swo

jej u

cze

lni

20

17

/20

18

Do

kto

ran

ci o

fu

nkc

jon

ow

aniu

Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie ul. Dewajtis 5, 01-815 Warszawa www.uksw.edu.pl

Ośrodek Badań Jakości Kształcenia i Ewaluacji

ul. Wóycickiego 1/3, 01-938 Warszawa tel. 22 561 88 61

jakosc@uksw.edu.pl

Doktoranci o funkcjonowaniu

swojej uczelni

2017/2018

Zespół OBJKiE

Rafał Wiśniewski (Instytut Socjologii)

Marcin Zarzecki (Instytut Socjologii)

Warszawa 2018

Spis treści

Wstęp .................................................................................................................................................................. 3

Metodologia ........................................................................................................................................................ 4

Próba badawcza .................................................................................................................................................. 6

Motywacja do podjęcia studiów III stopnia na UKSW ..................................................................................... 12

Proces rekrutacyjny .......................................................................................................................................... 14

Organizacja zajęć............................................................................................................................................... 14

Karty opisu przedmiotów .............................................................................................................................. 15

Proporcja zajęć praktycznych i wykładów ..................................................................................................... 16

Plan zajęć ....................................................................................................................................................... 17

Jakość obsługi doktorantów ............................................................................................................................. 19

Dostępność kierowników studiów ................................................................................................................ 21

Jakość obsługi w dziekanacie/sekretariacie studiów doktoranckich............................................................. 21

Strony internetowe wydziałów ..................................................................................................................... 22

Dział Pomocy Materialnej .............................................................................................................................. 22

Biuro Badań Naukowych ............................................................................................................................... 22

Dział Współpracy Międzynarodowej ............................................................................................................. 22

Centrum Inicjatyw Rozwojowych .................................................................................................................. 23

Działalność Samorządu Doktorantów .............................................................................................................. 23

Program studiów III stopnia ............................................................................................................................. 24

Odniesienie do poziomu 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji ................................................................................... 24

Poziom, efektywność i oferta zajęć ............................................................................................................... 28

Wsparcie uczelni w realizacji projektów naukowo-badawczych .................................................................... 31

Praktyka dydaktyczna ....................................................................................................................................... 34

Perspektywa pracy jako nauczyciel akademicki .............................................................................................. 37

Relacje ze społecznością uczelnianą i z opiekunem naukowym/promotorem .............................................. 39

Etyka akademicka ............................................................................................................................................. 42

Stypendia i dotacje ........................................................................................................................................... 44

Infrastruktura uczelni ....................................................................................................................................... 46

Dostęp do literatury ...................................................................................................................................... 47

Wyposażenie sal ............................................................................................................................................ 48

Dostęp do WiFi .............................................................................................................................................. 48

Dostęp do punktów gastronomicznych ......................................................................................................... 48

Dostosowanie infrastruktury uczelni do potrzeb osób z niepełnosprawnością ............................................ 49

Inne ................................................................................................................................................................ 49

Satysfakcja ze studiów ...................................................................................................................................... 49

Wnioski i rekomendacje ................................................................................................................................... 52

Spis wykresów ................................................................................................................................................... 58

Spis tabel ........................................................................................................................................................... 59

3

Wstęp

Celem badania „Oceń uczelnię” skierowanego do uczestników studiów III stopnia na

Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie jest poznanie opinii doktorantów

przede wszystkim na temat warunków kształcenia i warunków materialnych, o których mowa

w par. 14 ust. 1 pkt 1 Zarządzenia w sprawie wewnętrznego systemu zapewniania jakości

kształcenia i jego doskonalenia (nr 49/2015). Jest to badanie analogiczne do ankiety

przeprowadzanej wśród studentów studiów I i II stopnia, jednak ze względu na specyfikę

studiów III stopnia znacznie rozszerzone. Oprócz pytań o organizację zajęć, obsługę i wsparcie

oraz infrastrukturę uczelni doktoranci odpowiadają także na pytania o przebieg procesu

rekrutacyjnego, skuteczność kształcenia, współpracę z promotorem, wsparcie w zakresie

projektów naukowo-badawczych, doświadczenia związane z praktykami dydaktycznymi,

przyznawanie świadczeń i relacje ze społecznością uczelnianą. Ponadto badana jest ich sytuacja

zawodowa, motywacja do podjęcia kształcenia na UKSW i satysfakcja ze studiów.

Badanie przeprowadzane wśród doktorantów odbywa się co dwa lata. W porównaniu

z poprzednią – pierwszą – edycją (2015/2016) wykorzystany kwestionariusz został nieco

zmodyfikowany. Zmiany te były efektem nie tylko ewaluacji samego narzędzia, lecz także

wniosków wyciągniętych z raportu podsumowującego udział naszej uczelni w X konkursie

PRODOK 2017, organizowanym przez Krajową Reprezentację Doktorantów.

Prezentowany raport odzwierciedla opinie uczestników studiów doktoranckich

w przededniu wejścia w życie nowelizacji ustawy o szkolnictwie wyższym, która zakłada duże

zmiany w organizacji kształcenia młodych naukowców, m.in. utworzenie szkół doktorskich,

likwidację studiów niestacjonarnych i stypendia dla wszystkich doktorantów. Kolejne badanie

prowadzone przez OBJKiE, które przypada na 2020 r., będzie więc przebiegało już w zupełnie

innych warunkach. Mimo to przedstawione w opracowaniu rekomendacje nie tracą na

aktualności, a nawet mogą być szczególnie przydatne w obliczu reformy szkolnictwa wyższego.

4

Metodologia

Dane zgromadzono za pomocą kwestionariusza internetowego bazującego na architekturze

kontaktu serwer – respondent. Badanie zostało przeprowadzone za pomocą ankiety online,

techniką Computer-Assisted Web Interviewing (CAWI). Formularz ankiety w wersji

elektronicznej był dystrybuowany do adresowych jednostek obserwacji z poziomu platformy

online. Zwrot danych przybrał postać macierzy danych generowanych w czasie rzeczywistym

przez respondenta. Oprogramowanie komputerowe nawigujące ankietę internetową

monitorowało behavior coding respondenta, poprawność ścieżki pytań filtrujących, właściwą

kolejności pytań przesyłanych respondentowi i falsyfikowało poprawność logiczną wskazań.

Jest to jeden ze sposobów komputerowego gromadzenia danych. Internetowy kwestionariusz

ankiety jest nadzorowany przez system LimeSurvey, internetową aplikację, która zainstalowana

na serwerze UKSW zarządzała programem poprzez przeglądarkę internetową. LimeSurvey jest

rozprowadzanym na zasadach wolnego oprogramowania internetowym systemem ankiet

napisanym w języku PHP i wykorzystującym bazę danych MySQL, PostgreSQL lub MSSQL11.

Formularz ankiety w wersji elektronicznej jest dystrybuowany do adresowych jednostek

obserwacji z poziomu platformy online lub przez samowysyłkowy system online. Zwrot danych

przybiera postać macierzy danych generowanych w czasie rzeczywistym przez respondenta lub

wypełnionej ankiety badania wymagającej implementacji do macierzy.

W badaniu wykorzystano technikę CAWI ze względu na:

1. minimalne koszty dotarcia do respondenta;

2. brak ograniczeń w zakresie limitowanych przestrzeni publikowania narzędzi

badawczych;

3. dywersyfikację zamieszczanych treści i struktury narzędzi z możliwością integrowania

różnych skal i indeksów;

4. możliwość podpięcia narzędzi do vortalu tematycznego (vertical portal), czyli portalu

wyspecjalizowanego;

5. zastosowanie rozwiniętego systemu monitów;

6. konstrukcję surogatu interakcji opartej na odczuciu osobistego kontaktu respondent –

ankieter;

1 Web Survey Methodology article, http://www.websm.org/index.php?fl=1&nt=2&m2w=Guides,%20codes,%20best%20practice&sid=1 [dostęp: 19.01.2014].

5

7. zgromadzenie danych w formatach gotowych macierzy statystycznych;

8. formularz, który w systemie elektronicznego generatora sprawozdania (step by step)

redukuje błędy na poziomie wypełniania kwestionariusza.

Oprogramowanie metodologiczne LimeSurvey zapewniło:

1. obsługiwanie badania przez przeglądarkę internetową w środowisku tworzenia

kwestionariuszy elektronicznych;

2. zestaw szablonów wzorników kwestionariuszy, który może być rozwijany

i modyfikowany z wykorzystaniem edytorów HTML (jak np. Macromedia Dreamweaver);

3. język skryptowania, który zapewnia pełną kontrolę nad prezentacją kwestionariusza;

4. kreator aktywacji kwestionariusza pozwalający w prosty sposób opublikować

kwestionariusz w sieci WWW z prawami dostępu lub przesłać kwestionariusz w wersji

offline;

5. otrzymanie macierzy danych w formacie m.in. SPSS, Excel.

Zgromadzone dane ilościowe zostały przetworzone za pomocą oprogramowania

statystycznego IBM SPSS wersja 24. Rekomendacja kwantyfikacji danych bazowała na założeniu,

że ma ona dostarczać informacji o takim zakresie i rodzaju, aby pozwolić na uzyskanie

wieloczynnikowych charakterystyk pozwalających na eksplorację, opis i wyjaśnienie

w parametryczno-wskaźnikowej analizie danych. Formalnej podstawy dla rozwiązań w tej

materii dostarcza metodologia stosowana w sprawozdawczości publicznej, której zasadniczym

celem jest standaryzacja procedur na każdym poziomie realizacji pomiaru. Analiza danych

została przeprowadzona za pomocą tabel częstości empirycznej rozkładów wskazań oraz tabel

kontyngencji. Jest to klasyczny sposób analizy i redukcji danych. W procedurze krzyżowania

zmiennych zastosowano poprawkę Bonferroniego. Poprawka Bonferroniego jest stosowana w

celu utrudnienia uznania za statystycznie istotny wyniku pojedynczego testu przy wielokrotnym

przeprowadzaniu testów w oparciu o te same dane. Na przykład przy przeglądaniu wielu

współczynników korelacji tworzących macierz korelacji akceptowanie i interpretacja istotności

współczynników korelacji na konwencjonalnym poziomie 0,05 może nie być poprawna, biorąc

pod uwagę przeprowadzanie wielu testów. W szczególności może się okazać, że poziom

prawdopodobieństwa związany z błędnym przyjęciem zaobserwowanej wartości

współczynnika korelacji jako nieistotnie różniącej się od zera (podczas gdy w rzeczywistości,

tzn. w populacji, jego wartość wynosi zero) może w tym przypadku znacznie przekraczać 0,05.

Poprawka Bonferroniego była dokonywana przez podzielenie poziomu istotności alfa

(przyjmowanego na poziomie 0,05) przez liczbę przeprowadzanych testów.

6

Próba badawcza

W roku akademickim 2017/2018 na UKSW siedem wydziałów oferowało studia doktoranckie,

łącznie w dwunastu dyscyplinach. W sumie na naszym Uniwersytecie studiowało 650

doktorantów (w roku 2015/2016 – 800). Rozkład liczebności uczestników studiów III stopnia

z poszczególnych dyscyplin przedstawia tabela 1.

Tabela 1. Liczba uczestników studiów doktoranckich w roku akademickim 2017/2018

Dyscypliny naukowe Liczba doktorantów na studiach

stacjonarnych razem niestacjonarnych razem

Polacy cudzoziemcy Polacy cudzoziemcy

Ogółem 520 20 540 99 11 110

Archeologia

8 – 8 – – –

Filozofia 36 1 37 – – –

Fizyka

2 – 2 – – –

Historia

43 1 44 – – –

Literaturoznawstwo

54 1 55 – – –

Matematyka

5 – 5 – – –

Nauki o polityce

52 3 55 – – –

Prawo 50 – 50 13 – 13

Prawo kanoniczne

98 2 100 – – –

Psychologia 38 1 39 – – –

Socjologia

24 1 25 – – –

Teologia 110 10 120 86 11 97

Źródło: Sprawozdanie GUS S-12, Dział Kształcenia UKSW; stan na 31 listopada 2017 r.2

Link do ankiety został wysłany e-mialem13 czerwca 2017 r. na adresy 632 doktorantów,

aktywne w systemie USOS. 27 czerwca ponowiono mailing i przedłużono badanie do 4 lipca.

W sumie w badaniu wzięło udział 162 doktorantów, z czego 106 wypełniło ankietę do końca.

W ostatecznych statystykach zostały uwzględnione tylko pełne odpowiedzi (tabela 2).

2 http://ksztalcenie.uksw.edu.pl/content/statystyka [dostęp: 22.08.2018].

7

Tabela 2. Statystyka udziału doktorantów w badaniu w roku akademickim 2017/2018

Liczba ankiet z kompletnymi odpowiedziami

106

Liczba ankiet z niekompletnymi odpowiedziami

56

Wszystkie ankiety

162

Liczba wysłanych zaproszeń do udziału w badaniu

632

Źródło: OBJKiE

Struktura badanej próby została sprowadzona do struktury badanej populacji dzięki

ważeniu. Polega ono na przypisywaniu każdemu respondentowi wagi (liczby) w celu usunięcia

obciążeń wynikających z braków danych. Wagi używane są następnie przy stosowaniu analiz

statystycznych. Ważenia dokonuje się, by usunąć nadreprezentatywność lub

niedoreprezentowanie jednostek o poszczególnych cechach w próbie. Pozwala ono na

skorygowanie próby badawczej. Ważenia tego dokonuje się po zgromadzeniu danych i bierze się

w nim pod uwagę wybrane dane metryczkowe. Dane porównawcze dotyczące populacji

badanych doktorantów potrzebne do zważenia próby zostały dostarczone przez Centrum

Systemów Informatycznych UKSW. W procesie ważenia próby wykorzystano moduł

skonstruowany w języku PYTHON 2.5.7 do ważenia wieńcowego – SPSSINC RAKE. Istota

ważenia wieńcowego polega na zadeklarowaniu stanu docelowego (zarówno proporcji, jak

i liczb bezwzględnych) zmiennych, które podlegają ważeniu. Program poprzez kolejne ważenia

i korekty uzyskanych wyników do założonych (iteracje) dochodzi do stanu próby możliwie

najbliższego stanu populacji.

