NIEMIECKIE I POLSKIE WIZERUNKI PRZEDSIĘBIORCY · Ale również granice regionalne i krajowe...

Staatlich anerkannte, private

Fachhochschule desMittelstands (FHM)



NIEMIECKIE I POLSKIE

WIZERUNKI PRZEDSIĘBIORCYDeutsche und polnische Unternehmerbilder

Impressum

HerausgeberFachhochschule des Mittelstands (FhM)Ravensberger straße 10 g 33602 Bielefelddeutschlandhandelsregister: hRB 36858Geschäftsführer: Prof. dr. Richard MerkFon: 05 21. 9 66 55-10Fax: 05 21. 9 66 55-11www.fh-mittelstand.de

Redaktion und Texteiris Bleiker, Prof. dr. Patrick lentz, olga Zubikova, dr. Karolina Babuchowska, Prof. dr. habil. Roman Kisiel, dr. Wieslawa lizinska, dr. habil. Renata Marks-Bielska

Übersetzung: Malgorzata Gruntkowski

Gestaltunganna Medvedev

Gefördert aus Mitteln der Deutsch-Polnischen WissenschaftsstiftungProjekt wspierany przez Polsko-Niemiecką Fundację na rzecz Nauki

Inhalt treść

Deutsche und Polnische Unternehmerbilder 3Sylwetki niemieckich i polskich przedsiębiorców

Ausgangssituation und Ziele des Projektes 8Sytuacja wyjściowa i cele projektu

Erzielte Ergebnisse Uzyskane wyniki 10

Aktuelle Unternehmer in Deutschland und Polen 10Aktualni przedsiębiorcy w Niemczech i Polsce Qualitative Interviews bei aktuellen Unternehmern 13Jakościowe wywiady z aktualnymi przedsiębiorcami

Deutschland Niemcy 13Entrepreneur profile: Alexander Dietzel 14Entrepreneur profile: Stephan Nolte 18

Polen Polska 15Entrepreneur profile: Dr. Michał Szczebiot 16Entrepreneur profile: Dr. Małgorzata Czeszejko-Sochacka 21

Studierende als potentielle Unternehmer in Deutschland und Polen 23Studenci jako potencjalni przedsiębiorcy w Niemczech i Polsce

Existierende Kompetenzen Istniejące kompetencje 23Entrepreneur profile: Robert Schenke 24

Persönlichkeitsmerkmale Cechy osobowości 27

Vergleich beider Verfahren Porównanie obu metod 28Entrepreneur profile: Marta Fruńska 30

Anforderungen an potentielle Unternehmer 32Wymagania wobec poten-cjalnych przedsiębiorców

Anforderungsprofil für Unternehmer 33Profil wymagań dla przedsiębiorców

Fazit 38Podsumowanie





Deutsche und Polnische Unternehmerbilder \\ 3

LiEbE LEsERinnEn UnD LEsER,

interkulturelle Kompetenzen werden im unternehmerischen Wettbe-werb zunehmend an Bedeutung gewinnen. Dies gilt insbesondere für Unternehmen, welche sich aktuell mit der Erweiterung ihrer Absatz-märkte auf internationaler Ebene befassen. Sie werden besonders von kulturellen und persönlichen Unterschieden herausgefordert. Es erscheint daher sinnvoll, die Ausbildung fachlicher Qualifikationen und unternehmerischer Kompetenzen frühzeitig aufzugreifen, um Unter-nehmerpersönlichkeiten zu fördern.

Kulturelle Unterschiede lassen sich durch geographische Distanzen erklären. Und auch regionale und Landesgrenzen führen zu deutlichen Unterschieden im Verhalten der Menschen. Sich gegenseitig immer wieder neu aufeinander einzulassen und aneinander anzupassen, ist im gemeinsamen Umgang der Menschen notwendig. Wenn Länder mit gemeinsamen Grenzen den Auf- und Ausbau ihrer wirtschaftlichen Beziehungen vorantreiben, ist das Kennen der Unterschiede und ist die Entwicklung auf Verständnis gerichteter interkultureller Kompeten-zen relevanter denn je. Dies gilt insbesondere für die Nachbarländer Deutschland und Polen.

Auch aus diesem Grund hat sich die Deutsch-Polnische Wissen-schaftsstiftung (DPWS) dafür entschieden, das Projekt zur Erfassung und Beschreibung von Unternehmerbildern in Deutschland und Polen zu unterstützen. Ziel der Stiftung ist die Förderung von Wissenschaft und Völkerverständigung, indem sie die Zusammenarbeit zwischen Studierenden, Wissenschaftlern und Forschern aus Deutschland und Polen stärkt. Sie versucht hierbei, innovative Projekte zu unterstützen und neue Modelle der Zusammenarbeit zwischen den beiden Ländern zu entwickeln. Für die Unterstützung möchten wir uns bei der Deutsch-Polnischen Wissenschaftsstiftung ganz herzlich bedanken.

Die Realisation des Projekts wurde durch eine intensive Kooperati-on und Zusammenarbeit zweier Forscherteams aus Deutschland und Polen ermöglicht. In Polen beteiligte sich die Universität Ermland-Masuren in Olsztyn unter der Leitung von Prof. Dr. habil. Roman Kisiel (Leiter des Lehrstuhls für Wirtschafts- und Regionalpolitik) an der Erforschung unternehmerischer Kompetenzen in Deutschland und Polen. Auf deutscher Seite wurde das Projekt von der Fachhochschu-le des Mittelstands (FHM) in Bielefeld unter der Leitung von Prof. Dr.

Deutsche und Polnische UnternehmerbilderSylwetki niemieckich i polskich przedsiębiorców

Prof. Dr. Richard Merk

<

Prof. Dr. Patrick Lentz

<

4 // Deutsche und Polnische Unternehmerbilder

Richard Merk (Geschäftsführer der FHM und Dekan des Fachbereichs Wirtschaft) und Prof. Dr. Patrick Lentz (Prodekan des Fachbereichs Wirtschaft) umgesetzt.

Die vorgestellten deutschen und polnischen Unternehmerpersön-lichkeiten geben einen Einblick in die Denk- und Handlungsweisen von jungen und aktiven Unternehmerinnen und Unternehmern in unseren Ländern.

Prof. Dr. Richard MerkGeschäftsführer der FHM,Dekan des Fachbereichs Wirtschaft

Prof. Dr. Patrick LentzProdekan des Fachbereichs Wirtschaft

DeutschlanD Polen

v.l.n.r. (od lewej): Prof. Dr. Patrick Lentz, Olga Zubikova, Iris Bleiker, Beate Brechmann,

Dr. Karolina Babuchowska, Dr. habil. Renata Marks-Bielska, Dr. Wieslawa Lizinska,

Prof. Dr. habil. Roman Kisiel.

<

Niemieckie i polskie wizerunki przedsiębiorcy \\ 5

DRoDZy CZyTELniCy,

międzykulturowe kompetencje będą w przedsiębiorczej rywalizacji coraz bardziej zyskiwały na znaczeniu. Dotyczy to w szczególności przedsię-biorstw, które aktualnie zajmują się rozszerzaniem swoich rynków zbytu na płaszczyźnie międzynarodowej. Wyzwaniem są dla nich zwłaszcza kul-turowe i osobiste różnice. Wydaje się zatem sensowne, by w celu wspie-rania przedsiębiorczych osobowości wcześnie podejmować wykształcenie zawodowych kwalifikacji i przedsiębiorczych kompetencji.

Różnice kulturowe dają się wytłumaczyć geograficznymi odległościami. Ale również granice regionalne i krajowe prowadzą do wyraźnych różnic w zachowaniu ludzi. We wspólnych ludzkich kontaktach konieczne jest, by wciąż na nowo obcować ze sobą i się do siebie nawzajem dostosowy-wać. Kiedy kraje ze wspólnymi granicami forsują nawiązywanie i zacieś-nianie ich kontaktów gospodarczych, znajomość różnic i rozwój skierowa-nych na zrozumienie międzykulturowych kompetencji są istotniejsze niż kiedykolwiek. Dotyczy to w szczególności krajów sąsiadujących: Niemiec i Polski.

Również z tego powodu Polsko-Niemiecka Fundacja na rzecz Nauki (PNFN) zdecydowała się wesprzeć projekt w celu ujęcia i opisu wizerun-ków przedsiębiorcy w Niemczech i Polsce. Celem fundacji jest wspieranie nauki i porozumienia między narodami dzięki wzmacnianiu współpracy między studentami, naukowcami i badaczami z Niemiec i Polski. Próbuje ona przy tym wspierać innowacyjne projekty i rozwijać nowe modele współpracy między oboma krajami. Chcielibyśmy zatem PolskoNiemie-ckiej Fundacji na rzecz Nauki bardzo serdecznie podziękować za wsparcie.

Realizacja projektu umożliwiona została dzięki intensywnej współpracy dwóch zespołów badawczych z Niemiec i Polski. W zbadaniu przedsię-biorczych kompetencji w Niemczech i Polsce uczestniczył w Polsce zespół badawczy z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie pod kie-rownictwem prof. dr hab. Romana Kisiela (kierownika Katedry Polityki Gospodarczej i Regionalnej). Po niemieckiej stronie projekt został zreali-zowany przez Fachhochschule des Mittelstands (FHM) w Bielefeldzie pod kierownictwem prof. dr Richarda Merka (zarządzającego FHM i dziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych) i prof. dr Patricka Lentza (prodziekana Wydziału Nauk Ekonomicznych).

Przedstawione niemieckie i polskie osobowości przedsiębiorcze dają wgląd w sposób myślenia i działania młodych i aktywnych przedsiębior-czyń i przedsiębiorców w naszych krajach.

Prof. dr Richard Merk zarządzanie FHM,dziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych

Prof. dr Patrick Lentzprodziekan Wydziału Nauk Ekonomicznych

niemcy Polska

6 // Deutsche und Polnische Unternehmerbilder

VEREhRTE DAMEn UnD hERREn,

das mit der FHM Bielefeld gemeinsam realisierte Projekt ist ein weiteres, das nicht nur die wissenschaftliche Forschungstätigkeit zwischen der Uniwersytet Warmińsko-Mazurski (UWM) in Olsztyn und der o. g. Hochschule weiter ent-wickelt, sondern auch den Austausch methodischer und anwendungsorien-tierter Forschungsansätze ermöglicht hat.

Forschung zu betreiben ist eine große Herausforderung für jedes wis-senschaftliche Team. Diese Herausforderung nimmt vor allem dann einen besonderen Charakter an, wenn sie auf internationaler Ebene realisiert wird. Eine wesentliche Voraussetzung hierfür ist die sehr gute Koordinati-on der Arbeiten des Forschungsteams, so dass einerseits erlaubt wird, die Gemeinsamkeiten zu analysieren und andererseits ermöglicht wird, die Besonderheiten und Unterschiede der Subjekte und Prozesse in den einzel-nen Ländern zu erfassen.

Die Realisierung des Forschungsprojekts durch das polnische Team unter der Leitung von Prof. Dr. habil. Roman Kisiel (Leiter des Lehrstuhls für Wirt-schafts- und Regionalpolitik des Fachbereichs Wirtschaftswissenschaften), zu dem ebenfalls Prof. UWM Dr. habil. Renata Marks-Bielska, Dr. Wiesława Lizińska (Leiterin des Europäischen Zentrums) sowie Dr. Karolina Babu-chowska gehören, erlaubte nicht nur eine Erweiterung der bisher betriebe-nen Forschung, sondern bereicherte auch die Erfahrungen und das Wissen der Teammitglieder.

Wenn nicht entsprechende Kompetenzen bereits existieren oder diese ausgebildet werden, ist die Entwicklung von Unternehmertum zumeist nicht möglich. Obwohl sich das Unternehmertum in Polen seit der Transfor-mation dynamisch entwickelt, determinieren die Herausforderungen der gegenwärtigen Globalwirtschaft in diesem Bereich neue Bedürfnisse. Die dank der durchgeführten Untersuchungen erzielten Ergebnisse haben eine

bessere Identifikation der Bedürfnisse von Unterneh-mern, aber auch eine Identifikation des Kompetenz-potenzials zukünftiger Absolventen der Uniwersytet Warmińsko-Mazurski in Olsztyn ermöglicht. Das ist für die Region Ermland und Masuren, die sich durch einen relativ niedrigen Entwicklungsgrad des Unternehmer-tums und gleichzeitig durch die höchste Arbeitslosen-quote in Polen auszeichnet, besonders wichtig.

Ich möchte Herrn Prof. Dr. Richard Merk und dem ganzen Forschungsteam der FHM Bielefeld für die Ini-tiative und die Einladung zur Zusammenarbeit an die-sem Projekt sowie seiner späteren Realisierung herz-lich danken. Das im Rahmen des Projekts entwickelte Wissen und die Erfahrungen tragen darüber hinaus zur wissenschaftlichen Entwicklung der Mitglieder des gesamten Forschungsteams bei.

Prof. Dr. habil. Roman Kisiel<

Niemieckie i polskie wizerunki przedsiębiorcy \\ 7

DRoDZy PAńsTWo,

projekt realizowany z FHM w Bielefeld jest kolejnym, który rozwija nie tylko działalność badawczo-naukową pomiędzy Uniwersytetem Warmiń-sko-Mazurskim w Olsztynie a ww. Uczelnią, ale także sprzyja wymianie doświadczeń o charakterze metodycznym, jak również aplikacyjnym.

Prowadzenie badań naukowych jest dużym wyzwaniem dla każdego zespołu naukowego. Wyzwanie to nabiera szczególnego charakteru zwłaszcza jeśli są one realizowane w wymiarze międzynarodowym. Istot-na jest wówczas bardzo dobra koordynacja prac zespołu badawczego, która umożliwia realizację badań pozwalających z jednej strony na prze-analizowanie wspólnego obszaru, a jednocześnie uchwycenie specyfiki zróżnicowania podmiotów i procesów w poszczególnych krajach.

Realizacja projektu badawczego przez zespół ze strony polskiej pod kierownictwem prof. dr hab. Romana Kisiela (kierownik Katedry Polityki Gospodarczej i Regionalnej Wydziału Nauk Ekonomicznych), w skład którego wchodzili również: prof. UWM dr hab. Renata Marks-Bielska, dr Wiesława Lizińska (kierownik Centrum Europejskiego) oraz dr Karolina Babuchowska pozwoliła nie tylko na rozszerzenie dotychczas prowadzo-nych badań naukowych, ale także wzbogaciła doświadczenia i wiedzę członków zespołu.

Rozwój przedsiębiorczości nie jest możliwy bez posiadania i kształ-towania odpowiednich kompetencji. Pomimo, iż przedsiębiorczość w Polsce rozwija się dynamicznie od okresu transformacji to wyzwania współczesnej gospodarki globalnej determinują nowe potrzeby w tym zakresie. Wyniki uzyskane dzięki przeprowadzonym badaniom umożliwi-ły lepszą identyfikację potrzeb ze strony przedsiębiorców, ale także iden-tyfikację potencjału kompetencyjnego przyszłych absolwentów Uniwer-sytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Jest to szczególnie istotne w regionie Warmii i Mazur, który charakteryzuje się stosunkowo niskim poziomem rozwoju przedsiębiorczości, a jednocześnie najwyższym po-ziomem bezrobocia w Polsce.

Na ręce Pana Profesora Richarda Merka pragnę zatem złożyć całemu zespołowi badawczemu gorące podziękowania za inicjatywę i zapro-szenie do współpracy nad projektem, a także jego późniejszą realizacją. Wiedza i doświadczenie rozwinięte dzięki realizacji ww. projektu przyczy-nią się ponadto do rozwoju naukowego członków zespołu badawczego.

Prof. dr hab. Roman Kisielkierownik Katedry Polityki GospodarczejRegionalnej Wydziału Nauk Ekonomicznych

8 // Ausgangssituation und Ziele des Projektes

Die fortschreitende Verknüpfung internationaler Wirtschafts-prozesse und die damit verbundene Transformation des Europäischen Kontinents, insbesondere die Osterweiterung der Europäischen Union, ziehen unweigerlich Veränderun-gen für die involvierten Länder nach sich. Konvergierende Tendenzen lassen sich im Hochschulsektor, im sozialen und wirtschaftlichen Bereich der jeweiligen EU-Länder immer wieder entdecken, der Begriff Europäisierung wird häufig zum Entwicklungsmodell für die EU-Beitrittskandidaten.

Betrachtet man die wirtschaftliche Entwicklung Deutsch-lands und Polens in den letzten Jahrzehnten, so lässt sich auch eine zunehmende Aktivität deutscher und polnischer Unternehmen auf internationalen Märkten feststellen. Insbe-sondere die gegenseitigen Handelsbeziehungen entwickeln sich verstärkt. Bei Betrachtung von Anzahl der Akquisitionen sowie Neugründungen von Betrieben war Deutschland in den letzten Jahren das bevorzugte Ziel polnischer Unternehmen. Auf dem deutschen Markt sind etwa 20.000 polnische Firmen registriert.

Aber nicht nur die wirtschaftlichen Beziehungen, sondern auch traditionelle Werte, Normen und Wahrnehmungen erfahren gewisse Veränderungen. So ergab sich im Hinblick auf Deutschland laut offiziellen Statistiken eine sinkende Anzahl junger Existenzgründer - und das in einem Land, dessen Wirtschaft zu 99,7% durch kleine und mittelstän-dische Unternehmen dominiert wird. Diese Beobachtung lässt sich auch auf einen Großteil der Studierenden an der Fachhochschule des Mittelstands (FHM) übertragen. Immer häufiger ist erkennbar, dass Studierende und Absolventen insbesondere wirtschaftlich orientierter Studiengänge sich in ein Angestelltenverhältnis begeben und die Selbständigkeit (zunächst) keine Option darstellt. Trotz stark ausgeprägter Individualisierungsansätze, welche die deutsche Kultur aus-zeichnen, sind viele Studierende eher skeptisch im Hinblick auf die Perspektive, ein selbstständiger Unternehmer zu wer-den. Angestrebt wird eher die Laufbahn eines Beschäftigten in Führungsposition. Die Gründung einer eigenen Existenz erscheint für viele Studierende in Deutschland als eine Herausforderung, der sie in Zeiten der voranschreitenden Globalisierung nicht gerecht werden können.

Polen als Transformationsland hingegen, welches einen signifikanten Übergang von der Plan- zu der Marktwirtschaft durchgemacht hat, demonstriert eine steigende Rate von Existenzgründern, die sich im klein- und mittelständischen Bereich etablieren möchten.

Vor diesem Hintergrund der Divergenzen in beiden Län-dern, aber der sich gleichzeitig entwickelnden Wirtschafts-

Ausgangssituation und Ziele des Projektesbeziehungen entstehen Fragen, welche im Rahmen des vorliegenden Projektes beantwortet werden sollen. Hierbei soll insbesondere ein Blick in die Zukunft geworfen werden mit dem Ziel, die zukünftigen Unternehmertalente in einem gemeinsamen deutsch-polnischen Wirtschaftsraum zu identi-fizieren und zu beschreiben. Welche Kompetenzen benötigen aktuelle und zukünftige Unternehmen, um sowohl auf den einheimischen als auch auf internationalen Märkten beste-hen zu können? Hierbei steht insbesondere ein Vergleich der aktuellen und potentiellen Unternehmer in Deutschland und Polen im Mittelpunkt der Betrachtungen mit dem Ziel, Ge-meinsamkeiten und Unterschiede zu identifizieren und diese als Grundlage für Veränderungen in die Ausbildung speziell zukünftiger Unternehmer einfließen zu lassen.

