Nie zaleca

Kwalifikacja chorych kardiologicznych

do operacji

niekardiochirurgicznej

Wg wytycznych

Europejskiego Towarzystwa

Kardiologicznego 2014

Krzysztof Jankowski

1

Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii

Na świecie

• operacje niekardiochirurgiczne powikłane w 7 – 11% przypadków

• śmiertelność 0,8 – 1,5% przypadków

• 42% powikłań ma związek z układem krążenia

W populacji Europy

• 167 000 powikłań sercowonaczyniowych rocznie

• 19 000 powikłań stanowiących zagrożenie życia

Mamy problem !!!

Krzysztof Jankowski 2

Co nas czeka?Zmiany demograficzne

W czasie najbliższych 6 lat (do 2020 r.) w Europie:

• liczba chorych poddawanych operacjom zwiększy się o 25%

• liczebność populacji w podeszłym wieku zwiększy się o 50%

• wzrost liczby operacji we wszystkich grupach wiekowych, ale największy w

w wieku średnim i podeszłym

• choć umieralność z powodu chorób serca się zmniejsza, to zwiększa się częstość

choroby wieńcowej

niewydolności serca

czynników ryzyka (cukrzyca! niewydolność nerek)

• u chorych z wieku podeszłym, poddanych operacjom z zakresu chirurgii ogólnej,

najczęściej współistnieją choroby sercowonaczyniowe


USTAL / OCEŃ1. Tryb operacji:

• pilna

• planowa

2. Ryzyko związane z rodzajem operacji

3. Obecność klinicznych czynników ryzyka

4. Wydolność czynnościowa

5. Konieczność wykonania badań dodatkowych

6. Ryzyko powikłań krwotocznych

ZBADAJ CHOREGO

1. Badanie podmiotowe

2. Badanie przedmiotowe

Krzysztof Jankowski4


1. anestezjolog

• koordynator oceny przedoperacyjnej

• wybór sposobu znieczulenia

• opieka śród- i pooperacyjna

2. internista / kardiolog

• ocena ryzyka

• optymalizacja leczenia choroby ukł. sercowonaczyniowego

3. stomatolog, chirurg, chirurg szczękowy

• rozległość i czas trwania operacji

• utrata krwi

4. inni specjaliści (pulmonolog, geriatra,…)

ZESPÓŁ

Skala problemu

Ryzyko wystąpienia powikłań sercowo-naczyniowych*

w zależności od rodzaju zabiegu operacyjnego

Grupa ryzyka Częstość

występowania

powikłań [%]

Przykłady zabiegów

Duże >5

• operacje w trybie nagłym

• operacje aorty i dużych naczyń

• otwarta rewaskularyzacja, amputacja lub

tromboembolektomia w obrębie kończyny dolnej

• operacje dwunastnicy i trzustki

• resekcja wątroby

• operacje dróg żółciowych

• operacja naprawcza perforacji przełyku

• resekcja przełyku

• resekcja nadnercza

• całkowita resekcja pęcherza moczowego

• resekcja płuca

• przeszczepienie wątroby lub płuca

* zgon z przyczyn sercowych lub zawał serca nie zakończony zgonem Wg ESC





występowania

powikłań [%]


pośrednie 1 – 5

• zabiegi wewnątrzotrzewnowe:

splenektomia

operacja przepukliny rozworu przełykowego

przepony

cholecystectomia

• angioplastyka tętnic obwodowych

• wewnątrznaczyniowa naprawa tętniaka

• neurochirurgia i ortopedia (operacje biodra i kręgosłupa)

• zabiegi w zakresie głowy i szyi

• duże operacje urologiczne

• duże operacje ginekologiczne

• przeszczepienie nerki

• operacje narządów kl. piersiowej

• objawowa choroba tt. szyjnych (CEA lub CAS)

