(nie tylko) psychologiczne pozwalają zrozumieć różnice we...
Transcript of (nie tylko) psychologiczne pozwalają zrozumieć różnice we...
Czy inteligencja i inne czynniki (nie tylko) psychologiczne pozwalają
zrozumieć różnice we wzroście osiągnieć szkolnych?
Maciej Karwowski
Akademia Pedagogiki Specjalnej
Agenda
1. Założenia 2. Uwarunkowania osiągnięć i ich
zmiany (EWD): 1. Inteligencja i zdolności specjalne 2. Status społeczno-ekonomiczny i
habitus rodziny 3. Własna aktywność ucznia
Założenia
1. Modele wyjaśniające osiągnięcia szkolne i rezultaty metaanaliz
• Kompleksowe modele ujmujące mechanizmy i uwarunkowania osiągnięć
• Odsetek wariancji osiągnięć przypisany poziomowi ucznia, nauczyciela i szkoły
Wnioski z 800 metaanaliz
4
0
0.15
0.30 0.40 0.50 0.60
0.70 0.80
0.90 1
Wielkość Efektu (WE)= standaryzowana różnica między osiągnięciami grupy poddanej i niepoddanej oddziaływaniom
(Me-Mk)/SD
1. Prawie wszystko działa!
2. Rozwój / edukacja / nauczyciel – łączny efekt około 0,40
3. Tylko programy o WE>0,40 zasługują na uwagę
Inteligencja
r d źródło
Szkoła podstawowa 0,60 1,50 Jensen, 1980
Gimnazjum / liceum 0,50 1,15 Boekaerts, 1995
Studia I stopnia 0,40 0,87 Ackerman, 1994
Studia II stopnia 0,30 0,63 Hunter, 1986
Liczba książek a umiejętności dzieci
90
92
94
96
98
100
102
104
106
0 - 10 książek 11 - 25 książek 26 - 100 książek 101 - 200 książek 201 - 500 książek więcej niż 500 książek
Matematyka
Pisanie
Czytanie
Źródło: Karwowski & Dziedziewicz, 2012
Czas uczęszczania do przedszkola
94
96
98
100
102
104
106
108
110
nie uczęszczało w ogóle jeden rok dwa lata trzy lata lub dłużej
Matematyka
Matematyka (przy kontroli wieku i SES)
Źródło: Karwowski & Dziedziewicz, 2012
Zdolności twórcze (Gajda & Karwowski, 2013) k=52, N=32972
r 95%PU
Ogółem 0,22 (d=0,45) 0,19-0,26
Publikowane 0,25 0,11-0,20
Niepublikowane 0,16 0,21-0,29
Oceny 0,22 0,18-0,26
Testy osiągnięć 0,25 0,14-0,35
Źródło: Gajda & Karwowski, 2013
Metaanalityczny model ścieżkowy (Gajda & Karwowski, 2013)
Źródło: Gajda & Karwowski, 2013
Chi2(df=1)=24,39*** chi2/df=24,39 CFI=0,99 TLI=0,85 RMSEA=0,088 (0,06-0,12)
Metaanalityczny model ścieżkowy (Gajda & Karwowski, 2013)
Źródło: Gajda & Karwowski, 2013
Chi2(df=1)=2,44 chi2/df=2,44 CFI=0,999 TLI=0,99 RMSEA=0,022 (0,00-0,06)
Rola inteligencji w wyjaśnianiu wyników matury
Inteligencja Inteligencja + zmienne z modelu EWD Predyktory Hum Pol Mat-P Mat Hum Pol Mat-P Mat Inteligencja (TMR)
0,28*** 0,27***
0,25*** 0,26***
0,47*** 0,39***
0,47*** 0,38***
0,17*** 0,12***
0,15*** 0,13***
0,15*** 0,09**
0,18*** 0,09**
EG 0,49*** 0,48***
0,45*** 0,47***
0,65*** 0,64***
0,61*** 0,63***
Płeć (K) 0,24***
-0,02 0,33***
0,10 0,04 0,08
0,11 0,10
Dysleksja (EG)
-0,25 -0,31
-0,25* -0,35*
-0,12 -0,09
-0,11 -0,12
R2 0,08 0,07
0,06 0,07
0,22 0,15
0,22 0,14
0,30 0,29
0,28 0,28
0,57 0,51
0,53 0,49
Wariancja międzyszkolna
0,32 0,23
0,31 0,25
0,42 0,27
0,41 0,27
0,25 0,19
0,25 0,22
0,24 0,22
0,27 0,22
Status społeczno-ekonomiczny Status społeczno-ekonomiczny + zmienne z
modelu EWD Predyktory Hum Pol Mat-P Mat Hum Pol Mat-P Mat Wykształcenie matki
0,05 0,08*
0,04 0,08*
0,10** 0,04
0,08** 0,01
0,02 0,06*
0,02 0,07*
0,04* 0,02
0,04 -0,01
Wykształcenie ojca
0,05 -0,03
0,05 -0,03
0,08** 0,15**
0,08** 0,15**
0,06* -0,04
0,06* -0,03
0,03 0,09*
0,03 0,09**
Stan posiadania GD
0,02 0,04
0,01 0,03
0,00 -0,07
-0,02 -0,07
0,02 0,07
0,02 0,06
0,01 0,00
0,00 0,00
EG 0,54*** 0,48***
0,50*** 0,46***
0,75*** 0,67***
0,72*** 0,66***
Płeć (K) 0,25***
0,02 0,36***
0,13 0,05 0,14
0,11* 0,16*
Dysleksja (EG)
-0,28* -0,20
-0,28* -0,27
-0,10 -0,28
-0,07 -0,27
R2 0,01 0,01
0,01 0,01
0,03 0,02
0,02 0,02
0,30 0,25
0,29 0,23
0,57 0,50
0,52 0,48
Wariancja międzyszkolna
0,35 0,25
0,34 0,24
0,48 0,30
0,48 0,30
0,23 0,18
0,24 0,18
0,22 0,23
0,26 0,22
Rola SES w wyjaśnianiu wyników matury
Zajęcia pozalekcyjne i korepetycje Zajęcia pozalekcyjne i korepetycje + zmienne z modelu
EWD Predyktory Hum Pol Mat-P Mat Hum Pol Mat-P Mat Zajęcia pozalekcyjne: język polski
0,05 -0,01
0,06 -0,05
0,04 -0,02
0,05 -0,05
Zajęcia pozalekcyjne: matematyka
0,03 0,00
0,05 0,01
0,04 -0,05
0,05* -0,04
Zajęcia pozalekcyjne: przedmioty przyrodnicze
0,07* -0,02
0,04* 0,00
Korepetycje język polski 0,54**
0,42 0,44* 0,44
0,27 0,01
0,18 0,08
Korepetycje matematyka 0,51***
0,40* 0,54*** 0,52**
0,06 -0,18
0,08 -0,09
Korepetycje biologia -0,26 0,27
-0,03 0,47*
Korepetycje chemia 0,39***
0,08 0,20** -0,01
EG (MP) 0,52*** 0,53***
0,48*** 0,50***
0,76*** 0,67***
0,74*** 0,65***
Płeć (K) 0,22***
0,00 0,33***
0,11 0,05 0,08
0,10* 0,09
Dysleksja (EG) -0,26* -0,28
-0,27* -0,34*
-0,16* -0,16
-0,13 -0,20
R2 0,01
0,003 0,01
0,006 0,04 0,02
0,03 0,02
0,27 0,28
0,26 0,27
0,56 0,49
0,51 0,47
Rola zajęć dodatkowych w wyjaśnianiu wyników matury
Nauka i czytanie Sport i zabawa Bierne spędzanie czasu w domu
Życie towarzyskie Kultura
Czytanie obowiązkowych lektur Czytanie książek innych niż lektury Uzupełnianie zaległości w nauce Chodzenie na dodatkowe lekcje Chodzenie na zajęcia, kursy języków obcych Czytanie czasopism i magazynów
Granie w gry komputerowe Uprawianie sportu Chodzenie na dyskoteki Kibicowanie, chodzenie na mecze Praca dorywcza
Słuchanie muzyki w domu Korzystanie z Internetu w domu Oglądanie telewizji Słuchanie radia
Spotykanie się ze znajomymi w kawiarni / lokalu Spotykanie się ze znajomymi w domu Chodzenie na spacery Chodzenie po mieście bez celu
Chodzenie do kina Chodzenie na koncerty Chodzenie do teatru
Własna aktywność ucznia
Spędzanie czasu wolnego Spędzanie czasu wolnego + zmienne z modelu
EWD Predyktory Hum Pol Mat-P Mat Hum Pol Mat-P Mat
Nauka i czytanie 0,10*** (0,09)
0,10*** (0,08)
0,00 (0,08)
0,00 (0,09)
0,05** (0,03)
0,06** (0,02)
0,04 (0,08)
0,03 (0,08)
Sport i zabawa -0,20*** (-0,04)
-0,25*** (-0,07)
-0,05 (-0,06)
-0,05 (-0,06)
-0,14*** (-0,03)
-0,17*** (-0,04)
-0,07* (-0,12*)
-0,04 (-0,11*)
Życie towarzyskie 0,02
(0,06) 0,06
(0,08) -0,10** (0,03)
-0,08* (0,04)
-0,01 (0,06)
0,02 (0,06)
-0,04 (0,07)
-0,04 (0,07)
Biernie w domu -0,02 (0,00)
-0,03 (-0,01)
-0,01 (-0,06)
0,00 (-0,06)
-0,01 (-0,01)
-0,02 (-0,02)
0,00 (-0,01)
0,01 (-0,01)
Kultura 0,01
(-0,13) 0,02
(-0,09) -0,02
(-0,12) -0,04
(-0,13) 0,03
(-0,08) 0,05
(-0,05) 0,00
(-0,05) -0,02
(-0,06)
EG (MP) 0,52***
(0,51***) 0,48***
(0,50***) 0,74***
(0,68***) 0,71***
(0,67***)
Płeć (K) 0,10
(-0,08) 0,17** (0,04)
-0,02 (-0,05)
0,07 (-0,02)
R2 0,05
(0,02) 0,07
(0,01) 0,02
(0,03) 0,02
(0,03) 0,30
(0,28) 0,29
(0,27) 0,57
(0,51) 0,51
(0,50)
Rola własnej aktywności w wyjaśnianiu wyników matury