Dabei steht speziell die Persönlichkeit von (zukünftigen) Unternehmern im Mittelpunkt der Betrachtungen. Erfolg und Misserfolg sind eng mit der Persönlichkeit des Unter-nehmers verbunden, der mit einem gewissen Kompetenz-Mix ausgestattet ist. Die sich dynamisch verändernden Wirtschaftsräume stellen neue, komplexe Anforderungen an Unternehmer, die nicht nur unternehmerisch denken und handeln, sondern auch kommunikative und personale Fähigkeiten und bestimmte Aktivitäts- und Handlungskompe-tenzen besitzen sowie sich selbst in der sozialen Wirklichkeit positionieren müssen. Aus diesem Grund wird im Rahmen dieser Untersuchung gleichermaßen ein Fokus auf die subjek-tiven Wahrnehmungen eines angehenden bzw. bestehenden Unternehmers gesetzt.

Die vorliegende Studie wird daher zunächst ein Bild von den aktuellen Unternehmern in Deutschland und Polen ent-wickeln. Dabei wird insbesondere das Ziel verfolgt herauszu-stellen, welche Kompetenzen und Persönlichkeitsmerkmale für erfolgreiche Unternehmer wichtig sind und welches Bild eines idealtypischen Unternehmers für beide Länder exis-tiert. Im Anschluss hieran erfolgt eine Analyse speziell der potentiellen Unternehmer in Form von Studierenden der Wirtschaftswissenschaften in Deutschland und Polen. Auch hier sollen zunächst die aktuell gegebenen Kompetenzen und Persönlichkeitsmerkmale herausgearbeitet werden mit dem Ziel, diese abschließend mit denen der aktuellen Unter-nehmer zu vergleichen. Letzteres ermöglicht einen Ausblick auf die unternehmerische Zukunft in beiden Ländern sowie gleichermaßen die Ableitung von Ansätzen für Handlungs-empfehlungen in der Ausbildung zukünftiger Unternehmer.

Sytuacja wyjściowa i cele projektu \\ 9

Postępujące powiązanie międzynarodowych procesów gospodarczych i związana z tym transformacja kontynentu europejskiego, w szczególności rozszerzenie Unii Europej-skiej na Wschód, pociągają za sobą nieuniknione zmiany dla zaangażowanych krajów. Zbieżne tendencje można często zauważyć w sektorze szkół wyższych, w sferze społecznej i gospodarczej danych krajów Unii Europejskiej, pojęcie europeizacji staje się często modelem rozwoju dla krajów kandydackich.

Jeśli przyjrzeć się gospodarczemu rozwojowi Niemiec i Polski w ostatnich dziesięcioleciach, to można stwierdzić również wzrastającą aktywność niemieckich i polskich przed-siębiorstw na międzynarodowych rynkach. W szczególności wzajemne stosunki handlowe rozwijają się ze wzmożoną siłą. Przyglądając się liczbie akwizycji jak również nowo założonych zakładów Niemcy były w ostatnich latach preferowanym celem polskich przedsiębiorstw. Na niemieckim rynku jest zarejestrowanych około 20.000 polskich firm.

Ale nie tylko stosunki gospodarcze, lecz również tradycyjne wartości, normy i postrzeganie ulegają pewnym zmianom. I tak odnośnie Niemiec zaobserwowano według oficjalnych statystyk spadającą liczbę młodych osób zakładających własną firmę – w kraju, którego gospodarkę dominują w 99,7 % przedsiębiorstwa małe i średniej wielkości. Spostrze-żenie to można również przenieść na dużą część studentów Fachhochschule des Mittelstands (FHM). Coraz częściej można zauważyć, że studenci i absolwenci zwłaszcza zoriento-wanych gospodarczo kierunków studiów wybierają stosunek zatrudnienia, a samodzielna działalność gospodarcza (na razie) nie stanowi dla nich opcji. Mimo silnie rozwiniętych skłonności indywidualizacyjnych, które wyróżniają niemiecką kulturę, wielu studentów jest raczej sceptycznych odnośnie perspektywy zostania samodzielnym przedsiębiorcą. Przed-miotem starań jest raczej kariera pracownika na stanowisku kierowniczym. Założenie własnej działalności gospodarczej wydaje się być wielu studentom w Niemczech wyzwaniem, któremu w czasach postępującej globalizacji nie potrafią sprostać.

Polska natomiast jako kraj, który przeszedł znaczącą trans-formację z gospodarki planowej do rynkowej, wykazuje wzra-stającą liczbę osób zakładających własną firmę, które chcia-łyby się ulokować wśród małych i średnich przedsiębiorstw.

Na tym tle rozbieżności w obu krajach, ale jednocześnie rozwijających się stosunków gospodarczych powstają pyta-nia, na które w ramach niniejszego projektu mają zostać zna-lezione odpowiedzi. W szczególności podjęta zostanie analiza przyszłości – w celu zidentyfikowania i opisania przyszłych

Sytuacja wyjściowa i cele projektu talentów przedsiębiorczych we wspólnym niemiecko-polskim obszarze gospodarczym.

Jakich kompetencji potrzebują aktualne i przyszłe przed-siębiorstwa, żeby móc przetrwać zarówno na krajowych, jak i na międzynarodowych rynkach? W centrum obserwacji stoi tu w szczególności porównanie aktualnych i potencjalnych przedsiębiorców w Niemczech i Polsce z zamiarem zidenty-fikowania cech wspólnych i różnic oraz uwzględnienia ich jako podstawy zmian w kształceniu szczególnie przyszłych przedsiębiorców.

W centrum obserwacji znajduje się przy tym w szczególno-ści osobowość (przyszłych) przedsiębiorców. Sukces i niepo-wodzenie są ściśle związane z osobowością przedsiębiorcy, który jest wyposażony w pewną mieszankę kompetencji. Dynamicznie zmieniające się obszary gospodarcze stawiają nowe, kompleksowe wymagania wobec przedsiębiorców, którzy muszą nie tylko przedsiębiorczo myśleć i działać, ale również posiadać zdolności komunikacyjne i personalne jak i określone kompetencje w zakresie działania i realizacji, a także pozycjonować się w społecznej rzeczywistości. Z tego powodu w ramach niniejszego badania akcent kładziony jest w równej mierze na subiektywne postrzeganie przyszłego, względnie działającego przedsiębiorcy.

W niniejszym studium opracowany zostanie więc najpierw wizerunek aktualnych przedsiębiorców w Niemczech i Polsce. Szczególnym celem będzie przy tym dokładnie określić, jakie kompetencje i cechy osobowości są ważne dla odnoszących sukcesy przedsiębiorców i jaki istnieje wizerunek wzorcowego przedsiębiorcy dla obu krajów. Bezpośrednio po tym nastąpi analiza w szczególności potencjalnych przedsiębiorców – stu-dentów ekonomii w Niemczech i Polsce. Również tutaj mają najpierw zostać opracowane aktualnie dane kompetencje i cechy osobowości, by porównać je na zakończenie z tymi aktualnych przedsiębiorców. To ostatnie umożliwi spojrzenie w przedsiębiorczą przyszłość w obu krajach, jak i w równej mierze wyprowadzenie wstępnych zaleceń działań w kształ-ceniu przyszłych przedsiębiorców.

10 // Erzielte Ergebnisse

analy

tische

Fähi

gkeit

enBela

stbar

keit

Eigen

vera

ntwor

tung

Einsa

tzber

eitsc

haft

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

erge

bniso

rienti

erte

s Han

deln

ganz

heitl

iches

Den

ken

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eit

Kom

mun

ikation

sfähi

gkeit

Offenhe

it fü

r Ver

ände

rung

en

Optim

ismus

Prob

lemlö

sefä

higk

eitzie

lorie

ntier

tes F

ühre

nZu

verlä

ssigk

eit

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

goto

wość d

o dz

iałan

ia

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zji

dział

anie

zorie

ntow

ane n

a wyn

ikca

łośc

iowe m

yślen

iewiar

ygod

ność

inno

wacyjn

ość

kom

unika

tywno

śćot

warto

ść n

a zm

iany

opty

mizm

umiej

ętno

ść ro

związ

ywan

ia pr

oblem

ów

kiero

wnict

wo zo

rient

owan

e na c

elni

ezaw

odno

ść

Uzyskane wynikiAktualni przedsiębiorcy w niemczech i PolsceJakich kompetencji potrzebuje przedsiębiorca, żeby odnosić sukcesy?

W celu wyjaśnienia tej kwestii rozdano po 30 niemieckim i polskim aktualnie działającym przedsiębiorcom kwestionari-usze ankiety według metody KODE®X (KODE®X = eksplorator kompetencji) z prośbą, by zaznaczyć przy 64 podanych kom-petencjach częściowych, jakie znaczenie na skali od 1 (mniej ważne) do 6 (niezmiernie ważne) posiadają one według ich oceny. (Abb. 1, 2).

Metoda KODE®X dzieli kompetencje na 4 podstawowe względnie zasadnicze kompetencje:

Kompetencja personalna (P) opisuje, w jakim stop-niu dana osoba kieruje się własnymi normami i wartościami, czy stawia sobie i innym wymagania i czy ponosi odpowiedzialność za swoje działanie.

Kompetencja w zakresie aktywności i realizacji (A) pokazuje, jak duże jest pensum, które dana osoba bierze na siebie, czy wykazuje ona zapał i inicjatywę, potrafi postawić na swoim i działa w sposób zorien-towany na cel i dynamicznie.

Kompetencja fachowo-metodyczna (F) mówi, jak dalece dana osoba jest zainteresowana jakością swoich wy-ników, czy kieruje się rzeczowością i fachowością i czy zadania planuje i realizuje systematycznie.

Kompetencja społeczno-komunikacyjna (s) wyjaśnia, jak dalece dana osoba jest zainteresowana koopera-tywnym współżyciem, nawiązuje kontakty i włącza innych ludzi do podejmowania decyzji.

Analiza danych przez niemieckich i polskich przedsiębiorców pokazuje, że najwyższe znaczenie ma kompetencja personalna. Dla odnoszącego sukcesy przedsiębiorcy jest zatem ważne, że posiada własne normy i wartości i kieruje się nimi w swoich przedsiębiorczych działaniach. Społeczna kompetencja z drugiej strony jest przez aktualne przedsiębiorcy w Niemczech i Polsce oceniana jako najmniej ważna. Poza tym okazuje się, że szczególnie w Niemczech kompetencja w zakresie aktywności i realizacji cieszy się jeszcze stosunkowo dużym

Aktuelle Unternehmer in Deutschland und PolenWelche Kompetenzen benötigt ein Unternehmer, um erfolgreich zu sein?

Zur Klärung dieser Frage wurden an jeweils 30 deutsche und polnische aktuell tätige Unternehmer Fragebögen nach dem KODE®X-Verfahren (KODE®X = Kompetenzen-Explorer) ausge-geben mit der Bitte, bei 64 vorgegebenen Teilkompetenzen anzumerken, welchen Stellenwert diese auf einer Skala von 1 (weniger wichtig) bis 6 (äußerst wichtig) ihrer Einschätzung nach besitzen (Abb. 1, 2).

Das KODE®X-Verfahren teilt die Kompetenzen in vier Grund- bzw. Basiskompetenzen ein:

Die personale Kompetenz (P) beschreibt, in welchem Maße sich eine Person an eigenen Normen und Wer-ten orientiert, ob sie Ansprüche an sich und andere stellt und ob sie Verantwortung für ihr Handeln trägt.

Die aktivitäts- und handlungsbezogene Kompetenz (A) zeigt, wie hoch das Arbeitspensum ist, welches sich eine Person vornimmt, ob diese Person Tatkraft und Initiative zeigt, sich durchsetzen kann und zielorien-tiert und dynamisch wirkt.

Die fachlich-methodische Kompetenz (F) sagt aus, in-wieweit die Person an der Qualität ihrer Ergebnisse interessiert ist, ob sie Sachlichkeit und Fachlichkeit walten lässt und ob sie Aufgaben systematisch plant und durchführt.

Die sozial-kommunikative Kompetenz (s) legt dar, inwie-weit eine Person an einem kooperativen Miteinander interessiert ist, Kontakte knüpft und andere Men-schen in Entscheidungen einbezieht.

Die Auswertung der Angaben durch die deutschen und pol-nischen Unternehmer zeigt, dass die personale Kompetenz höchste Relevanz besitzt. Für einen erfolgreichen Unterneh-mer ist es daher wichtig, dass er eigene Normen und Werte besitzt und sich in seinen unternehmerischen Handlungen an diesen orientiert. Die soziale Kompetenz auf der anderen Seite wird von den aktuellen Unternehmern in Deutsch-land und Polen als am wenigsten bedeutsam eingeschätzt. Darüber hinaus zeigt sich, dass speziell in Deutschland die aktivitäts- und handlungsbezogene Kompetenz noch einen relativ hohen Stellenwert genießt, wohingegen diese in

Erzielte Ergebnisse

Abb. 1

<

analy

tische

Fähi

gkeit

enBela

stbar

keit

Eigen

vera

ntwor

tung

Einsa

tzber

eitsc

haft

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

erge

bniso

rienti

erte

s Han

deln

ganz

heitl

iches

Den

ken

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eit

Kom

mun

ikation

sfähi

gkeit

Offenhe

it fü

r Ver

ände

rung

en

Optim

ismus

Prob

lemlö

sefä

higk

eitzie

lorie

ntier

tes F

ühre

nZu

verlä

ssigk

eit

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

goto

wość d

o dz

iałan

ia

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zji

dział

anie

zorie

ntow

ane n

a wyn

ikca

łośc

iowe m

yślen

iewiar

ygod

ność

inno

wacyjn

ość

kom

unika

tywno

śćot

warto

ść n

a zm

iany

opty

mizm

umiej

ętno

ść ro

związ

ywan

ia pr

oblem

ów

kiero

wnict

wo zo

rient

owan

e na c

elni

ezaw

odno

ść

Uzyskane wyniki \\ 11

znaczeniem, podczas gdy w Polsce jest stawiana prawie na równi z obiema pozostałymi kompetencjami.

Wyniki pokazują również, że przedsiębiorcy obu krajów ocenili kompetencje częściowe

działanie zorientowane na wynik, umiejętność rozwiązywa-nia problemów i wiarygodność jako równie istotne. Między

Polen mit den beiden anderen Kompetenzen nahezu gleichge-setzt wird.

Die Ergebnisse zeigen ebenso, dass von Unternehmern beider Länder die Teilkompetenzen ergebnisorientiertes Handeln, Problemlösefähigkeit und Glaubwürdigkeit gleich relevant eingeschätzt wurden. Unterschiede zwischen den beiden

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wie

dzia

lnoś

ć os

obist

ago

tow

ość

do d

ział

ania

zdol

ność

pod

ejm

owan

ia d

ecyz

ji

dzia

łani

e zo

rient

owan

e na

wyn

ikca

łośc

iow

e m

yśle

nie

wia

rygo

dnoś

ćin

now

acyj

ność

kom

unik

atyw

ność

otw

arto

ść n

a zm

iany

opty

miz

m

umie

jętn

ość

rozw

iązy

wan

ia p

robl

emów

kier

owni

ctw

o zo

rient

owan

e na

cel

ni

ezaw

odno

ść

anal

ytisc

he F

ähig

keite

n

elas

tbar

keit

igen

eran

twor

tung

insa

tzbe

reits

cha

tnt

sche

idun

gsäh

igke

it

erge

bniso

rient

iert

es

ande

lnga

nzhe

itlic

hes D

enke

nla

ubw

rdig

keit

nno

atio

nsre

udig

keit

Kom

mun

ikat

ions

fähi

gkei

t

f fen

heit

fr

erän

deru

ngen

ptim

ismus

robl

eml

sefä

higk

eit

ziel

orie

ntie

rtes

Fhr

enu

erlä

ssig

keit

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

DiE WiChTiGsTEn UnTERnEhMERKoMPETEnZEn in DEUTsChLAnDNAJWAżNIEJSZE KOMPETENCJE PRZEDSIęBIORCy W NIEMCZECH

LEGEnDE LegeNDabewertung Ocena

Bewertung der Kompetenzen durch deutsche UnternehmerOcena kompetencji przez niemieckich przedsiębiorców

Bewertung der Kompetenzen durch polnische Unternehmer (zum Vergleich)Ocena kompetencji przez polskich przedsiębiorców (dla porównania)

Kompetenzbereiche Obszar kompetencjiP: Personale Kompetenzkompetencja personalna

A: Aktivitäts- und Handlungskompetenzkompetencja w zakresie aktywności i realizacji

F: Fachlich-methodische Kompetenzkompetencja fachowo-metodyczna

S: Soziale Kompetenzkompetencja społeczna

F/P A/F F/S

A/P A/S P/S

ergebnisorientiertes Handeln

Problemlösefähigkeit

Glaubwürdigkeit

działanie zorientowanena wynik

umiejętność rozwiązywania problem

wiarygodność

Bewertung Ocena

Kompetenzen kompetencja

12 // erzielte ergebnisse

Akqui

sition

sstä

rke

analy

tische

Fähi

gkeit

en

Delegie

ren

Dialog

fähi

gkeit

, Kun

deno

rienti

erun

g

Diszip

linEig

enve

rant

wortu

ng

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

ganz

heitl

iches

Den

ken

Gesta

ltung

swille

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eitOrg

anisa

tionsfä

higk

eitPfl

ichtg

efüh

lPr

ojek

tman

agem

ent

schö

pfer

ische

Fähi

gkeit

umiej

ętno

ści a

kwizy

cyjn

e zd

olno

ści a

nalit

yczn

e de

legow

anie

otwar

cie n

a dial

og, z

orien

towan

ie na

klien

tazd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zjica

łośc

iowe m

yślen

ie wol

a ksz

tałto

wania

wiaryg

odno

śćin

nowac

yjnoś

ć

zdol

nośc

i org

aniza

cyjn

epo

czuc

ie ob

owiąz

ku

zarzą

dzan

ie pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wórcz

e

Ländern in der Relevanz einzelner Teilkompetenzen zeigen sich allerdings auch. Die deutschen Unternehmer erachten beispielsweise die Kompetenz Belastbarkeit deutlich wichti-ger als die polnischen Unternehmer, wohingegen auf Seiten der polnischen Unternehmer die Kompetenzen Projektma-nagement, Pflichtgefühl, schöpferische Fähigkeit und Ak-quisitionsstärke als besonders wichtig eingeschätzt werden.

obu krajami pokazują się co do ważności pojedynczych kompetencji częściowych jednak również różnice. Niemieccy przedsiębiorcy uważają na przykład kompetencję odporność za znacznie ważniejszą niż polscy przedsiębiorcy, podczas gdy polscy przedsiębiorcy uważają kompetencje zarządzanie projektami, poczucie obowiązku, zdolności twórcze i umie-jętności akwizycyjne za szczególnie ważne.

