Nowe kierunki rozwoju ekonomii - forum-owes.pl · W systemie pomocy społecznejcoraz mniej...
69
Transcript of Nowe kierunki rozwoju ekonomii - forum-owes.pl · W systemie pomocy społecznejcoraz mniej...
Nowe kierunki rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej
w związku z aktualizacją KPRES oraz projektem ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej
Spotkanie sieciujące OWES Warszawa, 12-13.06.2018 r.
I. Kontekst rozwoju ekonomii
społecznej i solidarnej
Sytuacja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na rynku pracy:
Niskie bezrobocie (6,1% w maju 2018 r.),
Wśród bezrobotnych dominują osoby trudnozatrudnialne (ok.85% bezrobotnych to osoby w szczególnej sytuacji na rynku pracy),
Niska aktywność zawodowa osób niepełnosprawnych (aktywność zawodowa 26,8%),
Sytuacja demograficzna (za 30 lat 40% Polaków będzie po 60 r.ż.).
Skala współpracy podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej z samorządem terytorialnym:
Samorządy przeznaczają znaczną część swoich budżetów na zlecanie zadań publicznych mieszczących się w sferach pożytku publicznego (46,7 mld zł to jest ok. 24% budżetu JST),
Jednocześnie zadania te rzadko realizują podmioty ekonomii społecznej (1,8 mld zł to jest ok 0,9 % budżetu JST)
Kontekst ekonomii społecznej i solidarnej
Potencjał PES
Sektor pozarządowy: Ok. 91 tys. podmiotów, Ok. 157 tys. osób zatrudnionych, Jedynie 30% podmiotów prowadzi
działalność odpłatną i gospodarczą; 58% podmiotów prowadzi działalność
w usługach społecznych, 36% podmiotów działa lokalnie a
kolejne 37% nie wykracza działaniami poza województwo.
Inne spółdzielnie:
ok. 16 tys. podmiotów,
ok. 263 tys. zatrudnionych.
Spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych:
700 podmiotów, Ok. 33 tys. zatrudnionych.
Spółdzielnie socjalne: Ok. 1000 podmiotów, Ok. 4,3 tys. zatrudnionych.
Zakłady pracy chronionej: Ok. 1 tys. podmiotów (nie licząc
spółdzielni), Ok. 147,5 tys. zatrudnionych.
PES
(o
k 9
3,t
ys p
od
mio
tów
)
CIS, KIS, ŚDS, WTZ, ZAZ prowadzone przez NGO ok. 1000
jednostek.
Wzrost liczby NGO o 4,3 tys. (5%) z 87,5 tys. do 91,5tys. podmiotów w latach 2014 - 2016
Spadek o 1 p. proc. odsetka NGOzatrudniających pracowników na podstawiestosunku pracy do wysokości 14% (2016).
Spadek o 1 p. proc. wskaźnika zatrudnieniaosób z orzeczoną niepełnosprawnością 6%(2016).
Bez zmian liczba organizacji prowadzącychodpłatną działalność statutową lubdziałalność gospodarczą (prawie 28 tys.(ok. 30%) w 2014 i 2016).
Źródło: GUS, Działalność stowarzyszeń i podobnych organizacji społecznych, fundacji, społecznych podmiotów wyznaniowych oraz samorządu gospodarczego i zawodowego w 2016 r , Kraków 2017.
Wyzwanie: potrzeba ekonomizacji NGO
Kontekst: zmiany na
rynku pracy
W systemie pomocy społecznej coraz mniej osób korzysta z pomocy z tytułu bezrobocia czyubóstwa, a coraz więcej z powodu długotrwałej choroby i niepełnosprawności.
Spadek bezrobocia przy jednoczesnym dynamicznym wzroście udziału osób 50+ wśródbezrobotnych ogółem.
Wzrost udziału osób niepełnosprawnych wśród osób bezrobotnych, biernych zawodowo,niewystarczająca dynamika zatrudnienia osób z niepełnosprawnościami (ok. 27%niepełnosprawnych aktywnych zawodowo; ok. 12% bezrobotnych).
Wyzwanie
• dostosowanie systemu do skutecznej aktywizacji trudnych klientów.
Problem
• niedostateczna współpraca pomiędzy ekonomią społeczną a podmiotami reintegracyjnymi.
Szansa
• Zmiany legislacyjne
• Zdiagnozowane bariery
• Możliwości działania OWES
Wyniki monitoringu stanu współpracy podmiotów reintegracyjnych z ekonomią społeczną (rok 2016)
Jednostki reintegracyjne słabo identyfikują OWES, orientują się głównie na współpracęz JST, systemem pomocy społecznej, w dużo mniejszym stopniu służbami zatrudnienia.
Mniej niż 20% jednostek reintegracyjnych deklaruje współpracę ze spółdzielniamisocjalnymi.
Współpraca pomiędzy PS – PESR częściej była deklarowana z tymi podmiotami, którewprowadzają mniej osób na rynek pracy (WTZ) aniżeli tymi, które wprowadziły ichwięcej (KIS, CIS).
Znikomy odsetek osób będących uczestnikami zajęć reintegracyjnych w CIS, KIS, ZAZ,WTZ podjęło zatrudnienie w spółdzielniach socjalnych.
Problem: niedostateczna współpraca pomiędzy ekonomią społeczną a podmiotami reintegracyjnymi
Źródło: MONITORING KONDYCJI SEKTORA EKONOMII SPOŁECZNEJ W MAŁOPOLSCE, ROPS Kraków, 2017
Jednostki reintegracyjne
708 103 159 217
0 200 400 600 800 1000 1200
WTZ ZAZ CIS KIS
41 tys. osób
25% 40%
1200 jednostek reintegracyjnych w tym ok. 800 prowadzonych przez NGO,
41 tys. uczestników WTZ (65%), CIS (25%), ZAZ (10%),
w 2016 r. 6,4 tys. osób zakończyło uczestnictwo w CIS, ZAZ, WTZ,
zatrudnienie podjęło 25% niepełnosprawnych po WTZ i ZAZ i 40% po CIS.