Wykres 1 przedstawia procentowy udział kobiet i mężczyzn w badaniu, który był niemal

wyrównany – odpowiednio 50,9% do 49,1%.

8

Wykres 1. Rozkład próby badawczej ze względu na płeć (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Na wykresie 2 przedstawiono strukturę próby według roku urodzenia. Największą część

badanych stanowią osoby w wieku od 24 do 33 lat – 59,4%. Druga liczna grupa to osoby

w wieku 34–43 lat – 24,5%. Zdecydowanie mniej liczne kategorie badanych stanowią osoby

w wieku 44–53 lat (13,2%) i w wieku 54 lat i więcej (2,8%).

Wykres 2. Rozkład próby badawczej ze względu na rok urodzenia (w proc.)

Źródło: OBJKiE

W tym roku poproszono respondentów o podanie nie tylko dziedziny nauk, którą

reprezentują ich studia, lecz także dyscypliny – było to podyktowane chęcią bardziej

szczegółowego wykorzystania wyników badania. Rozkład badanej próby pod tym względem

przedstawiają wykresy 3 i 4.

50,9

49,1

Kobiety Mężczyźni

2,8

13,2

24,5

59,4

0,0

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

do 1964 1965-1974 1975-1984 1985-1994

9

Największą grupę wśród badanych stanowią reprezentanci nauk humanistycznych

– 58,5% (62 osoby). Ankietowani będący na studiach III stopnia z zakresu nauk społecznych to

39,6% próby (42 osoby). Z kolei doktoranci z obszaru nauk ścisłych byli reprezentowani jedynie

przez dwie osoby, czyli 1,9% próby badawczej.

Wykres 3. Rozkład próby ze względu na dziedzinę nauk (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Wśród studiów z dziedziny nauk humanistycznych najliczniej reprezentowana była teologia.

Wykres 4. Rozkład próby ze względu na dyscyplinę w dziedzinie nauk humanistycznych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

1,9

39,6

58,5

0 10 20 30 40 50 60 70

Nauki ścisłe

Nauki społeczne

Nauki humanistyczne

39,6

7,5

4,7

4,7

1,9

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

Teologia

Historia

Filozofia

Literaturoznawstwo

Archeologia

10

W dziedzinie nauk społecznych najwięcej doktorantów wzięło udział w badaniu

z prawa i prawa kanonicznego.

Wykres 5. Rozkład próby ze względu na dyscyplinę w dziedzinie nauk społecznych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Nauki ścisłe, jak już wspomniano, miały najmniejszą reprezentację. W badaniu wziął udział

jeden przedstawiciel studiów III stopnia w dziedzinie matematyki i jeden doktorant z fizyki.

Jeśli chodzi o rok studiów, to najliczniejszą grupą byli doktoranci z II roku (33%), następne

w kolejności są: III rok (25,5%), IV (17,9%) i I (16%), osoby mające przedłużone studia

stanowiły zaś 7,5% (wykres 6).

15,1

10,4

5,7

5,7

2,8

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Prawo

Prawo kanoniczne

Psychologia

Socjologia

Nauki o polityce

11

Wykres 6. Rozkład próby badawczej ze względu na rok studiów (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Jedna czwarta badanych ma otwarty przewód doktorski, pozostałe 75% jest jeszcze na mniej

zaawansowanym etapie przygotowań rozprawy doktorskiej.

Wykres 7. Rozkład próby badawczej ze względu na status przewodu doktorskiego (w proc.)

Źródło: OBJKiE

16

33

25,5

17,9

7,5

0

5

10

15

20

25

30

35

I rok II rok III rok IV rok studiaprzedłużone

25%

75%

Otwarty przewód doktorski Przed otwarciem przewodu doktorskiego

12

Motywacja do podjęcia studiów III stopnia na UKSW

Kim są uczestnicy studiów III stopnia na UKSW i dlaczego wybrali naszą uczelnię? Z badania

wynika, że często są to absolwenci studiów licencjackich lub magisterskich, którzy postanowili

rozwijać się naukowo na swojej Alma Mater – taki powód wskazało 55,6% ankietowanych

(można było wybrać maksymalnie trzy odpowiedzi). Najczęściej jednak (62,2% wskazań)

respondenci decydowali się na UKSW ze względu na opiekuna naukowego/promotora, który jest

tutaj zatrudniony. Częściej niż w poprzednim badaniu wskazywano też na renomę uczelni bądź

danych studiów – jedna trzecia badanych (w 2016 r. – jedna piąta). Co dziesiąty respondent

twierdzi, że uczelnię/studia polecili mu znajomi. Niewielka grupa badanych (pięć osób) nie

dostała się na studia doktoranckie gdzie indziej i dlatego spróbowała swoich sił tutaj. Ponadto

ankietowani wskazywali inne przyczyny swoich wyborów, takie jak: zatrudnienie na UKSW,

chęć rozwoju w obszarze nauki, chęć rozwoju duchowego, chęć podjęcia pracy na rzecz uczelni

i pracy ze studentami, zainteresowanie badanym zagadnieniem, lokalizacja w Warszawie, dobra

atmosfera i życzliwość na studiach magisterskich, prośba przełożonego, skierowanie przez

biskupa, zbieg okoliczności.

Wykres 8. Przyczyny podjęcia studiów III stopnia na UKSW (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Z danych przedstawionych na wykresie 9 wynika, że wśród reprezentantów nauk

społecznych najczęstszą przyczyną podjęcia studiów doktoranckich na UKSW było to, że badani

10,8

4,7

10,8

30,2

55,6

62,2

0 10 20 30 40 50 60 70

Inne

Nie dostał(a)bym się na inną uczelnię

Nie zostałem(-am) przyjęty(-a) na inną uczelnię

Polecili mi je znajomi

Ze względu na renomę uczelni/wybranych studiów

Skończyłem(-am) tu studia licencjackie/magisterskie

Ze względu na mojego opiekunanaukowego/promotora, który pracuje na UKSW

Dlaczego zdecydował(a) się Pan(i) na studia doktoranckie na UKSW?

13

wcześniej tutaj studiowali (tak odpowiedziało 66,7% z nich). Dopiero w dalszej kolejności

podawali jako motywację do rozpoczęcia studiów III stopnia osobę promotora (54,7%

odpowiedzi). Na prestiż uczelni/studiów doktoranckich wskazało znacznie mniej

przedstawicieli tego obszaru nauk niż humanistów (odpowiednio 19% i 38,7%). Doktoranci

z nauk o polityce, psychologii, socjologii, prawa i prawa kanonicznego prawie w ogóle nie

kierowali się opinią znajomych (4,8%), za to rekomendacje innych liczyły się dla 14,5%

uczestników studiów doktoranckich z archeologii, filozofii, historii, literaturoznawstwa

i teologii. Odpowiedzi niewielkiej grupy doktorantów z obszaru nauk ścisłych mogą sugerować,

że o wyborze UKSW jako miejsca do doktoryzowania się w dziedzinie fizyki i matematyki

decydują głównie dwa czynniki: promotor i podjęte tu wcześniej studia, natomiast renoma

i polecenie przez znajomych nie mają wielkiego znaczenia.

Wykres 9. Motywacja do podjęcia studiów III stopnia na UKSW. Rozkład odpowiedzi ze względu na dziedzinę nauk (w proc.)

Źródło: OBJKiE

66,1

48,4

38,7

14,5

4,5

54,8

66,7

19

4,8

4,8

100

50

0

0

0

0 20 40 60 80 100 120

Ze względu na mojego opiekunanaukowego/promotora, który pracuje na UKSW

Skończyłem(-am) tu studialicencjackie/magisterskie

Ze względu na renomę uczelni/wybranychstudiów

Polecili mi je znajomi

Nie zostałem(-am) przyjęty(-a) na inną uczelnię

Dlaczego zdecydował(a) się Pan(i) na studia doktoranckie na UKSW?

Nauki ścisłe Nauki społeczne Nauki humanistyczne

14

Proces rekrutacyjny

Według 87,7% respondentów (w 2016 r. – 91,2%) kryteria dostępu na studia doktoranckie były

klarowne, ale prawie co dziesiąty badany miał negatywną opinię na ten temat. W tym roku

więcej osób uznało, że wymagania wstępne na studia doktoranckie były wysokie – 49%

(w poprzedniej edycji 39,1%), przeciwnego zdania było 26,5% ankietowanych. „Trudno

powiedzieć” to odpowiedź wskazana przez jedną czwartą doktorantów. Kobiety częściej niż

mężczyźni twierdziły, że niełatwo było dostać się na studia III stopnia (odpowiednio 53,7%

i 44,2%).

Tabela 3. Ocena postępowania rekrutacyjnego (w proc.)

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Trudno powiedzieć

Raczej nie

Zdecydowanie nie

Czy kryteria dostępu na studia doktoranckie były według Pana(-i) jasno sformułowane?

50,9 36,8 2,8 4,7 4,7

Czy według Pana(-i) wymagania wstępne na studia doktoranckie były wysokie?

17,9 31,1 24,5 20,8 5,7

Źródło: OBJKiE

Organizacja zajęć

W tym module ankiety znalazły się pytania dotyczące spraw związanych z organizacją

i przebiegiem procesu dydaktycznego, takich jak dostępność informacji o formie zaliczenia zajęć

przed ich rozpoczęciem, przestrzeganie podanych kryteriów zaliczenia i prowadzenie zajęć

zgodnie z kartą opisu przedmiotu, a także proporcja warsztatów, ćwiczeń lub laboratoriów do

wykładów oraz dostosowanie planu zajęć do możliwości prowadzenia prac naukowo-

badawczych. Opinię uczestników studiów III stopnia w ww. kwestiach przedstawia tabela 4.

15

Tabela 4. Ocena organizacji zajęć (w proc.)

Jak Pan(i) ocenia: Bardzo dobrze

Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle

Nie mam zdania

informacje o formach zaliczenia zajęć przed ich rozpoczęciem (np. na stronie WWW)

45,3 20,8 19,8 6,6 3,8 3,8

przestrzeganie kryteriów zaliczania zajęć zgodnie z informacją udostępnioną przed ich rozpoczęciem

57,5 20,8 14,2 3,8 1,9 1,9

dostęp do kart opisu przedmiotu przed rozpoczęciem zajęć (np. na stronie WWW)

41,5 30,2 18,9 3,8 0,9 4,7

zgodność prowadzonych zajęć z treścią w kartach opisu przedmiotu

48,1 24,5 17,9 5,7 0,9 2,8

proporcje zajęć w formie warsztatów/ćwiczeń/laboratoriów do zajęć w formie wykładów

29,2 24,5 25,5 13,2 5,7 1,9

dostosowanie planu zajęć do możliwości prowadzenia prac naukowo-badawczych (związanych z dysertacją doktorską, kwerendami bibliotecznymi itp.)

31,3 26,4 14,2 8,5 16 3,8

Źródło: OBJKiE

Karty opisu przedmiotów

W odniesieniu do czterech pierwszych pytań, które są związane z kartami opisu przedmiotów,

można zauważyć, że nieznacznie spadł odsetek pozytywnych odpowiedzi (bardzo dobrych

i dobrych) w porównaniu z poprzednim badaniem, ale jednocześnie opinie badanych w tym roku

są nieco bardziej zdecydowane. Dostęp do kart opisu przedmiotów przed rozpoczęciem zajęć

pozytywnie oceniło 71,7% osób (dwa lata temu 72,5%), dostępność informacji o formach

zaliczenia zajęć przed ich rozpoczęciem – 66,2% (75,6%), zgodność prowadzonych zajęć z ich

opisem 72,6% (76,6%), przestrzeganie kryteriów zaliczania zajęć przez wykładowców 78,3%

(84,5%).

W dodatkowych komentarzach pojawiły się uwagi dotyczące m.in. kwestii zaliczania zajęć

i oceniania studentów:

Powinna być zasada, że na zajęciach są sprawdzane listy (wybiórczo albo zawsze),

a obecność na nich promowana przy zaliczaniu. Tymczasem na niektórych zajęciach są listy,

ale przy wystawianiu ocen nie są brane pod uwagę. Niezależnie, czy ktoś na nie chodził, czy nie,

16

jest oceniany tak samo jak inni, którzy nawet raz na nich się nie pojawili. Nie ma również

promowania aktywności studentów. Wszyscy są traktowani jak jeden worek [prawo]3.

Nierówne ocenianie i zaliczanie roku. Są osoby, które przy wpisach widziałam 2 razy

w życiu i dostają oceny jak reszta, która uczciwie chodzi. Zmiany programu studiów

i wymogów w trakcie trwania studiów [teologia].

Proporcja zajęć praktycznych i wykładów

Stosunek zajęć prowadzonych w formie warsztatów, ćwiczeń czy laboratoriów do wykładów jest

odpowiedni w opinii nieco ponad połowy badanych – 53,7% (w 2016 r. uważało tak 50,9%), nie

spełnia zaś oczekiwań 18,9% respondentów (poprzednio 23%), natomiast 25,5% osób

ulokowało się ze swoją przeciętną oceną pośrodku badanej grupy (wcześniej 21,4%).

Do tej niezbyt wysokiej oceny dołączyły jeszcze krytyczne komentarze badanych:

Organizacja zajęć nie uwzględnia potrzeb doktorantów. Niewielki nacisk kładzie się na

umiejętność stosowania nabytej wiedzy w praktyce np. podczas warsztatów bądź ćwiczeń

z danego przedmiotu. Biorąc pod uwagę trudną sytuację finansową większości doktorantów,

która skłania ich do podjęcia pracy zarobkowej (najczęściej niezwiązanej z własną dyscypliną),

ukończenie studiów III stopnia graniczy z cudem. Powstaje więc rozbieżność między

podstawowymi potrzebami a chęcią kontynuowania nauki. Sytuację utrudnia jeszcze wymóg

uczęszczania na wszystkie zajęcia, listy obecności oraz brak indywidualnego podejścia.

Powyższe kilka zdań nie oddaje w pełni trudności, z jakimi codziennie mierzą się doktoranci

[historia].

Zbyt słaby nacisk na stronę metodyczną podczas ćwiczeń [teologia].

Kilku respondentów podzieliło się opiniami dotyczącymi programu studiów, które nie

powinny ujść uwadze władz dziekańskich na poszczególnych wydziałach:

Mała pula wykładów monograficznych do wyboru przy jednoczesnej wielkiej liczbie godzin do

zrealizowania powoduje, że doktoranci zmuszeni są poświęcać lwią część czasu spędzanego na

3 W nawiasach kwadratowych podano dyscyplinę, którą reprezentuje dany respondent.

17

uczelni obcym im, często bardzo specjalistycznym, zagadnieniom, które nie mają żadnego

odniesienia do ich własnych badań [filozofia].

Zajęcia organizowane dla kilku kierunków nie zawsze są w stanie odpowiedzieć na

oczekiwania wszystkich studentów (np. wykłady organizowane „pod” studentów jednego

kierunku powodują, że studenci z innych często nie mają możliwości aktywnego udziału

w zajęciach, bo po prostu nie mają pojęcia, o czym mowa, nie mieli wcześniej styczności

z tematem) [historia].

Powinna być również przeprowadzona ankieta dotycząca tematyki zajęć, która interesuje

doktorantów. Filozofia była dobrym wyborem, zasadne byłyby również zajęcia z ekonomii

[prawo].

Warto w tym miejscu dodać, że w poprzednim badaniu prowadzonym przez OBJKiE wśród

doktorantów respondenci zostali zapytani o tematykę kursów, w których chcieliby uczestniczyć,

a jedną z rekomendacji określonych w raporcie końcowym było szczegółowe zbadanie

oczekiwań uczestników studiów III stopnia w poszczególnych dyscyplinach w zakresie zajęć do

wyboru i kursów specjalistycznych oraz rozszerzenie oferty zajęć. Następnie realizacja tego

zalecenia była weryfikowana w badaniu samooceny wydziałów4.

Jeden z respondentów zasygnalizował potrzebę wprowadzenia zajęć z języka obcego:

W mojej ocenie w ramach studiów powinny być zajęcia z języka angielskiego (lub innego języka

obcego) dla doktorantów, dopasowane do planu zajęć. Powinny one być realizowane od

pierwszego roku studiów [historia].

Plan zajęć

16% badanych twierdzi, że plan zajęć jest ułożony bardzo źle, a 8,5%, że źle i utrudnia

prowadzenie prac naukowo-badawczych (związanych z dysertacją doktorską, kwerendami

bibliotecznymi itp.). Jedna z opinii podkreśla:

4 Zob. Raport z samooceny wydziałów za rok akademicki 2016/2017, OBJKiE, Warszawa 2018, s. 60-61, dostępny online: http://ksztalcenie.uksw.edu.pl/content/obj.

18

Niedostosowanie godzin zajęć do możliwości doktorantów, plan zajęć dla dwóch pierwszych

lat jest rozsypany po całym tygodniu, co utrudnia wyjazdy naukowe, na konferencje itp.

[historia].

Badani zwracali też uwagę na możliwość podjęcia pracy zawodowej poza studiami. Trzeba

zaznaczyć, że w poprzedniej ankiecie pytanie o optymalizację planu zajęć dotyczyło właśnie

zatrudnienia, a nie działalności naukowej. Wtedy łącznie 24,5% badanych miało negatywną

opinię. W tym roku respondenci zwrócili uwagę na ten aspekt w dodatkowych komentarzach:

Godziny zajęć, warsztatów i innych wydarzeń. Zajęcia odbywają się w większości

w godzinach pracy. Z uwagi, że tylko kilka procent otrzymuje stypendium, zdecydowana

większość pracuje i nie ma jak uczestniczyć zarówno w zajęciach, jak i dodatkowych wykładach

czy warsztatach. Ustalenie zajęć na godzinę np. 13:15 jest problemowe. Tylko część zajęć

odbywa się po godzinie 16. Zdecydowanie łatwiej wyjść z pracy tak, żeby na godzinę 16 dotrzeć.

Niż prosić o wyjście koło 12, żeby dotrzeć np. na 13:15. Inny przykład: Szkoła letnia – od 9:30

do 13:00. Kto ma wówczas czas, żeby na takie zajęcia uczęszczać? [prawo].

Program zajęć oderwany od potrzeb rozwoju naukowego. Zupełnie niedopasowany. Zajęcia

organizowane w zbyt wczesnych godzinach bez uwzględnienia potrzeb doktorantów. Każdy

pracuje, a zajęcia są we wtorki na 13! [teologia].

W mojej ocenie plan zajęć nie jest dostosowany do potrzeb doktorantów. Skoro Uniwersytet nie

może zapewnić stypendium dla każdego doktoranta, organizatorzy studiów powinni wykazać

się zrozumieniem wobec konieczności pracy na pełen etat oraz prowadzenia prac badawczych

przez doktorantów i dostosować plan do ich potrzeb. Argument, iż są to studia stacjonarne,

przy braku jakiegokolwiek wsparcia ze strony uczelni jest co najmniej nietrafiony [prawo].

Trzeba zaznaczyć, że po wejściu w życie nowej ustawy o szkolnictwie wyższym

i zmianie organizacji kształcenia na studiach doktoranckich kwestia godzenia działalności

naukowej i zawodowej będzie wyglądać zupełnie inaczej m.in. ze względu na stypendia dla

wszystkich doktorantów i brak studiów niestacjonarnych.

19

Minusem jest też takie układanie planu, które czasem uniemożliwia swobodny wybór zajęć.

Może to być problematyczne zwłaszcza dla obcokrajowców, ponieważ jeszcze bardziej ogranicza

ofertę dostępnych przedmiotów w języku angielskim:

I think, those responsible for setting the academic time table should be aware that some courses

have clashing dates and time. As such, students won't be at liberty to select nor choose courses

of preference, especially the English students [teologia].

Ponadto zgłaszano zastrzeżenia w związku ze zbyt późno układanym planem:

Plan zajęć na II roku otrzymałam jeden dzień przed ich rozpoczęciem. To było skandalicznie

późno [literaturoznawstwo].

Jakość obsługi doktorantów

Doktoranci mieli możliwość oceny w badaniu jakości obsługi w jednostkach administracyjnych,

z których pomocy mogą najczęściej korzystać, takich jak dziekanat lub sekretariat, Biuro Badań

Naukowych, Dział Współpracy Międzynarodowej, Centrum Inicjatyw Rozwojowych i Dział

Pomocy Materialnej. Zapytano ich również, czy mają możliwość spotkania się z kierownikiem

studiów. Opinie respondentów zostały zebrane w tabeli 5.

20

Tabela 5. Ocena obsługi i wsparcia ze strony wydziału i uczelni (w proc.)

Jak Pan(i) ocenia: Bardzo dobrze

Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle

Nie mam zdania/ nie korzystam

możliwość spotkania z kierownikiem studiów doktoranckich podczas jego dyżurów

50 21,7 4,7 9,4 3,8 10,4

fachowość obsługi doktoranta w dziekanacie/sekretariacie

71,7 19,8 3,8 2,8 0,9 0,9

życzliwość podczas obsługi doktoranta w dziekanacie/sekretariacie

76,4 17 1,9 2,8 0,9 0,9

telefoniczną/e-mailową możliwość uzyskania informacji na temat spraw doktoranckich w dziekanacie/sekretariacie

67 20,8 4,7 3,8 0,9 2,8

dostęp do informacji na temat spraw doktoranckich w kontakcie bezpośrednim z pracownikami dziekanatu/sekretariatu

68,9 22,6 3,8 3,8 0,9 -

możliwość uzyskania informacji na temat spraw doktoranckich przez stronę WWW wydziału

36,8 33 17,9 6,6 3,8 1,9

godziny przyjęć doktorantów w dziekanacie/sekretariacie

47,2 26,4 17 3,8 4,7 0,9

fachowość obsługi w Dziale Pomocy Materialnej (DWM)

23,6 33 10,3 1,9 0,9 30,2

życzliwość podczas obsługi w Dziale Pomocy Materialnej (DWM)

24,5 27,4 12,3 2,8 1,9 31,1

fachowość obsługi w Biurze Badań Naukowych (BBN)

49,1 14,2 6,6 - - 30,2

życzliwość podczas obsługi w Biurze Badań Naukowych (BBN)

46,2 14,2 9,4 - - 29,2

fachowość obsługi w Dziale Współpracy Międzynarodowej (DWM)

27,4 4,7 0,9 1,9 0,9 64,2

życzliwość podczas obsługi w Dziale Współpracy Międzynarodowej (DWM)

24,5 5,7 0,9 1,9 0,9 66

fachowość obsługi w Centrum Inicjatyw Rozwojowych (CentIR)

17,9 4,7 2,8 - 0,9 73,6

życzliwość podczas obsługi w Centrum Inicjatyw Rozwojowych (CentIR)

17 6,6 1,9 - 0,9 73,6

Źródło: OBJKiE

21

Dostępność kierowników studiów

Możliwość spotkania z kierownikiem studiów doktoranckich podczas jego dyżurów ogólnie

została oceniona pozytywnie przez 71,7% badanych (w 2016 r. – 81,3%). Poniższe zestawienie

przedstawia rozkład ocen respondentów w odniesieniu do kierowników studiów

w poszczególnych dziedzinach, których reprezentanci wypowiedzieli się na ten temat.

Wykres 10. Ocena możliwości spotkania z kierownikiem studiów doktoranckich (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Jakość obsługi w dziekanacie/sekretariacie studiów doktoranckich

Co warto podkreślić, bardzo wysoko została oceniona jakość obsługi w sekretariacie. Fachowość

pracowników doceniło 91,5% respondentów (oceny bardzo dobre i dobre; poprzednio 87,6%),

z życzliwym przyjęciem spotkało się 81,3% badanych doktorantów (wcześniej 89,2%).

Zarówno bezpośredni, jak i pośredni (telefoniczny, e-mailowy) dostęp do informacji

dotyczących spraw doktoranckich w dziekanacie/sekretariacie zostały ocenione podobnie

i zdecydowanie pozytywnie (możliwość uzyskania informacji bezpośrednio od pracowników –

85,3%, kontakt telefoniczny/e-mailowy – 82,5%).

Godziny przyjęć w sekretariacie są dogodne dla 73,6% badanych (niewielki wzrost

w porównaniu z poprzednią edycją – 68,2%), średnio odpowiednie dla 17% (wcześniej 17,6%),

a 8,6% respondentów uważa, że należałoby je znacznie lepiej dostosować do potrzeb

interesantów (dwa lata temu taką opinię miało 10,8%).

0 20 40 60 80 100 120

Archeologia

Filozofia

Fizyka

Historia

Literaturoznawstwo

Matematyka

Nauki o polityce

Prawo

Prawo kanoniczne

Psychologia

Socjologia

Teologia

bardzo dobrze dobrze przeciętnie źle bardzo źle nie mam zdania

22

W dodatkowym komentarzu jeden z respondentów zwrócił uwagę, że obsługa powinna być

dostosowana do potrzeb doktorantów studiujących w języku angielskim, a informacje na stronie

przetłumaczone na ten język – w innym wypadku ta grupa doktorantów może być

niedoinformowana:

An office should be created for the students of full time English programs. Messages also in the

University web, should be transmitted in English. This I believe if there is an office as mentioned

above, it would be a little bit easier to pass information to English speaking group [teologia].

Strony internetowe wydziałów

Same strony internetowe wydziałów nie są już postrzegane przez użytkowników tak

pozytywnie. Dwie trzecie badanych (69,8%) ma o nich dobre lub bardzo dobre zdanie (w 2016

r. takich wskazań było 46,4,%), jednak prawie jedna piąta (17,9%) ocenia je przeciętnie, a co

dziesiąty doktorant – źle lub bardzo źle.

Dział Pomocy Materialnej

Dział Pomocy Materialnej to jedno z biur, z których pomocy najczęściej korzystali badani

doktoranci (68,9%). Większość spotkała się z fachową (56,6%; poprzednio 44,4%)

i życzliwą (51,9% w porównaniu z 43,6% w 2016 r.) obsługą pracowników tego biura. Średnio

ten aspekt funkcjonowania DPM ocenia 10,3% (fachowość) i 12,3% ankietowanych

(życzliwość).

Biuro Badań Naukowych

Podobną frekwencją cieszyło się Biuro Badań Naukowych (69,8%). Warto zwrócić uwagę, że

w opiniach na temat fachowości i życzliwości pracowników BBN przeważają oceny bardzo dobre

(odpowiednio 49,1% i 14,2% oraz 46,2% i 14,2%).

Dział Współpracy Międzynarodowej

Znacznie rzadziej respondenci korzystali z usług Działu Współpracy Międzynarodowej (34%),

ale zdecydowana większość tych, którzy odwiedzili DWM, była bardzo zadowolona (27,4%)

z profesjonalnej obsługi i życzliwego podejścia (24,5%).

23

Centrum Inicjatyw Rozwojowych

Najrzadziej odwiedzaną jednostką przez badanych doktorantów był CentIR (26,4%), jednak

bardzo dobrze ocenianą zarówno pod względem fachowości (17,9%), jak i życzliwości (17%).

Działalność Samorządu Doktorantów

Samorząd Doktorantów Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego tworzą wszyscy uczestnicy

studiów doktoranckich prowadzonych na UKSW. Organy Samorządu są wyłącznymi

reprezentantami ogółu doktorantów Uniwersytetu, mają za zadanie reprezentować interesy

doktorantów oraz bronić ich praw wewnątrz Uniwersytetu i poza nim – czytamy na stronie

internetowej tej organizacji5. Zgodnie z regulaminem z 2015 r. strukturę samorządu tworzą:

zarząd, parlament, wydziałowe rady doktorantów, komisja rewizyjna, sąd koleżeński

I i II instancji, komisja wyborcza i walne zebranie doktorantów.

W ankiecie zadano dwa ogólne pytania odnoszące się do Samorządu Doktorantów UKSW –

dotyczyły one oceny tego, na ile samorząd dociera z informacjami o swojej działalności do

swoich głównych odbiorców, a także samych inicjatyw podejmowanych przez tę organizację.

