakacje, w hasłachreklamowych, a takżew logotypach.

h czasu

atora to nie jest bajkaKALENDARIUMPaździernik15.10.2015 – wręczenie wyróż-nień w konkursie Róża Regio-nów, Tour Salon, Poznań,organizator: „WT”, www.wia-domosciturystyczne.pl

15-17.10.2015 – Targi Regio-nów i Produktów Turystycz-nych Tour Salon, Poznań,organizator: MTP,www.tour-salon.pl

16.10.2015 – Bal Turysty dlaabsolwentów z okazji obcho-dów Jubileuszu 40-lecia Wy-dział Turystyki i Rekreacji,Poznań, organizator: AWF wPoznaniu, www.awf.poznan.pl

16-18.10.2015 – KonferencjaNaukowa „Rola i zadania nie-państwowych szkół wyższychw kształceniu kadr dla gospo-darki turystycznej”, Lublin, or-ganizator: Wyższa SzkołaSpołeczno-Przyrodnicza im.Wincentego Pola w Lublinie,wssp.edu.pl

20.10.2015 – II edycja Konfe-rencji Skandynawskiej Tury-styki Medycznej podczastargów SENIOR, Sztokholm,Szwecja, organizator: Nume-ra Mässor, medicaltourism-conference.se

26-28.10.2015 – Workshop tu-rystyki przyjazdowej INco-ming Poland, Gdańsk,organizator: Pomorska ROT,incomingpoland.amberexpo.pl

Listopad2-5.11.2015 – Targi WTM 2015– World Travel Market, Lon-dyn, Wielka Brytania, organi-zator: Reed Travel Exhibitions,wtmlondon.com

4-5.11.2015 – IX OgólnopolskaKonferencja „Kultura i Tury-styka – wokół wspólnego sto-łu”, Łódź, organizator: ROTWoj. Łódzkiego, Instytut Geo-grafii Miast i Turyzmu Wydzia-łu Nauk Geograficznych UŁoraz Organizacja Public Rela-tions Image Group, konferen-cja2015.rotwl.pl

WAŻNE TERMINY

MINĄŁ TERMIN

25 września 2015 – minąłtermin zgłoszeń dla wystaw-ców na 23. MTT TT Warsaw,www.ttwarsaw.pl.

W NAJBLIŻSZYM CZASIE

5 listopada 2015 – w ramachXII Forum Polsko-Rosyjskiego„Eto Polsza!” odbędą sięwarsztaty poświęcone promo-cji atrakcji turystycznych re-gionu Warmii i Mazur,Worliny k/Olsztyna, organiza-tor: POT, www.pot.gov.pl.

Tomasz Rosset,ekspert turystyczny

W obiektywie

Wystrzałowe powitanie w średniowiecznym stylu. Na IX MazowieckimSejmiku Turystycznym w Pułtusku gospodarz miejsca Jerzy Rosa,dyrektor Domu Polonii mieszczącego się w murach zamku, przywi-tał gości zgodnie z dawnym zwyczajem: potrójną salwą z armat orazkieliszkiem wyśmienitej miejscowej nalewki. SMA

PRAWO

Interpretacja ministerstwa w spra-wie VAT uchylona. WSA w Warszawienie podzielił stanowiska Dyrektora IzbySkarbowej odnośnie obowiązku w podat-ku VAT od zaliczek przyjmowanych przezbiuro na podstawie szacunkowej marży.

strona 7

TOUROPERATORZY

Neckermann odświeża wizerunek.Słoneczne Serce – Neckermann Polskapo 20 latach zmienia swoje logo. Znakfirmowy to nie jedyna nowość, tourope-rator zaczyna w niecodzienny sposóbszkolić agentów ze swojej oferty.

strona 9

Podyskutuj o tym na Facebookuwww.facebook.com/WiadomosciTurystyczne

ROZMOWA NUMERU WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

4

Nadal, jako jedenz niewielu jużna rynkutouroperatorówstawiamy naagentów, którzygenerują 80 proc.sprzedażyi właśnie podich kątemtworzymystrategię firmy.Mamy świado-mość, że biznestworzymy razem.

Podyskutujo tymna Facebooku

www.facebook.com/WiadomosciTurystyczne

OSTATNIE ROZMOWY WT

• Elżbieta Wąsowicz-Zaborek, wice-prezes POT, Marek Migdal,wicepre-zes Zachodniopomrskiej ROT„Budujmy system od dołu“

• Jasmin Taylor, prezes JT Touristik,„Nasz sukces to agenci”

• René Herzog, dyrektor operacyjnyDER Touristik, „Konkurujemy portfolio”

• Artur Rezner, kierownik działu han-dlowego i marketingu TUI Poland,Marek Kamieński, właściciel Mag--Mar, „Istnieją granice marketingu ”

• Krzysztof Liedel, dyrektor CentrumBadań nad Terroryzmem, „Budujmysystem ostrzeżeń”

PRZYSZŁOŚĆ TURYSTYKI

Biznes tworzymy razemKaan Ergun, dyrektor generalny Coral Travel Wezyr Holidays podkreśla,że mijający sezon był trudny i pełen zmian. Firma, zarówno przez systemprowizji, jak i strategię działania ciągle stawia na współpracę z agentami.Jak minął tegoroczny sezon letni?Łatwy nie był, ale z pozytywnym wynikiem nakońcu. To był sezon ciągłych zmian. Co prawdaCoral Travel Wezyr Holidays (CTWH) nie marozbudowanej oferty do Tunezji, więc tamtejszewydarzenia nas nie dotknęły bezpośrednio, alemiały swoje reperkusje w całym sezonie. Z koleizmienność sytuacji w Grecji, ekonomiczna i imi-gracyjna, do tego polityczne działania w Turcjispowodowały ogólną niepewność wśród klien-tów. Ostatecznie tegoroczny wzrost po stronieprzychodów i liczby klientów będzie niższy niżzakładaliśmy i zamknie się na poziomie około8 procent. Ale wynika to też ze zwiększonych te-gorocznych inwestycji. W tym roku otworzyli-śmy kilka salonów własnych, w ciągu ostatnichdwóch miesięcy trzy, do końca roku otworzymykolejne trzy, tak by w grudniu 2016 r. funkcjono-wało ok. 25 salonów sprzedaży pod markąCTWH. Większość z nich to salony własne, nie-które to franczyza, z czego większość zlokalizo-wana jest w centrach handlowych.

Agenci boją się, że powtórzy pan strategię in-nych touroperatorów, szczególnie, że otwieraciesalony w dobrych centrach handlowych.Strategia naszej firmy jest dostosowana do pol-skich warunków rynkowych. Klienci zwracająsię w stronę znanych marek touroperatorskich,szukają ich często właśnie w centrach handlo-wych, a jako jeden z największych organizato-rów w Polsce musimy za tym trendem podążać.I tak, moim zdaniem, w tym względzie nie wy-przedzamy konkurencji. Jednak zanim powsta-nie salon firmowy w danym centrum najpierwproponujemy tam franczyzę naszemu agentowijako partnerowi w tym regionie. Jeśli nie jest za-interesowany, otwieramy salon własny. To samoodnosi się do sprzedaży internetowej. Choć naszsystem sprzedaży online powstał kilka lat temu,nie promujemy tej formy zakupów. Jednocze-śnie nie możemy udawać, że sprzedaż online nieistnieje, dlatego nasi autoryzowani agenci otrzy-mali system rezerwacji oferty CTWH online, alerealizowanej przez biuro agencyjne. Podążamyza trendami rynkowymi, cały czas patrząc przezpryzmat współpracy z siecią agencyjną. I nadal,jako jeden z niewielu już na rynku touroperato-rów stawiamy na agentów, którzy generują 80proc. sprzedaży i właśnie pod ich kątem tworzy-my strategię firmy. Mamy świadomość, że biz-nes tworzymy razem.

A agenci narzekają na obniżone prowizje i nanierówne zapisy w umowach agencyjnych.Zapisy w umowach wynikają z ustawy o usłu-gach turystycznych. Niestety agent nie ma,zgodnie z nią, żadnych obowiązków wobecklienta. To touroperator jest odpowiedzialny zawszystko. Zarówno za jakość produktu, jak i zaobietnice złożone przez agenta klientowi, ale teżza jego błędy. Dopóki w ustawie nie pojawią sięzapisy, które nałożą na agenta częściową odpo-wiedzialność wobec turystów, dopóty touropera-torzy będą musieli zabezpieczać się przedniebezpieczeństwami wynikającymi z tej sytu-acji i stosować odpowiednie zapisy w umowachagencyjnych. Proszę mnie źle nie zrozumieć,większość agentów rzetelnie wykonuje swojąpracę, ale niestety nie wszyscy.

A co z prowizjami? Czemu nie płacicie wyna-grodzenia od imprez anulowanych?Nasze prowizje są jednymi z wyższych na ryn-ku. W tym roku obniżyliśmy limity sprzedaży do40 proc. zeszłorocznego poziomu. Stworzyliśmybardziej motywujący system, każdy kolejnyprzekroczony próg obrotu daje wyższą prowizję.Na początku agenci protestowali, pod koniec se-zonu okazuje się, że system się sprawdził. Przyanulacjach nie możemy płacić wynagrodzenia,bo ustawa mówi, że wolno nam obciążyć klienta

tylko faktycznie poniesionymi kosztami wynika-jącymi z jego rezygnacji. Prowizja agenta wświetle prawa nie jest takim kosztem. Ale słu-chamy sieci sprzedaży, dlatego i ta kwestia bę-dzie jeszcze weryfikowana.

Nie uważa pan, że powinniście takie rzeczy wy-jaśniać agentom?Misją touroperatora nie jest szkolenie agentówz przepisów prawa, ubezpieczenia, itp. Organi-zujemy wiele webinariów, prezentacji, uczymynaszego produktu, omawiamy zasady współpra-cy, starając się ją maksymalnie usprawnić. Szko-lenie z ustawy o usługach turystycznych toraczej rola stowarzyszeń branżowych. To onepowinny zadbać o to, żeby ich członkowie byliświadomymi przedsiębiorcami, podnosić jakośćusług, prowadzić audyty wewnętrzne, by klientmiał pewność, że korzysta z usług profesjonali-sty. Myślę, że dla wszystkich stowarzyszeń ist-nieje jeszcze duże pole do rozwoju.

A propos rozwoju, w jakim kierunku pójdzieCTWH? Czy w kontekście bieżących wydarzeńnadal będzie pan stawiał na Turcję?Turcja to nasza specjalność i będziemy ten kie-runek rozwijać. Od przyszłego roku wprowa-dzamy loty do Izmiru. Ale stawiamy też na innekraje. Tworzymy tam należące do OTI Holdingwłasne biura Odeon, obsługujące naszych gościna miejscu, ostatnio powstały one w Grecji i wHiszpanii. Właśnie te destynacje zajmą dużączęść przyszłorocznego produktu. Będą to do-datkowe hotele i loty z kolejnych portów regio-nalnych. Również Bułgaria zostanieurozmaicona w nowym sezonie. Taki rozwój toodpowiedź na potrzeby klientówć.

Wygląda na to, że Holding OTI rozwija się narynkach europejskich. Tymczasem niektórzy za-stanawiają się, jaka jest jego kondycja w związ-ku z trudną sytuacją w Rosji.Prawdą jest, że rosyjski rynek odnotował spadeksprzedaży w obecnym sezonie. Szacuje się go naok. 28 proc., ale obrót Coral Travel Rosjazmniejszył się o ok. 12 – 15 proc., czyli o połowęmniej niż cały rynek zorganizowanej turystykiwyjazdowej w Rosji. W Rosji mocno zaznaczasię również trend do spędzania wakacji we wła-snym kraju, dlatego Coral Travel otworzył teżoddział turystyki krajowej. Spadek sprzedażyrosyjskiej spółki nie wpływa na CTWH i nie sta-nowi zagrożenia dla Holdingu OTI. Dodam, żeOTI Holding współpracuje z 56 destynacjamii nigdzie nie ma żadnych zadłużeń, ani żadnychkłopotów. Podobnie Wezyr Holiday Service wy-wiązuje się terminowo ze swoich zobowiązań, wtym również w zakresie prowizji dla sieci sprze-daży agencyjnej, które regulowane są na bieżą-co, bez zaległości. Jesteśmy stabilni finansowo.

Rozmawiała Marzena German

CURRICULUM VITAE

Kaan Ergun urodził się w 1963 r. w Turcji. Studiaukończył na Uniwersytecie w Stambule. Doświadczeniew branży turystycznej zdobywał pracując początkowow biurze turystyki przyjazdowej w Turcji, a następnie wfirmie touroperatorskiej w Moskwie. Od 2004 r. pełnifunkcję dyrektora generalnego Coral Travel WezyrHolidays (wcześniej Wezyr Holidays Service). KaanErgun jest żonaty, ma dwóch synów.

PROMOCJA 5WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

6 BRANŻA TURYSTYCZNA

NIEMCY

Alltours wspierauchodźców

Od przyszłego roku londyńskie tar-gi World Travel Market będą trwa-ły trzy, a nie jak do tej pory, czterydni. Skrócenie targów ma wpłynąćna niższe koszty uczestnictwaw imprezie, o co walczyła branża.Zainteresowanie imprezą w ciąguostatnich pięciu lat wzrosłoo 20 procent. W tym roku targi od-będą się w dniach 2 – 5 listopada,a według POT cena pakietu mawynieść ponad 16 tys. brutto.Opłata rejestracyjna wynosi680 zł. MS

Targi WTMkrótsze o dzień

Przewoźnik wprowadza do swojejoferty osiem nowych linii i dodaje17 miast do istniejącej już siatkipołączeń. Nowością jest szczegól-nie nowa trasa międzynarodowaz Warszawy do Tallinna przez Bia-łystok, Wilno i Rygę. Ponadtowprowadził nową markę PolskiBus Gold, która obsługuje wybra-ne kursy do Wrocławia i Krakowa.Busy nowej marki będą wyposażo-ne w komfortowe fotele, więcejmiejsca na nogi i darmowe wi-fi,a klientom będzie oferowany pro-fesjonalny catering. SMA

Nowa markaPolskiego Busa

Biuro zaprezentowało odświeżo-ny wizerunek. Symbolemzmian staje się litera R oraz skró-cona nazwa Rainbow. W letniejofercie Rainbowa pojawi się spo-ro nowości, a wśród nich Kokki-no Nero na Riwierze Olimpijskiejw Grecji. Będzie to najtańszaoferta lotnicza na rynku, a ponie-waż od lat przyjeżdżają tam Pola-cy, to w sklepach i restauracjachmówi się po polsku. Rainbow bę-dzie nadal rozwijał koncept wła-snej sieci hotelowej White OliveHotels. MG

Rainbow bezTours

Niemiecki touroperator Alltourszorganizował akcję pomocy dlauchodźców przebywających nagreckiej wyspie Kos. W Niemczechprzeprowadzona została zbiórkadarów – kilkaset kilogramówubrań zostało przewiezionych na-stępnie na wyspę przez linię lotni-czą Air Berlin. Na miejscu ichdystrybucją zajmowali się przed-stawiciele Alltours oraz członko-wie organizacji pozarządowej„Kos Solidarity”. – Chcieliśmy po-móc uchodźcom szybko i efektyw-nie – skomentował akcję szeftouroperatora Willi Verhuven. Ko-ordynowaniem akcji na miejscuzajął się jego przedstawiciel NicoleHönle. BB

Marzena German

Elżbieta Bieńkowska,komisarz UE ds. rynkuwewnętrznego, prze-mysłu, przedsiębior-czości i MŚP mówi, że

turystyka to jedna z gałęzi, którązajmuje się podległa jej komisja. –Staramy się zawsze mówić o tury-styce jako o ważnej gałęzi gospo-darki, która nie powinna kojarzyćsię tylko z corocznym wypoczyn-kiem, ale także z miejscami pracy,ze wzrostem PKB, z usługami, któ-re są nieodzownie powiązanez turystyką – mówi Elżbieta Bień-kowska w swoim wystąpieniu zokazji podsumowania projektu„Wzrost adapcyjności mikro, ma-łych i średnich przedsiębiorstwprzez zarządzanie strategiczne”realizowanego przez Polski Zwią-zek Prywatnych Pracodawców Tu-rystyki Lewiatan. Bieńkowskadodaje, że w Europie ten sektor za-trudnia prawie 12 milionów osób,zwłaszcza młodych ludzi i odpo-wiada pośrednio i bezpośrednio za9 proc. europejskiego PKB. – Tury-styka oddziałuje na inne sektorygospodarki, takie jak przemysłykreatywne, budownictwo, prze-mysł stoczniowy czy handel deta-liczny. Polska jest znakomitymprzykładem sukcesu na skalę euro-pejską. W 2014 r. około 25 milio-nów turystów przebywało wpolskich obiektach noclegowych.Jest to wzrost o 60 proc. w ciąguostatnich 10 lat – informuje komi-sarz. Bieńkowska dodaje, że pozy-cja naszego kraju na światowymrynku turystycznym umacnia się, a

według UNWTO zajmujemy 17miejsce na świecie pod kątem mię-dzynarodowych przyjazdów tury-stycznych. Komisarz przypomina,że w 2004 r. Polacy wydali 4,6 mi-liarda euro w związku z podróża-mi zagranicznymi, a w 2013 r. byłoto już 8,6 miliarda.

Alternatywa dla biednychTakie liczby powinny cieszyć i

być powodem do dumy, ale HenrykHandszuh, były dyrektor departa-mentu ds. rynku Światowej Organi-zacji Turystycznej (UNWTO),zwraca uwagę, że przekonanie ogospodarczym i społecznym zna-czeniu turystyki, na które tak chęt-nie powołuje się zarówno samabranża jak i politycy, może być dys-kusyjne. – Turystyka, w domyśle za-graniczna, ma być alternatywą igospodarczym zbawieniem dlabiednych, nierozwiniętych krajów –mówi Henryk Handszuh, ale doda-je, że może to też oznaczać, iż krajete nie mają zbyt wielkich alternatywekonomicznych. Co więcej, gospo-darka turystyczna tworzy również,poza pożądanymi wielkościamiekonomicznymi i bodźcami doochrony zasobów, także szereg za-grożeń, sprzeczności i stref konflik-towych. – Ostateczny wynik, jeślima być pozytywny, nie zależy odliczby turystów, czy przekroczeńgranicy, lecz od społecznej, gospo-darczej i środowiskowej jakościprodukcji turystycznej, stosunkówwłasnościowych oraz od zarządza-nia turystyką – uważa HenrykHandszuh. Ekspert przekonuje, żeturystyka, jako recepta gospodarczana rozwój nigdy nie może być doce-

lowym, trafnie udanym i większo-ściowym rozwiązaniem dla całe-go kraju, lecz jedynie dlaniektórych jego obszarów, miej-scowości i dzielnic.

Dane poprawnie przeanalizowaneHenryk Handszuh przestrzega

też przed błędną interpretacją ogól-nych danych statystycznych, któreprzytaczane są również przez Świa-tową Organizację Turystyczną. –Dane o przekroczeniach granic po-szczególnych krajów niekoniecznieodzwierciedlają ciężar gatunkowyich gospodarki turystycznej i niecał-kowicie dotyczą powszechnierozumianej turystyki oraz siły przy-

ciągania ich atrakcji turystycznych– zaznacza ekspert. Co więcej, byłydyrektor w UNWTO tłumaczy, że wujęciu bezwzględnym, z większą,bardziej dochodową turystyką przy-jazdową mają do czynienia kraje orozwiniętej gospodarce i przy oka-zji dużym terytorium. Jednocześnie,im bardziej rozwinięty i gospodar-czo zróżnicowany kraj, tym mniej-szy udział branży turystycznej wtworzeniu PKB oraz odwrotnie, imwiększy ciężar branży turystycznej,tym kraj jest mniej zróżnicowanygospodarczo i tym samym mniejrozwinięty, a być może skazany napermanentny niedorozwój.

Henryk Handszuh, komentując

POLEMIKA

PIT nie jest regulatorem rynku. Zabiera głos, gdy zagroż

Zogromnym zdumieniem iprzykrością przeczytałemostatni felieton Tomasza Ros-

seta opublikowany na łamach „WT”.Uważam, że w złym stylu jest wyko-rzystywanie roli felietonisty, byuprawiać na łamach prasy kryty-kanctwo wobec byłego pracodawcy.Niemniej, zmuszony jestem odnieśćsię do kilku zawartych w tym tekścieniesłusznych i nieuzasadnionychstwierdzeń.

Przede wszystkim, kierowaneprzez Autora pod adresem PIT zale-cenie, aby w przedstawionej sytuacjiizba „siedziała cicho”, świadczyo głębokim niezrozumieniu roli, ja-ką odgrywa ona na polskim rynku.PIT powinna reagować i wypowia-

dać się właśnie wtedy, gdy zagrożo-ny jest interes branży turystycznej.A z taką sytuacją mieliśmy do czy-nienia w przypadku bankructwa Al-fa Star. PIT jest i powinna byćpierwszą instytucją, która bierzewtedy na siebie konieczność odpo-wiadania na pytania dziennikarzy.

Ponieważ Autor felietonu wystę-puje jako ekspert turystyczny, powi-nien wiedzieć, jaka była sytuacja tużprzed upadkiem Alfa Star. Nie jestżadną tajemnicą, że firma pozyska-ła w lipcu dużego inwestora, którydo ostatniej chwili zapewniał zarządi pracowników, iż umożliwi im pro-wadzenie działalności. Myślę, że je-go nagła decyzja o wycofaniu AlfaStar z rynku była zaskoczeniem nie

tylko dla mnie, dziwią więc preten-sje Autora o to, iż nie przewidziałemtego bankructwa.

Tym bardziej, że upadkiem AlfaStar zaskoczony był nawet jegoubezpieczyciel, firma ERV, którawystawiła touroperatorowi gwaran-

cję. Jak wyjaśniła na łamach prasyprzedstawicielka ubezpieczyciela,ERV wiedziało o złej sytuacji AlfaStar, wierzyło jednak, że pozyskanieinwestora pozwoli firmie na konty-nuowanie działalności.

Autor stawia tezę, że Polska IzbaTurystyki „nie zrobiła nic” wobeczłej sytuacji Alfa Star. Tym samymsugeruje, że po pozyskaniu przez fir-mę inwestora nadal można byłoprzewidzieć, iż touroperator zban-krutuje. Skoro dla Autora wiedza tabyła tak oczywista, mógł wykorzy-stać swoją działalność publicystycz-ną, by ostrzec klientów i branżęprzed tym, co nieuchronne. Z tego,co mi wiadomo, nic takiego nieuczynił, co każe przypuszczać, że

Paweł Niewiadomski, prezes PIT, jest zdania, że Izba powinna zabierać głos w sytuacjach kryzyso

PawełNiewiadom-ski: PIT nie mamożliwościkontrolowaniafinansów zrze-szonych w niejpodmiotów go-spodarczych.

O tym, jak turystyka jest ważna dlagospodarki, mówią wszyscy. Niewszyscy jednak z tą tezą się zgadzają.

TURYSTYKA PRZYJAZDOWA NA ŚWIECIE W ROKU 2014

RUCH TURYSTYCZNY WG KONTYNENTÓW

1. W obu Amerykach zanotowano wzrost przyjazdów o 18 proc. (181 mlnturystów), co dało dochody rzędu 274 mld dolarów.

2. Europa – 582 mln turystów zagranicznych, którzy wygenerowali dochódw wysokości 509 mld dolarów.

3. W Afryce zanotowano wzrost przyjazdów turystów zagranicznych o 5proc. (w sumie 56 mln turystów), co dało dochód rzędu 36 mlddolarów.

4. Bliski Wschód odwiedziło 51 mln turystów (wzrost o 5 proc.), dochodyz turystyki wyniosły 49 mld dolarów.

5. Azja i rejon Pacyfiku odwiedziło 263 mln turystów, co wygenerowałoobrót w wysokości 377 mld dolarów.

Źródło: UNWTO Tourism Highlights 2015

12

34 5

Czy branża rzeczywiście jest ważna

PERSONALIA

Była dyrektor generalna ThomasaCooka, Harriet Green, zostanie szefemjednego z działów amerykańskiego IBM.Green niespodziewanie odeszła z Cookapod koniec 2014 roku. Pod jej rządami naj-starsza agencja turystyczna świata uniknę-ła bankructwa.

DESTYNACJE

Amerykanie i Rosjanie chętnie od-wiedzają Unię. Niemal jedna trzeciawszystkich turystów spoza UE, którzyodwiedzili kraje UE w 2014 r. pochodzi-ła ze USA i Rosji. Tak wynika z danychopublikowanych przez Eurostat w czasieŚwiatowych Dni Turystyki.

Bartek Borys

Mało poważne traktowanieturystyki, rozproszenie wzarządzaniu nią, kwestie

prawne, niedostępność komunika-cyjna atrakcji turystycznych – tewłaśnie kwestie zostały uznaneprzez uczestników debaty „Turysty-ka a rozwój gospodarczy Polski”,zorganizowanej przez InstytutZmian, za istotne przeszkody wrozwoju sektora turystycznego.

Debatę zainicjował Maciej Wołkz Instytutu Zmian pytaniem o to,dlaczego turystyka nie odgrywa wpolskiej gospodarce ważnej roli. –Turystyka wciąż nie jest traktowa-na poważnie. A przecież jest to nor-malny przemysł – stwierdziłaAlicja Wosik, prezes zarządu Pod-karpackiej ROT. Z tym, że jest toproblem, zgodził się prezes POTRafał Szmytke. Przyznał, że w Pol-sce turystykę traktuje się jako cośzwiązanego z czasem wolnym, anie jako poważny biznes. Zdaniempozostałych panelistów: MaksaKraczkowskiego, posła na SejmRP oraz zastępcy przewodniczące-go Komisji Gospodarki, a także Jó-zefa Ratajskiego, członka zarząduZwiązku Pracodawców TurystykiLewiatan, wpływ na to ma fakt po-wiązania turystyki w 2007 r. z Mi-nisterstwem Sportu. – Turystykawyszła na tym, jak Zabłocki na my-

dle. Sport jest od wydawania pie-niędzy, a nie od zarabiania – po-wiedział Ratajski.

Dyskutanci wskazali także na in-ne problemy, negatywnie wpływa-jące na rozwój tego sektora, m.in.zbyt dużą liczbę podmiotów zajmu-jących się turystyką. – W Polscemamy zbyt duże rozproszenie, jeślichodzi o zarządzanie turystyką.Mamy POT, ROT-y, LOT-y oraz ca-łą masę jeszcze innych inicjatyw, zktórych wiele się ze sobą pokrywa,konkuruje i nie tworzy spójnej ca-łości – powiedziała Alicja Wosik. Zapoważną przeszkodę uznano takżetrudności infrastrukturalne Polski.Co w takim razie można zrobić, byten stan rzeczy zmienić? – Z pew-nością trzeba dbać o odpowiedniąpromocję Polski za granicą. Uwa-

żam, że brakuje tu przede wszyst-kim jednej rzeczy – mocniejszegoumocowania prawnego Rady Pro-mocji Polski działającej przy MSZ.Jeśli jej decyzje byłyby wiążące dlaresortów, jej działalność byłaby zpewnością o wiele bardziej efek-tywna – zauważył Szmytke. Uczest-nicy debaty zgodzili się, że Polskama się czym pochwalić, trzeba jed-nak tak pieniędzy, jak i pomysłu poto, by wykreować dobre produkty.Zauważono też, że warto promo-wać nie tylko miejsca, które i takodwiedzają turyści, jak Kraków czyWieliczkę, ale też inne, jak choćbyBieszczady. W Polsce znajduje sięwiele atrakcji spoza ścisłej czołów-ki, trzeba je tylko wydobyć, opako-wać i sprzedać, zarówno turystomz zagranicy, jak i samym Polakom.

Spostrzeganie turystyki jako hobby wynika z jej przypisania do MSiT.

Wdniu 16 września 2015 r.WSA w Warszawie uchy-lił interpretację indywi-

dualną Dyrektora Izby Skarbowejwydaną na wniosek WarszawskiejIzby Turystyki dotyczące opodatko-wania podatkiem VAT zaliczekotrzymywanych na poczet usługturystyki. Pierwotnie Dyrektor IzbySkarbowej w Warszawie uznał, iżw stanie prawnym obowiązującymod dnia 1 stycznia 2014 r. obowią-zek podatkowy w odniesieniu dousług turystyki powstaje na zasa-dach ogólnych, a zatem w przy-padku otrzymania przez biuropodróży zaliczki przed wykona-niem usługi turystycznej, obowią-zek podatkowy w podatku VATpowstaje w dacie jej otrzymania.Organ wskazał przy tym, iż w mo-mencie otrzymania zaliczki organi-zator może przyjąć przewidywanąmarżę, obliczoną zgodnie z prze-widywanymi kosztami.

Na skutek skargi wniesionejprzez Izbę Sąd uchylił zaskarżonąinterpretację stwierdzając, iż nadzień otrzymania zaliczek nie mamożliwości ustalenia marży, bo po

stronie podatnika są tylko koszty.W dalszej części swego uzasadnie-nia sąd potwierdził słuszność za-prezentowanego przez Izbę wskardze stanowiska, iż w ustawieo podatku VAT nie ma podstaw doobliczania podstawy opodatkowa-nia (w tym marży) w drodze sza-cunku. Ponadto, w opinii sądu,Izba zasadnie powołała się wskardze na wyrok TrybunałuSprawiedliwości UE z dnia 3 ma-ja 2012 r. (sprawa C-520/10), wktórym Trybunał wyjaśnił, iż „wprzypadku dokonania płatnościzaliczkowej obowiązek podatkowyw VAT powstaje zanim dostawatowarów lub świadczenie usługzostaną wykonane, o ile wszelkieokoliczności mające znaczenie dlazaistnienia zdarzenia gospodar-czego (...) są już znane”.

Wyrok WSA w Warszawie jestnieprawomocny. Organ podatko-wy ma prawo złożyć skargę kasa-cyjną do Naczelnego SąduAdministracyjnego i praktyka po-stępowania w takich sprawachwskazuje, że raczej na pewno ta-ką skargę złoży. Do chwili osta-

tecznego rozstrzygnięcia ten wy-rok nie wnosi nic do aktualnegosposobu rozliczeń za wyjątkiemwskazówki, iż dotychczasowe sta-nowisko organów podatkowychmoże zostać uznane przez NSA zabłędne.

Należy również pamiętać, iżniezależnie od ostatecznego roz-strzygnięcia jest to interpretacjaindywidualna, która dotyczy tylkokonkretnego podmiotu. Właści-ciel biura podróży zainteresowa-ny interpretacją, która miałabychronić przyjętą przez niego me-todę rozliczeń, powinien zawszesamodzielnie wystąpić do właści-wego organu podatkowego.Po pierwsze, dlatego że orzecze-nia sądów administracyjnych wią-żą organ podatkowy tylko w danejsprawie. Po drugie proces zaskar-żenia interpretacji podatkowejjest krótszy (omijamy IzbęSkarbową) i tańszy dla podatnika(wpis sądowy jest stały). Cały pro-ces zaskarżania decyzji podatko-wej trwa z reguły 3-4 latai jest nieporównywalnie kosztow-niejszy. KW

VAT nie może być liczony szacunkowoWSA w Warszawie nie podzielił stanowiska Dyrektora Izby Skarbowej.

DEBATA

Turystyka w Polsce wciąż nie jesttraktowana jak biznes

ogólne dane statystyczne, podkre-śla, że wcale nie prezentują oneliczby przekroczeń granicy w ce-lach faktycznie turystycznych, po-dejmowanych na własny koszt lubdofinansowanych z funduszy socjal-nych. Tego typu podróże to mniejwięcej połowa globalnych wielkościprezentowanych przez UNWTO.Pozostałe składają się na wyjazdy zkonieczności, podyktowane obo-wiązkami służbowymi i podróżeprywatne związane z obsługą ru-chów migracyjnych i innymi cela-mi, jak choćby komercyjne leczenie.– Oznacza to, że pod kątem optyma-lizacji ruchu turystycznego odpo-wiadającej każdej z tych motywacji

należy stosować inną politykę, innąofertę, inny marketing, inną analizęi inne zarządzanie – konkludujeHenryk Handszuh, dodając, że nie-stety nie istnieją statystyki, które po-kazałyby poziom dochodów branżyi krajów pochodzących z poszcze-gólnych celów podróży.

Henryk Handszuh podkreśla jed-nocześnie, że mikro, małe i średnieprzedsiębiorstwa stanowią niezwy-kle ważną część rynku turystyczne-go. W praktyce oznacza to, że ichbiznesowe powodzenie zależy odumiejętności dopasowania się dozmieniającego się otoczenia. A to,że to ostatnie ulega stałej ewolucji,czasem tak szybkiej, że aż zaskaku-jącej, dziś nie podlega już dyskusji.Dla turystyki oznacza to, między in-nymi, że te niewielkie przedsiębior-stwa muszą radzić sobie nie tylko zgigantami, ale także z nową konku-rencją wywodzącą się wprost z eko-nomii współdzielenia (sharingeconomy). W branży turystycznejtrend do powstawania firm z tej ka-tegorii uwidacznia się chociażbyprzez takie przedsiębiorstwa, jakUber, Airbnb. Henryk Handszuhzwraca uwagę na fakt, że te pod-mioty to nie tylko konkurencja dlamałych i średnich przedsiębior-stwa, ale również wyzwanie dla sys-temu podatkowego i ochrony prawkonsumenta. W wielu europejskichkrajach, wymieńmy tu choćbyFrancję, Hiszpanię, Niemcy odby-wały się przeciw nim ostre protestyze strony różnych grup zawodo-wych. Z drugiej strony, według byłe-go dyrektora z UNWTO, małe iśrednie przedsiębiorstwa mająpewne przewagi, które zasadzająsię chociażby na ich większej ela-styczności w dostosowywaniu siędo szybko zmieniających się warun-ków, tendencji i zjawisk występują-cych na rynku, w tym w dotarciu dogrup docelowych, a także na naby-ciu umiejętności w zarządzaniu.

żony jest interes branżywych, takich jak np. upadek Alfa Star.

również on nie był w stanie przewi-dzieć rozwoju wypadków. A prze-cież paradoksalnie, Alfa Star, jakonotowana na New Connect, byławszechstronnie monitorowana ioceniana, bez dodatkowych starańw tym kierunku ze strony PIT.

Ponadto, z żadnej wypowiedziizby nie sposób wywnioskować tego,co sugeruje Autor, a mianowicie, żePIT obarczyła MSZ winą za upadekAlfa Star. Owszem, odnosiliśmy siękrytycznie do wydawanych przezministerstwo komunikatów, jednaknasza negatywna opinia o nich zna-na jest już od marca tego roku. Gdy-by Autor uważnie śledził stronęinternetową PIT, dostrzegłby, że na-sze apele do Ministra Schetyny oraz

komentarze dotyczące systemuostrzeżeń ukazały się zanim AlfaStar ogłosiła niewypłacalność.

PIT, jak wielokrotnie podkreślali-śmy, nie jest regulatorem rynku. Niema też możliwości kontrolowania fi-nansów zrzeszonych w niej podmio-tów gospodarczych. Oczywiście,można rozmawiać o tym, czy i w ja-ki sposób organizacje branżowe mo-głyby tę rolę odgrywać. PITproponowała rozwiązania w tymzakresie i zawsze chętnie weźmieudział w takiej dyskusji, jeśli będzieona prowadzona w sposób meryto-ryczny i wolna od pustej, niczegonie wnoszącej krytyki.

Paweł Niewiadomski, prezes PIT

Zdaniem dyskutantów poprawy wymaga sposób zarządzania turystyką.

TURYSTYKA PRZYJAZDOWAZ PODZIAŁEM NA ŚRODKITRANSPORTU

Ponad połowa turystów skorzystała z po-dróży samolotem, 39 proc. wybrałotransport samochodowy lub autokarowy,5 proc. podróżowało drogą morską, a 2proc. koleją.

54%powietrze

2%kolej5%

woda

39%drogilądowe

PROGNOZA RUCHU DO ROKU 2030

Przyjazdy turystów zagranicznychw mln. Obecnie / Prognoza

1,800

900

01950 1990 2030

� Afryka� Bliski Wschód� Ameryka Północna

i Południowa� Azja i rejon Pacyfiku� Europa

dla gospodarki?

BIURA WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

8

TAK/NIEUmowy często za-wierają w sobie nie-

korzystne dla agentów klauzule, takie jak wpisdo hipoteki czy deklaracja 777. Zawsze moż-na jednak nie podpisać umowy, do której sięma zastrzeżenia. Jednak chęć posiadania wswojej ofercie mocnych graczy niesie ze sobąkonieczność kompromisu. Zastanawia faktbraku chęci współpracy przez touroperato-rów mimo spełnienia wszelkich warunków.

Izabela Kołłb-Sielecka, Centrum Last Minute, Kielce

TAKTouroperatorzy działają z pozycjisiły. Pojedynczy sprzedawca takiej

siły nie ma. Może OSAT w przyszłościwzmonic agentów w rozmowach z touropera-torami i pozwoli na zawieranie korzystniej-szych umów czy negocjację warunków. Wchwili obecnej nie istnieje żadna organizacja,która mówiłaby jednym głosem. Jest duży or-ganizator i mały agent i te nierówności są czę-sto wykorzystywane.

Jakub Puchajda, Neckermann Polska, Warszawa

NIENie można wrzucać do jednegoworka wszystkich umów agencyj-

nych. Trzeba pamiętać o tym, że to na organi-zatorze spoczywa wiele obowiązków, jakchoćby ten dotyczący przechowywania iochrony danych osobowych, który dla agen-tów jest najbardziej kontrowersyjny. Tourope-rator ma również obowiązek zrealizowaniaumowy, nawet wtedy kiedy agent nie przeka-zał wpłaty do organizatora.

Marcin Małysz, Exim Tours, Warszawa

TAKKilka lat temu umowy agencyjnebyły sprawiedliwe i niejedno-

stronne, teraz touroperatorzy zmieniają je naniekorzyść agentów. Niektórym się widoczniewydaje, że więcej osiągną w ten sposób, ale tosą krótkowzroczne działania. DążeniemOSAT-u powinno być doprowadzenie do two-rzenia sprawiedliwych umów agencyjnych,zapewniających uczciwą i długotrwałą współ-pracę obu stronom.

Robert Kuchmacz, Traveland, Katowice

SAMORZĄDY

Śląskie nagradzaKompasem

Rada Naczelna PIT spotkała się24 września. Głównymi tematamidyskusji były m.in. nowa ustawaoświatowa, dyrektywa oraz strate-gia Lufthansy. Temat nowych wy-mogów wizowych dla turystówspoza strefy Schengen przedstawiłwiceprezes Izby Dariusz Wojtal,który podkreślił, że po pozbawie-niu akredytacji lokalnych kontra-hentów, nastąpił gwałtownyspadek przyjazdów turystów zeWschodu. Prezes Paweł Niewia-domski omówił działania podjęteprzez PIT w związku z wydarze-niami w sezonie letnim 2015.Ustalono także, że obchody 25-le-cia Izby odbędą się 8 grudnia2015 r. w Warszawie. MS

Rada PIT oustawie i wizach

DIT wraz z DOT współorganizo-wał II Festiwal Ulicy Świdnickiej.W jego ramach zachęcano do obej-rzenia materiałów promującychwalory turystyczne Wrocławia iDolnego Śląska. Biura podróży El-tur i Lido zapraszały na cosobotniewycieczki po najciekawszych miej-scach regionu. Na stoisku promo-cyjnym DOT prowadzono konkursze znajomości Wrocławia i Dolne-go Śląska, w którym można byłozdobyć atrakcyjne nagrody. MS

OdkrywamyDolny Śląsk

Zarząd śląskiego oddziału PITprzyznał nagrodę honorową Kom-pas za rok 2015 GórnośląskiemuTowarzystwu Lotniczemu S.A.Uroczystość wręczenia miała miej-sce 25 września podczas woje-wódzkich obchodów ŚwiatowegoDnia Turystyki w Stajniach Książę-cych w Pszczynie. Nagrodę oddziałprzyznaje corocznie od 2000 r. Wy-różniane nią są osoby, organizacjei instytucje, które w sposób szcze-gólny przyczyniają się do rozwojubranży turystycznej w regionie. MS

SONDA

Czy nierównoważność umów to rzeczywiście problem dla agentów?

Agenci udzielają rabatów wbrew umowom. Touroperatorzy nie reagują.Marzena German

Kilka lat temu pojawiłasię tabliczka wyrażają-ca sprzeciw wobecudzielania zniżekklientom. Napis głosił,

że „Rabat to stolica Maroko”. Ponoćczęść klientów, widząc hasło, rezy-gnowała z proszenia o zniżkę,niestety problem nielegalnego raba-towania z rynku nie zniknął. W roz-mowach z agentami często słychaćrozżalenie, że touroperatorzy przy-mykają oko na rabaty udzielaneprzez zewnętrzną sieć sprzedaży. Nataki krok pozwolić mogą sobie dwiegrupy biur: te, które wynegocjowaływysokie stawki wynagrodzeniaagencyjnego, a oddanie od czasu doczasu kilkudziesięciu złotych nie ob-ciąża ich wyniku finansowego orazdesperaci, którzy nie widzą innejmożliwości sprzedania oferty. Jed-nak bez względu na podłoże, działa-nie to przynosi szkody wszystkim.Agentom, ale też touroperatorom,którzy po pierwsze muszą borykaćsię z takimi praktykami, po drugiepodejmować często niekorzystnez biznesowego punktu widzenia de-cyzje, takie jak zerwanie umowyz całkiem dobrym sprzedawcą. Ojednym agenci są bowiem przeko-nani – jeśli biuro sprzedaje dużo, ka-ranie za udzielanie rabatów niewchodzi w grę.

W ostateczności rozwiązanie umowyTouroperatorzy posiadają, co

prawda, w swoich umowach agen-cyjnych zapisy, które zakazująudzielania rabatów, niestety egze-kwowanie kar możliwe jest tylko wprzypadku, kiedy wina agenta jestbezdyskusyjna. – W naszej umowieagencyjnej znajdują się zapisy mó-wiące o tym, że ,,Agent nie jestuprawniony do samodzielnego

kształtowania treści Umowy o usłu-gi, zwłaszcza w zakresie ceny’’.Oznacza to, że nawet jeśli agentchce dać klientowi jakiś prezent,np. w postaci bonu czy drobnegoupominku, powinien zapytać o ofi-cjalną zgodę touroperatora. CoralTravel Wezyr Holidays nie wyrażazgody na takie promocje, dlategoteż nasza oferta jest z nich wyklu-czana – mówi Erdem Fidan, me-nadżer ds. sprzedaży i marketinguhandlowego. W CTWH naruszeniepostanowień umowy, w tym zapisudotyczącego kształtowania ceny,jest równoznaczne z karą finanso-wą dla agenta. W ostateczności to-uroperator może rozwiązać umowęze skutkiem natychmiastowym. Er-dem Fidan mówi, że w ostatnich la-tach CTWH nie otrzymałpisemnych zgłoszeń dotyczących te-

go typu naruszeń. – Co prawda do-stajemy sygnały, ale są one namprzekazywane tylko słownie, a tonie jest wystarczający dowód – tłu-maczy Erdem Fidan. Podstawą jesttu umowa o zakup imprezy. – Jeśliw dokumencie rezerwacji klientacena jest zgodna z publikowanąofertą, to wszystko jest zgodne zumową. To, czy i w jaki sposób biu-ro agencyjne wynagradza klienta napóźniejszym etapie, nie jest już ele-mentem umowy, a my nie mamy nato żadnego wpływu – wyjaśnia Er-dem Fidan.

Wysokie kary to za małoMaja Koladko, właścicielka biura

podróży NajlepszeWakacje.pl z War-szawy twierdzi jednak, że tourope-ratorzy dostają od agentów pisemnezgłoszenia dotyczące procederu ra-

batowania. – Korespondencja ma-ilowa między agentem a klientem, wktórej ten ostatni przyznaje, żeotrzymuje rabat na wycieczkę dane-go organizatora, przyznany przezkonkretnego agenta jest chyba wy-starczającym dowodem – pyta Ko-ladko. A właśnie takie elektronicznerozmowy do touroperatorów sąprzekazywane. – Niestety, zazwyczajreakcja ze strony tych ostatnich nienastępuje – mówi Koladko. Właści-cielka NajlepszychWakacji.pl przy-znaje, że zapisy o karach za udzie-lanie zniżek w niektórych umowachagencyjnych są dość restrykcyjne. –Czasem wynoszą nawet kilkadzie-siąt tysięcy złotych, ale ponieważ niesą egzekwowane, agenci nie boją sięi nadal zachęcają klientów do kupie-nia oferty, udzielając im rabatów –twierdzi Koladko.

Rabaty udzielane przez agentówszkodzą wszystkim

Maja Koladko: Kary za udzielanie rabatów wynoszą kilkadziesiąt tysięcy zł, ale ponieważ nie są egzekwowane, to agenci się nie boją.

BIURA 9WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

Joga na workshopieNeckerman wprowadza nową metodę szkolenia.Marzena German

Słoneczne Serce zostało wpro-wadzone przez Thomasa Co-oka już dwa lata temu.

Wówczas rebranding objął wybranespółki należące do koncernu na ryn-kach Europy Centralnej i Północnej,teraz przeprowadzony zostanie tak-że w Polsce, Holandii, Czechach,Niemczech, Austrii, Szwajcarii i naWęgrzech. Od początku październi-ka Słoneczne Serce zastąpi znanąod 20 lat „eNkę” w Polsce i w Ho-landii, na pozostałych rynkachzmiany zostaną wdrożone do końcaroku.

– W pierwszej kolejności nowelogo pojawi się na stronach interne-towych Neckermanna oraz wmediach społecznościowych, na-stępnie w naszych salonach wła-snych, w punktach franczyzowychoraz w biurach agencyjnych. Sło-neczne Serce będzie jednak widocz-ne wszędzie dosyć szybko, a to zasprawą nowych katalogów, zawie-szek na okna i innych materiałówreklamowych rozsyłanych do punk-tów sprzedaży już teraz – mówiKrzysztof Piątek, prezes Necker-mann Polska. – Jest to ważny krokdla grupy Thomas Cook, która kon-tynuuje jednoczenie i unifikacjęmarek pod wspólnym logo – Sło-necznym Sercem będącym naszymsymbolem zaufania klientów. Zmia-na jest dużym strategicznym posu-nięciem, ponieważ Neckermann

jest naszą największą marką w ra-mach grupy. Neckermann ze swoimdoświadczeniem i pełną sukcesówhistorią z pewnością będzie w tychkrajach godnym ambasadorem Sło-necznego Serca – mówi Tim VanGenechten, szef brandingu ThomasCook Group. Słoneczne Serce masymbolizować troskę touroperato-rów należących do koncernu o swo-ich klientów zgodnie z hasłem„Customer at our heart”. To właśniegoście podróżujący z ThomasemCookiem są najważniejszym ogni-wem spajającym ofertę w całość.Dostrzegając ich potrzeby i oczeki-wania, koncern stara się tak rozbu-dować swoje portfolio produktowe.Wraz ze zmianą logo Neckermann

startuje ze sprzedażą oferty letniej.Wakacje z katalogu Piękna Polskaoraz Wakacje Rodzinne dostępne sąod 6 października, pozostała częśćprogramu pojawi się w systemachrezerwacyjnych i na stronie interne-towej 10 listopada. 16 październikastartuje natomiast NeckCube, seriaprezentacji produktowych, któreodbędą się w dziesięciu miastachPolski. Nowością jest ich nietypowaformuła. – Na prezentację niewpuszczę nikogo pod krawatem –śmieje się Efe Türkel, dyrektor ds.transformacji w Neckermann Pol-ska. – Po raz pierwszy rezygnujemyz nudnego pokazu slajdów, uczest-nicy będą mogli korzystać ze spe-cjalnej aplikacji na urządzeniamobilne, w której pojawią się infor-macje o ofercie. Co najważniejsze,postawimy na dynamiczną formęspotkań. W przerwach zaprosimynaszych agentów na zajęcia z jogi,zumby i crossfitu – wymienia EfeTürkel. – To dlatego trzeba pojawićsię w stroju sportowym – wyjaśniadyrektor ds. transformacji. W cza-sie prezentacji serwowane będą tyl-ko zdrowe posiłki.

– W tym roku nie ma co liczyć nahamburgery i frytki, będzie aktywniei zdrowo – zachęca do przyjścia EfeTürkel. Neckermann, który w przy-szłym roku będzie obchodził 20-lecieobecności w Polsce, zapowiada teżwprowadzenie 20 korzyści dla klien-tów. Szczegóły tego projektu agencipoznają już wkrótce.

Nev Dama wchodzina polski rynekCzeska firma specjalizuje sięw turystyce narciarskiej.Bartek Borys

Nev Dama, od dwóch lat na-leżąca do grupy Fischer, tomarka zajmująca się głów-

nie sprzedażą zimowych pakietówwyjazdowych. Dotychczas działałana rynkach czeskim i słowackim, aod sierpnia oferuje swój produktrównież polskim klientom. Motywa-cją dla tego kroku był fakt, że wśródbiur oferujących Polakom wyjazdynarciarskie panuje duże rozdrobnie-nie, a Nev Dama znalazła niszę, któ-rą planuje wypełnić.

Rozpoczęta w sierpniu sprzedażpakietów obejmuje Włochy, Francjęi Austrię oraz dodatkowo równieżSłowenię. W ofercie jest kilka ele-mentów, które w zamierzeniach fir-my mają zachęcić polskich klientówdo skorzystania z jej usług. Pierw-szym z nich jest skipass w cenie wy-jazdu, dostępny we Włoszech i weFrancji przez cały sezon. Drugim –niska cena. Ma być ona możliwa,według zapowiedzi dyrektorasprzedaży Adama Dudzińskiego,bez negatywnego wpływu na ja-kość, przede wszystkim z dwóchpowodów: dużej liczby umów zwłaścicielami obiektów hotelowychi apartamentów w przypadkuWłoch czy Francji oraz wyborumniej popularnych lecz ciągle

atrakcyjnych lokalizacji w Austrii.W tym kraju postawiono na regionytakie jak Karyntia czy Gryzonia. Wkwestii zniżek postawiono na rodzi-ny z dziećmi. W hotelach rodzin-nych dwójka dzieci, których rodzicezapłacą za swój pobyt, zostanie za-kwaterowana za darmo. Dochodzido tego gwarancja śniegu, któraumożliwia zmianę miejsca pobytulub bezpłatne jego anulowanie, jeślina trzy dni przed wyjazdem niedziała przynajmniej połowa trasnarciarskich w danym ośrodku.

W Polsce Nev Dama prowadzicall center oraz obsługę agencyjnąw języku polskim. Zatrudnia pięćosób, a w planach ma pracę dlaprzynajmniej dwóch kolejnych.Serwis na miejscu wypoczynku za-pewniają czescy rezydenci, bezpro-blemowi w komunikacji jeśli chodzio polskich turystów, jak zapewniabiuro. Firma skupia się póki co nazimowej turystyce narciarskiej zwłasnym dojazdem, choć w oferciema również wyjazdy letnie do Chor-wacji, Włoch i Austrii oraz w przy-padku wyjazdów zimowych testowewyjazdy autokarowe z kilku miastna południu kraju. Celem firmy jest,jak zapewnia Adam Dudziński, za-liczyć udany debiut i w ciągu trzechlat stać się potentatem na rynkupolskim.

Efe Türkel: Nowością jest nietypowa formu-ła szkoleń. Na prezentację nie wpuszczę ni-kogo pod krawatem. Co najważniejsze,postawimy na dynamiczną formę spotkań.

REGIONY WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

10

MAŁOPOLSKA

Kraków pozasezonem

Na przełom września i październi-ka zaplanowano otwarcie CentrumTradycji i Turystyki w Kościelisku.Centrum ma pełnić funkcje obiektukonferencyjnego, wystawiennicze-go, punktu informacji turystyczneji pomieszczeń rekreacyjno-sporto-wych. Powstanie Centrum to efektwspółfinansowanego z funduszyunijnych projektu „Centra tradycji iturystyki Miasta Tvrdošin i GminyKościelisko". W ramach projektuzmodernizowano też znajdującysię w Tvrdošinie na Słowacji obiekthotelowy (na 60 osób) i konferen-cyjny (na 90 osób). MO

Kościelisko znowym Centrum

Zarząd PKP podjął decyzję owprowadzeniu nowego technicz-nego systemu oznaczeń dworców.Przewiduje on sześć kategorii, uza-leżnionych od rodzaju połączeń,liczby korzystających z nich tury-stów i oferowanych na nim usług.16 największych dworców obsłu-gujących połączenia międzynaro-dowe zostało oznaczonychkategorią premium. Pozostałe todworce wojewódzkie, aglomera-cyjne (obsługujące ruch lokalny wdużych miastach), lokalne i tury-styczne. SMA

Nowe kategoriedworców

W krakowskim magistracie odbyłosię posiedzenie Zespołu ds. OfertyPosezonowej Miasta Krakowa. Ce-lem spotkania była realizacja stra-tegii Krakowa dotyczące całoro-cznej oferty dla turystów. Jednym zzałożeń ma być oświetlenie ulic wokresie świąt Bożego Narodzenia,postawiono również na większąpromocję konkursu i szopek bożo-narodzeniowych. Spotkanie zgro-madziło ponad 20 osób – przedsta-wicieli urzędu i jednostek miastaKrakowa, przedstawicieli samorzą-dów branżowych, jak również naj-większych krakowskich hoteli. MS

OpolskienagradzanajlepszeproduktZa podstawę sukcesu uczestnicy Kongresu Turystycznego w Krasiejowie uznaliBartek Borys

Wczasie konferencjizorganizowanejprzez OpolskąROT, POT orazPark Nauki i Roz-

rywki w Krasiejowie odbyło sięszkolenie „Wiedza, produkt, współ-praca kluczem do sukcesu w tury-styce”. Towarzyszył mu wybórnajlepszych produktów turystycz-nych opolskiego, które nagrodzonoCertyfikatami OROT. Był to regio-nalny etap konkursu krajowego naCertyfikat POT. Miejsce konferencjinie było przypadkowe, gdyż to wła-śnie krasiejowski JuraPark zostałwyróżniony przez POT Złotym Cer-tyfikatem w roku 2014.

Źródła sukcesu KrasiejowaModel łączący rozrywkę z działal-

nością naukową sprawdził się wKrasiejowie bardzo dobrze, podob-nie jak wcześniej w innych polskichJuraParkach w Bałtowie i w SolcuKujawskim. – Możliwość otrzyma-nia pełnej wiedzy na temat ewolucjiżycia na ziemi podana w atrakcyjnejformie to nasz atut – twierdzi Hali-na Kisiel, wiceprezes stowarzysze-nia Delta, właściciela Parku Nauki iRozrywki w Krasiejowie. – Wyróż-niamy się też tym, że jesteśmy praw-dziwym ośrodkiem naukowym,prowadzimy badania, wykopaliska,publikujemy – mówi Andrzej Bocza-rowski. O niesłabnącej popularnościwśród turystów mówią liczby. Tylkow 2013 r. Krasiejów odwiedziło 210tys. turystów. Delta otworzyła rów-nież pierwszy polski obiekt tury-styczny w USA. – Jest to słynny parkMOAB w stanie Utah, na szlaku łu-ków skalnych na terenie ziemi In-dian, który jest wylęgarnią „dino-manii”. To właśnie tam odkryto di-nozaury – podkreśla Boczarowski.

Sposób na dobry produktUczestnicy kongresu uznali, że

podstawą tworzenia produktów tu-rystycznych, które mogą odnieśćsukces, jest dobra współpraca samo-

rządów z biznesem. – Tam, gdziegminy, powiaty czy województwawspółpracują z przedsiębiorcamiturystycznymi, gdzie są uzgadnianewspólne przedsięwzięcia dotyczącepromocji, plany wydatków na kolej-ne lata – tam dzieje się dobrze, tamsię turystyka rozwija. – mówi PiotrMielec, dyrektor OROT. Podkreślajednak, że to nie samorząd ma kre-ować produkt. Jego rola jest raczejwspierająca. Dobrym przykłademjest Kluczbork, siedziba firmy oferu-jącej usługi kajakowe i przewodnic-kie „Opolska Przygoda”, wyró-żniona Certyfikatem OROT. Jest toprzedsiębiorstwo prywatne, działa

jednak na terenach samorządo-wych. Czy łatwo przekonać gminędo współpracy? – W przypadkuspływów po rzece Stobrawa mamduże wsparcie ze strony LokalnejGrupy Działania „Dolina Stobra-wy”. Na ile mogą, na tyle mi poma-gają. W ramach projektu, zostałyzakupione kajaki. Myślę, że jest tokwestia dogadania się – mówiKrzysztof Adamski, współwłaściciel„Opolskiej Przygody”.

Dywersyfikacja ofertySzeroka oferta jest receptą na

sukces w przypadku Parku MiniaturSakralnych w Olszowej, równieżlaureata z Krasiejowa. – Jesteśmynowym produktem, dlatego samanominacja była dla mnie zaskocze-niem. Niemniej jednak w mijającymsezonie odwiedziło nas aż 40 tys.

osób – mówi Joanna Bachen z Par-ku. Główną atrakcją jest tam ogródi kilkanaście miniatur sakralnychprzedstawiających bazyliki i katedryz całego świata. Poza tym znajdująsię tam jeszcze bajkowy sad czy stu-metrowy park linowy. Olszowa marównież ofertę gastronomiczną i re-staurację z dużą salą bankietową,nadającą się na imprezy, m.in. we-sela. Podobnie jest w przypadkuzamku w Mosznej. Pozamożliwością zwiedzania parku izamku, organizowane są tam licznespotkania i imprezy tematyczne.Jest to również obiekt, który ceniąsobie młode pary, jeśli chodzi o se-sje zdjęciowe. – Zamek nie leży przyjakimś większym mieście, wobec te-go zmuszeni byliśmy zaproponowaćcoś atrakcyjnego, aby ściągnąć tury-stów – mówi prezes zamku Tomasz

Andrzej Boczarowski: Wyróżniamy się tym,że jesteśmy prawdziwym ośrodkiem nauko-wym, prowadzimy badania, wykopaliska,publikujemy.

Bydgoski szlakTeH20 uznanyza najlepszySzlak Wody, Przemysłu i RzemiosłaTeH2O w Bydgoszczy otrzymałpierwszą nagrodę w konkursie„Destination of Sustainable Cultu-ral Tourism 2015” organizowanymprzez European Culture TourismNetwork (Europejska Sieć Turysty-ki Kulturowej). W tym roku tema-tem przewodnim konkursu byłodziedzictwo przemysłowe. Listazwycięzców ogłoszona została pod-czas konferencji Industrial Herita-ge: Prospects for SustainableTourism Development in Europe”,która odbyła się w dn. 18 – 19września w Rydze. Konkurencjabyła silna – bydgoski szlak zostałoceniony wyżej niż inne polskieobiekty, m.in. Kopalnia Guido (Za-brze) czy Stara Kopalnia – Cen-trum Nauki i Sztuki (Wałbrzych).Drugą nagrodę w konkursie zdobyłMłyn i Magazyn Karobu w Limas-sol (Cypr), a trzecią Fabryka Amu-nicji w Daugavpils (Łotwa). MS

Jesienią ruszyMazowiecki SzlakTradycjiSzlak ma przyczynić się do stwo-rzenia na Mazowszu nowej propo-zycji turystycznej dla osób zainte-resowanych etnografią. Za pomocąstrony internetowej powstaną czte-ry trasy dotyczące rękodzieła, wiej-skiej architektury, kulinariów imuzyki. Początkowo na mapieznajdzie się ok. 200 punktów zwią-zanych z kulturą ludową Mazow-sza, z których będzie możnakomponować dowolne trasy. – Jestto projekt skierowany z jednej stro-ny do osób, które są zainteresowa-ne poznawaniem kultury ludowejMazowsza, a z drugiej dla tych,którzy chcą ją prezentować. Nowopowstający portal ma to zadanieułatwić – mówi Paweł Cukrowski,dyrektor Departamentu Kultury,Promocji i Turystyki UM. Stronabędzie dostępna też na urządzeniamobilne. Całkowity koszt projektuwyniósł 580 tys. zł, z czego 482 tys.stanowi dofinansowanie z UE. MS

Twierdza Boyen będzieproduktemturystycznymWładze Giżycka chcą w większymniż dotąd stopniu wykorzystaćpotencjał największej atrakcjimiasta – twierdzy Boyen. Na ra-zie na terenie obiektu działa mu-zeum, jest amfiteatr, w ciągusezonu odbywa się kilka imprezhistorycznych, w tym rekonstruk-cji oraz koncerty. Położony na te-renie twierdzy hostel możeprzyjąć ponad 70 gości. Wedługwładz sama twierdza mogłabybyć lepiej zagospodarowana, np.na potrzeby hotelu czy sal konfe-rencyjnych. W tym celu miejscywłodarze nawiązali współpracę zdwoma konsorcjami, które majązadbać o to, by obiekt przyciągałjeszcze więcej turystów. Na razienie wiadomo jeszcze jakiego ro-dzaju inwestycje zostaną poczy-nione, prawdopodobne jestnatomiast, że modernizującobiekt, konsorcja sięgną po środ-ki unijne. MO

TARGI

GLOBalnie w nowym miejscu. Lokalizacjama zwiększyć potencjał targówNajbliższa edycja targów GLOBalnie 2016 odbędzie się w Międzynarodo-wym Centrum Konferencyjnym w Katowicach, a nie jak dotychczas wCentrum Targowym Fair Expo. – Nowa lokalizacja to odpowiedź na zapo-trzebowanie naszych klientów. Do dyspozycji mamy halę wystawiennicząo powierzchni dwukrotnie większej niż dotychczas. Dlatego znajdzie siętam miejsce dla wszystkich – mówi Piotr Kubica, prezes zarządu targów.Większa powierzchnia pozwala na poszerzenie prezentowanej oferty o ta-kie działy, jak sprzęt sportowy i turystyczny, agroturystykę, turystykę histo-ryczną, turystykę ekstremalną czy wydawnictwa turystyczne.Międzynarodowe Centrum Kongresowe to obiekt połączony z katowickimSpodkiem. Łącznie oferuje prawie 35 tys. mkw. powierzchni kongresowej.

To miejsce zbudowane z my-ślą o organizacji kongresów,konferencji, koncertów ioczywiście targów. Większahala to zdecydowanie więk-sze możliwości – podkreślajązgodnie organizatorzy. – Lo-kalizacja w centrum Kato-wic, z obszernymiparkingami, wpłynie niewąt-pliwie na zwiększenie liczbyzwiedzających – mówi PiotrKubica. MS

Targi w Międzynarodowym Centrum Konferencyj-nym to odpowiedź na zapotrzebowanie klientów.

fot.

com

mon

s.w

ikim

edia

.org

,Mac

Qtos

h,CC

BY-S

A4.

0

DESTYNACJE 11WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

ty turystycznewspółpracę biznesu z samorządem.

Ganczarek. W tak dużym obiekcie,który turyści mogą odwiedzać przezcały rok, różnorodność ofertyskierowanej tak dla dzieci, jak i biz-nesu, amatorów kultury i turystówjednodniowych jest niezbędna.

Czego w opolskim brakuje?Opolskie ma pewne problemy,

które w pewien sposób ograniczająjego ofertę turystyczną. – Na pew-no nie mamy zbyt wielu tańszychobiektów o dobrym standardzie, ta-kich jak hostele. Opole i Nysa sąmiastami, w których znalazłoby sięmiejsce na takie obiekty – mówiPiotr Mielec. Dochodzi do tego tu-rystyka biznesowa. – Nie mamy teżdużych obiektów kongresowych ikonferencyjnych. Mamy wiele za-pytań z firm organizujących takieimprezy na 300–500 osób. To jest

na pewno nisza do zagospodarowa-nia – dodaje dyrektor OROT. Zda-niem Mielca, turystyka będziejednym z kół zamachowych pol-skiej gospodarki, dlatego też wartow nią zainwestować. Odpowiedniawspółpraca biznesu z samorządemoraz promocja dobrych przykła-dów na to, że przynosi ona efekty,jest na pewno szansą na zwiększe-nie potencjału turystycznego woje-wództwa opolskiego. – Mimo tego,że nie jesteśmy regionem dużym,turystycznym, mamy się czym po-chwalić – dodaje Mielec podkreśla-jąc, że w przyszłość turystyki naOpolszczyźnie można patrzeć zoptymizmem.

17–18 września 2015, II Kongres Turystycz-ny Wiedza, produkt i współpraca kluczemdo sukcesu, JuraPark w Krasiejowie

Park Nauki i Rozrywki w Krasiejo-wie powstał w 2010 r. z inicjatywyStowarzyszenia Delta jako efekt pro-wadzonych od 1993 r. wykopalisk ar-cheologicznych. Przełomowymmomentem było odnalezienie szcząt-ków dinozauromorfa Silesaurus opo-lensis. Jest jednym z trzechJuraParków w Polsce. Pozostałe znaj-dują się w Bałtowie i w Solcu Kujaw-skim. Na miejscu prowadzona jestzarówno działalność naukowa, jak i tanastawiona na rozrywkę. Do najwięk-szych atrakcji zaliczyć można TunelCzasu, gdzie na pokładzie KapsułyCzasu można przemierzyć 300-metro-wy tunel aby przekonać się, jak przezmiliardy lat zmieniał się Wszechświat.Poza tym warte uwagi są: ścieżkaedukacyjna, pawilon paleontologicz-ny, park rozrywki, prehistoryczne oce-anarium oraz Kino Emocji Cinema 5D.W Krasiejowie organizowane są za-równo warsztaty paleontologiczne,jak i lekcje muzealne. Na terenie Jura-Parku prowadzone są również bada-nia archeologiczne.

NAJLEPSZYW OPOLSKIM

Znamy wynikieuropejskiego etapuWorld Travel AwardsCeremonia rozdania europejskichnagród odbyła się 5 września wForte Village Resort na Sardynii. W22. edycji konkursu World TravelAward, w którym o zwycięstwiedecydują głosy agentów turystycz-nych, nagrody zdobyli TUI Groupjako najlepszy touroperator, Carl-son Wagonlit Travel – najlepszyagent, a zwycięzcą w kategorii po-średnika online został Bo-oking.com. Za najlepsząeuropejską linię lotniczą już po razkolejny uznano Lufthansę. Najcie-kawszym miejscem dla turystówokazał się natomiast Sankt Peters-burg. Nagrodzono także gospoda-rza uroczystości, czyli Forte VillageResort, m.in. w kategorii na najlep-szy ośrodek turystyczny we Wło-szech i w Europie. Gala, na którejogłoszone zostaną wyniki z całegoświata, odbędzie się 12 grudnia wMazagan Beach & Golf Resort wAl-Dżadidzie w Maroku. MS

Turystyka Czarnogóryrozwija się najszybciejw EuropieŚwiatowa Rada Podróży i Turystykiwe współpracy z Oxford Econo-mics przeprowadziła badania ryn-ku, z których wynika, że wzrostwskaźnika PKB Czarnogóry wy-niósł 8,1 proc., co czyni ją najszyb-ciej rozwijającym się europejskimkierunkiem turystycznym. W po-równaniu z lipcem 2014 liczba tu-rystów w tym roku zwiększyła się o28,8 proc. Największy odsetek od-wiedzających, bo aż 39,8 proc. sta-nowili Rosjanie, 20,8 proc.turystów pochodziło z Serbii, pol-scy turyści to zaś 2,5 proc. grupy.Wzrost zainteresowania Czarnogó-rą jest spowodowany rozwojemhotelarstwa oraz promocją medial-ną Porto Montenegro, w którymodbywa się coraz więcej imprez że-glarskich. Ostatni sezon okazał sięwyjątkowo udany, każde z 250miejsc było zajęte przez łódź. Pla-nuje się stworzenie kolejnych 173miejsc do cumowania. ZC

Bartek Borys

Interaktywne gogle narciar-skie, najwyżej położony targżywności w Alpach oraz pro-

mocje cenowe – to tylko najważ-niejsze nowości zaprezentowane wWarszawie przez przedstawicieliaustriackiego regionu Ski amadé.Prezentację poprowadzili dyrektorzarządzający regionu dr ChristophEisinger oraz dyrektor Biura Infor-macji Turystycznej Doliny GasteinFranz Neturner. Ski amadé jestnajwiększym związkiem narciar-skim w Austrii, w skład któregowchodzi pięć alpejskich regionów:Salzburg Sportwelt, Schladming--Dachstein, Gastein, Hochkönigoraz Grossarltal. Na ich terenieznajduje się 760 km tras narciar-skich i 270 wyciągów.

Jako największą innowację za-prezentowano interaktywne gogleSmart Ski Googles, których celemjest poprawienie komfortu narcia-rzy. Ich wyświetlacz informuje tako pogodzie i warunkach na stoku,jak i o atrakcjach turystycznychokolicy. Pojawiają się na nimrównież bardziej szczegółowe da-ne: regulaminy tras, informacjao prędkości i liczbie spalonychkalorii oraz widok z kamer poka-zujących okolicę na różnych wy-sokościach. Wypożyczenie modelumożliwe będzie w 25 punktach naterenie regionu i kosztować ma 19

euro. Zakup natomiast wiązać siębędzie z wydatkiem rzędu od 500do 700 euro.

Sam dr Eisinger podkreślił, żeSki amadé na goglach nie chce za-rabiać. – Podobnie jak hotspoty czyaplikacja na smartfon gogle mająstanowić dodatkową korzyść dlanaszych klientów – powiedział.

Na nowy sezon przygotowanoteż kilka ofert specjalnych. Do naj-ciekawszych zaliczyć można „Pa-kiet 4=3”, w ramach któregoczterodniowy pobyt będzie dostęp-ny w cenie pobytu trzydniowego, atakże promocję „Sixty Plus”, dziękiktórej osoby powyżej 60. roku ży-cia płacące za siedmiodniowy po-byt otrzymają darmowy y karnetnarciarski. Warta uwagi jest rów-nież Wielkanocna Promocja Ro-dzinna, dzięki której od 12 marca

2016 r. aż do końca sezonu dziecido 15. roku życia otrzymają pobytgratis, jeśli jeden rodzic wykupikarnet narciarski. Na inwestycje wnajbliższym sezonie przeznaczono44 mln euro, głównie na poszerze-nie tras zjazdowych oraz urządze-nia do naśnieżania. – To sąinwestycje, które mają podnieśćkomfort przeżyć narciarskich – po-wiedział na zakończenie spotkaniadr Eisinger. Sezon zimowy w Skiamadé zaczyna się na przełomie li-stopada i grudnia, potrwa nato-miast do końca kwietnia 2016roku. Ceny sześciodniowych kar-netów to 241 euro dla dorosłych,181 euro dla młodzieży oraz120,50 euro dla dzieci.

16.09.2015, konferencja NarodowegoBiura ds. Promocji Austrii, Warszawa

Miniony sezon był pomyśl-ny dla ojczyzny Dantego –według szacunków za-

wartych w raporcie IEA „TurismoItalia 2015” był to najlepszy okresod początku 2008 r., kiedy zacząłsię światowy kryzys. Między czerw-cem a wrześniem Włochy odwie-dziło o 2,5 proc. zagranicznychturystów więcej niż rok temu. Rów-nież sami mieszkańcy PółwyspuApenińskiego chętniej wybierali sięna wakacje – liczba włoskich tury-stów wzrosła o 8,6 proc. Rozwójruchu turystycznego pociągnął zasobą także wzrost obrotów sektoraturystycznego, które wyniosły 18mld euro, o 7 proc. więcej niż roktemu. Wśród turystów szczególniepopularne były południowe regio-ny: Sycylia, którą odwiedziło o 15proc. więcej osób niż rok temu,Sardynia, Puglia i Calabria o 10proc., i Kampania ze wzrostem o 4proc. Powodów do narzekania niemają także regiony północne: Pie-mont odwiedziło 25 proc. turystówwięcej niż w 2013 r., a Lombardię zMediolanem o 13 proc. więcej niżrok temu. Ten ostatni wynik to za-sługa przede wszystkim wystawyEXPO, którą we wrześniu odwie-dził 16-milionowy gość. Zadowole-nie z dynamicznego rozwoju ruchuturystycznego wyraził minister kul-

tury i turystyki Dario Franceschini.– Wzrost jest pewien. Rozwija sięturystyka międzynarodowa, lecztakże, mimo kryzysu, ponowniewzrasta poziom turystyki we-wnętrznej oraz turystyki kultural-nej w miastach znanych ze sztuki –podkreślił. I chociaż Włochy w ran-kingu turystycznym Word Econo-mic Forum znalazły się na ósmymmiejscu pod względem konkuren-cyjności w turystyce, za Hiszpanią,Francją, Wielką Brytanią i Niemca-mi, Franceschini twierdzi, że niejest to problem. – Włochy są naj-bardziej poszukiwaną destynacją,mamy więc znaczne możliwościwzrostu, musimy dobrze z nichskorzystać – zaznacza.

Dane dotyczące liczby turystówi wydawanych przez nich pieniędzywyglądają optymistycznie, jednakspecjaliści zwracają uwagę, że wła-śnie z dobrym wykorzystaniemmożliwości turystycznych jest weWłoszech problem. Pokazują to da-ne statystyczne z ostatnich lat: w2014 r. do Hiszpanii przybyło o 7proc. więcej zagranicznych tury-stów niż w 2013, do Niemiec 4,6proc, do Polski 4,3 proc., a doWłoch tylko 1,2 proc. turystów wię-cej niż w roku poprzednim. Tego-roczne dobre wyniki Italii to raczejkwestia przypadku, a nie przemy-

ślanego planu rozwoju. Zwiększe-nie ruchu turystycznego to zasługaprzede wszystkim kryzysów w Tur-cji i Tunezji, a także długiego i gorą-cego lata. – Nie możemy się łudzićani spoczywać na laurach. Włochypotrzebują znacznych inwestycji wsektorze turystycznym oraz solid-nego planu restrukturyzacji i pro-mocji – podkreślił prezydentFederacji Stowarzyszeń WłoskichHotelów i Turystyki Federalberghi,Bernabò Bocca na prezentacji wy-ników tegorocznego sondażu doty-czącego turystyki Włochów. TakżeGiorgio Palmucci, prezydent sto-warzyszenia hotelarzy z Confindu-stria, uważa, że konieczna jestcentralizacja planu promocji kraju.– Trzeba zacząć od rewizji katastro-falnego systemu zarządzania tury-styką: mamy 20 różnych sposobówpromocji, tyle samo ile regionów,które wydają 900 mln euro bez żad-nego określonego kierunku – za-znacza. Co prawda, w tym rokuwyjątkową szansą jest EXPO orazrozpoczynający się w listopadzieRok Jubileuszowy, jednak i te wy-darzenia są ograniczone czasowo inie muszą przekładać się na trwałyrozwój włoskiej turystyki. Chociażwięc turystyka w tym roku zyskała,to w porównaniu z innymi krajamima dużo do nadrobienia. SMA

Mimo pomyślnego sezonu, turystykawe Włoszech rozwija się za wolnoWłosi skarżą się na brak spójnego planu rozwoju turystyki.

Christoph Eisinger i Franz Neturner zachwalali uroki alpejskiego regionu Ski amadé.

AUSTRIA

Interaktywne gogle i promocje cenowe– Ski amadé z ofertą dla narciarzyAustriacki region zaprezentował nowości na sezon zimowy 2015/2016.

RÓŻA REGIONÓW WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

12

Róża Regionów – dominuje klasykaBartek Borys

Celem organizowanegoprzez redakcję „WT”konkursu jest wyłonienienajlepszych materiałówpromujących gminy,

miasta i regiony. W tym roku odbyłsię on już po raz piąty. W skład oce-niającej nadesłane publikacje kapi-tuły weszło ośmiu ekspertów, którzywybrali zwycięzców w czterech ka-tegoriach: foldery, serie wydawnicze,projekty specjalne oraz aplikacje.

Tegoroczni zwycięzcyZdaniem ekspertów w kategorii

folderów zwyciężyła publikacja „Ro-werem przez Lubelskie” wydanaprzez Urząd Marszałkowski Woje-wództwa Lubelskiego. Na miejscudrugim znalazł się „MiniprzewodnikGmina Rewal” tamtejszej gminy,a na trzecim „Opolskie kwitnące dladzieci” UM Województwa Opolskie-go. W kategorii serie wydawniczemiejsce pierwsze zajęły wydawnic-twa UM Województwa Małopol--skiego: „Czeska Małopolska”, „Sło-wacka Małopolska”, „Węgierska Ma-

łopolska” oraz „Włoska Małopol-ska”. Na miejscu drugim znalazł sięzbiór niewielkich wydawnictwPodlaskiego ROT-u, a na trzecim„Encyklopedia Świdnicy” wydananakładem Gminy Miasta Świdnica.

Natomiast jeśli chodzi o projektyspecjalne, to za najlepsze wydaw-nictwo uznano „Wrocław dla dzieci”Urzędu Miasta Wrocław. Na miej-scu drugim znalazła się gra „Ma-giczny szlak ducha gór“ wydanaprzez Urząd Miasta w SzklarskiejPorębie, a miejsce trzecie zajął„Przewodnik do kontemplacji” Mu-zeum Diecezjalnego Sztuki Kościel-nej. W przypadku aplikacjizwyciężyły „Szlak Kulinarny ŚląskieSmaki” wydana przez Śląską Orga-nizację Turystyczną. Drugie miejscezajęła aplikacja Muzeum Wsi Kie-leckiej, natomiast miejsce trzecie„Visit Szczecin – oficjalny mobilnyprzewodnik po Szczecinie” wydanyprzez Urząd Miasta w Szczecinie.

Dyskusje ekspertów pełne emocjiMiędzy członkami konkursowej

kapituły dochodziło do wielu dysku-sji, a opinie na temat poszczegól-nych wydawnictw były częstoskrajnie różne. Wywodzący się zróżnych środowisk eksperci zwraca-li uwagę na różne aspekty poszcze-gólnych publikacji według swoichosobistych preferencji. Zwrócili jed-nak uwagę na kilka tendencji, którebyły charakterystyczne dla tegorocz-nych publikacji.

Część z nich wyróżniała się zde-cydowanie na plus, a część na mi-nus. Spory w ocenie wywołałygrube, a czasami dodatkowo wielo-tomowe publikacje, których najlep-szym przykładem były wyda-wnictwa promujące Piotrków Try-bunalski. Doktor Włodzimierz Ba-nasik ocenił je pozytywnie

argumentując to tym, że mogą oneprzyczynić się do powstania w przy-szłości produktu turystycznego, np.szlaku „Filmowy Piotrków”, którymógłby być efektem wydania książ-ki „Piotrków filmowy”. Większośćekspertów uznała jednak, że tego ty-pu wydawnictwa nie nadają się dopromowania regionów pod wzglę-dem turystycznym ze względu naswoją niepraktyczność, która wyni-kała zazwyczaj z dużych rozmiarówi faktu, że były one zbyt ciężkie byzabrać je ze sobą w podróż.

Z jakością różnie bywaCzęść publikacji doczekała się

wielu pochwał ze względu na dobrąjakość wykonania. Aleksandra Jod-ko i Zbigniew Frączyk pochwalilioprawę graficzną oraz fotograficznąwielu z nich. Frączyk zwrócił rów-nież uwagę na to, że w przeciwień-stwie do lat ubiegłych wielepublikacji zawierało przygotowane

specjalnie dla nich zdjęcia. Z koleiAlicja Dąbrowska podkreśliła uży-teczność niektórych wydawnictw,takich jak późniejszy zwycięzca wkategorii foldery, czyli „Roweremprzez Lubelskie”. To właśnie nie-wielka, ale estetyczna forma tej pu-blikacji została przez nią określonamianem „ideału podróżnika”. Nadrugim biegunie znalazły się gry. Oile chodzi o sam pomysł zostały oneodebrane pozytywnie, zwłaszczaprzez doktorów Banasika i Kajzera.Ten drugi zwrócił jednak uwagę nabeznadziejną jakość ich wykonania ioprawy graficznej, która w dzisiej-szych czasach powinna stać na owiele wyższym poziomie.

Miszmasz w publikacjach specjalnychTrudności w ocenie wystąpiły w

przypadku publikacji specjalnych,które nie miały żadnego wspólnegomianownika. W tej kategorii pojawi-ło się niemal wszystko, począwszy

od wspomnianych już wcześniejgier, przez rysunkowe wydawnictwadla dzieci, po publikacje trójwymia-rowe, którymi pochwaliło się woje-wództwo świętokrzyskie. ZdaniemZbigniewa Frączyka był to swegorodzaju miszmasz, z drugiej stronyczęści kapituły taka różnorodnośćsię podobała. Elżbieta Wąsowicz--Zaborek bardzo dobrze oceniła pu-blikację „Wrocław dla dzieci”, wprzypadku której zwróciła uwagę nabardzo przystępną formę zaprezen-towania informacji o tym mieścieskierowanych do najmłodszych czy-telników. W tegorocznym konkursieumocniły się pewne występujące jużod pewnego czasu trendy, takie jakduża liczba folderów i publikacji dladzieci i rodziców, co przez ElżbietęWąsowicz-Zaborek zostało odebra-ne bardzo pozytywnie. Na plus oce-niono też zmianę charakterufolderów w wydawnictwa bardziejprzewodnikowe.

Brak innowacjiKapituła jako całość zwróciła

uwagę na fakt, iż po raz kolejny wkonkursowych materiałach brako-wało nowości i innowacji, zwłasz-cza tych stojących na wysokimpoziomie. Uznano, że publikacje by-ły, jak co roku, wtłoczone w bardzopodobne ramy i trudno było o znale-zienie jakiegoś wyróżniającego jeelementu. A jeśli już coś takiego siępojawiało, jak w przypadku gier czymateriałów 3D, to często jakość ichwykonania była nie do przyjęcia.

Tegoroczna edycja Róży Regio-nów nie przyniosła przełomu anispektakularnych nowości. Pokazałajednak, że dla wielu publikacji,przede wszystkim tych nagrodzo-nych, znalazły się wspólne elementy– dobra jakość wykonania, praktycz-ność i użyteczność.

„Rowerem przez Lubelskie” – UrządMarszałkowski Województwa Lubelskiego

„Miniprzewodnik Gmina Rewal” – Gmina Rewal

Sieć rowerowa w naszym regionie jestod lat rozwijana, promowana i popra-wiana, a ta publikacja jest tego efektem.Przygotowaliśmy ją wspólnie z wyda-wnictwem kartograficznym Kartpol.Emilia Beata Górka,rzecznik prasowaUM Województwa Lubelskiego

Wydaliśmy już w przeszłości dużyprzewodnik po naszej gminie.Uznaliśmy jednak, że przyda się je-go mniejsza wersja dla osób, którechcą w czasie zwiedzania mieć gozawsze przy sobie. Stąd wersja kie-szonkowa. Daria Dewor, UrządGminy Rewal

FFOOLLDDEERRYY

Nagrodzone foldery, serie, projekty specjalne i aplikacje PPRROOJJEEKKTTYY SSPPEECCJJAALLNNEESSEERRIIEE WWYYDDAAWWNNIICCZZEE

„Czeska Małopolska”, „Słowacka Małopolska”,„Węgierska Małopolska” oraz „WłoskaMałopolska” – Urząd MarszałkowskiWojewództwa Małopolskiego

Se ria cie ka wie pre zen tu je re -gion, uka zu jąc jego bo ga tą,wie lo wie ko wą róż no rod ność hi -sto rycz ną i kul tu ro wą. To maszUry no wicz, De par ta men t Tu -ry sty ki, Spor tu i Pro mo cji UMWoj. Ma ło pol skie go

„Wrocław dla dzieci” – Urząd Miasta Wrocław

Na szym ce lem by ło przy go to wa niepu bli ka cji, któ ra w lek kiej for mie bę -dzie prze ka zy wa ła dzie ciom wie dzęna te mat mia sta, je go atrak cji, za byt -ków. Ze szyt z wier szy ka mi i ład nągra fi ką cie szy się du żą po pu lar no -ścią. Mo ni ka Ma zur, UM Wro cław

Zbiór wydawnictw Podlaskiego ROT-u

Zbiór wy da li śmy w ce lu usys te ma ty -zo wa nia wie dzy na te mat na sze gowo je wódz twa. „Pod la skie – bo gac -two róż no rod no ści” to ha sło, któ repro mu je nasz re gion i któ re jed no cze -śnie by ło dla nas in spi ra cją. Jo an naSien kie wicz, Pod la ska Re gio nal naOr ga ni za cja Tu ry stycz na

„Magiczny Szlak Ducha Gór” – Urząd Miasta w Szklarskiej Porębie

Ma gicz ny Szlak Du cha Gór to gra te re -no wa po wsta ła z my ślą o ro dzi nach licz -nie od wie dza ją cych Szklar ską Po rę bę.Za ba wa pro wa dzi przez naj cie kaw szeatrak cje na sze go mia sta. Agniesz ka Ro ze nek, Re fe rat Pro mo cji Mia staSzklar ska Po rę ba

AAPPLLIIKKAACCJJEE MMOOBBIILLNNEE

„Szlak Kulinarny Śląskie Smaki” – ŚląskaOrganizacja Turystyczna

Priorytetem stworzenia aplikacji była użyteczność z punktuwidzenia turysty dzięki czemu każdy użytkownik możezapoznać się z obiektami i potrawami, które znalazły się w menu Szlaku. Agnieszka Sikorska, dyrektor ŚląskiejOrganizacji Turystycznej

Kapituła konkursu chwaliła coraz lepszą jakość, praktyczność oraz nowoczesne podejście.

„Opolskie kwitnące dla dzieci” – UrządMarszałkowski Województwa Opolskiego

Na sza pu bli ka cja skie ro wa na jest do dzie -ci w wie ku szkol nym. W for mie róż ne goro dza ju gier, re bu sów i ko lo ro wa nekchce my po ka zać im naj waż niej sze fak tydo ty czą ce wo je wódz twa opol skie go.Bar tosz Swo bo da, De par ta ment Kul tu -ry, Spor tu i Tu ry sty ki UM Wo je wódz -twa Opol skie go

„Encyklopedia Świdnicy” – Gmina MiastoŚwidnica

„En cy klo pe dia Świd ni cy” jest skie -ro wa na do wszyst kich za in te re so -wa nych Świd ni cą, jej hi sto rią,ar chi tek tu rą, oso ba mi zwią za ny mi z mia stem. Każ dy mo że na pi sać coście ka we go, no we go, nie od kry te goo Świd ni cy. Łu kasz Kaj ro wicz,Urząd Mia sta Świd ni cy

„Przewodnik do kontemplacji” – MuzeumDiecezjalne Sztuki Kościelnej w Sandomierzu

Im pul sem do po wsta nia tej pu bli ka cjiby ła wy sta wa „Zgo da san do mier ska”,któ ra po ka zy wa ła San do mierz ja ko mia -sto to le ran cji. Po ja wi ła się tam po staćMar ci na z Urzę do wa. Ur szu la Stę pień,Mu zeum Die ce zjal ne Sztu ki Ko ściel -nej w San do mie rzu

„Visit Olsztyn” – Urząd MiastaOlsztyna

Idealnie „wstrzeliliśmy się” w moment, gdy tradycyjneprzewodniki i mapy powoliodchodzą do lamusa.Krzysztof Otoliński, dyrektorBiura Promocji UM Olsztyna

Aplikacja MuzeumWsi Kieleckiej

Chcie li śmy za cho wać skan -sen, a jed no cze śnie umoż li wićje go peł ne zwie dza nie. Be ataRyń, kie row nik dzia łu pro -mo cji i mar ke tin gu Mu zeumWsi Kie lec kiej

Zdaniem kapituły wśród projektów, więcej niż przed rokiem, było wydawnictw dla dzieci.

KA PI TU ŁAW jej skład we szli: dr Wło dzi mierzBa na sik, rek tor Wyż szej Szko ły Tu ry -sty ki i Ję zy ków Ob cych, Alek san draJod ko z MTP, Zbi gniew Frą czyk, pre zesFo rum Re gio nal nych Or ga ni za cji Tu ry stycz nych, dr Ry szard Kaj zer, wy kła dow ca ASP w War sza wie, An drzej Szy mań ski, prze wod ni czą cyWar szaw skiej Izby Tu ry sty ki, Elż bie taWą so wicz -Za bo rek, wi ce pre zes POT, Ali cja Dą brow ska, dzien ni kar ka„Ga ze ty Wy bor czej” oraz Mi chał Szy dlik, PR ma na ger w Agen cji Re kla mo wej „CzArt”.

RÓŻA REGIONÓW 13WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

FF OO LL DD EE RR YYPP RR OO JJ EE KK TT YY SS PP EE CC JJ AA LL NN EE

AA PP LL II KK AA CC JJ EE SS EE RR II EE WW

YY DD AA WWNN II CC ZZ EE

Gmina Miasto Rawa,Mazowiecka, W to mi graj!

Regionalna OrganizacjaTurystyczna WojewództwaŁódzkiego, Łódzkie 2015.Przewodnik turystyczny

Urząd Miasta Kędzierzyn-Koźle,Kędzierzyn-Koźle CityWalkKędzierzyn-Koźle

City Walk

Lokalna Organizacja TurystycznaRoztocze, Magiczne Roztocze

Gmina Łęknica, Przewodnikgeologiczno-turystyczny „ŁukMużakowa po obu stronach

Nysy Łużyckiej”

Wydział Promocji, Sportu,Turystyki i Kultury UrzęduMiejskiego w Przemyślu,

Rowerem po ziemi przemyskiej

Powiat Jeleniogórski,Przewodnik turystyczny

Karkonosze

Gmina Rewal, PrzewodnikGmina Rewal

Podlaska ROT, Podlaskiebogactwo różnorodności.

Katalog produktówturystycznych

Wielkopolska OrganizacjaTurystyczna, Wielkopolska

– turystyka aktywna

Wielkopolska OrganizacjaTurystyczna, Wielkopolska –katalog atrakcji turystycznych

Starostwo Powiatowe wHajnówce, Informator

turystyczny. Region PuszczyBiałowieskiej

Starostwo Powiatowe wHajnówce. Szlaki rowerowe wregionie Puszczy Białowieskiej

Urząd MarszałkowskiWojewództwa Lubelskiego,

Lubelskie atrakcje turystyczne

Zachodniomazurska LokalnaOrganizacja Turystyczna,

Mazury Zachodnie

LOT Wrota KarpatWschodnich, Atrakcje polsko-

słowackiego pogranicza

Gminny Ośrodek Kultury, Sportu,Rekreacji, Turystyki i Zdrowia w

Malborku, Przewodnikturystyczny

Gmina Lipce Reymontowskie,Lipce Reymontowskie

ponadregionalnym produktemturystycznym

UM WojewództwaMazowieckiego, Z rodziną

przez Mazowsze

Gorczańska OrganizacjaTurystyczna, Małopolski

przewodnik dla dzieci na lato i zimę

Referat Kultury, Sportu iPromocji Urzędu Miasta

Piotrkowa Trybunalskiego,Biblioteka – Piotrków 800

ROT WojewództwaŁódzkiego, Manufaktura.

Guide

Mazowiecka RegionalnaOrganizacja Turystyczna,

Seria trzech szlaków

LOT w Spale, Wojenna SpałaCarska Spała, Prezydencka

Spała

Opolska ROT,Opolskie smaki

ROT WojewództwaŚwiętokrzyskiego,

Wschodni szlak Green Velo

UM WojewództwaLubelskiego, Lubelskie

smakuj życie

Gmina Miasto Radom,Okolice Radomia, cz. I, cz. II,

mapa

Gmina Miejska Łeba,Biuletyn informacyjny

UM WojewództwaKujawsko-Pomorskiego,

Okiem orła

Starostwo Powiatowe w Suwałkach, Koloryt Ziemi

Suwalskiej

Referat Kultury, Sportu i Promocji Urzędu MiastaPiotrkowa Trybunalskiego,

Piotrków filmowy

Gmina Miasta WejherowoWejherowo – szlakiem,

kaszubskich nut

Gmina Międzyzdroje,Na szlaku przygody

Muzeum Okręgowe wSuwałkach, Wielka Wojna.Suwalszczyzna i Zaniemenie

1914-1918

Warmińsko-MazurskaOrganizacja Turystyczna,

Przegląd turystyczny.Kocham Warmię i Mazury

Urząd Miasta Kędzierzyn--Koźle, City Walk. Miejskie

Trasy Turystyczne

Mazowiecka ROT,Moda na Mazowsze

Starostwo Powiatowe wWałczu, Powiat wałecki.

Dobry klimat

Gmina Biskupiec, Biuletyninformacyjny „Wieści

Gminne”

Opolska RegionalnaOrganizacja Turystyczna

Przewodnik kulinarny „OpolskiBifyj”

ROT WojewództwaŚwiętokrzyskiego,

Świętokrzyskie czaruje w 3D

Gmina Hrubieszów, GminaHrubieszów i okolice.

Krajobraz kulturowo-przyrodniczy

Gmina Hrubieszów,Gmina w pocztówce

Urząd Gminy w Tymbarku,Broszura informacyjna

Educare et Servire FundacjaAntoine, Słowiańska DolinaWisłoki – wędrując śladami

Przodków

Urząd Miasta Leszno,Leszczyńskie impresje

Gmina Bystra-Sidzina,Sidzina – 450 lat lokacji wsi.

Album jubileuszowy

Urząd Miasta GorzowaWielkopolskiego,Przystań w kadrze

Urząd Miejski w Wiśle,Z Wiślaczkiem przez Wisłę

Stowarzyszenie WspieraniaAktywności Lokalnej wLasowicach Wielkich,

Opiśnik, Przepiśnik

Urząd MarszałkowskiWojewództwa Podkarpackiego,

Szlak Frontu Wschodniego I WojnyŚwiatowej

Lipce Reymontowskie,Lipce Reymontowskie

ponadreginalnym produktemturystycznym

Urząd MarszałkowskiWojewództwa Łódzkiego

Łódzkie w obiektywiemieszkańców

Lokalna OrganizacjaTurystyczna Kraina Zalewu

Wiślanego, Bitwa na ZalewieWiślanym na tle kulturowego

krajobrazu XIV-XV wieku

Stowarzyszenie LokalnaGrupa Działania „Brama na

Bagna”

Urząd Miasta Opole Urząd Miasta Opole Lokalna Grupa DziałaniaPartnerstwo 5 Gmin

Urząd Gminy Dobrcz Urząd Miasta w Jaśle Jelenia Góra Urząd MarszałkowskiWojewództwa

Kujawsko-Pomorskiego

MazowieckaRegionalna Organizacja

Turystyczna

Wydział Promocji,Sportu, Turystyki i

Kultury UrzęduMiejskiego w

Przemyślu

UM Województwa Kujawsko--Pomorskiego,

Mapy parków krajobrazowychWojewództwa Kujawsko-

Pomorskiego

Urząd Miasta wSzczecinie

Szczecinecka LokalnaOrganizacjaTurystyczna

Referat PromocjiMiasta Szklarska

Poręba

Gmina Wadowice

Mu zeum Okrę go we w Su wał -kach, Prze wod nik Qu esto wy. Su -

wał ki la ta dwu dzie ste, la tatrzy dzie ste, Prze wod nik Qu esto -wy. Mój dzia dek był pe owia kiem

LOT Wielki GościniecLitewski, Wielki Gościniec

Litewski (przewodnikkulinarny, historia, mapa,

dwie ulotki)

Urząd MarszałkowskiWojewództwa Opolskiego,

Opolskie Kwitnące

dr Wło dzi mierz Ba na sik, rek tor WSTiJONie któ re pu bli ka cje po do ba łymi się szcze gól nie, m.in. wie lo -to mo we wy daw nic two o Pio-tr ko wie Try bu nal skim, a tak żegry, któ re wy ma ga ją za an ga żo -wa nia tu ry sty i spra wia ją za ra -zem, że zdo by wa on wie dzę wspo sób bar dziej in te re su ją cyniż z prze wod ni ka.

An drzej Szy mań ski, prze wod ni czą cy WITMo je ogól ne wra że nia są bar -dzo po zy tyw ne. Na plus oce -niam ca ły kon kurs, któ ry jestmo im zda niem bar dzo po trzeb -ny. Na mi nus – wy daw nic twaksiąż ko we. Bra ku je mi też tu tajwięk szej licz by pro duk tów tu -ry stycz nych, wy daw nictw pre -zen tu ją cych kon kret ne szla ki.

EKSPERT

PRAKTYK

Zbi gniew Frą czyk, pre zesFo rum Re gio nal nych Or ga -ni za cji Tu ry stycz nychNa plus jak dla mnie jest ja -kość wy daw nictw, któ ra po -pra wia się z ro ku na rok. Nami nus – kil ku na sto to mo wewy daw nic two na te mat Piotr -ko wa Try bu nal skie go, któ re w kon tek ście te go kon kur sujest po mył ką.

Ali cja Dą brow ska, dzien ni -kar ka „Ga ze ty Wy bor czej”Po do ba ją mi się wy daw nic twauży tecz ne. Do brym przy kła demjest „Ro we rem przez Lu bel -skie”, któ re okre śli ła bym mia -nem ide ału po dróż ni ka, bołą czy nie wiel ki for mat, trwa łewy ko na nie oraz do kład ne ma -py. Na mi nus na pew no za pi -sa ła bym brak no wo ści.

PRAKTYK

REDAKTOR

Alek san dra Jod ko, KeyAccount Menadżer Mię dzy -na ro do we Tar gi Po znań skieW tym ro ku szcze gól nie po do -ba ły mi się wy daw nic twa wie -lo ję zycz ne, któ re pro mo wa łyPol skę tak że wśród tu ry stów z za gra ni cy. Do ta kich za li czy -ła bym m.in. „Ko lo ry zie mi su -wal skiej”. Cie ka we by ły tak żepu bli ka cje z wo j. opol skie go.

Elż bie ta Wą so wicz-Za bo rek,wi ce pre zes POTW tym ro ku ma my du żo fol de -rów i pu bli ka cji dla dzie ci i ro -dzi ców, co bar dzo mi siępo do ba, zwłasz cza „Wro cławdla dzie ci”. W przy pad ku pro -jek tów spe cjal nych trud no o ja kieś po rów na nie, bo każ dapu bli ka cja jest in na, są gry, sąma te ria ły 3D.

MARKETING

MENADŻER

Jakość wydawnictw poprawia się z roku na rok

Fol de ry, se rie wy daw ni cze i pro jek ty spe cjal ne zgło szo ne do kon kur su Ró ża Re gio nów 2015

dr Ry szard Kaj zer, wy kła -dow ca ASP w War sza wieCo do nie któ rych pu bli ka cjimam mie sza ne uczu cia. Je ślicho dzi o gry, to jest to świet nypo mysł, na to miast je go wy ko -na nie jest po pro stu bez na dziej -ne. Po dob nie w przy pad ku„Świę to krzy skie cza ru je w 3D”.Zdję cia są w nim do bre, aletek st się z ni mi nie kom po nu je.

Mi chał Szy dlik, menadżer wAgen cji Re kla mo wej „CzArt”Z pew no ścią cie szy fakt, że te -go ty pu apli ka cji po ja wia sięco raz wię cej. Rzad ko nie ste tymoż na wśród nich zna leźć cośno we go i za ska ku ją ce go. Ści -sła czo łów ka to apli ka cje, któ -re są przej rzy ste, zro zu mia łe,in tu icyj ne i w peł ni speł nia jąswo ją ro lę.

GRAFIK

SPECJALISTA PR

PROMOCJA WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

14

Oferta wczesnej rezerwacji z każdym rokiem pojawia się na rynku coraz prędzej.

Ma rze na Ger man

Kil ka lat te mu TUIDeutsch land te sto wa łosys tem sprze da wa niawa ka cji w cza sie wa -ka cji. Pol scy or ga ni za -

to rzy ta kich prak tyk jesz cze niesto su ją, ale co raz wcze śniej pró bu jąna mó wić po ten cjal nych klien tów dosko rzy sta nia z ich ofer ty w cza sie,kie dy część z nich do pie ro wró ci ła zlet nie go wy po czyn ku. Co praw dawpro wa dza nie pro gra mu w po cząt -kach paź dzier ni ka, a na wet w po ło -wie wrze śnia wy ni ka ra czej zuzy ska nych zni żek u ho te la rzy i zchę ci wy dłu że nia okre su sprze da ży,ale za sa dy mar ke tin gu mó wią ja sno– klien ta trze ba „spo tkać” w mo -men cie, kie dy jest naj bar dziej re cep -cyj ny na pro mo cje i ofer ty.

To uro pe ra to rzy wie dzą jed nak, żebar dzo wcze sne wpro wa dze nieofer ty nie ozna cza biz ne so we gozwy cię stwa. – Opu bli ko wa nie pro -gra mu we wrze śniu czy w po cząt -kach paź dzier ni ka nie jestrów no znacz ne z prze ję ciem klien -tów przez to uro pe ra to ra, któ ry ja kopierw szy star tu je ze sprze da żą ko lej -ne go se zo nu. Tu ry ści chcą za zwy -

czaj po rów nać ofer ty, spraw dzić za -rów no po ziom cen, jak i do dat ko weko rzy ści wy ni ka ją ce z ku pie nia wa -ka cji z tak du żym wy prze dze niem.Z dru giej stro ny zbyt nie opóź nia niemo men tu otwar cia sprze da ży spra -wia, że or ga ni za tor zo sta je w ty le zakon ku ren cją, na co po zwo lić so bieza zwy czaj nie chce – za uwa ża Ja -

nusz Śmi giel ski, wi ce pre zes Gre cosHo li day i do da je, że ide al nie by by -ło, gdy by wszy scy or ga ni za to rzypre zen to wa li no wą ofer tę w po dob -nym cza sie. Od stro ny agen cyj nejkwe stia ta wy glą da po dob nie. Copraw da klien ci są za in te re so wa niofer tą, ale wo lą po cze kać, by po rów -nać ją z kon ku ren cją. Z wcze sną re -

zer wa cją wią że się jed nak pe wienpro blem. Zda rza się, że część pro -gra mu, głów nie do ty czą ca wy lo tówz por tów re gio nal nych, osta tecz nienie jest re ali zo wa na. To spra wia, żeza rów no klien ci, ale tak że agen ci coro ku pod cho dzą nie uf nie do nie któ -rych ofert. – Z jed nej stro ny klien ci iagen ci ocze ku ją wpro wa dza nia no -wo ści, z dru giej po ziom sprze da żytych no wo ści we wcze snej re zer wa -cji jest na ty le ni ski, że osta tecz nie sąone wy co fy wa ne z ofer ty – za uwa żaJa nusz Śmi giel ski.

Po zor nie am bit ne pla ny nie któ -rych to uro pe ra to rów mo gą miećjesz cze in ne pod ło że. – Mam wra -że nie, że część or ga ni za to rów wiejuż na eta pie pla no wa nia, że nie -któ rych lo tów nie uda się utrzy mać.Mi mo to wpro wa dza ją je do ofer ty,by za chę cić klien tów do za ku pu. Akie dy tu ry ście, któ re go się raz po -zy ska ło, od wo ła się wy jazd, moż napró bo wać go prze kie ro wać na in nąde sty na cję. W ten spo sób za peł niasię in ne rej sy – mó wi Ma rek An dry -szak, pre zes TUI Po land. An dry szakdo da je jed nak, że ta ka stra te gia makrót kie no gi. – Klien ci, któ rzy po -sia da ją ne ga tyw ne do świad cze nia zza ku pem ofer ty z du żym wy prze -

dze niem, mo gą w ko lej nym ro kuoba wiać się re zer wo wać u te go sa -me go to uro pe ra to ra – uwa ża pre -zes TUI Po land. A ilość zmianuza leż nio na jest w tym przy pad kum.in. od po zio mu sprze da ży, czy liwszyst ko wra ca do punk tu wyj ścia.To dla te go to uro pe ra to rzy sta ra jąsię mak sy mal nie zmo ty wo waćagen tów do dzia ła nia. Część z tychpierw szych sto su je prę gierz w po -sta ci li mi tów sprze da ży. – Li mi tysprze da ży to spraw dzo ny sys tem, aje śli agen ci ak cep tu ją ko lej ne te goty pu re gu la cje, to ja w peł ni ro zu -miem swo ich kon ku ren tów – mó wiMa rek An dry szak.

To uro pe ra to rzy zgod nie przy -zna ją, że za in te re so wa nie klien tówofer tą w ra mach wcze snej re zer wa -cji jest z każ dym ro kiem co raz wyż -sze. – W ubie głym ro ku wzro sty wsprze da ży ofer ty First Mi nu te oscy -lo wa ły w gra ni cy 50 proc., dwa la -ta te mu by ło to kil ka pro cent, alejuż trzy la ta te mu oko ło 30 pro c. –mó wi Ma rek An dry szak. Ja ką częśćpro duk tu let nie go sprze da je w tymokre sie, zdra dzić nie chce. Do -świad cze nia in nych or ga ni za to rówpo ka zu ją jed nak, że cho dzi o mniejwię cej jed ną trze cią ofer ty.

Klienci lubią porównywać oferty

15 OFERTA „FIRST MINUTE”

• Ja kie no wo ści po ja wią się w przy szło rocz nej ofer cie let -niej? Czy bę dą one do ty czy ły no wych kie run ków, no wych ho -te li, no wych form wy cie czek?

Ofer ta La to 2016 bę dzie opar ta głów nie o na sze spraw dzo ne dotej po ry kie run ki. Spo rą część ofer ty zaj mie tak że pa kie to wa nie dy na micz ne, któ re na praw dę do brze się sprze da je i cie szy się du -żym za in te re so wa niem na szych klien tów, głów nie ze wzglę du nawięk szą ela stycz ność ja ką da ją lo ty opar te na li niach rej so wych. No -wo ści za tem na le ży się spo dzie wać w tym kie run ku, ale są one uza -leż nio ne w du żej mie rze od te go, co jest po pu lar ne na ryn ku orazod moż li wo ści ko rzy sta nia z ta nich po łą czeń lot ni czych, gdyż to w du żej mie rze jest za le tą pa kie to wa nia.

• Kie dy ru sza cie ze sprze da żą?W tej chwi li do pi na my umo wy z na szy mi Part ne ra mi i my ślę, że

ofer ta czar te ro wa ru szy do sprze da ży w dru giej po ło wie paź dzier -ni ka, na to miast już te raz ru szy I od sło na ofer ty pa kie to wa nia dy na -micz ne go z wy jaz da mi na Cypr, Ma jor kę i Te ne ry fę. Ko lej ne od sło nybę dą po ja wia ły się suk ce syw nie w for mie sprze da ży przez na sząstro nę www.exim to urs.pl oraz w ca łej sie ci agen cyj nej przez BV i Mer li nX.

• Na ja kich kie run kach Exim To urs sku pi się naj moc niej?Czym po dyk to wa na jest ta de cy zja?

Exim jak zwy kle sku pia się na wy jaz dach do Egip tu, Tu ne zji i Tur -cji, gdyż są to kie run ki od lat zna ne i lu bia ne przez na szych klien tów.Po dyk to wa ne jest to na pew no moc ną po zy cją ja ką ma my w tychkie run kach i fak tem, że przez la ta wy pra co wa li śmy so bie wśródklien tów mar kę je że li cho dzi o ob słu gę kra jów ba se nu Mo rza Śród -ziem ne go. Do te go oczy wi ście Mal ta, Cypr, Wy spy Ka na ryj skie – po pre mie rze w ro ku ubie głym i w tym ro ku mo że my spo koj niestwier dzić, że był to strzał w dzie siąt kę i za mie rza my da lej iść w tym kie run ku.

• Jak bę dzie wy glą da ła ofer ta do Tu ne zji i Egiptu – czyogra ni cza cie licz bę miejsc, a je śli tak, to w ja kim stop niu?

Kwe stia liczby miejsc w Egip cie i Tu ne zji jest jesz cze otwar ta – ca -ły czas pro wa dzi my roz mo wy z na szy mi part ne ra mi, ale nie za mie -rza my ro bić tu taj ja kiejś re wo lu cji. Liczba miejsc jest uza leż nio na wdu żej mie rze od te go co dzie je się na ryn ku, od sy gna łów ja kie na -pły wa ją do nas po se zo nie let nim. Uwa ża my, że oby dwa kra je sąda lej do sko na łym miej scem wy po czyn ku, ze wzglę du na po go dę, in -fra struk tu rę no i oczy wi ście ce nę. Ta ostat nia ma w wie lu przy pad -kach głos de cy du ją cy, stąd też chcąc do trzeć do sze ro kiej licz byklien tów mu si my za ofe ro wać im do bry ja ko ścio wo i ni ski ce no wopro dukt, a ta kim są wła śnie wy jaz dy do Egip tu i Tu ne zji.

• W ja kim stop niu przy na leż ność do DER To uri stik wpły wana kształt pol skie go pro duk tu?

Exim SA, ja ko in te gral na część Gru py Exim co raz bar dziej od czu -wa moc sy ner gii z fir ma mi sku pio ny mi w hol din gu DER To uri stik. Popierw sze wie my, kto za na mi stoi i ja ka jest je go po zy cja na ryn kutu ry stycz nym w Eu ro pie a po dru gie ma my moż li wość sko rzy sta -nia z kon tak tów ca łej gru py i do tar cia do in te re su ją ce go nas pro -duk tu. Oczy wi ście pa mię ta my o tym, że pro dukt ja ki ofe ru ją ryn kinie miec ki i cze ski róż nią się nie co od na sze go, ale na tym po le ga na -szym zda niem si ła gru py – we współ dzia ła niu przy za cho wa niu in -dy wi du al nych po trzeb ryn ku da ne go kra ju.

• Czy kup no czę ści gru py Ku oni przez DER To uri stik bę -dzie mia ło ja kieś zna cze nie dla Exim To urs w Pol sce? Je ślitak, to ja kie?

Kup no gru py Ku oni świad czy o tym, że ca ła na sza gru pa pa trzyda lej w przy szłość i roz sze rza swo je wpły wy. Dzię ki cze mu wszyst -kie biu ra sku pio ne w DER To uri stik bę dą mo gły ko rzy stać ze swo -ich do świad czeń i swo ich pro duk tów. Oczy wi ście jest to pro cesdłu go fa lo wy, któ ry do pie ro się roz po czął więc trud no tu taj mó wićo na tych mia sto wym efek cie, ale w per spek ty wie je ste śmy prze ko -na ni że z po wo dze niem bę dzie my mo gli sko rzy stać z po ten cja ługru py Ku oni.

EXIM rozpoczyna sezon 2016 Rozmowa z Tomasem Husarem, prokurentem EXIM SA

Janusz Śmigielski: Turyści chcą zazwyczaj porównać oferty, sprawdzić poziom cen.

OFERTA „FIRST MINUTE” WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

16

Ma rze na Ger man

Na przy szły se zon let nigłów ni to uro pe ra to -rzy za kła da ją wzro styna po zio mie mię dzy10 a 20 proc. Pod ta -

kim ką tem kon trak tu ją sa mo lo ty iho te le w wa ka cyj nych kie run kach.Już te raz wi dać, że du ży cię żar swo -ich ope ra cji prze rzu ca ją na Gre cję,Buł ga rię i Hisz pa nię, co nie ozna -cza, że nie za mie rza ją sprze da waćTu ne zji czy Egip tu. Te ostat nie kra jezo sta ły włą czo ne do ofer ty, ale jakmó wi Ja cek So cha, dy rek tor pro -duk tu w Nec ker mann Pol ska, kon -trak ty mu szą być bar dzo ela stycz ne.Je śli znów coś się wy da rzy, to uro pe -ra to rzy chcą mieć pew ność, że bę dąmo gli bez więk szych pro ble mów istrat wy co fać się z pro ble ma tycz -nych de sty na cji.

Ostroż nie z waż ną Tur cjąWy da je się, że naj bar dziej pro ble -

ma tycz nym re gio nem jest Tur cja.Do tej po ry był to bar dzo moc ny kie -ru nek sprze da żo wy, o któ ry bi li sięmię dzy so bą naj więk si kon ku ren ci,jed nak mi nio ny se zon po ka zał, żespo ro klien tów wy bra ło Gre cję orazBuł ga rię. Co wię cej, pierw sze wy ni -ki sprze da ży ofer ty w ra mach wcze -snej re zer wa cji po ka zu ją, że Tur cjaspa da w sta ty sty kach, za to moc nozy sku je Gre cja, choć jesz cze w ubie -głym ro ku wy da wa ło się, że nie ma

co li czyć na du że wzro sty na tymkie run ku. Z dru giej stro ny Co ralTra vel We zyr Ho li days za mie rzauru cho mić lo ty do Izmi ru, Nec ker -mann Pol ska dy wer sy fi ku je ofer tę,do kła da jąc ho te le w re gio nie Olu de -niz i Fe thiye, w La to za jaw ce Ita ki natym kie run ku do stęp nych by łoosiem de sty na cji. Po nad to li der ryn -ku w pierw szej od sło nie ofer ty naLa to 2016 pre zen tu je 50 ho te li nasied miu grec kich wy spach oraz naPe lo po ne zie i Pół wy spie Chal ki di ki.W przy pad ku Hisz pa nii do 14 paź -dzier ni ka moż na by ło wy bie rać spo -śród 30 ho te li za rów no na lą dzie jaki na Wy spach Ka na ryj skich, Ibi zie,For men te rze, Mi nor ce i Ma jor ce.

Wzro sty nie dla wszyst kichCzy wo bec ty lu zda rzeń, któ re do -

tknę ły bran żę tu ry stycz ną w tym ro -ku, ra cję ma ją to uro pe ra to rzykon trak tu ją cy po jem no ści sa mo lo to -we na po zio mie wyż szym o 10, a na -wet o 20 proc.? Ja ro sław Je sch ke,pre zes Small Pla net Air li nes mó wi,że tak. – Z pew no ścią jest to wła ści -wy ruch na tym eta pie sprze da ży,pod wa run kiem, że ca ły pro gramda ne go to uro pe ra to ra jest na ty leela stycz ny, że po zwa la wpro wa dzaćzmia ny. W cza sie tzw. „Ear ly Bo -oking” ni cze go nie na le ży wy klu czaćcał ko wi cie, choć z pew no ścią tren dyz koń ca se zo nu La to 2015 po win nyzo stać za cho wa ne, tak więc naj -więk szą po pu lar no ścią po win ny cie -

szyć się wy lo ty do Gre cji. Zy sku jąteż Buł ga ria i Hisz pa nia. W na szymport fo lio Tu ne zja na przy szłe la tonie wy stę pu je, Egipt jest ogra ni czo -ny głów nie do Hur gha dy i Mar saAlam – wy mie nia Ja ro sław Je sch ke.

Al fa Star po mo że naj więk szymWy bór kie run ków to nie je dy ny

czyn nik wa run ku ją cy wzro stysprze da ży. – Upa dek Al fa Star spra -wi, że klien ci, któ rzy la ta li z tym to -

uro pe ra to rem, w przy szłym ro kusko rzy sta ją z ofert in nych or ga ni za -to rów. Gro no z nich z pew no ściąku pi wa ka cje od firm po strze ga -nych ja ko trans pa rent ne, bez piecz -ne i sta bil ne fi nan so wo – pod kre ślaJe sch ke. W prak ty ce mo że to ozna -czać, że choć du zi or ga ni za to rzyuro sną dwu cy fro wo po stro nie licz -by klien tów i przy cho dów, to ry neknie roz wi nie się aż w ta kim tem pie.Pre zes Small Pla net Air li nes nie jest

jed nak prze ko na ny, czy sprze dażofer ty w ra mach wcze snej re zer wa -cji bę dzie w tym ro ku tak do bra, jakprzed ro kiem. – Sy tu acja jest bar -dzo zmien na i klien ci mo gą się oba -wiać, że w cią gu kil ku mie się cy wde sty na cjach mo że wy da rzyć sięcoś, co unie moż li wi im re ali za cjęwa ka cji, mo gą nie co zwle kać z de -cy zją o re zer wa cji, szcze gól nie przy„pro ble ma tycz nych” kie run kach –uwa ża Je sch ke.

Rozpoczęcie sprzedaży na kilka miesięcy przed realizacją wakacji to szansa dla touroperatorów.

Programy muszą być elastyczne

Jarosław Jeschke: Największą popularnością powinny cieszyć się wyloty do Grecji, która nadal wydaje się być w trendzie wzrostowym.

IV Ogólnopolskie Forum Agentów Biur Podróży

ZAREJESTRUJ

SIĘ JUŻ DZIŚ!Doroczne spotkanie agentów i wiodących organizatorów turystyki. Musisz tam być Zgłoszenia i dodatkowe informacje: tel. 22 822 20 16

e-mail: wt@wiadomosciturystyczne.plwww.wiadomosciturystyczne.pl

25 listopada 2015, Adgar Plaza, Warszawa

Partner Złoty Partner Wspierający

facebook.com/WiadomosciTurystyczne

Gość specjalny: Jarosław Kuźniar

PROMOCJA 17WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

Sprzeda˝ oferty letniej rozpocz´ła akcja „Tydzieƒ Klienta”,w ramach której na klientów czekały w biurachNeckermanna liczne atrakcje, a wÊród nich bonusycenowe, wycieczki fakulatywne gratis jako dodatek dorezerwacji, animacje dla dzieci i prezenty. Mo˝na byłotak˝e porozmawiaç na czacie z prezesem firmyKrzysztofem Piàtkiem, biuro zorganizowało specjalnywieczór w kawiarni Południk Zero w Warszawie połàczonyz pokazem zdj´ç znanej podró˝niczki i pisarki MonikiWitkowskiej. Podczas promocyjnego tygodnia klienci mielirównie˝ mo˝liwoÊç wzi´cia udziału w specjalnej ankiecie i konkursie z atrakcyjnymi nagrodami.

Europa i PolskaNa przyszłoroczny sezon letni touroperator przygotował

sporo nowoÊci produktowych, a wÊród nich oddzielnykatalog na Grecj´ i kolejny promujàcy podró˝e krajowepod nazwà „Pi´kna Polska”. – W sumie w sezonie letnim2016 obowiàzywaç b´dzie szeÊç katalogów – mówi JacekSocha, dyrektor produktu w Neckermann Polska. Pozawspomnianymi dwoma, pojawià si´ tradycyjne Bliskie Podró˝e, Dojazd Własny, Oferta Rodzinna i Zwiedzanie&Wypoczynek, na rynku dost´pny jest te˝całoroczny katalog Dalekie Podró˝e. Jacek Socha zwracauwag´, ˝e na przyszłoroczne wakacje klienci b´dà moglinie tylko wybieraç z poszerzonej oferty pobytowej, ale tak˝eudaç si´ na imprez´ objazdowà. – W Grecji nowoÊciàb´dzie zachodnia cz´Êç Krety z przelotami do Chanii z Warszawy i Katowic, mocno rozbudujemy program naRodos, powracamy z pełnà mocà do Półwyspu Chalkidiki i na Riwier´ Olimpijskà – wymienia Jacek Socha. NaPółwyspie Chalkidiki klienci b´dà mogli wybraç si´ tak˝ena imprez´ objazdowà. – Koncept kameralnych grup,liczàcych do 25-30 osób sprawdził si´, dlatego zamierzamygo kontynuowaç tak˝e w przyszłym roku – zapowiadadyrektor produktu Neckermann Polska. A mówiàc o objazdówkach, nie mo˝na pominàç takich programówjak rejs po fiordach norweskich, czy wycieczki po Izrealu czy

po Gruzji w połàczeniu z Armenià. Łàcznie w ofercieznajdzie si´ ponad 30 programów tego typu.

Wi´cej Grecji i BałkanówNowoÊci obejmà jednak przede wszystkim ofert´

pobytowà. Neckermann Polska powraca do organizacjiwypoczynku w rumuƒskiej Konstancy, ró˝nicuje program wTurcji – klienci b´dà mogli sp´dziç wakacje w takichkurortach jak Oludeniz czy Fethiye poło˝onych w regionieMorza Egejskiego, dokłada kolejne hotele i zwi´ksza liczb´pokoi w Bułgarii. Powi´kszenie oferty dotyczy te˝ takichkierunków jak Chorwacja i Czarnogóra. Podobnie jak wubiegłym roku Neckermann b´dzie mocno wspieraç tak˝eofert´ rodzinnà firmowanà przez duet maskotekLollo&Bernie. Łàcznie zaoferuje w katalogu Rodzinne

Wakacje 95 hoteli w tym 22, w których prowadzone b´dàanimacje w klubie Lollo&Bernie. Choç program animacyjnyjest dla grupy Thomasa Cooka zunifikowany, to oczywiÊciew hotelach oferowanych na naszym rynku w ramachproduktu rodzinnego animacje prowadzone b´dà w j´zykupolskim. Program letni ma zapewniç Neckermannowi 10-procentowe wzrosty po stronie liczby klientów, podobnyplus zakładany jest w odniesieniu do przychodów.Głównymi kierunkami sezonu Lato 2016 majà byçBułgaria, Grecja, trzecie miejsce, według programowania,b´dzie nale˝eç ex aequo do Turcji i Hiszpanii.

Du˝y nacisk zostanie poło˝ony na promocj´ wypoczynkuw Polsce. Choç sprzeda˝ pobytów w naszym kraju przezNeckermanna nie jest niczym nowym, to zmiana polegana poszerzeniu programu. – W ofercie znalazły si´ hoteleo ró˝nym standardzie, główny nacisk poło˝yliÊmy jednakna ofert´ rodzinnà i typu spa&wellness – mówi Efe Türkel,dyrektor ds. transformacji w Neckermann Polska i dodaje,˝e w trzech obiektach pojawi si´ animacja prowadzonaprzez nale˝àcà do touroperatora mark´ Happy Events. – Happy Events powstało nad polskim morzem i po wielulatach obecnoÊci w hotelach Neckermanna za granicàwraca do Polski – informuje Efe Türkel. W katalogu Pi´knaPolska pojawià si´ propozycje wypoczynku w 33miejscowoÊciach w całym kraju, od gór, przez Mazowsze,Wielkopolsk´, Mazury a˝ do Pomorza, a elementemprzyciàgajàcym b´dzie nie tylko standard spełniajàcywymagania Neckermanna, ale tak˝e atrakcyjny poziomcen. Łàcznie w katalogu znalazło si´ 58 obiektów, z czego11 posiada certyfikat Hotelu Przyjaznego Rodzinie.

Neckermann Polska pełnà ofert´ na Lato 2016 zamieÊciw swoich systemach rezerwacyjnych do 10 listopada.WczeÊniej agenci b´dà mogli sprzedawaç produkt rodzinnyi ofert´ wypoczynku w Polsce. Bo jak podkreÊla Efe TürkelPolska jest pi´kna, dlatego warto wprowadziç jà dosprzeda˝y agencyjnej.

Neckermann to udany urlopBułgaria, Grecja, Turcja, Hiszpania, ale te˝ Polska – te kierunki majà byç w Neckermannie bestsellerami oferty na sezon Lato 2016.

Katalog z polskà ofertà wraca do oferty Neckermann.

Mag da le na Szad kow ska

To uro pe ra to rzy sta wia jąwy so kie wy ma ga nia prze -woź ni kom, po nie waż au -to kar w dzi siej szychcza sach ma być ta ni, wy -

god ny i wy po sa żo ny we wszel kieudo god nie nia. Fir my trans por to weprze ści ga ją się więc, by być kon ku -ren cyj ny mi na ryn ku. Biu ra spe cja -li zu ją ce się w tu ry sty ce au to ka ro wejza zwy czaj po sia da ją wła sną ba zępo jaz dów, któ ra sta no wi dla nichdo dat ko we źró dło do cho dów. Jed -nak wie lu to uro pe ra to rów na dal po -wie rza trans port wy naj mo wa nymfir mom.

Opie ra my się na wła snej ba zieJe że li to uro pe ra tor po sia da au to -

ka ry i od po wied nią na nie li cen cję,to oprócz te go, że jest or ga ni za to -rem tu ry sty ki, mo że być rów no cze -śnie prze woź ni kiem. Wie le biurpo dró ży, szcze gól nie tych spe cja li -zu ją cych się w tym seg men cie tu ry -sty ki, prze ko nu je, że po sia da niewła snej ba zy jest opła cal ne. – Sądwa po dej ścia: je że li biu ro ro bi wy -jaz dy oka zjo nal ne, to jest w sta nie

po sił ko wać się ze wnętrz ną fir mą.Na to miast, je że li tak ja my or ga ni -zu je sta łe wy ciecz ki do za gra nicz -nych ku ror tów, to naj lep szymroz wią za niem jest wła sna ba za – za -zna cza Ro bert Wa loch, szef Cen -trum Tu ry sty ki Oskar. Cen trumak tu al nie po sia da 13 au to ka rów, zcze go 11 zo sta ło wy pro du ko wa nychw 2014 r. i 2015 r. Stan dard flo ty jestwięc na praw dę wy so ki. – Naszsztan da ro wy au to kar jest wy po sa żo -ny w sys tem Fun to ro, któ ry umoż li -wia pa sa że rom ko rzy sta nie zmul ti me diów dzię ki ta ble tom za in -sta lo wa nym z za głów ku fo te li – opo -wia da Wa loch. Ta kie roz wią za niespraw dza się tak że w Func lu bie,któ ry au to ka rów ma 16. – Je że li je -ste śmy to uro pe ra to rem au to ka ro -wym i chce my bu do wać swo jąmar kę, to wła sna ba za au to ka ro wajest nie zbęd na. Nie wszy scy prze -woź ni cy po sia da ją ta kie udo god nie -nia, jak wi- fi czy kon tak ty podfo te la mi, a my chce my przy zwy cza -ić na szych klien tów do ta kie go sty lupo dró żo wa nia – mó wi Li lian na Le -siń ska, ma na ger Func lub. Plu sówjest wię cej – oprócz wła snej ba zy,spraw dzo nych kie row ców i pi lo tów

au to ka ry moż na wy naj mo wać in -nym fir mom ja ko do dat ko we źró dłodo cho du. – Na sze bu sy wy naj mu je -my m.in. ze spo ło wi klu bo we muLech Po znań. Po dró żu je my też na

róż ne even ty – za zna cza Le siń ska. Dla wie lu to uro pe ra to rów to

jed nak bez po śred nia współ pra ca z fir mą trans por to wą sta no wi opty -mal ne roz wią za nie. – W dzi siej szych

cza sach, aby za cho wać ren tow nośćprzy jed no cze snym za pew nie niuwy so kie go stan dar du usług i przytak du żym wo lu me nie sprze da ży,trans port, a zwłasz cza je go lo gi sty -

Tomasz Czapla: Aby zachować rentowność i wysoki standard usług, transport musi być prowadzony przez zespół specjalistów.

Przewozy warto zlecać profesjonalnym firmomWłasna baza autokarowa nie dla wszystkich jest dobrym rozwiązaniem. Wielu touroperatorów woli korzystać z usług zewnętrznej firmy.

TRANSPORT AUTOKAROWY18

PKS Poznań S.A. – biznesowy partner w turystyce XXI wieku

Przed się bior stwo Ko mu ni ka cji Sa mo cho do wej w Po zna -niu Spół ka Ak cyj na od wie lu już lat wy naj mu je swo je wy so kiej kla sy au to bu sy do użyt ku na tra sach kra jo wychi za gra nicz nych. Ze wzglę du na gwa ran cje bez pie czeń stwapo dró ży, z usług spół ki naj chęt niej ko rzy sta ją or ga ni za to rzywy cie czek dla dzie ci i mło dzie ży – dziś jest to po nad 60%po znań skich przed szko li i 40% szkół. Ta jem ni cą suk ce sute go prze woź ni ka są m.in. nie za wod ni kie row cy, od lat lo jal -nie zwią za ni ze sta bil ną fi nan so wo fir mą, dba ją cą o ich wy -so kie kom pe ten cje, zdro wie i od po czy nek. Au to ka ra mi PKSPo znań S.A. po dró żu ją tak że klien ci biur po dró ży, pra cow -ni cy du żych firm (wy jaz dy fir mo we i in te gra cyj ne) i nie zli -cze ni pa ra fia nie (piel grzym ki), jeż dżą cy do kra jów Eu ro pyZa chod niej, ale i w kie run ku po łu dnio wo-wschod nim, jak np.do Włoch, Bo śni i Her ce go wi ny, Czar no gó ry czy

Al ba nii. Co cie ka we, PKS Po -znań S.A. pre fe ru ją to uro pe ra -to rzy azja tyc cy, wo żą cy poEu ro pie tu ry stów z Chin i Tur -cji. Wy na jem luk su so wych au -to ka rów, w kon ku ren cyj nychce nach i z pro fe sjo nal ną ob -słu gą, to je den z ce lów do brzedziś za rzą dza nej po znań skiejspół ki PKS.

W cią gu trzech ostat nich latPKS Po znań S.A. wy mie ni łapo nad 30% swo je go ta bo ruau to bu so we go. Za ku pio nopo jaz dy mar ki Se tra, Mer ce -des, Vo lvo, So la ris, MAN i Au to san, wy po sa żo ne w sys -te my bez pie czeń stwa ABS,ASR, ESP, EBS i pa sy bez -pie czeń stwa. Tra sy da le ko -

bież ne ob słu gi wa ne są przez au to ka ry kla sy LUX,z ob szer ny mi lu ka mi ba ga żo wy mi i przy ciem nia ny mi szy -ba mi. Wie le z nich speł nia do dat ko we wa run ki tech nicz -ne, umoż li wia ją ce po ru sza nie się po au to stra dach i nadro gach eks pre so wych z pręd ko ścią do 100 km/h, coznacz nie skra ca czas prze jaz du przy za cho wa niu naj wyż -szych stan dar dów bez pie czeń stwa i kom for tu. Au to bu sywy po sa żo ne są w wi -fi, dzię ki cze mu pa sa że ro wie mo gąbez płat nie ko rzy stać z bez prze wo do we go In ter ne tu.

Po znań ska spół ka au to bu so wa po ka zu je, że czas zwe ry fi ko wać swo je wy obra że nia o PKS. Choć fir maszczy ci się swo ją 70-let nią tra dy cją w prze wo zach pa sa żer skich (w 1945 r. po wsta ła sa mo dziel na or ga ni za -cja sa mo cho do wa pn. „Pań stwo wa Ko mu ni ka cja Sa mo-cho do wa”), to swo ją in no wa cyj no ścią i prio ry te tem, ja kim

jest do bro po dróż nych, sta ła się waż nym part ne rem biz ne -so wym dla tu ry sty ki XXI wie ku.

Z funk cjo nal ne go i pięk ne go dwor ca, na le żą ce go do PKSPo znań S.A., ko rzy sta dziś oko ło 40 prze woź ni ków ob słu -gu ją cych kur sy kra jo we i 35 prze wo żą cych pa sa że rów natra sach mię dzy na ro do wych. Ruch na dwor cu za rzą dza nyjest przy wspar ciu no wa tor skie go sys te mu in for ma tycz ne -go, stwo rzo ne go spe cjal nie dla PKS Po znań S.A. przezKo le jo we Za kła dy Łącz no ści. Na pe ro nach po dró żo wa nieuła twia ją elek tro nicz ne ta bli ce in for ma cyj ne oraz au to ma -tycz ny sys tem za po wie dzi w j. pol skim i an giel skim.

Dwo rzec jest czę ścią naj no wo cze śniej sze go w Pol sceZin te gro wa ne go Cen trum Ko mu ni ka cyj ne go – w jed nymmiej scu zlo ka li zo wa no wszyst kie środ ki ko mu ni ka cji miej -skiej: obok PKP i PKS jest rów nież PST (Po znań ski Szyb -ki Tram waj, zwa ny „pest ką”). Ter mi nal dwor ca ma po nad5 tys. m2 po wierzch ni i zo stał za pro jek to wa ny tak, by po -dróż ny, prze miesz cza ją cy się np. z po cią gu do au to bu suna li nię mię dzy na ro do wą, czy też z te go au to bu su do środ -ków ko mu ni ka cji miej skiej czy pod miej skiej, nie mu siał wy cho dzić spod za da sze nia.

Wy ce ny wy naj mu i re zer wa cji au to ka ru moż na do ko naćsa mo dziel nie na przy ja znej użyt kow ni ko wi stro niewww.pks.po znan.pl lub po przez bez po śred ni kon takt zespe cjal nie do te go za da nia de dy ko wa ny mi pra cow ni ka mi,któ rzy dro gą ma ilo wą lub te le fo nicz nie chęt nie po rów na jące ny usłu gi dla kon kret -nych mo de li au to bu sów i w ra mach okre ślo ne goprzez Klien ta bu dże tu.

Za pra sza my Pań stwa do kon tak tu

i współ pra cy!

Luk su so we au to ka ry re no mo wa nych ma rek, wy po sa żo ne w naj no wo cze śniej sze sys te my bez pie czeń stwa i kom for tu, do świad cze nii wy po czę ci kie row cy oraz no wo cze sny dwo rzec, bę dą cy czę ścią Zin te gro wa ne go Cen trum Ko mu ni ka cyj ne go w Po zna niu, a przy tymkon ku ren cyj ne ce ny – to po wo dy, dla któ rych PKS Po znań S.A. stał się waż nym part ne rem bran ży tu ry stycz nej.

Przewozy warto zlecać profesjonalnym firmomWłasna baza autokarowa nie dla wszystkich jest dobrym rozwiązaniem. Wielu touroperatorów woli korzystać z usług zewnętrznej firmy.

Mul ti me dia są co raz czę ściejspo ty ka ne w po jaz dach wy so kiejkla sy i kwe stią cza su jest, kie dy

sta ną się one stan dar dem.Mał go rza ta Sma kosz, Drag pol

Jeżeli jesteśmy touroperatoremautokarowym i chcemy budować

swoją markę, to własna bazaautokarowa jest niezbędna.

Lilianna Lesińska, Funclub

Film w autokarzeMag da le na Szad kow ska

Fun to ro to in dy wi du al ny sys -tem mul ti me dial ny, któ ryumoż li wia 72 oso bom w tym

sa mym cza sie oglą da nie fil mów, słu -cha nie mu zy ki oraz gra nie w gry.Dzię ki pod łą cze niu do in ter ne tu, ja -kie za pew nia sys tem in ter box VDO,moż li we jest tak że prze glą da niestron in ter ne to wych oraz kon tak to -wa nie się po przez me dia spo łecz no -ścio we. Pa sa że ro wie po nad to mo gąśle dzić swo ją ak tu al ną po zy cję nama pie, oglą dać ob ra zy z ze wnętrz -nie za mon to wa nych ka mer, a tak żepo bie rać in for ma cje o tra sie.Wszyst ko za po mo cą do ty ko wychekra nów za mon to wa nych w za -głów kach fo te li. Fun to ro Mod, dzię -ki od bior ni kom SAT -TV i SAT -Ra diomo że roz sze rzyć swo ją ofer tę o pro -gra my te le wi zyj ne i sta cje ra dio wedo stęp ne pod czas po dró ży. Ta kieroz wią za nia tech no lo gicz ne na pol -ski ry nek wpro wa dzi ła fir ma Drag -pol i ofe ru je je prze woź ni komau to ka ro wym, au to bu som miej skimi sa mo cho dom oso bo wym. – Sys temFun to ro jest ko lej nym ukło nem wstro nę pa sa że ra, za raz po ta kich

roz wią za niach jak kli ma ty za cja,elek tro nicz ny sys tem in for ma cji,mo bil ny In ter net, czy ła do war ki dourzą dzeń mo bil nych – pod kre ślaMał go rza ta Sma kosz, pro duct ma -na ger ds. mul ti me diów Drag pol.

Sys tem Fun to ro to przy szłość tu -ry sty ki au to ka ro wej – pod kre śla jąor ga ni za to rzy. Wie le firm prze wo zo -wych zda je so bie spra wę, że no wetech no lo gicz ne roz wią za nia mo gądia me tral nie zwięk szyć ich po zy cjęna ryn ku. Roz wój w tym kie run ku

jest więc nie unik nio ny, gdyż pa sa że -ro wie ocze ku ją nie tyl ko kom for tuprze jaz du, ale tak że sta łe go do stę pudo mul ti me dial nej roz ryw ki. W tenspo sób ta kie fir my, jak Link -Bus czyCen trum Tu ry sty ki Oskar z Po zna -nia po sta no wi ły zwięk szyć atrak cyj -ność ofer ty. Jed ny mi z pierw szychau to ka rów w Pol sce, któ re wy po sa -żo no w mul ti me dia Fun to ro by łydwa au to ka ry mar ki Iri zar 16, na le -żą ce do Link -Bus, któ re kur so wa łyna tra sie Kra ków -Gdańsk. Rów nieżbiu ro Oskar za in we sto wa ło w au to -kar Iri zar PB wy po sa żo ny w sys temFun to ro. Na pol skim ryn ku po ja wiłsię tak że no wy prze woź nik – LuxExpress, któ re go wy róż nia ły atrak -cyj ne ce ny oraz kom fort po dró ży ido stęp do mul ti me diów. Dzię kim.in. sys te mo wi Fun to ro fir ma sta łasię bar dzo kon ku ren cyj na, za gra ża -jąc in nej zna nej mar ce Pol ski Bus.

Jesz cze kil ka lat te mu prze woź ni -cy do syć scep tycz nie pod cho dzi li dote ma tu mo ni to rów dla pa sa że rów. –Obec nie te roz wią za nia są co razczę ściej spo ty ka ne i kwe stią cza sujest, kie dy sta ną się one stan dar dem,zwłasz cza w tu ry sty ce au to ka ro wej– mó wi Sma kosz.

Multimedia dają klientom nowy komfort podróży.

Małgorzata Smakoszproduct manager ds. multimediów Dragpol

Sys tem Fun to ro jestukło nem w stro nępa sa że ra, za raz pokli ma ty za cji czy mo -bil nym In ter ne cie.

ka, mu si być pro wa dzo ny przez ze -spół spe cja li stów zna ją cych się np.na bie żą cych prze pi sach. In ni to uro -pe ra to rzy rów nież po szli tym śla -dem, po zby wa jąc się swo je go ta bo rulub znacz nie go ogra ni cza jąc narzecz pro fe sjo nal nych firm trans por -to wych – mó wi To masz Cza pla, wi -ce pre zes za rzą du Ra in bow To urs.To uro pe ra tor od lat współ pra cu je zfir mą Trans Bis, któ ra re ali zu je dlanie go wszyst kie pro gra my ob jaz dó -wek au to ka ro wych, po łą cze nia we -wnętrz ne na te re nie kra ju orazoko ło 30 proc. tras na ob jaz dów kachlot ni czych. Resz ta ob słu gi wa na jestprzez fir my współ pra cu ją ce z za gra -nicz ny mi kon tra hen ta mi. – W se zo -nie jest to od 30 do 60 au to ka rówty go dnio wo – pod kre śla Cza pla. Ra -in bow jest li de rem, je śli cho dzi o ob -jaz dów ki, więc au to ka ry wy da ją siębyć tu nie zbęd ne. Rów nież fir maDel ta Tra vel za uwa ży ła po trze bęzbu do wa na wła snej ba zy. – Fir mapo tra fi ła wy słać 100 au to ka rów najed ne go syl we stra. Opła ca ło im sięza ło żyć spół kę cór kę Del ta tran sport,któ ra uzu peł nia ich ofer tę – pod kre -śla Ra fał Ma rek, czło nek Ze spo łuds. trans por tu i prze woź ni ków au to -ka ro wych ITRP. W ra zie pro ble mów

bez piecz niej jest, gdy ist nie je nie za -leż na fir ma, zaj mu ją ca się wy łącz nietrans por tem.

Spór o lo go i ko szul kiRe la cja na li nii to uro pe ra tor –

prze woź nik nie za wsze ukła da sięide al nie. Do głów nych pro ble mówmoż na za li czyć kwe stie płat no ści,utrzy ma nia au to bu sów w czy sto ściczy re kla my. Jed nym z przy kła dówmo że być Trans Bis, któ re go au to ka -ry i ko szul ki kie row ców są ozna czo -ne lo go Ra in bow To urs. – Gdykon ku ren cyj na fir ma chcia ła by wy -na jąć te au to ka ry, to po ja wia się pro -blem, po nie waż ona nie chce jeź dzićz no śni kiem re kla mo wym Ra in bo wa– mó wi Ra fał Ma rek. Po dob na sy tu -acja po ja wi ła się w przy pad ku Agen -cji Tu ry stycz nej Arion z Kra ko wa,któ ra ma spół kę cór kę Hel -To ur. –Ich au to bu sy by ły opi sa ne Ario nem.In ne biu ra nie chcia ły, że by na or ga -ni zo wa nych przez nich im pre zachjeź dzi ły au to bu sy z lo go kon ku ren cji– mó wi Ra fał Ma rek. Spo rym pro -ble mem oka zu ją się tak że upad kibiur. Je że li ba zu ją one na trans por -cie au to ka ro wym, to wów czas ta kiebiu ro cią gnie ze so bą na dno swo je -go prze woź ni ka.

PKS Wieluń zaprasza do współpracy

PKS Wieluńul. Traugutta 53 98-300 Wieluń

AGMATUR ul. Sztaszica 4998-300 Wieluń

Wynajem autokarówtel. (43) 843 03 87kom. 697 221 616

turystyka@pks-wielun.pl

Biu ro Po dró ży AG MA TUR PKS Wieluń two rzykaż dy z re ali zo wa nych przez sie bie pro jek tów in dy wi du al nie, dba jąc o to, aby spro stać naj śmiel szym wy ma ga niom swo ich klien tów.Biu ro nie po dą ża utar tym szla kiem, za wszeszu ka jąc dla swo ich klien tów no wych, eks cy tu -ją cych i za pew nia ją cych wie le do znań dróg.

Biu ro Po dró ży AG MA TUR ofe ru je or ga ni za cję:• Wy cie czek kra jo wych – naj waż niej sze

mia sta, szla ki kul tu ro we i przy rod ni cze, tu ry sty ka re kre acyj na,

• Wy cie czek szkol nych,• Wy jaz dów in te gra cyj no-szko le nio wych

za kła dów pra cy,• Im prez tu ry stycz nych „szy tych na mia rę”

– or ga ni zo wa ne na zle ce nie firm i in sty tu cji,• Tu ry sty ki piel grzym ko wej – wy jaz dy

do naj waż niej szych sank tu ariów w kra ju i za gra ni cą,

• Wynajem autokarów turystycznych.

BAROMETR GOSPODARCZY WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

20

Wrze sień upły nął biu rom po -dró ży w pra co wi tym na stro -ju, gdyż ko lej ne ty go dnie

przy no si ły wy łącz nie wzro sty licz byza war tych trans ak cji w po rów na niu zwrze śniem 2014 roku. Przy spa da ją -cych, jak to zwy kle by wa po szczy ciese zo nu, ce nach im prez tu ry stycz nych,licz ba klien tów od wie dza ją cych w tymokre sie biu ra po dró ży utrzy my wa łasię na przy zwo icie wy so kim po zio mie.Zde cy do wa na więk szość re zer wa cjido ko ny wa na by ła krót ko ter mi no wo.Kró lo wa ły la sty z ter mi na mi wy jaz -dów za kil ka lub naj póź niej za kil ka -na ście dni. Pod su mo wa nie licz byklien tów biur po dró ży, któ rzy zde cy -do wa li się na urlop we wrze śniu przy -niósł wy nik do dat ni +2,1 proc. Z ta ką

jed no cy fro wą dy na mi ką wzro stu licz -by klien tów mie li śmy do czy nie niaprzez ca ły okres wy so kie go se zo nu.Ak tu al na pro gno za wy ni ku bie żą ce goro ku tu ry stycz ne go usta bi li zo wa ła sięna po zio mie +4 proc. wię cej klien tóww sto sun ku do 2013/14. Do koń ca paź -dzier ni ka nie ma szans na zna czą cewah nię cia pro gno zy wy ni ku ro ku.Ozna cza to, że bran ża po mi mo wszel -kich moż li wych prze ciw no ści lo su za -li czy ko lej ny se zon ze wzro stem licz byklien tów.

W naj bliż szych ty go dniach uwa gęklien tów bę dą przy cią ga ły licz ne pro -mo cje wy jaz dów eg zo tycz nych i nar -ciar skich w se zo nie Zi ma 15/16, jakrów nież po wo li roz krę ca ją ca sięsprze daż przy szłe go La ta.

RYNEK TURYSTYCZNY CENY TRENDY SPRZEDAŻ Podyskutuj na www.facebook.com/WiadomosciTurystyczne

Kolejny sezon ze wzrostem liczby klientów

Krzysztof Piątek, PZOT

Ostat nie se sje na ryn kach fi nan -so wych mi ja ją pod zna kiemdys kon to wa nia sy gna łów z

ame ry kań skiej go spo dar ki. Słab szewska za nie dotyczące ryn ku pra cy wUSA (NFP) od czy ta ne zo sta ło przez ry -nek ja ko sy gnał, iż FED mo że opóź nićpod wyż ki stóp pro cen to wych. To wkon se kwen cji sta no wi ło wy raź ny czyn -nik, aby do pro wa dzić do prze ce nyame ry kań skiej wa lu ty na ryn ku. Po nad -to ogra ni cze nie praw do po do bień stwaszyb kich pod wy żek do pro wa dzi ło doumoc nie nia in stru men tów dłuż nych osta łej sto pie pro cen to wej, przez co rów -nież pol skie pa pie ry (10YT) spa dły dooko lic 2,6 proc. Rów no cze śnie spa dekry zy ka pod wyż sze nia kosz tu fi nan so -wa nia w USA wy ge ne ro wał lo kal ne od -

re ago wa nie na ryn kach EM, ta kich jakTur cja czy Ro sja. Wśród in nych cie ka -wych wy da rzeń war to wspo mnieć ood bi ja ją cych kwo to wa niach ro py naf -to wej, któ ra zy sku je na ba zie dzia łańmi li tar nych w Sy rii oraz słab sze go do -la ra. Z punk tu wi dze nia kra jo wej wa lu ty PLN brak by ło moc niej szych re -ak cji, po za kwo to wa nia mi USD/PLN,gdyż PLN oraz ko szyk CEE w ostat nichty go dniach za cho wy wa ły się względ niesta bil nie na tle in nych EM. Uwa ga in -we sto rów sku pi ła się m.in. na ostat nimpo sie dze niu RPP, któ ra po mi mo pre sjide fla cyj nej wy ra zi ła sta no wi sko, iż sto py nie ule gną zmia nie. Przy po mnij -my, iż ry nek ostat nio spe ku lo wał, iż w 2017 r. mo że nas cze kać jesz cze jed -nak ob niż ka stóp.

RYNEK WALUTOWY WALUTY PALIWA PROGNOZY Podyskutuj na www.facebook.com/WiadomosciTurystyczne

Krajobraz po FED i RPP. Ropa naftowa drożeje

Konrad Ryczko, BOŚ

21%Bardzo wysoki udział imprez

lotniczych w sprzedaży. Blisko 95 proc. klientów wybrało

imprezy lotnicze.

ŚREDNIE CENY SPRZEDAŻY (W PLN)*

Kos i Grecja hitami sprzedaży ostatniego tygodnia. Tunezja - kolejny krok w góręrankingu popularności. Pierwsza nadal Grecja.

INDEKS CENY

In deks ce ny dla kie run ku li czo ny ja ko re la cja śred niej ce ny re zer wa cji za oso bę dowy so ko ści wy na gro dze nia net to w da nym mie sią cu. Wskaź nik ob ra zu je moż li wo ściza ku po we Po la ków w da nym ty go dniu w od nie sie niu do po szcze gól nych kie run ków.Im wyż szy wskaź nik, tym mniej osią gal na jest ofer ta dla prze cięt ne go klien ta.

NAJPOPULARNIEJSZEKRAJE I KIERUNKI

Bran ża w ostat nich pię ciu ty go dniachsprze da ży La ta 2015 sta ra ła się osią -gnąć 20 proc. wzro stu sprze da ży Gre -cji. No wo ścią są Cze chy.

Kraj Cena rez. Cena/osoba1. Grecja 4 048 1 8672. Turcja 4 249 1 9533. Hiszpania 6 051 2 8134. Egipt 4 478 2 0995. Cypr 5 280 2 4306. Włochy 3 015 1 6297. Portugalia 6 536 3 1168. Tunezja 3 330 1 6059. Maroko 5 058 2 49810. Czechy 864 469

Kraj 15.09 22.09 29.091. Grecja 1,134 1,066 0,9542. Turcja 0,992 1,01 0,9983. Hiszpania 1,413 1,411 1,4384. Egipt 1,007 1,088 1,0735. Cypr 1,24 1,325 1,2426. Włochy 1,025 0,955 0,8337. Portugalia 1,474 1,573 1,5938. Tunezja 0,795 0,834 0,829. Maroko ++ ++ 1,27710. Czechy ++ ++ 0,24

Kraj Udział %1. Grecja 19,10%2. Turcja 7,30%3. Hiszpania 13,00%4. Egipt -15,60%5. Bułgaria 9,50%6. Włochy 32,60%7. Tunezja -60,70%8. Portugalia 20,70%9. Chorwacja -4,40%10. Cypr 12,00%

Kierunek Udział %Antalya -4,40%Heraklion 17,20%Rodos 18,80%Hurgada -17,60%Zakynthos 40,90%Korfu 20,70%Bodrum 21,60%Burgas 9,70%Sharm El Sheikh-17,60%Kos 10,50%

* z ostatniego tygodnia * sezon 2015

Tylko pięć tygodni do końca Lata 2015 a sprzedaż kwitnie.

rezerwacje klienci

kategoria 8.09 15.09 22.09 29.09rezerwacje 10,80% 6,90% 27,60% 20,90%

klienci 10,20% 6,30% 27,70% 21,00%bus+hotel 33,50% 45,20% 55,40% 49,50%

samolot 9,10% 4,60% 26,30% 21,00%dojazd własny 20,40% 46,30% 59,20% -10,40%

TREND W SPRZEDAŻY

Umocnienie krajowej waluty wobec amerykańskiego dolara. Na innychparach związanych ze złotym dynamika ruchu pozostawała ograniczona,chociaż widoczne są próby umocnienia złotego m.in. wobec euro.

KURSY WALUT

4,25 złKurs euro na początkupaździernika. Złotówkamocniejsza wobec euro

oraz dolara.

UFNOŚĆ KONSUMENCKA

Wskaźnik ufności konsumenckiej opisuje obecne tendencje w konsumpcjiindywidualnej.

W cenach hurtowych oleju napędowego i benzyny 95-oktanowej nastąpiła zamianamiejsc. Olej napędowy ponownie jest droższym paliwem. Cena ropy idzie w górę.

CENY PALIW

*stan na 30.09.2015, źródło: e-petrol.pl

ŚREDNIE CENY PALIW NAKIERUNKACH Z DOJAZDEMWŁASNYM

Kraj Waluta Pb95 ONAustria EUR 1,08 1,07Bułgaria BGN 2,1 2,12Chorwacja HRK 9,12 8,58Czechy CZK 31,6 30,3Niemcy EUR 1,32 1,11Rumunia RON 5,13 5,08Słowacja EUR 1,26 1,09Słowenia EUR 1,24 1,15Węgry HUF 343 343,95Włochy EUR 1,57 1,43

Średnia sald ocen zmiansytuacji finansowej gosp.dom. kraju: 24 września-9,9

źródło: GUS-25

0

-10-9,9

-10,9

-7,9

-10,4-13,6

IX 2015VIII 2015VII 2015VI 2015V 2015

Produkt 16.09 23.09 30.09Ropa BrentUSD/baryłka 49,88 47,82 48,53Benzyna Pb95 PLN/l 4,59 4,54 4,49Olej napędowy PLN/l 4,31 4,28 4,26

Paliwo lotnicze AVGAS 100 LL PLN/l* 8,12Paliwo lotnicze JET A-1 PLN/l* 3,63

*cena z akcyzą, **stan na 3.09.2015źró dło: bankier.pl, e-petrol.pl, dlapilota.pl

benzyna Pb95 olej napędowy

16.09 23.09 30.090

6

3 4,26

4,54

4,28

4,59

4,31

4,49

waluta 15.09 22.09 29.09 6.10euro 4,2094 4,1924 4,2434 4,2453

dolar USA 3,7238 3,7438 3,7799 3,789funt 5,749 5,7958 5,7421 5,7474

frank 3,8417 3,8522 3,8909 3,8873

dolar USA euroŹródło: bankier.pl

dolar USA euro

15.09 22.09 29.09 6.100

4,5

3,5 3,7799

4,2434

3,7893,7438

4,1924

3,7238

4,20944,2453

Grecja Turcja Hiszpania

8.09 15.09 8.09 15.09-30

50

027,6

21

6,910,8

27,7

20,96,3

15.09 22.09 29.091800

3200

2500

Turcja Hiszpania

27632875

1940 1867

Grecja

2392 2218

2813

2056 1953

15.09 22.09 29.090

2

1

0,954

1,066

1,4381,413

1,010,998

1,411

1,134

0,992

10,2

PRAWO W TURYSTYCE 21WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

Krzysz tof Wilk

Ro zpo rzą dze nie (WE) nr261/2004 na kła da naprze woź ni ków lot ni -czych kon kret ne obo -wiąz ki w przy pad ku

od wo ła nia lub znacz ne go opóź nie -nia lo tu, któ re po le ga ją na za pew -nie niu po sił ków, ewen tu al ne gonoc le gu lub wy pła cie od szko do wa -nia. Pro blem biu ra po dró ży po le gana tym, że w przy pad ku gdy do cho -dzi do ta kich zda rzeń, pierw szympod mio tem, do któ re go zwra ca siętu ry sta, nie jest prze woź nik, ale wła -śnie or ga ni za tor. Jest tak ze wzglę -du na kon trak to wą od po wie-dzial ność biu ra po dró ży za ca łośćwy ciecz ki, w tym rów nież za prze -lot. Obo wiąz ki li nii lot ni czych mo gąza tem zo stać prze nie sio ne na or ga -ni za to ra tu ry sty ki.

Ja kie są pra wa pa sa że raW przy pad ku na ru sze nia praw

pa sa że ra przez li nie lot ni cze za sto -so wa nie ma roz po rzą dze nie (WE)nr 261/2004, któ re do ty czy pa sa że -rów od la tu ją cych z lot ni ska po ło żo -ne go na te ry to rium UE orazprzy la tu ją cych na lot ni sko na jej te -ry to rium z kra ju trze cie go. Do dat ko -wo, aby roz po rzą dze nie mo głozo stać za sto so wa ne, pa sa żer mu sipo sia dać po twier dzo ną re zer wa cjęna da ny lot oraz sta wić się na od pra -wę nie póź niej niż 45 mi nut przedogło szo ną go dzi ną od lo tu. Roz po -rzą dze nie (WE) nr 261/2004 nie na -ru sza praw pa sa że rów wy ni ka -ją cych z dy rek ty wy 90/314/EWG(im ple men to wa nej do pol skie gopra wa w usta wie o usłu gach tu ry -stycz nych). W przy pad ku od wo ła nialub opóź nie nia lo tu roz po rzą dze nie261/2004 oraz orzecz nic two Try bu -na łu Spra wie dli wo ści UE na kła da -ją na prze woź ni ków lot ni czychsze ro kie obo wiąz ki opie ki nad pa sa -że ra mi, a tak że ewen tu al ne go zwro -tu ce ny bi le tu lub od szko do wa nia.Upraw nie nia pa sa że rów za leż ne sąod cza su ocze ki wa nia i przy czynopóź nie nia. Pa sa że ro wie otrzy mu jąod prze woź ni ka lot ni cze go po mocw przy pad ku opóź nie nia wy lo tu w

sto sun ku do pla no wa ne go star tu: a)o dwie lub wię cej go dzin w przy pad -ku lo tów do 1500 ki lo me trów; b) otrzy lub wię cej go dzin w przy pad kuwszyst kich lo tów we wnątrz w spól -no to wych dłuż szych niż 1500 ki lo -me trów i wszyst kich in nych lo tów odłu go ści po mię dzy 1500 a 3500 ki lo -me trów; c) o czte ry lub wię cej go -dzin w przy pad ku wszyst kichin nych lo tów. W ta kich przy pad kachpa sa że rom przy słu gu ją bez płat neświad cze nia od li nii lot ni czych wy -mie nio ne w ta bel ce obok.

Opóź nie nie lo tuGdy opóź nie nie wy lo tu wy no si co

naj mniej pięć go dzin, pa sa że ro wiemo gą żą dać zwro tu w ter mi nie sied -miu dni peł ne go kosz tu bi le tu, je że -li lot nie słu ży już dłu żejja kie mu kol wiek ce lo wi zwią za ne muz pier wot nym pla nem po dró ży orazżą dać za pew nie nia po wro tu dopierw sze go miej sca od lo tu w naj -wcze śniej moż li wym ter mi nie. Ta kieprzy pad ki są uza sad nio ne, gdy lotbył np. za pla no wa ny w związ ku z ja -kimś wy da rze niem (kon fe ren cja,wy da rze nie spor to we). Choć roz po -rzą dze nie 261/2004 nie prze wi du jemoż li wo ści od szko do wa nia w przy -

pad ku opóź nie nia lo tu, to jed nakzgod nie z orze cze niem Try bu na łuSpra wie dli wo ści UE z dnia 19 li sto -pa da 2009 r. w spra wach po łą czo -nych C -402/07 i C -432/07 pa sa-że ro wie opóź nio nych lo tów mo gąpo wo ły wać się na pra wo do od szko -do wa nia, je że li przy bę dą do ichmiej sca do ce lo we go trzy go dzi nylub wię cej po pier wot nie prze wi -dzia nej przez prze woź ni ka lot ni cze -go go dzi nie przy lo tu. Na le ży w tymprzy pad ku zwró cić uwa gę na dwiekwe stie. Po pierw sze, moż li wośćubie ga nia się o od szko do wa nie za -le ży nie od opóź nie nia wy lo tu, aopóź nie nia w do tar ciu do miej scado ce lo we go. Po dru gie, od szko do -wa nie nie przy słu gu je, je że li od wo -ła nie lo tu jest kon se kwen cją wy stą -pie nia si ły wyż szej (np. wa run ki at -mos fe rycz ne). W in nych przy pad -kach pa sa że ro wie ma ją pod sta wędo żą da nia wy pła ty kwot okre ślo -nych ści śle w roz po rzą dze niu, aprzed sta wio nych w ta be li obok.

Pro ce du ra od szko do waw czaJe że li mia ło miej sce opóź nie nie,

o któ rym mo wa po wy żej, pierw -szym kro kiem po win no być zło że niere kla ma cji do prze woź ni ka. Na stro -

nie in ter ne to wej li nii lot ni czychznaj dzie my in for ma cje do ty czą cepo stę po wa nia re kla ma cyj ne go, a wszcze gól no ści gdzie i w ja kiej for miemoż na zło żyć re kla ma cję. UrządLot nic twa Cy wil ne go in for mu je, iżprze pi sy pra wa nie okre śla ją do -kład nie, w ja kim ter mi nie po win ni -śmy otrzy mać od po wiedź. Je że li odmo men tu zło że nia skar gi/re kla ma -cji do prze woź ni ka lot ni cze go mi nę -ło 30 dni i nie uzy ska li śmyod po wie dzi, przy słu gu je nam skar -ga do or ga nu kon tro li, któ rym jestULC. Zgod nie z art. 205a usta wypra wo lot ni cze, Pre zes ULC roz pa -tru je skar gi pa sa że rów. Zaj mu je siętym wy od ręb nio na ko mór ka – Ko -mi sja Ochro ny Praw Pa sa że rów. Pozło że niu ta kiej skar gi Pre zes ULCstwier dza czy mia ło miej sce na ru -sze nie pra wa przez prze woź ni ka lot -ni cze go, a je że li tak, to w ja kimza kre sie. Cię żar do wo du, że upraw -nie nia pa sa że ra nie zo sta ły na ru szo -ne spo czy wa w tym przy pad ku naprze woź ni ku lot ni czym. ULC wy -raź nie za strze ga, iż de cy zja ad mi ni -stra cyj na w spra wie na ru sze niapraw pa sa że ra jest tyl ko po twier -dze niem te go fak tu i nie po wo du jeau to ma tycz ne go od szko do wa nia zestro ny li nii lot ni czych. Pra wo lot ni -cze prze wi du je, iż do eg ze ku cji na -leż no ści stwier dzo nych w de cy zjisto su je się prze pi sy Ko dek su Po stę -po wa nia Cy wil ne go. Co to ozna cza?Je że li po mi mo wy da nia po zy tyw nejdla pa sa że ra de cy zji, prze woź niklot ni czy na dal bę dzie się uchy lał sięod za pła ty od szko do wa nia po zo sta -je je dy nie dro ga są do wa. Tu ry stamo że żą dać świad czeń i od szko do -wa nia bez po śred nio od li nii lot ni -czych lub do or ga ni za to ra któ ryod po wia da za ca łość im pre zy tu ry -stycz nej w tym rów nież za dzia ła niaswo ich pod wy ko naw ców (prze woź -nik). Waż ne jest aby w przy pad kuumów char te ro wych po mię dzy or -ga ni za to rem a prze woź ni kiem do kład nie okre ślić roz li cze nia po -mię dzy ty mi pod mio ta mi w przy -pad ku gdy biu ro po dró ży po nie siekosz ty za wi nio ne go przez li nie lot -ni cze od wo ła nia lub znacz ne goopóź nie nia lo tu.

Od wo ła nie lub znacz ne opóź nie nie lo tu po cią ga za so bą nie tyl ko od po wie dzial -ność prze woź ni ka, ale też or ga ni za to ra im pre zy, któ rej prze lot jest ele men tem.

ZMIANY W PRAWIEZa opóźnienia lotu możeodpowiadać organizator

PORADY: PRZEPISY • INTERPRETACJE PRZEPISÓW • PORADY PRAWNE • WYJAŚNIENIA EKSPERTÓW • ANALIZY

� W ja ki spo sób or ga ni za tor po wi nien za bez pie -czyć się przed spo ży wa niem al ko ho lu przez za -trud nio nych wy cho waw ców na ko lo nii?Przede wszyst kim w umo wie z wy cho waw cą lub wza kre sie obo wiąz ków na le ży wy raź nie wska zać, żespo ży wa nie al ko ho lu lub przyj mo wa nie ja kich kol wiekin nych środ ków odu rza ją cych pod czas spra wo wa niaopie ki nad dzieć mi w trak cie wy jaz du jest cał ko wi cieza bro nio ne oraz że stwier dze nie ta kie go zda rze nia jestpod sta wą do na tych mia sto we go roz wią za nia umo wyz wy cho waw cą. Choć brak tych za pi sów nie unie moż -li wia za sto so wa nia ta kiej sank cji, to cho dzi przedewszyst kim o po in for mo wa nie pra cow ni ka o kon se -kwen cjach nie wła ści we go za cho wa nia. Waż ne jest

też, aby or ga ni za tor przed wy jaz dem spo tkał się z opie -ku na mi i wy ja śnił im, ja kie spo czy wa ją na nich obo -wiąz ki i ja kie mo gą być kon se kwen cje ich na ru sze nia.

� Co po wi nien zro bić or ga ni za tor w przy pad kustwier dze nia nie wła ści we go za cho wa nia przezwy cho waw cę?Je że li or ga ni za tor zo sta nie po in for mo wa ny o spo ży wa -niu al ko ho lu przez opie ku nów, po wi nien nie zwłocz nieprze pro wa dzić kon tro lę w miej scu, gdzie od by wa sięim pre za tu ry stycz na al bo oso bi ście, al bo za po śred nic -twem swo je go pra cow ni ka (np. re zy den ta, pi lo ta, in ne -go wy cho waw cy). Je że li w trak cie kon tro li or ga ni za torlub je go peł no moc nik na bie rze po dej rzeń, iż in for ma cjajest praw dzi wa, po wi nien w za leż no ści od po wa gi na -ru sze nia al bo na tych miast zwol nić nie trzeź we go opie -ku na z obo wiąz ku spra wo wa nia opie ki nad dzieć mi,

al bo na wet, w po waż niej szych przy pad kach, we zwaćpo li cję. To dru gie jest ko niecz ne przede wszyst kim dlastwier dze nia, czy opie kun fak tycz nie jest pod wpły -wem al ko ho lu lub in nych środ ków odu rza ją cych. Po li -cja po sia da sprzęt moż li wy dla we ry fi ka cji sta nutrzeź wo ści opie ku na a no tat ka po li cyj na i do ko na ny po -miar bę dą nie za prze czal ny mi do wo da mi na na ru sze nieprzez wy cho waw cę wa run ków umo wy.

� Czy opie kun po nie sie od po wie dzial ność kar ną?Stwier dze nie przez po li cję, że wy cho waw ca w trak ciespra wo wa nia opie ki nad dzieć mi był pod wpły wem al -ko ho lu, mo że być pod sta wą do wsz czę cia po stę po wa -nia prze ciw ko ta kiej oso bie w związ ku z na ra że niembez pie czeń stwa pod opiecz nych, za któ rych da na oso -ba jest od po wie dzial na. Ta kie po stę po wa nie mo że zo -stać wsz czę te przez po li cję z urzę du lub na pod sta wie

za wia do mie nia zło żo ne go przez or ga ni za to ra, wła ści -cie la obiek tu, w któ rym od by wa się im pre za, lub in ne -go opie ku na.

� Czy or ga ni za tor mo że zwol nić nie trzeź we go wy -cho waw cę w try bie na tych mia sto wym?Tak. Stan nie trzeź wo ści pod czas spra wo wa nia opie kinad dzieć mi jest nie wąt pli wie prze słan ką do na tych -mia sto we go zwol nie nia wy cho waw cy po przez wy po -wie dze nie umo wy z waż nych po wo dów. W ta kimprzy pad ku or ga ni za tor nie jest obo wią za ny do za pła tyczę ści wy na gro dze nia za czas po zo sta ły do koń caumo wy oraz mo że żą dać od opie ku na od szko do wa -nia. Szko dą, któ ra win na być na pra wio na, mo że być wszcze gól no ści koszt spro wa dze nia in ne go opie ku na iewen tu al na róż ni ca w wy na gro dze niu, ja kie mu si po -nieść or ga ni za tor za trud nia jąc oso bę w try bie pil nym.

Nietrzeźwego wychowawcęmożna zwolnić natychmiast

CE IDGSejm uchwa lił no we li za cję usta wyo swo bo dzie dzia łal no ści go spo -dar czej oraz nie któ rych in nychustaw. Uspraw nie nie ob słu giprzed się bior ców i uprosz cze niepro ce dur ad mi ni stracyj nych do ty -czą cych Cen tral nej Ewi den cji i In -for ma cji o Dzia łal no ści Go spo -dar czej to głów ne za ło że nia no we -li za cji. Prze wi du je ona rów nieżpo sze rze nie za kre su da nych za -war tych we wpi sie. Uwzględ nio nebę dą m.in. in for ma cje do ty czą cenu me rów te le fo nów. W no we li za -cji zna la zły się rów nież roz wią za -nia uła twia ją ce do cho dze nie przezwie rzy cie li rosz czeń od przed się -bior ców wpi sa nych do CE IDG.Uprosz cze nie sto so wa nia usta wy oswo bo dzie go spo dar czej i uspraw -nie nie sys te mu CE IDG po win nouła twić pro wa dze nie dzia łal no ścima łym przed się bior com. KW

PRAWO BANKOWESejm, uchwa la jąc no we li za cjęPra wa ban ko we go oraz nie któ -rych in nych ustaw, zli kwi do wałtzw. ban ko wy ty tuł eg ze ku cyj ny.Znie sie nie te go in stru men tu praw -ne go ma po pra wić sy tu ację klien -tów ban ków – tak żeprzed się bior ców. BTE to wy sta -wia ny przez bank do ku mentupraw nia ją cy do eg ze ku cji ko mor -ni czej ma jąt ku dłuż ni ka, któ ry niewy wią zu je się z umo wy. No we li za -cja od bie ra pra wo do wy da wa niaty tu łu eg ze ku cyj ne go nie tyl koban kom, ale też SKOK-om. Spo -wo du je to ko niecz ność pro wa dze -nia przez ban ki oraz SKOK -ieg ze ku cji w po stę po wa niu są do -wym. Pra ce nad no we li za cją bę dąkon ty nu owa ne w Se na cie. KW

KO REK TY PRZY CHO DÓWPre zy dent pod pi sał usta wę ozmia nie nie któ rych ustaw wzwiąz ku ze wspie ra niem po lu -bow nych me tod roz wią zy wa niaspo rów, któ ra wpro wa dza m.in.no we re gu la cje w roz li cze niachpo dat ko wych w za kre sie po dat kudo cho do we go. Zgod nie z uchwa -lo ny mi zmia na mi, roz li cze nia fak -tu ry ko ry gu ją cej i in nychdo ku men tów ko ry gu ją cych w za -kre sie ko rek ty przy cho du orazkosz tów uzy ska nia przy cho dówbę dą od by wa ły się w bie żą cymokre sie roz li cze nio wym. Ko rek typrzy cho dów po dat ni cy do ko ny -wać bę dą w mie sią cu wy sta wie niafak tu ry ko ry gu ją cej po przezzmniej sze nie/zwięk sze nie przy -cho dów. Na to miast ko rek ty kosz -tów po dat ni cy bę dą do ko ny wać wmie sią cu, w któ rym otrzy ma ją fak -tu rę ko ry gu ją cą. KW

ŚWIADCZENIA PRZYSŁUGUJĄCE PASAŻEROWIW PRZYPADKU OPÓŹNIENIA LOTUObo wiąz ko we świad cze nia dla po dró żu ją -cych w przy pad ku opóź nie nia lo tu:• po sił ki oraz na po je w ilo ściach ade kwat -

nych do cza su ocze ki wa nia;• dwie roz mo wy te le fo nicz ne, dwa da le ko pi sy,

dwie prze sył ki fak so we lub e -ma ilo we.• w przy pad ku gdy spo dzie wa ny czas od lo tu

ma na stą pić co naj mniej je den dzień po pla -no wa nym star cie opóź nio ne go lo tu: za kwa -te ro wa nie w ho te lu oraz trans port po mię dzylot ni skiem a miej scem za kwa te ro wa nia (ho -te lem lub in nym).

250 EURO dla wszystkich lotów o długości do 1500 kilometrów;400 EURO dla wszystkich lotów wewnątrzwspólnotowych dłuższych niż

1500 kilometrów i wszystkich innych lotów o długości od 1500 do 3500 kilometrów;

600 EURO dla wszystkich innych lotów.

WYSOKOŚĆ ODSZKODOWANIA, GDY OPÓŹNIENIE WYNOSI PONAD 3 GODZ.

PORADNIA WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

22

PYTANIA DO EKSPERTA

MacieJ Budzich,autor bloga mediafun.pl

Czy mo ni to ring sie ci spraw dzasię w przy pad ku śred nich i ma -łych firm?Zde cy do wa nie tak. Ma łe i śred -nie fir my są bar dziej ela stycz ne,nie ma ją skom pli ko wa nych pro -ce dur zwią za nych z mar ke tin -giem czy ko mu ni ka cją z klien-tem. Mo gą więc o wie le szyb ciejre ago wać na wszyst kie po ja wia -ją ce się wy zwa nia. Czę sto za ko -mu ni ka cją w ma łych fir machstoi sam wła ści ciel, któ ry mo żebyć am ba sa do rem wła snej fir my– twa rzą w re la cjach z klien ta mi.Kie dy na py ta nia kon su men taod po wia da sam szef biu ra po -dró ży czy au tor ręcz nie ro bio nejbi żu te rii, brzmi to bar dziej wia -ry god nie, po dob nie jak rol nikbez po śred nio za chwa la ją cy swo -je pro duk ty bę dzie o wie le bar -dziej prze ko nu ją cy niż bez oso -bo we re ga ły w hi per mar ke cie.

Czy na rzę dzia do mo ni to rin guwy chwy tu ją wszyst kie wzmian kina wy bra ny te mat?Oczy wi ście nie, ale fir my zaj mu -ją ce się mo ni to rin giem ca ły czasudo sko na la ją al go ryt my wy szu -ki wa nia tak, że by by ły w sta nieobej mo wać swo im za się giem co -raz wię cej stron. Po ja wia ją sięno we miej sca, któ re są wy zwa -niem dla firm mo ni to ru ją cychsieć – w ta kich ser wi sach jakSnap chat, Vi ne też mó wi się omar kach. Ca ły ob szar ana li zytre ści wi deo jest do pie ro ru szo ny– roz po zna wa nie mo wy w fil -mach, roz po zna wa nie kon kret -ne go pro duk tu to wciąż rze czy,któ re do pie ro racz ku ją, jed nakma ją wiel kie per spek ty wy roz -wo ju w przy szło ści. Trud no mo -ni to ro wać (cho ciaż nie jest tonie moż li we) za mknię te gru pydys ku syj ne czy fo ra – tam popro stu ro bo ty prze szu ku ją ce siećnie ma ją do stę pu.

Do cze go jesz cze, opróczspraw dza nia opi nii o wła snejfir mie lub stro nie www, moż nawy ko rzy stać na rzę dzia do mo ni to rin gu?Po my słów na wy ko rzy sta nie mo -ni to rin gu sie ci jest spo ro –przede wszyst kim moż na mo ni -to ro wać ob szar kon kret nej bran -ży czy sfe ry za in te re so wańużyt kow ni ków sie ci, ta kich jaktu ry sty ka, ga stro no mia czy okre -ślo ny ro dzaj usług. Wła ści cielagen cji tu ry stycz nej mo że np. re -ago wać na fra zy po ja wia ją ce sięw kon tek ście War sza wy, ha sła„ja kie biu ra po le ca cie", „naj lep -sze wa ka cje” i w ten spo sób na -wią zy wać kon takt z po ten -cjal ny mi klien ta mi. Na rzę dziado mo ni to rin gu da ją też swo bod -ny do stęp do ob ser wo wa nia kon -ku ren cji – mo że my więcdo kład nie wie dzieć, kie dy na szabez po śred nia kon ku ren cja ru szaz pro mo cją al bo ma kło po ty z ja -ko ścią świad czo nych usług.

Ana li za za in te re so wa nia stro ną www oraz mo ni to ring opi nii na te mat fir mypo ja wia ją cych się w In ter ne cie po ma ga ją po sze rzyć krąg klien tów, do sto so -wać tre ści do ich po trzeb i na bie żą co re ago wać na wi ze run ko we pro ble my.� Mo ni to ruj ruch na Two jej stro nie,

two rząc na je go pod sta wie pro filpo ten cjal nych klien tów

� Spraw dzaj miej sce wi try ny wprze glą dar kach oraz za in te re so -wa nie tre ścia mi i pod stro na mi

� Wy szu kuj opi nie na te mat Two jejfir my i na nie re aguj

Syl wia Ma zu rek

Wo stat nich la tach In -ter net stał się dlawie lu osób praw -dzi wą wy rocz nią.To u „Wuj ka Go -

ogle” lu dzie szu ka ją od po wie dzi nawięk szość tra pią cych ich py tań, do -ty czą cych naj róż niej szych kwe stii,od zdro wia przez pra cę po naj lep szemiej sce na wa ka cje. In ter nau ci co -raz czę ściej opie ra ją swo je de cy zjeza ku po we na wy ni kach po da nychprzez wy szu ki war ki, wy po wie -dziach na fo rach te ma tycz nych czyopi niach zna jo mych z me diów spo -łecz no ścio wych. War to więc trzy -mać rę kę na pul sie i mo ni to ro waćmiej sce swo jej fir my w In ter ne cie.

W do bie po wszech ne go pa no wa -nia In ter ne tu chy ba nic in ne go nieod da je za in te re so wa nia fir mą, jaklicz ba wejść na jej stro nę. Mo ni to -ru jąc ruch, moż na nie tyl ko oce nić,ile osób od wie dzi ło da ną wi try nę,lecz tak że spraw dzić, kim te oso byby ły. Od po wied nio usta wio ne na -rzę dzia mo gą stać się ist ną skarb ni -cą wie dzy na te mat in ter nau tówza in te re so wa nych ofer tą: w ja kimkra ju i mie ście miesz ka ją, w ja kimsą wie ku i ja kiej płci, a tak że czymsię in te re su ją. Co wię cej, moż natak że spraw dzić, ilu użyt kow ni kówod wie dzi ło stro nę po raz pierw szy,a ilu wró ci ło, jak tra fi li na na sząstro nę i jak dłu go na niej prze by wa -li, a w przy pad ku firm sprze da żo -wych moż na okre ślić gru pę, któ rage ne ru je naj wyż sze przy cho dy. Ta -kie opcje ofe ru je wie le na rzę dzi,naj po pu lar niej sze to usłu ga Go ogleAna li tycs udo stęp nio na przez gi -gan ta Go ogle. Za in sta lo wać mo żeją ad mi ni stra tor stro ny po przez za -miesz cze nie w ko dzie html krót kiejwstaw ki wy ge ne ro wa nej przez Go -ogle Ana li tycs. Na rzę dzie to maspo ro plu sów: po sia da pol ską wer -sję ję zy ko wą, jest bez płat ne w przy -pad ku stron, któ re dzien nieod wie dza mniej niż 5 mln użyt kow -ni ków i nie wy ma ga tak że re je stra -cji. In ne na rzę dzia, ta kie jakCom pe te Pro, Pi wik, JAW Stats czyGo ing Up, ofe ru ją do dat ko wo np.spraw dze nie słów klu czo wych da -nej stro ny i po rów na nie jej po pu -lar no ści z in ny mi wi try na mi. Sąone bez płat ne, jed nak w więk szo ściwy ma ga ją re je stra cji.

Sa ma liczba wejść na stro nę tonie wszyst ko – war to jesz cze wie -dzieć, co na na szej stro nie wpły wa

na zwięk sze nie ru chu oraz któ repod stro ny i ele men ty wi try ny przy -cią ga ją uwa gę czy tel ni ków. Waż nąro lę od gry wa tu taj po zy cja Two jejstro ny w wy szu ki war ce oraz tre ści,któ re naj bar dziej ich in te re su ją.Miej sce wi try ny w wy szu ki war kachmo żesz spraw dzić dzię ki prze pro -wa dze niu ana li zy SEO wi try ny, wy -ka zu ją cej stan zin dek so wa niado me ny, liczbę ze wnętrz nych lin -ków do niej, szyb kość ła do wa nia iin for ma cje o błę dach tech nicz nychw bu do wie stro ny. Do prze pro wa -dze nia pod sta wo wej, szyb kiej ana li -zy SEO nie wiel kich stronwy star czą na rzę dzia dar mo we, ta -kie jak Se oTest czy Plu seo, na to -miast je śli masz du żą wi try nę ipla nu jesz za jąć się jej po zy cjo no -wa niem, to le piej sko rzy stać z usługfir my przy go to wu ją cej au dy ty SEO.Kie dy już klien ci tra fią przez wy -szu ki war kę na Two ją stro nę, bę dąszu kać in te re su ją cych ich tre ści, ao tym, co naj bar dziej przy cią ga ichuwa gę, po wie Ci sta ty sty ka wejśćna pod stro ny, do stęp na we wszyst -kich na rzę dziach słu żą cych do ana -li zy ru chu, w tym tak że w Go ogleAna li tycs. Dzię ki tym in for ma cjommo żesz usta lić, cze go klien ci szu ka -li na two jej stro nie, ja ki ho tel lubwy ciecz ka naj bar dziej ich in te re su -ją. Na to miast dzię ki wtycz ce Sum -mo Me He at Maps spraw dzisz,któ re kon kret ne miej sca na Two jejstro nie przy cią gnę ły naj więk sząuwa gę in ter nau tów. Na tej pod sta -wie mo żesz wy eks po no wać tre ścinaj cie kaw sze dla po ten cjal nychklien tów oraz usu nąć te, któ re ichnie za in te re so wa ły.

Me dia spo łecz no ścio we, ta kie jakFa ce bo ok, Twit ter czy YouTu be sta -ły się obec nie jed ny mi z naj waż niej -szych ka na łów pro mo cji iin for ma cji, dla te go je śli chcesz do -brze je wy ko rzy stać, przy glą daj sięak tyw no ści ich użyt kow ni ków. Dlafir my po sia da ją cej wła sny fan pa ge,pod sta wo wym na rzę dziem w tej

kwe stii są sta ty sty ki udo stęp nia nead mi ni stra to rom stron przez sa mepor ta le. Przy kła do wo na Fa ce bo okuda ne te znaj dziesz na Two jej stro niew za kład ce „sta ty sty ki” – moż natam zna leźć za rów no pod sta wo weda ne, ta kie jak wiek i płeć użyt kow -ni ków, jak i po ziom dzien nej i ty go dnio wej ak tyw no ści od wie -dza ją cych z po dzia łem na dni ty go -dnia, go dzi ny oraz kon kret ne po sty.Je śli jed nak chcesz do kład niej zo -rien to wać się co pisz czy w me diachspo łecz no ścio wych, ta kich jak Fa ce -bo ok, Twit ter, Lin ke dIn czy Go -ogle+, się gnij po ze wnętrz nena rzę dzia. Cie ka wym roz wią za -niem jest So cial craw ly tics – na rzę -dzie, któ re two rzy ra port do ty czą cyudo stęp nień okre ślo nej wi try ny naośmiu por ta lach spo łecz no ścio -wych, dzię ki cze mu spraw dzisz za -in te re so wa nie ofer tą Two ją lubkon ku ren cji. Wy star czy, że w po luwy szu ki wa nia po dasz ad res stro nyin ter ne to wej, któ rą chcesz prze śle -dzić. Ko rzy sta nie z So cial craw ly ticsjest bez płat ne, ale trze ba za lo go waćsię przez Twit te ra. Po dob nie dzia łaBuz z Su mo – stro na, któ ra po zwa lawy szu kać naj bar dziej po pu lar nepo sty z okre ślo nej do me ny lub nada ny te mat, po da jąc licz bę ich udo -stęp nień w pię ciu róż nych por ta -lach. Na rzę dzie to jest płat ne,po sia da jed nak dość ogra ni czo nedar mo we kon to oraz 14-dnio wąwer sję prób ną.

In ter net jest pe łen opi nii po -świę co nych róż nym pro duk tom ioso bom, dla te go też war to być nabie żą co z tym, co lu dzie mó wią oTwo jej fir mie. Mo żesz ta kie „śledz -two” prze pro wa dzić przy po mo cywy szu ki war ki, ale wy god niej sze,zwłasz cza w przy pad ku więk szychprzed się biorstw, jest sko rzy sta nieze spe cjal nych na rzę dzi słu żą cychdo zbie ra nia opi nii. Tu taj zno wuprzy cho dzi z po mo cą Go ogle, ofe -ru jąc bez płat ną usłu gę Go ogleAlerts. Wy star czy, że wpi szesz na

tej stro nie wy bra ne sło wa klu czo -we, np. na zwę swo jej fir my czynaj now szej ofer ty, a bę dzieszotrzy my wać na ad res e -ma il ra -por ty do ty czą ce po ja wia nia siętych ter mi nów w sie ci. Mo żeszzde cy do wać się też na bar dziejroz bu do wa ne na rzę dzia, ta kie jakTop sy.com. Stro na ta umoż li wiawy szu ki wa nie naj now szych lin -ków, twe etów, fil mów i zdjęć za -wie ra ją cych po da ne sło waklu czo we, a tak że two rze nie na ichpod sta wie aler tów, wy sy ła nych nama ila, a po nad to ge ne ru je wy krespre zen tu ją cy liczby twe etów za -wie ra ją cych da ne sło wa klu czo wena dzień. Nie wy ma ga za to re je -stra cji. Te i in ne dar mo we roz wią -za nia, ta kie jak Mel twa terIce Roc ket czy Ne tvi bes, rów nieżmo gą upro ścić wy szu ki wa nie in -for ma cji o fir mie, jed nak je śliocze ku jesz bar dziej roz bu do wa -nych i szcze gó ło wych ra por tów,roz waż uży cie któ re goś z płat nychna rzę dzi. Obec nie naj bar dziej zna -nym na rzę dziem na na szym ryn kujest Bran d24. Ofe ru je ono moż li -wość two rze nia wy kre sów i ana lizdo ty czą cych wy ni ków, wy bo ru lubwy klu cze nia z wy szu ki wa nia okre -ślo nych stron, a tak że eks por to wa -nia wy ni ków.

Osią gnię cia naj now szej tech no -lo gii mo gą po móc w wy szu ki wa niuopi nii na te mat fir my, ale nic nie za -stą pi uwa gi czło wie ka. Dla te go naj -waż niej szym ele men tem mo ni t-rin gu In ter ne tu pod ką tem wy po -wie dzi do ty czą cych kon kret nychosób czy firm jest czy ta nie i bie żą cere ago wa nie na po ja wia ją ce się pro -ble my. W przy pad ku zna le zie nia naja kimś fo rum kry tycz nej opi nii, re -aguj spo koj nie i spró buj zna leźćroz wią za nie pro ble mu, ewen tu al -nie pro stuj fał szy we in for ma cje, je -śli ta kie się po ja wia ją. Szyb kare ak cja mo że ura to wać two ją fir męprzed wi ze run ko wą ka ta stro fą. Docze go mo że do pro wa dzić brak re -ak cji po ka zu je przy kład Ne stlesprzed kil ku lat. Wte dy fir ma ta nieza re ago wa ła na czas na kil ka za -mie szo nych na Fa ce bo oku ostrze -żeń przed za ku pem pro du ko wa nejprzez nią kasz ki (z po wo du znaj du -ją cych się w niej rze ko mo ka wał -ków szkła), cze go efek tem by łala wi na ostrze żeń udo stęp nia nychprzez pol skich użyt kow ni ków, cood bi ło się na wia ry god no ści mar ki.W po dob ny spo sób mo gą roz no sićsię fał szy we in for ma cje do ty czą cebiu ra po dró ży, wa run ków w ho te luczy pi lo tów wy cie czek. Ale mo ni to -ring opi nii w sie ci mo że słu żyć nietyl ko do wy kry wa nia po ten cjal nienie bez piecz nych wpi sów, lecz tak -że do lep sze go bu do wa nia wi ze run -ku fir my – opi nie i py ta nia tu ry stówsą prze cież naj lep szym źró dłem in -for ma cji na te mat te go, cze go po -ten cjal ni klien ci ocze ku ją i jakoce nia ją Two ją fir mę. Wy ko rzy stajze bra ne w ten spo sób in for ma cjedo ulep sze nia swo jej ofer ty oraztwo rze nia lep szych kam pa nii re kla mo wych.

1. Poznaj profilpotencjalnych klientów

2. Sprawdź, co przyciągainternautów

3. Monitoruj mediaspołecznościowe

4. Przeglądaj opinie o twojej firmie

Monitoruj ruch na stronie

5. Czytaj opinie klientów i na nie reaguj

CELE MONITORINGU I ANALIZY

� Zbie ra nie in for ma cji o za in te re so wa nychużyt kow ni kach (wiek,płeć, miej sce za miesz ka -nia, za in te re so wa nia itp.)

� Stwo rze nie pro fi lu po ten cjal ne go od bior cy

� Ana li za ru chu na stro niefirmy i fanpage’u

� Oce na za in te re so wa niaofer tą fir my

� Oce na za in te re so wa niapo szcze gól ny mi pro duk ta mi

WYDARZENIA I KRONIKA 23WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

Świa to wy Dzień Tu ry sty ki toświę to, któ re zo sta ło usta no -wio ne w 1979 r. z ini cja ty wy

Świa to wej Or ga ni za cji Tu ry sty kidzia ła ją cej z ra mie nia ONZ. Od by -wa się ono cy klicz nie, w tym ro kupod ha słem „Mi liard tu ry stów, mi -liard moż li wo ści”. W oko li cy 27

wrze śnia po szcze gól ne re gio nyświę tu ją Dzień Tu ry sty ki, jed nak je -go fi nał od był się w Mal bor ku. Uro -czy stość współ or ga ni zo wa ły MSiT,POT, UM Wo je wódz twa Po mor skie -go, Po mor ska ROT oraz wła dzeMal bor ka. W trak cie uro czy sto ściwrę czo no szes na ście od zna czeń mi -

ni stra spor tu i tu ry sty ki „Za Za słu gidla Tu ry sty ki”, w tym dla Ma rii Na -piór kow skiej i Mar ka Mig da la. Na -gród te go wie czo ru by ło wie le:Ma riusz Mierz wiń ski, dy rek tor Mu -zeum Zam ko we go w Mal bor kuotrzy mał Gry fa Po mor skie go, wrę -czo no tak że na gro dy mar szał ka wo -je wódz twa po mor skie go w kil kuka te go riach, w tym za oso bo wośćoraz wy da rze nie ro ku. Na spo tka niupod su mo wa no tak że pro jekt unij ny„Pro muj my Pol skę Ra zem”. Uro czy -stość po pro wa dzi ła Jo lan ta Grus zPOT oraz Piotr Świąc z TVPGdańsk. Ogól no pol skie ob cho dyŚDT za koń czy ły się noc nym zwie -dza niem Mu zeum Zam ko we go wMal bor ku. MS

23.09.2015, Ogól no pol skie Ob cho dy Świa -to we go Dnia Tu ry sty ki, Mal bork

Laureaci odbierali na scenie odznaczenia MSiT „Za zasługi dla turystyki”.

TOUROPERATOR

Ecco Travel szkoli z ChinTouroperator przybliża agentom specyfikę obsługi chińskiego turysty.

Wdru gim ty go dniu wrze śniaza koń czył się cykl szko leńagen tów biur po dró ży

zor ga ni zo wa ny przez mar kę spe cja -li zu ją cą się w eg zo tycz nych de sty na -cjach Ec co Tra vel. Pod czaskon fe ren cji przed sta wi cie le po nad170 biur agen cyj nych mo gli zgłę bićswo ją wie dzę na te mat ofert wy jaz -

dów do Chin. – Przez szko le nia, re -ali zo wa ne kil ka ra zy w ro ku, wy po -sa ża my sieć sprze da ży wnaj waż niej sze na rzę dzie – wie dzę,któ rą prze ka zu je my w nie ba nal ny icie ka wy spo sób. Agen ci chęt nieuczest ni czą w tych spo tka niach, bio -rą w nich ak tyw ny udział i py ta ją oko lej ne – mó wi dy rek tor sprze da ży

Ec co Tra vel, Mag da le na Waw rzy -niak. Kon fe ren cje prze bie gły w at -mos fe rze za ba wy od po wi ta nia wsty lu tai -chi przez cia stecz ka zwróż bą i ry tu ał pa rze nia her ba ty.Uczest ni cy mo gli za po znać się zcha rak te ry stycz ny mi chiń ski mi eks -po na ta mi, a każ dy z nich otrzy małga dżet na pa miąt kę. Zwień cze niemszko le nia był kon kurs, w któ rymmoż na by ło wy grać atrak cyj ne na -gro dy, ta kie jak ko szul ki z chiń skimmu rem czy na czy nia na her ba tęoraz na gro dę głów ną, czy li pro -gram ob jaz do wy po Chi nach. Szko -le nia zo sta ły prze pro wa dzo ne przezprzed sta wi cie li kon tra hen ta Ec coTra vel z Chin Ca te ri nę Lee oraz Jo -an nę Ku ciel. ZC

10-18.09.2015, Szko le nia dla agen tów nate mat Chin, War sza wa, Gdańsk, Ka to wi ce,Kra ków

ŚWIĘTO

Turystyka świętowała w MalborkuNa zamku w Malborku wręczono nagrody za zasługi dla turystyki.

WARSZTATY

TravelCamp tym razem o GDS-achBranża spotkała się na warsztatach z marketingu internetowego.

WKra ko wie od by ła się 19.edy cja warsz ta tów Tra vel -Camp. Wzię ło w niej

udział po nad 50 osób, głów nie ho te -la rzy z Ma ło pol ski, nie za bra kło tak -

że agen cji in te rak tyw nych, przed -sta wi cie li or ga ni za cji tu ry stycz nychoraz biur. W pro gra mie warsz ta tówzna la zły się wy kła dy do ty czą cem.in. wy ko rzy sta nia GDS -ów w ho -

te lar stwie, ubez pie czeń on li ne oraztren dów mo bil nych na ryn ku. Spe -cja li ści ra dzi li, jak stwo rzyć do bryma iling oraz od po wia da li na nur tu -ją ce uczest ni ków py ta nia. Po spo -tka niu na swo im fan pa gu naFa ce bo oku or ga ni za to rzy na pi sa li:„Pięk nie dzię ku ję za me gaener ge -tycz ne spo tka nie. Kra ków jak zwy -kle nie za wiódł. Do pi sa ła fre k-wen cja, po go da i na stro je uczest ni -ków”. Or ga ni za to rzy pod kre śla ją, żejest to świet na oka zja do udzia łu wnie for mal nym otwar tym spo tka niueks per tów z za kre su e -mar ke tin gu zbran żą tu ry stycz ną. Ko lej na edy cjaod bę dzie się naj praw do po dob niej wgrud niu we Wro cła wiu. MS

24.09.2015, warsz ta ty Tra vel Camp, Ate lierApar tho tel, Kra ków

� Or bis otrzy mał ty tuł „Am ba sa -do ra Pol skiej Go sp dar ki” w ka te -go rii „Mar ka Eu ro pej ska”.Wrę cze nie na gro dy od by ło się 23wrze śnia w Mi ni ster stwie Go spo -dar ki w War sza wie. Dy plom z rąkJa nu sza Pie chociń skie go, wi ce pre -mie ra RP – odebrał Gil les Cla vie,pre zes Or bis SA.

� Wy ło nio no lau re atów XIII edy -cji kon kur su MSiT na naj lep sząpra cę ma gi ster ską z za kre su go spo -dar ki tu ry stycz nej. Pierw sze miej -sce za ję ła San dra Grzesz czak zapra cę pt. „Dia gno za re la -cji po mię dzy in te re sa -riu sza mi w kla strachtu ry stycz nych”. Dru -gie miej sce otrzy -ma ła Be ataRo sic ka, a trze -cie Ma te usz Kę -dzio ra. W imie niuMSiT Ada ma Ko -ro la dy plo my wrę -czył pod se kre tarz sta nu To masz Ję -drzej czak. MS

� Cam per Ma ło pol ski od wie dziłtargi re li gij ne w Pa dwie, któ re od -by ły się 3-4 paź dzier ni ka. We Wło -szech MOT pro mo wał tu ry stycz nąMa ło pol skę i za pra szał na przy -szło rocz ne ŚDM, któ re od bę dą sięw Kra ko wie. MS

� Pier nik to jed na z ikon To ru nia,obec na, obok Mi ko ła ja Ko per ni ka i go ty ku, w kam pa niach pro mo cyj -nych mia sta – mó wił za stęp ca pre -zy den ta To ru nia Zbi gniewFi de re wicz pod czas Świę ta Pier ni -ka w To ru niu. MS

� Ślą ski Od dział PIT przy znał na -gro dy ho no ro we

KOM PAS. Pierw -szym z lau re atów

zo sta ło Gór no -ślą skie To wa -

rzy stwoLot ni czeSA, dru gimzaś biu ropo dró ży Eu -

ro Pol To ur z Ka to wic.

5

1

4

2

3

Więcej zdjęć www.wiadomosciturystyczne.pl

FOTOKRONIKA BRANŻY

Agenci Ecco Travel zapoznawali się m.in. z rytuałem parzenia herbaty.

O po pu lar no ści Tra vel Cam pu i po trze biespo tkań bran ży z e -mar ke tin giem świad czy -ła fre kwen cja warsz ta tów.

Uczest ni cy warsz ta tów ak tyw nie bra liudział w dys ku sjach i ko rzy sta li z do świad -czeń pre le gen tów.

PERSONALIA WIADOMOŚCI TURYSTYCZNENR 20, 16-31 PAŹDZIERNIKA 2015

24

Mag da le na Szad kow ska

Bu czak przy go dę z tu ry sty ką roz -po czął już odszko ły po li ce al -nej Mi la Col le gew War sza wie, doktó rej uczęsz czał

w la tach 1997-1999. W ra machprak tyk przy go to wu ją cych do za -wo du w ma ju 1998 r. tra fił napierw sze prak ty ki do biu ra Nec ker -mann Pol ska na Pla cu Kon sty tu cjiw War sza wie. Po za koń cze niu ko -lej nych, już w 1999 ro ku, do stałpro po zy cję pra cy u to uro pe ra to raw cha rak te rze sprze daw cy w jed -nym z sa lo nów sprze da ży. – Pro po -zy cję oczy wi ście przy ją łem i w tenspo sób na naj bliż sze 15 lat zwią za -łem się z jed nym z naj więk szychor ga ni za to rów tu ry sty ki – za zna -cza Ra fał Bu czak.

Pierw sze kro ki w Nec ker man niePierw szy okres pra cy w Nec ker -

man nie upły nął pod zna kiem na -uki i fa scy na cji ludź mi. Bu czakpo zna wał ko le gów z bran ży, uczyłsię pra cy z klien tem oraz ob słu gisys te mów re zer wa cyj nych. Do tejpo ry pa mię ta swój pierw szy wy -jazd na tar gi w 1999 r. we Frank -fur cie, bę dą ce rów no cze śniepre mie rą se zo nu let nie go, któ reor ga ni zo wał kon cern C&N To uri -stik (któ re go czę ścią był wte dyNec ker mann). – Ogrom, prze pychoraz or ga ni za cja ca łe go przed się -wzię cia zro bi ła na mnie po tęż newra że nie. To wte dy po czu łem, dlaja kie go gi gan ta pra cu ję, ale przedewszyst kim jak wspa nia łą bran żąjest tu ry sty ka – wspo mi na Bu czak.Je go pra ca dla Nec ker man naprzez kil ka na ście lat po le ga ła napo zy ski wa niu klien tów, dba niu ore la cje ze sta ły mi part ne ra mi –m.in. był od po wie dzial ny za stwo -rze nie kon cep cji fran czy zo weji roz bu do wę sie ci sa lo nów fir mo -wych. Po zwo li ło mu to po znaćwie lu lu dzi z bran ży tu ry stycz nejoraz wy ro bić so bie do bre imię na

ryn ku. W 2008 r. zwią zał się z Au -stria.in fo, ale jesz cze w tym sa mym ro ku wró cił do Nec ker -man na. Od 2011 r. pia sto wał sta -no wi sko dy rek to ra sprze da ży uto uro pe ra to ra, by w 2014 r. prze -nieść się do Han se Mer kur. – Nieukry wam, że dzię ki zmia nie per -spek ty wy zna czą co po sze rzy ły misię ho ry zon ty. Obec nie pa trzę nabran żę nie tyl ko z po zy cji du że goor ga ni za to ra, ale do strze gam tak -że po trze by i pro ble my po zo sta -łych jej pod mio tów – pod kre ślaBu czak. Cie szy się tak że z te go, żesie dzi ba fir my znaj du je się wHam bur gu, z któ rym jest zwią za -ny emo cjo nal nie. – Mój oj ciec byłdy plo ma tą i miał za szczyt re pre -zen to wać pol skie in te re sy wła śniew Ham bur gu. By ło to na po cząt ku

lat 90. i ma jąc kil ka na ście lat, cho -dzi łem tam do szko ły, tre no wa łempił kę noż ną. Wie le z tam tych zna -jo mo ści trwa do dziś – pod kre śla.

Pa sjo nat pił ki i mi li ta riówNa co dzień jest opa no wa ny

i rze czo wy, wy so ko ce ni so bie lo jal -ność i szcze rość w re la cjach. Przy wią zu je wa gę do dba ło ści o szcze gó ły i nie ak cep tu je „by le ja -ko ści”. Nie ma pro ble mu z po dej -mo wa niem de cy zji, po tra fi wy ja śnićich słusz ność oraz brać od po wie -dzial ność za ich kon se kwen cje. Pry -wat nie jest jed nak bar dziejspon ta nicz ny. Je go naj więk szą pa -sją jest pił ka noż na. – Bie gam z ko -le ga mi po bo isku, w do mu nieprze pusz czę żad ne go cie ka we gome czu. Kil ka ra zy w ro ku je stem z

mo im pię cio let nim syn kiem na me -czach Le gii na Ł3 – mó wi Bu czak.Re gu lar nie od wie dza stu dio fit nessi jeź dzi na ro we rze, oka zjo nal nieupra wia też in ne dys cy pli ny. W te -le wi zji na to miast oglą da wszyst ko,co le ci na ka na łach spor to wych: ho -kej, siat ków kę, żu żel, dart i in ne.Po dró żu jąc po świe cie sta ra się tak -że od wie dzać naj waż niej sze miej -sca zwią za ne ze spor tem, przedewszyst kim z pił ką noż ną – m.in.Camp Nou w Bar ce lo nie czy Stam -ford Brid ge w Lon dy nie. Obok Le giiki bi cu je tak że wła śnie lon dyń skiejChel sea. – W naj bliż szym cza -sie pla nu ję zro bić kurs tre ne ra pił kinoż nej i za jąć się w wol nym cza -sie tre no wa niem dzie ci. Sam tre no -wa łem w kil ku róż nych klu bach, wtym kil ka lat przed Ro ber tem Le -

wan dow skim w Var so vii. Chciał -bym dzię ki te mu prze ka zać młod -szym po ko le niom pa sję do tejdys cy pli ny spor tu, war to ści ta kiejak am bi cja, wo la wal ki oraz sza cu -nek dla prze ciw ni ka – pod kre śla.Do je go in nych pa sji na le ży hi sto riai mi li ta ria, na wet sta ra się w ak tyw -ny spo sób zgłę biać wie dzę na ten te mat oraz ćwi czyć swo je umie jęt -no ści w strze la niu i ob słu dze bro -ni. Kil ka lat te mu za in te re so wał siętak że te ma ty ką Kre sów i od tej po -ry jest człon kiem War szaw skie goTo wa rzy stwa Przy ja ciół Wil na iGrod na. Ostat nią je go pa sją jestsze ro ko po ję ta kuch nia, a wraz znią tu ry sty ka ku li nar na. Uwiel -bia An drew Zim mer na i je go se rięte le wi zyj ną „Bi zar re Fo ods”. – Czaswol ny jest nie zmier nie waż ny i na -wet bę dąc na naj wyż szych sta no -wi skach nie moż na go po mi jać czymar no tra wić – mó wi Bu czak. Wol -ne chwi le spę dza z ro dzi ną i przy ja -ciół mi oraz od da je się swo impa sjom.

Życie tylko dla siebie to strata czasuRafał Buczak od 16 lat związany jest z branżą turystyczną. Choć obok niej ma wiele innych pasji.

CUR RI CU LUM VI TAE

Ra fał Bu czak uro dził się w 1978 r. w War sza wie. W 2007 r. ukoń czył sto sun ki mię -dzy na ro do we na UW, a w 2011r. za rzą dza nie i mar ke ting naAkademii Le ona Koź miń skie go.W 1999 r. roz po czął pra cę ja kospe cja li sta ds. sprze da ży Nec -ker man na. W 2011 r. awan so -wał na dy rek to ra sprze da ży. Odli sto pa da 2014 pra cu je na tymsa mym sta no wi sku dla nie -miec kie go ubez pie czy cie la Han -se Mer kur i od po wie dzial ny jestza je go wej ście na pol ski ry nek.Ma żo nę i sy na.

ANKIETA

Odkąd pamiętam turystykabyła obecna w moim życiu Wy bra łem tu ry sty kę, bo: ro dzi ceod naj młod szych la ta pró bo wa li wemnie wzbu dzić za in te re so wa nie tu -ry sty ką. Do dat ko wo ta ta jest zwią -za ny za wo do wo z tą bran żą. Przy go dę w tu ry sty ce roz po czą -łem: od stu diów (tu ry sty ka na po -zio mie li cen cja tu i geo gra-fia na po zio mie ma gi -stra) przez pierw szepra ce za rob ko we (wwy po ży czal ni sprzę -tu tu ry stycz ne go).Za raz po stu diachtra fi łem do „By LOT --u”, w któ rym je stemdo dzi siaj.W pra cy lu bię: sa -tys fak cję z wy ko na -ne go za da nia.Cie szy mnie,

gdy mo ja pra ca mo że przy czy nićsię do wzmoc nie nia mar ki tu ry -stycz nej Byd gosz czy. W pra cy nie lu bię: nie do po wie -dzeń. Grunt to do bra ko mu ni ka cja. We współ pra cow ni kach ce nię:gdy po tra fią być kon kret ni i pro sto li nij ni.

Wol ny czas spę dzam: głów nie w spo sób ak tyw ny – bie ga nie,

ro wer, ka jak. I oczy wi ście zdziew czy ną, Ka ro li ną.Miej sce, w któ rym mógł -bym żyć: Is lan dia to mój krajma rzeń. Stam tąd po cho dząta kie ze spo ły jak Si gur Rós czyMúm. MS

Piotr We ckwerth, ko or dy na torwy da rzeń Byd go skiej LOT

„By LOT”.

PERSONALIA

Ferid Nasr prezesem DER Touristik naEuropę Wschodnią

Po kup nie szwaj car skiej spół ki Ku -oni kon cern DER To uri stik zmie niłskład swo je go za rzą du. Na je gocze le na dal stoi Sören Hart mann,ale pre ze sem re gio nu Eu ro pyWschod niej (Pol ska, Cze chy, Sło -wa cja, Wę gry) zo stał Fe ri Nasr.Nasr to Tu ne zyj czyk miesz ka ją cyw Cze chach. Jest za ło ży cie lem fir -my Exim Hol ding, na któ rą skła dasię nie tyl ko Exim To urs dzia ła ją cyw Pol sce, ale tak że Kar ta go na Sło -wa cji i Wę grzech. Dwa la ta te muRE WE To uri stik (do któ re go na le -ży Der To uri stik) we szło w spół kę z Exim To urs i prze ję ło po nad po -ło wę je go udzia łów. Sze fem re gio -nu Eu ro py Cen tral nej w DERTo uri stik zo stał Re ne He rzog, a zaEu ro pę Pół noc ną od po wia dać bę -dzie Le if Va se Lar sen. MS

Agnieszka Kukałowicz--Kolaszyńska nowymprezesem QTravel

Pre ze sem Q&Q Sp. z o.o. zo sta łaAgniesz ka Ku ka ło wicz -Ko la szyń -ska, za stę pu jąc na tym sta no wi skuTo ma sza Ko la szyń skie go, któ ry peł -nił tę funk cję przez ostat nie pięćlat. Agniesz ka Ku ka ło wicz -Ko la -szyń ska, udzia ło wiec i rów no cze -śnie CTO fir my, od 2000 r. jestzwią za na z bran żą IT. W Qtra velzaj mo wa ła się przede wszyst kimroz wo jem wy szu ki war ki ofert tu ry -stycz nych oraz wy ko rzy sta niemBig Da ta w e -tu ry sty ce. Obec niewśród prio ry te tów fir my sta wiaroz wój tech no lo gii wy szu ki wa niakon tek sto we go, a do ce lo wo se man -tycz ne go oraz roz wój pro jek tówSmall Qtra vel prze zna czo ne go dlama łych or ga ni za to rów. Za po wia dateż wpro wa dze nie mar ki na ryn kinie miec ki i ro syj ski. SMA

Thomas Cook z nowym dyrektoremzarządzającym

Chris Mot ter she ad ob jął sta no wi -sko dy rek to ra za rzą dza ją ce goTho mas Co ok UK. Mot ther she adprzej mu je obo wiąz ki po Sal ma nieSy edzie, któ ry opu ści fir mę 31 paź dzier ni ka. W ofi cjal nymoświad cze niu Sy ed po in for mo -wał, że od cho dzi z fir my, że bysko rzy stać z in nych moż li wo ściroz wo ju. No wy dy rek tor za rzą -dza ją cy od 2010 r. był sze fem TUIRus sia & CIS, miał rów nież do -świad cze nie ja ko dy rek tor za rzą -dza ją cy First Cho ice Ca na da,Tra vel zest plc oraz, w la tach2001-2004, TUI UK. ZC

Więcej ludzi www.wiadomosciturystyczne.pl

Więcej sylwetek:

www.wiadomosciturystyczne.pl