1,8 mld zł
46,7 mld złWydatki samorządu na kontraktowanie
zadań mieszczących się w katalogu określonym w art. 4 UoDPPioW w
ramach PZPWydatki samorządu rozdysponowane w trybie UoDPPioW
Wydatki samorządu na kontraktowanie zadań
Problem rozbieżności: Miejsca pracy w RPO i KPRES
RPO = 8.930, w tym trwałe 3.171
PO KL = tylko szacunki ok. 3-4 tys.
KPRES = 35.000/20.000 z EFS
Kontekst programowy
20052004-2006
2007-2013
2014-2020
2023 2030
Inicjatywa Wspólnotowa Equal Sektorowy Program Operacyjny Rozwoju Zasobów Ludzkich
Program Operacyjny Kapitał Ludzki Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój
Koncepcje i modele
Testowanie i rozwijanie Wdrażanie Instrument aktywnej polityki społecznej
SOR Aktualizacja KPRES
Prace nad aktualizacją KPRES oraz ustawą o ekonomii społecznej i solidarnej – kontekst programowy
Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju: Cel 2 Rozwój społecznie wrażliwy i terytorialnie zrównoważony, Projekt strategiczny Ekonomia Solidarności Społecznej, Włączenie PES w realizację usług społecznych użyteczności publicznej, Wzmocnienie funkcji aktywizacyjnej, Zintegrowanie programowania w sferze społecznej, przygotowanie projektu ustawy kompleksowo regulującej sferę ekonomii społecznej, w tym zasady udziału
podmiotów ekonomii społecznej w realizacji zadań publicznych. Aktualizacja KPRES:
Ekonomia solidarna – nowa perspektywa, Operacjonalizacja i rozwinięcie kierunków wyznaczonych w SOR, Cele zatrudnieniowe dla ekonomii społecznej i solidarnej dotyczące zarówno osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym jak i innych grup, Obszary: Solidarny Rynek pracy, Solidarna wspólnota lokalna, Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczne,
Solidarne społeczeństwo.
Krajowy Program Rozwoju Ekonomii Społecznej
Ekonomia Solidarności Społecznej
Prace nad aktualizacją KPRES
Konsultacje w trybie obiegowym: Ministerstwa, urzędy centralne, ROPS (do priorytetów i działań) kwiecień 2017 Członkowie KKRES (do uwag zgłoszonych na poprzednim etapie) maj 2017
Spotkania Grupy ds. Strategicznych i Programowych:29-30.11.2017 r., 23.01.2018 r.,
Połączone spotkania grup KKRES:8.02.2018 r., i 21.02.2018 r.
Posiedzenie Krajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej: 16.03.2018 r.
W KKRES reprezentowane są: MRPiPS, MR, MKiDN, MEN, MF, GUS, UM, MRiRW, UZP,ROPS, sektor ekonomii społecznej, ZBP, JST, BGK, RDPP.
W marcu 2018 r. Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej zaopiniował pozytywnie kontynuowanie dalszych prac nad aktualizacją w MRPiPS.
Aktualizacja KPRES
Nowy długofalowy cel strategiczny i cele szczegółowe. Wprowadzenie pojęcia ekonomii solidarnej. Akcenty na reintegrację i zatrudnienie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. Nowa struktura obszarów, priorytetów i działań. Wyznaczone kierunki zmian w ustawach.
Ekonomia społeczna rozumiana jest jako sfera aktywnościobywatelskiej i społecznej, która poprzez działalnośćgospodarczą lub działalność pożytku publicznego służy:integracji zawodowej i społecznej osób zagrożonychmarginalizacją społeczną, tworzeniu miejsc pracy,świadczeniu usług społecznych użyteczności publicznej (narzecz interesu ogólnego) oraz wspieraniu rozwoju lokalnego.
Wewnątrz tej kategorii wyodrębniono ponadtoekonomię solidarną, której podstawowym celemjest aktywizacja zawodowa i integracja społeczna,w tym reintegracja zawodowa i społeczna osóbzagrożonych wykluczeniem społecznym orazrehabilitacja społeczna i zawodowa osób zniepełnosprawnościami.
• Organizacje pozarządowe• Organizacje kościelne• Spółki non profit• Spółdzielnie pracy
EKONOMIA SOLIDARNA
Przedsiębiorstwa społeczne
Spółdzielnie socjalne
Zakłady Pracy Chronionej
Spółdzielnie inwalidów i niewidomych
KIS, WTZ, CIS, ZAZ, ŚDS
Podmioty ekonomii społecznej i solidarnej
CEL STRATEGICZNY DŁUGOFALOWY:
Ekonomia społeczna i solidarna stanie się istotnym instrumentem aktywnej polityki społecznej, wsparcia rozwoju społecznego oraz lokalnego
CEL GŁÓWNY:
Do roku 2023 podmioty ekonomii społecznej i solidarnej będą ważnym elementem aktywizacji i integracji społecznej osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym oraz dostarczycielami usług użyteczności publicznej
REZULTAT GŁÓWNY:
Zwiększenie zasięgu oddziaływania ekonomii społecznej i solidarnej
WSKAŹNIK REZULTATU GŁÓWNEGO:
Do 2023 wzrośnie do 40% liczba osób podejmujących pracę po zakończeniu uczestnictwa w jednostkach reintegracyjnych,
członkostwo osób młodych w podmiotach ekonomii społecznej i solidarnej wzrośnie o 50 tys. oraz powstanie 75
tys. nowych miejsc pracy w PES
Zwiększenie liczby wysokiej jakości miejsc pracy w przedsiębiorstwach społecznych, dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
Wspieranie trwałego partnerstwa podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej z samorządem terytorialnym w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego
Zwiększenie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej na rynku
Upowszechnienie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej i solidarnej
CELE SZCZEGÓŁOWE
Obszar I
Solidarny rynek pracy
Obszar II
Solidarna wspólnota lokalna
Obszar III
Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczna
Obszar IV
Solidarne społeczeństwo
OBSZARY
Obszar I. Solidarny rynek pracy.