Samorządność doktorancka jest podobnie oceniana w tych dwóch zakresach. Nieco ponad

połowa respondentów (53,8%) czuje się dobrze poinformowana w tej kwestii i ma pozytywną

opinię na temat działań samorządu, ale przeciętną ocenę jest skłonny wydać niemal co piąty

ankietowany. 13,2% odpowiedzi negatywnych wskazuje, że te informacje nie docierają do

zainteresowanych w wystarczającym stopniu, a podejmowane inicjatywy nie spełniają

oczekiwań respondentów. 13,2-15,1% badanych to grupa badanych, którzy nie mają zdania na

ten temat.

Tabela 6. Ocena funkcjonowania Samorządu Doktorantów (w proc.)

Jak Pan(i) ocenia: Bardzo dobrze

Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle

Nie mam zdania

dostęp do informacji na temat działań podejmowanych przez Samorząd Doktorantów

27,4 26,4 19,8 5,7 7,5 13,2

działania Samorządu Doktorantów podejmowane na rzecz doktorantów

29,2 24,5 17,9 6,6 6,6 15,1

Źródło: OBJKiE

5 http://doktoranci.uksw.edu.pl/node/2 [dostęp: 1.08.2018].

24

Program studiów III stopnia

Odniesienie do poziomu 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji

Pytanie o możliwość nabycia wiedzy, umiejętności i kompetencji społecznych określonych dla

studiów III stopnia, które pojawiło się w poprzedniej ankiecie, zostało zastąpione pytaniem

odnoszącym się do charakterystyki poziomu 8 Polskiej Ramy Kwalifikacji, opisującej efekty

kształcenia wspólne dla wszystkich obszarów kształcenia6. Zapatrywania respondentów na

kilka określonych aspektów kształcenia prezentuje tabela 7.

Definiowanie celu, przedmiotu i hipotez badawczych (1) to podstawa i początek

samodzielnej pracy naukowo-badawczej. O tym, że studia doktoranckie dobrze rozwijają tę

umiejętność (wszak powinna być już ona wstępnie ukształtowana na studiach

II stopnia), jest zdecydowanie przekonanych 27,4% respondentów, nieco mniejszą pewność

w tej kwestii wykazało 35,8% osób, czyli łącznie pozytywnie do tego zagadnienia odniosło się

63,2% badanych. Jednak odsetek osób mających negatywną opinię jest niemały – 15,1%

respondentów twierdzi, że studia raczej nie przygotowują odpowiednio do rozpoczęcia

własnych badań, a 8,5% ma zdecydowanie negatywne zdanie na ten temat (w sumie 23,6%). Co

ciekawe, początkowe roczniki, zwłaszcza II rok, są bardziej skłonne do wydawania negatywnych

opinii w omawianym obszarze. Z kolei ostatnie roczniki, rok IV i V – przedłużony, mają bardziej

sprecyzowane zdanie i jest ono raczej pozytywne (wykres 11).

6 Zob. Polska Rama Kwalifikacji. Poradnik użytkownika, IBE, Warszawa 2015, dostępny online: http://www.kwalifikacje.edu.pl/pl/strona-glowna/11-publikacje/996-polska-rama-kwalifikacji-poradnik-uzytkownika, s. 33.

25

Tabela 7. Ocena efektywności studiów doktoranckich (w proc.)

Czy Pana(-i) zdaniem program studiów odpowiednio przygotowuje do:

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Trudno powiedzieć

Raczej nie

Zdecydowanie nie

1. Definiowania celu i przedmiotu badań oraz formułowania hipotez badawczych

27,4 35,8 13,2 15,1 8,5

2. Wykorzystywania dorobku naukowego i twórczego do rozwijania istniejących i opracowania nowych metod, technik i narzędzi badawczych oraz twórczego stosowania ich w praktyce, m.in. przy opracowywaniu nowych materiałów, metod, technologii i produktów, transferowania wyników prowadzonych prac do sfery gospodarczej i społecznej

27,4 27,4 14,2 19,8 11,3

3. Projektowania warunków prawnych i organizacyjnych sprzyjających rozwojowi prowadzonej działalności

21,7 20,8 22,6 21,7 13,2

4. Planowania i realizowania indywidualnych i zespołowych przedsięwzięć badawczych lub twórczych, przewodzenia grupie i ponoszenia za nią odpowiedzialności, uczestniczenia w wymianie idei, także w środowisku międzynarodowym

26,4 26,4 10,4 21,7 15,1

5. Podtrzymywania i rozwijania etosu środowisk badawczych i twórczych, rozwijania i tworzenia wzorów właściwego postępowania w środowisku pracy i w innych środowiskach, wnoszenia twórczego wkładu do doskonalenia jakości oraz kultury współpracy

28,3 32,1 17 12,3 10,4

Źródło: OBJKiE

Wykres 11. Rozwijanie umiejętności definiowania celu i przedmiotu badań oraz formułowania hipotez badawczych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Słabiej od powyższej kategorii wypadła ocena studiów pod kątem ich nastawienia na

innowacyjność (2). Rozkład zagregowanych odpowiedzi na pytanie dotyczące umiejętności

„wykorzystywania dorobku naukowego i twórczego do rozwijania istniejących i opracowania

17,6

31,4 29,626,3 25

58,8

25,7

37

26,3

50

11,817,1 18,5

5,35,9

17,1 14,8 15,8

25

5,98,6

0

10

20

30

40

50

60

70

I rok II rok III rok IV rok studia przedłużone

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

26

nowych metod, technik i narzędzi badawczych oraz twórczego stosowania ich w praktyce, m.in.

przy opracowywaniu nowych materiałów, metod, technologii i produktów, transferowania

wyników prowadzonych prac do sfery gospodarczej i społecznej”, przedstawia się następująco:

54,8% odpowiedzi pozytywnych w stosunku do 31,1% negatywnych i 14,2%

niezdecydowanych. Z rozkładu odpowiedzi ze względu na rok studiów (wykres 12) wynika, że

zarówno najbardziej pozytywne, jak i najbardziej krytyczne zdanie na temat kształtowania

twórczego podejścia na studiach doktoranckich mają doktoranci z IV roku (po 31,6%

odpowiedzi zdecydowanie „zdecydowanie tak” i „zdecydowanie nie”).

Wykres 12. Rozwijanie umiejętności twórczych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Stosunkowo najbardziej krytycznie badani doktoranci odnieśli się do możliwości

kształtowania umiejętności „projektowania warunków prawnych i organizacyjnych

sprzyjających rozwojowi prowadzonej działalności” (3) – pozytywnie 42,5% z nich, negatywnie

34,9% – ale była to też kategoria, która wywołała największe wahania (22,6% badanych nie

miało zdania). W tym przypadku również najbardziej krytyczni okazali się doktoranci kończący

studia (wykres 13).

17,6

34,3

25,9

31,6

12,5

47,1

11,4

40,7

21,1

25

17,614,3 14,8

5,3

25

11,8

28,6

14,8

10,5

37,5

5,9

11,4

3,7

31,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

I rok II rok III rok IV rok studia przedłużone

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

27

Wykres 13. Rozwijanie umiejętności projektowania warunków prawnych i organizacyjnych sprzyjających rozwojowi prowadzonej działalności (w proc.)

Źródło: OBJKiE

W opinii 52,8% badanych studia doktoranckie umożliwiają zdobycie umiejętności

organizacyjnych i zarządczych, jeśli chodzi o planowanie i realizowanie przedsięwzięć zarówno

indywidualnych, jak i zbiorowych (4). Jednak przeciwnego zdania jest 36,8% respondentów.

Wykres 14. Rozwijanie umiejętności organizacyjnych i zarządczych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

A jak badani zapatrują się na kwestię etosu naukowca (5)? W tym wypadku wskaźnik

pozytywnych odpowiedzi wyniósł 60,4% – tylu uczestników studiów doktoranckich twierdzi, że

są świadomi etosu środowisk badawczych i twórczych i są zmotywowani do podtrzymywania

go i rozwijania. Jednak prawie co czwarty doktorant uważa, że studia nie zachęcają do rozwijania

11,8

28,6

22,2 21,1

12,5

35,3

14,318,5

21,12523,5

20

33,3

15,812,5

17,620

25,9

10,5

50

11,8

17,1

31,6

0

10

20

30

40

50

60

I rok II rok III rok IV rok studia przedłużone

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

17,6

37,1

22,2

26,3

12,5

41,2

14,3

29,626,3

37,5

5,92,9

25,9

5,3

12,5

29,4

22,9

18,5

10,5

37,5

5,9

22,9

3,7

31,6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

I rok II rok III rok IV rok studia przedłużone

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

28

i tworzenia wzorów właściwego postępowania w pracy czy wnoszenia twórczego wkładu do

doskonalenia jakości oraz kultury współpracy. 17% badanych wstrzymało się od głosu.

Najczęściej pozytywne oceny padały na I roku studiów, negatywne zaś na II i IV.

Wykres 15. Podtrzymywanie i rozwijanie etosu środowisk badawczych i twórczych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

W kontekście powyższych zagadnień warto dodać, że w poprzednim badaniu 63,3%

respondentów odpowiedziało twierdząco na pytanie o to, czy studia III stopnia na UKSW dobrze

przygotowują do samodzielnej pracy naukowej. Przeciwnego zdania była jedna piąta badanych.

Poziom, efektywność i oferta zajęć

Ogólnie poziom merytoryczny studiów 44,3% badanych oceniło bardzo dobrze, a 26,4% dobrze,

co daje w sumie 70,7% pozytywnych opinii. Zdaniem co piątego respondenta poziom studiów

jest przeciętny.

39,6% osób twierdzi, że studia doktoranckie umożliwiają im w bardzo dużym stopniu

rozwijanie zainteresowań naukowych, a 19,8%, że w dużym (łącznie 59,4%), ale przeciwwagę

dla tych pozytywnych opinii stanowi 16% ocen przeciętnych, 16% złych i 8,5% bardzo złych.

Najrzadziej respondenci wypowiadali się pozytywnie o przydatności zajęć pod kątem

przygotowania przez nich rozprawy doktorskiej – takich głosów było 51,9%. 27,4% to opinie

negatywne, 20,8% zaś – przeciętne.

11,8

34,329,6

36,8

12,5

70,6

11,4

37

26,3

37,5

22,9 22,2

10,5

25

11,814,3

11,1

5,3

25

5,9

17,121,1

0

10

20

30

40

50

60

70

80

I rok II rok III rok IV rok studia przedłużone

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

29

Tabela 8. Ocena zajęć na studiach III stopnia (w proc.)

Jak Pan(i) ocenia zajęcia na studiach doktoranckich pod względem:

bardzo dobrze

dobrze przeciętnie źle bardzo źle

przydatności do przygotowania rozprawy doktorskiej

27,4 24,5 20,8 14,2 13,2

rozwijania Pana(-i) zainteresowań naukowych 39,6

19,8 16 16 8,5

poziomu merytorycznego

44,3 26,4 20,8 3,8 4,7

Źródło: OBJKiE

W tegorocznej ankiecie pojawiły się trzy nowe pytania dotyczące oferty zajęć. Na pierwsze

z nich – o możliwość wyboru zajęć fakultatywnych zawartych w programie studiów, związanych

z indywidualnymi zainteresowaniami – 38,7% badanych odpowiedziało negatywnie.

Wykres 16. Możliwość wyboru zajęć fakultatywnych zawartych w programie studiów, związanych z indywidualnymi zainteresowaniami (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Z kolei według 29,2% nie ma możliwości uczestniczenia w zajęciach fakultatywnych poza

macierzystą jednostką (np. międzywydziałowych i międzyuczelnianych), a 29,2% nie wie

o takiej możliwości (wykres 17).

43,4

38,7

17,9

Tak Nie Trudno powiedzieć

30

Wykres 17. Możliwość uczestniczenia w zajęciach fakultatywnych poza macierzystą jednostką (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Na koniec podano respondentom listę zajęć i zapytano, w których z nich chcieliby

uczestniczyć. Wśród doktorantów największym zainteresowaniem cieszył się specjalistyczny

kurs języka obcego – 89,6% osób chętnie wzięłoby udział w lektoracie. W badanej grupie istnieje

też duże zapotrzebowanie na zajęcia z zakresu przygotowywania publikacji naukowych w danej

dyscyplinie (84%) i z zakresu metodologii pracy naukowej (83%), co – warto podkreślić –

wyraźnie wybrzmiało także w poprzednim badaniu. 75,5% respondentów chętnie wzięłoby

udział w zajęciach z zakresu umiejętności prezentowania wyników badań naukowych. Dwie

trzecie badanej grupy chciałoby się dowiedzieć więcej na temat pozyskiwania i rozliczania

grantów/środków na badania, co świadczy o wciąż dużym zapotrzebowaniu na tego typu

wiedzę, pomimo różnych spotkań informacyjnych organizowanych na uczelni. Najmniej osób

wyraziło chęć uczestniczenia w zajęciach poświęconych etyce akademickiej – 50%, a zarazem

najwięcej w tej grupie pytań – 38,7% – odpowiedziało, że nie potrzebują takich zajęć (wykres

18).

41,5

29,2

29,2

Tak Nie Trudno powiedzieć

31

Wykres 18. Zainteresowanie wybranymi zajęciami (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Wsparcie uczelni w realizacji projektów naukowo-badawczych

Wśród ankietowanych o przyznanie środków na realizację projektu ubiegało się 46,2% osób –

to znacznie więcej niż w badaniu z 2016 r., kiedy ten udział wynosił 26%. Częściej były to kobiety

(61,1%) niż mężczyźni (30,8%).

Wykres 19. Ubieganie się o środki na realizację projektu naukowo-badawczego (w proc.)

Źródło: OBJKiE

75,5

69,8

84

50

83

89,6

15,1

17

13,2

38,7

14,2

7,5

9,4

13,2

2,8

11,3

2,8

2,8

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

z zakresu umiejętności prezentowania wyników badańnaukowych

z zakresu umiejętności pozyskiwania i rozliczaniagrantów/środków na badania

z zakresu umiejętności przygotowywania publikacjinaukowych w danej dyscyplinie

z zakresu etyki w zawodzie naukowca

z zakresu metodologii pracy naukowej

w specjalistycznym kursie języka obcego

Czy chciał(a)by Pan(i) uczestniczyć w następujących zajęciach:

Trudno powiedzieć Nie Tak

46,2

53,8

Czy ubiegał(a) się Pan(i) o przyznanie środków na realizację projektu badawczego?

Tak Nie

32

Ci, którzy mają już doświadczenie w ubieganiu się o środki na realizację projektu, zostali

poproszeni o ogólną ocenę wsparcia udzielanego przez uczelnię w zakresie formalnego

przygotowania wniosków oraz w zakresie dostępu do informacji o możliwościach uzyskania

środków wewnętrznych i zewnętrznych. Z badania wynika, że połowa ankietowanych, którzy

ubiegali się o środki na realizację projektu, uzyskała właściwą pomoc w przygotowaniu

dokumentacji. Jednak 18,8% nie jest w pełni usatysfakcjonowanych z otrzymanego wsparcia,

a 20,3% ma złe doświadczenia w tym zakresie. 10,9% ankietowanych doktorantów nie ma

zdania na ten temat.

Nieco ponad połowa respondentów (57,8%) twierdzi, że jest odpowiednio poinformowana

o możliwościach uzyskania finansowania swoich naukowych przedsięwzięć ze środków

zewnętrznych, przeciętnie – 15,6%, źle i bardzo źle – 20,3%. Podobnie w przypadku środków

wewnętrznych. Przypomnijmy, że prawie dwie trzecie badanych deklaruje, że chciałoby

uczestniczyć w zajęciach z zakresu pozyskiwania grantów i środków na badania (zob. s. 30-31).

Wykres 20. Ocena wsparcia uczelni w odniesieniu do projektów naukowo-badawczych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Respondentów nieubiegających się dotychczas o przyznanie środków na realizację projektu

zapytano o to, czy chcieliby podjąć takie działanie. Nieco ponad połowa badanych, którzy nie

mieli dotąd podobnych doświadczeń, deklaruje, że chciałaby złożyć wniosek o takie

dofinansowanie (19,3% – zdecydowanie tak, 33,3% – raczej tak) – to więcej o kilka punktów

procentowych niż w poprzedniej edycji badania. Najwięcej chętnych jest wśród doktorantów,

29,7

28,1

24,5

29,7

29,7

12,3

14,1

15,6

5,7

15,6

7,8

0,9

10,9

12,5

1,9

6,3

0,9

dostęp do informacji o możliwościach uzyskaniafinansowania ze środków wewnętrznych

dostęp do informacji o możliwościach uzyskaniafinansowania ze środków zewnętrznych

pomoc w przygotowaniu formalnym wnioskówna realizację projektów naukowo-badawczych

Jak Pan(i) ocenia:

Bardzo dobrze Dobrze

Przeciętnie Źle

Bardzo źle Nie mam zdania/nie korzystam

33

którzy są na I i II roku studiów (odpowiednio 70% i 77,7% – łącznie „zdecydowanie tak”

i „raczej tak”). Co czwarty ankietowany nie potrafi sprecyzować swoich zamierzeń w tej kwestii,

a co piąty nie bierze pod uwagę takiej możliwości (brak odpowiedzi „zdecydowanie nie”)

– w ostatniej grupie dominują doktoranci z III roku.

Wykres 21. Chęć ubiegania się o środki na realizację projektu naukowo-badawczego (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Osoby, które chciałyby się ubiegać o przyznanie środków na realizację projektu, zapytano,

czy umieją przygotować stosowny wniosek. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 43,3%

z nich. Prawie tyle samo osób miało trudności w określeniu własnych kompetencji pod tym

względem, ponieważ nigdy nie miały styczności ze sporządzaniem takich wniosków. Niewielka

grupa jest przekonana, że nie umiałaby napisać wniosku w sprawie projektu (wykres 22).

19,3

33,326,3

21,2

Czy chciał(a)by Pan(i) ubiegać się o przyznanie środków na realizację projektu badawczego?

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie

34

Wykres 22. Umiejętność przygotowania wniosku o środki na realizację projektu naukowo-badawczego (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Praktyka dydaktyczna

Wśród respondentów aż 95,3% prowadziło zajęcia dydaktyczne w ramach praktyk – te osoby

zostały poproszone o odpowiedź na dalsze pytania dotyczące ich doświadczeń związanych

z praktykami zawodowymi, które przygotowują do pracy nauczyciela akademickiego.

Wykres 23. Prowadzenie zajęć przez doktorantów w ramach praktyk zawodowych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

43,3

10,0

46,7

Czy potrafi Pan(i) sporządzić wniosek o przyznanie środków na realizację projektu naukowo-badawczego?

tak nie nie wiem, nie próbowałem(-am)

95,3

4,7

Czy prowadził(a) Pan(i) zajęcia dydaktyczne w ramach praktyk zawodowych?

Tak Nie

35

Aby praktyki zawodowe były efektywne dla uczestników, powinny być ściśle związane z ich

działalnością naukowo-badawczą. Dwie trzecie badanych potwierdziło, że powierzone zajęcia

były adekwatne do ich zainteresowań. Prowadzenie przypadkowych zajęć zdarzyło się 16,8%

respondentów. Kobiety sygnalizowały częściej niż mężczyźni, że w ramach praktyk prowadziły

zajęcia, które nie były związane z przedmiotem ich badań (opinie potwierdzające adekwatność

zajęć odpowiednio: 73% i 89,8%, zdanie przeciwne: 25% i 8,1%).

Z perspektywy uczelni/wydziału zasadnicze pytanie dotyczy tego, czy zajęcia

z metodyki dobrze przygotowały doktorantów do pracy dydaktycznej. Nieco więcej niż jedna

trzecia badanych odpowiedziała „raczej tak” na pytanie dotyczące przydatności zajęć, a prawie

jedna piąta – „zdecydowanie tak”. W użyteczność zajęć wątpi 16,8% osób, które próbowały

swoich sił jako nauczyciele akademiccy, niewielki odsetek wypowiada się zaś zdecydowanie

negatywnie. Mężczyźni mają lepszą opinię w tej kwestii niż kobiety (odpowiedzi pozytywne

odpowiednio: 65,3% i 46,1%, odpowiedzi negatywne: 23% i 26,9%).

Jak powyższe przekłada się na stosowanie nowoczesnych metod i technik dydaktycznych?

34,3% i 43,9% badanych odpowiednio zdecydowanie i raczej je stosuje, 9,1% nie stosuje ich

w ogóle, a 12,8% nie wypowiedziało się na ten temat. W tym wypadku kobiety częściej

odpowiadały twierdząco niż mężczyźni (odpowiednio 92,3% i 77,5%).

Tabela 9. Ocena elementów praktyk zawodowych (w proc.)

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Trudno powiedzieć

Raczej nie

Zdecydowanie nie

Adekwatność prowadzonych zajęć do zainteresowań naukowo-badawczych

50,5 30,7 2,0 9,9 6,9

Przydatność przedmiotów z metodyki i technik prowadzenia zajęć

18,8 36,6 21,8 16,8 5,9

Stosowanie nowoczesnych metod i technik dydaktycznych

42,6 42,6 8,9 5,9 –

Źródło: OBJKiE

W badaniu starano się zidentyfikować bariery, które mogą napotykać doktoranci

w swojej pracy dydaktycznej na uczelni. O tym, które z sugerowanych wariantów odpowiedzi

były najczęściej wybierane przez badanych, informuje wykres 24.

36

Wykres 24. Doświadczenia doktorantów związane z prowadzeniem zajęć dydaktycznych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Prawie dwie trzecie praktykujących doktorantów nie zgłaszało żadnych problemów

w prowadzeniu zajęć. Wśród pozostałych wskazania najczęściej padały – tak jak

w poprzednim badaniu – przede wszystkim na nieodpowiednie wyposażenie sal, niemożność

realizacji własnych pomysłów i brak przygotowania dydaktycznego. W kategorii odpowiedzi

„inne” pojawiły się następujące odpowiedzi:

1) Brak wsparcia do odpowiedniego przygotowania do zachowania się i wymogów

w stosunku do studentów niepełnosprawnych.

2) Brak współpracy ze strony studentów.

3) Doświadczyłem nieodpowiedzialności niektórych studentów.

4) Braku pieniędzy od wydziału na prowadzenie zajęć np. w muzeach (bilety kupowane za

pieniądze prowadzącego).

Warto zwrócić uwagę na punkt pierwszy i czwarty – kwestie te wymagałyby rozważenia

przez władze wydziałów pod kątem możliwości wsparcia doktorantów.

3,9

60,4

16,8

20,8

5

7,9

13,9

0 10 20 30 40 50 60 70

inne

nie miałem(-am) żadnych problemów

niemożności realizacji własnych pomysłów

braku odpowiedniego wyposażenia sal

braku możliwości konsultacji z pracownikami naukowymi

braku zdobytego na studiach przygotowaniamerytorycznego

braku zdobytego na studiach przygotowaniadydaktycznego

Czy prowadząc zajęcia dydaktyczne, doświadczył(a) Pan(i):

37

Perspektywa pracy jako nauczyciel akademicki

Trzy czwarte badanych uczestników studiów III stopnia jest aktywnych zawodowo, jedna

czwarta obecnie nie pracuje (podobny rozkład odpowiedzi uzyskano w poprzednim badaniu).

Wśród ankietowanych kobiet odsetek aktywnych zawodowo wynosi 68,5%, a wśród mężczyzn

– 78,8%.

Wykres 25. Sytuacja zawodowa doktorantów (w proc.)

Źródło: OBJKiE

W kontekście tego zagadnienia zapytano respondentów, czy chcieliby podjąć pracę jako

nauczyciel akademicki. W badanej grupie czterech ankietowanych już teraz jest zatrudnionych

na takim stanowisku, pozostali doktoranci w większości (79,8%) chcieliby, aby rozwinęła się ich

kariera zawodowa na uniwersytecie. Niesprecyzowane zdanie w tej kwestii miało 11,3% osób

(wykres 26). Kobiety nieco częściej niż mężczyźni widzą się w zawodzie nauczyciela

akademickiego (wykres 27).

73,6

26,4

Jaka jest Pana(-i) obecna sytuacja zawodowa?

pracuję nie pracuję

38

Wykres 26. Chęć podjęcia pracy jako nauczyciel akademicki (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Wykres 27. Chęć podjęcia pracy jako nauczyciel akademicki. Rozkład odpowiedzi ze względu na płeć (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Osoby, które odpowiedziały twierdząco na powyższe pytanie, zostały poproszone

o ocenę możliwości zdobycia takiej pracy. Okazuje się, że ankietowani są nastawieni sceptycznie

do możliwości rozwoju swojej kariery naukowej na uczelni. 26,2% spośród tych, którzy chcieliby

pracować jako nauczyciele akademiccy, twierdzi, że raczej nie ma na to szansy, a 13,1%

zdecydowanie nie widzi takiej możliwości. Do grona sceptyków dołączają niezdecydowani –

39,3%. „Raczej” optymistycznie w tej kwestii nastawione jest 14,3% badanych, „zdecydowanie”

– 7,1%.

79,2

5,7

11,3

3,8

Czy chciał(a)by Pan(i) pracować jako nauczyciel akademicki?

Tak

Nie

Trudno powiedzieć

Pracuję jako nauczycielakademicki

83,3

3,7

75

7,7

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Tak Nie

Czy chciała(a)by Pan(i) pracować jako nauczyciel akademicki?

Kobieta Mężczyzna

39

Wykres 28. Ocena szans na zdobycie pracy jako nauczyciel akademicki (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Relacje ze społecznością uczelnianą i z opiekunem naukowym/promotorem

Jeśli chodzi o kontakty z poszczególnymi kategoriami współpracowników na Uniwersytecie, to

respondenci oceniają je zdecydowanie pozytywnie. Zwraca uwagę spory odsetek odpowiedzi

niezdecydowanych w przypadku władz wydziału i instytutu, który może świadczyć

o niewielkich kontaktach doktorantów z przedstawicielami władz. Również w tym obszarze,

a także w odniesieniu do pracowników naukowych pojawiają głosy negatywne, ale są one

sporadyczne (tabela 10).

Tabela 10. Relacje ze społecznością uczelnianą (w proc.)

Jak Pan(i) ocenia swoje relacje z:

Dobrze i bardzo dobrze

Ani dobrze, ani źle / trudno powiedzieć

Źle i bardzo źle

władzami wydziału 68,9 28,3 2,8

władzami instytutu 74,5 20,8 4,7

pracownikami naukowymi 91,5 4,7 3,8

pracownikami administracyjnymi

94,3 5,7 -

innymi doktorantami 92,4 6,6 0,9

Źródło: OBJKiE

7,1

14,3

39,3

26,2

13,1

Czy według Pana(-i) są szanse na to, aby pracował(a) Pan(i) jako nauczyciel akademicki?

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

40

Z kolei jeśli chodzi o relacje z opiekunem naukowym, to większość badanych oceniła je

bardzo dobrze (72,6%) lub dobrze (16%). Dwie osoby miały złe doświadczenia we współpracy

ze swoim opiekunem naukowym, jedna – bardzo złe.

Wykres 29. Ocena relacji z opiekunem naukowym/promotorem (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Podobnie została oceniona możliwość skontaktowania się z promotorem. Ponad 90%

pytanych uczestników studiów III stopnia twierdzi, że ma możliwość kontaktu ze swoim

opiekunem naukowym. Najczęściej odpowiadali tak reprezentanci nauk humanistycznych –

59,2%. Niecałe 3% badanych ocenia źle i bardzo źle ten aspekt współpracy z promotorem.

0,9

1,9

8,5

16

72,6

Bardzo źle

Źle

Ani dobrze, ani źle / trudno powiedzieć

Dobrze

Bardzo dobrze

Jak Pan(i) ocenia swoje relacje z opiekunem naukowym/promotorem?

41

Wykres 30. Ocena możliwości kontaktu z opiekunem naukowym/promotorem (w proc.)

Źródło: OBJKiE

W odniesieniu do wsparcia udzielanego przez opiekuna naukowego w kwestiach naukowo-

badawczych zadano pięć pytań szczegółowych – odpowiedzi na nie przedstawia wykres 31.

Wykres 31. Wsparcie ze strony opiekuna naukowego lub promotora w poszczególnych sferach pracy naukowej doktoranta (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Najczęściej doktoranci mogą liczyć na pomoc ze strony opiekuna naukowego

w najbardziej podstawowym wymiarze, czyli w zakresie przygotowania pracy doktorskiej – tak

odpowiedziało 86,8% z nich (łącznie „zdecydowanie tak” i „raczej tak”). Warto jednak zwrócić

77,4

13,2

6,6

1,9 0,9

Jak Pan(i) ocenia możliwości kontaktu z opiekunem naukowym/promotorem?

Bardzo dobrze

Dobrze

Ani dobrze, ani źle

Źle

Bardzo źle

86,8

75,5

6763,2

48,1

Pomoc wprzygotowaniu

rozprawy doktorskiej

Pomoc w publikowaniuartykułów naukowych

Pomoc w pracynaukowej niezwiązanejz rozprawą doktorską

Pomoc w staraniach ogranty

Włączanie do pracyprzy własnym projekcie

42

uwagę, że co dziesiąty badany udzielił odpowiedzi negatywnej (łącznie „zdecydowanie nie”

i „raczej nie”). Oprócz przygotowywania rozprawy doktorskiej ważnym aspektem działalności

naukowej młodych badaczy jest publikowanie artykułów naukowych. W tym obszarze na

wsparcie promotora mogło liczyć 75,5% badanych, natomiast 16% twierdziło, że nie otrzymało

takiej pomocy. Ponad dwie trzecie ankietowanych deklaruje, że może liczyć na pomoc w pracy

naukowej niezwiązanej z rozprawą doktorską. W staraniach o granty pomaga 63,2%

promotorów. Najrzadziej współpraca doktorantów z opiekunem naukowym przybiera formę

udziału w jego projekcie – takie przypadki potwierdza 48,1% badanych (17,9% odpowiedzi

„trudno powiedzieć”, 34% – „zdecydowanie nie” i „raczej nie”).

Etyka akademicka

Z nieetycznymi zachowaniami na uczelni spotkało się 20,8% respondentów (22 osoby). Odsetek

odpowiedzi twierdzących wzrósł w porównaniu z 2016 r. o 6,8 punktu procentowego.

Wykres 32. Nieetyczne zachowania pracowników uczelni zaobserwowane przez badanych (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Spośród tych, którzy byli świadkami nieprawidłowości, sześć osób wskazało na

przywłaszczenie dorobku naukowego (plagiat), osiem osób zaś na presję dodawania

współautorów bez ich realnego wkładu w przygotowanie publikacji. Inne zachowania, które

budzą sprzeciw respondentów, to:

20,8

79,2

Czy będąc na studiach doktoranckich, spotkał(a) się Pan(i) z nieetycznymi zachowaniami pracowników uczelni?

Tak Nie

43

1) Agitowanie przyszłych studentów żeby poszli na inni kierunek niż wybrali, fałszywe

oskarżenia o manipulacje punktami, wyśmiewanie działań promocyjnych Uczelni

i bojkotowanie działań, brak szacunku.

2) Chora rywalizacja.

3) Lekceważenie doktorantów.

4) Mniejsze niż dla ludzi świeckich wymagania w stosunku do księży (ich obecności na

zajęciach, poziomu wiedzy potrzebnej do zaliczenia).

5) Mobbing pracowników, nieszczerość, zawiść.

6) Mobbing ze strony Kierownika Studiów Doktoranckich.

7) Niejasne kryteria kwalifikacji proponowanego referatu na ogólnopolską konferencję

naukową.

8) Postępowanie niezgodnie z przepisami prawa uczelnianego, ograniczanie swobody

działalności samorządowej, brak życzliwości wobec studentów i doktorantów oraz innych

pracowników.

9) Przejmowanie referatów doktorantów na konferencjach.

10) Szantaż i nieetyczne zachowania ze strony Kierownika Instytutu.

11) Układy, przywilejowanie wybranych doktorantów.

12) Wykorzystywanie środków finansowych, niezgodnie z pierwotnym celem, w jakim zostały

pozyskane (defraudacje).

13) Zawiść w dążeniu do profesury belwederskiej.

Wymienione przykłady dotykają zarówno różnych sfer funkcjonowania wydziałów

i współpracy, jak i indywidualnych zachowań i postaw. Niemniej prowokują do pytań

o obecność kodeksu etycznego w życiu uczelni i wymagają uwagi i refleksji środowiska

akademickiego. Przypomnijmy, że prawie co czwarty respondent uważa, że studia doktoranckie

nie zachęcają w wystarczającym stopniu do podtrzymywania etosu naukowca (zob. s. 27-28).

44

Stypendia i dotacje

Badani respondenci najczęściej korzystali ze stypendium z dotacji projakościowej (44,3%),

stypendium doktoranckiego (35,8%) i stypendium dla najlepszych doktorantów (32,1%). 17%

otrzymało dotację w ramach potencjału badawczego. Żadnego z wymienionych w pytaniu

świadczeń nie pobierało 45,3% ankietowanych.

Wykres 33. Doktoranci pobierający stypendia i dotacje (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Wszyscy respondenci zostali poproszeni o ocenę sformułowania kryteriów przyznawania

świadczeń i dostępu do informacji na ich temat. Zwraca uwagę, że dla 17% respondentów zasady

przyznawania stypendium doktoranckiego nie są jasne (podobnie w poprzednim badaniu –

17,3%). Ankietowani mają też wątpliwości związane ze stypendium z dotacji projakościowej,

stypendium dla najlepszych doktorantów i stypendium w ramach potencjału badawczego (po

14,18% wskazań). Duży odsetek osób niemających zdania na temat kryteriów przyznawania

dotacji dla młodych naukowców (48,1%) może świadczyć o tym, że respondenci nie interesują

się taką formą wsparcia.

35,8

44,3

32,1

17

2,8

8,5

3,8

45,3

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

stypendium doktoranckie

stypendium z dotacji projakościowej

stypendium dla najlepszych doktorantów

dotacja w ramach potencjału badawczego

stypendium dla młodych naukowców

stypendium socjalne

stypendium zewnętrzne (dla obcokrajowców)

stypendium specjalne dla osób z niepełnosprawnością

nie pobierałem(-am) żadnego z tych świadczeń

Czy pobierał(a) Pan(i) następujące świadczenia:

45

Tabela 11. Ocena kryteriów przyznawania świadczeń pod względem ich sformułowania (w proc.)

Czy Pana(-i) zdaniem kryteria przyznawania następujących świadczeń są jasno sformułowane?

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Trudno powiedzieć

Raczej nie

Zdecydowanie nie

stypendium doktoranckie

30,2 34,9 17,9 10,4 6,6

stypendium z dotacji projakościowej

32,1 34 19,8 6,6 7,5

stypendium dla najlepszych doktorantów

33 33 19,8 7,5 6,6

stypendium w ramach potencjału badawczego

19,8 28,3 39,6 7,5 6,6

stypendium dla młodych naukowców

16 26,4 48,1 3,8 5,7

stypendium socjalnego 22,6 35,8 33 3,8 4,7 stypendium zewnętrzne (dla obcokrajowców)

15,1 16 63,2 1,9 3,8

stypendium specjalne dla osób z niepełnosprawnością

18,9 18,9 56,6 1,9 3,8

Źródło: OBJKiE

Informacje na temat stypendiów: dla najlepszych doktorantów, socjalnego, dla osób

z niepełnosprawnościami, są dostępne na stronie DPM7. Z kolei informacje na temat stypendium

doktoranckiego i stypendium z dotacji projakościowej można znaleźć na stronach

internetowych wydziałów. Mimo to część badanych twierdzi, że dostęp do tych informacji nie

jest wystarczający. Najwięcej ankietowanych miało negatywne zdanie na temat dostępu do

informacji na temat stypendium dla młodych naukowców (22,7%) i dotacji uzyskiwanej

w ramach potencjału badawczego (20,8%) oraz stypendium doktoranckiego i stypendium

z dotacji projakościowej (po 18,8%).

7 Zob. http://www.dpm.uksw.edu.pl/.

46

Tabela 12. Ocena dostępności informacji dotyczących świadczeń (w proc.)

Czy Pana(-i) zdaniem dostęp do informacji dotyczących następujących świadczeń jest wystarczający:

Zdecydowanie tak

Raczej tak

Trudno powiedzieć

Raczej nie

Zdecydowanie nie

stypendium doktoranckie

32,1 35,8 13,2 11,3 7,5

stypendium z dotacji projakościowej

32,1 36,8 12,3 11,3 7,5

stypendium dla najlepszych doktorantów

32,1 34,9 17 11,3 4,7

dotacja w ramach potencjału badawczego 25,5 23,6 30,2 12,3 8,5 stypendium dla młodych naukowców

20,8 18,9 37,7 14,2 8,5

stypendium socjalne

21,6 33 34 5,7 4,7

stypendium zewnętrzne (dla obcokrajowców)

18,9 16 53,8 6,6 4,7

stypendium specjalne dla osób z niepełnosprawnością

18,9 23,6 49,1 4,7 3,8

Źródło: OBJKiE

Infrastruktura uczelni

W części poświęconej infrastrukturze uczelni zapytano ankietowanych o dostępność literatury

potrzebnej w ich pracy naukowo-badawczej w bibliotece głównej i wydziałowej, dostęp do

repozytoriów tekstów online (to nowa kategoria), wyposażenie sal dydaktycznych

w nowoczesny sprzęt, dostęp do bezprzewodowego internetu, a także do punktów

gastronomicznych zlokalizowanych na UKSW (w poprzednim badaniu pytanie dotyczyło oferty)

oraz dostosowanie infrastruktury budynków dydaktycznych do potrzeb osób

niepełnosprawnych. Zestawienie udzielonych odpowiedzi na te pytania przedstawia tabela 13.

47

Tabela 13. Ocena infrastruktury uczelni (w proc.)

Jak Pan(i) ocenia: Bardzo dobrze

Dobrze Przeciętnie Źle Bardzo źle

Nie mam zdania/ nie dotyczy/ nie

korzystam

dostęp do literatury związanej z Pana(-i) pracą naukowo-badawczą w Bibliotece Głównej UKSW

30,2 19,8 19,8 14,2 8,5 7,5

dostęp do literatury związanej z Pana(-i) pracą naukowo-badawczą w bibliotece wydziałowej

30,2 17 17,9 12,3 10,4 12,3

dostęp do repozytoriów tekstów online 20,8 33 25,5 9,4 4,7 6,6 dostęp do nowoczesnych urządzeń technicznych (komputery, sprzęt audiowizualny) w salach dydaktycznych

20,8 18,9 29,2 8,5 3,8 18,9

dostęp do bezprzewodowego Internetu

16 19,8 30,2 13,2 9,4 11,3

dostęp do punktów gastronomicznych na UKSW

31,1 33 17,9 7,5 7,5 2,8

dostosowanie infrastruktury budynków dydaktycznych do potrzeb osób niepełnosprawnych

21,7 21,7 7,5 4,7 0,9 43,4

Źródło: OBJKiE

Dostęp do literatury

Dostęp do potrzebnej literatury w głównej bibliotece na UKSW został oceniony pozytywnie

przez połowę respondentów (50%), średnio – przez co piątego doktoranta (19,8%), negatywną

opinię miało 22,7% badanych, a 7,5% odpowiedziało, że nie korzysta z księgozbioru

zgromadzonego na uczelni lub nie potrafi go ocenić (w badaniu z 2016 r. odsetki odpowiedzi

wyniosły odpowiednio: 41,9%, 20,6%, 23% i 14,5%). Można zauważyć, że w porównaniu

z poprzednią edycją nieco większy odsetek ankietowanych ma lepsze zdanie na temat głównej

biblioteki na Uniwersytecie, jednak liczba osób, którym zgromadzona literatura niezupełnie

wystarcza lub nie wystarcza w ogóle, jest nadal wysoka.

W przypadku bibliotek wydziałowych rozkład odpowiedzi jest zbliżony: 47,2% ocen

pozytywnych, 17,9% przeciętnych, 22,7% negatywnych, przy czym wyższy jest odsetek osób,

które nie korzystają z wydziałowej biblioteki (nie na wszystkich wydziałach bowiem one

funkcjonują) lub nie mają zdania na temat jej zasobów, wyniósł on 12,3%.

Do nowej kategorii w tym module, jaką jest dostęp do repozytoriów tekstów online,

pozytywnie ustosunkowało się 39,7% badanych. 29,2% ocenia dostęp do repozytoriów tekstów

48

online przeciętnie, 12,3% – negatywnie, a 18,9% wstrzymało się od głosu. Pojawił się także jeden

komentarz w odniesieniu do tej kwestii: Z repozytoriów internetowych można korzystać tylko na

terenie uczelni (np. web of science) – potrzeba udostępnienia tej możliwości poza uczelnią.

Wyposażenie sal

Nieco ponad połowa badanych (53,8%) uważa, że sale dydaktyczne posiadają niezbędny sprzęt

komputerowy i audiowizualny (poprzednio sądziło tak 46,7%). Z kolei zdaniem jednej czwartej

respondentów wyposażenie sal mieści się w przeciętnej – opinia na tym poziomie utrzymała się

w porównaniu z badaniem sprzed dwóch lat. 14,1% ankietowanych to grupa negatywnie

wypowiadająca się o sprzęcie komputerowym i audiowizualnym zgromadzonym

w pomieszczeniach dydaktycznych (w 2016 r. negatywnych wskazań było 5,3%).

Dostęp do WiFi

Doktoranci najbardziej krytycznie w obszarze infrastruktury i zarazem w całym badaniu ocenili

dostęp do bezprzewodowego internetu, ale ogólna ocena wypadła lepiej niż

w poprzedniej edycji badania. Nadal opinii bardzo dobrych i dobrych jest najwięcej – 35,8%, ale

o przeciętnym funkcjonowaniu WiFi wypowiedziało się niewiele mniej badanych, bo 30,2%,

a na poważne trudności z połączeniem internetowym na uczelni wskazało 22,6% doktorantów

(w 2016 r. odpowiednio: 29%, 24,2%, 32,2%). Zdania nie miało 11,3% (poprzednio 14,5%).

Swoje niezadowolenie niektórzy podkreślali w dodatkowych komentarzach (Internet

bezprzewodowy na uczelni jest fatalny – nie działa w wielu miejscach).

Dostęp do punktów gastronomicznych

64,1% badanych doktorantów twierdzi, że dostęp do punktów gastronomicznych na uczelni jest

dobry i bardzo dobry, średnio ocenia go 17,9%, a negatywne zdanie na ten temat ma 15%

respondentów. Ocena ta wypada dużo słabiej niż w przypadku studentów, którym zadano takie

samo pytanie8. W dodatkowych komentarzach badani doktoranci wyrażali swoje

niezadowolenie z oferty i cen posiłków (Jedzenie w stołówce WFCh jest za drogie – następuje

ciągły wzrost cen, a jakość się nie poprawia; Oferta w barze „Luna” od lat jest droga i na niskim

poziomie; Punkty gastronomiczne na niskim poziomie. Cena nie równa się jakości).

8 Zob. Studenci o funkcjonowaniu swojej uczelni, OBJKiE UKSW, Warszawa 2018, s. 77, dostępny online: http://ksztalcenie.uksw.edu.pl/content/obj.

49

Dostosowanie infrastruktury uczelni do potrzeb osób z niepełnosprawnością

Wielu badanych nie zwraca uwagi na to, czy budynek jest odpowiednio przystosowany do

potrzeb osób z niepełnosprawnością – na pytanie dotyczące takich udogodnień 43,4%

odpowiedziało „nie mam zdania”. Tyle samo respondentów sądzi, że uczelnia jest właściwie

przygotowana pod tym względem. Nieliczni mieli odmienna opinię.

Inne

Pozostałe komentarze respondentów dotyczące infrastruktury odnosiły się do możliwości

wydruku na terenie uczelni (Tych naprawdę działających [punktów ksero] jest za mało)

i warunków w Audytorium Maximum (Sale w AM nie mają klimatyzacji, wobec czego zdarzają się

sytuacje, w których trudno uczestniczyć w zajęciach).

Satysfakcja ze studiów

Większość doktorantów jest zadowolona ze studiowania na UKSW – „zdecydowanie tak”

powiedziało 41,5% ankietowanych, „raczej tak” – 34,9% (w zeszłej edycji badania te proporcje

układały się odwrotnie, na korzyść jednoznacznie pozytywnych ocen). Co dziesiąta osoba nie ma

zdania na ten temat. Grupa niezadowolonych ze studiów III stopnia to łącznie 13,2%

(odpowiadających „raczej nie” i „zdecydowanie nie”), czyli nieco więcej niż poprzednio (10,7%).

Ocena doktorantów jest trochę słabsza od oceny studentów w analogicznym badaniu, wśród

których 86% deklaruje satysfakcję ze studiów na UKSW9.

9 Tamże, s. 81.

50

Wykres 34. Satysfakcja badanych ze studiów III stopnia (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Z badań (zarówno tegorocznego, jak i poprzedniego) wynika, że mężczyźni są bardziej

zadowoleni ze studiów doktoranckich na UKSW niż kobiety.

Wykres 35. Satysfakcja badanych ze studiów III stopnia. Rozkład odpowiedzi ze względu na płeć (w proc.)

Źródło: OBJKiE

Miarą satysfakcji doktorantów ze studiów jest też gotowość do podjęcia kształcenia na

UKSW po raz kolejny, gdyby jeszcze raz mieli oni podejmować decyzję o wyborze uczelni. 73,5%

41,5

34,9

10,4

7,55,7

Czy ogólnie rzecz biorąc, jest Pan(i) zadowolony(-a) ze studiów doktoranckich na UKSW?

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

40,7

29,6

1311,1

5,6

42,340,4

7,7

3,85,8

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Zdecydowanietak

Raczej tak Trudnopowiedzieć

Raczej nie Zdecydowanienie

Czy ogólnie rzecz biorąc, jest Pan(i) zadowolony(-a) ze studiów doktoranckich na UKSW?

Kobiety Mężczyźni

51

ankietowanych deklaruje, że podjęłoby po raz kolejny studia doktoranckie na naszym

Uniwersytecie (w poprzedniej edycji 77,2%). Częściej byli to mężczyźni (78,8%) niż kobiety

(68,5%). Jednak wzrosła liczba osób, które udzieliły odpowiedzi negatywnej – tacy respondenci

stanowią 18,9% ogółu badanych (wcześniej 11,5%).

Wykres 36. Gotowość badanych do ponownego wyboru studiów III stopnia na UKSW (w proc.)

Źródło: OBJKiE

44,3

29,2

7,5

10,4

8,5

Gdyby Pan(i) decydował(a) się jeszcze raz na studia doktoranckie, czy wybrał(a)by Pan(i) studia na UKSW?

zdecydowanie tak raczej tak trudno powiedzieć raczej nie zdecydowanie nie

52

Wnioski i rekomendacje

W analizie zbiorczych wyników ankiety przyjęto, że:

ocena zdecydowanie pozytywna występuje wtedy, gdy skumulowany procent ocen

bardzo dobrych i dobrych wynosi powyżej 75;

ocena pozytywna – skumulowany procent ocen bardzo dobrych i dobrych

mieści się w przedziale 50-75;

ocena negatywna – skumulowany procent ocen przeciętnych, złych i bardzo złych

mieści się w przedziale 50-75;

ocena zdecydowanie negatywna – skumulowany procent ocen przeciętnych, złych

i bardzo złych wynosi powyżej 75;

ocena neutralna – dominuje odpowiedź „nie mam zdania”.

Tabela 14 przedstawia zestawienie ocen tych kategorii, w przypadku których możliwe było

zastosowanie powyższego schematu – w porównaniu z poprzednią edycją badania.

Tabela 14. Podsumowanie badań 2015/2016 i 2017/2018 (w proc.)

Kategorie badane Ocena

edycja

2015/2016

edycja

2017/2018

1. PROCES REKRUTACYJNY

1.1. Sformułowanie kryteriów dostępu na studia Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

1.2. Wysokość wymagań wstępnych na studia doktoranckie Pozytywna Pozytywna

2. ORGANIZACJA ZAJĘĆ

2.1. Dostęp do opisów przedmiotów przed rozpoczęciem zajęć (np. na stronie

WWW)

Pozytywna Pozytywna

2.2. Informacje o formach zaliczenia zajęć przed ich rozpoczęciem (np. na stronie

WWW)

Zdecydowanie

pozytywna

Pozytywna

2.3. Przestrzeganie kryteriów zaliczania zajęć zgodnie z informacją udostępnioną

przed ich rozpoczęciem

Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

2.4. Zgodność prowadzonych zajęć z treścią w opisie przedmiotów Zdecydowanie

pozytywna

Pozytywna

2.5. Proporcje zajęć w formie warsztatów/ćwiczeń/laboratoriów do zajęć w formie

wykładów

Pozytywna (50,9%) Pozytywna

(53,7%)

2.6. Dostosowanie planu zajęć do możliwości podjęcia pracy10 Pozytywna

3. JAKOŚĆ OBSŁUGI I WSPARCIE DOKTORANTÓW

3.1. Możliwość spotkania kierownika studiów doktoranckich podczas jego dyżurów Zdecydowanie

pozytywna

Pozytywna

3.2. Fachowość obsługi doktoranta w dziekanacie/sekretariacie Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.3. Życzliwość podczas obsługi doktoranta w dziekanacie/sekretariacie Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.4. Telefoniczna/e-mailowa możliwość uzyskania informacji na temat spraw

doktoranckich w dziekanacie/sekretariacie

Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.5. Dostęp do informacji na temat spraw doktoranckich w kontakcie bezpośrednim

z pracownikami dziekanatu/sekretariatu

Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

10 Szarym kolorem oznaczono kategorie, których nie było w pierwszej edycji badania.

53

Kategorie badane Ocena

edycja

2015/2016

edycja

2017/2018

3.6. Możliwość uzyskania informacji na temat spraw doktoranckich przez stronę

WWW wydziału

Pozytywna Pozytywna

3.7. Godziny przyjęć doktorantów w dziekanacie/sekretariacie Pozytywna Pozytywna

3.8. Fachowość obsługi w Dziale Pomocy Materialnej Pozytywna Pozytywna

3.9. Życzliwość obsługi w Dziale Pomocy Materialnej Pozytywna Pozytywna

3.10. Fachowość obsługi w Biurze Badań Naukowych Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.11. Życzliwość obsługi w Biurze Badań Naukowych Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.12. Fachowość obsługi w Dziale Współpracy Międzynarodowej Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.13. Życzliwość obsługi w Dziale Współpracy Międzynarodowej Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.14. Fachowość obsługi w Centrum Inicjatyw Rozwojowych Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

3.15. Życzliwość obsługi w Centrum Inicjatyw Rozwojowych Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

4. SAMORZĄD DOKTORANTÓW UKSW

4.1. Dostęp do informacji na temat działań podejmowanych przez Samorząd

Doktorantów UKSW

Pozytywna Pozytywna

4.2. Działania na rzecz doktorantów realizowane przez Samorząd Doktorantów

UKSW

Pozytywna Pozytywna

5. PROGRAM STUDIÓW III STOPNIA

5.1. Przygotowanie do definiowania celu i przedmiotu badań oraz formułowania

hipotez badawczych

Pozytywna

5.2. Przygotowanie do wykorzystywania dorobku naukowego i twórczego do

rozwijania istniejących i opracowania nowych metod, technik i narzędzi badawczych

oraz twórczego stosowania ich w praktyce, m.in. przy opracowywaniu nowych

materiałów, metod, technologii i produktów, transferowania wyników prowadzonych

prac do sfery gospodarczej i społecznej

Pozytywna

5.3. Przygotowanie do projektowania warunków prawnych i organizacyjnych

sprzyjających rozwojowi prowadzonej działalności

Pozytywna

5.4. Przygotowanie do planowania i realizowania indywidualnych i zespołowych

przedsięwzięć badawczych lub twórczych, przewodzenia grupie i ponoszenia za nią

odpowiedzialności, uczestniczenia w wymianie idei, także w środowisku

międzynarodowym

Pozytywna

5.5. Podtrzymywania i rozwijania etosu środowisk badawczych i twórczych,

rozwijania i tworzenia wzorów właściwego postępowania w środowisku pracy i w

innych środowiskach, wnoszenia twórczego wkładu do doskonalenia jakości oraz

kultury współpracy

Pozytywna

5.6. Przydatność zajęć do przygotowania rozprawy doktorskiej Negatywna (50,9%) Pozytywna

(51,9%)

5.7. Możliwość rozwijania Pana(-i) zainteresowań naukowych podczas zajęć Pozytywna Pozytywna

(51,5%)

5.8. Poziom merytoryczny zajęć Zdecydowanie

pozytywna

Pozytywna

5.09. Możliwość wyboru zajęć fakultatywnych zawartych w programie studiów,

związanych z indywidualnymi zainteresowaniami

Pozytywna

5.10. Możliwość uczestniczenia w zajęciach fakultatywnych poza macierzystą

jednostką (np. międzywydziałowych i międzyuczelnianych)

Pozytywna

6. WSPARCIE UCZELNI W REALIZACJI PROJEKTÓW NAUKOWO-BADAWCZYCH

6.1. Dostęp do informacji o możliwościach uzyskania finansowania ze środków

zewnętrznych

Pozytywna Zdecydowanie

pozytywna

6.2. Dostęp do informacji o możliwościach uzyskania finansowania ze środków

wewnętrznych

Pozytywna Pozytywna

6.3. Pomoc w przygotowaniu formalnym wniosków na realizację projektów naukowo-

badawczych

Pozytywna (50%) Zdecydowanie

pozytywna

7. PRAKTYKA DYDAKTYCZNA

7.1. Adekwatność zajęć dydaktycznych prowadzonych w ramach praktyk zawodowych

do zainteresowań naukowo-badawczych doktorantów

Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

7.2. Przydatność przedmiotów z metodyki i technik prowadzenia zajęć Pozytywna Pozytywna

(55,4%)

54

Kategorie badane Ocena

edycja

2015/2016

edycja

2017/2018

7.2. Stosowanie nowoczesnych metod i technik dydaktycznych przez doktorantów Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

8.

8. STYPENDIA I DOTACJE

8.1. Sformułowanie kryteriów przyznawania następujących świadczeń:

8.1.1. Stypendium doktoranckie Pozytywna Pozytywna

8.2.2. Stypendium z dotacji projakościowej Pozytywna Pozytywna

8.2.3. Stypendium dla najlepszych doktorantów Pozytywna Pozytywna

8.2.4. Dotacja w ramach potencjału badawczego Pozytywna

8.2.5. Stypendium dla młodych naukowców Pozytywna

8.2.6. Stypendium socjalne (z DPM) Pozytywna Pozytywna

8.2.7. Stypendium zewnętrzne (dla obcokrajowców) Pozytywna

8.2.8. Stypendium specjalne dla osób z niepełnosprawnością Pozytywna

8.2. Dostęp do informacji dotyczących następujących świadczeń:

8.2.1. Stypendium doktoranckie Pozytywna

8.2.2. Stypendium z dotacji projakościowej Pozytywna

8.2.3. Stypendium dla najlepszych doktorantów Pozytywna

8.2.4. Dotacja w ramach potencjału badawczego Pozytywna

8.2.5. Stypendium dla młodych naukowców Pozytywna

8.2.6. Stypendium socjalne Pozytywna

8.2.7. Stypendium zewnętrzne (dla obcokrajowców) Pozytywna

8.2.8. Stypendium specjalne dla osób z niepełnosprawnością Pozytywna

9. WSPÓŁPRACA Z OPIEKUNEM NAUKOWYM/PROMOTOREM

9.1. Pomoc opiekuna naukowego/promotora:

9.1.1. w przygotowaniu rozprawy doktorskiej Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

9.1.2. w staraniach o granty Pozytywna Pozytywna

9.1.3. włączanie w prace przy własnym projekcie Pozytywna Pozytywna

9.1.4. w pracy naukowej niezwiązanej z rozprawą doktorską Pozytywna Pozytywna

9.1.5. w publikowaniu artykułów Zdecydowanie

pozytywna

Pozytywna

9.2. Relacje z opiekunem naukowym/promotorem Pozytywna Pozytywna

9.3. Możliwość kontaktu z opiekunem naukowym/promotorem Pozytywna Pozytywna

10. RELACJE ZE SPOŁECZNOŚCIĄ UCZELNIANĄ:

10.1. z władzami wydziału Pozytywna Zdecydowanie

pozytywna

10.2. z władzami instytutu Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

10.3. z pracownikami naukowymi Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

10.4. z innymi doktorantami Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

11. INFRASTRUKTURA

11.1. Dostęp do literatury związanej z Pana(-i) pracą naukowo-badawczą w

Bibliotece Głównej UKSW

Negatywna/pozytywna Pozytywna

(50%)

11.2. Dostęp do literatury związanej z Pana(-i) pracą naukowo-badawczą w

bibliotece wydziałowej?

Pozytywna/negatywna Pozytywna

(47,2%)

11.3. Dostęp do nowoczesnych urządzeń technicznych (komputery, sprzęt

audiowizualny) w salach dydaktycznych

Pozytywna Negatywna

(41,5%)

11.4. Dostęp do repozytoriów tekstów online Pozytywna

11.5. Dostęp do bezprzewodowej sieci Internet Negatywna Negatywna

11.6. Dostęp do punktów gastronomicznych na UKSW Pozytywna

11.7. Dostosowanie infrastruktury budynków dydaktycznych do potrzeb osób

niepełnosprawnych

Zdecydowanie

pozytywna

Pozytywna

12. SATYSFAKCJA ZE STUDIÓW

12.1. Zadowolenie ze studiów doktoranckich na UKSW Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

12.2. Gotowość do ponownego wyboru studiów doktoranckich na UKSW Zdecydowanie

pozytywna

Zdecydowanie

pozytywna

Źródło: OBJKiE

55

Ogólna ocena uczelni z perspektywy doktorantów jest bardzo dobra. Respondenci mają

zdecydowanie pozytywną opinię, co warto podkreślić, na temat jakości obsługi

w sekretariatach i innych biurach, z usług których korzystają, a także na temat atmosfery na

UKSW. Znacząca większość z nich jest zadowolona z wyboru uczelni i nie zmieniłaby swojej

decyzji, gdyby miała ją podjąć jeszcze raz.

Uwagę zwracają kategorie, które jedynie minimalnie spełniają przyjęte kryteria oceny

pozytywnej, a w poprzedniej edycji ich oceny również nie były jednoznaczne:

proporcja zajęć w formie warsztatów/ćwiczeń/laboratoriów do wykładów,

przydatność zajęć do przygotowania rozprawy doktorskiej,

możliwość rozwijania zainteresowań naukowo-badawczych na zajęciach,

przydatność przedmiotów z metodyki i technik prowadzenia zajęć,

zasoby biblioteczne.

Negatywne opinie badanych dotyczą elementów infrastruktury:

dostępu do bezprzewodowego internetu,

dostępu do nowoczesnych urządzeń technicznych.

W rozpoczynającym się roku akademickim – 2018/2019 – przed UKSW, a także przed

innymi polskimi uczelniami, stoi wyzwanie przekształcenia studiów III stopnia w szkoły

doktorskie według wytycznych określonych w znowelizowanej ustawie o szkolnictwie

wyższym. W nowych warunkach niektóre postulaty respondentów zgłaszane w tegorocznym

badaniu, np. dotyczące wczesnych godzin rozpoczynania zajęć czy zbyt małej liczby stypendiów,

przestaną być aktualne ze względu na odmienną organizację studiów. Z tego powodu pomięto je

w rekomendacjach przedstawionych poniżej.

Na podstawie analizy zgromadzonych danych ilościowych i jakościowych można wskazać

następujące rekomendacje mające na celu podnoszenie jakości kształcenia na studiach

doktoranckich prowadzonych na UKSW:

1. Skuteczne promowanie studiów doktoranckich poza UKSW i za granicą, m.in. za

pośrednictwem strony internetowej poświęconej szkołom doktorskim.

2. Umożliwienie doktorantom rozwijania zainteresowań naukowo-badawczych na

różnorodnych zajęciach do wyboru i fakultatywnych.

3. Położenie nacisku na kształtowanie umiejętności praktycznych w zakresie pisania

artykułów naukowych, metodologii badań, metodyki prowadzenia zajęć dydaktycznych,

składania wniosków o dofinansowanie projektu.

56

4. Podtrzymywanie i propagowanie etosu naukowca oraz doskonalenie jakości i kultury

współpracy.

5. Uwzględnienie potrzeb osób niepełnosprawnych w przygotowaniu dydaktycznym

doktorantów do wykonywania zawodu nauczyciela akademickiego.

6. Dbałość o respektowanie jednolitych zasad zaliczania zajęć, w tym w odniesieniu do list

obecności.

7. Zapewnienie odpowiedniej obsługi doktorantów obcojęzycznych i przeznaczonej dla

nich informacji w języku angielskim na stronach internetowych.

8. Uwzględnienie potrzeb doktorantów w rozwoju księgozbioru głównej biblioteki

i bibliotek wydziałowych.

9. Zapewnienie dostępu do elektronicznych repozytoriów i kolekcji bibliotecznych, np. Art.

& Science III Collection, a docelowo SAGE. Przeprowadzenie szkolenia w zakresie

korzystania z baz elektronicznych. Zakres szkolenia dotyczyć powinien baz

elektronicznych EBSCO dostępnych na platformie EBSCOhost oraz zasobów dostępnych

na platformie IBUK Libra. Zapewnienie dostępu do elektronicznych baz danych

Wydawnictwa Brepolis w Bibliotece UKSW (obejmują one kulturę antyczną oraz

średniowiecze i zawierają materiały źródłowe, artykuły, encyklopedie, słowniki itp.).

10. Szkolenia w zakresie funkcjonowania i korzystania z systemu Wypożyczeń

Warszawskich – BiblioWawa (umożliwia on studentom i pracownikom UKSW

wypożyczanie zbiorów z sześciu warszawskich bibliotek uczelnianych: Biblioteki

Uniwersyteckiej w Warszawie, Biblioteki Głównej Politechniki Warszawskiej, Biblioteki

Głównej Akademii Pedagogiki Specjalnej, Biblioteki Głównej Akademii Wychowania

Fizycznego, Biblioteki Głównej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, Biblioteki

Głównej Wojskowej Akademii Technicznej).

11. Zorganizowanie cyklicznych warsztatów, których celem będzie podniesienie

efektywności składanych wniosków projektowych – dotacyjnych.

12. Zorganizowanie zajęć z metodyk zarządzania projektami – AGILE, PRINCE2 itd.

13. Przeprowadzenie szkoleń z obsługi baz naukowych Scopus, Web of Science itd..

14. Zwiększenie puli zajęć obcojęzycznych, wraz z konwersatoriami umożliwiającymi naukę

języka hermetycznego, charakterystycznego dla danej dyscypliny naukowej.

15. Konieczne jest włączenie studentów studiów III stopnia w prace zespołów badawczych

realizujących tematyczne projekty badawcze na UKSW.

57

16. Należy zwiększyć dostęp doktorantów do profesjonalnego oprogramowania, nie tylko

biurowego, ale przede wszystkim analitycznego lub związanego z możliwością realizacji

złożonych działań przypisanych danej dyscyplinie (np. oprogramowanie dla

pracowników mediów).

17. Zwiększenie indeksu dostępnych zajęć realizowanych w ramach wymiany akademickiej

przez profesorów z zagranicy.

18. Zwiększenie puli wykładów realizowanych przez przedstawicieli instytucji

pozaakademickich – praktyków rynku.

19. Obligatoryjna realizacja zajęć z zakresu Ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie

autorskim i prawach pokrewnych oraz ogółem prawa własności intelektualnej.

20. Zwiększenie dostępu do różnorodnych i spełniających oczekiwania klientów punktów

gastronomicznych.

58

Spis wykresów Wykres 1. Rozkład próby badawczej ze względu na płeć (w proc.) .................................................................... 8

Wykres 2. Rozkład próby badawczej ze względu na rok urodzenia (w proc.) ..................................................... 8

Wykres 3. Rozkład próby ze względu na dziedzinę nauk (w proc.) ..................................................................... 9

Wykres 4. Rozkład próby ze względu na dyscyplinę w dziedzinie nauk humanistycznych (w proc.) .................. 9

Wykres 5. Rozkład próby ze względu na dyscyplinę w dziedzinie nauk społecznych (w proc.) ........................ 10

Wykres 6. Rozkład próby badawczej ze względu na rok studiów (w proc.) ...................................................... 11

Wykres 7. Rozkład próby badawczej ze względu na status przewodu doktorskiego (w proc.) ........................ 11

Wykres 8. Przyczyny podjęcia studiów III stopnia na UKSW (w proc.) .............................................................. 12

Wykres 9. Motywacja do podjęcia studiów III stopnia na UKSW. Rozkład odpowiedzi ze względu na dziedzinę

nauk (w proc.) .................................................................................................................................................... 13

Wykres 10. Ocena możliwości spotkania z kierownikiem studiów doktoranckich (w proc.) ............................ 21

Wykres 11. Rozwijanie umiejętności definiowania celu i przedmiotu badań oraz formułowania hipotez

badawczych (w proc.) ........................................................................................................................................ 25

Wykres 12. Rozwijanie umiejętności twórczych (w proc.) ................................................................................ 26

Wykres 13. Rozwijanie umiejętności projektowania warunków prawnych i organizacyjnych sprzyjających

rozwojowi prowadzonej działalności (w proc.) ................................................................................................. 27

Wykres 14. Rozwijanie umiejętności organizacyjnych i zarządczych (w proc.) ................................................. 27

Wykres 15. Podtrzymywanie i rozwijanie etosu środowisk badawczych i twórczych (w proc.) ....................... 28

Wykres 16. Możliwość wyboru zajęć fakultatywnych zawartych w programie studiów, związanych z

indywidualnymi zainteresowaniami (w proc.) .................................................................................................. 29

Wykres 17. Możliwość uczestniczenia w zajęciach fakultatywnych poza macierzystą jednostką (w proc.) ..... 30

Wykres 18. Zainteresowanie wybranymi zajęciami (w proc.) ........................................................................... 31

Wykres 19. Ubieganie się o środki na realizację projektu naukowo-badawczego (w proc.) ............................ 31

Wykres 20. Ocena wsparcia uczelni w odniesieniu do projektów naukowo-badawczych (w proc.) ................ 32

Wykres 21. Chęć ubiegania się o środki na realizację projektu naukowo-badawczego (w proc.) .................... 33

Wykres 22. Umiejętność przygotowania wniosku o środki na realizację projektu naukowo-badawczego (w

proc.) ................................................................................................................................................................. 34

Wykres 23. Prowadzenie zajęć przez doktorantów w ramach praktyk zawodowych (w proc.) ....................... 34

Wykres 24. Doświadczenia doktorantów związane z prowadzeniem zajęć dydaktycznych (w proc.) .............. 36

Wykres 25. Sytuacja zawodowa doktorantów (w proc.) ................................................................................... 37

Wykres 26. Chęć podjęcia pracy jako nauczyciel akademicki (w proc.) ............................................................ 38

Wykres 27. Chęć podjęcia pracy jako nauczyciel akademicki. Rozkład odpowiedzi ze względu na płeć (w proc.)

........................................................................................................................................................................... 38

Wykres 28. Ocena szans na zdobycie pracy jako nauczyciel akademicki (w proc.) ........................................... 39

Wykres 29. Ocena relacji z opiekunem naukowym/promotorem (w proc.) ..................................................... 40

Wykres 30. Ocena możliwości kontaktu z opiekunem naukowym/promotorem (w proc.).............................. 41

Wykres 31. Wsparcie ze strony opiekuna naukowego lub promotora w poszczególnych sferach pracy

naukowej doktoranta (w proc.) ......................................................................................................................... 41

Wykres 32. Nieetyczne zachowania pracowników uczelni zaobserwowane przez badanych (w proc.)........... 42

Wykres 33. Doktoranci pobierający stypendia i dotacje (w proc.) .................................................................... 44

Wykres 34. Satysfakcja badanych ze studiów III stopnia (w proc.) ................................................................... 50

Wykres 35. Satysfakcja badanych ze studiów III stopnia. Rozkład odpowiedzi ze względu na płeć (w proc.).. 50

Wykres 36. Gotowość badanych do ponownego wyboru studiów III stopnia na UKSW (w proc.) ................... 51

59

Spis tabel Tabela 1. Liczba uczestników studiów doktoranckich w roku akademickim 2017/2018 .................................... 6

Tabela 2. Statystyka udziału doktorantów w badaniu w roku akademickim 2017/2018 ................................... 7

Tabela 3. Ocena postępowania rekrutacyjnego (w proc.) ................................................................................. 14

Tabela 4. Ocena organizacji zajęć (w proc.) ...................................................................................................... 15

Tabela 5. Ocena obsługi i wsparcia ze strony wydziału i uczelni (w proc.) ....................................................... 20

Tabela 6. Ocena funkcjonowania Samorządu Doktorantów (w proc.) .............................................................. 23

Tabela 7. Ocena efektywności studiów doktoranckich (w proc.) ...................................................................... 25

Tabela 8. Ocena zajęć na studiach III stopnia (w proc.) .................................................................................... 29

Tabela 9. Ocena elementów praktyk zawodowych (w proc.) ........................................................................... 35

Tabela 10. Relacje ze społecznością uczelnianą (w proc.) ................................................................................. 39

Tabela 11. Ocena kryteriów przyznawania świadczeń pod względem ich sformułowania (w proc.) ............... 45

Tabela 12. Ocena dostępności informacji dotyczących świadczeń (w proc.) .................................................... 46

Tabela 13. Ocena infrastruktury uczelni (w proc.) ............................................................................................ 47

Tabela 14. Podsumowanie badań 2015/2016 i 2017/2018 (w proc.) ............................................................... 52