NIEZBĘDNIK GITARZYSTY˜DNIK GITARZYSTY1.pdf · Nauka strojenia instrumentu. Uderzenie apoyando na...

NIEZBĘDNIK GITARZYSTY

Opracowanie

i ilustracje

Małgorzata Kopka

Gdańsk 2012

Spis treści

Od autorki ................................................................................................................................................................ 5 1. Wymagania edukacyjne ............................................................................................................................. 6 2. Kryteria oceny................................................................................................................................................ 7 3. Repertuar do wykonania .......................................................................................................................... 8 4. Pozytywny doping ......................................................................................................................................... 14 5. Korespondencja rodzice – nauczyciel ................................................................................................. 15 6. Programy przesłuchań i egzaminów, żelazny repertuar oraz udział

w koncertach i konkursach ..................................................................................................................... 7. Instrumenty, które poprzedziły gitarę ............................................................................................ 8. Coś niecoś o samej gitarze ....................................................................................................................

21 27 28

9. Gitarzyści znani i mniej znani – krótki leksykon ....................................................................... 29 10. Podstawowe techniki prawej ręki ....................................................................................................... 33 10.1. Uderzenie tirando ................................................................................................................... 33 10.2. Uderzenie apoyando ............................................................................................................... 33 10.3. Dwudźwięki ................................................................................................................................. 33 10.4. Akordy .......................................................................................................................................... 33 10.5. Arpeggio ...................................................................................................................................... 33 10.6. Tremolo ........................................................................................................................................ 33 10.7. Rasgueado ................................................................................................................................... 34 10.8. Pizzicato ...................................................................................................................................... 34 10.9. Étouffé ......................................................................................................................................... 34 10.10. Tamburo ....................................................................................................................................... 34 10.11. Rejestry ....................................................................................................................................... 34 11. Podstawowe techniki lewej ręki .......................................................................................................... 35 11.1. Chwyty i uderzenia ................................................................................................................. 35 11.2. Palcówki ....................................................................................................................................... 35 11.3. Gamy .............................................................................................................................................. 35 11.4. Gra wielogłosowa ...................................................................................................................... 35 11.5. Pozycje ......................................................................................................................................... 35 11.6. Legato ........................................................................................................................................... 36 11.7. Barré ............................................................................................................................................. 36 11.8. Ozdobniki .................................................................................................................................... 36 11.8.1. Przednutka krótka ............................................................................................................ 36 11.8.2. Przednutka długa ............................................................................................................... 36 11.8.3. Mordent ............................................................................................................................... 36 11.8.4. Tryl ....................................................................................................................................... 36 11.8.5. Toczek ................................................................................................................................. 37 11.9. Flażolety ( naturalne i sztuczne ) ..................................................................................... 37 11.10. Portamento .................................................................................................................................. 37 11.11. Glissando ...................................................................................................................................... 37 11.12. Wibracja ...................................................................................................................................... 37 11.13. Scordatura .................................................................................................................................. 37 12. Kogel-mogel wiadomości ........................................................................................................................... 38

12.1. Budowa gitary, nazwy strun, akcesoria do gitary ...................................................... 38 12.2. Oznaczenia palców ................................................................................................................... 38 12.3. Pojęcie półtonu i całego tonu ............................................................................................... 38 12.4. Alfabet muzyczny ..................................................................................................................... 38 12.5. Wartości rytmiczne ................................................................................................................. 39 12.6. Koło kwintowe dla tonacji durowych i molowych ......................................................... 39 12.7. Znaki chromatyczne ................................................................................................................ 39 12.8. Położenie znaków chromatycznych na pięciolinii ......................................................... 40 12.9. Tabela dźwięków gitary klasycznej .................................................................................. 40 12.9. Tańce polskie, niektóre tańce obce, tańce dawne ..................................................... 41

12.10. Najważniejsze oznaczenia tempa, dynamiki i artykulacji ...................................... 41 12.11. Faktury muzyczne, niektóre formy utworów ............................................................... 42 12.12. Muzyczne epoki ......................................................................................................................... 42 12.13. Symbole akordów ...................................................................................................................... 43 12.14. Trójdźwięki durowe, molowe i septymowe bez kwinty – na trzech

pierwszych strunach ..............................................................................................................

44 13. Konserwacja i użytkowanie instrumentu.......................................................................................... 45 14. Dodatek nutowy ............................................................................................................................................ 46 15. Notatnik nutowy ........................................................................................................................................... 58 16. Notatnik tekstowy ...................................................................................................................................... 62 17. Repertuar wakacyjny ................................................................................................................................. 64 18. Tabela do zaznaczania chwytów akordowych .............................................................................. 65 19. Bibliografia ..................................................................................................................................................... 66

5

Od autorki

Moi drodzy. Oddaję w Wasze ręce Niezbędnik gitarzysty. Mam nadzieję, że będzie Wam służył pomocą przez cały okres edukacji w szkole muzycznej I stopnia.

Znajdziecie w nim informacje, które – dla adeptów sztuki gitarowej – są ważne i ciekawe.

Na początki są „wymagania edukacyjne” dla poziomu każdej klasy i kryteria ocen. Z tym materiałem powinni zapoznać się zarówno Wy jak i Wasi rodzice poświadczając to podpisem. W dalszej części jest miejsce na wpisywanie przez Was przerobionego repertuaru oraz korespondencję między Waszymi rodzicami a mną. Jest też miejsce na wpisywanie programów przesłuchań, egzaminów, „żelaznego repertuaru” oraz udział w koncertach i konkursach. Pod koniec ostatniej klasy będziecie mogli, zapewne z wielką dumą, przeanalizować cały swój dorobek.

Znajdziecie w nim informacje na temat instrumentów, które były poprzedniczkami gitary, kilka słów o niej samej i o tym jak o nią dbać. Na kilku stronach są przedstawione podstawowe techniki gitarowe dla prawej i lewej ręki. Kolejne kilka stron zajął – w niezwykle skróconej formie – leksykon o gitarzystach. W rozdziale Kogel-mogel wiadomości, jak już sama nazwa mówi, jest cała masa informacji zarówno o gitarze jak też z teorii muzyki.

W końcowej części jest zamieszczony dodatek nutowy oraz miejsce na Wasze drobne notatki. Na samym końcu znalazło się też miejsce na wpisanie repertuaru wakacyjnego oraz tabele na zapisanie podstawowych akordów.

Pracę dekorują, wykonane przeze mnie, drobne ilustracje. Wyjątek stanową te na s. 27-28. Ich źródło podane jest w przypisach.

Mam nadzieję, że Niezbędnik gitarzysty ułatwi Wam pracę i zachęci do systematycznego rozwoju.

Życzę powodzenia i wytrwałości.

Małgorzata Kopka

6

Tabela z wymaganiami edukacyjnymi dla cyklu sześcioletniego i czteroletniego

Zadania techniczne i wiadomości Minimum programowe

Klas

a I

cykl

sze

ścio

letn

i

Klas

a I

cykl

czt

erol

etni

Budowa gitary, akcesoria, zasady konserwacji. Nazwy strun. Postawa ucznia przy instrumencie, układ r ąk i sposoby wydobywania d źwięków. Arpeggio – proste formy. Koordynacja pracy obu rąk. Tłumienie strun praw ą ręką. Realizowanie 1.,2.,3. i 4. d źwięków prawej r ęki oraz 1., 2., 3. i 4. d źwięków lewej r ęki. Znajomo ść dźwięków do V progu wł ącznie. Notacja muzyczna i jej oznaczenia. Przedtakt i odbitka. Znaki chromatyczne. Rejestry głosowe. Wibracja. Piano i forte. Realizowanie ćwiczeń i utworów 1., 2. i 3. głosowych ( melodia i akompaniament ) oraz prostych akordów. Uderzenie tirando i apoyando. Flażolety naturalne. Pojęcia: etiuda, utwór muzyczny, w tym forma ABA, taniec ( np. walc, walczyk ).

- Ćwiczenia i wprawki na poszczególne problemy. - Gamy i pasa że majorowe: C, G, D wykonywane przez 1. i 2. oktawy i gamy minorowe harm. i pasaże: a, e przez 1. i 2. oktawy. - Trójd źwięki na trzech pierwszych strunach i proste akordy wykonywane na wszystkich strunach. Skala chromatyczna. - 10 drobnych utworów 8. taktowych lub wi ększa ilo ść krótszych. - 3 etiudy o ró żnych problemach technicznych ( arpeggio, dwud źwięki, melodia i akompaniament ). - 3 utwory dowolne. - 3 łatwe duety.

Klas

a II

cyk

l sze

ścio

letn

i

Zmiany pozycji – proste sposoby. Legato ( wstępujące i zst ępujące ). Wymiana strun. Strojenie instrumentu ( pierwsze próby ). Tłumienie strun lew ą ręką. Arpeggio – trudniejsze formy. Małe barré. Akordy. Tamburo. Scordatura. Portamento i glissando. Rozszerzenie przestrzeni mi ędzypalcowej lewej ręki. Rozszerzenie skali d źwięków do XII progu na 1. i 2. strunie. Próby wyeksponowania jednego spo śród dwu głosów. Rozpoczynanie i ko ńczenie frazy. Dynamika: crescendo i diminuendo. Warto ści nut i pauz do szesnastek wł ącznie. Rytm punktowany. Triola i sekstola. Pojęcia: sonatina, wariacje, rondo, ludowe ta ńce polskie ( do wyboru ), ta ńce obce ( do wyboru ).

- Ćwiczenia i wprawki na poszczególne problemy. - Gamy i pasa że majorowe: A, F, E przez 1., 2. i 3 oktawy i gamy minorowe harm. i melod. oraz pasaże: h, d przez 1. i 2. oktawy. - Akordy durowe, molowe i septymowe w łatwych układach. Skala chromatyczna rytmizowana. Tercje w łatwiejszych tonacjach. Pasa że, trójd źwięki i kadencje w przerabianych tonacjach. - 4 etiudy na problemy zawarte w zadaniach technicznych i wiadomo ściach. - 1 część sonatiny albo łatwe wariacje lub rondo. - 4 utwory dowolne ( w tym taniec do wyboru ). - 2 duety. - Czytanie a vista na lekcji.

Klas

a II

I cy

kl s

ześc

iole

tni

Klas

a II

cyk

l czt

erol

etni

Nauka strojenia instrumentu. Uderzenie apoyando na tle akompaniamentu tirando. Eksponowanie jednego głosu. Rozszerzenie skali d źwięków do XII progu na 3. i 4. strunie. Tremolo w klasycznym układzie. Duże barré. Étouffé. Ozdobniki: przednutka krótka ( acciaccatura ), przednutka długa ( appoggiatura ), mordent. Muzyka dawna. Proste formy polifoniczne. Takty zło żone – parzyste i nieparzyste. Synkopa. Większe zró żnicowanie dynamiczne. Kolorystyka dźwiękowa. Szczególna praca nad d źwiękiem. Pojęcia: polifonia, formy muzyki dawnej ( suita, tańce dawne, np. menuet, sarabanda, courante, allemanda – do wyboru ), sonata.

- Ćwiczenia i wprawki na poszczególne problemy. - Gamy i pasa że majorowe: H, Cis, B, Es, As i gamy minorowe harm. i melod. oraz pasa że: fis, cis, gis, g, c, kadencje. - Tercje durowe. Skala chromatyczna ró żnymi sposobami. Trójd źwięki zmniejszone. - 5 etiud na problemy zawarte w zadaniach technicznych i wiadomo ściach. - 2 utwory cykliczne ( do wyboru sonata, sonatina lub wariacje ). - 1 utwór z muzyki dawnej ( mo że być jedna cz ęść suity ). - 6 utworów dowolnych. - 1 utwór kameralny. - Czytanie a vista na lekcji. ( W II klasie program zmniejszony do: 3 etiudy, 1 utwór cykliczny, 3 utwory dowolne, bez gam: As i gis i utworu dawnego– I półrocze )

Klas

a IV

cyk

l sze

ścio

letn

i

Artykulacja staccato. Ozdobniki: tryl, toczek. Interpretacja utworu: frazowanie, progresja, kulminacja. Próby samodzielnego stosowania dynamiki w utworach, etiudach i ćwiczeniach. Zmiany pozycji ró żnymi sposobami. Wykorzystywanie gam, pasa ży i kadencji do ćwiczenia poznanych problemów technicznych i dynamicznych. Czytanie a vista na lekcji.

- Ćwiczenia i wprawki na poszczególne problemy. - Gamy i pasa że majorowe: Des, Ges, Ces i gamy minorowe harm. i melod. oraz pasa że:, dis, ais, f, b, es, as, kadencje. - Tercje durowe. Skala chromatyczna ró żnymi sposobami. Akordy zmniejszone. - 6 etiud o ró żnych problemach technicznych. - 2 utwory cykliczne ( do wyboru sonata, sonatina, suita lub wariacje ). - 2 utwory z muzyki dawnej. - 5 utworów dowolnych, 1 utwór kameralny. ( W II klasie: 3 etiudy, 1 utwór cykliczny, 1 utwór z muzyki dawnej, 3 utwory dowolne, gamy As i gis, bez Des, Ges, Ces, dis, ais, f, b, es, as – II półrocze )

7

Tabela z wymaganiami edukacyjnymi dla cyklu sześcioletniego i czteroletniego c.d.

Zadania techniczne i wiadomości c.d. Minimum programowe c.d.

Klas

a V

cykl

sze

ścio

letn

i

Klas

a II

I cy

kl c

zter

olet

ni

Doskonalenie wszystkich wcze śniej poznanych technik. Rozwijanie biegło ści palcowej obu r ąk na pochodach diatonicznych i chromatycznych. Czytanie nut w obr ębie całej skali instrumentu. Rasgueada, pizzicato. Flażolety sztuczne. Próby samodzielnego przygotowania utworów. Elementy wiedzy o interpretacji utworów i podstawowe ró żnice stylistyczne mi ędzy utworami z ró żnych epok muzycznych. Czytanie a vista na lekcji.

- Ćwiczenia i wprawki na poszczególne problemy. - Gamy, pasa że i kadencje w gamach durowych i molowych do 7. znaków przykluczowych. - Tercje molowe harm. Skala chromatyczna. - Akordy: durowy z sekst ą wielk ą, molowy z sekst ą wielk ą. - 6 etiud o ró żnych problemach technicznych. - 2 utwory cykliczne ( do wyboru ). - 2 utwory z muzyki dawnej. - 5 utworów dowolnych. - 1 utwór kameralny. ( W klasie 3 obowi ązują gamy: Des, Ges, Ces, dis, ais, f, b, es, as )

Klas

a VI

cyk

l sze

ścio

letn

i

Klas

a IV

cyk

l czt

erol

etni

Doskonalenie wszystkich wcze śniej poznanych technik. Poszerzenie wiedzy o interpretacji utworów: cechy stylistyczne ró żnych epok. Podstawowe znaki skróconej notacji akordów, symbole i chwyty schematyczne. Rytmy taneczne: tango, bolero, samba, rumba, rock. Skale: góralska, cyga ńska, hiszpa ńska, całotonowa, bluesowa – dur, bluesowa – moll.

- Gamy, pasa że i kadencje w gamach durowych i molowych do 7. znaków przykluczowych. - Tercje durowe i molowe harm. - 4 etiudy o ró żnych problemach technicznych. - 2 utwory cykliczne ( do wyboru ). - 2 utwory z muzyki dawnej. - 4 utwory ( w tym jeden kompozytora polskiego ). - 1 utwór kameralny.

Kryteria oceny Ocena celująca – Uczeń wykazuje wysoką wrażliwość i dojrzałość muzyczną. Posiadł wiedzę i umiejętności znacznie wykraczające poza program w danej klasie. Samodzielnie i twórczo rozwija muzyczne uzdolnienia. Osiąga sukcesy w konkursach o szczeblu co najmniej regionalnym. Ocena bardzo dobra - Uczeń opanował pełny zakres wiedzy i umiejętności z danej klasy. Sprawnie posługuje się zdobytymi wiadomościami i umiejętnościami. Samodzielnie rozwiązuje problemy teoretyczne i praktyczne. Gra na gitarze bezbłędnie technicznie i interesująco od strony muzycznej. Postawa przy instrumencie i aparat gry są bez zarzutu. Gra ładnym dźwiękiem. Wykazuje duże zainteresowanie muzyką, w tym gitarową. Ocena dobra – Uczeń poprawnie korzysta z wiadomości, różnicuje samodzielnie typowe zadania techniczne lub praktyczne. Gra na gitarze poprawnie pod względem technicznym i muzycznym, lecz z małymi niedociągnięciami. Postawa przy instrumencie i aparat gry, jak też dźwięk posiadają pewne mankamenty. Zainteresowanie muzyką i instrumentem jest raczej narzucone niż wynika z własnej potrzeby. Ocena dostateczna – Uczeń opanował podstawowe treści programowe, które umożliwiają postępy w dalszej nauce gry na gitarze. Realizuje zadania o średnim stopniu trudności. Gra z wyraźnymi brakami technicznymi i muzycznymi, ale z zadatkami na postępy w dalszej nauce. Nie wykazuje zainteresowania muzyką i instrumentem. Ocena niedostateczna – uczeń nie opanował niezbędnego minimum podstawowych wiadomości i umiejętności określonych w programie nauczania w danej klasie. Nie jest w stanie, nawet przy pomocy nauczyciela, rozwiązywać zadań o niewielkim stopniu trudności. Nie spełnia minimum programowego i nie rokuje żadnych lub prawie żadnych nadziei na rozwój i wykonanie zadań technicznych.