• uspójnienie systemu programowania i realizacji polityki integracji społecznej, szerszego
wykorzystaniu aktywizacji zawodowej w podmiotach reintegracyjnych (WTZ, CIS, KIS),
• zwiększenie udziału podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej w aktywizacji zawodowej
uczestników zajęć rehabilitacyjnych i reintegracyjnych.
SOR
:
CEL
SZCZEGÓŁOWY:
Zwiększenie liczby wysokiej jakości miejsc pracy w przedsiębiorstwach
społecznych, dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO:
Zwiększenie zatrudnienia osób zagrożonych wykluczeniem społecznym na
wysokiej jakości miejscach pracy w przedsiębiorstwach społecznych.
WSKAŹNIK
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO
Do 2023 r. powstanie 35 tys. nowych, wysokiej jakości miejsc pracy w
przedsiębiorstwach społecznych dla osób zagrożonych wykluczeniem
społecznym.
Obszar I. Solidarny rynek pracy.
Priorytet I. Wspieranie reintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych
wykluczeniem społecznym w jednostkach reintegracyjnych.
Priorytet II. Aktywizacja zawodowa osób z niepełnosprawnościami oraz osób starszych
w podmiotach ekonomii społecznej i solidarnej.
Priorytet III. Tworzenie miejsc pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym
w przedsiębiorstwach społecznych.
Aktywizacja społeczna i zawodowa w
WTZ i ŚDS.
Zatrudnienie socjalne – dostępność,
współpraca z PES.
PES dla niepełnosprawnych oraz osób
starszych – wymiar reintegracyjny.
Definicja i uprawnienia PS.
Obszar II. Solidarna wspólnota lokalna.
• wypracowanie i wdrożenie modelowego i zintegrowanego podejścia do dostarczania dóbr i usług
publicznych istotnych dla rozwoju społecznego,
• włączenie obywateli i podmiotów ekonomii społecznej (w tym organizacji pozarządowych) w realizację
usług społecznych na rzecz osób niesamodzielnych i zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Wspieranie trwałego partnerstwa podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej
z samorządem terytorialnym w realizacji usług społecznych użyteczności
publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego.
Wzrost udziału środków z budżetów JST, przeznaczanych na zlecanie
świadczenia usług społecznych użyteczności publicznej i realizacji zadań
publicznych w zakresie rozwoju lokalnego, podmiotom ekonomii społecznej
i solidarnej
W roku 2023 JST przeznaczać będą co najmniej 2% budżetu na zlecanie
świadczenia usług społecznych użyteczności publicznej i realizacji zadań
publicznych w zakresie rozwoju lokalnego, podmiotom ekonomii społecznej
i solidarnej.
CEL
SZCZEGÓŁOWY:
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO:
WSKAŹNIK
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO
SOR
:
Obszar II. Solidarna wspólnota lokalna.
Priorytet I. Zwiększenie udziału mieszkańców wspólnot w programowaniu polityki
rozwoju społecznego.
Priorytet II. Rozwój usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych
w zakresie rozwoju lokalnego.
Priorytet III. Włączenie podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej w procesy
rewitalizacji.
Lokalne Programy Rozwoju
Społecznego.
Nowe tryby zlecania zadań
(negocjacyjny i partnerstwo publiczno-
społeczne).
Pierwszeństwo PES w realizacji usług
społecznych użyteczności publicznej.
PES w PZP.
PES w rewitalizacji.
Obszar III. Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczna.
SOR
:
Zwiększenie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej na
rynku.
Zwiększenie liczby podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej prowadzących
działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku publicznego.
Do 2023 r. liczba podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej
prowadzących działalność gospodarczą lub odpłatną działalność pożytku
publicznego zwiększy się co najmniej o 5 tys.
CEL
SZCZEGÓŁOWY:
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO:
WSKAŹNIK
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO
przygotowania rozwiązań prawnych ułatwiających bieżącą działalność podmiotów ekonomii
społecznej i solidarnej (w szczególności preferencji podatkowych).
Obszar III. Konkurencyjna przedsiębiorczość społeczna.
Priorytet I. Zwiększanie konkurencyjności podmiotów ekonomii społecznej i solidarnej.
Priorytet II. Wsparcie w rozwoju profesjonalizacji i współdziałania PES oraz współpracy
międzysektorowej.
Instrumenty zwrotne dla PES.
Wsparcie innowacyjności i zdolności do
współpracy PES.
Usługi wsparcia dla PES.
Wzmocnienie kadr ekonomii społecznej.
Znaki jakości.
Obszar IV. Solidarne społeczeństwo.
SOR
:
Upowszechnienie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej i solidarnej.
Zwiększenie członkostwa osób młodych (16-34 lata) w podmiotach ekonomii
społecznej i solidarnej.
Do 2023 członkostwo osób młodych (16-34 lata) w podmiotach ekonomii
społecznej i solidarnej zwiększy się do 28%.