Akqu

isitio

nsst

ärke

anal

ytisc

he F

ähig

keite

n

Del

egie

ren

Dia

logf

ähig

keit,

Kun

deno

rient

ieru

ng

Disz

iplin

Eige

nver

antw

ortu

ngEn

tsch

eidu

ngsf

ähig

keit

ganz

heitl

iche

s Den

ken

Ges

taltu

ngsw

ille

Gla

ubw

ürdi

gkei

tIn

nova

tions

freu

digk

eit

Org

anisa

tions

fähi

gkei

tPf

licht

gefü

hlPr

ojek

tman

agem

ent

schö

pfer

ische

Fäh

igke

it

umie

jętn

ości

akw

izyc

yjne

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

dele

gow

anie

otw

arci

e na

dia

log,

zor

ient

owan

ie n

a kl

ient

azd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wie

dzia

lnoś

ć os

obis

ta

zdol

ność

pod

ejm

owan

ia d

ecyz

jica

łośc

iow

e m

yśle

nie

wol

a ks

ztał

tow

ania

wia

rygo

dnoś

ćin

now

acyj

ność

zdol

nośc

i org

aniz

acyj

nepo

czuc

ie o

bow

iązk

uza

rząd

zani

e pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wór

cze

3,5

4,0

4,5

5,0

5,5

6,0

DiE WiChTiGsTEn UnTERnEhMERKoMPETEnZEn in PoLEnNAJWAżNIEJSZE KOMPETENCJE PRZEDSIęBIORCy W POLSCE

LEGEnDE LegeNDabewertung Ocena

Bewertung der Kompetenzen durch polnische UnternehmerOcena kompetencji przez polskich przedsiębiorców

Bewertung der Kompetenzen durch deutsche Unternehmer (zum Vergleich)Ocena kompetencji przez niemieckich przedsiębiorców (dla porównania)





F/P A/F F/S

A/P A/S P/S

Abb. 2

Bewertung Ocena


umiej

ętno

ści a

kwizy

cyjn

e zd

olno

ści a

nalit

yczn

e de

legow

anie

otwar

cie n

a dial

og, z

orien

towan

ie na

klien

tazd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zjica

łośc

iowe m

yślen

ie wol

a ksz

tałto

wania

wiaryg

odno

śćin

nowac

yjnoś

ć

zdol

nośc

i org

aniza

cyjn

epo

czuc

ie ob

owiąz

ku

zarzą

dzan

ie pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wórcz

e

uzyskane wyniki \\ 13

In Summe ist daher bereits an dieser Stelle erkennbar, dass es bei einem Vergleich zwischen deutschen und polnischen Unternehmern sowohl zu Gemeinsamkeiten als auch zu Un-terschieden in den Wichtigkeiten einzelner unternehmerischer Kompetenzen kommt. Diese Gemeinsamkeiten und Unter-schiede werden nun in weiterführenden qualitativen Inter-views mit deutschen und polnischen Unternehmern vertieft.

Qualitative interviews bei aktuellen Unternehmern

DEUTsChLAnD

Die befragten sieben Personen in Deutschland hatten Po-sitionen als Geschäftsführer/Vorstandsvorsitzender oder deren Assistenz sowie als Gesellschafter inne. Die Betriebe wurden zwischen 1979 und 2006 gegründet und beschäftig-ten zwischen 5 und 3100 Mitarbeiter/innen. Dabei waren Unternehmen aus den Branchen Möbel und Sanitär, Elek-trotechnik, Bestattung, Bildung und Messebau vertreten. Die Inhalte der Interviews befassten sich in Ergänzung zu der zuvor skizzierten standardisierten KODE®X-Erhebung ebenfalls mit den Kompetenzen, welche ein erfolgreicher Unternehmer besitzen sollte. Aufgrund der gewählten Herangehensweise können in diesem Schritt über die reine Beschreibung der relevanten Kompetenzen hinaus Hinter-grund- und Detailinformationen über die Besonderheiten und Notwendigkeiten einzelner Kompetenzen gesammelt werden.

In einem ersten Schritt wurden die Unternehmer zu ihrer Motivation gefragt, warum sie sich für den Weg der beruf-lichen Selbstständigkeit entschlossen haben. Dabei wurde insbesondere auf die Aussicht der Unabhängigkeit bzw. des Treffens eigenverantwortlicher Entscheidungen verwiesen. Darüber hinaus spielten erwartungsgemäß finanzielle Anrei-ze eine besondere Rolle für den gewählten Weg.

W sumie jest już więc w tym miejscu widoczne, że przy porównaniu między niemieckimi i polskimi przedsiębiorca-mi występują w znaczeniu pojedynczych przedsiębiorczych kompetencji zarówno cechy wspólne jak i różnice. Te cechy wspólne i różnice zostaną teraz zgłębione w kontynuacyj-nych, jakościowych wywiadach z niemieckimi i polskimi przedsiębiorcami.

Belastbarkeit odpornośćProjektmanagement

Pflichtgefühlschöpferische Fähigkeit

Akquisitionsstärke

zarządzanie projektamipoczucie obowiązkuzdolności twórczeumiejętności akwizycyjne

Jakościowe wywiady z aktualnymi przedsiębiorcami

niEMCy

Siedem ankietowanych osób w Niemczech zajmowało stanowiska dyrektorów zarządzających/prezesów zarządu lub ich asystentów, a także wspólników. Zakłady zostały założone między 1979 i 2006 rokiem i zatrudniały od 5 do 3100 pracowników. Reprezentowane były przy tym przedsiębiorstwa z branży meblowej i sanitarnej, elektrotechnicznej, pogrzebowej, edukacyjnej i organizacji wystaw targowych. Treść wywiadów dotyczyła uzupełniająco do wcześniejszej zestandaryzowanej ankiety KODE-X również kompetencji, które powinien posiadać odnoszący sukcesy przedsiębiorca. Ze względu na wybrany sposób podejścia w tym etapie mogą być, poza samym opisem istotnych kompetencji zbierane informacje, uzupełniające i szczegółowe o szczególnych cechach i koniecznościach pojedynczych kompetencji.

W pierwszym etapie pytano przedsiębiorców o ich mo-tywację, dlaczego zdecydowali się na drogę zawodowej samodzielności. Wskazywano przy tym w szczególności na perspektywę niezależności względnie podejmowania samodzielnych decyzji. Poza tym szczególną rolę dla wy-


14 // entrepreneur profile: alexander dietzel

Herr Alexander Dietzel, 45, geschäftsführender Gesellschafter der Firma Dietzel GmbH Bielefeld, Ingenieur-Büro für Elektrotechnik, Steuer- und Meldesysteme für die Gebäudeautomation:

Schon in der Jugend galt mein Interesse der Technik, insbesondere der Elek-trotechnik. Da mir jedoch gesagt wurde: „Die letzten Entscheidungen fällen die Kaufleute“, entschied ich mich für den anstrengenderen Weg. Ich studierte Betriebswirtschaft und habe mir meine Begeisterung für die Technik erhalten. Schon während des Studiums sollte mein Lebensgrundsatz sich bewahrheiten: „Beharrlichkeit bringt mich ans Ziel“. Von da an wurde mein Vertrauen in die eigenen Fähigkeiten zum Dreh- und Angelpunkt meines Denkens und Han-delns. Ich habe viel ausprobiert, manchmal auch Erfahrungen von Versuch und Irrtum gemacht, jedoch der Mut zum Ausprobieren und somit auch zum Risiko hat mich immer getragen. Heute stehe ich auf dem Standpunkt, dass Sachverstand, Ausdauer sowie Sozial- und Lösungskompetenz für den Erfolg maßgeblicher sind als der eigentliche Ausbildungsabschluss.

Eine besondere Herausforderung war, dass ich mich aus meinem ersten Unternehmen verabschieden musste. Den Wert einer Sache erkennt man manchmal erst dann, wenn man sie aufgibt. Meine Lebenserfahrungen haben mir zu geistiger Unabhängigkeit und klaren Vorstellungen verholfen.

Von Fach- und Führungskräften erwarte ich eigenverantwortliches Handeln, das heißt, dass sie ihre fachlichen Kompetenzen kennen und anwenden, dass sie entscheidungsfreudig und reflexionsfähig sind. Diese Fähigkeiten sowie ein geklärtes Verhältnis zueinander sind nicht nur entscheidend für das Betriebsklima, sondern für die gesamte Qualität der Arbeit.

Pan Alexander Dietzel, 45, wspólnik zarządzający firmy Dietzel GmbH [sp. z o. o.] Bielefeld, Biuro inżynierskie elektrotechniki, systemów sterowniczych i sygnalizacyjnych do automatyki budynkowej:

Już w młodości interesowałem się techniką, szczególnie elektrotechniką. Ponieważ powiedziano mi jednak: „Ostatnie decyzje podejmują handlowcy”, zdecydowałem się na tę męczącą drogę. Studiowałem ekonomikę przedsiębiorstw i zachowałem mój entuzjazm dla techniki. Już w trakcie moich studiów miała się sprawdzić moja życiowa zasada: „Wytrwałość doprowadzi mnie do celu”. Od tej pory moje zaufanie do własnych zdolności stało się centralnym punktem mojego myślenia i działania. Wiele wypróbowałem, czasem robiłem też doświadczenia prób i pomyłek, jednak odwaga podjęcia próby, a więc też i podejmowania ryzyka zawsze mnie niosła. Dzisiaj stoję na stanowisku, że znajomość rzeczy, wytrwałość jak również kompetencja społeczna i rozwiązywania problemów są bardziej znaczące dla sukcesu niż uzyskane wykształcenie.

Szczególnym wyzwaniem było to, że musiałem pożegnać się z moim pierwszym przedsiębiorstwem. Wartość rzeczy pojmujemy czasem dopiero, gdy ją porzuciliśmy. Moje życiowe doświadczenia pomogły mi w osiągnięciu intelektualnej niezależności i jasnych wyobrażeń.

Od specjalistów i kadry kierowniczej oczekuję działania na własną odpowiedzialność, to znaczy, że znają i wykorzystują oni swoje zawodowe kompetencje, łatwo podejmują decyzje i są zdolni do refleksji. Te zdolności, jak również jasne stosunki między sobą nie tylko decydują o atmosferze w pracy, lecz również o całej jakości pracy.

.

Ich liebe es, wenn ein Plan funktioniert!Kocham, kiedy plan funkcjonuje!

ENTREPRENEUR PROFILE

erzielte ergebnisse / uzyskane wyniki \\ 15

branej drogi odgrywały zgodnie z oczekiwaniami bodźce finansowe.

W drugim etapie wywiady koncentrowały się na kompe-tencjach istotnych dla odnoszącego sukcesy przedsiębiorcy. Jako osobiste i w ciągu życia nabyte kompetencje, które w znaczącym stopniu zadecydowały o ich przedsiębiorczym sukcesie, ankietowani podali w pierwszym rzędzie:

/// zdolność rozumienia i strukturyzowania związków (zdolność analityczna),

/// gotowość podejmowania samodzielnych, gospo-darczo odpowiedzialnych jak również kreatywnych i elastycznych decyzji i

/// posiadanie kompetencji społecznych, jak np. zarządzanie pracownikami, znajomość ludzi i empatia, co dotyczy zarówno postępowania z pracownikami, jak i z klientami.

Przedsiębiorcy podawali poza tym, że absolutnie niezbędne są wiedza z zakresu ekonomiki przedsiębiorstwa i znajomość rynku. Większość ankietowanych była zdania, że tę wiedzę fachową posiada. Przedsiębiorcy zastrzegająco zwrócili jednak uwagę, że na wyższych szczeblach hierarchii potrzebna jest raczej podstawowa znajomość przedsiębiorczego działania (np. zarządzanie projektami, marketing lub komunikacja) a mniej wiedza specjalistyczna.

PoLsKA

Sześć ankietowanych osób w Polsce zajmowało stanowiska jako dyrektorzy zarządzający/prezesi zarządu, właściciel i/lub prokurent. Zakłady zostały założone między 1982 a 2007 rokiem i zatrudniały między 15 a 890 pracownikami. Reprezentowane były przy tym branże przemysł szklarski, produkcja artykułów spożywczych względnie ich poddostawa, dystrybucja samochodów, telekomunikacja, hotelarstwo i gastronomia.

In einem zweiten Schritt fokussierten die Interviews nun auf die für einen erfolgreichen Unternehmer relevanten Kompetenzen. Als persönliche und im Verlauf des Lebens erworbene Kompetenzen, welche maßgeblich für ihren unternehmerischen Erfolg verantwortlich sind, gaben die Befragten in erster Linie an:

/// die Fähigkeit, Zusammenhänge zu verstehen und strukturieren zu können (analytische Fähigkeit),

/// Bereitschaft, eigenverantwortliche, wirtschaftlich verantwortliche sowie kreative und flexible Entschei-dungen zu treffen und

/// das Innehaben sozialer Kompetenzen wie zum Bei-spiel Mitarbeiterführung, Menschenkenntnis und Empathie, was sich sowohl auf den Umgang mit den Mitarbeitern als auch mit den Kunden bezieht.

Die Unternehmer gaben darüber hinaus an, dass betriebs-wirtschaftliches Wissen und Marktkenntnisse zwingend erforderlich sind. Die überwiegende Zahl der Befragten war der Meinung, dass sie diese Fachkenntnisse besitzen. Jedoch haben die Unternehmer einschränkend darauf hingewiesen, dass in den höheren Hierarchieebenen eher Grundkenntnisse unternehmerischen Handelns (z.B. Projektmanagement, Marketing oder Kommunikation) und weniger Spezialkennt-nisse erforderlich seien.

PoLEn

Die befragten sechs Personen in Polen hatten Positionen als Geschäftsführer/Vorstandsvorsitzender, Eigentümer und/oder Prokurist inne. Die Betriebe waren zwischen 1982 und 2007 gegründet worden und beschäftigten zwischen 15 und 890 Mitarbeiter/innen. Dabei waren die Branchen Glasindustrie, Lebensmittelherstellung bzw. Zulieferung, KFZ-Vertrieb, Telekommunikation, Hotel und Gastronomie vertreten.

© S

tani

sław

Tok

arsk

i /

foto

lia.c

om

16 // Entrepreneur profile: Dr. Michał Szczebiot

Auch bei den polnischen Unternehmern wurden die Inter-views damit begonnen, die Motivation der Unternehmer zu hinterfragen. Hierbei wurde diese in erster Linie bestimmt von dem Wunsch nach Unabhängigkeit und der Realisierung eige-ner Ideen. Darüber hinaus spielten aber auch ökonomische Gründe und die Entwicklung der Marktlage eine wichtige Rolle.

Gleichermaßen wurden auch die polnischen Unternehmer in einem zweiten Schritt nach den für sie und für den wirtschaft-lichen Erfolg wichtigen persönlichen und erworbenen Kompe-tenzen gefragt. Hierbei gaben die Befragten in erster Linie an:

/// Kontakt- und Teamfähigkeit, sowie die Fähigkeit zur Kommunikation und Kooperation,

DR. MiChAł sZCZEbioT – łAWKi-RoL Ławki-Rol, gegründet 1996, ist ein mittelständisches Unter-nehmen mit ca. 30 Mitarbeitern. Es produziert hochwertige Braugerste und betreibt professionelle Schweinemast. Ein Teil der Produktion geht in den Export nach Litauen und Russland.

Die Idee, ein eigenes Unternehmen zu gründen und zu führen, kam mir während des Studiums. Meine Familie un-terstützte mich dabei und ist auch jetzt noch meine Haupt-motivation.

Als wichtigste Anforderung an mich als Unternehmer sehe ich die Festlegung klarer Ziele für mein Unternehmen, die dann unter Einsatz aller Kräfte umzusetzen sind. Hierfür sind Fähigkeiten wie präzise Planung, Belastbarkeit und Zielstrebigkeit notwendig. Darüber hinaus ist es wichtig, dass ich mich nicht auf dem Geschafften ausruhe, sondern innovativ bleibe. Nur auf diesem Weg kann ich eine innere Zufriedenheit aus der geleisteten Arbeit und den daraus fol-genden wirtschaftlichen Erfolgen gewinnen. Nicht umsonst, denke ich, werde ich von Personen aus meinem Umfeld als

jemand wahrgenommen, der viel arbeitet und sich dabei um Details kümmert, aber auch den Überblick nicht verliert. Vermutlich wissen auch die Geschäftspartner meine Zuverlässigkeit, mein Fachwissen, verbunden mit einem systematisch-analytischen Vorgehen, sowie meine Zielstrebigkeit zu schätzen.

Planen – handeln – analysieren!Planować – działać – analizować!


Również wywiady z polskimi przedsiębiorcami zaczęto od zbadania motywacji przedsiębiorców. Tutaj zadecydo-wało o niej przede wszystkim pragnienie niezależności i realizowania własnych pomysłów. Poza tym ważną rolę odgrywały jednak również względy ekonomiczne i rozwój sytuacji rynkowej.

Tak samo polskich przedsiębiorców zapytano również w drugim etapie o ważne dla nich i dla przedsiębiorczego suk-cesu osobiste i nabyte kompetencje. Ankietowani podali tu w pierwszym rzędzie:

/// umiejętność nawiązywania kontaktów i pracy w zespo-le, jak również umiejętność komunikacji i współpracy,

Erzielte Ergebnisse / uzyskane wyniki \\ 17

/// przestrzeganie reguł, odpowiedzialność, sumienność i konsekwencja, jak również

/// umiejętność podejmowania decyzji, planowania, kie-rowania i delegowania.

Ankietowani podali poza tym, że szczególnie ważna jest dla nich specyficzna wiedza fachowa. Tym niemniej ważną rolę odgrywają również wiedza menedżerska, znajomość rynku i języki obce.

Wyniki dotyczące ważnych dla odnoszącego sukcesy przedsiębiorcy kompetencji i zdolności pokazują również przy zgłębieniu za pomocą jakościowych wywiadów liczne cechy wspólne, ale też różnice między przedsiębiorcami obu krajów.

Als grundlegend für die Ausbildung solcher Kompetenzen sehe ich eine solide theoretische Ausbildung an, die als Basis für unbedingt zu erwerbende praktische Erfahrungen dient. Hinzu kommen hohe Lernbereitschaft und Offenheit für Innovationen, um Marktveränderungen zu erkennen und neue Technologien nutzbar machen zu können.

Jemand, der sich selbstständig machen möchte, muss meiner Meinung nach bereit sein, hart zu arbeiten, ständig zu lernen, zielstrebig zu planen und diese Pläne konsequent umzusetzen.

DR. MiChAł sZCZEbioT – łAWKi-RoLŁawki-Rol, założone w 1996 r., to średnie przedsiębiorstwo zatrudniające około 30 pra-cowników. Produkuje ono wysokiej jakości jęczmień browarny i żywiec wieprzowy. Część produkcji idzie na eksport do Litwy i Rosji.

Pomysł założenia i prowadzenia własnego przedsiębiorstwa przyszedł mi do głowy podczas studiów. W jego realizacji wspierała mnie moja rodzina i to ona jest również teraz jeszcze moją główną motywacją.

Jako najważniejsze wymaganie wobec siebie jako przedsiębiorcy postrzegam wyznaczenie jasno określonych celów dla mojego przedsiębiorstwa, które potem trzeba przy użyciu wszys-tkich sił zrealizować. Są do tego konieczne takie umiejętności jak precyzyjne planowanie, odporność i uparte dążenie do celu. Poza tym ważne jest, abym nie poprzestał na tym, co osiągnąłem, tylko pozostał innowacyjnym. Tylko w ten sposób mogę uzyskać wewnętrzne zadowolenie z wykonywanej pracy i wynikających z niej sukcesów ekonomicznych. Nie bez przyczyny, tak myślę, osoby z mojego otoczenia postrzegają mnie jako osobę, która dużo pracuje i dba przy tym o szczegóły, ale nie traci też orientacji. Prawdopodobnie również partnerzy biznesowi potrafią docenić moją niezawodność, moją wiedzę fachową, połączone z systematyczno-analitycznym postępowaniem, jak również moje uparte dążenie do celu.

Jako zasadnicze dla wykształcenia takich kompetencji uważam solidne wykształcenie teo-retyczne służące jako podstawa do zdobycia potrzebnych doświadczeń praktycznych. Do tego dochodzą wysoka gotowość do uczenia się i otwartość na innowacje, aby umieć rozpoznać zmiany na rynku i wykorzystać nowe technologie.

Ktoś, kto chce założyć własną firmę, musi moim zdaniem być gotowy do ciężkiej pracy, samodzielnej nauki, konsekwentnego planowania i konsekwentnej realizacji tych planów.

/// Einhaltung von Regeln, Verantwortlichkeit, Gewis-senhaftigkeit und Konsequenz, ebenso wie

/// die Fähigkeit zu entscheiden, zu planen, zu leiten und zu delegieren.

Die Befragten gaben darüber hinaus an, dass ihnen spezi-fisches Fachwissen besonders wichtig ist. Nichtsdestotrotz spielen für sie aber auch Managerwissen, Marktkenntnisse und Fremdsprachen eine wichtige Rolle.

Die Ergebnisse, bezogen auf die für einen erfolgreichen Unternehmer wichtigen Kompetenzen und Fähigkeiten, zeigen auch in der Vertiefung durch qualitative Interviews eine Vielzahl von Gemeinsamkeiten, aber auch Unterschiede

18 // entrepreneur profile: stephan nolte

Dotąd zebrane wyniki umożliwią następnie skonstruowanie pierwszych wizerunków odnoszących sukcesy względnie wzorcowych przedsiębiorców w obu krajach.

iDEALny niEMiECKi PRZEDsiębioRCA ...... jest zdyscyplinowany i godny zaufania, ma silne poczucie obowiązku i świadomość powierzonych zadań. Postępuje wiarygodnie i jest zdolny do działania przy zewnętrznych i wewnętrznych obciążeniach. Jest otwartym, wrażliwym, a mimo to rzeczowym rozmówcą, zarówno wobec klientów jak i pracowników. Aktywnie podejmuje samodzielne

zwischen den Unternehmern beider Länder. Die bis hierhin gesammelten Ergebnisse ermöglichen es sodann, erste Bil-der von erfolgreichen bzw. idealtypischen Unternehmern in beiden Ländern zu konstruieren.

DER iDEALE DEUTsChE UnTERnEhMER …… ist diszipliniert und vertrauenswürdig, mit starkem Pflichtgefühl und Aufgabenbewusstsein. Er handelt glaubwürdig und ist fähig, unter äußeren und inneren Belastungen zu agieren. Er ist ein offener, einfühlsamer und dennoch sachlicher Gesprächspartner, sowohl Kunden als auch Mitarbeitern gegenüber. Er trifft aktiv eigenver-

Herr Stephan Nolte, 40, Inhaber von Nolte Parkett & Interieur mit Sitz in Bielefeld und Absolvent des Bachelorstudiengangs Betriebswirtschaftslehre an der Fachhochschule des Mittelstands. Gründung des Unternehmens noch während des Teilzeitstudiums, inzwischen 4 Mitarbeiter:

Aus meiner Sicht muss ein erfolgreicher Unternehmer realistische Visionen haben. Er benötigt die Fähigkeit, sowohl seine eigenen Leistungen als auch den Markt einschätzen zu können, um letztlich seine Ideen auch im Markt umsetzen zu können. Es gibt viele Unter-nehmer, die zwar Ideen haben, diese aber nicht umgesetzt bekommen, weil sie sich zu viel vorgenommen haben. Eine gute Portion Realismus, gepaart mit visionärem Denken sind daher aus meiner Sicht wichtige Eigenschaften eines erfolgreichen Unternehmers. Aber alles das funktioniert nur mit einem entsprechenden Durchhaltevermögen, denn selten läuft das Geschäft von alleine.

Das große Problem hierbei ist, dass man diese Punkte nur schwer trainieren bzw. erlernen kann – das hat für mich viel mit Versuch und Scheitern zu tun. Glücklicherweise hatte ich in meiner bisherigen beruflichen Laufbahn auch vielfach die Möglichkeiten, gewisse Dinge ausprobieren zu können. Diese Erfahrungen helfen mir jetzt in meiner eigenen Selbststän-digkeit. Das kann kein Studium oder keine Berufsausbildung ersetzen.

Geduld ist bei allem notwendig: Unternehmerischer Erfolg stellt sich zumeist in kleinen Schritten ein, welche aufeinander folgen. Häufig reicht es mir hierbei aber zu sehen, dass der Kunde zufrieden ist – dann ist das für mich schon Erfolg. Generell spielt der Kunde für den unternehmerischen Erfolg eine wichtige Rolle. Ein Unternehmer hat zwei Ohren und nur einen Mund, also sollte man dem Kunden besser zuhören. Viele Unternehmer schütten ihr gesammeltes Fachwissen über dem Kunden aus, so dass dieser gar keine Möglichkeit hat, seine Fragen zu stellen bzw. seine Probleme zu präsentieren. Die Fähigkeit des Zu-hörens ist daher nicht zu verachten.

Eine gute Portion Realismus, gepaart mit visionärem Denken!Dobra porcja realizmu, połączona z wizjonerskim myśleniem!


Erzielte Ergebnisse / uzyskane wyniki \\ 19

i gospodarczo odpowiedzialne decyzje. Jest silnie zorientowany na wynik swojego działania i odpowiednio zarządza pracownikami w sposób zorientowany na osiągnięcie celu, jest jednak tym niemniej otwarty na zmiany i realizację nowych pomysłów. Nie uchyla się od problemów, odróżnia sprawy nieistotne od istotnych i jest gotowy, by trudne sytuacje postrzegać jako sytuacje uczenia się. Pozostaje przy tym optymistyczny i pełen wiary, zawsze ogarnia wzrokiem całość i potrafi dalekowzrocznie planować. Jest gotowy działać z pełnym zaangażowaniem i aktywnie prowadzi zadania, dzięki rozwijaniu własnych celów, do sukcesu.

antwortliche und wirtschaftlich relevante Entscheidungen. Er ist stark am Ergebnis seines Handelns ausgerichtet und führt die Mitarbeiter entsprechend zielgerichtet, ist aber gleichwohl offen für Veränderungen und die Realisation neuer Ideen. Er stellt sich Problemen, unterscheidet das Unwesentliche vom Wesentlichen und ist bereit, schwie-rige Situationen als Lernsituationen zu verstehen. Dabei bleibt er optimistisch und zuversichtlich, hat stets das Ganze im Blick und ist fähig, weitblickend zu planen. Er ist bereit, mit vollem Einsatz zu handeln und führt Auf-gaben durch Entwicklung eigener Zielvorstellungen aktiv zum Erfolg.

Auf Basis der Erfahrungen, welche ich bislang gemacht habe, rate ich potentiellen Unter-nehmern, sich einen Bereich zu suchen, in welchem sie gut sind und dazu Partner sowohl im beruflichen als auch im privaten Umfeld, die ihnen helfen, das Ganze durchzustehen. Wenn insbesondere einer der letzten beiden Punkte nicht erfüllt ist, würde ich dazu raten, es besser zu lassen.

Pan Stephan Nolte, 40, właściciel Nolte Parkett & Interieur z siedzibą w Bielefeldzie i ab-solwent studiów licencjackich na kierunku ekonomika przedsiębiorstw w Fachhochschule des Mittelstands. Założył firmę jeszcze w trakcie studiów w niepełnym wymiarze godzin, zatrudniając 4 pracowników:

Z mojego punktu widzenia odnoszący sukcesy przedsiębiorca musi mieć realistyczne wizje. Musi umieć ocenić zarówno swoją własną pracę jak i rynek, by ostatecznie móc również zrealizować na rynku swoje pomysły. Jest wielu przedsiębiorców, którzy mają wprawdzie pomysły, ale nie udaje im się ich zrealizować, ponieważ za dużo na siebie wzięli. Dobra porcja realizmu, połączona z wizjonerskim myśleniem są dlatego, z mojego punktu widzenia, ważnymi cechami przedsiębiorcy odnoszącego sukcesy. Wszystko to funkcjonuje jednak tylko przy odpowiedniej wytrzymałości, ponieważ rzadko „ interes kręci się sam”.

Dużym problemem jest przy tym, że te punkty trudno ćwiczyć lub nauczyć się ich – podejmo-wanie prób i doznawanie porażek ma dla mnie duże znaczenie. Na szczęście miałem podczas mojej dotychczasowej kariery zawodowej również często możliwości wypróbowania pewnych rzeczy. Te doświadczenia pomagają mi teraz w mojej własnej działalności gospodarczej. Tego nie mogą zastąpić żadne studia lub wykształcenie zawodowe.

Cierpliwość jest niezbędna przy wszystkim: przedsiębiorczy sukces nadchodzi zazwyczaj małymi krokami, które następują po sobie. Często wystarcza mi przy tym jednak zobaczyć, że klient jest zadowolony – jest to wtedy już dla mnie sukcesem. Generalnie klient odgrywa dla przedsiębiorczego sukcesu ważną rolę. Przedsiębiorca ma dwoje uszu i tylko jedne usta, a więc powinno się lepiej słuchać klienta. Wielu przedsiębiorców zasypuje klienta swoją zgromadzoną fachową wiedzą, tak że ten nie ma żadnej możliwości postawienia swoich pytań lub przedstawienia swoich problemów. Nie należy zatem lekceważyć umiejętności słuchania.

Na podstawie doświadczeń, które zdobyłem dotychczas, radzę potencjalnym przedsiębiorcom, by znaleźli sobie dziedzinę, w której są dobrzy, a także mają zarówno w zawo-dowym, jak i prywatnym otoczeniu partnerów, którzy im pomogą to wszystko przetrwać. Jeśli w szczególności jeden z ostatnich obu punktów nie jest spełniony, radziłbym lepiej to zostawić

.

20 // erzielte ergebnisse / uzyskane wyniki

iDEALny PoLsKi PRZEDsiębioRCA ...... realizuje postawione sobie cele, analizując w otwartym kontakcie potrzeby klientów i zdolności pracowników, odróżniając przy tym sprawy nieistotne od istotnych. Patrzy zawsze poza horyzont własnego projektu i własnego przedsiębiorstwa. Działa przy tym innowacyjnie i ciągle uczy się z wyniesionych doświadczeń. Skutecznie i efektywnie opracowuje kompleksowe projekty, jest przy tym wiarygodny i świadomy odpowiedzialności, sumienny i rozważny, ale również zdolny do delegowania zadań fachowcom. Aktywnie kształtuje, również w obliczu przeciwności i obciążeń, nowe produkty, usługi i stosunki gospodarcze. Używa przy tym swojej kreatywności i wykorzystuje swoje zdolności komunikacyjne do pozyskiwania i przekonywania. Działa w sposób zdyscyplinowany i z wysoką kompetencją fachowo-metodyczną.

Wyniki pierwszej części projektu dają już dobry pogląd na temat niezbędnych zdolności i kompetencji, jakimi dysponują aktualni przedsiębiorcy w Niemczech i Polsce względnie które uważają za ważne dla przyszłych przedsiębiorców. Czy kompetencje te zostaną przez potencjalnych, przyszłych przedsiębiorców rzeczywiście spełnione, ma zostać zbadane w drugiej części projektu za pomocą obszernej ankiety stu-dentów ekonomii w Niemczech i Polsce.

DER iDEALE PoLnisChE UnTERnEhMER …… realisiert selbst gesetzt Ziele, indem er im offenen Kon-takt die Bedürfnisse von Kunden und die Fähigkeiten von Mitarbeitern analysiert und dabei das Unwesentliche vom Wesentlichen unterscheidet. Er schaut stets über das eigene Projekt und das eigene Unternehmen hinaus. Dabei handelt er innovativ und lernt kontinuierlich aus den gemachten Erfahrungen. Er bearbeitet komplexe Projekte effektiv und effizient, ist dabei glaubwürdig und verantwortungsbewusst, gewissenhaft und umsichtig, aber auch fähig, Aufgaben an Fachpersonen zu delegieren. Er gestaltet aktiv, auch unter Überwindung von Widerständen und Belastungen, neue Produkte, Dienstleistungen und wirtschaftliche Beziehungen. Dabei setzt er seine Kreativität ein und nutzt seine kommu-nikativen Fähigkeiten zum Akquirieren und Überzeugen. Er agiert diszipliniert und mit hoher fachlich-methodischer Kompetenz.

Die Ergebnisse dieses ersten Projektsteils vermitteln bereits einen guten Eindruck von den notwendigen Fähig-keiten und Kompetenzen, welche aktuelle Unternehmer in Deutschland und Polen mitbringen bzw. welche sie als wichtig für zukünftige Unternehmer erachten. Ob diese Kompetenzen von den potentiellen zukünftigen Unterneh-mern tatsächlich erfüllt werden, soll nun im zweiten Teil des Projekts durch eine umfassende Erhebung bei Studierenden der Wirtschaftswissenschaften in Deutschland und Polen eruiert werden.

© m

arko

Gre

itsc

hus

/ PI

XELI

O.d

e

Entrepreneur profile: Dr. Małgorzata Czeszejko-Sochacka \\ 21

DR. MAłGoRZATA CZEsZEJKo-soChACKA – ZALEsiE

Die Firma „Zalesie” existiert seit 2007 und beschäftigt aktuell 15 Mitarbeiter (in der Hochsaison doppelt so viel). Es ist im Bereich Hotel und Gastronomie, angeknüpft an die Traditionen der Region Ermland und Masuren, sowie im Bereich SPA tätig.

Die Idee, ein eigenes Geschäft zu gründen, ist bei mir noch wäh-rend des Studiums entstanden. Meine Eltern, die ebenfalls Unter-nehmer sind, haben mich dabei unterstützt und mir wichtige Tipps für einen erfolgreichen Start in die Selbstständigkeit gegeben. Diese Lernbereitschaft prägte schon da-mals meine Vorgehensweise und bleibt bis jetzt eine der relevanten Säulen meines Erfolgskonzeptes. Ich lerne ständig etwas dazu, sei es im weiterbildenden Lehrgang oder im Umgang mit meinen Kunden, Mitarbeitern und Ge-schäftspartnern. Denn ich glaube, die Stärken eines Unternehmers werden ihm nicht unbedingt in die Wiege gelegt. Erst im Entwick-lungsprozess kommen sie zum Vorschein und lassen sich feinjustieren. Man muss nur den Weiterbildungsmöglichkeiten offen gegenüber stehen und bereit sein, diese wahrzunehmen.

Sicherlich trug meine Position als Geschäftsführerin dazu bei, meine Stärken heraus zu kitzeln. Ich lernte, mich see-lischen und körperlichen Belastungen zu stellen, diese als Herausforderungen für die Entwicklung meiner eigenen Persönlichkeit wahrzunehmen und auftretende Widerstände

Kundenorientierung zahlt sich aus! Zorientowanie na klienta opłaca się!


DR. MAłGoRZATA CZEsZEJKo-soChACKA – ZALEsiEFirma „Zalesie” funkcjonuje od 2007 r. i zatrudnia aktualnie 15 pracowników (w sezonie dwukrotnie więcej). Świadczy usługi w zakresie hotelarstwa i gastronomii, w nawiązaniu

do tradycji regionu Warmii i Ma-zur, jak również w zakresie SPA.

Pomysł założenia własnego biznesu zrodził się jeszcze pod-czas studiów. Moi rodzice, którzy również są przedsiębiorcami, wspierali mnie w jego realizacji i dawali ważne rady, aby początek mojej samodzielnej działalności gospodarczej był udany. Ta chęć uczenia się kształtowała już wte-dy mój sposób postępowania i pozostaje do tej pory jednym z istotnych filarów mojej koncepcji sukcesu. Uczę się ciągle, czy to na kursach dokształcających czy też w kontakcie z moimi klienta-mi, pracownikami i partnerami biznesowymi. Sądzę bowiem, że przedsiębiorca niekoniecznie po-siada mocne strony od urodzenia. Ujawniają się one i pozwalają wykształcić dopiero w procesie rozwojowym. Trzeba tylko być

otwartym na możliwości dokształcania się i gotowym, by z nich skorzystać.

Do wydobycia moich mocnych stron przyczyniła się z pewnością moja pozycja jako zarządzającej przedsię-biorstwem. Nauczyłam się stawiać czoła psychicznym i fizy-cznym obciążeniom, postrzegać je jako wyzwania dla rozwoju mojej własnej osobowości i wytrwale pokonywać pojawiające się przeciwności. Odporność, połączona z porcją wytrwałości,

Fortsetzung S. 20< Więcej str. 20<

22 // Entrepreneur profile: Dr. Małgorzata Czeszejko-Sochacka

ausdauernd zu überwinden. Belastbarkeit, kombiniert mit einer Prise Beharrlichkeit, sind daher wichtige Kompetenzen, die aus meiner Sicht jeder Unternehmer in seinem Geschäfts-alltag braucht. Hier darf man aber nicht zu Übertreibungen neigen. Wenn ich bei meinen Kunden, bei meinen Mitarbei-tern und Kollegen gut ankommen will, muss ich mich deren Bedürfnissen und grundsätzlich sozialen Verhältnissen anpas-sen. Besonders wichtig ist dies in der Dienstleistungsbranche, die einen direkten Kundendialog voraussetzt. Meine flexible Herangehensweise an die Kundenwünsche zahlt sich mitt-lerweile aus, mir wurden sogar von meinen eigenen Kunden einige Preise verliehen. Wenn ich selbst dabei mit meinen Geschäftsaktivitäten zufrieden bin, dann bedeutet dies für mich Erfolg. Momentan kann ich darüber hinaus von einem stabilen wirtschaftlichen Erfolg meines Geschäfts sprechen, was für ein Transformationsland wie Polen in den Zeiten der Wirtschaftskrise nicht selbstverständlich ist.

Mut, Kommunikationsfähigkeit und Kreativität müssen für mich auf Abruf da sein. Diese sind an jedem Tag und in jeder Situation erforderlich. Vermutlich ist meine Einstellung durch die Besonderheiten meines Geschäfts bedingt, welches eine stärkere Kundenorientierung und –bindung voraussetzt. Mein Team und ich müssen die Kunden ständig mit innova-tiven Produkten und Dienstleistungen begeistern können. Hierfür muss ich wiederum offen sein für Innovationen und Veränderungen, die ich in meinem Geschäft initiieren will.

Fragt man mich, was ein zukünftiger Unternehmer an Kom-petenzen braucht, sage ich: Lernen Sie möglichst früh, sich Hindernissen und Herausforderungen zu stellen und bleiben Sie dabei sachlich und konsequent.

są zatem ważnymi kompetencjami, których moim zdaniem w swoim biznesowym życiu codziennym potrzebuje każdy przedsiębiorca. Nie można tu jednak przesadzać. Jeśli chcę zrobić dobre wrażenie na moich klientach, moich pracow-nikach i kolegach, muszę dostosować się do ich potrzeb i sytuacji. Szczególnie ważne jest to w branży usługowej, która wymaga bezpośredniego dialogu z klientem. Moje elastyczne podejście do życzeń klientów przynosi tymczasem efekty – moi klienci przyznali mi nawet kilka nagród. Jeśli ja sama jestem przy tym zadowolona z mojej aktywności gospodar-czej, to właśnie to oznacza dla mnie sukces. Poza tym mogę w tej chwili mówić o stabilnym ekonomicznym sukcesie mojej firmy, co w kraju transformacji jakim jest Polska w czasach kryzysu gospodarczego nie jest oczywiste.

Zawsze obecne muszą być, moim zdaniem, odwaga, umiejętność komunikowania się i kreatywność. Są one po-trzebne każdego dnia i w każdej sytuacji. Moje nastawienie jest prawdopodobnie uwarunkowane specyfiką mojego biznesu, który wymaga silniejszej orientacji na klientów i więzi z nimi. Razem z moim zespołem musimy umieć ciągle zachwycać klientów innowacyjnymi produktami i usługami. Dlatego muszę być otwarta na innowacje i zmiany, które chcę inicjować w mojej firmie.

Na pytanie, jakich kompetencji potrzebuje przyszły przedsiębiorca, odpowiadam: niech jak najwcześniej nauczy się stawiać czoła przeszkodom i wyzwaniom i pozostaje przy tym rzeczowy i konsekwentny.


studenci jako potencjalni przedsiębiorcy w niemczech i Polsce

isTniEJąCE KoMPETEnCJE

W Niemczech i Polsce po około 50 studentów kierunków ekonomicznych przeszło tak zwany test KODE® (KODE = Kompetenz-Diagnostik und Entwicklung = diagnostyka i rozwój kompetencji). Uczestnicy oceniają swoje własne ideały, własne oczekiwania, sposoby postępowania i rezultaty ich działania, względnie wpływ na inne osoby, i to każdorazowo w normalnych „warunkach życia codziennego”, jak również w trudnych lub uciążliwych warunkach życia i pracy. Analiza testu umożliwia podział całego osobistego potencjału na cztery obszary kompetencji podstawowych: kompetencja personalna (P), kompetencja w zakresie aktywności i realizacji (A), kompetencja fachowo-metodyczna (F) i kompetencja społeczna (S) i wyjaśnia tym samym przejawy obszarów kompetencji u studentów w Niemczech i Polsce.

Analizy testu KODE® wypadły u pojedynczych osób bardzo różnie, więc poniżej rozpatrywane będą w szczególności wartości przeciętne wszystkich ankietowanych w krajach (Abb. 3).

studierende als potentielle Unternehmer in Deutschland und Polen

ExisTiEREnDE KoMPETEnZEn

In Deutschland und Polen haben jeweils circa 50 Studierende aus betriebswirtschaftlichen Studiengängen den sogenann-ten KODE®-Test (KODE = Kompetenz-Diagnostik und Entwick-lung) durchlaufen. Die Teilnehmer schätzen ihre eigenen Ideale, ihre Erwartungen, ihre Verhaltensweisen und ihre Handlungsresultate bzw. Wirkung auf andere Personen ein, und dies jeweils unter normalen „Alltagsbedingungen“ sowie unter schwierigen oder belastenden Lebens- und Arbeits-bedingungen. Die Auswertung des Tests gibt die Verteilung des gesamten persönlichen Potenzials in die vier Grundkom-petenzbereiche Personale Kompetenz (P), aktivitäts- und handlungsbezogene Kompetenz (A), fachlich-methodische Kompetenz (F) und soziale Kompetenz (S) wieder und ver-deutlicht somit die Ausprägungen der Kompetenzbereiche bei Studierenden in Deutschland und Polen.

Die Auswertungen der KODE®-Tests fielen bei den Einzel-personen sehr unterschiedlich aus, so dass im Folgenden speziell die Durchschnittswerte über alle Befragten pro Land betrachtet werden. (Abb. 3)

KODe®-AUsWERTUnGEn DEUTsChE sTUDiEREnDEANALIZy KODE® NIEMIECCy STUDENCI

Personale Kompetenzkompetencja personalna

Aktivitäts- und Handlungskompetenzkompetencja w zakresie aktywności i realizacji

Fachlich-methodische Kompetenzkompetencja fachowo-metodyczna

Soziale Kompetenzkompetencja społeczna

normale bedingungenwarunki normalne

schwierige bedingungenwarunki trudne

Mittelwertwartość średnia Abb. 3

Anteil an der Gesamtkompetenz udział w całej kompetencji

24 // Entrepreneur profile: Robert Schenke

Herr Robert Schenke, 26, Student des Bachelorstudien-gangs Betriebswirtschaftslehre an der Fachhochschule des Mittelstands.

Für mich braucht ein erfolgreicher Unternehmer eine ordentliche Portion Durchsetzungswillen und auch die Fähig-keit, etwas aus dem Bauch heraus entscheiden zu können. Wenn man eine Idee umsetzen möchte und damit beginnt, dann muss man dies am Ende auch durchziehen. Dabei muss er in der Lage sein, das für die Aufgabe passende Team zu-sammenzustellen und zu führen – nur im Team ist man stark. Und: Wie man mit Kollegen und Mitarbeitern kommuniziert, finde ich besonders wichtig. Ohne eine tragfähige Beziehung zu den Mitarbeitern ist unternehmerisches Handeln nicht möglich. So gesehen ist neben Durchsetzungswillen auch der Besitz von Personalkompetenz entscheidend für den Erfolg eines Unternehmers – wobei ich hier aber nicht nur an monetären Erfolg denke.

Sicherlich spielt Geld eine wichtige, aber aus meiner Sicht nicht die einzig entscheidende Rolle. Die Herstellung eines positiv nach außen gerichteten Unternehmens- und Unter-nehmerbildes ist insbesondere im kaufmännischen Bereich besonders wichtig. Ein guter Ruf in dem Ort oder in der Stadt trägt natürlich auch zum Umsatz, aber darüber hinaus auch zum subjektiven, zum gefühlten Erfolg des Unternehmers bei.

Könnte ich ein guter Unternehmer sein? Ich glaube schon! Durch meine Ausbildung, mein Studium und meine Berufserfahrung konnte ich bereits in viele Richtungen auch über den berühmten Tellerrand hinaus schauen. Ich sehe das bei Kollegen von mir – denen fehlt die eine oder andere Perspektive, was aus meiner Sicht zum Teil in manchen Situationen zu falschen Entscheidungen führt. Diese unterschiedlichen Richtungen helfen mir sicherlich, ein mögliches Unternehmertum in Zukunft auch gut umsetzen zu können. Dabei habe ich insbesondere gelernt, dass man als Unternehmer auch Abstriche im privaten Umfeld machen muss. Selbstständig kommt halt von „selbst“ und „ständig“ – die meisten Stunden des Tages sind dem Unternehmen gewidmet. Hierauf muss man sich einlassen, dann wird man sicherlich auch irgendwann dafür belohnt.

Selbstständig kommt von ‚selbst‘ und ‚ständig‘



Pan Robert Schenke, 26, student studiów licencjackich na kierunku ekonomika przedsiębiorstw w Fachhochschule des Mittelstands.

Jeśli chodzi o mnie, to przedsiębiorca odnoszący sukcesy potrzebuje solidnej porcji woli stawiania na swoim i przeforsowywania swoich planów, a także zdolności intuicyjnego po-dejmowania decyzji. Jeśli chce się zrealizować jakiś pomysł i zacznie go realizować, wtedy trzeba to również doprowadzić do końca. Musi on być przy tym w stanie zebrać odpowiedni do danego zadania zespół i pokierować nim – tylko w zespole jest się silnym. I: za szczególnie ważne uważam, w jaki sposób komunikuje się z kolegami i pracownikami. Bez wytrwałego stosunku do pracowników działanie przedsiębiorcze nie jest możliwe. Z tego punktu widzenia obok woli stawiania na swoim i przeforsowywania swoich planów, decydujące dla sukcesu przedsiębiorcy jest również posiadanie kompetencji personalnej – przy czym nie myślę tu jednak tylko o sukcesie pieniężnym.

Pieniądze odgrywają z pewnością ważną, jednak z mojego punktu widzenia nie je-dynie decydującą rolę. Stworzenie pozytywnego, skierowanego na zewnątrz wizerunku przedsiębiorstwa i przedsiębiorcy jest szczególnie ważne w branży handlowej. Dobra reputacja w danym miejscu lub mieście przyczynia się oczywiście do obrotu, ale poza tym również do subiektywnego, odczuwanego sukcesu przedsiębiorcy.

Czy mógłbym być dobrym przedsiębiorcą? Sądzę, że tak! Dzięki mojemu wykształceniu, moim studiom i mojemu doświadczeniu zawodowemu mogłem również już w wielu kie-runkach popatrzeć dalej niż czubek własnego nosa. Widzę to u moich kolegów – brakuje im tej lub innej perspektywy, co w pewnych sytuacjach po części prowadzi do, z mojego punktu widzenia, błędnych decyzji. Te różne kierunki pomogą mi z pewnością również dobrze zrealizować ewentualną przedsiębiorczość. Nauczyłem się przy tym w szczególności, że jako przedsiębiorca trzeba również ograniczyć się w sferze prywatnej. Selbstständig pochodzi w końcu od „samemu” i „ciągle” (patrz wyżej) – większość godzin dnia jest poświęcona przedsiębiorstwu. Trzeba się w to zaangażować, a wtedy na pewno zostanie się kiedyś za to również wynagrodzonym.

*w niemieckim gra słów; selbstständig = selbst sam i ständig ciągle – przypis tłumacza

Pracujący na własny rachunek pochodzi od ‚sam‘ i ‚ciągle‘*

26 // erzielte ergebnisse

Bei den deutschen Studierenden sind im Mittel alle Kom-petenzbereiche durchschnittlich ausgeprägt. Sowohl unter Alltagsbedingungen als auch unter schwierigen Bedingungen ist die soziale Kompetenz (S) am geringsten ausgeprägt, während die anderen drei Kompetenzbereiche nahezu gleich stark sind. Unter schwierigen Bedingungen nimmt die soziale Kompetenz sogar noch ein wenig ab, während die fachlich-methodische Kompetenz (F) zunimmt. Eigenverantwortung, Quantität und Qualität des Arbeitseinsatzes werden dem-nach nahezu gleichrangig bewertet. Der quantitative Arbeits-einsatz ist sowohl unter Alltags- als auch unter schwierigen Bedingungen unverändert. Das Einbeziehen von anderen Personen wird vermutlich als weniger wichtig erachtet. Unter belastenden Bedingungen scheint ein kooperatives Miteinander noch weniger Gewicht zu erhalten, während der Fokus nun deutlicher auf Fachlichkeit und Sachlichkeit gerichtet ist (Abb. 4).

Bei den polnischen Studierenden sind im Mittel ebenfalls alle vier Kompetenzbereiche durchschnittlich ausgeprägt. Jedoch rangiert unter normalen Bedingungen die fachlich-methodische Kompetenz (F) auf Platz eins, während die Aktivitäts- und Handlungskompetenz (A) an letzter Stelle kommt. Unter belastenden Bedingungen wird die fachlich-methodische Kompetenz sogar noch gesteigert, die soziale Kompetenz (S) nimmt dagegen ab. Die polnischen Befragten legen anscheinend einen hohen Wert auf Sachlichkeit und

U niemieckich studentów wszystkie obszary kompetencji są przeciętnie rozwinięte. Zarówno w warunkach życia co-dziennego jak i w warunkach trudnych najsłabiej rozwinięta jest kompetencja społeczna (S), podczas gdy trzy pozostałe obszary kompetencji są prawie równie silne. W trudnych warunkach kompetencja społeczna nawet jeszcze trochę spada, podczas gdy kompetencja fachowo-metodyczna (F) rośnie. Odpowiedzialność osobista, ilość i jakość wkładu pracy są więc oceniane jako prawie równorzędne. Ilościowy wkład pracy jest zarówno w warunkach życia codziennego jak i w warunkach trudnych stały. Włączanie innych osób jest przypuszczalnie uważane za mniej ważne. W warunkach uciążliwych kooperatywne współżycie wydaje się być jeszcze mniej ważne, podczas gdy uwaga jest wyraźniej skierowana na fachowość i rzeczowość (Abb. 4).

Również u polskich studentów wszystkie cztery obszary kompetencji są przeciętnie rozwinięte. Jednak w normal-nych warunkach pierwsze miejsce zajmuje kompetencja fachowo-metodyczna (F), podczas gdy kompetencja w za-kresie aktywności i realizacji (A) jest na ostatnim miejscu. W uciążliwych warunkach kompetencja fachowo-metodyczna nawet jeszcze wzrasta, zaś kompetencja społeczna (S) spada. Polscy ankietowani przywiązują widocznie dużą wagę do rze-czowości i systematyki i są w wyższym stopniu niż niemieccy gotowi wyjść naprzeciw potrzebom innych osób. Ilościowy wkład pracy nie jest oceniany tak wysoko jak w Niemczech.

KODe®-AUsWERTUnGEn PoLnisChE sTUDiEREnDEANALIZy KODE® POLSCy STUDENCI

normale bedingungenwarunki normalne

schwierige bedingungenwarunki trudne

Mittelwertwartość średnia Abb. 4

Leist

ungs

moti

vstä

rke

Inte

rnale

Kont

rollü

berze

ugun

g

Unabh

ängig

keits

streb

en

Allgem

eine A

ntrie

bsstä

rke

Belastb

arke

it

Prob

lemlö

seor

ientier

ung

Risiko

neigu

ngUng

ewiss

heits

toler

anz

Durch

setzu

ngsb

ereit

scha

ft

sozia

le Anp

assu

ngsfä

higk

eit

mot

ywac

ja dz

iałan

ia

inter

naln

e prze

kona

nie o

włas

nej k

ontro

lidą

żeni

e do

niez

ależn

ości

ogól

na in

icjat

ywno

ść

odpo

rnoś

ć

zorie

ntow

anie

na ro

związ

ywan

ie pr

oblem

ów

skło

nnoś

ć do

pode

jmow

ania

ryzy

ka

toler

ancja

niep

ewno

ści

goto

wość d

o pr

zefo

rsowyw

ania

społ

eczn

a zdo

lnoś

ć dos

toso

wania

się





Anteil an der Gesamtkompetenz udział w całej kompetencji


Systematik und sind im höheren Maße als die deutschen be-reit, sich auf die Bedürfnisse anderer Personen einzulassen. Der quantitative Arbeitseinsatz wird weniger hoch bewertet als in Deutschland. Unter schwierigen Bedingungen steigern laut dieser Auswertung die polnischen Studierenden sowohl die Quantität als auch die Qualität ihres Einsatzes, während nun der Fokus weniger auf eigene Werte und sozial ange-passtes Verhalten gelegt wird.

PERsönLiChKEiTsMERKMALE

Zur Verifizierung der gewonnenen Erkenntnisse wurde so-wohl bei den deutschen als auch bei den polnischen Studie-renden ein weiteres Befragungsinstrument, der so genannte F-DuP Test (Fragebogen zur Diagnostik unternehmerischer Potenziale), eingesetzt. Geprüft werden in diesem Verfahren Stärken und Schwächen der Probanden hinsichtlich ihrer Eignung zum unternehmerischen Denken und Handeln.

Getestet wurden neun Persönlichkeitsmerkmale, jeweils auf einer Skala von 1 (niedrig) bis 9 (hoch) Testpunkten, welche in ihrer Ausprägung Aussagen über die Existenz un-ternehmerischer Potenziale ermöglichen (Abb. 5).

F-DuP GEsAMTAUsWERTUnGANALIZA CAłOśCI F-DuP

W trudnych warunkach polscy studenci według niniejszej analizy podwyższają zarówno ilość jak i jakość swojego zaan-gażowania, podczas gdy nacisk jest mniej kładziony na własne wartości i społecznie dopasowane zachowanie.

CEChy osoboWośCi

W celu weryfikacji zdobytej wiedzy zastosowano zarówno u niemieckich jak i u polskich studentów dalszy instrument ankiety, tak zwany test F-DuP (Fragebogen zur Diagnostik unternehmerischer Potentiale = kwestionariusz ankiety w celu diagnostyki przedsiębiorczych potencjałów). W tej metodzie badane są mocne i słabe strony uczestników testu odnośnie ich przydatności do przedsiębiorczego myślenia i działania.

Testowanych było dziewięć cech osobowości, każdorazowo na skali od 1 (nisko) do 9 (wysoko) punktów testowych, któ-rych stopień rozwinięcia umożliwia wypowiedzi o istnieniu przedsiębiorczych potencjałów (Abb. 5).

��

��

��

��

��

��

�

��

Leist

ungs

moti

vstä

rke

Inte

rnale

Kont

rollü

berze

ugun

g

Unabh

ängig

keits

streb

en

Allgem

eine A

ntrie

bsstä

rke

Belastb

arke

it

Prob

lemlö

seor

ientier

ung

Risiko

neigu

ngUng

ewiss

heits

toler

anz

Durch

setzu

ngsb

ereit

scha

ft

sozia

le Anp

assu

ngsfä

higk

eit

mot

ywac

ja dz

iałan

ia

inter

naln

e prze

kona

nie o

włas

nej k

ontro

lidą

żeni

e do

niez

ależn

ości

ogól

na in

icjat

ywno

ść

odpo

rnoś

ć

zorie

ntow

anie

na ro

związ

ywan

ie pr

oblem

ów

skło

nnoś

ć do

pode

jmow

ania

ryzy

ka

toler

ancja

niep

ewno

ści

goto

wość d

o pr

zefo

rsowyw

ania

społ

eczn

a zdo

lnoś

ć dos

toso

wania

się

KompetenzbereichObszar kompetencji

Testpunkte punkty testoweDeutschlandNiemcy

PolenPolska

Abb. 5

<


Nach dem F-DuP liegen die Testergebnisse der deutschen Studierenden bei den Persönlichkeitsmerkmalen Internale Kontrollüberzeugung, allgemeine Antriebsstärke, Belastbar-keit, Ungewissheitstoleranz und Durchsetzungsbereitschaft über denen der polnischen Studierenden. Im Gegensatz dazu liegt das Testergebnis der Persönlichkeitsmerkmale Unabhängigkeitsstreben, Risikoneigung und soziale Anpas-sungsfähigkeit bei den polnischen Studierenden über dem der deutschen. Die Ausprägungen der Persönlichkeitsmerk-male Leistungsmotivstärke und Problemlöseorientierung sind nahezu gleich stark, wobei ersteres bei den deutschen, zwei-tes bei den polnischen Studierenden stärker ausgeprägt ist.

VERGLEiCh bEiDER VERFAhREn

Da der Großteil der Studierenden sowohl am F-DuP- als auch am KODE®-Verfahren teilgenommen hat, bietet sich ein Ver-gleich von Persönlichkeitsmerkmalen und Kompetenzen an.

Persönlichkeitsmerkmale, welche im Rahmen des F-DuP-Verfahrens erhoben werden, sind relativ zeitstabile, über-dauernde individuelle Eigenschaften. Diese Eigenschaften beschreiben, wie sich eine Person in bestimmten Situationen voraussichtlich verhält. Kompetenzen hingegen, wie sie im Rahmen des KODE®-Verfahrens erhoben werden, dokumen-tieren Fähigkeiten einer Person, in neuen, offenen, komplexen Situationen selbstorganisiert (aus sich selbst heraus) aktiv zu handeln. Kompetenzen sind durch Training und Entwicklung veränderbar, Persönlichkeitsmerkmale eher nicht.

Anhand des F-DuP-Verfahrens kann daher beurteilt wer-den, ob die unternehmerische Eignung von Testpersonen in

Według F-DuP wyniki testu niemieckich studentów doty-czące cech osobowości: internalne przekonanie o własnej kontroli, ogólna inicjatywność, odporność, tolerancja nie-pewności i gotowość do przeforsowywania leżą powyżej wy-ników polskich studentów. W przeciwieństwie do tego wynik testu cech osobowości: dążenie do niezależności, skłonność do podejmowania ryzyka i społeczna zdolność dostosowania się polskich studentów leży powyżej wyniku niemieckich studentów. Stopnie rozwoju cech osobowości: motywacja działania i zorientowanie na rozwiązywanie problemów są prawie równie silne, przy czym pierwsza jest silniej rozwinięta u niemieckich, druga u polskich studentów.

PoRóWnAniE obU METoD

Ponieważ duża część studentów wzięła udział zarówno w metodzie F-DuP jak i KODE®, nasuwa się porównanie cech osobowości i kompetencji.

Cechy osobowości, które są badane w ramach metody F-DuP, są stosunkowo niezależnymi od upływu czasu, trwa-łymi indywidualnymi cechami. Opisują one jak dana osoba przypuszczalnie zachowa się w określonych sytuacjach. Kompetencje zaś, tak jak są one badane w ramach metody KODE®, dokumentują zdolności danej osoby do aktywnej samoorganizacji (z samego siebie) w nowych, otwartych, kompleksowych sytuacjach. Kompetencje można poprzez trening i rozwój zmienić, cechy osobowości raczej nie.

VERGLEiCh F-DuP-KoDE® DEUTsChLAnDPORóWNANIE F-DuP-KODE® NIEMCy

niedriges unternehmerisches Potenzialniski potencjał przedsiębiorczy

Anzahl liczba: n = 15

durchschnittliches unternehmerisches Potenzialprzeciętny potencjał przedsiębiorczy


hohes unternehmerisches Potenzialwysoki potencjał przedsiębiorczy






Abb. 6<


geringem, mittlerem oder hohem Ausmaß bereits vorhan-den ist. In diesem Zusammenhang ist es daher interessant zu erfahren, inwieweit ein Zusammenhang zwischen der Ausprägung des unternehmerischen Potenzials und den Kompetenzwerten besteht.

ERGEbnis FüR DEUTsChE sTUDiEREnDEBei hoch ausgeprägter unternehmerischer Eignung (nach F-DuP-Verfahren) sind die personale Kompetenz (P), die Aktivitäts- und Handlungskompetenz (A) und die fachlich-methodische Kompetenz (F) stärker vorhanden als bei niedrig ausgeprägter unternehmerischer Eignung, die soziale Kompetenz (S) jedoch deutlich niedriger. Eine Interpretation dieses Ergebnisses könnte lauten, dass deutsche Studieren-de, welche eine höhere Disposition zur Unternehmerper-sönlichkeit aufweisen, eine stärkere Eigenverantwortung tragen, stärker an eigenen Werten orientiert sind, einen hö-heren Arbeitseinsatz leisten und sachlich-fachlich versierter sind als diejenigen, die diese Disposition nicht mitbringen. Dagegen scheinen bei ausgeprägter Unternehmerpersön-lichkeit Konsensorientierung und Kooperationsbereitschaft abzunehmen (Abb. 6).

ERGEbnis FüR PoLnisChE sTUDiEREnDEBei hoch ausgeprägter unternehmerischer Eignung (nach F-DuP-Verfahren) sind die personale (P) und die soziale Kompe-tenz (S) stärker vorhanden, während die fachlich-methodische (F) und die aktivitäts- und handlungsbezogene Kompetenz (A) niedriger sind. Die Ergebnisse können dahingehend interpre-tiert werden, dass polnische Studierende, welche eine höhere Disposition zur Unternehmerpersönlichkeit aufweisen, einen

Na podstawie metody F-DuP można więc ocenić, czy przedsiębiorcza przydatność testowanych osób istnieje już w małym, średnim lub wysokim stopniu. W związku z tym in-teresujące jest zatem poznanie, jak dalece istnieje zależność między stopniem rozwinięcia przedsiębiorczego potencjału i poziomami kompetencji.

WyniK DLA niEMiECKiCh sTUDEnTóWPrzy wysoko rozwiniętej przedsiębiorczej przydatności (według metody F-DuP) kompetencja personalna (P), kompetencja w zakresie działania i realizacji (A) i kompetencja fachowo-metodyczna (F) są silniej wykształcone niż przy nisko rozwiniętej przedsiębiorczej zdatności, kompetencja społeczna (S) jednak znacznie słabiej. Interpretacja tego wyniku mogłaby brzmieć, że niemieccy studenci, którzy wykazują wyższe predyspozycje na przedsiębiorcę, ponoszą większą odpowiedzialność osobistą, bardziej kierują się własnymi wartościami, więcej pracują i są bardziej biegli w zakresie rzeczowo-fachowym niż ci, którzy tych predyspozycji nie mają. Zorientowanie na konsensus i gotowość do współpracy wydają się natomiast przy rozwiniętej przedsiębiorczej osobowości spadać (Abb. 6).

WyniK DLA PoLsKiCh sTUDEnTóWPrzy wysoko rozwiniętej przedsiębiorczej przydatności (według metody F-DuP) kompetencja personalna (P) i społeczna (S) są silniej wykształcone, podczas gdy kompetencja fachowo-metodyczna (F) i w zakresie działania i realizacji (A) słabiej. Wyniki mogą być interpretowane w

VERGLEiCh F-DuP-KoDE® PoLEnPORóWNANIE F-DuP-KODE® POLSKA

��

��

��

��

niedriges unternehmerisches Potenzialniski potencjał przedsiębiorczy


durchschnittliches bis hohes unternehmerisches Potenzialprzeciętny do wysoki potencjał przedsiębiorczy






Abb. 7<

30 // Entrepreneur profile: Marta Fruńska

Im Juni 2012 werde ich meinen Bachelorabschluss in Wirt-schaftswissenschaften bekommen. Danach plane ich, mich als Steuerberaterin oder Wirtschaftsprüferin selbstständig zu machen. Schon seit meinem Studienbeginn wusste ich, dass das genau der richtige Weg für mich ist. Denn gerade durch die Selbstständigkeit kann ich mich in eine von mir selbst gewählte Richtung entwickeln und nicht in eine, die mir auf-gezwungen wird. Natürlich spielt dabei auch die finanzielle Unabhängigkeit eine große Rolle.

Ich finde, ich bringe schon die Eigenschaften und das erforderliche Potenzial mit, welche eine erfolgreiche unter-nehmerische Existenz begünstigen können. So zeichnete ich mich schon immer durch Führungseigenschaften aus. In der Schule war ich Klassensprecherin, an der Uni war ich über drei Jahre die stellvertretende Vorsitzende der studentischen Selbstverwaltung. Dabei sind gute Kommunikationsfähig-keiten sowie die Fähigkeit, Verantwortung zu übernehmen, unabdingbar. Selbstverständlich habe ich viel dazu gelernt: wie ich meinen Tag aktiv und effizient gestalten kann, auch im Sinne effizienter Zeiteinteilung, wie ich eine Aufgabe schöpferisch bewältigen kann, wie ich Prioritäten setzen und mit Menschen kooperieren soll. Eine wichtige Erkenntnis war für mich die Notwendigkeit soliden Fachwissens, untermau-ert durch einen entsprechenden praktischen Hintergrund.

Durch einige Praktika, weiterbildende Seminare und studentische Jobs, die ich zeitlich und organisatorisch unter einen Hut bringen konnte, habe ich versucht, meine theoretischen Kenntnisse immer wieder auf den neuesten Stand zu bringen. Dies ist aus meiner Sicht eine wichtige Voraussetzung für Unternehmer, die auf Dauer einen Überblick über die neuesten Markttendenzen behalten wollen.

Wenn ich meine Erkenntnisse auf eine unternehmerische Tätigkeit projiziere, dann lassen sich daraus die fünf wichtigsten Stärken eines Unternehmers herauskristallisieren: Kontakt- und Kommunikationsfreudigkeit, Führungskompetenz, Lernbereitschaft, Fleiß und Gewis-senhaftigkeit.

Sicherlich kann man eine Unternehmerpersönlichkeit nicht auf diese fünf Eigenschaften reduzieren. Ein Unternehmer muss seriöse Entscheidungen treffen können und sich nicht von Misserfolgen entmutigen lassen. Er soll in Stresssituationen einen klaren Kopf bewahren und dabei seine analytischen Fähigkeiten einsetzen können. Dies erlaubt ihm, eine Situation objektiv einzuschätzen und entsprechend zu handeln.

Marta Fruńska: Eine nicht nur geschäftliche Einstellung, sondern auch eine menschliche! Marta Fruńska: Podejście nie tylko biznesowe, ale również ludzkie!



Wichtig für mich ist, dass ein Unternehmer eine ausgeprägte soziale Kompetenz besitzt und auch in seinem Geschäft die Prinzipien eines sozialen Verhaltens lebt. Eine gewisse Sen-sibilität den sozialen Belangen von Arbeitskollegen und Geschäftspartnern gegenüber, sowie Verständnisbereitschaft müssen für mich vorhanden sein. Also eine nicht nur geschäftliche Einstellung, sondern auch eine menschliche.

W czerwcu 2012 roku uzyskam wykształcenie wyższe na poziomie licencjackim w zakresie nauk ekonomicznych. Potem planuję rozpoczęcie pracy na własny rachunek jako doradca podatkowy lub rewident gospodarczy. Już od początku moich studiów wiedziałam, że jest to dla mnie właściwa droga. A to ponieważ właśnie dzięki pracy na własny rachunek mogę rozwijać się w przeze mnie samą wybranym kierunku, a nie w takim, który ktoś mi narzuca z góry. Dużą rolę odgrywa przy tym naturalnie również niezależność finansowa.

Sądzę, że dysponuję już teraz cechami i potencjałem, które mogą sprzyjać przedsiębiorczej działalności pełnej sukcesu. I tak już zawsze wyróżniałam się cechami przywódczymi. W szkole byłam gospodarzem klasy, na uniwersytecie przez trzy lata pełniłam funkcję wiceprzewodniczącej samorządu studenckiego. Dobre zdolności komunikacyjne jak również umiejętność przejmowania odpowiedzialności są przy tym nieodzowne. Oczywiście wiele się nauczyłam: jak mogę aktywnie i efektywnie organizować mój dzień, również w sensie efektywnego zarządzania czasem, jak mogę twórczo podołać zadaniu, jak powinnam ustalać priorytety i współpracować z ludźmi. Ważne było dla mnie zrozumienie konieczności posi-adania solidnej wiedzy fachowej, podpartej odpowiednim podłożem praktycznym. Dzięki praktykom, dokształcającym seminariom i pracom studenckim, które umiałam pogodzić czasowo i organizacyjnie, próbowałam ciągle na nowo uaktualniać moją wiedzę teoretyczną. Z mojego punktu widzenia jest to ważne dla przedsiębiorców, którzy chcą na dłuższą metę orientować się w najnowszych tendencjach na rynku.

Kiedy przenoszę moją wiedzę na płaszczyznę działalności przedsiębiorczej, krystalizuje się pięć najważniejszych mocnych stron przedsiębiorcy: łatwość w nawiązywaniu kontaktów, umiejętność kierowania zespołem ludzi, chęć uczenia się, pracowitość i skrupulatność.

Z pewnością nie można osobowości przedsiębiorczej zredukować do tych pięciu cech. Przedsiębiorca musi umieć podejmować poważne decyzje i nie powinien poddawać się niepow-odzeniom. W sytuacjach stresowych powinien być opanowany i umieć użyć swoich zdolności analitycznych. To pozwala obiektywnie ocenić sytuację i podjąć odpowiednie działania.

Ważne jest dla mnie, by przedsiębiorca posiadał rozwiniętą kompetencję społeczną i również w swoim życiu biznesowym przestrzegał zasad społecznego zachowania. Oczekuję pewnej wrażliwości na sprawy kolegów z pracy i partnerów biznesowych, jak również chęci zrozumienia drugiej osoby. A więc podejścia nie tylko biznesowego, ale również ludzkiego.


tym kierunku, że polscy studenci, którzy wykazują wyższe predyspozycje na przedsiębiorcę, więcej pracują i są mniej zorientowani na współpracę, względnie konsensus, niż ich koledzy bez tych predyspozycji. U przedsiębiorczej osobowości zmniejsza się natomiast zorientowanie na własne wartości w nieznacznym stopniu, podczas gdy zorientowanie na rzeczowość/fachowość nieznacznie wzrasta (Abb. 7).

Wcześniej opisane wyniki odzwierciedlają najpierw sy-tuację studentów w ich roli jako potencjalni przedsiębiorcy w Niemczech i Polsce. Interesujące jest więc poznanie, jak bardzo wyniki są oddalone od profilu wymagań wobec ide-alnego przedsiębiorcy. Właśnie na to pytanie ma zostać w następnym, ostatnim etapie badania znaleziona odpowiedź

Wymagania wobec poten-cjalnych przedsiębiorców

PRoFiL WyMAGAń DLA PRZEDsiębioRCóW

W Niemczech i w Polsce zostały w oparciu o wyniki oso-bistych wywiadów i ankiet KODE®X zorganizowane warsz-taty ekspertów. Zaproszono na nie odnoszące sukcesy przedsiębiorczynie i poproszono ich, by przy pomocy trenerek KODE®X FHM-u sporządzili profil przedsiębiorcy. Profil ten po-winien dostarczyć informacji o kompetencjach, jakie powinna

stärkeren Arbeitseinsatz leisten und weniger kooperations- beziehungsweise konsensorientiert sind als ihre Kollegen ohne diese Disposition. Hingegen verringert sich bei Unter-nehmerpersönlichkeiten die Ausrichtung an eigenen Werten im geringen Maße, während die Ausrichtung auf Sachlichkeit/Fachlichkeit gering steigt (Abb. 7).

Die zuvor beschriebenen Ergebnisse spiegeln zunächst die Situation der Studierenden in ihrer Rolle als potentielle Unternehmer in Deutschland und Polen wider. Interessant ist es daher zu sehen, wie weit die Ergebnisse von dem Anforderungsprofil an einen idealen Unternehmer entfernt liegen. Genau diese Frage soll im folgenden, letzten Schritt der Untersuchung beantwortet werden.

Anforderungen an potentielle Unternehmer

AnFoRDERUnGsPRoFiL FüR UnTERnEhMER

In Deutschland und in Polen wurden aufgrund der Ergebnisse der persönlichen Interviews und der KODE®X-Befragungen Experten-Workshops veranstaltet. Zu diesen Workshops wurden erfolgreiche Unternehmer/innen eingeladen und auf-gefordert, mithilfe der Moderation von KODE®X-Trainerinnen der FHM jeweils ein Unternehmerprofil zu erstellen. Dieses

© li

ghtp

oet

/ f

otol

ia.d

e

analy

tische

Fähi

gkeit

enBela

stbar

keit

Eigen

vera

ntwor

tung

Einsa

tzber

eitsc

haft

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

erge

bniso

rienti

erte

s Han

deln

ganz

heitl

iches

Den

ken

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eit

Kom

mun

ikation

sfähi

gkeit

Offenhe

it fü

r Ver

ände

rung

enOpti

mism

usPr

oblem

löse

fähi

gkeit

zielo

rienti

erte

s Füh

ren

Zuve

rläss

igkeit

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

goto

wość d

o dz

iałan

ia

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zji

dział

anie

zorie

ntow

ane n

a wyn

ikca

łośc

iowe m

yślen

iewiar

ygod

ność

inno

wacyjn

ość

kom

unika

tywno

śćot

warto

ść n

a zm

iany

opty

mizm

umiej

ętno

ść ro

związ

ywan

ia pr

oblem

ów

kiero

wnict

wo zo

rient

owan

e na c

elni

ezaw

odno

ść

uzyskane wyniki \\ 33an

alytisc

he Fä

higk

eiten

Belastb

arke

itEig

enve

rant

wortu

ngEin

satzb

ereit

scha

ftEn

tsche

idun

gsfä

higk

eit

erge

bniso

rienti

erte

s Han

deln

ganz

heitl

iches

Den

ken

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eit

Kom

mun

ikation

sfähi

gkeit

Offenhe

it fü

r Ver

ände

rung

enOpti

mism

usPr

oblem

löse

fähi

gkeit

zielo

rienti

erte

s Füh

ren

Zuve

rläss

igkeit

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

goto

wość d

o dz

iałan

ia

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zji

dział

anie

zorie

ntow

ane n

a wyn

ikca

łośc

iowe m

yślen

iewiar

ygod

ność

inno

wacyjn

ość

kom

unika

tywno

śćot

warto

ść n

a zm

iany

opty

mizm

umiej

ętno

ść ro

związ

ywan

ia pr

oblem

ów

kiero

wnict

wo zo

rient

owan

e na c

elni

ezaw

odno

ść

Profil soll Auskunft darüber geben, welche Kompetenzen eine Person besitzen sollte, um gute Voraussetzungen für einen erfolgreichen Unternehmer zu haben. Anschließend wurde dieses idealtypische Unternehmerprofil mit den tatsächlichen Kompetenzwerten der Studierenden, die anhand des KODE®-Tests ermittelt worden waren, verglichen (Abb. 8).

posiadać osoba, żeby mieć dobre zadatki na odnoszącego sukcesy przedsiębiorcę. Następnie ten wzorcowy profil przedsiębiorcy został porównany z rzeczywistymi poziomami kompetencji studentów, które zostały ustalone za pomocą testu KODE® (Abb. 8).

��

��

��

��

UnTERnEhMERPRoFiL DEUTsChLAnDPROFIL PRZEDSIęBIORCy NIEMCy

LEGEnDE LegeNDaEinschätzungsskala Skala oceny 1 weniger mniej2 teilweise częściowo3 ausgeprägt rozwinięta4 deutlich ausgeprägt wyraźnie rozwinięta5 stark ausgeprägt wysoko rozwinięta6 sehr stark ausgeprägt bardzo wysoko rozwinięta7 übermäßig stark ausgeprägt nadmiernie wysoko rozwinięta

kennzeichnet, in welcher Bandbreite die jeweiligen Kompetenzen vorhan-den sein sollten zaznacza, w jakim spektrum dane kompetencje powinny istnieć zeigen an, inwieweit die Studierenden (im Durchschnitt) diesen Anforde-rungen auch tatsächlich entsprechen pokazują, jak dalece studenci (średnio) rzeczywiście spełniają te wymagania


A: Aktivitäts- und Handlungskompetenzkompetencja w zakresie aktywności i realizacjii



F/P A/F F/S

A/P A/S P/S

Abb. 8

Bewertung Ocena



analy

tische

Fähi

gkeit

enBela

stbar

keit

Eigen

vera

ntwor

tung

Einsa

tzber

eitsc

haft

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

erge

bniso

rienti

erte

s Han

deln

ganz

heitl

iches

Den

ken

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eit

Kom

mun

ikation

sfähi

gkeit

Offenhe

it fü

r Ver

ände

rung

enOpti

mism

usPr

oblem

löse

fähi

gkeit

zielo

rienti

erte

s Füh

ren

Zuve

rläss

igkeit

zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

goto

wość d

o dz

iałan

ia

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zji

dział

anie

zorie

ntow

ane n

a wyn

ikca

łośc

iowe m

yślen

iewiar

ygod

ność

inno

wacyjn

ość

kom

unika

tywno

śćot

warto

ść n

a zm

iany

opty

mizm

umiej

ętno

ść ro

związ

ywan

ia pr

oblem

ów

kiero

wnict

wo zo

rient

owan

e na c

elni

ezaw

odno

ść

DEUTsChE UnTERnEhMERDie Ergebnisse zeigen, inwieweit die Kompetenzen bei künfti-gen deutschen Unternehmern vorhanden sind, vgl. Schaubild Erfüllungsgrad Deutschland (Abb. 9).

Bei den zukünftigen deutschen Unternehmern sind keine Kompetenzen deutlich verbesserungswürdig. Dies verdeut-licht zumindest, dass es keine gravierenden Differenzen gibt, welche im Durchschnitt das zukünftige Unternehmertum der Studierenden verhindern könnten. Jedoch kann festgehalten werden, dass die Kompetenzen Glaubwürdigkeit, Kommu-nikationsfähigkeit, Optimismus und ergebnisorientiertes Handeln verbesserungswürdig und sieben weitere Kompe-tenzen nur in geringem Maße erfüllt sind, nämlich Zuverläs-sigkeit, Belastbarkeit, zielorientiertes Führen, ganzheitliches Denken, Problemlösefähigkeit, Eigenverantwortung und Einsatzbereitschaft. Lediglich die Kompetenzanforderungen Entscheidungsfähigkeit und analytische Fähigkeiten sind durchschnittlich und Offenheit für Veränderungen sowie Innovationsfreudigkeit im hohen Maße erfüllt.

niEMiECCy PRZEDsiębioRCyWyniki pokazują, jak dalece są wykształcone kompetencje u przyszłych niemieckich przedsiębiorców, por. diagram stopień spełniania oczekiwań Niemcy (Abb. 9).

U przyszłych niemieckich przedsiębiorców żadne kom-petencje nie wymagają znacznej poprawy. To pokazuje przynajmniej, że nie ma żadnych poważnych różnic, które mogłyby przeciętnie przeszkodzić przyszłej przedsiębiorczo-ści studentów. Stwierdzić jednak można, że kompetencje: wiarygodność, komunikatywność, optymizm i działanie zorientowane na wynik wymagają poprawy, a siedem dal-szych kompetencji jest spełnionych tylko w nieznacznym stopniu, mianowicie niezawodność, odporność, kierowanie zorientowane na cel, całościowe myślenie, umiejętność rozwiązywania problemów, odpowiedzialność osobista i gotowość do działania. Tylko kompetencje: zdolność po-dejmowania decyzji i zdolności analityczne są spełnione w średnim, a otwartość na zmiany jak również innowacyjność w wysokim stopniu.

�

�

�

�

�

�

ERFüLLUnGsGRAD DEUTsChLAnDSTOPIEń SPEłNIANIA OCZEKIWAń NIEMCy

LEGEnDE LegeNDaErfüllungsgrad stopień spełniania oczekiwań:A deutlich verbesserungswürdig wymaga znacznej poprawyB verbesserungswürdig wymaga poprawyC gering erfüllt spełniona w stopniu niskim

D durchschnittlich erfüllt spełniona w stopniu przeciętnymE im hohen Maße erfüllt spełniona w stopniu wysokimF übererfüllt spełniona z nadwyżką

Akqui

sition

sstä

rke

analy

tische

Fähi

gkeit

en

Delegie

ren

Dialog

fähi

gkeit

, Kun

deno

rienti

erun

g

Diszip

linEig

enve

rant

wortu

ng

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

ganz

heitl

iches

Den

ken

Gesta

ltung

swille

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eitOrg

anisa

tionsfä

higk

eitPfl

ichtg

efüh

lPr

ojek

tman

agem

ent

schö

pfer

ische

Fähi

gkeit

umiej

ętno

ści a

kwizy

cyjn

e zd

olno

ści a

nalit

yczn

e de

legow

anie

otwar

cie n

a dial

og, z

orien

towan

ie na

klien

tazd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zjica

łośc

iowe m

yślen

ie wol

a ksz

tałto

wania

wiaryg

odno

śćin

nowac

yjnoś

ć

zdol

nośc

i org

aniza

cyjn

epo

czuc

ie ob

owiąz

ku

zarzą

dzan

ie pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wórcz

e

Abb. 9

<


Erfüllungsgrad stopień spełniania oczekiwań


zdol

nośc

i ana

lityc

zne

odpo

rnoś

ć

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

goto

wość d

o dz

iałan

ia

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zji

dział

anie

zorie

ntow

ane n

a wyn

ikca

łośc

iowe m

yślen

iewiar

ygod

ność

inno

wacyjn

ość

kom

unika

tywno

śćot

warto

ść n

a zm

iany

opty

mizm

umiej

ętno

ść ro

związ

ywan

ia pr

oblem

ów

kiero

wnict

wo zo

rient

owan

e na c

elni

ezaw

odno

ść

PoLnisChE UnTERnEhMERAuch bei den zukünftigen polnischen Unternehmern zeigt sich eine unterschiedliche Verteilung, vgl. Erfüllungsgrad Polen (Abb. 11).

Bei den polnischen zukünftigen Unternehmern sind ins-gesamt fünf Kompetenzen verbesserungswürdig, nämlich Entscheidungsfähigkeit, Akquisitionsstärke, Innovationsfreu-digkeit, Delegieren und Organisationsfähigkeit und folgende

PoLsCy PRZEDsiębioRCy Również u przyszłych polskich przedsiębiorców kształtuje się różny podział, por. stopień spełniania oczekiwań Polska (Abb. 11).

U polskich przyszłych przedsiębiorców w sumie pięć kompetencji wymaga poprawy, mianowicie: zdolność podej-mowania decyzji, umiejętności akwizycyjne, innowacyjność, delegowanie i zdolności organizacyjne, a następujących sie-

Akqui

sition

sstä

rke

analy

tische

Fähi

gkeit

en

Delegie

ren

Dialog

fähi

gkeit

, Kun

deno

rienti

erun

g

Diszip

linEig

enve

rant

wortu

ng

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

ganz

heitl

iches

Den

ken

Gesta

ltung

swille

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eitOrg

anisa

tionsfä

higk

eitPfl

ichtg

efüh

lPr

ojek

tman

agem

ent

schö

pfer

ische

Fähi

gkeit

umiej

ętno

ści a

kwizy

cyjn

e zd

olno

ści a

nalit

yczn

e de

legow

anie

otwar

cie n

a dial

og, z

orien

towan

ie na

klien

tazd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zjica

łośc

iowe m

yślen

ie wol

a ksz

tałto

wania

wiaryg

odno

śćin

nowac

yjnoś

ć

zdol

nośc

i org

aniza

cyjn

epo

czuc

ie ob

owiąz

ku

zarzą

dzan

ie pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wórcz

e

��

��

��

��

��

UnTERnEhMERPRoFiL PoLEnPROFIL PRZEDSIęBIORCy POLSKA

LEGEnDE LegeNDaEinschätzungsskala Skala oceny 1 weniger mniej2 teilweise częściowo3 ausgeprägt rozwinięta4 deutlich ausgeprägt wyraźnie rozwinięta5 stark ausgeprägt wysoko rozwinięta6 sehr stark ausgeprägt bardzo wysoko rozwinięta7 übermäßig stark ausgeprägt nadmiernie wysoko rozwinięta

kennzeichnet, in welcher Bandbreite die jeweiligen Kompetenzen vorhan-den sein sollten zaznacza, w jakim spektrum dane kompetencje powinny istnieć zeigen an, inwieweit die Studierenden (im Durchschnitt) diesen Anforde-rungen auch tatsächlich entsprechen pokazują, jak dalece studenci (średnio) rzeczywiście spełniają te wymagania





F/P A/F F/S

A/P A/S P/S

Abb. 10


Bewertung Ocena


36 // Erzielte Ergebnisse 36

sieben nur gering erfüllt: Dialogfähigkeit, Kundenorientie-rung, Glaubwürdigkeit, Pflichtgefühl, Eigenverantwortung, Gestaltungswille, Disziplin und schöpferische Fähigkeit. Auch wenn die Einzelkompetenzen voneinander abweichen, ergibt sich hier doch zahlenmäßig ein ähnliches Bild wie in Deutschland. Im Gegensatz zu den deutschen Anwärtern sind bei den polnischen gar keine Kompetenzen durchschnittlich erfüllt und drei im hohen Maße beziehungsweise übererfüllt: analytische Fähigkeiten, ganzheitliches Denken und Projekt-management. In der Spitze sind demnach die polnischen Ergebnisse den deutschen voraus.

GEMEinsAMKEiTEn UnD UnTERsChiEDEDie Ergebnisse sollen nun in einem letzten Schritt vergli-chen und interpretiert werden. Zunächst fällt auf, dass die einzige Gemeinsamkeit darin liegt, dass bei zukünftigen Unternehmern beider Länder Glaubwürdigkeit und Eigenver-antwortung deutlich zu verbessern sind. Hier handelt es sich beispielsweise um die Fähigkeiten, die eigene Sichtweise auf

dem jest spełnionych tylko w nieznacznym stopniu: otwarcie na dialog, zorientowanie na klienta, wiarygodność, poczucie obowiązku, odpowiedzialność osobista, wola kształtowania, dyscyplina i zdolności twórcze. Chociaż pojedyncze kompe-tencje odbiegają od siebie, powstaje tu jednak pod wzglę-dem liczebnym podobny obraz jak w Niemczech. U polskich kandydatów, w przeciwieństwie do niemieckich, żadne kom-petencje nie są spełnione w stopniu przeciętnym, a trzy są spełnione w stopniu wysokim lub też z nadwyżką: zdolności analityczne, całościowe myślenie i zarządzanie projektami. W czołówce więc polskie wyniki wyprzedzają niemieckie.

CEChy WsPóLnE i RóżniCEW ostatnim etapie wyniki zostaną teraz porównane i zinterpretowane. Najpierw rzuca się w oczy, że jedyną cechą wspólną jest to, że u przyszłych przedsiębiorców obu krajów wiarygodność i odpowiedzialność osobista wymagają znacznej poprawy. Chodzi tu na przykład o zdolność zbadania własnego sposobu postrzegania co do jego słuszności i w

Akqui

sition

sstä

rke

analy

tische

Fähi

gkeit

en

Delegie

ren

Dialog

fähi

gkeit

, Kun

deno

rienti

erun

g

Diszip

linEig

enve

rant

wortu

ng

Entsc

heid

ungs

fähi

gkeit

ganz

heitl

iches

Den

ken

Gesta

ltung

swille

Glaubw

ürdi

gkeit

Inno

vation

sfreu

digk

eit

Organ

isation

sfähi

gkeit

Pflich

tgef

ühl

Proj

ektm

anag

emen

t

schö

pfer

ische

Fähi

gkeit

umiej

ętno

ści a

kwizy

cyjn

e zd

olno

ści a

nalit

yczn

e de

legow

anie

otwar

cie n

a dial

og, z

orien

towan

ie na

klien

tazd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zjica

łośc

iowe m

yślen

ie wol

a ksz

tałto

wania

wiaryg

odno

śćin

nowac

yjnoś

ć

zdol

nośc

i org

aniza

cyjn

epo

czuc

ie ob

owiąz

ku

zarzą

dzan

ie pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wórcz

e

�

�

�

�

�

�

ERFüLLUnGsGRAD PoLEnSTOPIEń SPEłNIANIA OCZEKIWAń POLSKA

LEGEnDE LegeNDaErfüllungsgrad stopień spełniania oczekiwań:A deutlich verbesserungswürdig wymaga znacznej poprawyB verbesserungswürdig wymaga poprawyC gering erfüllt spełniona w stopniu niskim

D durchschnittlich erfüllt spełniona w stopniu przeciętnymE im hohen Maße erfüllt spełniona w stopniu wysokimF übererfüllt spełniona z nadwyżką

Abb. 11


Erfüllungsgrad stopień spełniania oczekiwań

Uzyskane wyniki \\ 37 36

umiej

ętno

ści a

kwizy

cyjn

e zd

olno

ści a

nalit

yczn

e de

legow

anie

otwar

cie n

a dial

og, z

orien

towan

ie na

klien

tazd

yscy

plin

owan

ie

odpo

wiedzia

lnoś

ć oso

bista

zdol

ność

pod

ejmow

ania

decy

zjica

łośc

iowe m

yślen

ie wol

a ksz

tałto

wania

wiaryg

odno

śćin

nowac

yjnoś

ć

zdol

nośc

i org

aniza

cyjn

epo

czuc

ie ob

owiąz

ku

zarzą

dzan

ie pr

ojek

tam

izd

olno

ści t

wórcz

e

Richtigkeit zu überprüfen und bei Bedarf zu korrigieren sowie gewissenhaft, gründlich und umsichtig zu handeln. Aktuell sind diese Eigenschaften bei den Studierenden deutlich zu gering ausgeprägt im Vergleich zu dem von den Unterneh-mern erstellten idealtypischen Anforderungsprofil an einen erfolgreichen Unternehmer.

Das ganzheitliche Denken – ebenfalls eine wichtige Ei-genschaft eines erfolgreichen Unternehmers – ist bei den deutschen Studierenden nur gering ausgeprägt. Dies könnte dann eine Rolle spielen, wenn eine Situation nicht nur das Denken in fachlich-methodischen Details, sondern in um-fassenden Zusammenhängen erfordert. Interessant ist, dass diese Eigenschaft bei den polnischen Studierenden im hohen Maße erfüllt ist. Ähnlich verhält es sich bei den analytischen Fähigkeiten, die ebenfalls bei den polnischen Studierenden in einem höheren Maße als bei den deutschen erfüllt sind. Diese Fähigkeiten sind dann vonnöten, wenn es darum geht, Sachverhalte schnell auf den Punkt zu bringen, Tendenzen und Zusammenhänge zu erkennen und die richtigen Schlüsse und Strategien daraus abzuleiten.

Dagegen weisen die deutschen Probanden bei der Ent-scheidungsfähigkeit und bei der Innovationsfreudigkeit einen höheren Erfüllungsgrad auf. Demnach sind sie eher in der Lage, sowohl Prioritäten zu setzen und sich beim Handeln auf das Wesentliche zu konzentrieren als auch positive Ver-änderungen zu suchen und Neuerungen gerne umzusetzen.

Zusammenfassend kann somit festgehalten werden, dass bei einzelnen Eigenschaften bzw. Kompetenzen sowohl bei deutschen als auch bei polnischen Studierenden Verbesse-rungspotenziale existieren. Die Erschließung dieser Potenzia-le könnte einen wichtigen Schritt dahingehend ermöglichen, Studierende besser auf das potentielle, zukünftige Unterneh-mertum vorzubereiten. Eine Zusammenfassung denkbarer Schritte soll nun im abschließenden Fazit ermöglicht werden.

razie potrzeby skorygowania, jak również sumiennego, skrupulatnego i rozważnego działania. Aktualnie cechy te są u studentów wyraźnie za słabo rozwinięte w porównaniu ze sporządzonym przez przedsiębiorców wzorcowym profilem wymagań wobec odnoszącego sukcesy przedsiębiorcy.

Całościowe myślenie – również ważna cecha odnoszącego sukcesy przedsiębiorcy – jest u niemieckich studentów tylko słabo rozwinięta. Mogłoby to odgrywać rolę, kiedy sytuacja wymaga nie tylko myślenia w fachowo-metodycznych szcze-gółach, lecz również w kompleksowych związkach. Intere-sujące jest, że cecha ta jest w wysokim stopniu spełniona u polskich studentów. Podobnie rzecz ma się ze zdolnościami analitycznymi, które u polskich studentów są również speł-nione w wyższym stopniu niż u niemieckich. Zdolności te są koniecznie potrzebne, gdy chodzi o to, by szybko streścić stan rzeczy, zauważać tendencje i związki i wyprowadzać na tej podstawie właściwe wnioski i strategie.

Niemieccy uczestnicy testu wykazują natomiast wyższy stopień spełnienia zdolności podejmowania decyzji i innowa-cyjności. Są oni zatem prędzej w stanie, zarówno ustalać prio-rytety i koncentrować się w działaniu na sprawach istotnych, jak i szukać pozytywnych zmian i chętnie stosować innowacje.

Reasumując można więc stwierdzić, że w wypadku poje-dynczych cech kompetencji zarówno u niemieckich jak i pol-skich studentów istnieje potencjał poprawy. Wykorzystanie tego potencjału mogłoby umożliwić ważny krok w kierunku lepszego przygotowania studentów do potencjalnej, przyszłej przedsiębiorczości. Streszczenie wyobrażalnych kroków zo-stanie teraz umożliwione w zamykającym podsumowaniu.


38 // Fazit \\ 38

FazitInsgesamt ist zunächst einmal festzuhalten, dass die Ergeb-nisse sowohl für Deutschland als auch für Polen ein sehr ähnliches Bild aufzeigen. In beiden Ländern konnten An-forderungsprofile an Unternehmer sowie das idealtypische Bild eines Unternehmers in dem jeweiligen Land entwickelt werden. Ein Vergleich dieser Profile bzw. dieser Bilder zeigt viele Gemeinsamkeiten, aber auch einzelne Unterschiede, welche bei der Zusammenarbeit von Unternehmen in beiden Ländern zu berücksichtigen sind.

GEMEinsAMKEiTEn

Die Unternehmer beider Länder legen in fast gleichem Maße deutlichen Wert auf Glaubwürdigkeit und Eigenverantwor-tung. Sie erwarten von sich und anderen persönliche Ge-lassenheit und Stabilität sowie gewissenhaftes, gründliches und umsichtiges Agieren. Ebenso wird in beiden Ländern Entscheidungsfähigkeit und Innovationsfreudigkeit nach-gefragt, in Polen noch ein wenig stärker als in Deutschland. Hier geht es um das Setzen von Prioritäten, die Konzentration auf das Wesentliche, wobei die Freude an positiven Verän-derungen von Produkten, Methoden und Beziehungen im Vordergrund steht. Gleichermaßen werden ganzheitliches Denken und analytische Fähigkeiten gefordert und damit sowohl das abstrakte, methodische als auch das integrative und überschauende Denken.

KoMPETEnZPRoFiL EinEs DEUTsChEn UnTERnEhMERs

Insbesondere die deutschen Unternehmer legen Wert auf die Kompetenzen Belastbarkeit, Zuverlässigkeit und Einsatz-bereitschaft. Sie erwarten von zukünftigen Unternehmern, dass sie mit Schwierigkeiten, Widerständen und Stress umgehen können und diszipliniert ihre Aufgaben erfüllen, dabei Anstrengungen nicht scheuen und selbiges auch von ihren Mitarbeitern fordern. Mit den Anforderungen an Kommunikationsfähigkeit und zielorientiertes Führen erwarten sie Wertschätzung und Kontaktpflege, aber auch deutliche Vermittlung der Unternehmensziele an Mitarbeiter. Gleichzeitig wünschen sie sich Offenheit für Veränderungen und Optimismus, was sowohl Lernbereitschaft als auch eine positive Zukunftserwartung beinhaltet. Schließlich sind ihnen ergebnisorientiertes Handeln und Problemlösefähigkeit wichtig, nämlich beharrlich und mit großer Willensstärke Ziele zu realisieren und dabei kreativ die auftauchenden Probleme zu behandeln.

PodsumowanieOgólnie należy najpierw stwierdzić, że wyniki zarówno dla Niemiec jak i dla Polski ukazują bardzo podobny obraz. W obu krajach opracowano profile wymagań wobec przedsiębiorców jak i wzorcowy wizerunek przedsiębiorcy w danym kraju. Porównanie tych profili, względnie wizerunków pokazuje wiele cech wspólnych, ale też pojedyncze różnice, które należy uwzględnić przy współpracy przedsiębiorstw w obu krajach.

CEChy WsPóLnE

Przedsiębiorcy obu krajów przywiązują w prawie równym stopniu dużą wagę do sumienności i odpowiedzialności osobistej. Oczekują od siebie i innych osobistego opanowa-nia i stabilności jak również sumiennego, skrupulatnego i rozważnego działania. W obu krajach oczekuje się również zdolności podejmowania decyzji i innowacyjności, w Polsce jeszcze trochę bardziej niż w Niemczech. Chodzi tu o ustala-nie priorytetów, koncentrowanie się na sprawach istotnych, przy czym na pierwszym planie jest radość z pozytywnych zmian produktów, metod i relacji. W równej mierze wyma-gane jest całościowe myślenie i zdolności analityczne, a tym samym zarówno myślenie abstrakcyjne, metodyczne jak też integracyjne i ogólne.

PRoFiL KoMPETEnCJi niEMiECKiEGo PRZEDsiębioRCy

Niemieccy przedsiębiorcy przywiązują wagę w szczególności do kompetencji: odporność, niezawodność i gotowość do działania. Oczekują od przyszłych przedsiębiorców by umieli obchodzić się z trudnościami, przeciwnościami i stresem i w sposób zdyscyplinowany wykonywali swoje zadania, nie stroniąc przy tym od wysiłków i wymagając tego samego również od swoich pracowników. Z wymaganiami dotyczą-cymi komunikatywności i kierownictwa zorientowanego na cel oczekują szacunku i pielęgnowania kontaktów, ale też wyraźnego przekazywania celów przedsiębiorstwa pra-cownikom. Jednocześnie życzą sobie otwartości na zmiany i optymizmu, co zawiera zarówno gotowość do nauki jak i pozytywne oczekiwania wobec przyszłości. Wreszcie ważne jest dla nich działanie zorientowane na wynik i umiejętność rozwiązywania problemów, a mianowicie wytrwałe i z dużą siłą woli realizowanie celów, a przy tym kreatywne trakto-wanie pojawiających się problemów.

Podsumowanie \\ 39 \\ 38

KoMPETEnZPRoFiL EinEs PoLnisChEn UnTERnEhMERs

Insbesondere die polnischen Unternehmer propagieren dagegen Akquisitionsstärke, Dialogfähigkeit und Kundenori-entierung. Der ideale Unternehmer sollte demnach wichtige Kundenbeziehungen herstellen und ausbauen können sowie aktive Kundenpflege betreiben. Sie wünschen sich Disziplin und Pflichtgefühl und somit Verbindlichkeit und die Aner-kennung von grundlegenden sozialen Norm- und Wertvor-stellungen. Ebenso fordern sie schöpferische Fähigkeit und Gestaltungswille, indem zukünftige Unternehmer auch unter komplizierten Bedingungen eigene Vorhaben realisieren und Probleme eher als Chancen wahrnehmen. Wichtig sind ihnen darüber hinaus die Fähigkeit zum Delegieren und Organisie-ren sowie Projektmanagement. Hier steht im Mittelpunkt, persönliche Verantwortung auf andere zu übertragen mit dem Ziel einer Verbesserung, überzeugend Teamprozesse zu steuern und fachlich-methodische Zusammenhänge mithilfe umfassenden Wissens zu bearbeiten.

ZUKünFTiGE UnTERnEhMER in DEUTsChLAnD UnD PoLEn

Während diese Profile sowie die sich ergebenden Gemein-samkeiten und Unterschiede an sich bereits interessante Einsichten in das aktuelle Unternehmertum beider Länder ermöglichen, wird das Bild in einem weiteren Schritt da-

PRoFiL KoMPETEnCJi PoLsKiEGo PRZEDsiębioRCy

Polscy przedsiębiorcy propagują natomiast w szczególności umiejętności akwizycyjne, otwarcie na dialog i zorientowanie na klienta. Idealny przedsiębiorca powinien więc umieć na-wiązywać i zacieśniać ważne kontakty z klientami, jak również aktywnie zajmować się pielęgnowaniem relacji z klientami. życzą sobie dyscypliny i poczucia obowiązku, a tym samym dotrzymywania zobowiązań i uznawania podstawowych społecznych norm i wartości. Tak samo żądają zdolności twórczych i woli kształtowania, tak by przyszli przedsiębiorcy również w skomplikowanych warunkach realizowali własne przedsięwzięcia, a problemy postrzegali raczej jako szanse. Ważne są dla nich poza tym zdolność delegowania i organizo-wania jak również zarządzanie projektami. Tu w centrum za-interesowania stoi przenoszenie osobistej odpowiedzialności na innych w celu poprawy, przekonujące kierowanie proce-sami zespołowymi i opracowywanie fachowo-metodycznych związków za pomocą obszernej wiedzy.

PRZysZLi PRZEDsiębioRCy W niEMCZECh i PoLsCE

Podczas gdy profile te jak i wynikające cechy wspólne i różnice same w sobie umożliwiają już interesujący wgląd w aktual-ną przedsiębiorczość obu krajów, niniejszy obraz zostanie w następnym etapie uzupełniony dzięki temu, że zostaną

© F

otol

Edha

r /

foto

lia.d

e

40 // Fazit \ 40

durch komplettiert, dass auch die potentiellen, zukünftigen Unternehmer eines Landes in Form von Studierenden der beiden Länder analysiert werden. Hier zeigt sich, dass ins-besondere bezogen auf einzelne Kompetenzen deutlicher Verbesserungsbedarf existiert.

KoMPETEnZbiLD EinEs ZUKünFTiGEn DEUTsChEn UnTERnEhMERs

Wie bereits mit dieser Studie gezeigt wurde, benötigen deut-sche Studierende auf dem Weg zum Unternehmer deutliche Unterstützung in der Ausbildung ihrer Glaubwürdigkeit. Hier könnten sie beispielsweise lernen, offen zu eigenen Fehlern und Schwächen zu stehen. Ebenfalls benötigen sie Unter-stützung in der Schulung ihrer Kommunikationsfähigkeit,

zanalizowani również potencjalni, przyszli przedsiębiorcy danego kraju – studenci obu krajów. Tu okazuje się, że w szczególności w odniesieniu do pojedynczych kompetencji istnieje wyraźna potrzeba poprawy.

obRAZ KoMPETEnCJi PRZysZłEGo niEMiECKiEGo PRZEDsiębioRCy

Jak już zostało pokazane za pomocą niniejszego studium, niemieccy studenci potrzebują na drodze do przedsiębiorcy znacznej pomocy w rozwijaniu swojej wiarygodności. Tu mogliby na przykład nauczyć się otwartego przyznawania się do własnych błędów i słabych stron. Wsparcia po-trzebują również w ćwiczeniu swojej komunikatywności,

© a

urem

ar /

fot

olia

.de

Podsumowanie \\ 41 \ 40

auf Gesprächspartner einzugehen und sachlich und frustra-tionstolerant zu reagieren. Erwähnt sei an dieser Stelle auch der fehlende Optimismus der deutschen Studierenden, zum Beispiel wenn es darum geht, schwierigen Situationen mit einer Portion Humor zu begegnen. Vermutlich wären gera-de diese Kompetenzen hilfreich für das ergebnisorientierte Handeln, welches ebenfalls Ausdauer, Beharrlichkeit und eine hohe Motivation benötigt.

KoMPETEnZbiLD EinEs ZUKünFTiGEn PoLnisChEn UnTERnEhMERs

Die polnischen Studierenden, welche das Unternehmertum anstreben, benötigen dagegen in erster Linie Unterstützung bei der Ausbildung ihrer Entscheidungsfähigkeit, beispiels-weise bei einer erkenntnismäßigen und wertmäßigen Auswahl zwischen Alternativen. Auch die Fähigkeit zur Ak-quisition sollte bei polnischen zukünftigen Unternehmern ausgebaut werden. Die Entwicklung der bei den deutschen Studierenden vorhandenen Innovationsfreudigkeit könnte bei den polnischen Kollegen ebenfalls vorangetrieben wer-den. Ähnlich zu betrachten sind in diesem Zusammenhang die Fähigkeit oder Bereitschaft zum Delegieren. Sie könnten lernen, andere vertrauensvoll in Verantwortungen einzu-binden und an Entscheidungen zu beteiligen. Auch die bei ihnen noch auszubauende Organisationsfähigkeit benötigt Vertrauen, ebenso wie die Bereitschaft, Neuerungen einzu-führen und dies alles tatkräftig umzusetzen.

PERsPEKTiVEn in DER KoMPETEnZEnTWiCKLUnG Von ZUKünFTiGEn UnTERnEhMERn in DEUTsChLAnD

Für die Zukunft bedeutet dies, dass speziell potentielle deutsche Unternehmer noch Glaubwürdigkeit, Kommunikati-onsfähigkeit, Optimismus und ergebnisorientiertes Handeln, sowie ferner Zuverlässigkeit, Belastbarkeit, zielorientiertes Führen, ganzheitliches Denken, Problemlösefähigkeit, Ein-satzbereitschaft und Eigenverantwortung erfahren sollten. Hier hat sich an vielen Stellen gezeigt, dass diese Kompeten-zen noch nicht in einem Maße ausgeprägt sind, wie sie für ei-nen erfolgreichen deutschen Unternehmer vonnöten wären. Positiv ist hingegen, dass auf der anderen Seite Kompetenzen wie Innovationsfreudigkeit, Offenheit für Veränderungen und Entscheidungsfähigkeit sowie analytische Fähigkeiten bereits

wychodzenia naprzeciw rozmówcy i reagowania w sposób rzeczowy i z tolerancją frustracji. Wspomniany niech bę-dzie w tym miejscu również brak optymizmu niemieckich studentów, na przykład gdy chodzi o to, by podejść do trudnych sytuacji z porcją humoru. Przypuszczalnie właśnie te kompetencje byłyby pomocne w działaniu zorientowa-nym na wynik, które wymaga również wytrwałości, uporu i wysokiej motywacji.

obRAZ KoMPETEnCJi PRZysZłEGo PoLsKiEGo PRZEDsiębioRCy

Polscy studenci dążący do przedsiębiorczości potrzebują natomiast przede wszystkim pomocy w rozwijaniu swojej zdolności podejmowania decyzji, na przykład w poznawczym i wartościowym wyborze między alternatywami. Również umiejętność akwizycji powinna u polskich przyszłych przed-siębiorców zostać rozbudowana. Wykształcona u niemieckich studentów innowacyjność mogłaby u polskich kolegów również zostać rozwinięta. Podobnie należy spojrzeć w tej sytuacji na umiejętność i gotowość do delegowania. Mogliby oni nauczyć się, jak z zaufaniem włączać innych do odpowie-dzialności i dopuszczać do udziału w decyzjach. Rozwinięcia wymagają również u nich: zdolności organizacyjne potrzebują zaufania, jak i gotowość wprowadzania innowacji i energicz-nego realizowania tego wszystkiego.

PERsPEKTyWy RoZWoJU KoMPETEnCJi PRZysZłyCh PRZEDsiębioRCóW W niEMCZECh

Dla przyszłości znaczy to, że potencjalni niemieccy przedsiębiorcy jeszcze w szczególności będą doświadczać takich kompetencji jak: wiarygodność, komunikatywność, optymizm i działanie zorientowane na wynik, a poza tym niezawodność, odporność, kierownictwo zorientowane na cel, całościowe myślenie, umiejętność rozwiązywania problemów, gotowość do działania i odpowiedzialność oso-bista. Okazało się, że w czterech miejscach kompetencje te nie są jeszcze rozwinięte w stopniu, w jakim byłoby to dla odnoszącego sukcesy niemieckiego przedsiębiorcy koniecznie potrzebne. Pozytywne jest natomiast, że z drugiej strony kompetencje jak: innowacyjność, otwartość na zmiany i zdolność podejmowania decyzji jak również zdolności ana-

42 // Fazit

in einem umfassenden Maße existieren. Generell ist bezogen auf die potentiellen deutschen Unternehmer jedoch noch ein grundlegender Handlungsbedarf festzuhalten.

PERsPEKTiVEn in DER KoMPETEnZEnTWiCKLUnG Von ZUKünFTiGEn UnTERnEhMERn in PoLEn

Ein ähnliches Bild zeigt sich auch für die potentiellen Un-ternehmer in Polen. Auch hier existiert noch ein gewisses Maß an Handlungsbedarf, wobei sich dieser insbesondere auf die Weiterentwicklung und Stärkung von Kompetenzen wie Entscheidungsfähigkeit, Akquisitionsstärke, Innovations-freudigkeit sowie Delegations- und Organisationsfähigkeit bezieht. Darüber hinaus besteht weiterführender, aber ver-glichen damit eher geringfügiger Handlungsbedarf bezogen auf Kompetenzen wie Dialogfähigkeit, Kundenorientierung, Glaubwürdigkeit, Pflichtgefühl, Eigenverantwortung, Gestal-tungswille, Disziplin sowie auf schöpferische Fähigkeiten. Positiv ist hingegen festzuhalten, dass Kompetenzen wie ganzheitliches Denken, Projektmanagement und analytische Fähigkeiten in einem großen Maße bereits vorhanden sind. So gesehen kann man aber auch für polnische potentielle Unternehmer erkennen, dass noch bei einer Vielzahl von Kompetenzen Verbesserungsbedarf existiert.

LiMiTATionEn DER UnTERsUChUnG

Allerdings gilt es bei der Analyse und Interpretation der Ergebnisse zu bedenken, dass das Anforderungsprofil von erprobten, lebens- und berufserfahrenen Unternehmern aus beiden Ländern konstruiert wurde. Die Testpersonen der potentiellen Unternehmer hingegen befinden sich derzeit noch im Studium und somit in der Ausbildung. Allerdings haben viele der befragten Studierenden bereits das letzte Drittel ihres Studiums erreicht, sodass eine Grundlage für das zukünftige berufliche Handeln bereits geschaffen sein sollte. Wie zuvor beschrieben, zeigen sich hier noch einzel-ne Unzulänglichkeiten, welche im verbleibenden Studium möglicherweise nicht mehr aufgefangen werden können. Allerdings muss hierbei einschränkend hinzugefügt werden, dass nicht alle Kompetenzen und Eigenschaften durch das Studium entwickelt werden können, so dass dies auf eine entsprechende gesellschaftliche Aufgabe hinweist. Des Wei-teren muss einschränkend darauf hingewiesen werden, dass nicht alle befragten Studierenden den Weg des zukünftigen

lityczne istnieją już w stopniu wysokim. Generalnie należy w odniesieniu do potencjalnych niemieckich przedsiębiorców stwierdzić jednak jeszcze zasadniczą potrzebę działania.

PERsPEKTyWy RoZWoJU KoMPETEnCJi PRZysZłyCh PRZEDsiębioRCóW W PoLsCE

Podobny obraz ukazuje się również dla potencjalnych przedsiębiorców w Polsce. Również tutaj istnieje jeszcze po-trzeba działania, przy czym dotyczy ona w szczególności dals-zego rozwoju i doskonalenia kompetencji: jak zdolność podej-mowania decyzji, umiejętności akwizycyjne, innowacyjność, jak też zdolność delegowania i organizowania. Poza tym istnieje potrzeba, ale w porównaniu z tym raczej niewielka, dalszego działania w odniesieniu do kompetencji jak: ot-warcie na dialog, zorientowanie na klienta, wiarygodność, poczucie obowiązku, odpowiedzialność osobista, wola kształtowania, dyscyplina jak i zdolności twórcze. Jako fakt pozytywny można natomiast zanotować, że kompetencje jak: całościowe myślenie, zarządzanie projektami i zdolności analityczne są już wykształcone w stopniu wysokim. Z tego punktu widzenia można również u polskich potencjalnych przedsiębiorców zauważyć, że odnośnie licznych kompetencji istnieje jeszcze potrzeba poprawy.

oGRAniCZEniA bADAniA

Podczas analizy i interpretacji wyników należy jednak wziąć pod uwagę, że profil wymagań został skonstruowany przez doświadczonych, posiadających doświadczenie życiowe i zawodowe przedsiębiorców z obu krajów. Testowane oso-by potencjalnych przedsiębiorców są zaś obecnie jeszcze na studiach, a tym samym w trakcie kształcenia. Z drugiej strony wielu ankietowanych studentów ma już za sobą dwie trzecie swoich studiów, tak że podstawa do przyszłego zawodowego działania powinna już być stworzona. Jak wcześniej zostało opisane, widać tutaj jeszcze pojedyncze niedociągnięcia, które podczas pozostałego etapu studiów być może nie będą mogły już być zrekompensowane. Trzeba tu jednak zastrzegająco dodać, że nie wszystkie kompeten-cje i cechy mogą zostać rozwinięte dzięki studiom, co ws-kazuje na odpowiednie zadanie społeczne. Ponadto trzeba zwrócić uwagę na to, że nie wszyscy ankietowani studenci wybiorą drogę przyszłego przedsiębiorcy. Prawdopodobnie pojedynczy studenci w obu krajach zrozumieli już, że nie są urodzonym przedsiębiorcą i zaplanowali już inne drogi na przyszłość.

Podsumowanie \\ 43

ZALECEniA DZiAłAń W WyKsZTAłCAniU KoMPETEnCJi W niEMCZECh i PoLsCE

Reasumując niniejsze studium sugeruje się, że zarówno u niemieckich jak i polskich przyszłych przedsiębiorców obszary kompetencji: odpowiedzialność osobista i wiarygodność należy w znaczącym stopniu dalej rozwinąć. Podczas gdy odpowiedzialność osobistą można zapewne wzmacniać i ćwiczyć również za pomocą odpowiednich instrumentów dydaktycznych w ramach studiów, dalszy rozwój wiarygod-ności wymaga jednak raczej środków, które nie mogą zostać przekazane dzięki studiom.

Pozytywny jest natomiast fakt, że dzięki zdolnościom anali-tycznym istnieje w obu krajach wspólna mocna strona – kom-petencja klasycznie rozwijana dzięki studiom. Studenci w obu krajach mogą poza tym uczyć się również od siebie nawzajem: podczas gdy niemieccy młodzi przedsiębiorcy mogliby uczyć się od polskich studentów całościowego myślenia, niemieccy studenci posiadają z drugiej strony już wysoko rozwinięte: innowacyjność i łatwość podejmowania decyzji, które po polskiej stronie są jeszcze słabo rozwinięte. To stanowi inte-resujące punkty wyjścia dla dalszej aktywności wymiennej między obu krajami, która może dalej ulepszyć przedsiębior-cze działania zarówno w Niemczech jak i w Polsce.

Unternehmers einschlagen werden. Möglicherweise haben einzelne Studierende in beiden Ländern bereits erkannt, dass sie nicht der geborene Unternehmer sind und somit bereits andere Wege für die Zukunft geplant haben.

hAnDLUnGsEMPFEhLUnGEn in DER KoMPETEnZAUsbiLDUnG in DEUTsChLAnD UnD PoLEn

Die Studie legt somit zusammenfassend nahe, dass sowohl bei deutschen als auch bei polnischen zukünftigen Unter-nehmern die Kompetenzbereiche Eigenverantwortung und Glaubwürdigkeit deutlich weiter zu entwickeln sind. Während Eigenverantwortung sicher auch durch entsprechende didak-tische Instrumente im Rahmen eines Studiums gestärkt und geschult werden kann, so bedarf es zur Weiterentwicklung der Glaubwürdigkeit aber eher Maßnahmen, welche nicht durch ein Studium vermittelt werden können.

Positiv ist hingegen, dass eine gemeinsame Stärke in beiden Ländern durch analytische Fähigkeiten gegeben ist – eine klassischerweise durch das Studium zu entwickelnde Kompetenz. Die Studierenden in beiden Ländern können darüber hinaus auch voneinander lernen: Während die deut-schen Jungunternehmer von den polnischen Studierenden das ganzheitliche Denken lernen könnten, besitzen auf der anderen Seite die deutschen Studierenden bereits ein hohes Maß an Innovations- und Entscheidungsfreudigkeit, welche auf polnischer Seite noch zu kurz kommt. Dies bietet interes-sante Ansatzpunkte für weiterführende Austauschaktivitäten zwischen beiden Ländern, welche in Summe das jeweilige unternehmerische Handeln sowohl in Deutschland als auch in Polen weiter verbessern können.





Ravensberger Straße 10 G33602 BielefeldDeutschland

Handelsregister: HRB 36858Geschäftsführer: Prof. Dr. Richard Merk

Fon: 05 21. 9 66 55-10Fax: 05 21. 9 66 55-11

[email protected]

NIEMIECKIE I POLSKIE WIZERUNKI PRZEDSIĘBIORCY · Ale również granice regionalne i krajowe...

Documents

Transcript of NIEMIECKIE I POLSKIE WIZERUNKI PRZEDSIĘBIORCY · Ale również granice regionalne i krajowe...