* zgon z przyczyn sercowych lub zawał serca nie zakończony zgonem Wg ESC

Krzysztof Jankowski 7CEA – enarterektomia szyjna, CAS - stentowanie tt. szyjnych



Wg ESC


występowania

powikłań [%]


małe < 1

• zabiegi endoskopowe

• operacja zaćmy

• operacje sutka

• zabiegi w obrębie powłok ciała

• zabiegi stomatologiczne

• operacje tarczycy

• zabiegi rekonstrukcyjne

• bezobjawowa choroba tt. szyjnych (CEA lub CAS)

• ortopedia – małe zabiegi (łąkotka)

• urologia – małe zabiegi (przezcewkowa resekcja

prostaty)

* zgon z przyczyn sercowych lub zawał serca nie zakończony zgonem

CEA – enarterektomia szyjna, CAS - stentowanie tt. szyjnych


Zalecenie Klasa Poziom

Wybrani pacjenci poddawani operacjom nie-kardio-chir niskiego lub

pośredniego ryzyka MOGĄ być kierowani przez anestezjologa w celu

oceny kardiologicznej i optymalizacji leczenia*

IIb C

Należy rozważyć zaangażowanie multidyscyplinarnego zespołu

ekspertów do przedoperacyjnej oceny pacjentów z chorobą serca lub

jej wysokim ryzykiem, którzy są poddawani operacjom nie-kardio-chir

wysokiego ryzyka

IIa C

* Dotyczy chorych, u których można oczekiwać, że przedoperacyjna optymalizacja stanu chorego

może zmniejszyć ryzyko okołooperacyjne

Zalecenia ogólne dotyczące oceny przedoperacyjnej


Zabieg operacyjny w trybie pilnym

1. Strategia uzależniona od indywidualnej sytuacji

2. W większości przypadków operacja bez wcześniejszej

diagnostyki i leczenia (podstawowe bad. biochem., ew. ekg)

3. Konsultant udziela porad dotyczących okresu

okołooperacyjnego, planuje postępowanie i ew. diagnostykę

po operacji

Krzysztof Jankowski 10A

Zestaw badań laboratoryjnych, które powinny być wykonane u chorych

przed zabiegiem operacyjnym

Operacja planowa Operacja w trybie nagłym

• grupa krwi

• koagulogram

• morfologia krwi

• glukoza

• kreatynina, GFR

• jonogram

• transaminazy

• badanie ogólne moczu

• antygen HBs

• p/ciała anty-HCV

W wybranych przypadkach:

• lipidogram

• kwas moczowy

• hemoglobina glikowana HbA1C

• grupa krwi

• koagulogram

• morfologia krwi

• glukoza

• kreatynina, GFR

• jonogram


Ocena wydolności fizycznej

• Kluczowy element przedoperacyjnej oceny ryzyka sercowonaczyniowego

• Obiektywizacja w próbie wysiłkowej

• Możliwość oszacowania wydolności fizycznej na podstawie zdolności do

wykonywania codziennych czynności


A

MET

1

4

10

>10

Samoobsługa: ubieranie się, mycie, jedzenie, korzystanie z toalety

Poruszanie się po mieszkaniu

Spacer po ulicy (1-2 przecznice, z prędkością 3,2 – 4,8 km/godz.)

Wykonywanie lekkich prac domowych (ścieranie kurzu, zmywanie)

Wchodzenie pod górę, wejście na 2 poziomy schodów

Marsz po płaskim terenie (6,4 km/godz.)