CEL
SZCZEGÓŁOWY:
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO:
WSKAŹNIK
REZULTAT CELU
SZCZEGÓŁOWEGO
• kształcenie kompetencji społecznych uczniów (współpracy, rozwiązywania problemów, działania wśrodowisku lokalnym i na jego rzecz), oraz kształtowanie postaw, wartości i zachowań sprzyjającychbudowaniu wspólnoty, kooperacji, kreatywności, otwartości oraz komunikacji,
• wzmacnianie społeczności lokalnej – realizacja oddolnych inicjatyw np. świadome kupowanielokalnych produktów, wspieranie postaw przedsiębiorczych wpływających na rozwój społecznościlokalnych.
Obszar IV. Solidarne społeczeństwo.
Priorytet I. . Kształtowanie pozytywnych postaw wobec ekonomii społecznej i solidarnej
wśród młodzieży.
Priorytet II. Budowa marki ekonomii społecznej i solidarnej.
Programy rozwoju kompetencji
społecznych i przedsiębiorczych
młodzieży.
Pakiety edukacyjne dla nauczycieli.
Kształtowanie świadomych postaw
konsumenckich na rzecz ES.
Upowszechnianie wiedzy o ES i PZP
wśród przedstawicieli władz
publicznych.
Inne zmiany w KPRES
Indykatywny plan finansowy:
środki z PO WER PI 9.v (wspieranie przedsiębiorczości społecznej) oraz w części 9.iv (dostęp do usług),
środki z RPO PI 9.v oraz częściowo 9.iv
środki z funduszy celowych i budżetów JST na CIS, ZAZ, WTZ
Środki z funduszy celowych na ZPCh, wkłady do spółdzielni socjalnych
Programy resortowe np. Maluch +, ASOS
Wybrane projekty finansowane z PO WER.
Środki kontekstowe:
Rewitalizacja,
RPO PI 9.i (aktywne włączanie),
Środki z PFRON na konkursy dla NGO
Program Wspierania Obszarów Wiejskich w części działania pn. „LEADER”
Wybrane projekty PO WER
Wskaźniki KPRES.
Ok. 20 mld zł
Ok. 12 mld zł
Projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej
Prace nad ustawą – kontekst prawny
Ustawa o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie i ustawa o NIW – 2016 r. zasadnicze zmianyinstytucjonalne na szczeblu rządowym, bez głębszych zmian dot. reguł współpracy NGO z samorządem.
Ustawa o spółdzielniach socjalnych – nowelizacja z 2017 r. to m.in. ułatwienia w zakładaniu i prowadzeniuspółdzielni, rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do zakładania spółdzielni, nowe instrumentywsparcia finansowego.
Czego brak: ustawowych, kompleksowych ram wyznaczających obszar wspierania rozwoju ekonomii społecznej i
solidarnej, definicji legalnych, przestrzeni do rozwijania nowych relacji między w szczególności między PES i JST, Efektywnych instrumentów wsparcia.Co jest:Coraz bogatsze doświadczenia wynikające z budowania systemu wsparcia ESiS opartego o EFS.
Prace nad projektem ustawy
Prace w Departamencie Ekonomii Społecznej i Solidarnej.
Szereg spotkań z udziałem przedstawicieli Grupy ds. Prawnych:26.04.2017, 19.06.2017, 13.07.2017, 10.08.2017, 30.08.2017, 18.09.2017, 26.09.2017, 13.10.2017,18.10.2017, 6.11.2017, 1.12.2017, 13.02.3018, 21.02.2018, 9.04.2018, 27.04.2018, 11.05.2018,29.05.2018 spotkanie połączonych Grup.
+ konsultacje robocze w trybie obiegowym w zakresie poszczególnych rozwiązań z reprezentantamiinstytucji i przedstawicielami sektora ekonomii społecznej.
13 czerwca 2018 r. wypracowany projekt ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej zostanie przedstawiony do zatwierdzenia przez Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej.
Realizacja założeń KPRES w ustawie
KP
RES
UST
AW
A
• Definicje: osoby zagrożone wykluczeniem społecznym, ekonomia społeczna, ekonomia solidarna, usługi społeczne użyteczności publicznej.
• Przedsiębiorstwo społeczne: warunki uzyskania statusu, obowiązki reintegracyjne, instrumenty wsparcia (dotacje na tworzenie miejsce pracy.
• Praktyki w PS.• LPRS.• Nowe tryby współpracy.• Pierwszeństwo PES w realizacji usług społecznych użyteczności
publicznej.• Fundusz Przedsiębiorczości Społecznej.
Kluczowe elementy regulacji
ZDEFINIOWANIE SEKTORA: Ekonomia społeczna, Ekonomia solidarna, Przedsiębiorstwo społeczne, Katalog usług społecznych
użyteczności publicznej, Katalog zadań publ. w zakresie
rozwoju lokalnego. OKREŚLENIE ZASAD: Udziału PES w: programowaniu lokalnej polityki
rozwoju oraz realizacji usług użyteczności
publicznej i zadań z zakresu rozwoju lokalnego* Wsparcia dla rozwoju sektora
ekonomii społecznej i solidarnej przez władze publiczne**
Podkreślenie: Reintegracyjnej i
prozatrudnieniowej funkcji podmiotów ekonomii solidarnej.
Zadań i uprawnień PS.
Osoby zagrożone wykluczeniem społecznym
Poszukujący pracy do 30
r.ż. i po 50 r.ż.
osoby poszukujące pracy niepozostające w zatrudnieniu lub
niewykonujące innej pracy zarobkowej
Osoby niepełnosprawne
Absolwenci CIS i KIS
Rolnicy
Domownicy rolników
osoby opuszczające
pieczę zastępczą
Poszukujący pracy
opiekunowie niepełnosprawny
ch
Ubodzy pracujący
Bezrobotni
Osoby z zaburzeniami psychicznymi
Możliwość rozszerzenia katalogu w drodze Rozporządzenia
Przedsiębiorstwo społeczne
Przedsiębiorstwo społeczne – cel i zasady zatrudnienia
DZIAŁALNOŚĆ - odpłatna pożytku publicznego lub gospodarcza.