8

Repertuar do wykonania w klasie I

I półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Wprawki i ćwiczenia: ................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................

Zagadnienia techniczne: ............................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

II półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

9

Repertuar do wykonania w klasie II

I półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

II półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

10

Repertuar do wykonania w klasie III

I półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

II półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

11

Repertuar do wykonania w klasie IV

I półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

II półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

12

Repertuar do wykonania w klasie V

I półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

II półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

13

Repertuar do wykonania w klasie VI

I półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

II półrocze Gamy: ............................................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Etiudy: ........................................................... .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Formy cykliczne: ........................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dowolne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Utwory dawne: ............................................ .........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

Inne: .............................................................. .........................................................................

.........................................................................


.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

.........................................................................

14

Pamiętaj! Warto słuchać nagrań wirtuozów gitary, ponieważ to mobilizuje do pracy. W ten sposób poznasz również bogatą literaturę na ten piękny instrument. Nawet najkrótsza przerwa w pracy powoduje duże cofnięcie w sprawności technicznej, a to z kolei przynosi zniechęcenie. Swoją grą możesz sprawiać innym radość! Dobrze przygotowany utwór zagraj np. rodzinie lub kolegom. Jeżeli jest taka okazja zagraj go na szkolnym koncercie. Każde takie wydarzenie artystyczne motywuje i uczy. Niezwykle motywująca jest wymiana doświadczeń z rówieśnikami. Ze starszym stażem gitarzystą możesz współpracować ( np. w duecie ), a przy okazji wiele podpatrzeć. Młodszemu Ty sam możesz pomóc.

Staraj się! Chodzić na koncerty. W miarę możliwości bierz udział w festiwalach, kursach i konkursach. To nie tylko mobilizuje, ale rozwija wrażliwość, wyobraźnię i kulturę muzyczną. Żyć i pracować według uporządkowanego planu. Równy bieg bez nagłych przyspieszeń i zwolnień powoduje mniejsze zmęczenie. Jak najczęściej – o ile masz takie możliwości – nagrywać swoją grę na różnych etapach zaawansowania w pracy. W ten sposób sam wyłapiesz wiele błędów. Zauważysz też swoje postępy. Poza materiałem zadanym ćwiczyć i grać utwory wybrane przez siebie. Niekoniecznie z muzyki klasycznej. Po podnosi wiarę w swoje możliwości. Przecież uczysz się, aby się nauczyć.

Czytać literaturę biograficzną wybitnych artystów ( nie tylko muzyków ). Wierz mi! Większość z nich nie miała życia usłanego różami. Dzięki tej literaturze zrozumiesz co to jest cierpliwość, wytrwałość i pokora.

15

Korespondencja NAUCZYCIEL – RODZICE i odwrotnie ( klasa I )

Semestr I ................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ocena przewidywana: ....................... Uczeń poczynił postępy w zakresie: ....................................................

...................................................................................................................................................................

Uczeń powinien dołożyć starań w zakresie: ............................................................................................

...................................................................................................................................................................

Ocena na I półrocze ............................................................................................................................

Semestr II ............................................................................................................................................. ...................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................... Ocena przewidywana: ....................... Uczeń poczynił postępy w zakresie: ....................................................

...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................

Ocena na koniec roku szkolnego ............................................................................................................

16

Korespondencja NAUCZYCIEL – RODZICE i odwrotnie ( klasa II )


...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................



...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................


17

Korespondencja NAUCZYCIEL – RODZICE i odwrotnie ( klasa III )


...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................



...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................


18

Korespondencja NAUCZYCIEL – RODZICE i odwrotnie ( klasa IV )


...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................



...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................


19

Korespondencja NAUCZYCIEL – RODZICE i odwrotnie ( klasa V )


...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................



...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................


20

Korespondencja NAUCZYCIEL – RODZICE i odwrotnie ( klasa VI )


...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................



...................................................................................................................................................................


...................................................................................................................................................................


21

PROGRAM PRASŁUCHAŃ I EGZAMINÓW ORAZ ŻELAZNY REPERTUAR - do ciągłego powtarzania

Program egzaminu promocyjnego ( końcowego ) ...............................................................................

..............................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

.......................................................................... Ocena .......................................

Żelazny repertuar: .......................................................................... ......................................................................... ......................................................................... .......................................................................... ..........................................................................


Udział w koncertach i konkursach: ...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................

PAMIĘTAJ! TWÓJ WYGLĄD ŚWIADCZY

O TWOJEJ KULTURZE I STOSUNKU

DO TYCH, KTÓRZY CIĘ SŁUCHAJĄ.


O TWOIM STOSUNKU DO MUZYKI.

22


Program przesłuchania półrocznego Program egzaminu promocyjnego ( końcowego ) .................................. ............................................. .............................................................................. .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... Ocena .......................................

...............................................................................

..............................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

.......................................................................... Ocena .......................................




...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................






23


Program przesłuchania półrocznego Program egzaminu promocyjnego ( końcowego ) .................................. ............................................. .............................................................................. .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... Ocena .......................................

...............................................................................

..............................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

.......................................................................... Ocena .......................................




...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................






24


Program przesłuchania półrocznego Program egzaminu promocyjnego ( końcowego ) .................................. ............................................. .............................................................................. .......................................................................... .......................................................................... ....................................... . ... ............................... .......................................................................... .......................................................................... Ocena .......................................

...............................................................................

..............................................................................

..........................................................................

..........................................................................

.................................... ......................................

..........................................................................

.......................................................................... Ocena .......................................




...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................






25


Program przesłuchania półrocznego Program egzaminu promocyjnego ( końcowego ) .................................. ............................................. .............................................................................. .......................................................................... .......................................................................... .......................................................................... ........................................... ............................... .......................................................................... Ocena .......................................

...............................................................................

..............................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..........................................................................

.................................... ......................................

.......................................................................... Ocena .......................................




...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................






26


Program przesłuchania półrocznego Program egzaminu promocyjnego ( końcowego ) .................................. ............................................. .............................................................................. .......................................................................... .......................................................................... .................................... ...................................... .......................................................................... .......................................................................... Ocena .......................................

...............................................................................

..............................................................................

..........................................................................

..........................................................................

..................................... .....................................

..........................................................................

.......................................................................... Ocena .......................................


Żelazny repertuar: .......................................................................... ......................................................................... .. ....................................................................... .......................................................................... ..........................................................................


...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................






27

INSTRUMENTY, KTÓRE POPRZEDZIŁY GITARĘ

Harfa staroegipska1 Kitara grecka2 Cytara rzymska3 Rebec4 Lutnia wschodnia5( po arabsku al’ud – oznaczało drzewo i żółwia

Lutnia barokowa6 Lutnia portugalska7

w kształcie ryby

1 Ilustracja z okładki A. Stankiewicz : Gitara wczoraj i dziś. Warszawa 1974.

2 Ilustracja tamże.



5 Ilustracja z N. Ardley : Instrumenty muzyczne. Warszawa 1992 s.36.

6 Ilustracja tamże, s.36.


Poświęcona była Apollinowi. Należała do najpopularniejszych instrumentów starożytnej Grecji. Dzięki silnemu i pięknemu dźwiękowi nazywano ją podobno królową instrumentów.

Starożytni Rzymianie umiłowali sobie cytarę. Była bogato zdobiona o kształcie serca lub gruszki, bez otworu rezonansowego. Posiadała długą szyjkę z 4. lub 5. strunami.

Do Europy przybył z

Arabami. Miał pudło w kształcie gruszki. Grano na nim łukowatym smyczkiem. W Hiszpanii instrument ten należał do ulubionych instrumentów smyczkowych wśród amatorów. W XIII w. kościół zabronił gry na rebecu. Nie wolno było słuchać nawet jego dźwięku.

Instrument posiadał okrągłe, małe pudlo z bocznymi ściankami i krótką szyjką. W różnych językach inaczej ją nazywano. W języku polskim występowała jako lutnia.

Niemiecka lutnia barokowa zbudowana została w XVIII w. przez Johanna Christiana Hoffmana. Posiadała 14 strun melodycznych ( wzdłuż gryfu ) i 10 burdonowych ( poza gryfem ). Często towarzyszyła śpiewom.

Na lutniach grali również muzycy ludowi. Lutnia, którą widzisz obok to rajao. Posiada 5 strun. Wykonano ją w XIX w. Pochodzi z Madery.

28

COŚ NIECOŚ O SAMEJ GITARZE Gitara klasyczna8

Płyta rezonansowa9

Spód płyty rezonansowej10




Gitara, zanim otrzymała obecny kształt przechodziła różne zmiany strukturalne. Pełny rozkwit gry gitarowej nastąpił pod koniec XVIII i początek XIX w. Czas ten nazywany jest „okresem klasycznym” gitary.

Płyta rezonansowa gitary. Jest najważniejszą jej częścią. Najczęściej wykonana jest z drewna sosnowego, świerkowego lub cedrowego. Boczki wyrabia się z 2. pasków drzewa orzechowego, jaworowego, mahoniowego lub palisandrowego. Paski są podgrzewane, a potem wyginane w specjalnej formie.

Spód płyty rezonansowej wykonuje się z tego rodzaju drzewa co boczki instrumentu. Może być niższej jakości niż to, które wykorzystuje się na wierzch.

29

Niektórzy gitarzyści na literę A Pietr Agafoszyn ( 1874 – 1950 )

Garcia Dionysio Aguado ( 1784 – 1849 )

Heinrich Albert ( 1870 – 1950 )

José de Azpiazu ( 1912 – )

Niektórzy gitarzyści na literę B Jan Nepomucen Bobrowicz ( 1805 – 1881 )

Jaime Felipe José Bosch ( 1826 – 1895 )

José Broca ( 1895 – 1882 )

Leo Brouwer ( 1939 – )

Niektórzy gitarzyści na literę C Leonhard von Call ( 1767 – 1815 )

Matteo Carcassi ( 1792 – 1853 )

Abel Carlevaro ( ? – ? )

Mario Castelnuovo-Tedesco ( 1895 – 1968 )

Napoleon Coste ( 1806 – 1883 )

Niektórzy gitarzyści na literę D Anton Diabelli ( 1781 – 1858 )

Wojciech Długoraj ( ok. 1550 – po 1619 ) –

lutnista

John Dowland ( 1562 – 1626 ) – lutnista

Mirosław Drożdżowski ( 1964 – )

John William Duarte ( 1919 – ? )

Niektórzy gitarzyści na literę F William Foden ( 1860 – 1947 )

Daniel Fortea ( 1882 – 1953 )

Niektórzy gitarzyści na literę G Hector Garcia ( ? – ? )

Mauro Giuliano ( 1781 – 1829 )

Vincente Gomez ( 1911 – )

Walter Götze ( 1885 – 1965 )

GITARZYŚCI ZNANI I MNIEJ ZNANI – KTÓTKI LEKSYKON

G.D. Aguado – gitarzysta i kompozytor hiszpański. Pierwszy zaczął uderzać paznokciami. Gitarę opierał na tripedisono. Był to specjalny podstawek ( zapewne coś na wzór dzisiejszego podgitarnika ). J. de Azpiazu – hiszpański gitarzysta, kompozytor i pedagog. Opracował koncerty Boccheriniego, Händla i Vivaldiego na gitarę z orkiestrą, a także 9 melodii ludowych Witolda Lutosławskiego.

J.N. Bobrowicz – gitarzysta polski. F. List nazywał go „Chopinem gitary”. Napisał ok. 40. kompozycji gitarowych. Brał czyny udział w Powstaniu Listopadowym. Odznaczony orderem Virtuti Militari. W Lipsku założył księgarnię i wydawnictwo polskie.

Leo Brouwer – gitarzysta i kompozytor kubański. Wiele swoich utworów poświęcił gitarze. Skomponował ponad 50 obrazków muzycznych do filmów. W 1961 r. uczestniczył w Międzynarodowym Festiwalu „Warszawska Jesień”. M. Carcassi – gitarzysta i kompozytor włoski. Należał do klasycznego okresu gitary. Najważniejszym jego dziełem jest 3 t. szkoła na gitarę. Do dziś odgrywa ważną rolę w kształceniu gitarzystów. F. Carulli – gitarzysta i kompozytor włoski. Przedstawiciel klasycznego okresu gitary. Stworzył prawie 400 kompozycji na ten instrument, do najpopularniejszych należy Szkoła op.241. A. Diabelli – austriacki pianista, gitarzysta, kompozytor i pedagog. Należy do pierwszych kompozytorów, którzy pisali na zespoły gitarowe. W 1818 r. wraz z P.Camppim założył wydawnictwo nutowe. M. Drożdżowski – polski gitarzysta, kompozytor i pedagog. W swoim dorobku ma ok. 500 kompozycji gitarowych w różnych stylach. Wiele z nich stworzył dla młodych adeptów gry gitarowej. W. Foden – gitarzysta, pedagog i kompozytor amerykański. Koncertował w wielu miastach USA. Był również cenionym pedagogiem. D. Fortea – hiszpański gitarzysta, kompozytor i pedagog. Opracował na gitarę mnóstwo melodii i tańców hiszpańskich. Swoje wydawnictwa ujmował pod nazwą Biblioteca Fortea. M.Giuliani – włoski wirtuoz gitary i kompozytor należący do okresu klasycznego tego instrumentu. Wykształcił wielu wirtuozów, w tym Polaków: J. N. Bobrowicza, F. Horeckiego i in. Na gitarę tworzył wszystkie formy instrumentalne. W. Götze - gitarzysta, pedagog i wydawca niemiecki. Koncertował występując jako solista.

30

Niektórzy gitarzyści na literę H Bruno Henze ( 1900 – 1978 )

Jan-Anton Hoek ( 1936 – ? )

Feliks Horecki ( 1796 – 1870 )

Niektórzy gitarzyści na litery I – J Aleksander Iwanow-Kramskoj ( 1912 –

1973 )

Jerzy Jeżewski ( 1928 – ? )

Edmund Jurkowski ( 1933 – ? )

Niektórzy gitarzyści na literę K Bogusław Kliszewski ( 1911 – ? )

Aleksander Kowalczyk ( 1941 – )

Łukasz Kuropaczewski ( 1981 – )

Niektórzy gitarzyści na litery L - Ł Luigi Rinaldo Legnani ( 1790 – 1877 )

Gustavo Lopez ( ? – ? )

Alfredo Enrico Loreti ( 1870 – ? )

Niektórzy gitarzyści na literę M Tadeusz Mazur ( 1931 – )

Johann Kasper Mertz ( 1806 – 1856 )

Luis Milan ( 1502 – 1561? )

Francesco Molino ( 1775 – 1847 )

Luigi Moretti ( I poł. XIX w. )

Luigi Mozzania ( 1869 – 1943 )

Niektórzy gitarzyści na literę N Jerzy Nalepka ( 1950 – )

Antonio Maria Nava ( 1775 – 1826 )

GITARZYŚCI ZNANI I MNIEJ ZNANI – KTÓTKI LEKSYKON c.d.

B. Henze – gitarzysta, kompozytor i pedagog niemiecki. Uczył się także gry na harfie. W czasie II wojny światowej pracował jako gitarzysta i harfista w teatrze berlińskim. Jest twórcą ok. 150. dzieł gitarowych i licznych opracowań. F. Horecki – gitarzysta, pedagog i kompozytor polski. Przez pewien czas był uczniem M. Giulinaniego. Z dużym powodzeniem koncertował w Austrii, Niemczech, Belgii, Paryżu i in. krajach Europy. A. Iwanow-Kramskoj – gitarzysta, pedagog i kompozytor radziecki. Poza wieloma utworami solowymi na gitarę napisał również 2 koncerty z towarzyszeniem małej orkiestry. Główny przedstawiciel gitarowej muzyki klasycznej w ZSRR. E. Jurkowski – polski gitarzysta i pedagog. Studiował w Pradze i Weimarze. A. Kowalczyk – gitarzysta i pedagog polski. Był uczniem K. Sosińskiego. Ukończył Wyższą Szkołę Muzyczną w Weimarze. Występował na estradzie w telewizji i w radio. Ł. Kuropaczewski – jeden z najwybitniejszych współczesnych gitarzystów polskich. Zdobywca wielu nagród krajowych i zagranicznych. Prowadzi również działalność pedagogiczną. L. R. Legnani – włoski gitarzysta, śpiewak, kompozytor i pedagog. Koncertował w wielu krajach Europy. Rozwinął możliwości wykonawcze gitary. Udzielając lutnikom cennych wskazówek przyczynił się do udoskonalenia tego instrumentu. A.E. Loreti – gitarzysta pedagog i kompozytor włoski. Po studiach, które odbył w Rzymie osiadł na stałe w Zurychu. J.K. Mertz – gitarzysta i kompozytor słowackiego bądź wegierskiego pochodzenia. Koncertował w różnych krajach Europy, m. in. w Polsce. Jego kompozycje zawierają wiele elementów muzyki węgierskiej. F. Molino – włoski gitarzysta, skrzypek i kompozytor. Koncertował w wielu krajach europejskich. Twórca kompozycji na gitarę solo i z towarzyszeniem instrumentów dętych i smyczkowych. Napisał również koncert na gitarę op.56. J. Nalepka – polski gitarzysta i pedagog. Od 1996 r. Profesor zwyczajny Akademii Muzycznej w Łodzi. Koncertował m. in. w Szwecji, Holandii, Niemczech. Laureat wielu konkursów krajowych i zagranicznych.

31

Niektórzy gitarzyści na literę O Jan Oberbek ( 1947? – )

Giovanni Siro Orlandi ( 1878 – ? )

Federico Orsolino ( 1918 – ? )

Niektórzy gitarzyści na literę P Ivan Padovec ( 1800 – 1873 )

Niccolo Paganini ( 1782 – 1840 )

Pietr Panin ( 1940 – )

Alberto Ponce ( 1935 – )

Graciela Pomponio ( 1926 – ? )

Emilio Pujol Villaruby ( 1886 – ? )

Niektórzy gitarzyści na literę R Giulio Regondi ( ? – 1872 )

Joaquin Rodrigo ( 1901 – ? )

Luis T. Romero ( 1853 - 1893 )

Celedonio Romeros ( ? – ? )

Celin Romeros ( ? – ? )

Pepe Romeros ( ? – ? )

Angel Romeros ( ? – ? )

Lodovico Roncalli ( XVII w. )

David Russell( 1953 - )

Niektórzy gitarzyści na literę S Julio Salvador Sagreras ( 1879 – 1942 )

Regino Sainz de la Maza ( 1897 – 1981 )

Gaspar Sanz ( 1640 – 1710 )

Andrés Segovia Torres ( 1893 – 1987 )

Marek Konrad Sokołowski ( 1818 – 1888 )

Fernando Sor ( 1778 – 1839 )

Kazimierz Sosiński ( 1909 – ? )

Niektórzy gitarzyści na literę T Francisco Tárrega ( 1852 - 1909 )

Bruno Tonazzi ( 1924 – ? )


A.M. Nava – śpiewak i gitarzysta włoski. Poza Włochami koncertował również w Anglii i Francji. Napisał wiele kompozycji na gitarę solo i kilka utworów kameralnych z udziałem gitary. J. Oberbek – gitarzysta polski. Studiował m. in. u A. Segovii i J.L. Rodriga. Laureat wielu konkursów krajowych i zagranicznych. W PWSM w Krakowie otworzył pierwszą w Polsce klasę lutni renesansowej i barokowej. F. Orsolino – gitarzysta, pedagog i kompozytor włoski. Posługiwał się również gitarą o siedmiu strunach ( do klasycznej gitary dodawał strunę H ). I. Padovec – chorwacki gitarzysta i kompozytor. Koncertował w wielu krajach Europy, m. in. Polsce. Grał na gitarze, która posiadała 10 strun i 2 szyjki. Dodane 4 struny basowe podwyższał o pół tonu za pomocą odpowiedniego przyrządu. A. Ponce – gitarzysta i pedagog hiszpański. Zdobywca wielu prestiżowych nagród. Ważne są również jego transkrypcje i opracowania muzyki dawnej. G. Pomponio – gitarzystka argentyńska. Grała w duecie ze swoim mężem Jorge Martinezem Zarate. Zespół ten miał światową sławę. Ich repertuar składał się z ponad 600. utworów. E. Pujol Villabury – gitarzysta i pedagog hiszpański. Uczeń F. Tarregi. Występował w wielu krajach. Zasłużył się też jako wydawca dawnej muzyki lutniowej i gitarowejw znanej serii Biblioteka Dawnej i Nowej Muzyki E. Pujola. G. Regondi – włoski gitarzysta i kompozytor. Należał do najznakomitszych wirtuozów gitary swoich czasów. Zadebiutował w wieku 9. lat. Przyjaźnił się z polskim gitarzystą M. Sokołowskim. J. Rodrigo – hiszpański gitarzysta i kompozytor. W wieku trzech lat utracił wzrok. Wiele jego utworów opiera się na hiszpańskim folklorze. Jest twórcą chyba najbardziej znanego koncertu gitarowego Concerto de Aranjuez. L. Roncalli – włoski gitarzysta, lutnista i kompozytor. Do najważniejszych jego dzieł pod względem historycznym i estetycznym należy Capricci armonici sopra la chitarra spagnola op.1. D. Russell – znakomity gitarzysta współczesny. Następca A. Segovii i J. Bream. Regularnie zapraszany na muzyczne festiwale. Zdobywca wielu prestiżowych nagród. W 2004 r. otrzymał główną nagrodę Grammy Award.

32

Niektórzy gitarzyści na literę V José Viñas ( 1823 – 1888 )

Robert de Visée ( II poł. XVII w. )

Niektórzy gitarzyści na literę W Silvius Leopold Weiss ( 1686 – 1750 )

John Williams ( 1941 – )

Niektórzy gitarzyści na literę Y – Z Narciso Yepes ( 1927 – 1997 )

Ignacy Zapolski ( 1829 – 1865 )

Martinez Jorge Remigio Zarate ( 1923 – )

Roman Ziemlański ( ? – )


A. Segovia Torres – gitarzysta i pedagog hiszpański. Jeden z największych mistrzów gitary. Koncertował w wielu krajach Ameryki Południowej i Europy. Wszędzie cieszył się ogromnym powodzeniem. M.K. Sokołowski – gitarzysta polski. Koncertował w wielu krajach Europy. Ceniony był za najwyższy artyzm. Pomimo sławy jaką się cieszył zmarł w biedzie i osamotnieniu. F. Sor – gitarzysta i kompozytor hiszpański. Należy do największych gitarzystów klasycznego okresu gitary. Poza utworami gitarowymi napisał również kilka baletów. Jego dokonania miały ogromny wpływ na rozwój muzyki gitarowej. K. Sosiński – gitarzysta i pedagog polski. Jego działalność w znaczący sposób wpłynęła na rozwój polskiej gitarystyki. F. Tárrega – gitarzysta hiszpański. Należy do największych gitarzystów. Zreformował styl gry gitarowej. Styl ten charakteryzował się silnym, długim i jędrnym dźwiękiem. Jego najbardziej znanym utworem jest Wspomnienie z Alhambry. J. Viñas – hiszpański gitarzysta, kompozytor i dyrygent. Występował w wielu krajach Europy. Do najbardziej znanych jego utworów solowych należą Sen i Fantazja oryginalna. R. de Visée – francuski lutnista i kompozytor II połowy XVII w. Jego tabulatury transkrybowane są obecnie na gitarę klasyczną. S.L. Weiss – lutnista i kompozytor niemiecki. Urodził się we Wrocławiu. Członek kapeli dworskiej w Dreźnie. Jego koncerty, partity, sonaty i suity transkrybowane są obecnie na gitarę i wykonywane przez wielu współczesnych wirtuozów. J. Williams – gitarzysta angielski. Należy do największych wirtuozów gry gitarowej. Studiował pod kierunkiem A. Segovii. Koncertował na wszystkich kontynentach. N. Yepes – gitarzysta hiszpański. Jeden z najwybitniejszych. Grał na gitarze o 10. strunach, którą sam wynalazł. Cztery najniższe struny służyły do wzmocnienia rezonansu pozostałych. Koncertował na całym świecie. I. Zapolski – gitarzysta polski. Został przymusowo wcielony do wojska rosyjskiego. Osiem lat przebywał w twierdzy orenburskiej. Tam w wolnych chwilach ćwiczył na gitarze. Po zwolnieniu z wojska występował na wschodzie Polski.

33

Podstawowe techniki prawej ręki

- gra melodii jednogłosowych ( uderzenie tirando i apoyando ) - dwudźwięki i wielodźwięki ( akordy )

- arpeggio - tremolo

- rasgueado - pizzicato, étouffé, tamburo, rejestry

*** Uderzenie tirando – z jęz. włoskiego oznacza dosłownie „pociągając”. Palec prawej ręki po uderzeniu struny nie opiera się na strunie sąsiedniej. wykorzystuje się go przy graniu dwudźwięków, akordów i arpeggia.

*** Uderzenie apoyando – z jęz. hiszpańskiego oznacza „z oparciem”. Po uderzeniu struny palec prawej ręki opiera się na strunę sąsiednią. Uderzenie to zwane jest również „uderzeniem melodiowym”, ponieważ stosuje się go do wyeksponowania melodii.

*** Dwudźwięki – są to dwa dźwięki uderzone jednocześnie. Możemy je wykonać różnymi kombinacjami palcowymi prawej ręki, np: i-m ; i-a ; m-a ; p-i ; p-m ; p-a.

1. 2.

***

Akordy – są to co najmniej trzy dźwięki uderzone jednocześnie. Trójdźwięki ( 3 dźwięki razem ) możemy wykonać z użyciem kciuka lub bez niego dodając palec „a”. Czterodźwięki ( 4 dźwięki razem ) wykonujemy z użyciem wszystkich palców: p-i-m-a. Patrz s. 47.

*** Arpeggio – to jedna z najważniejszych technik gitarowych. Polega na wykonaniu kilku kolejno po sobie następujących dźwięków na 3. lub więcej strunach. Tempo jest tutaj zazwyczaj szybkie. Patrz s. 46.

*** Tremolo – określenie włoskie. Jest to bardzo efektowa technika gitarowa. Polega na szybkim powtarzaniu najczęściej jednego dźwięku. Zdarza się, że powtarzane są dwudźwięki, a nawet trójdźwięki.

Przykł.

34

Rasgueado – w jęz. polskim „bijąc”. Sposób ten polega na bardzo szybkim uderzeniu akordu z góry na dół lub odwrotnie kolejnymi palcami prawej ręki ( i-m-a ). Kierunek uderzenia oznaczany jest strzałką.

Przykł.

*** Pizzicato – skrót: pizz. Z jęz. włoskiego pizzicare oznacza szarpać. Uderzaną kciukiem strunę tłumi się prawym bokiem prawej dłoni tuż przy podstawku. Wydobyty w ten sposób dźwięk jest krótki i głuchy.

*** Étouffé – z jęz. francuskiego. Oznacza „zduszony ” dźwięk. Palec lewej ręki przyciska strunę na prożku, a prawa ręka uderza w strunę przy podstawku. Efekt ten oznaczany jest malutkimi trójkącikami.

Przykł.

***

Tamburo – naśladuje brzmienie bębenka. Jest kilka sposobów wykonania tego efektu. Dwie sąsiednie struny basowe przyciągamy do siebie na wysokości IX progu, tak by ustawiły się jedna nad drugą. Kciuk prawej ręki rytmicznie w nie uderza. Można też uderzać w pudło w pobliżu podstawka., albo w sam podstawek lub strunnik.

Przykł.

***

Rejestry – służą do tworzenia odcieni kolorystycznych. W zależności od miejsca, w którym uderzamy w struny możemy wydobyć dźwięk cichy ( ciepły ), silny, metaliczny ( zimny ).

35

Podstawowe techniki lewej ręki

- chwyty i uderzenia , palcówki i gamy - gra wielogłosowa , zmiany pozycji

- legato , barré - ozdobniki - flażolety

portamento , glissando , wibracja , scordatura

***

Chwyty i uderzenia – ruchy lewej ręki są bardzo skomplikowane. Pracuje ona na całym gryfie. Palce przebiegają zarówno wzdłuż gryfu ( od I do XIX progu ), jak i wszerz ( na całej jego szerokości ). Dla osiągnięcia biegłości jednym z najważniejszych elementów jest właściwe ustawienie ręki lewej i poszczególnych jej palców. Tylko rzetelnie i systematycznie wykonywane ćwiczenia chwytów i uderzeń dadzą właściwy efekt.

***

Palcówki – są to krótkie wprawki techniczne dla ręki prawej, lewej lub obu rąk jednocześnie. Najczęściej mają charakter schematyczny. Znakomicie rozwijają sprawność ruchową palców.

Przykł.

***

Gamy – są podstawową techniką wykonawczą na każdym instrumencie. Wszechstronnie rozwijają aparat gry. Służą do ćwiczenia wielu technik gitarowych, np. legato, staccato, wibrację, różne struktury rytmiczne, problemy dynamiczne i in. Ćwicząc gamy w interwałach można doskonalić tremolo, tryle dzwonkowe i wiele innych technik. Patrz s. 49.

*** Gra wielogłosowa – gramy tu kilka dźwięków jednocześnie. Przy fakturze homofonicznej mamy do czynienia z melodią i akompaniamentem. Faktura polifoniczna zmusza do prowadzenia kilku melodii jednocześnie. Akordy wymagają czasami dużej rozpiętości palców lewej ręki. Niezbędne są i tutaj odpowiednie ćwiczenia.

***

Pozycje – określają progi, na których mają stawać palce lewej ręki. Jeżeli palec 1. staje na I progu jest to pozycja I. Jeżeli staje na II, to jest to pozycja II, itd. aż do XII progu ( XII pozycji ). Należy pamiętać, że to palec 1. wyznacza pozycję. W grze najczęściej mamy do czynienia ze zmianami pozycji. Przykł.

36

Legato – jest to jeden z rodzajów artykulacji ( sposobu wydobywania dźwięków ). Polega na łączeniu dwóch lub więcej dźwięków. Legato wstępujące łączy dźwięk niższy z wyższym. Legato zstępujące łączy dźwięk wyższy z niższym.

Przykł. ***

Barré – chwyt poprzeczny, który polega na równoległym ułożeniu 1. palca do metalowego progu. W ten sposób palec 1. przyciska kilka strun naraz. Jeżeli przyciska jednocześnie do 4. strun jest to małe barré. Jak przyciska 5 lub 6 strun to jest duże barré.

Przykł.

*** Ozdobniki – są to dźwięki, które ozdabiają nutę główną, a tym samym cały utwór. Jest wiele typów ozdobników. Należą do nich: przednutka, mordent, tryl, toczek, i in. Ozdobniki nie mają swoich wartości. Korzystają z wartości nuty, którą ozdabiają. Wszystkie ozdobniki opierają się na technice legato.

***

Przednutka krótka ( acciaccaturra ) – należy wykonać ją jak najszybciej.

Przykł. ***

***

Przednutka długa ( appoggiatura ) – zmniejsza o połowę nutę ozdabianą.

Przykł.

*** Mordent – to szybkie przejście z dźwięku głównego na jego górną lub dolną sekundę i powrót na dźwięk główny.

Przykł.

***

Tryl – wykonuje się przez wielokrotną i szybką wymianę nuty głównej z sekundą górną.

Przykł.

37

Toczek – są to małe nutki, które sekundami stopniowo wstępują lub zstępują zatrzymując się na nucie głównej.

Przykł.

***

Flażolety – to tzw. tony harmoniczne dźwięków strun. Są flażolety naturalne , które wykonuje się na pustych strunach i flażolety sztuczne, które wydobywa się na strunach skróconych.

*** Flażolety naturalne – wykonuje się dotykając lekko strunę wyciągniętym palcem lewej ręki nad właściwym progiem. Palec ręki prawej uderza w strunę blisko podstawka.

*** Flażolety sztuczne – wykonujemy przyciskając na progu dany dźwięk palcem lewej ręki, a palcem „i” prawej ręki dotykamy próg o oktawę wyżej na tej samej strunie, natomiast palcem „a” prawej ręki uderzamy strunę.

*** Portamento – z jęz. włoskiego „przenosząc, łączyć”. Łączy odległe dźwięki na tej samej strunie poprzez zmianę pozycji. Palec przesuwa się po strunie nie przyciskając jej.

Zapis:

***

Glissando – podobnie jak portamento, tylko palec przesuwa się po strunie dociskając ją. Słyszalne są tutaj dźwięki chromatyczne między dźwiękiem pierwszym, a ostatni. Glissando oznaczamy skrótem – gliss.

*** Wibracja – to kołyszący ruch palca lewej ręki przyciśniętego do gryfu. Dźwięk tak wykonany „faluje”, jest ożywiony i wzbogacony. Warto stosować wibrację, szczególnie w utworach melodyjnych.

*** Scordatura – przestrajanie strun. Wykorzystuje się ją w celu uzyskania niższych dźwięków. Czasami też dla większej wygody. Najczęściej przestraja się 6. strunę.

Zapis: = D

Kogel-mogel wiadomości

38

Gitara

główka

( komora kołkowa ) kołki do naciągania

strun

siodełko

szyjka z gryfem progi

stopka

rozetka

otwór

rezonansowy

boczek

strunnik podstawek

Struny

6 5 4 3 2 1

G H E E A D struny wiolinowe

struny basowe

1 Ela i

2 Hania

3 Grają w

4 Domki.

5 A

6 Edek ?

Akcesoria do gitary

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

Oznaczenia palców

3 2 i m a

4 1 . .. ...

P

+

ręka lewa ręka prawa

Pojęcie półtonu i całego tonu

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

..................................................................................

Alfabet muzyczny

do re mi fa sol la si do nazwy

solmizacyjne

c d e f g a h c nazwy literowe

pu

dło

re

zon

an

sow

e

Nazwy strun

można łatwo

zapamiętać

za pomocą

podanej obok

historyjki.

39

Wartości rytmiczne

cała nuta

półnuty

ćwierćnuty

ósemki

szesnastki

Koło kwintowe dla tonacji durowych

Koło kwintowe dla tonacji molowych

Znaki chromatyczne

Krzyżyk ( # ) – podwyższa dźwięk o półton i dodaje końcówkę – is. Podwójny krzyżyk ( x )

podwyższa o cały ton i dodaje końcówkę – isis.

c – cis d – dis e – eis f – fis g – gis a – ais h– his

Bemol ( bbbb ) – obniża dźwięk o półton i dodaje

końcówkę – es. Podwójny bemol obniża dźwięk o cały ton i dodaje

końcówkę – eses.

c– ces d – des e – es f – fes g – ges a – as h – b

Kasownik ( nnnn ) – odwołuje podwyższenia

i obniżenia.

40

Tonacje i położenie znaków chromatycznych na pięciolinii

Tabela dźwięków gitary klasycznej

41

Tańce polskie

Krakowiak – pochodzi z Małopolski. Metrum parzyste, tempo żywe, synkopowany rytm:

;

Kujawiak – pochodzi z Kujaw. Metrum trójdzielne, tempo wolne, często w tonacjach molowych. Mazur – pochodzi z Mazowsza. Metrum trójdzielne, tempo szybkie o punktowanym rytmie, z akcentem na słabej części taktu. Mazurek – taniec stylizowany. Łączy w sobie elementy rytmiczne mazura, kujawiaka i oberka. Najczęściej ma formę trzyczęściową. Część środkowa posiada zazwyczaj odmienne tempo i charakter. Najwyższy artyzm osiągnęły w twórczości Fryderyka Chopina.

Oberek – pochodzi z Mazowsza. Metrum trójdzielne, tempo bardzo szybkie z licznymi obrotami. Polonez ( dawniej chodzony ) – taniec uroczysty wywodzący się z wiejskich tańców weselnych. Pod nazwą „taniec polski” tańczony był na dworach szlacheckich. Z czasem nazwę zmieniono na „polonez”. W Polsce formę artystyczną poloneza stworzył Michał Kleofas Ogiński ( 1765 – 1833 ).

zakończenie:

Niektóre tańce obce

Czardasz – taniec węgierski. Składa się z części wolnej ( lassu ) i szybkiej ( fryska ). Bolero – taniec hiszpański. Posiada dwie powtarzające się części i trio. Marsz – taniec niemiecki. Metrum parzyste, rytm punktowany lub triolowy. Mogą mieć tempo dostojne lub żywe. Polka – taniec czeski. Metrum dwudzielne, tempo szybkie. Nazwa pochodzi od charakterystycznego półkroku, czyli „pulki”. Samba – pochodzi od tańca brazylijskiego o nazwie batuque. Metrum parzyste. Tango – jego pierwowzorem były tańce hiszpańskie: habanera i flamenco. W Europie pojawił się ok. 1910 r. Bardzo szybko zyskał ogromną popularność jako taniec towarzyski. Metrum parzyste, tempo wolne.

Tarantela – taniec neapolitański. Metrum ⁶/₈ , tempo szybkie. Są dwie wersje na pochodzenie nazwy: od

miejscowości Tarent lub od tarantuli – pająka. Podobno taniec leczył jego trujące ukucie. Walc – taniec austriacki. Prawdopodobnie pochodzi od lendlera. Metrum trójdzielne, akcent na „raz.”.

Dawne tańce dworskie

Tańce angielskie Écossaise – tempo umiarkowane, rytm

punktowany. Gigue – tempo bardzo szybkie, rytm trójkowy

lub punktowany Hornpipe – tempo szybkie. Charakterystyczne

są długie dźwięki, które podobne są do dud. Tańce francuskie

Bourrée – tempo szybkie. Charakterystycznym elementem jest przedtakt.

Courante – tempo szybkie, skoczne. Galiarda – tempo szybkie. Prawie zawsze

występował w duecie z pawaną. Gawot – tempo umiarkowane. Cechą

charakterystyczną jest przedtakt obejmujący pół taktu.

Menuet – tempo umiarkowane, metrum trójdzielne. Często stylizowany.

Musette – tempo umiarkowane. Charakterystyczną cechą są długie dźwięki, które naśladują tzw. musette, instrument podobny do dud.

Rigaudon – tempo szybkie, skoczne. Tańce hiszpańskie

Chaconne – tempo wolne, metrum trójdzielne. Posiada formę wariacyjną.

Pawana – tempo bardzo wolne. Tworzył duet z galiardą.

Sarabanda – tempo wolne, dostojne. Melodia często ozdobiana ornamentyką.

Taniec niemiecki Allemande – tempo umiarkowane.

Charakterystyczną cechą są przebiegi szesnastkowe.

Taniec polski Polonez – patrz obok.

Taniec włoski Syciliana – tempo wolne. Cechą

charakterystyczną jest punktowany rytm.

Najważniejsze oznaczenia tempa ( agogiki )

accelerando – przyspieszając adagio – wolno

allegretto – niezbyt szybko allegro – bardzo szybko

andante – idąc largo – szeroko, bardzo wolno

moderato – umiarkowanie molto allegro – bardzo szybko

42

presto – bardzo szybko, pospiesznie rallentando – zwalniając ritardando - opóźniając

Najważniejsze oznaczenia dynamiki

calando – mocniej crescendo ( cresc. ; < ) – coraz głośniej

decrescendo ( decresc. ; > ) – coraz ciszej diminuendo ( dim. ) – zmniejszając dynamikę

dolce – słodko, łagodnie forte ( f ) – głośno

fortissimo ( ff ) – bardzo głośno fortepiano ( fp ) – głośno i zaraz wyciszyć

mezzoforte ( mf ) – dość głośno mezzopiano ( mp ) – dość cicho morendo – zamierając, ściszając

non troppo piano – nie za bardzo cicho

Najważniejsze oznaczenia dynamiki ( c.d. )

pianissimo ( pp ) – bardzo cicho

piano ( p ) – cicho più forte – mocniej

sforzato ( sf ) – akcentując tutta la forza – z całą siłą

Niektóre określenia artykulacji

ben marcato – dobrze zaznaczając nuty leggiero – lekko

marcata ( > ) – akcentując portato ( – ) – oddzielając od siebie dłuższe nuty

tenuto – wytrzymując

Faktury muzyczne

monofonia – prowadzony jest tylko jeden głos polifonia – prowadzonych jest kilka równorzędnych

głosów ( brak akompaniamentu ) homofonia – prowadzona jest melodia na tle

akompaniamentu

Muzyczne epoki

Średniowiecze – od X do XV w. Renesans – od XV do XVI w.

Barok – od XVII do poł. XVIII w. Klasycyzm – od poł. XVIII – do I dekady

XIX w. Romantyzm – od ok. 1820 r. – do ok. 1880 r.

Przełom XIX i XX w. Wiek XX

Niektóre formy utworów, które będziesz ćwiczyć i grać

etiuda: ............................................................................................................................................................... ............................................................................ preludium: ............................................................................................................................................................... ............................................................................ kaprys: ................................................................................................................................................................ ............................................................................. scherzo: ................................................................................................................................................................ impromptu: ............................................................................................................................................................... rondo: ............................................................................................................................................................... ............................................................................ suita: ................................................................................................................................................................ ............................................................................. sonata: ................................................................................................................................................................ ............................................................................. sonatina: ................................................................................................................................................................ ............................................................................. wariacje: ............................................................................................................................................................... ............................................................................

43

Symbole akordów

Nazwa akordu składniki akordu

symbol

trójdźwięk durowy c-e-g C trójdźwięk molowy c-es-g Cm trójdźwięk zmniejszony

c-es-ges

Cm⁵⁻

trójdźwięk zwiększony

c-e-gis C⁵⁺ trójdźwięk durowy z dodaną sekstą ( wielką )

c-e-g-a C⁶

trójdźwięk molowy z dodaną sekstą ( wielką )

c-es-g-a

Cm⁶

akord septymowy dominantowy

c-e-g-b C⁷ akord septymowy durowy z septymą wielką

c-e-g-h C⁷⁺

akord septymowy molowy z septymą małą

c-es-g-b

Cm⁷

akord septymowy zmniejszony

c-es-ges-heses

C⁰ akord septymowy półzmniejszony

c-es-ges-b

Cm⁷₅₋ ( Es m⁶ )

akord dominantowy nonowy z noną wielką

c-e-g-b-d

C⁹

akord dominantowy nonowy z noną małą

c-e-g-b-des

C⁹⁻ akord dominantowy nonowy z noną małą bez prymy ( septymowy zmniejszony )

e-g-b-des

E⁰

Od każdego dźwięku można utworzyć powyższe akordy. Obowiązuje zasada

tercjowa. Warto nabrać wprawy w budowaniu tych interwałów.

♪♫ Tercja wielka, tercja mała jest dla Ciebie

zrozumiała!!

Wiedz, że na instrumencie gra Twój mózg, który wyposażony jest w niezbędne narzędzia: oczy, uszy, ręce, palce i całe ciało. To od niego zależy do jakiego stopnia wyspecjalizuje on je i przygotuje do idealnej, harmonijnej współpracy. Do tego potrzebna jest mu z Twojej strony pasja, pokora, cierpliwość, wyobraźnia, wszechstronna wiedza, systematyczna praca, właściwa dieta i higiena, kondycja fizyczna, odpoczynek i zabawa. Postaraj się, każdego dnia dostarczyć swojemu mózgowi tego zróżnicowanego pokarmu. Efekt będzie murowany.

Nie lękaj się eksperymentować. Staraj się poznać swój ulubiony instrument dogłębnie. W tym celu miej otwartą głowę. Podglądaj i słuchaj. Studiuj historię, nie tylko muzyki. Przecież sztuka nie rozwijała się w pustce. Życie codzienne zawsze miało w niej swoje odbicie. Słuchaj muzyki nie tylko gitarowej. Ucz się od najlepszych. Bach, Mozart, Beethoven, List. Każdy z nich – i wielu innych – otwierali kolejne drzwi do muzyki współczesnej, w tym rocka i jazzu. Chodź do teatru, kina, na koncerty, wystawy i inne imprezy kulturalne. Wszędzie można się czegoś nauczyć i podpatrzyć, a przy tym miło spędzić czas.

44

Trójdźwięki durowe na trzech pierwszych strunach

Pryma na Pryma na Pryma na 3. strunie

2. strunie 1. strunie

Trójdźwięki molowe na trzech pierwszych strunach

Pryma na 2. strunie Pryma Pryma na 3. strunie na 1.

strunie

Akordy septymowe ( D⁷ ) na trzech pierwszych strunach

Pryma na 2. strunie Pryma na 1. Pryma na 3. strunie

strunie

Rozwiązania D⁷:

Trójdźwięk w postaci zasadniczej ( A₁ ) - bez przewrotu.

Trójdźwięk w pierwszym

(A₃ ) przewrocie.

Trójdźwięk w drugim ( A₅ )

przewrocie.

Trójdźwięk w postaci

zasadniczej ( bez przewrotu ).

Trójdźwięk w drugim

przewrocie.

Trójdźwięk w pierwszym przewrocie.

Trójdźwięk w postaci

zasadniczej.

Trójdźwięk w pierwszym przewrocie.

Trójdźwięk w trzecim

przewrocie. Dominanta septymowa jest

czterodźwiękiem. Dla uzyskania trójdźwięku

opuszczona została kwinta. Dlatego nie ma drugiego

przewrotu.

D⁷ -- T (⁰T ) ; D⁷ -- T ( ⁰T ) ; D⁷ -- T ( ⁰T ) 1 5 5 3 1 1 7 3 3

45

Konserwacja i użytkowanie instrumentu

Przechowuj gitarę w bezpiecznym miejscu, tam gdzie nie będzie narażona na upadek, nadepnięcie, zadrapanie i wszelkie mechaniczne uszkodzenia; najlepiej w przeznaczonym dla niej futerale. Trzymaj ją z dala od młodszego rodzeństwa.

Nie wieszaj instrumentu na szczytowych lub kominowych ścianach mieszkań, nie stawiaj jej – nawet w futerale – w pobliżu kaloryferów i grzejników. W okresie grzewczym nie kładź jej również wysoko na szafie.

Gitarze szkodzą zmiany temperatury i wilgotności, z tego też powodu unikaj częstego jej przenoszenia z miejsca na miejsce. Nie zostawiaj jej w upalny dzień w samochodzie. Optymalna temperatura przechowywania instrumentu to ok. 20 ºC i wilgotności 45-75%.

Regularnie wymieniaj struny. Dobre struny wiolinowe wytrzymują około pół roku, struny basowe tracą wartość po około 30-40 godzinach gry. Po tym czasie struny nie trzymają stroju, a owijka ulega uszkodzeniu.

Dobieraj cienkie struny do instrumentów delikatnych, do masywniejszych mogą być struny grubsze.

Zmieniając struny pamiętaj, aby zdejmować tylko jedną strunę na raz.

Przed graniem zawsze myj ręce, gdyż pot i brud są największymi wrogami strun.

Po zakończeniu ćwiczenia warto przetrzeć instrument miękką szmatką.

Uważaj, aby podczas gry elementy twojego ubioru ( guziki, klamry, łańcuszki, zamki, itp. ) nie zarysowały powierzchni Twojego instrumentu.

Nie czyść gitary zwykłymi środkami stosowanymi do pielęgnacji mebli. W razie poważniejszych uszkodzeń lakieru zanieś instrument do lutnika.

Nie kładź na instrumencie żadnych przedmiotów.

Widoczne uszkodzenia ( rysy, pęknięcia, itp. ), czy odklejenie się podstawka musi naprawić lutnik w swoim warsztacie. Do czasu naprawy można uszkodzone miejsca zakleić taśmą samoprzylepną aby ochronić drewno przed wilgocią i zanieczyszczeniami. Jest to zabieg tylko na krótki okres czasu.

Jeżeli przez pewien czas nie będziesz używał instrumentu poluzuj struny.

46

Dodatek nutowy

48

Chromatyka warta poznania

Wznoszenie i opadanie chromatyczne przedstawione na 1. strunie należy ćwiczyć również na strunach pozostałych.

58

Notatnik nutowy

59

Notatnik nutowy

60

Notatnik nutowy

61

Notatnik nutowy

62

Notatnik tekstowy

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

63

Notatnik tekstowy

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Repertuar na wakacje................................................................

.............................................................................................................................

.............................................................................................................................

.......................................................................................

.............................................................................................................................

Repertuar na.............................................................................................................................

............................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................

...................................................................................................................

Repertuar na wakacje

.............................................................................................................................

.....................................................................................................................................

.....................................................................................................

.............................................................................................................................

............................................................................................................................................................


.......................................................................................

.............................................................................................................................

..............................................................................................................................................

..............................................................................................................

.............................................................................................................................


..................................................................................................................................

..................................................................................................

.............................................................................................................................

.........................................................................................................................................................

.........................................................................................................................


.............................................................................................................................

...........................................................................................................................................

...........................................................................................................

.............................................................................................................................

..................................................................................................................................................................

64

Repertuar na wakacje – klasa I:

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Repertuar na wakacje – klasa II:

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Repertuar na wakacje – klasa III:

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

Repertuar na wakacje – klasa IV:

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Repertuar na wakacje – klasa V:

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

Repertuar na wakacje – klasa VI:

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................

...................................................................................................

......................................

......................................

............................................................................

......................................

......................................

.......................................................................

......................................

.............................................................................................................................................

................................................

......................................

...........................................................................................................................................................

..............................................................

......................................

....................................................................................................................................

............................................................................

......................................

..................................................................................................................................................

.....................................................

......................................

..............................................................................................................................................................

.................................................................

......................................

.......................................................................................................................................

..........................................

......................................

.....................................................................................................................................................

........................................................

......................................

..............................................................................................................................

65

Tabele do zaznaczania chwytów akordowych

Warto odwiedzać strony: http://www.swiatgitary.pl ; www.muzykotekaszkolna.pl ;

http://gitara.pl

66

Bibliografia

Encyklopedie, leksykony

1. Encyklopedia muzyki. Pod red. A. Chodkowskiego. Warszawa 1995. 2. Nowa Encyklopedia Powszechna PWN. T.2. Warszawa 2004 s. 508. 3. Powroźniak Józef : Leksykon gitary. Kraków 1979.

Wydawnictwa zwarte

4. Ardley Neil : Instrumenty muzyczne. Warszawa 1992. 5. Kreiner-Bogdańska Agnieszka : W krainie muzyki. Kraków 2006. 6. Powroźniak Józef : Gitara od A do Z. Kraków 1989. 7. Stankiewicz Andrzej : Gitara wczoraj i dziś. Warszawa 1974. 8. Program nauczania szkoły muzycznej I stopnia. Warszawa 1996

Druki muzyczne

9. Cardoso Jorge : Nauka i metoda techniki gitarowej. Gdynia 1995. 10. Drożdżowski Mirosław : Gamy, pasaże i kadencje na gitarę. Nieporęt 2009. 11. Kliszewski Bogusław : Gamy i trójdźwięki na gitarę. Kraków 1977. 12. Krauzowicz Andrzej : Metoda i nauka gry na gitarze. T.2. Nowy Targ 1995 s. 135 – 141. 13. Stachak Tatiana : Gitara ekstra klasa. Kraków 2006. 14. Stachak Tatiana : Gitara pierwsza klasa. Kraków 2004-2007. 15. Sosiński Kazimierz : Materiały do nauki gry na gitarze. Kraków 1984. 16. Sosiński Kazimierz : Studium gry akordowej na gitarze Kraków 1986.

Artykuły z czasopism

17. Porady dla gitarzystów. Poradnik Muzyczny 1989 nr 3 [ Dodatek ] 18. Warsztaty – kolorystyka gry. Świat Gitary 2004 nr 2 s.38.

Internet

19. http://www.e-teatr.pl/pl/programy/2009_04/7863/cantigas_de_santa_maria__warszawska_opera_kameralna_1987.pdf

[ stan z dnia 01.05.2009 r. ]. 20. http://www.amuz.lodz.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=720&Itemid=1 [ stan z 27.07.2009 r. ] 21. http://jan-oberbek.eu.interia.pl/biografia.html [ stan z dnia 27.07.2009 r. ]. 22. http://jan-oberbek.eu.interia.pl/tworczosc/r47.pdf [ stan z dnia 27.07.2009 r. ].

NIEZBĘDNIK GITARZYSTY˜DNIK GITARZYSTY1.pdf · Nauka strojenia instrumentu. Uderzenie apoyando na...

Documents

Transcript of NIEZBĘDNIK GITARZYSTY˜DNIK GITARZYSTY1.pdf · Nauka strojenia instrumentu. Uderzenie apoyando na...