Przebiegnięcie krótkiego dystansu

Wykonywanie ciężkich prac domowych

(mycie podłogi, przesuwanie mebli)

Zajęcia rekreacyjne ze średnim obciążeniem

(taniec towarzyski, gra w golfa lub gra podwójna w tenisa, rzut piłką)

Uprawianie sportu wyczynowego

(pływanie, gra pojedyncza w tenisa, koszykówka, piłka nożna, jazda na

nartach)

Ocena wydolności czynnościowej w oparciu

o codzienną aktywność pacjenta


Ocena wydolności fizycznej

Wydolność

fizyczna

Ryzyko

• duża

Rokowanie bardzo dobre, nawet w przypadku chorych

• ze stabilna chorobą wieńcową

• z czynnikami ryzyka

• mała

• nieznana

O stratyfikacji ryzyka decyduje

• liczba czynników ryzyka

• ryzyko chirurgiczne zabiegu


Zrewidowana skala ryzyka kardiologicznego Lee

wg Lee TH i wsp.: Circulation, 1999;100:1043

Czynnik ryzyka Punkty

1. Zabieg operacyjny dużego ryzyka 1

2. Wywiad choroby niedokrwiennej serca

• przebyty zawał serca

• dodatni test wysiłkowy

• stenokardia lub przyjmowanie nitratów

• patologiczny załamek Q w EKG

1

3. Wywiad lub objawy niewydolności serca 1

4. Wywiad udaru mózgu lub TIA 1

5. Cukrzyca wymagająca leczenia insuliną 1

6. Stężenie kreatyniny >2.0 mg/dL (>177 mol/L) 1

(ryzyko zgonu, zawałów serca bez zgonu, migotania komór, NZK, obrzęku płuc, bloku p-k III0)


Wskaźnik ryzyka kardiologicznego Lee

wg Lee TH i wsp.: Circulation, 1999;100:1043

Ryzyko Punkty

Bardzo małe 0

Małe 1

Pośrednie 2

Duże 3


Wskaźnik Lee i jego znaczenie kliniczne

Częstość występowania powikłań

w zależności od liczby czynników ryzyka (punktów)

punkty

Częstość występowania

• zgonów

• zawałów serca bez zgonu

• NZK nie zakończonego zgonem

0 0,4 % (95% CI 0,1-0,8 %)

1 1,0 % (95% CI 0,5-1,4 %)

2 2,4 % (95% CI 1,3-3,5 %)

3 5,4 % (95% CI 2,8-7,9 %

Devereaux PJ i wsp.: CMAJ 2005;173:627.


Wskaźnik Lee i jego znaczenie kliniczne

punkty

Częstość występowania:

• zgonów

• zawałów serca bez zgonu

• migotania komór

Chorzy nie leczeni

betablokerem (%)

Chorzy leczeni

betablokerem (%)

0 0,4 – 1,0 <1

1 - 2 2.2 - 6.6 0,8 - 1,6

3 >9 >3

Auerbach A, Goldman L: Circulation, 2006;113:1361.

Częstość występowania powikłań w zależności

od liczby czynników ryzyka (pkt) i zastosowania betablokera

• NZK

• obrzęku płuc

• bloku p-k III0


Kalkulator

National Surgical Quality Improvement Program (NSQIP MICA)Amerykańskiego Kolegium Chirurgów

• Dane z 225 szpitali, ok. 1 000 000 chorych

• Ryzyko śródoperacyjnego i pooperacyjnego MI oraz NZK

do 30 dni po zabiegu

• Brak skali punktowej, kalkulator

Czynniki predykcyjne

• Rodzaj operacji

• Stan czynnościowy chorego

• Stężenie kreatyniny >1.5 mg%

• Klasa ASA

• Wiek Krzysztof Jankowski 19

Klasa Stan chorego

(niezależnie od rodzaju zabiegu)

Przykłady Ryzyko

zgonu (%)

I Zdrowy, wiek < 65 lat 0,1

II Obecna choroba zaawansowana w

stopniu łagodnym lub

umiarkowanym, nie utrudniająca w

istotny sposób samodzielnego życia

lub/i wiek > 65 lat

• dobrze kontrolowane nadc. tętn.

• cukrzyca bez powikłań

narządowych

0,2

III Obecna choroba utrudniająca

aktywność życiową

• zaawansowane POChP

w okresie niewyd. oddech.

• niestabilna dusznica bolesna

1,8

IV Obecna choroba, która utrudnia

samodzielne życie oraz stwarza

bezpośrednie zagrożenie dla życia

• choroba wieńcowa IV CCS

• ciężka niewydolność serca

IV NYHA

7,8

V Istnieje duże prawdopodobieństwo,

że chory nie przeżyje 24 godzin,

niezależnie od operacji

• ciężki uraz czaszkowo-

mózgowy9,4

E • tryb nagły operacji

Klasyfikacja ASA (Amerykańskiego Tow. Anestezjologicznego)


Biomarkery

Wskaźnik Biomarker Znaczenie

w. niedokrwienia

Troponiny

• T (cTnT)

• I (cTnI)

• high sensitivity

• Wskaźniki gorszego rokowania

w. zapalenia CRP

• Przedoperacyjna identyfikacja chorych ze

zwiększonym ryzykiem obecności niestabilnych

blaszek miażdżycowych

w. dysfunkcji LK BNP, NT-pro-BNP

• Wartość prognostyczna w okresie

okołooperacyjnym i w obserwacji odległej

• Prognozowanie incydentów sercowych po

dużych nie-kardio-chir zabiegach naczyniowych


Zalecenia Klasa Poziom

Zaleca się wykorzystywanie wskaźników ryzyka do

stratyfikacji ryzyka okołooperacyjnegoI B

W celu stratyfikacji ryzyka zaleca się wykorzystanie modeli

NSQIP lub wskaźnika ryzyka LeeI B

U chorych z grupy wysokiego ryzyka można rozważyć

oznaczenie stęż. troponin sercowych zarówno przed dużą

operacją jak i 48-72 godz. po niej

IIb B

U chorych z grupy wysokiego ryzyka można rozważyć

oznaczenie stężeń NT-pro-BNP i BNP w celu uzyskania

niezależnych informacji prognostycznych dotyczących

występowania okołooperacyjnych i późnych incydentów

sercowych

IIb B

Nie zaleca się rutynowego przedoperacyjnego oznaczania

biomarkerów w celu stratyfikacji ryzyka i z zamiarem

zapobiegania incydentom sercowym

III C

Stratyfikacja ryzyka sercowego


Badania nieinwazyjne

Wyznaczniki ryzyka sercowonaczyniowego:

• dysfunkcja LK

• niedokrwienie mięśnia serca

• nieprawidłowości zastawek serca

• rozważenie rewaskularyzacji m. serca

• wybór rodzaju operacji

• wybór rodzaju znieczulenia

• ocena długoterminowego rokowania

A


Badanie

EKG

Zalecenie Klasa

zaleceń

Poziom

zaleceń

Zaleca się wykonanie EKG u chorych z klinicznym czynnikiem

(-ami) ryzyka i planowanym zabiegiem z grupy pośredniego lub

dużego ryzyka operacyjnego

I C

Można rozważyć wykonanie EKG u chorych z klinicznym

czynnikiem (-ami) ryzyka i planowanym zabiegiem z grupy

małego ryzyka operacyjnego

IIa C

Można rozważyć wykonanie EKG u chorych >65 r.ż. bez

klinicznych czynników ryzyka, przed planowanym zabiegiem z

grupy pośredniego ryzyka operacyjnego

IIb C

Nie zaleca się wykonania EKG u chorych bez klinicznych

czynników ryzyka, przed planowanym zabiegiem z grupy

małego ryzyka operacyjnego

III B

Zalecenia dotyczące rutynowej przedoperacyjnej rejestracji EKG


Wiedza stara jak świat:

ok. 50% chorych z ch.w. ma prawidłowy zapis spoczynkowy EKG

AA

Czynnik ryzyka


2. Wywiad lub objawy niewydolności serca

3. Wywiad udaru mózgu lub TIA

4. Cukrzyca wymagająca leczenia insuliną

5. Stężenie kreatyniny >2.0 mg/dL (>177 mol/L)

A

Zalecenie Klasa

zaleceń

Poziom

zaleceń

Można rozważyć wykonanie spoczynkowego ECHO przed

planowanym zabiegiem z grupy dużego ryzyka operacyjnego IIa C

Nie zaleca się rutynowego badania ECHO przed planowanym

zabiegiem z grupy małego i pośredniego ryzyka operacyjnego III B

Zalecenia dotyczące wykonywania spoczynkowego badania ECHO u

bezobjawowych pacjentów bez cech choroby serca ani nieprawidłowości

w EKG

Przedoperacyjna

• dysfunkcja skurczowa LK

• niedomykalność mitralna umiarkowanego lub dużego stopnia

• zwiekszony gradient ciśnienia przez zastawkę aortalną

- wiążą się z występowaniem poważnych incydentów sercowych



Test wysiłkowy w przedoperacyjnej ocenie chorego

Cel:

• oszacowanie wydolności fizycznej

• ocena odpowiedzi chronotropowej

• ocena reakcji RR

• wykrywanie niedokrwienia m. serca

Problemy:

• stratyfikacja ryzyka niemożliwa u chorych z małą

wydolnością fiz. - niemożliwość osiągnięcia docelowej HR

• obecność zmian odc. ST w spoczynkowym EKG,

szczególnie w odpr. V5-6, utrudnia miarodajną ocenę ST.


Test wysiłkowy w przedoperacyjnej ocenie chorego

Przy jakim obciążeniu

niedokrwienie?

Konsekwencje

Małe

Istotnie zwiększone ryzyko incydentów sercowych

• w okresie okołooperacyjnym• w obserwacji odległej

DużeNiewielki wzrost ryzyka (ale większe niż u osób z prawidłowym wynikiem testu)

U chorych z małą wydolnością fizyczną

• obciążenie farmakologiczne z obrazowaniem

scyntygraficznym/echokardiograficznym


Diagnostyka nieinwazyjna - badania obciążeniowe

(scyntygrafia i ECHO)

• Nieprawidłowości stwierdzane obiema metodami mają

podobną wartość prognostyczną występowania epizodów

niedokrwiennych w okresie okołooperacyjnym

• ECHO obciążeniowa ma dużą wartość predykcyjną ujemną,

małą dodatnią (25-45%) – prawdopodobieństwo wystąpienia

incydentu sercowego po zabiegu chirurgicznym jest małe pomimo

wykrycia zaburzeń kurczliwości


Diagnostyka nieinwazyjna

• Rezonans magnetyczny

• Tomografia komputerowa

• Nie ma danych odnoszących się do wykorzystania

tych metod w ocenie przedoperacyjnej, pomimo ich

niewątpliwych zalet


Diagnostyka nieinwazyjna – uwagi praktyczne

• Badania nieinwazyjne wykonaj przed operacją, jeśli wyniki

mogą wpłynąć na postępowanie w okresie

okołooperacyjnym

• Chorzy z rozległym niedokrwieniem wywołanym obciążeniem

to grupa wysokiego ryzyka - leczenie zachowawcze może

okazać się niewystarczające

• Należy pamiętać, że wykonywanie badań może opóźnić

termin operacji

Zalecenie Klasa

zaleceń

Poziom

zaleceń

Obciążeniowe badanie obrazowe zaleca się przed

operacją dużego ryzyka u chorych z >2 klinicznymi

czynnikami ryzyka oraz słabą wydolnością fizyczną

(<4MET)

I C

Można rozważyć przed zabiegiem dużego lub

pośredniego ryzyka operacyjnego, z 2 klinicznymi

czynnikami ryzyka oraz słabą wydolnością fizyczną

(<4MET)