CEL - aktywizacja zawodowa i integracja społeczna poprzez reintegrację zawodową i społeczną osób zagrożonychwykluczeniem społecznym;
Ponadto - realizacja usług społecznych użyteczności publicznej lub zadań publicznych w zakresie rozwojulokalnego;
ZATRUDNIENIE – co najmniej trzech pracowników na podstawie umowy o pracę lub spółdzielczej umowy o pracę;
ZATRUDNIENIE – co najmniej 30% zatrudnionych (bez względu na podstawę zatrudnienia) to osoby zagrożone wykluczeniemspołecznym;
ZATRUDNIENIE – osoby zagrożone wykluczeniem społecznym zatrudnione zawsze na podstawie umowy o pracęlub spółdzielczej umowy o pracę;
Przedsiębiorstwo społeczne - ograniczenia
OGRANICZENIA DOT. DYSTRYBUCJI ZYSKU/NADWYŻKI BILANSOWEJ pomiędzy udziałowców, akcjonariuszy lubpracowników; przeznaczenie zysku na wzmocnienie potencjału przedsiębiorstwa tj. na: kapitał podstawowy lubzapasowy i co najmniej 30% na realizacja programu reintegracyjnego lub działalność pożytku publicznego;
OGRANICZENIA DOT. UDZIAŁU SEKTORA PUBLICZNEGO - sektor publiczny nie może posiadać więcej niż 50% akcji lubudziałów, z wyjątkiem spółdzielni socjalnych założonych przez osoby prawne ani posiadać nad podmiotem kontroli októrej mowa w przepisach o ochronie konkurencji;
OGRANICZENIE DOT. WYNAGRODZEŃ osób zatrudnionych (max. 3-krotność przeciętnego mies. wynagrodzenia wsektorze przedsiębiorstw wg GUS);
STRUKTURA ZARZĄDZANIA oparta na współzarządzaniu i partycypacji pracowników – obligatoryjny organ konsultacyjno– doradczy;
SPRAWOZDAWCZOŚĆ – roczne sprawozdania merytoryczne.
Przedsiębiorstwo społeczne – zadania z zakresu reintegracji
PROGRAM REINTEGRACYJNY dla całego przedsiębiorstwa społecznego, zawierający w szczególności:
wykaz stanowisk wraz z kompetencjami niezbędnymi i dodatkowymi na danym stanowisku;
rodzaj podejmowanych działań w celu zdobycia bądź zwiększenia wskazanych kompetencji;
rodzaj podejmowanych działań w zakresie reintegracji społecznej i zawodowej;
rodzaj podejmowanych działań z zakresu rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych;
sposób monitorowania.
Przedsiębiorstwo społeczne – zadania z zakresu reintegracji
INDYWIDUALNE PLANY REINTEGRACYJNE:
realizowane przez okres od 12 do 36 miesięcy, a dłużej w przypadku akceptacji marszałkawojewództwa;
przygotowywane i realizowane w stosunku do każdej zatrudnionej osoby zagrożonej wykluczeniemspołecznym;
plan jest zakończony lub przedłużany po ocenie organu zarządzającego i akceptacji marszałkawojewództwa (przy zasięgnięciu opinii OPS).
zatrudnianie bez limitów czasowych (po planie) osób z niepełnosprawnością oraz osób będącychwspółwłaścicielami przedsiębiorstwa społecznego;
Wsparcie samorządu województwa (KFS, OWES) w realizacji zadań reintegracyjnych przez PS.
Przedsiębiorstwo społeczne – ścieżka uzyskania statusu
We
ryfi
kacj
a i d
ecy
zja
mar
szał
ka
wo
jew
ód
ztw
a
STATUSPRZEDSIĘBIORSTWA
SPOŁECZNEGO
Dostosowanie do wymogów dla przedsiębiorstwa
społecznego
Podmioty ekonomii społecznej
Lokalny Program Rozwoju Społecznego
Lokalny Program Rozwoju Społecznego (LPRS)
PES uczestniczą w programowaniu, realizacji i monitorowaniu Lokalnego Programu RozwojuSpołecznego.
Lokalny Program Rozwoju Społecznego:
obejmuje usługi społeczne użyteczności publicznej i zadania w zakresie rozwoju lokalnegooraz sposób ich realizacji.;
stanowi załącznik do uchwały w sprawie wieloletniej prognozy finansowej jednosteksamorządu terytorialnego;
umożliwia JST konsolidację dotychczasowych powiatowych i gminnych programówwieloletnich.
Programowanie polityki społecznej na poziomie lokalnym
powiatowy program działań na rzecz osób niepełnosprawnych
- ZGODNY Z SRPS
Powiatowa strategia rozwiązywania problemów społecznych
powiatowy program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony
ofiar przemocy w rodzinie
3-letnim powiatowy program dotyczący rozwoju pieczy zastępczej
Roczny Program współpracy z NGO
powiatowy program na rzecz promocji zatrudnienia, łagodzenia skutków
bezrobocia i aktywizacji zawodowej –CZĘŚĆ SRPS
Gminna Strategia rozwiązywania problemów społecznych
gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych – CZĘŚĆ SRPS
Gminny Program Przeciwdziałania Narkomanii – CZĘŚĆ SRPS
gminny program przeciwdziałania przemocy w rodzinie oraz ochrony
ofiar przemocy w rodzinie
3-letni gminny program wspierania rodziny
Roczny Program współpracy z NGO
Kontraktowanie zadań publicznych
Bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług powszechnie dostępnych
Usługi użyteczności publicznej
Usługi społeczne użyteczności publicznej
pomoc społeczna, zatrudnienie socjalne, opieka nad dziećmi do lat 3, wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej, edukacja, promocja zatrudnienia, aktywizacja lokalnego rynku, ochrona zdrowia, wspieranie osób niepełnosprawnych.
Zadania użyteczności publicznej prowadzące do trwałego wzrostu poziomu życia mieszkańców oraz rozwoju społeczno-gospodarczego na obszarze JST
Zadania publiczne z zakresu rozwoju lokalnego
Zadania publiczne w zakresie rozwoju lokalnego
rewitalizacja, kultura, kultura fizyczna, turystyka, ochrona środowiska i przyrody, gospodarka wodna, wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej, promocja przedsiębiorczości na szczeblu lokalnym.
Preferencje dla PES w kontraktowaniu usług użyteczności publicznej
Podmioty ekonomii społecznej i solidarnej: biorą udział w realizacji usług społecznych użyteczności publicznej i zadań publicznych w zakresie
rozwoju lokalnego w partnerstwie JST; wspierają proces przygotowania do zatrudnienia oraz tworzenia miejsc pracy wraz z aktywizacją
zawodową i integracją społeczną mieszkańców wspólnoty samorządowej.
JST zleca podmiotom ESiS realizację usług społecznych użyteczności publicznej oraz zadań publicznych w zakresie rozwoju lokalnego poprzez udzielenie dotacji: w trybie negocjacyjnym (wyłącznie podmiotom ekonomii solidarnej); w trybie partnerstwa publiczno–społecznego; na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o
wolontariacie; lub zleca bez ograniczeń podmiotowych na podstawie przepisów ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo
zamówień publicznych – jednak z uwzględnieniem aspektów społecznych w zamówieniach publicznych (tzw. klauzule społeczne).
Pierwszeństwo PES
JST zleca usługę lub zadanie
Tryb konkursowy
• Powierzanie realizacji zadań na podstawie UoDPPiOW
PZPObowiązkowo art. 22 ust. 2, art. 29, 91 (aspekt społeczny) lubart. 138p
JST zleca na zasadach ogólnych konkursowo lub PZP bez ograniczeń podmiotowych
Tryb negocjacyjny
• Całość kosztów pokrywa JST
• Po przystąpieniu do negocjacji mogą powstawać partnerstwa między PES
Tryb partnerski
• JST ogłasza konkurencyjny nabór partnerów
• Oferty ocenia pod kątem m.in. Dotychczasowego doświadczenia w realizacji zadań publ i dotychczasowej współpracy z JST, a także planowanego wkładu własnego
W art. 22 i 138 p PS
traktowane są jako
spełniające te wymogi
Zamówienie poniżej progów PZP
• Możliwość zastrzeżenia wyłącznie dla PS
ZLECENIE ZADANIA PESPZP
JST może ograniczyć udział PES do podmiotów mających siedzibę na jej terenie lub zatrudniających do zadania min. 50% mieszkańców
Koordynacja i wsparcie dla PES
Wsparcie rozwoju ES przez władze publiczne
Rola i zadania ministra ds. zabezpieczenia społecznego
– rola i zadania Krajowego Komitetu Rozwoju ES
Rola i zadania regionu
– rola i zadania Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej
– rola i zadania Regionalnego Komitetu Rozwoju ES
Usługi wsparcia ekonomii społecznej
Usługi wsparcia działań reintegracyjnych
Fundusz Przedsiębiorczości Społecznej
Program Ekonomia Solidarna
Program finansowany z Funduszu Pracy. Horyzont czasowy 2018-2023. Przeznaczenie:
tworzenie i rozwój PS, wspieranie zatrudnienia w PS (w szczególności dla osób, których zatrudnienia nie można wspierać
z FP np. odchodzących z rolnictwa, opuszczających pieczę zastępczą, ubogich pracujących), wspieranie przedsiębiorstw społecznych działań wzajemnościowych realizowanych przez PS, podnoszenie wiedzy, kompetencji i kwalifikacji osób zagrożonych wykluczeniem społecznym, elastyczne systemy zatrudniania w PS ułatwiających godzenie ról zawodowych i społecznych, Testowanie i wdrażanie innowacji społecznych.
Minister ds. zabezpieczenia społecznego
Koordynatorem rozwoju ekonomii społecznej jest minister ds. zabezpieczenia społecznego.
Zadania ministra: określa kierunki rozwoju w obszarze ekonomii społecznej i solidarnej; opracowuje, realizuje i monitoruje, na podstawie przepisów ustawy o zasadach prowadzenia
polityki rozwoju, program na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej; koordynuje działania organów administracji rządowej w zakresie ekonomii społecznej i solidarnej; prowadzi działania z zakresu promocji ekonomii społecznej i solidarnej; określa i monitoruje standard jakości usług wsparcia podmiotów ekonomii społecznej oraz
przyznaje akredytację podmiotom udzielającym tego wsparcia; prowadzi wykaz podmiotów akredytowanych uprawnionych do świadczenia na rzecz podmiotów
ekonomii społecznej usług; monitoruje funkcjonowanie sektora ekonomii społecznej i solidarnej we współpracy z Prezesem
Głównego Urzędu Statystycznego.
Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej
Krajowy Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej działa przy ministrze ds. zabezpieczenia społecznego.
Minister, koordynując rozwój ekonomii społecznej i solidarnej, realizuje swoje zadania przy wsparciuKrajowego Komitetu Rozwoju Ekonomii Społecznej.
Zadania KKRES: wyrażanie opinii o programie na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej, programach
rządowych oraz projektach aktów prawnych, związanych z funkcjonowaniem podmiotów ekonomii społecznej oraz o stosowaniu ustawy o ekonomii społecznej i solidarnej;
opracowywanie propozycji działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej o charakterze innowacyjnym;
monitorowanie realizacji działań na rzecz rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej; opiniowanie dokumentów dotyczących programów służących realizacji umowy partnerstwa, o
której mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.