IIb C

Nie zaleca się przed planowanym zabiegiem z grupy

małego ryzyka operacyjnego, niezależnie od

klinicznego ryzykaIII C


Zalecenia dotyczące obciążeniowych badań obrazowych

przed operacją u chorych bez objawów

Czynnik ryzyka






ZalecenieKlasa Poziom

Wskazania do przedoperacyjnej koronarografii

i rewaskularyzacji są podobne jak w sytuacjach

niechirurgicznych

I C

Profilaktyczną koronarografię można rozważyć u

stabilnych chorych z chorobą serca przed planową

endarterektomią szyjnąIIb B

Przedoperacyjnej koronarografii nie zaleca się u

stabilnych chorych z chorobą serca przed

planowanym zabiegiem z grupy małego ryzyka

operacyjnego

III C

Redukcja ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych


Koronarografia w kwalifikacji do operacji

Chorzy stabilni


ZalecenieKlasa Poziom

Pilną koronarografię zaleca się u pacjentów ze STEMI

którzy wymagają planowej operacji nie-kardio-chir I A

Pilną lub wczesną strategię inwazyjną zaleca się u

chorych z NSTEMI, którzy zgodnie z oceną ryzyka

wymagają niepilnej operacji nie-kardio-chirI B

Przedoperacyjną koronarografię zaleca się u chorych z

udokumentowanym niedokrwieniem i nieustabilizo-

wanym bólem w kl.p. (III-IV CCS) pomimo odpowied-

niego leczenia zachowawczego, którzy wymagają

niepilnej operacji nie-kardio-chir

I C



Koronarografia w kwalifikacji do operacji

Sytuacje nagłe



Zaleca się kontynuację podawania betablokerów w

okresie okołooperacyjnym u chorych, którzy już

otrzymują te leki.

I B

Można rozważyć rozpoczęcie podawania betablokerów

przed operacją u chorych, u których planuje się zabieg

wysokiego ryzyka i są obciążenia ≥2 klinicznymi

czynnikami ryzyka lub należą do ≥3 klasy wg ASA

IIb B

Można rozważyć betabloker u chorych z wcześniej

rozpoznaną ch.w. lub z niedokrwieniem mięśnia sercaIIb B

BETA-BLOKERY


Czynnik ryzyka






III Obecna choroba utrudniająca aktywność

życiową

IV Obecna choroba, która utrudnia samodzielne

życie oraz stwarza bezpośrednie zagrożenie

dla życia

V Istnieje duże prawdopodobieństwo, że chory

nie przeżyje 24 godzin, niezależnie od

operacjiA



Jeśli rozpoczyna się doustne podawanie betablokera u

chorych poddawanych operacji nie-kardio-chir, to

można rozważyć stosowanie atenololu lub bisoprololu

jako leków I wyboru

IIb B

Nie zaleca się rozpoczynania podawania betablokerów w

okresie okołooperacyjnym od razu w dużych dawkach -

bez stopniowej intensyfikacji leczenia

III B

Nie zaleca się rozpoczynania podawania betablokerów

przed operacją małego ryzyka. III B

BETA-BLOKERY


A


W idealnych warunkach leczenie betablokerem

• powinno być rozpoczęte pomiędzy 30 dniami i (co najmniej)

2 dniami przed operacją

• od małej dawki !

• kontynuować w okresie pooperacyjnym

• Cel terapeutyczny:

• spoczynkowa częstość rytmu serca 60-70/min

• skurczowe ciśnienie tętnicze >100 mmHg


STATYNY

• Mniej incydentów sercowych w okresie okołooperacyjnym

(w badaniach obserwacyjnych)

• Niższe ryzyko ostrej niewydolności nerek w okresie

okołooperacyjnym

• Mniejsza śmiertelność u chorych, u których w okresie

okołooperacyjnym wystąpiły powikłania, w tym niewydolność

wielonarządowa

• Przerwanie statyny na > 4 dni po operacji aorty = 3-krotnie

wyższe ryzyko pooperacyjnego niedokrwienia m. serca

Ograniczenie podawania statyn - brak preparatów dożylnych



Zaleca się kontynuowanie leczenia statynami w

okresie okołooperacyjnym, a preferowane

powinny być statyny o długim okresie półtrwania

lub o przedłużonym uwalnianiu

I C

Należy rozważyć włączenie statyny u chorych

poddawanych zabiegom naczyniowym

• optymalnie ≥ 2 tyg. przed zabiegiem

IIa B

STATYNY


39Krzysztof Jankowski


Zalecenie Klasa

zaleceń

Poziom

zaleceKń

Kontynuację ACE-I lub ARB-I należy rozważyć w

warunkach ścisłego monitorowania u chorych

stabilnych z niewydolnością serca i dysfunkcją

skurczową LK

IIa C

Rozpoczęcie podawania ACE-I lub ARB-I należy

rozważyć co najmniej 1 tydzień przed operacją u

kardiologicznych stabilnych chorych z

niewydolnością serca i dysfunkcją skurczową LK

IIa C

Należy rozważyć czasowe odstawienie ACE-I lub

ARB-I u chorych z nadciśnieniem tętniczym przed

zabiegiem operacyjnym

IIa C

INHIBITORY ACE i ARB

Zasady stosowania elektrokoagulacji („noża elektrycznego”)

u chorych z rozrusznikiem serca lub ICD

[wg Circulation 2007; 116: e418-e499]

1. rozrusznik: przeprogramować przed zabiegiem (stymulacja typu VOO lub DOO)

lub zastosować w czasie operacji magnes (położony na ciele chorego nad

rozrusznikiem) aby wywołać stymulację asynchroniczną*.

2. kardiowerter / defibrylator: wyłączyć przed zabiegiem i włączyć po jego

zakończeniu (w celu uniknięcia wyładowania pod wpływem fałszywego

sygnału)**.

3. używać elektrokoagulacji w możliwie największej odległości od wszczepionego

urządzenia

4. stosować jak najniższą energię i jak najkrótszy czas impulsu elektrycznego (czas

koagulacji)

5. używać elektrokoagulacji dwubiegunowej jako bezpieczniejszej

* nie we wszystkich typach rozruszników jest możliwe przejście do programu stymulacji

asynchronicznej za pomocą magnesu. Przed operacją i próbą zastosowania magnesu należy

upewnić się, że uzyskamy pożądany efekt w danym typie rozrusznika.

** niektóre z kardiowerterów / defibrylatorów mają także funkcję rozrusznika serca. Przed

operacją należy przeprogramować tę funkcję urządzenia na tryb VOO lub DOO. Krzysztof Jankowski 40


elektrokoagulacja dwubiegunowaelektrokoagulacja jednobiegunowa

6. elektrokoagulacja jednobiegunowa: płytka metalowa pod ciałem chorego w taki

sposób, aby uniknąć przepływu prądu (aplikator – płytka) przez wszczepione

urządzenie.

7. oprócz rutynowego monitorowania ekg, stosować stałe monitorowanie

pulsoksymetrii (brak wpływu pola elektrycznego).

8. kardiowersja elektryczna: elektrody kardiowertera jak najdalej od wszczepionego

urządzenia.

9. kardiowersja elektryczna: preferowane umieszczenie elektrod kardiowertera w

płaszczyźnie prostopadłej do położenia elektrod/y wszczepionego urządzenia (w

poz. przód-tył)

10. Po operacji / kardiowersji elektrycznej wskazana kontrola wszczepionego

urządzenia (szczególnie dotyczy kardiowertera / defibrylatora)

Zasady stosowania elektrokoagulacji („noża elektrycznego”)

u chorych z rozrusznikiem serca lub ICD

[wg Circulation 2007; 116: e418-e499]



możliwe miejsca wszczepienia

stymulatora, kardiowertera

Kardiowersja elektryczna u chorego ze stymulatorem serca

Ułożenie elektrod zalecane

Preferowane umieszczenie elektrod kardiowertera w płaszczyźnie prostopadłej

do położenia elektrod/y wszczepionego urządzenia (w poz. przód-tył)

Nie zaleca

Documents

Transcript of Nie zaleca