Regionalny Ośrodek Polityki Społecznej
Koordynatorem rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej na obszarze województwa jest samorząd województwa, a zadania realizuje ROPS. Funkcjonuje również jako organ konsultacyjny Regionalny Komitet Rozwoju Ekonomii Społecznej.
Zadania ROPS:
RPRSES – przygotowanie, realizacja i monitorowanie konsultowanie RPO i dokumentów IZ służących realizacji umowy partnerstwa koordynowanie i monitorowanie działań w zakresie rozwoju usług społecznych użyteczności
publicznej w województwie lokalne programy rozwoju społecznego – wspieranie współpracy JST z PES usługi wsparcia ES – opiniowanie, monitorowanie i ewaluacja jakości nadawanie i odbieranie statusu przedsiębiorstwa społecznego; nadzór w zakresie spełniania
wymogów przedsiębiorstwa społecznego obsługiwanie finansowania usług reintegracji zawodowej w przedsiębiorstwach społecznych.
Usługi wspierające rozwój ekonomii społecznej
Zakres usług wsparcia: (1) animacja, (2) wsparcie tworzenia PES i PS oraz (3) wsparcie istniejącychPES i PS
Sposób dostarczania usług określa Regionalny Program Rozwoju ES Realizowanie zadań w zakresie dostarczania na rzecz PES bezpłatnych usług wsparcia ES –
kompetencja samorządu województwa Zlecanie realizacji łącznego świadczenia usług – jedynie podmiotom akredytowanym Źródło finansowanie usług: środki budżetu samorządu województwa; mogą być finansowane lub
dofinansowane ze środków budżetu państwa lub innych jednostek samorządu terytorialnego,podmiotów ekonomii społecznej i przedsiębiorstw społecznych oraz współfinansowane ześrodków EFS
Kompetencje ministra: (1) prowadzi wykaz podmiotów akredytowanych, (2) określa minimalnestandardy świadczenia usług oraz (3) tryb oraz zasady umieszczania w wykazie podmiotówakredytowanych.
Instrumenty wspierające działania reintegracyjne PS
Samorząd województwa wspiera realizację zadań reintegracyjnych PES:
Marszałek województwa zapewnia realizację zadania publicznego polegającego na świadczeniu na rzeczPS usług w zakresie zapewnienia osobom zagrożonym wykluczeniem społecznym indywidualnegowsparcia w celu reintegracji zawodowej i społecznej tych osób, w szczególności poprzez sfinansowaniekosztów specjalisty do spraw reintegracji.
Przedsiębiorstwo społeczne może otrzymać wsparcie w ramach realizacji indywidualnego planureintegracyjnego w zakresie prowadzonej reintegracji zawodowej ze środków Krajowego FunduszuSzkoleniowego, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (zapośrednictwem ROPS).
REINTEGRACJA
Wysokiej jakości miejsca pracy dla osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Rozwój partycypacyjnego zarządzania –upodmiotowienie pracowników nie tylko tych wykluczonych.
Deinstytucjonalizacja – reintegracja w środowisku pracy, większa samodzielność i zaangażowanie pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Indywidualne podejście.
SZANSE
Przełamywanie instytucjonalnych schematów -ścieżki reintegracji.
Adekwatność instrumentów wsparcia w zakresie zatrudnienia i reintegracji.
Skala (liczba PS i realny wzrost zatrudnienia pracowników zagrożonych wykluczeniem społecznycm).
WYZWANIA
USŁUGI SPOŁECZNE UŻYTECZNOŚCI PUBLICZNEJ
Większa partycypacja społeczności lokalnych wplanowaniu i realizacji usług.
Integracja programowania rozwoju społecznego napoziomie lokalnym - LPRS
Nowy przestrzeń dla PES – pierwszeństwo przyrealizacji usług społecznych użyteczności publicznej.
Usługi społeczne świadczone przez PES dopasowane do rzeczywistych potrzeb społeczności lokalnych.
SZANSE
Przełamanie dotychczasowych schematówprogramowania w samorządach lokalnych
Odpowiedni potencjał PES do świadczenia usługspołecznych wysokiej jakości.
Podaż usług społecznych. Gotowość samorządu do współpracy i animacji w
tym zakładania PES (np. spółdzielni socjalnych).
WYZWANIA
KONKURENCYJNE PES
Niepubliczne środki na zadania zgodne z celamipolityk publicznych - zyski PS przeznaczane nareintegrację społeczną i zawodową.
Pogłębianie współpracy wewnątrz sektoraekonomii społecznej oraz współpracymiędzysektorowej.
PES - źródło innowacji społecznych. Profesjonalne kadry (w tym zarządzające)
dla PES.
SZANSE
Zapewnienie odpowiedniego poziomu wsparcia dlaPES (animacja, inkubacja doradztwo), włączanie wsystem wsparcia dla MŚP.
Zwrotne instrumenty wsparcia. System wsparcia niezależny od środków
publicznych. System podatkowy wyrównujący szanse PES w
konkurowaniu z podmiotami rynkowymi orazumożliwiający im realizację celów społecznych.
WYZWANIA
UPOWSZECHNIANIE
Nowe wartości w edukacji formalnej – kooperacja,wspólnotowość, wrażliwość społeczna, solidarność.
Profesjonalne kadry (w tym zarządzające) dla PES.
Wzrost rozpoznawalności ekonomii społecznej isolidarnej oraz PES – zmiana postaw konsumentówi przedstawicieli władz publicznych.
SZANSE
Spółdzielczość uczniowska. Mocna pozycja indywidualizmu i konkurencji w
systemie edukacji.
WYZWANIA
KOORDYNACJA
Włączenie ekonomii społecznej i solidarnej wgłówny nurt kreowania krajowych i regionalnychpolityk rozwoju w różnych obszarach (sprawyspołeczne, rynek pracy, rozwój gospodarczy,rewitalizacja).
Komplementarność instrumentów wdrażanych na szczeblu krajowym i regionalnym.
Włączanie różnych aktorów w proces kreowania polityki rozwoju ekonomii społecznej i solidarnej.
SZANSE
Percepcja ekonomii społecznej i solidarnej jakohoryzontalnego instrumentu pasującego doróżnych obszarów interwencji.
Proporcje między wspólnymi standardami i ogólnokrajową spójnością a regionalną specyfiką.
WYZWANIA
Problem rozbieżności: Miejsca pracy w RPO i KPRES
RPO = 8.930, w tym trwałe 3.171
PO KL = tylko szacunki ok. 3-4 tys.
KPRES = 35.000/20.000 z EFS
Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej -w jakim kierunku powinny podążać
Podstawowym celem działania OWES jest wsparcie rozwoju ekonomii społecznej, a nietylko realizacja projektowych wskaźników dot. tworzenia miejsc pracy.
Samo tworzenie indywidualnych miejsc pracy może być realizowane np. przez operatorów(pośredników) zajmujących się rekrutacją, udzielających dotacje i pozostawiającychuczestników projektów na otwartym rynku;
OWES jest jedynym z najważniejszych ogniw rozwoju ekonomii społecznej i ma zadaniaznacznie szersze niż typowy operator dotacji.
Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać
W związku z zapisami Umowy Partnerstwa, SOR i KPRES – Ministerstwo nie przewidujeodejścia od obowiązującej definicji przedsiębiorstwa społecznego w zakresie aktywizacji orazreintegracji społecznej i zawodowej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.
Przed przeglądem śródokresowym musimy udowodnić nasze rezultaty – dlatego tak ważna jestlista przedsiębiorstw
Ośrodek Wsparcia Ekonomii Społecznej to nie tylko dotacje na tworzenie miejsc pracy, leczrównież: animacja grup i środowisk lokalnych; tworzenie przedsiębiorstw społecznych; wspieranie już istniejących przedsiębiorstw społecznych w funkcjonowaniu na rynku.
Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać
Wyzwania:Jak dbać o realne utrzymanie jakości działania i usług OWES (monitoring jakości); Jak doprowadzić do stworzenia subregionalnych, kompleksowych strategii zatrudnienia w
regionach, w kluczowych sferach rozwoju, zamiast punktowego tworzenia miejsc pracy;Jak doprowadzić do koordynacji i synergii działań w regionach (OWES – ROPS, zamiast
działań niekomplementarnych) – opartych na solidnej diagnozie potrzeb; Jak spowodować, aby subregionalizacja powodowała szybkie dotarcie do klienta – nie tylko
do mieszkańców dużych miast; Jakie stworzyć narzędzia i mechanizmy, które zapewnią trwałość instytucjonalną OWES (np.
samofinansowanie części zadań OWES);
Czemu służą Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej - w jakim kierunku powinny podążać
Wyzwania:Jak tworzyć wysokiej jakości miejsca pracy dla osób z grup najbardziej oddalonych od rynku
pracy i uczestnictwa w życiu społecznym;Jak tworzyć wysokiej jakości miejsca pracy w PES – jako efekt otwarcia rynku (w
szczególności usług społecznych), wsparcie w poprawie konkurencyjności, pozyskiwaniuzleceń zadań użyteczności publicznej – tryby „pożytkowe”, PZP; NOWE TRYBY USTAWY OESiS;
Jak skutecznie pobudzać i wspierać ekonomizację NGO w kierunku przedsiębiorczościspołecznej;
Jak skutecznie wspierać PS w funkcjach reintegracyjnych (specjalista ds. reintegracji);Dbałość o jakość usług i produktów PES;Zaangażowanie w RKRES, planowanie lokalnej polityki społecznej (LPRS), animacja,
edukacja, partnerstwa lokalne.
Podsumowanie
Kwestia kontynuacji finansowania działalności Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej po2020 nie została przesądzona.
To, czy infrastruktura wsparcia ekonomii społecznej będzie trwałym elementem politykipublicznej, zależy od nas wszystkich, a nie tylko od działań rządowych. Poprawa jakości,efektywności i podejście horyzontalne to cel podstawowy OWES.
Niezbędna jest zatem wspólna praca nad prawidłową i efektywną realizacją zadań i usługwsparcia ekonomii społecznej TERAZ, co może dać podstawę dla funkcjonowania ifinansowania Ośrodków Wsparcia Ekonomii Społecznej po 2020 roku, jako istotnego elementusystemu wsparcia sektora.Konieczny jest wspólny rządowo-samorządowo-pozarządowy sojusz na rzecz umocnieniasystemu i jakości działań i usług na rzecz wsparcia ES, co w perspektywie długofalowejpozwoli na stabilny rozwój infrastruktury wsparcia ES w Polsce.
Wytyczne CT9 – aktualizacja w zw. z KPRES
Akredytacja OWES - proces
KPRES – konsultacje publiczne
Ustawa o ekonomii społecznej i solidarnej
Działania I kw. II kw. III kw. IV kw.
Ogólnopolskie Forum ESiS 24-25.10
Dyskusja o przyszłości OWES – 2020-2017
Pierwszy krok: spotkania makoregionalne SIRES: Częstochowa 25-26 czerwca Toruń 28-29 czerwca Lublin 5-6 lipca Poznań 9-10 lipca
Dziękuję za uwagę!
Andrzej RadnieckiNaczelnik Wydziału Rozwoju Ekonomii Społecznej
Departament Ekonomii Społecznej i SolidarnejMinisterstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej
