NAJWYśSZA IZBA KONTROLI...Kontrol ę przeprowadzono w okresie od kwietnia do pa ździernika 2007 r....

N A J W Y ś S Z A I Z B A K O N T R O L I

Departament Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji P/07/051 KGP/41015/07

Informacja o wynikach kontroli wsparcia inwestycyjnego ze środków Unii Europejskiej dla małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie realizacji Działania 2.3 SPO-WKP

W a r s z a w a m a r z e c 2 0 0 8

Misją NajwyŜszej Izby Kontroli jest dbałość o gospodarność i skuteczność w słuŜbie

publicznej dla Rzeczypospolitej Polskiej Wizją NajwyŜszej Izby Kontroli jest cieszący się powszechnym autorytetem najwyŜszy

organ kontroli państwowej, którego raporty będą oczekiwanym i poszukiwanym źródłem informacji dla organów władzy i społeczeństwa

Informacja o wynikach kontroli wsparcia inwestycyjnego ze środków Unii Europejskiej dla małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie realizacji Działania 2.3 SPO-WKP

p.o. Dyrektora Departamentu

Gospodarki, Skarbu Państwa i Prywatyzacji

/-/ Andrzej Otrębski

Zatwierdzam:

Wiceprezes NajwyŜszej Izby Kontroli

/-/ Stanisław Jarosz

Warszawa, dnia 31 marca 2008 r.

NajwyŜsza Izba Kontroli ul. Filtrowa 57 Skrzynka pocztowa Nr P-14 00-950 Warszawa tel./fax: 22- 444 50 00 www.nik.gov.pl

Spis treści:

1. WPROWADZENIE ...................................................................................... 3

2. PODSUMOWANIE WYNIKÓW KONTROLI ....................................................... 5 2.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalności .............................................. 5 2.2. Synteza wyników kontroli ....................................................................... 6 2.3. Uwagi końcowe i wnioski ....................................................................... 10

3. WAśNIEJSZE WYNIKI KONTROLI ................................................................. 11 3.1. Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowań ekonomicznych

i organizacyjnych.................................................................................... 11 3.1.1. Akty prawne UE......................................................................................12 3.1.2. Prawo polskie dotyczące bezpośrednio SPO-WKP ................................14 3.1.3. Uwarunkowania ekonomiczne i organizacyjne ......................................16

3.2. Istotne ustalenia kontroli ........................................................................ 19 3.2.1. Zaawansowanie realizacji Działania 2.3 SPO-WKP..............................19 3.2.2. Weryfikacja wniosków oraz zawieranie umów o dofinansowanie ..........27 3.2.3. Realizacja Projektów..............................................................................31 3.2.4. Weryfikacja wniosków o płatność...........................................................33 3.2.5. Monitorowanie i kontrola oraz sprawozdawczość Działania.................38 3.2.6. Upraszczanie procedur wsparcia ...........................................................43

4. INFORMACJE DODATKOWE O PRZEPROWADZONEJ KONTROLI ..................... 47 4.1. Organizacja kontroli................................................................................ 47 4.2. Postępowanie kontrolne i działania podjęte po zakończeniu kontroli ... 47

5. ZAŁĄCZNIKI .............................................................................................. 52 5.1. Załącznik nr 1 - Słowniczek waŜniejszych pojęć i skrótów .................... 52 5.2. Załącznik nr 2 - Wykaz skontrolowanych podmiotów ............................ 58 5.3. Załącznik nr 3 - Wykaz organów, którym przekazano informację o wynikach

kontroli .................................................................................................... 60 5.4. Załącznik nr 4 - Lista osób zajmujących kierownicze stanowiska,

odpowiedzialnych za kontrolowaną działalność..................................... 61 5.5. Załącznik nr 5 - Wykaz aktów prawnych dotyczących kontrolowanej działalności

................................................................................................................ 62 5.6. Załącznik nr 6 – Wykorzystanie środków wsparcia w poszczególnych

Działaniach SPO-WKP – według stanu na 30 sierpnia 2007 r. ............. 65 5.7. Załącznik nr 7 – Kryteria wyboru projektów ........................................... 66

Wprowadzenie

3

1. WPROWADZENIE

NajwyŜsza Izba Kontroli przeprowadziła z własnej inicjatywy kontrolę wsparcia

inwestycyjnego ze środków Unii Europejskiej dla małych i średnich

przedsiębiorstw na przykładzie realizacji Działania 2.3 Sektorowego Programu

Operacyjnego - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw. Została ona ujęta

w planie pracy NIK pod nr P/07/051.

Celem kontroli była ocena efektywności systemu zarządzania i wdraŜania

projektów oraz osiągania załoŜonych efektów w Działaniu 2.3 Sektorowego

Programu Operacyjnego - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-

2006 (Działanie 2.3 SPO-WKP), dotyczącego wparcia inwestycyjnego ze

środków pomocowych Unii Europejskiej dla małych i średnich przedsiębiorstw

(MŚP).

Oceniono w szczególności:

− efektywność i terminowość wykorzystania środków przyznanych przez UE,

− zgodność wykorzystywania środków pomocowych z celami, dla realizacji

których zostały one przeznaczone,

− funkcjonowanie systemu zarządzania i wdraŜania projektów, z punktu

widzenia realizacji celów oraz zabezpieczenia przed niegospodarnym

i niezgodnym z prawem dysponowaniem środkami publicznymi,

Kontrolą objęto procesy składania wniosków o dofinansowanie, ich weryfikację

w drodze oceny formalnej, techniczno-ekonomicznej i merytorycznej projektów,

zawieranie umów o dofinansowanie, a takŜe monitorowanie i kontrolę realizacji

projektów m.in. pod kątem kwalifikowalności wydatków oraz osiąganych

wskaźników efektywności. Kontrolą objęto równieŜ działania instytucji

zarządzających programem, związane z poprawą absorpcji środków unijnych

poprzez upraszczanie procedur wsparcia. Badania kontrolne dotyczyły lat 2004-

2007 (I półrocze). Informacje dotyczące wykorzystania środków pomocowych

były aktualizowane w trakcie kontroli w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego

(MRR) oraz w Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Temat

Cel

Zakres

Wprowadzenie

4

Skontrolowano 39 podmiotów uczestniczących w realizacji Działania 2.3 SPO-

WKP: MRR – pełniące funkcję Instytucji Zarządzającej (IZ)1, Ministerstwo

Gospodarki (MG) – pełniące funkcję Instytucji Pośredniczącej (IP), PARP –

pełniąca funkcję Instytucji WdraŜającej (IW), 8 regionalnych instytucji

finansujących (RIF) oraz 28 małych i średnich przedsiębiorstw (zwanych dalej

MŚP lub beneficjentami), które otrzymały wsparcie ze środków pomocowych.

Jednostką koordynującą badania kontrolne był Departament Gospodarki, Skarbu

Państwa i Prywatyzacji. Ponadto, w kontroli uczestniczyły Delegatury NIK

w: Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Kielcach, Olsztynie, Opolu, Rzeszowie

i Warszawie. Kontrolę przeprowadzono w okresie od kwietnia do października

2007 r. Wykaz jednostek objętych kontrolą stanowi załącznik do informacji.

1 Kontrola w MRR dotyczyła okresu od 1 stycznia 2006 r. ze względu na powierzenie z tym dniem zadań nowo utworzonemu Ministerstwu jako Instytucji Zarządzającej SPO WKP.

Organizacja

Podsumowanie wyników kontroli

5

2. PODSUMOWANIE WYNIKÓW KONTROLI

2.1. Ogólna ocena kontrolowanej działalno ści

NajwyŜsza Izba Kontroli ocenia pozytywnie, pomimo stwierdzonych

nieprawidłowości, prace instytucji odpowiedzialnych za realizację

Działania 2.3 Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkuren-

cyjności Przedsiębiorstw. Wszyscy przedsiębiorcy, którzy zgłosili dobre –

w rozumieniu obowiązujących w SPO-WKP kryteriów oceny – projekty

inwestycyjne otrzymali wsparcie finansowe, bądź jego zapewnienie,

z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i budŜetu państwa.

Na pozytywną ocenę zasługuje zaangaŜowanie instytucji

uczestniczących we wdraŜaniu Działania 2.3. Efektem było wykorzystanie do

końca 2006 r. środków alokowanych w 2004 r. oraz utrzymanie tempa wypłat

w 2007 r. Stopień wykorzystania środków do końca 2006 r. nie powodował

zagroŜenia ich utraty2. Do 31 grudnia 2007 r. beneficjenci otrzymali zwrot

kosztów na łączną kwotę 1 174,1 mln zł, co stanowiło 69,7% budŜetu

przeznaczonego na to Działanie.

W przedsiębiorstwach objętych kontrolą wzrosła konkurencyjność,

zdefiniowana w Działaniu 2.3 jako zwiększenie oferty produktowej wspartej

nowymi technologiami, a takŜe zwiększeniem przychodów ze sprzedaŜy oraz

zatrudnienia. Projekty zakończone zgodnie z harmonogramem odznaczały

się wysoką efektywnością ekonomiczną. Wprowadzano nowe produkty

i technologie. Przychody ze sprzedaŜy przekroczyły o 60%, zaś zatrudnienie

o blisko 54% wielkości deklarowane przez beneficjentów we wnioskach

o dofinansowanie.

Stwierdzono, Ŝe Instytucja Zarządzająca (MRR) błędnie definiowała

w „ Instrukcji do wniosku beneficjenta o płatność” poj ęcie wydatków

kwalifikowanych. Skutkiem była refundacja przedsiębiorcom kosztów

stanowiących ujemne róŜnice kursowe (co najmniej na kwotę 163,3 tys. zł),

wbrew zakazowi wynikającemu z zasady nr 3 pkt 1 rozporządzenia Komisji

Europejskiej.3

2 Na podstawie Reguły N+2. Słowniczek waŜniejszych pojęć i skrótów związanych z realizacją Działania 2.3 SPO-WKP stanowi załącznik nr 1 do informacji. 3 Rozporządzenie (WE) nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r., zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1685/2000 ustanawiające szczegółowe zasady wprowadzenia rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w sprawie kwalifikowania wydatków związanych z projektami współfinansowanymi z funduszy strukturalnych i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1145/2003 (Dz. U. UE.L 04. 72. 66).


6

2.2. Synteza wyników kontroli

1. Poza nielicznymi przypadkami stwierdzonych uchybień, proces naboru

i weryfikacji wniosków o dofinansowanie, złoŜonych w latach 2004-2005

w Działaniu 2.3 SPO-WKP przebiegał zgodnie z obowiązującymi procedurami.

Wsparcie finansowe z EFRR zaproponowano wszystkim beneficjentom,

których projekty zostały pozytywnie ocenione. W tym celu dokonano przesunięć

środków (w ramach SPO-WKP) na Działanie 2.3 w kwocie ok. 265,4 mln zł.

Umowami objęto 3 028 projektów o wartości 1 718,4 mln zł. Nastąpiła poprawa

jakości składanych projektów w kolejnych (począwszy od drugiej) rundach

aplikacyjnych (naboru wniosków), wyraŜona jako stosunek liczby zgłoszonych

i przyjętych wniosków. [str. 20 i nast.].

Przedsiębiorcy złoŜyli 1706 odwołań od ocen, tj. 9,1% liczby wniosków

ocenionych negatywnie. Z tej liczby, po ponownej weryfikacji, rekomendowano

do wsparcia finansowego 344 wnioski przedsiębiorców, tj. 1,8% wniosków

ocenionych negatywnie. Na skutek nieprecyzyjnie sformułowanych wytycznych

IZ i PARP, dotyczących głównie kwestii rozpoczęcia realizacji projektu przed

złoŜeniem wniosku, w 21 przypadkach RIF odmówiły przyjęcia wniosku

o dofinansowanie. W wyniku odwołań wnioskodawców, przywrócone zostały

procedury rozpatrywania tych projektów. [str. 27 i nast.]

W 3 spośród 8 skontrolowanych RIF NIK stwierdziła opóźnienia w ocenianiu

wniosków i w przekazaniu do PARP raportów z oceny tych wniosków.

Opóźnienia te dochodziły do 27 dni, tj. były 1,5-krotnie wyŜsze od

obowiązującego 18-dniowego terminu. [str. 29].

Do zawarcia umów o dofinansowanie inwestycji przedsiębiorców

zakwalifikowane zostały 3 144 projekty o wartości dofinansowania 1 791,5 mln zł

spośród 21 677 wniosków złoŜonych na łączną kwotę 7 942,7 mln zł. [str. 20].

2. NIK stwierdziła opóźnienia w przygotowywaniu i podpisywaniu umów

o dofinansowanie. PARP była zobowiązana do zawarcia umowy

o dofinansowanie w terminie 30 dni od dnia otrzymania z IZ informacji

o zatwierdzeniu listy wniosków kwalifikujących się do uzyskania

dofinansowania. W ocenie NIK, PARP nie była do tego przygotowana pod

względem liczby osób załatwiających sprawy związane z dofinansowaniem.

Spośród 2 109 umów w terminie zawarto tylko 427. Pozostałe umowy podpisano

z opóźnieniem od 31 do 246 dni. [str. 30].

Weryfikacja projektów

Zawieranie umów o dofinansowanie


7

Ponadto w 6 skontrolowanych RIF stwierdzono 62 przypadki opóźnień

w składaniu weksli in blanco, jako zabezpieczenia realizacji umów

o dofinansowanie. W 5 RIF dochodziły one do 16 dni, natomiast w RIF

w Olsztynie wyniosły od 128 do 345 dni. Przyczyn tych opóźnień upatrywać

naleŜy, w części, w niewłaściwym określeniu rozpoczęcia biegu 15-dniowego

terminu na złoŜenie weksla in blanco przez beneficjenta. [str. 30].

Według stanu na dzień 31 sierpnia 2007 r., spośród 3 028 zawartych umów,

w realizacji pozostawały 2 923 umowy. [str. 24].

3. Izba nie zgłasza uwag, co do zgodności z procedurami dokonywanej oceny

wniosków o płatność, wskazując jednak na nieterminowość realizacji zadań

związanych z ich weryfikacją.

Połowa skontrolowanych RIF nie dotrzymała 14-dniowego terminu na ocenę

wniosku o płatność. W dwóch RIF odnotowano w tym względzie nawet 7-8

miesięczne opóźnienia. Przyczyny tych opóźnień leŜały zarówno po stronie

instytucji obsługujących Działanie 2.3 SPO-WKP (zmiany procedur

i wytycznych), jak i beneficjentów (uzupełnienia wniosków). [str. 33].

Projekty, których realizacja została przez 28 beneficjentów zakończona, były

objęte kontrolą RIF przed dokonaniem wypłaty dofinansowania. Stwierdzone

podczas kontroli RIF uchybienia usuwano na bieŜąco. Ujawnione

nieprawidłowości w RIF w Warszawie, polegające na przesyłaniu do PARP

odmiennych rekomendacji dotyczących tych samych projektów, podobnie jak

uchybienia w ww. projektach, nie spowodowały skutków finansowych. [str. 32 oraz

41 i nast.].

4. Realizacja zadań związanych z wypłatami środków pomocowych

w Działaniu 2.3 przebiegała prawidłowo, poza nieprawidłowościami dotyczącymi

rozliczania ujemnych róŜnic kursowych oraz przejęcia przez MRR funkcji IZ.

Według stanu na 31 grudnia 2006 r., beneficjenci otrzymali wypłaty w łącznej

wysokości 599,1 mln zł. Wysokość wypłat oznacza, Ŝe nie zachodziła

konieczność zwrotu środków z EFRR, rozliczanych wg Reguły N+2. Na dzień

30 sierpnia 2007 r. dokonano wypłat na łączną kwotę 1 036,3 mln zł, stanowiącą

61,5% budŜetu całkowitego, wobec 35,5% wykorzystania na koniec 2006 r.,

natomiast na koniec 2007 r. beneficjentom zrefundowano wydatki na łączną

kwotę 1 174,1 mln zł. [str. 24 i nast.].

Weryfikacja wniosków o płatno ść

Refundacja wydatków

kwalifikowanych


8

MRR nie było przygotowane organizacyjnie do objęcia z dniem 1 stycznia 2006 r.

obowiązków IZ, skutkiem czego nastąpiło miesięczne opóźnienie w przekazaniu

PARP środków na refundację wydatków, zaś porozumienia precyzujące

obowiązki uczestników Działania 2.3 zawierane były po kolejnych kilku

miesiącach. [str. 22 i nast.].

NIK oceniła jako niezgodną z przepisami UE obowiązującą do kwietnia 2007 r.

Instrukcję IZ, która umoŜliwiała refundację beneficjentom kosztów stanowiących

ujemne róŜnice kursowe. Kontrola ujawniła ogółem refundację ujemnych róŜnic

kursowych w rozliczeniu 29 wniosków o płatność na łączną kwotę 163,3 tys. zł.

MRR zaniechało oszacowania wysokości dokonanych tego rodzaju wypłat ze

środków EFRR zarówno w Działaniu 2.3 SPO-WKP, jak i w całym Programie.

NIK zwróciła uwagę na znaczną skalę tej nieprawidłowości. Jak szacowała

PARP, weryfikacji naleŜałoby poddać 1 812 wniosków o płatność, na podstawie

których dokonano wypłaty 762,0 mln zł. [str. 35 i nast.].

5. Izba pozytywnie ocenia działalność 28 przedsiębiorców objętych kontrolą,

korzystających ze wsparcia środkami z EFRR, zarówno pod względem

poprawności wykonania umów o dofinansowanie jak i efektywności

zrealizowanych 41 projektów. Beneficjenci zakończonych projektów otrzymali

refundację w łącznej kwocie 45,6 mln zł, co stanowiło 37,9% wydatków

kwalifikowanych poniesionych w wysokości 120,2 mln zł. [str. 31].

Beneficjenci przestrzegali prawa przy dokonywaniu zamówień publicznych.

Ujawnione przez kontrole RIF 3 przypadki braku wizualizacji projektu, błędy

w 6 sprawozdaniach z realizacji projektów oraz brak u jednego przedsiębiorcy

wyodrębnionej ewidencji księgowej dla realizowanego projektu zostały przez

przedsiębiorców usunięte i nie miały wpływu na prawidłowość wykorzystania

środków publicznych. [str. 32 i nast.].

Wszyscy beneficjenci objęci kontrolą wykonali zobowiązania, zdefiniowane

w Działaniu 2.3, dotyczące zarówno realizacji wskaźników produktu – celem

których był m.in. wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, jak i wzrostu

zatrudnienia w latach 2005-2006. Na koniec 2006 r. zatrudnienie zwiększyło się

o 435 osób, przekraczając o 53,7% wielkości deklarowane przez beneficjentów.

Wzrosły przychody ze sprzedaŜy, deklarowane jako wskaźnik rezultatu przez

23 spośród 28 beneficjentów. Przyrost przychodów ze sprzedaŜy w 2006 r.

wyniósł łącznie 296 mln zł i przekroczył o 60% wartość deklarowaną we

wnioskach. Nie osiągnęło planowanego wskaźnika przyrostu przychodów

Efektywno ść zrealizowanych

projektów


9

10 spośród 23 przedsiębiorców, głównie na skutek przesunięcia w czasie

realizacji projektów. [str. 31 i nast.].

NIK ocenia, Ŝe środki pomocowe zainwestowano efektywnie. Przychód

osiągnięty z 1 zł wsparcia otrzymanego przez 23 przedsiębiorców wyniósł średnio

7,48 zł. Dla przedsiębiorców, którzy wykonali zobowiązania dotyczące przyrostu

wartości przychodu, wskaźnik ten wynosił 10,24 zł/1 zł, zaś dla pozostałej grupy

beneficjentów ukształtował się na poziomie 4,45 zł/1 zł. [str. 31 i nast.].

6. Sprawowanie przez PARP z udziałem RIF monitoringu i kontroli

prawidłowości realizacji projektów inwestycyjnych było właściwe. W latach

2005-2007 (I półrocze) skontrolowano 2 416 projektów (82,7% ich ogólnej

liczby), przy czym w ponad 90% nie stwierdzono nieprawidłowości. Na skutek

nieprawidłowości, stwierdzonych w 33 przypadkach, z 13 beneficjentami

rozwiązano umowę o dofinansowanie, jednemu zmniejszono a dwóm wstrzymano

dofinansowanie, zaś w pozostałych przypadkach nieprawidłowości zostały

usunięte. [str. 41 i nast.].

W ocenie NIK, IZ nie zapewniła jednolitego definiowania pojęcia

nieprawidłowości przez IP/IW, a takŜe nie egzekwowała prawidłowego

sporządzania informacji w tym zakresie. W zestawieniach wyników kontroli

Działania 2.3 SPO-WKP przekazanych do IZ w latach 2005-2006, PARP

informowała o „stwierdzonych nieprawidłowościach”. Nieprawidłowości te nie

zostały jednak ujawnione w zbiorczych kwartalnych zestawieniach

nieprawidłowości niepodlegających przekazaniu do KE. [str. 38 i nast.].

Zwraca uwagę fakt niewykonania przez IZ planu kontroli na 2006 r. W okresie od

października do grudnia 2006 r. IZ nie przeprowadziła kontroli projektów

i kontroli w RIF. [str. 41].

7. PARP nierzetelnie sporządzała sprawozdania okresowe, zamieszczając

w nich m.in. niepełne dane, co do liczby kontroli oraz ustaleń

z przeprowadzonych kontroli. W RIF natomiast sprawozdania były sporządzane

na ogół prawidłowo. Ich nierzetelność stwierdzono w Podlaskiej Fundacji

Rozwoju Regionalnego w Białymstoku. [str. 41 i nast.].

8. NIK odnotowała znaczący postęp w procesie upraszczania procedur

związanych z realizacją Działania 2.3 SPO-WKP. Ich efektem było m.in.

skrócenie czasu przekazywania do IZ list wnioskodawców i ich projektów,

rekomendowanych do wsparcia, a takŜe skrócenie czasu najdłuŜej realizowanych

wniosków o dofinansowanie. [str. 29 i nast. oraz 43 i nast.].

Monitorowanie i kontrola

Działania 2.3

Sprawozdawczo ść z Działania 2.3

Upraszczanie procedur wsparcia


10

2.3. Uwagi ko ńcowe i wnioski Czas realizacji Działania 2.3, tak jak całego Programu SPO-WKP, upływa

z końcem 2008 r. Zdaniem Izby, pomimo znaczących postępów w praktycznych

działaniach związanych z wykorzystywaniem środków pomocowych,4

występowały czynniki ograniczające sprawne działanie instytucji w tym obszarze

zarządzania środkami unijnymi.

Największym zagroŜeniem dla pełnego i efektywnego wykorzystania środków

pomocowych był długi okres rozpatrywania odwołań beneficjentów od

niekorzystnych decyzji instytucji wdraŜających Działanie 2.3 SPO-WKP.

Przeciwdziałać temu zagroŜeniu moŜna m.in. poprzez dalsze szczegółowe

objaśnianie warunków koniecznych do spełnienia przed uzyskaniem moŜliwości

skorzystania z pomocy unijnej, a przede wszystkim zapewniając, na kolejnych

szczeblach zarządzania i wdraŜania, szybki przepływ informacji pomiędzy

potencjalnym beneficjentem pomocy a instytucjami rozpatrującymi zgłaszane

projekty. Dla realizacji tego zadania, poza odpowiednim oprzyrządowaniem

informatycznym, niezbędne jest zapewnienie odpowiednio licznej i dobrze

przygotowanej kadry pracowników. Dlatego NIK uwaŜa za konieczne

zapewnienie odpowiednich kadr w instytucjach zaangaŜowanych w realizację

programów w nowym okresie programowania, a takŜe podjęcie działań

prowadzących do jak najszybszego uruchomienia systemu informatycznego.

Podobne wnioski były formułowane po wcześniejszych kontrolach NIK.5

Odnosząc się do nieprawidłowości polegających na refundacji przedsiębiorcom

kosztów stanowiących ujemne róŜnice kursowe, NajwyŜsza Izba Kontroli

wskazuje, Ŝe nieskorygowanie tych błędów, zarówno w Działaniu 2.3 SPO-WKP,

jak i w całym Programie, skutkować moŜe w przyszłości sankcjami finansowymi

dla budŜetu państwa, które mogą być zastosowane przez Komisję Europejską.

4 Co wykazały m.in. wyniki ostatniej IV rundy składania wniosków. 5 Informacja o wynikach kontroli realizacji projektów współfinansowanych z funduszy strukturalnych w ramach kontraktów wojewódzkich. Warszawa – kwiecień 2007 r. Nr ew. 34/2007/P/06/003/KAP.

WaŜniejsze wyniki kontroli

11

3. WAśNIEJSZE WYNIKI KONTROLI

3.1. Charakterystyka stanu prawnego oraz uwarunkowa ń ekonomicznych i organizacyjnych Sposoby i moŜliwości wykorzystywania środków pomocowych z funduszy

strukturalnych zostały uregulowane zarówno w aktach prawnych wydawanych

przez organy UE, jak i w aktach prawa krajowego. W celu wzajemnego

uzupełniania się polityki poszczególnych krajów wspólnoty z politykami

realizowanymi na szczeblu UE, a tym samym optymalnego wykorzystania tego

wsparcia finansowego, państwa członkowskie opracowują swoje kilkuletnie plany

rozwoju. W Polsce dokument taki przyjął nazwę „Narodowy Plan Rozwoju na

lata 2004-2006”. Podstawę prawną do jego opracowania stanowiła ustawa z dnia

20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju6, w której określono m.in.

zasady współdziałania uczestników programów unijnych, tj. organów

administracji rządowej i samorządowej, partnerów społecznych i gospodarczych

oraz zasady współdziałania z instytucjami UE, a takŜe system programowania,

monitorowania, sprawozdawczości, oceny i kontroli.

Celem udzielanej pomocy ze środków UE jest zmniejszanie istniejących

dysproporcji rozwojowych pomiędzy poszczególnymi regionami państw

wspólnoty. Zgodnie z art. 158 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską7,

Wspólnota rozwija i prowadzi działania słuŜące wzmocnieniu jej spójności

gospodarczej i społecznej. W szczególności Wspólnota zmierza do zmniejszenia

dysproporcji w poziomach rozwoju róŜnych regionów oraz zacofania regionów

lub wysp najmniej uprzywilejowanych, w tym obszarów wiejskich. Cele te są

realizowane w ramach Polityki Spójności UE za pośrednictwem funduszy

strukturalnych. Wśród powodów udzielania tej pomocy biedniejszym regionom

wymienić moŜna:

− odmienne warunki rozwoju, spowodowane czynnikami naturalnymi (brak zasobów bogactw naturalnych), a takŜe historycznymi i politycznymi (zaniedbania rozwojowe jako konsekwencja braku samodzielności narodów w samostanowieniu),

6 Dz. U Nr 116 poz.1206 ze zm. 7 Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.


12

− chęć pogłębienia integracji ekonomicznej i społecznej, bowiem liberalizacja handlu miała zróŜnicowany wpływ na konkurencyjność i rozwój poszczególnych regionów w latach ubiegłych,

− ograniczenie mechanizmów czysto rynkowych, brak ingerencji w tym zakresie pogłębiałby bowiem róŜnice rozwojowe pomiędzy regionami bogatymi i biednymi,

− umoŜliwienie szybszego rozwoju regionów biedniejszych, który sprzyja rozwojowi całej UE, m.in. poprzez poszerzenie rynków zbytu, a takŜe ogranicza przyczyny powstawania niepokojów społecznych.

3.1.1. AKTY PRAWNE UE Zasady, tryb i warunki wykorzystywania środków pomocowych, uregulowane

przepisami UE, zostały przeniesione do prawa polskiego w ten sposób, Ŝe niŜej

wymienione rozporządzenia wiąŜą w całości i są bezpośrednio stosowane we

wszystkich Państwach Członkowskich Unii Europejskiej.8 Działanie 2.3 SPO-

WKP podlega regulacjom zawartym w następujących aktach prawa

wspólnotowego:

− rozporządzeniu Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiającym przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych9,

− rozporządzeniu Komisji (WE) nr 438/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia WE nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych10,

− rozporządzeniu Komisji (WE) nr 448/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiającym szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w zakresie procedury dokonywania korekt finansowych pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych11,

− rozporządzeniu Komisji (WE) nr 2355/2002 z dnia 27 grudnia 2002 r. zmieniającym rozporządzenie Komisji (WE) nr 438/2001 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach Funduszy Strukturalnych12,

− rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1783/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego13,

8 Zasada ta wynika wprost z art. 110 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.) 9 Dz.U.UE.L.99.161.1 ze zm. 10 Dz.U.UE.L.01.63.21. 11 Dz.U.UE.L.01.64.13. 12 Dz.U.UE.L.02.351.42. 13 Dz.U.UE.L.99.213.1. – uchylone z dniem 1 stycznia 2007 .


13

− rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1681/94 z dnia 11 lipca 1994 r. dotyczącym nieprawidłowości oraz odzyskiwania kwot wypłaconych nieprawidłowo w związku z finansowaniem polityki strukturalnej i organizacją systemu informacji w tej dziedzinie14,

− rozporządzeniu Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiającym przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/199915.

PowyŜsze regulacje określają m.in. zasady, jakimi winny kierować się państwa

wspólnoty w realizacji polityki spójności. NaleŜą do nich:

Zasady generalne:

− Subsydiarność (pomocniczość) - oznacza podejmowanie działań tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele tych działań bez takiej pomocy nie mogłyby być osiągnięte przez państwa członkowskie,

− Koordynacja – oznacza podejmowanie działań przez Komisję UE w obszarze polityk regionalnych państw UE sprzyjające harmonijnemu ich rozwojowi przy wykorzystaniu dostępnych instrumentów finansowych,

− Elastyczność - oznacza brak ingerencji Komisji w wyborze form współpracy między podmiotami i organizacjami terytorialnymi.

Zasady oceny realizacji programów:

− Monitoring - jego wprowadzenie było reakcją na wcześniejsze liczne naduŜycia w finansowaniu głównie małych projektów i z tego powodu trudnych do kontroli. Monitoring jest realizowany przez Komitet Monitorujący, zaś jego celem jest nadzór nad przebiegiem procesu wdraŜania projektu i umoŜliwienie udzielenia odpowiedzi na następujące pytania: ● czy środki wydawane są zgodnie z przeznaczeniem? ● czy są stosowane wymagane procedury? ● czy wdraŜanie projektów następuje zgodnie z terminarzem? ● czy realizacja projektów przyczynia się do osiągania załoŜonych

celów? ● czy istnieje zagroŜenie w realizacji projektu?

− Ocena (ewaluacja) - dokonywana na wszystkich etapach planowania i realizacji projektów (ocena wstępna, pośrednia i końcowa), wskazująca na rezultaty wsparcia pomocowego,

− Kontrola finansowa - realizowana na szczeblu Komisji UE i państwa beneficjenta, mająca zagwarantować efektywne i prawidłowe wykorzystania środków pomocowych.

14 Dz.U.UE.L.94.178.43. ze zm. 15 Dz.U.UE.L.06.210.25 ze zm.


14

W art. 1 a rozporządzenia Komisji (WE) nr 1681/94 określone zostało pojęcie

nieprawidłowości. Zgodnie z tą definicją za nieprawidłowość naleŜy uwaŜać

„ jakiekolwiek naruszenie przepisów prawa wspólnotowego wynikające z działania

lub zaniedbania ze strony podmiotu gospodarczego, które spowodowało lub

mogło spowodować szkodę w ogólnym budŜecie Wspólnot Europejskich

w związku z finansowaniem nieuzasadnionego wydatku z budŜetu Wspólnoty”.

Zasady kwalifikowania wydatków podlegających współfinansowaniu ze środków

pomocowych określone zostały w rozporządzeniu Komisji Europejskiej (WE)

nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r. zmieniającym rozporządzenie (WE)

nr 1685/2000 ustanawiające szczegółowe zasady wprowadzania rozporządzenia

Rady (WE) nr 1260/1999 w odniesieniu do warunków, jakie muszą spełniać

wydatki na działania współfinansowane z funduszy strukturalnych i uchylające

rozporządzenie (WE) nr 1145/2003.16 Zgodnie z zasadą nr 3 pkt 1, obejmującą

„Opłaty finansowe i inne oraz wydatki prawne” nie kwalifikują się do

współfinansowania z funduszy strukturalnych wydatki w postaci: oprocentowania

debetu (inne niŜ wydatki na dopłaty do oprocentowania w celu zmniejszenia

kosztów poŜyczek dla przedsiębiorstw realizowane w ramach zatwierdzonego

programu pomocy państwowej), opłat z tytułu transakcji finansowych, prowizji

od wymiany walut i ujemnych róŜnic kursowych oraz inne wydatki finansowe.

Wyjątek w tym zakresie stanowią opłaty z tytułu międzynarodowych transakcji

finansowych w ramach pomocy z programu Peace II i inicjatyw wspólnotowych

(Interreg III, Leader+, Equal i Urban II) po uprzednim potrąceniu oprocentowania

kredytu na zaliczki, a takŜe (w przypadku dotacji globalnych) kwoty odsetek od

debetu zapłacone przez wyznaczonego pośrednika przed płatnością końcowego

salda pomocy, po uprzednim potrąceniu oprocentowania kredytu na zaliczki.

3.1.2. PRAWO POLSKIE DOTYCZĄCE BEZPOŚREDNIO SPO-WKP17 Narodowy Plan Rozwoju 2004-2006 (NPR) został przyjęty rozporządzeniem

Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2004 r. w sprawie przyjęcia Narodowego

Planu Rozwoju 2004-200618. Podstawę opracowania NPR stanowił dokument

16 Dz. U. UE.L 04. 72. 66. 17 Wykaz polskich aktów prawnych dotyczących Działania 2.3 SPO-WKP stanowi załącznik nr 5 do informacji. 18 Dz. U. Nr 149, poz. 1567 ze zm. Rozporządzenie weszło w Ŝycie w dniu 30 czerwca 2004 r.


15

o tej samej nazwie przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 14 lutego 2003 r. oraz

rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r.

ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych NPR określa

strategię społeczno-gospodarczą Polski, stanowiąc równocześnie podstawę

planowania poszczególnych dziedzin interwencji strukturalnych, jak

i zintegrowanych wieloletnich programów operacyjnych o charakterze

regionalnym i horyzontalnym.

NPR na lata 2004-2006 określa kierunki rozwoju kraju, w tym wielkości

nakładów finansowanych m.in. z funduszy strukturalnych, słuŜących

zmniejszaniu się dysproporcji w rozwoju społeczno-gospodarczym pomiędzy

poszczególnymi regionami kraju. NPR zawiera takŜe szacunkowy plan

finansowy, w tym wieloletnie limity wydatków i zobowiązań w kolejnych latach

realizacji Planu, z wyszczególnieniem publicznych środków wspólnotowych

i krajowych oraz środków prywatnych. Dla realizacji NPR utworzone zostały

sektorowe programy operacyjne oraz strategia wykorzystania Funduszu

Spójności. NPR i strategia wykorzystania funduszy spójności zostały uzgodnione

z Komisją Europejską. Na tej podstawie Kolegium Wysokich Komisarzy KE

przyjęło w dniu 10 grudnia 2003 r. dokument Podstawy Wsparcia Wspólnoty

(PWW), określający strategię i priorytety działań funduszy strukturalnych

w państwie członkowskim (w tym przypadku w Polsce), wielkość funduszy

pomocowych i innych środków finansowych. Rada Ministrów przyjęła PWW

w dniu 23 grudnia 2003 r.

Ogólne zadania związane z systemem zarządzania i wdraŜania Działania 2.3 SPO-

WKP, w tym takŜe kryteria i zasady wyboru projektów zostały określone m.in.

w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie

przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności

przedsiębiorstw, lata 2004-200619. Następnie zostało wydane rozporządzenie

Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia

Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności

przedsiębiorstw, lata 2004-200620. Program ten był wielokrotnie zmieniany, m.in.

ze względu na zwiększanie środków pomocowych przeznaczonych na jego

19 Dz. U. Nr 166 poz.1744 ze zm. 20 Dz. U. Nr 197 poz.2023 ze zm.


16

realizację, a takŜe zmianę w IZ i IP.21 W celu sprawnego i efektywnego

wykorzystania środków pomocowych zadania powyŜsze zostały rozdzielone na

poszczególne Instytucje: Zarządzającą, Pośredniczącą, WdraŜającą.

Dnia 28 kwietnia 2006 r. weszło w Ŝycie rozporządzenie Ministra Rozwoju

Regionalnego z dnia 26 kwietnia 2006 r. zmieniające rozporządzenie Ministra

Gospodarki i Pracy z dnia 6 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia

Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw,

lata 2004-200622, w którym m.in. uchylono Procedurę uproszczoną udzielania

zamówienia w ramach SPO WKP. Ponadto ww. rozporządzenie wprowadza

przepis stanowiący, Ŝe do wniosków o dofinansowanie złoŜonych przed dniem

wejścia w Ŝycie rozporządzenia nie stosuje się przepisów części IV Procedura

uproszczona udzielania zamówienia w SPO-WKP chyba, Ŝe Ostateczny Odbiorca

(beneficjent) zdecyduje inaczej. Oznacza to moŜliwość niestosowania procedury

uproszczonej w odniesieniu do wniosków o dofinansowanie złoŜonych przed

dniem wejścia w Ŝycie powyŜszego przepisu, a takŜe moŜliwość przerwania juŜ

rozpoczętej procedury uproszczonej. Procedury uproszczonej nie stosuje się

równieŜ do wniosków złoŜonych po wejściu w Ŝycie ww. rozporządzenia.

Zgodnie z art. 211 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r.

o finansach publicznych23 środki przeznaczone na finansowanie programów

i projektów realizowanych z tych środków, pobrane nienaleŜnie lub w nadmiernej

wysokości, podlegają zwrotowi w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji IZ

w tej sprawie.

3.1.3. UWARUNKOWANIA EKONOMICZNE I ORGANIZACYJNE Celem Działania 2.3 SPO-WKP jest zwiększenie konkurencyjności MŚP poprzez

unowocześnienie ich oferty produktowej i technologicznej. W ramach Działania

wspierane są projekty inwestycyjne MŚP dotyczące inwestycji w środki trwałe

oraz wartości niematerialne i prawne. PowyŜsze Działanie mieści się w zakresie

realizacji Priorytetu 2 - Bezpośrednie wsparcie przedsiębiorstw, w tym jednego 21 Do dnia 31 grudnia 2005 r. funkcję Instytucji Zarządzającej w SPO WKP pełnił minister właściwy ds. gospodarki. W imieniu ministra obowiązki IZ wykonywał Departament Zarządzania Programem Wzrostu Konkurencyjności Przedsiębiorstw w MG. Z dniem 1 stycznia 2006 r. funkcję IZ powierzono ministrowi właściwemu ds. rozwoju regionalnego - rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 grudnia 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 (Dz.U. Nr 265, poz. 2214). 22 Dz. U. Nr 74, poz. 517 23 Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.


17

z jego celów cząstkowych, określonego jako zwiększenie nakładów

inwestycyjnych w przedsiębiorstwach.

Projekty wspierane w ramach Działania 2.3 SPO-WKP

w przedsiębiorstwach usługowych i produkcyjnych obejmują inwestycje

określone w rozporządzeniu Komisji (WE): nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r.

w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy

państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw zmienione rozporządzeniem

nr 364/2004 z dnia 25 lutego 2004 r. zmieniającym rozporządzenie (WE)

nr 70/2001 i rozszerzające jego zakres w celu włączenia pomocy dla badań

i rozwoju24, w szczególności następujące typy projektów:

− działania modernizacyjne w MŚP prowadzące do wprowadzenia

znaczącej zmiany produktu lub procesu produkcyjnego,

− wdraŜanie wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych podejmowanych

przez przedsiębiorstwa,

− zakup wyników prac B+R lub praw własności przemysłowej przez

przedsiębiorstwa,

− wdraŜanie i komercjalizację technologii i produktów innowacyjnych,

− zastosowanie i wykorzystanie technologii gospodarki elektronicznej,

− zastosowanie i wykorzystanie ICT w procesach zarządzania

przedsiębiorstwem,

− dostosowywanie technologii i produktów do wymagań dyrektyw

unijnych, zwłaszcza norm zharmonizowanych i prawodawstwa

w zakresie BHP.25

W wyniku realizacji projektów wspieranych w ramach Działania 2.3 SPO-

WKP powinny nastąpić m.in. poprawa efektywności i nowoczesności

funkcjonowania MŚP, a takŜe wzrost zatrudnienia, w tym w innowacyjnych

sektorach gospodarki. Zakres, limity i tryb udzielania wsparcia w ramach

Działania 2.3 SPO-WKP określono w rozporządzeniu Ministra Gospodarki

i Pracy z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję

Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Sektorowego

Programu Operacyjnego - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw26. Wsparcie

24 Dz.U.UE.L.04.63.22. 25 Patrz teŜ załącznik nr 9 pkt 8 do rozporządzenia MGiP z sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006. 26 Dz. U. Nr 195 poz. 2010 ze zm. (dalej: rozporządzenie MGiP z 27.08.2004 r.)


18

ze środków publicznych przekazywane w ramach tego Działania ma charakter

wsparcia finansowego będącego refundacją części wydatków kwalifikowanych,

poniesionych w wyniku realizacji projektu.

W zasadach oceny wniosków w ramach Działania 2.3 SPO-WKP,

największymi preferencjami objęte zostały projekty uwzględniające realizację

trzech tzw. polityk horyzontalnych UE: w zakresie ochrony środowiska, równych

szans oraz rozwoju społeczeństwa informacyjnego. Z tego teŜ względu przy

ocenie i akceptacji projektów załoŜono:

− konieczność załączenia do projektu oceny wpływu inwestycji na

środowisko, w przypadku, kiedy jest ona wymagana przepisami prawa,

− premiowanie projektów, realizacja których zwiększa i ułatwia kobietom

dostęp do zatrudnienia poprzez likwidację barier dyskryminujących

kobiety w tym zakresie,

− premiowanie projektów słuŜących szerszemu wykorzystaniu przez MŚP

instrumentów gospodarki elektronicznej.

Realizacja tych polityk będzie monitorowana w okresie 5 lat od zakończenia

wdraŜania poszczególnych projektów.

Ocena efektywności pomocy polega – najogólniej rzecz ujmując – na

porównywaniu wielkości nakładów na rzecz realizacji programu (np.

finansowych, administracyjnych, ludzkich) z rzeczywistymi osiągnięciami

programu, mierzonymi wskaźnikami SPO-WKP, ustalonymi przed lub we

wczesnej fazie wdraŜania projektu w celu monitorowania wdraŜania programu

oraz jego oceny wykonania w odniesieniu do wcześniejszych celów. Do

podstawowych mierników efektywności pomocy zalicza się wskaźniki

„produktu” i „rezultatu”, mierzone po zakończeniu realizacji kaŜdego

z projektów. PowyŜsza ocena realizacji projektów ma następować na podstawie

badań prowadzonych przez PARP we współpracy z RIF wśród przedsiębiorstw

korzystających z pomocy. Wskaźnik dotyczący nakładów inwestycyjnych

w MŚP pochodzi z systemu statystyki publicznej i został odniesiony do

wartości bazowej z 2000 r. - nakładów inwestycyjnych w MŚP, które wynosiły

53,2 mld zł.

Wielkość środków pomocowych przeznaczonych na Działanie 2.3 SPO-WKP

zwiększała się w miarę jego realizacji. Według stanu określonego przez

rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 3 października 2006 r.


19

zmieniające rozporządzenie w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego

Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, lata 2004-

200627 na realizację Działania 2.3 SPO-WKP przewidziano 774,0 mln euro.

ZałoŜono, Ŝe połowę tej kwoty (387,0 mln euro) zaangaŜuje sektor prywatny.

Drugą część nakładów stanowić będą środki publiczne, z tego 270,9 mln euro

(35%) pochodzić będzie z EFRR, a 116,1 mln euro (15%) z budŜetu państwa.

W Działaniu 2.3 SPO-WKP wyznaczono minimalny i maksymalny próg

wsparcia. Kwota wsparcia w zakresie inwestycji nie moŜe być niŜsza niŜ

10 tys. zł i nie wyŜsza niŜ 1 250 tys. zł (w ramach danego projektu).

3.2. Istotne ustalenia kontroli

3.2.1. ZAAWANSOWANIE REALIZACJI DZIAŁANIA 2.3 SPO-WKP

Przewidywany w planie finansowym28 całkowity budŜet na wsparcie finansowe

w ramach SPO-WKP wynosił 1 712,5 mln euro (ok. 6 772,4 mln zł29), z tego:

− środki z EFRR w wysokości 1 251,1 mln euro (ok. 4 947,6 zł),

− krajowe środki publiczne o równowartości 461,4 mln euro

(ok. 1 824,8 mln zł).

W planie finansowym na Działanie 2.3 przeznaczono pierwotnie środki

w wysokości 359,0 mln euro (ok. 1 419,8 mln zł), z tego:

− środki z EFRR w kwocie 251,3 mln euro (ok. 993,9 mln zł),

− krajowe środki publiczne w kwocie 107,7 mln euro (ok. 425,9 mln zł).

Środki przewidywane na wsparcie w ramach tego działania stanowiły

37,0% budŜetu na Priorytet 2 SPO-WKP i 21,0% całkowitego budŜetu SPO-

WKP. W trakcie realizacji, w wyniku alokacji środków (m.in. z budŜetu na

Działania 1.2 i 2.1), budŜet na wsparcie inwestycyjne w ramach Działania 2.3

zwiększono o 67,1 mln euro (o ok. 265,4 mln zł), tj. do kwoty ogółem

426,1 mln euro (ok. 1 685,2 mln zł), z tego:

− środki z EFRR o 185,8 mln zł - do kwoty 1 179,6 mln zł,

27 Dz. U. Nr 184 poz. 1364 ze zm. 28 Załącznik do rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 6 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 (Dz. U. Nr 197, poz. 2023). 29 Przy średnim kursie 1 euro = 3,9546 zł (kursy stosowane przez PARP dla obliczenia limitu zaciągania zobowiązań dla Działania 2.3 w okresach kwartalnych 2005 r. oraz od czerwca do grudnia 2006 r.

Plan finansowy


20

− krajowe środki publiczne o 79,6 mln zł - do kwoty 505,6 mln zł.

Proces naboru wniosków o wsparcie inwestycyjne dla małych i średnich

przedsiębiorstw w ramach Działania 2.3 SPO-WKP zapewniał dostępność

dofinansowania dla duŜej liczby małych i średnich przedsiębiorców na właściwie

uzasadnione projekty inwestycyjne. Do wsparcia ze środków pomocowych

zakwalifikowane zostały wszystkie projekty, które pomyślnie przeszły oceny pod

względem formalnym i techniczno-ekonomicznym oraz osiągnęły w ocenie

merytorycznej minimum 51 pkt. na 100 pkt. moŜliwych do uzyskania. Kryteria

merytorycznej oceny dotyczyły m.in. wzmocnienia konkurencyjności na rynku,

zakresu korzyści, wiarygodności prognoz finansowych, wzrostu zatrudnienia.30

W trakcie ogłoszonych czterech rund aplikacyjnych, w latach 2004-2005, złoŜono

21 677 wniosków o dofinansowanie projektów na łączną kwotę 7 942,7 mln zł,

tj. blisko 5,5 -krotnie wyŜszej od kwoty przeznaczonej na to wsparcie.

Pozytywnie oceniono i zakwalifikowano do zawarcia umów

o dofinansowanie 3 144 projekty, w tym 344 wnioski po złoŜonych odwołaniach

od ocen na poszczególnych jej etapach. Łączna wartość dofinansowania

wniosków zakwalifikowanych do zawarcia umów wynosiła 1 791,5 mln zł.

Współdziałanie IZ z IP i PARP zmierzało do udzielenia wsparcia wszystkim

beneficjentom, których projekty inwestycyjne zostały pozytywnie ocenione.

Właściwa współpraca była szczególnie widoczna w przypadku IV rundy

aplikacyjnej. Dostępny na czas dokonywania oceny budŜet Działania 2.3 SPO-

WKP pozwalał na opracowanie listy 591 rekomendowanych spośród

1 223 wniosków, pozytywnie ocenionych w tej rundzie. W wyniku m.in.

realokacji środków na kwotę 265,4 mln zł z innych działań w ramach SPO-

WKP, rekomendowano wszystkie powyŜsze wnioski.

Spośród 3144 wniosków zakwalifikowanych do wsparcia ze środków

pomocowych, podpisane umowy o dofinansowanie objęły 3 028 projektów

o wartości 1 718,4 mln zł. W przypadku pozostałych 115 projektów, ich

wnioskodawcy zrezygnowali z zawarcia umowy, zaś w jednym przypadku

podpisanie umowy zostało wstrzymane z powodu toczącego się postępowania

karno-skarbowego wobec wnioskodawcy.

30 Szczegółowe kryteria wyboru projektów zawiera Załącznik nr 7 do Informacji.

Nabór wniosków


21

Wyniki naboru projektów oraz zawarte umowy o dofinansowanie

w poszczególnych rundach aplikacyjnych w Działaniu 2.3 SPO-WKP prezentuje

poniŜsze zestawienie:

a) szt. b) tys. zł

Projekty %% Nr rundy aplikacyjnej zgłoszone przyjęte

Zawarte umowy** 3/2 4/3

1 2 3 4 5 6 I runda, czas trwania a) 6 413 748 726 11,7 97,1 2004-09-20 ÷ 2004-12-02 b) 2 634 595,6 418 284,1 402 349,9 15,9 96,2 II runda, czas trwania a) 7 638 582 556 7,6 95,5 2004-12-03 ÷ 2005-02-25 b) 2 697 319,3 350 657,7 332 109,7 13,0 94,7 III runda, czas trwania a) 4 045 445 439 11,0 98,7 2005-02-26 ÷ 2005-05-20 b) 1 444 246,6 256 519,6 253 541,4 17,8 98,8 IV runda, czas trwania a) 3 581 1 369 1 307 38,2 95,5 2005-10-03 ÷ 2005-12-29 b) 1 166 508,9 766 014,0 730 430,9 65,7 95,4 Razem* a) 21 677 3 144 3 028 14,5 96,3 b) 7 942 670,4 1 791 475,4 1 718 431,9 22,6 95,9

* - Według bazy danych PARP na 28 sierpnia 2007 r. ** - W latach 2005-2006 zawarto 2853 umowy, zaś w I półroczu 2007 r. kolejne 175 umów. Wartość dofinansowania projektów uwzględnia zmniejszenia wprowadzone aneksami do umów.

Dane zawarte w powyŜszym zestawieniu wskazują, Ŝe począwszy od II rundy

aplikacyjnej następował wzrost zgłaszanych projektów zasługujących na

wsparcie. Świadczą o tym relacje pomiędzy liczbą i wartością zgłoszonych

projektów w poszczególnych rundach aplikacyjnych, a wynikami ich kwalifikacji

do wsparcia. W pierwszych dwóch rundach aplikacyjnych zgłoszonych zostało

łącznie więcej projektów, zarówno pod względem liczby (64,8%) jak i wartości

oczekiwanego wsparcia (67,1%), nie mniej jednak w pozostałych dwóch rundach

aplikacyjnych większy odsetek tych projektów został zakwalifikowany do

wsparcia - odpowiednio 57,7% ogólnej liczby i 57,1% wartości projektów.

Zdecydowaną poprawę w tym zakresie moŜna było zaobserwować w ostatniej

IV rundzie aplikacyjnej, w wyniku której zakwalifikowanych zostało

38,2% zgłoszonych projektów o wartości 65,7% wnioskowanego wsparcia.

Najsłabiej prezentowały się wyniki pod tym względem w II rundzie, w której

przyjęte projekty stanowiły odpowiednio 7,6% i 13,0% liczby i wartości

zgłoszonych projektów.

Z porównania średniej wartości dofinansowania przypadającego na

1 projekt wynika, Ŝe większe szanse na zakwalifikowanie się do wsparcia miały

projekty o większej wartości. ZaleŜność powyŜsza wystąpiła we wszystkich

czterech rundach aplikacyjnych. Średnia kwota dofinansowania przypadająca na

1 projekt spośród projektów przyjętych ogółem, wynosząca 569,8 tys. zł, była


22

wyŜsza o 203,4 tys. zł, (o 55,5%) w porównaniu do projektów zgłoszonych.

Najmniejsze odchylenie miało miejsce w I rundzie aplikacyjnej i wynosiło

148,4 tys. zł (36,1%), zaś najwyŜsze wystąpiło w IV rundzie aplikacyjnej

i wynosiło 233,8 tys. zł (71,8%). Dla projektów przyjętych i objętych umowami

wielkości te ukształtowały się we wszystkich rundach na zbliŜonym poziomie,

tj. w granicach odpowiednio od 559,2 tys. zł i 554,2 tys. zł na 1 projekt

w I rundzie aplikacyjnej do 602,5 tys. zł i 597,3 tys. zł w II rundzie aplikacyjnej.

Strukturę zawartych umów w obszarze Działania 2.3 SPO-WKP pod

względem rozmiarów wsparcia projektów ze środków publicznych prezentuje

poniŜsze zestawienie:

a) liczba umów (szt.) b) wartość (tys. zł)

Wielkość inwestycji Ogółem* 2005 r. 2006 r. 2007 r.

(I półrocze) „małe” a) 1029 545 411 73 10-250 tys. zł b) 129 567,3 67 519,0 53 901,6 8 146,7 „ średnie” a) 606 284 279 43 250-500 tys. zł b) 218 976,5 101 472,0 101 975,5 15 529,0 „du Ŝe” a) 1393 675 659 59 powyŜej 500 tys. zł b) 1 377 479,5 673 940,7 648 525,7 55 013,1 Razem a) 3028 1504 1349 175 b) 1 726 023,3 842 931,7 804 402,8 78 688,8

* Według bazy danych PARP. Wartość pierwotna dofinansowania projektów, tj. bez uwzględnienia zmniejszeń, wprowadzanych aneksami do umów.

Spośród podpisanych do końca I półrocza 2007 r. 3028 umów o wartości

dofinansowania 1 726 023,3 tys. zł, największą grupę stanowiły inwestycje

(projekty) „duŜe”, których wartość przekraczała 500 tys. zł. Pod względem liczby

zawartych umów inwestycje te stanowiły 46,0%, natomiast łączna wartość ich

dofinansowania stanowiła 79,8% ogólnej kwoty wsparcia w Działaniu 2.3 SPO-

WKP. Relatywnie duŜy udział liczby projektów (34,0%) stanowiły inwestycje

„małe”, jednakŜe kwota wsparcia dla tych projektów stanowiła 7,5% ogólnej

kwoty dofinansowania. PowyŜsze relacje nie ulegały zasadniczym zmianom

w poszczególnych analizowanych okresach, tj. w latach 2005 - 2006

i w I półroczu 2007 r.

W trakcie realizacji Działania 2.3 SPO-WKP nastąpiła zmiana IZ. Do dnia

31 grudnia 2005 r. funkcję tę pełniło Ministerstwo Gospodarki i Pracy

(MGiP)/MG, zaś z dniem 1 stycznia 2006 r. obowiązki w tym zakresie przejęło

formalnie MRR. W ocenie NIK, MRR nie było przygotowane do przejęcia tej

Zmiana IZ


23

funkcji, w tak krótkim czasie od jego utworzenia31. Przed przejęciem

obowiązków, MRR nie przygotowało bowiem stosownych umów z podmiotami

działającymi w tym Programie, tj. z: Ministerstwem Finansów – pełniącym

funkcję Instytucji Płatniczej (IPł), MG – jako IP oraz z PARP – jako IW, a takŜe

nie opracowało procedur oraz wzoru i obiegu „Poświadczeń i zestawień wydatków

oraz wniosków o płatność” (Poświadczenie) IW do IP/IZ, co miało wpływ na

termin uruchomienia środków pomocowych.

Porozumienie pomiędzy IPł a IZ, które było warunkiem otwarcia rachunku

programowego IZ w MRR, niezbędnego do realizacji wypłat z EFRR,

podpisano 26 stycznia 2006 r.

Porozumienie nr 1 MRR/MG pomiędzy IP a IZ, precyzujące zadania IP

w zakresie zarządzania, monitorowania i kontroli SPO-WKP oraz przekazujące

pełnomocnictwo MG do podpisania umowy z IW weszło w Ŝycie 5 czerwca

2006 r., tj. pięć miesięcy po powołaniu IP w MG. W konsekwencji umowę

Nr MG-PARP/2006 pomiędzy IP i PARP, precyzującą obowiązki IW

w procesie realizacji Działań, w tym wobec IP, podpisano 18 sierpnia 2006 r.,

tj. niemal 8 miesięcy po zmianie struktury organizacji wdraŜania.

IZ zatwierdziła - adekwatne do nowej struktury organizacji wdraŜania

SPO-WKP - procedury IP i IW, odpowiednio 25 maja 2006 r. i 30 maja 2006 r.

Zatwierdzając ww. procedury oraz podpisując umowy z IP i IW,

usankcjonowano wzór oraz system weryfikacji Poświadczeń. Do tego czasu

podstawę działalności w realizacji Działania 2.3 SPO-WKP stanowiły wzór

Poświadczenia i procedura jego weryfikacji, ustalone w załącznikach 7b i 12 do

Porozumienia z IPł z 26 stycznia 2006 r. Dokumenty te nie odpowiadały jednak

obowiązującej wówczas (do maja 2006 r.) strukturze organizacji wdraŜania

Programu. Wskazywały one MGiP jako IZ, a w procesie weryfikacji

Poświadczeń pomijały IP. Aneks do umowy z IPł, aktualizujący wzór

Poświadczenia oraz obieg dokumentów odpowiadający nowej strukturze

wdraŜania, podpisano 9 czerwca 2006 r., tj. pięć miesięcy po przekazania MRR

funkcji IZ, a MG funkcji IP.

Konsekwencją powyŜszego nieprzygotowania MRR było przekazanie,

dopiero po miesiącu, środków na refundację wydatków ujętych

w Poświadczeniach nr 34/05/PARP i 2/IPoś/06 (35/05/PARP) na konto Działania

2.3 SPO-WKP w IW w kwocie 854,8 tys. zł (w tym z EFRR w wysokości

31 Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 31 października 2005 r. w sprawie szczegółowego zakresu działania Ministra Rozwoju Regionalnego (Dz.U. Nr 220 poz. 1893), kierowanie działem rozwój regionalny, powierzono - z dniem 31 października 2005 r. - Ministrowi Rozwoju Regionalnego.


24

598,4 tys. zł). Środki na refundację Poświadczenia nr 34/05/PARP, MRR

przekazało 31 stycznia 2006 r., tj. miesiąc po zaakceptowaniu wniosku przez IZ

w MG. Natomiast Poświadczenie nr 2/IPoś zostało zaakceptowane przez IZ

w MRR 28 lutego 2006 r. po przekazaniu go przez IP 23 lutego 2006 r., tj. 49 dni

po jego wpływie do MG. Wypłata środków z EFRR na rachunek PARP nastąpiła

8 marca 2006 r., tj. w dwa miesiące po sporządzeniu tego Poświadczenia przez

PARP.

Według stanu na dzień 31 sierpnia 2007 r., spośród 3 028 zawartych umów,

w realizacji pozostawały 2 923 umowy.32 Umowy dotyczące 105 projektów

zostały rozwiązane. Najczęściej (w 79 przypadkach) wnioskodawcą rozwiązania

umowy był przedsiębiorca, a najczęstszym powodem tej decyzji (39 przypadków)

było nierozpoczęcie realizacji projektu. W pozostałych 26 przypadkach decyzję

o rozwiązaniu umowy podejmował PARP, głównie na skutek niewykonania

zobowiązań umownych (brak: weksla in blanco, sprawozdania końcowego lub

zgody na zmiany w harmonogramie realizacji projektu).

W procedurach wewnętrznych IZ33 ustalono niezwłoczne wykonywanie

czynności związanych z realizacją płatności z EFRR. Za wyjątkiem pierwszych

dwóch Poświadczeń z 2005 r., środki z EFRR z reguły były przekazywane nie

później niŜ 17 dnia po ich przesłaniu do IZ. Dwukrotnie środki z EFRR

w wysokości 2 473,54 tys. zł na refundację wydatków ujętych w Poświadczeniach

nr 2/05/PARP i 3/05/PARP przekazano miesiąc po ich wpływie do IZ.

Według stanu na 31 grudnia 2006 r., beneficjenci otrzymali wypłaty środków

w łącznej wysokości 599,1 mln zł (35,5% budŜetu całkowitego przeznaczonego

na Działanie 2.3 SPO-WKP, wynoszącego 1 685,2 mln zł), z tego 437,9 mln zł

z EFRR (194% alokacji dla Działania 2.3 SPO-WKP na 2004 r.)34

i 161,1 mln zł z budŜetu państwa. W 2007 r. utrzymane zostało tempo wypłat

środków pomocowych. Na dzień 30 czerwca 2007 r. płatności w ramach 32 Zgodnie § 2 ust. 2 umowy o dofinansowanie, beneficjent zobowiązał się:

− osiągnąć załoŜone cele określone we wniosku o dofinansowanie, zapewnić trwałość efektów Projektu i utrzymać inwestycję na terenie powiatu, w którym została zrealizowana, przez okres 5 lat od dnia zakończenia realizacji Projektu; (pkt 7)

− udzielać Instytucji Zarządzającej, Instytucji WdraŜającej, Regionalnej Instytucji Finansującej lub wskazanym przez nie podmiotom informacji na temat efektów Projektu przez 5 lat od dnia zakończenia realizacji Projektu. (pkt 9)

W przypadku wypełnienia przez beneficjenta wszelkich zobowiązań określonych w umowie, IW zwróci beneficjentowi weksel in blanco po upływie 5 lat od dnia zakończenia realizacji Projektu. (§ 2 ust. 5 umowy). 33 Podręcznik procedur wewnętrznych zarządzania i kontroli IZ z grudnia 2004 r. 34 Alokacja wg VIII nowelizacji Uzupełniania SPO-WKP, lata 2004-2006, kurs 1 euro = 3,8305 zł.

Uruchamianie środków

publicznych


25

Działania 2.3 SPO-WKP wyniosły 956,5 mln zł (56,8% budŜetu całkowitego).

Według stanu na dzień 30 sierpnia 2007 r., dofinansowaniem objęto

2 122 projekty (70,1% wszystkich projektów, na finansowanie których zawarto

stosowne umowy) na łączną kwotę 1 036,3 mln zł (61,5% budŜetu całkowitego).

Według informacji PARP, uzyskanych po zakończeniu badań kontrolnych, na

koniec 2007 r. wypłacono beneficjentom Działania 2.3 SPO-WKP łącznie

1 174,1 mln zł (69,7% budŜetu), z tego 804,7 mln zł z EFRR oraz 369,4 mln zł

z budŜetu państwa.35

W trakcie kontroli przeprowadzonych w PARP, 8 RIF oraz w 28 MŚP, badaniem

objęto łącznie 143 projekty. Analiza tych projektów nie wykazała

nieprawidłowości dotyczących zrealizowanych wypłat dofinansowania ze

środków publicznych, za wyjątkiem przypadków w których nastąpiła refundacja

wydatków stanowiących ujemne róŜnice kursowe.36 Izba zwróciła natomiast

uwagę na uchybienie IZ związane z weryfikacją jednego wniosku o płatność.

Dokonując weryfikacji wniosku o płatność nr 16/05/PARP z dnia 24 listopada

2005 r., IZ nie zwróciła uwagi na powtórne ujęcie w nim beneficjenta, któremu

juŜ przekazano refundację na podstawie Poświadczenia nr 14/05/PARP.

W konsekwencji IZ nadpłaciła na rachunek PARP ze środków publicznych

kwotę 632,6 tys. zł, w tym z EFRR 442,2 tys. zł Nadpłacona kwota nie została

zwrócona na rachunek programowy. Nie została równieŜ potrącona przez IZ

przy weryfikacji kolejnych Poświadczeń. IZ w MRR nie przekazała PARP

stanowiska, co do ewentualnego przeznaczenia tej kwoty. W piśmie

przekazującym korektę do wniosku nr 16/05/PARP, IP sugerowała jej zwrot na

rachunek programowy. IZ nie poinformowała o korekcie wniosku nr

16/05/PARP Departamentu Ekonomiczno Finansowego w MRR

odpowiedzialnego za realizację przelewów z EFRR i stronę księgową środków

funduszy strukturalnych.

IZ, jak i pozostałe instytucje zaangaŜowane w realizacje Działania 2.3 SPO-

WKP, nie dokonały formalnej korekty Poświadczenia nr 59 z 24 kwietnia

2006 r. o kwotę środków publicznych w wysokości 373,5 tys. zł, w tym z EFRR

261,4 tys. zł, w związku z rezygnacją beneficjenta z dofinansowania.

Jakkolwiek IZ nie otrzymała w tym zakresie informacji (korekty) od IW/IP,

prawidłowo nie ujęła tej kwoty w Poświadczeniu do IPł. Nie podjęła jednak

decyzji o przeznaczeniu nadpłaconych z EFRR środków, pozostających na

rachunku IW.

35 Informacja PARP z dnia 14 lutego 2008 r. 36 Więcej w pkt 3.2.4 niniejszej Informacji.


26

Mając na względzie fakt, Ŝe kwoty środków z EFRR przekazywanych przez

IZ na rachunek IW, były ściśle powiązane z wysokością wydatków ujętych

w Poświadczeniach, w sytuacji nadpłat oraz oszczędności, zdaniem Izby, IZ

powinna zajmować oficjalne stanowisko, co do ich pozostawienia na koncie

PARP lub zwrotu do MRR.

Według danych MRR, realizacja poszczególnych etapów w Działaniu 2.3,

mierzona kwotą zarówno potencjalnego jak i rzeczywistego wsparcia, prezentuje

się na ogół korzystnie na tle pozostałych Działań w Programie SPO-WKP:37

• Udział zawartych umów o dofinansowanie do zatwierdzonych wniosków

w Działaniu 2.3 na poziomie 88,9% oznaczał szóste miejsce wśród

trzynastu Działań w całym Programie oraz pierwsze miejsce wśród

czterech Działań w ramach Priorytetu 2 SPO-WKP - Bezpośrednie

wsparcie przedsiębiorstw. Większy udział pod tym względem osiągnięty

został w Działaniach: 1.1 - Wzmocnienie instytucji wspierających

działalność przedsiębiorstw, 1.2 - Poprawa dostępności do zewnętrznego

finansowania inwestycji przedsiębiorstw, 1.3 - Tworzenie korzystnych

warunków dla rozwoju firm i 1.4 - Wzmocnienie współpracy między sferą

badawczo-rozwojową a gospodarką, w ramach Priorytetu 1 SPO-WKP -

Rozwój przedsiębiorczości i wzrost innowacyjności poprzez wzmocnienie

instytucji otoczenia biznesu oraz 3.4 – dotyczącym Pomocy Technicznej.

W całym Programie osiągnięto wynik na poziomie 88,0%.

• W szczególnie istotnej relacji zatwierdzonych wniosków o płatność do

zawartych umów o dofinansowanie – świadczący o stopniu

zaawansowania realizacji projektów - wynik w Działaniu 2.3 na poziomie

66,7% oznaczał czwarte miejsce w całym Programie oraz pierwsze

miejsce w ramach Priorytetu 2. Większy udział pod tym względem

(87,8%, 67,7% i 71,0%) osiągnięty został odpowiednio w Działaniach:

3.2, 1.1 i 1.2. W całym Programie osiągnięto wynik na poziomie 46,9%.

• Pod względem udziału dokonanych płatności w porównaniu do

zatwierdzonych wniosków o płatność, wynik na poziomie 97,6% oznaczał

dla Działania 2.3 jedenaste miejsce w całym Programie.

37 Dane dotyczące wyników realizacji poszczególnych Działań w Programie SPO-WKP na dzień 30 sierpnia 2007 r. stanowi Załącznik nr 6 do Informacji.

Działanie 2.3 na tle realizacji

SPO-WKP


27

3.2.2. WERYFIKACJA WNIOSKÓW ORAZ ZAWIERANIE UMÓW

O DOFINANSOWANIE Pierwszej selekcji złoŜonych przez przedsiębiorców wniosków o dofinansowanie

ze środków pomocowych projektów przeprowadziły RIF. Stosownie do

postanowień § 13 rozporządzenia MGiP z 27.08.2004 r., RIF dokonały oceny

formalnej, a w przypadku IV rundy aplikacyjnej, takŜe wstępnej oceny

techniczno-ekonomicznej. Wyniki tych prac prezentuje poniŜsze zestawienie:

Liczba wniosków (szt) Runda aplikacyjna złoŜonych przyjętych

% poz. 3:2

1 2 3 4 I 6 413 3 831 59,7 II 7 638 5 454 71,4 III 4 045 2 830 70,0 IV 3 581 2 807 78,4 Razem 21 677 14 922 68,8

Dalszą kwalifikację wniosków przedsiębiorców przeprowadziła PARP na

podstawie § 14 ww. rozporządzenia. Oceny techniczno - ekonomicznej (t-e) oraz

oceny merytorycznej wniosków o wsparcie dokonywała w imieniu PARP Grupa

Robocza ds. oceny projektów (GR), powołana przez Prezesa PARP na podstawie

umowy zawartej w dniu 30 czerwca 2004 r. pomiędzy PARP i IZ. Wyniki

kwalifikacji prezentuje poniŜsze zestawienie:

Rundy aplikacyjne Wnioski

I II III IV Razem

1. Otrzymane przez PARP po ocenie dokonanej w RIF 3 831 5 454 2 830 2 807 14 922

2. Wycofane przez przedsiębiorców 0 12 0 0 12

3. Odrzucone wobec ujawnionych przez GR uchybień formalnych

24 23 17 10 74

5. Odrzucone ze względu na niewywiązywanie się z zobowiązań wobec PARP

1 0 1 0 2

6. Przeznaczone do oceny t-e 3 806 5 419 2 812 2 797 14 834

7. Negatywnie ocenione pod względem t-e 1 943 3 620 1 611 593 7 767

8. Pozytywnie ocenione pod względem t-e i przeznaczone do oceny merytorycznej

1 863 1 799 1 201 2 201 7 064

9. Udział % poz. 8:6 48,9 33,2 42,7 78,7 47,6

10. negatywnie ocenione merytorycznie (< 51 pkt) 1 136 1 319 816 978 4 249

11. pozytywnie ocenione merytorycznie (> 51 pkt) – ocena pozwalająca na rekomendację wniosku

727 480 385 1 223 2 815

12. wycofano pozytywną ocenę pozwalającą na rekomendację wniosku

14 0 0 0 14

13. Rekomendacja wniosku 713 480 385 1 223 2 801

14. % poz. 13:8 38,3 26,7 32,1 55,6 39,7

Weryfikacja wniosków

o dofinansowanie


28

W fazie oceny wniosków do zawarcia umów o dofinansowanie rekomendowano

2800 projektów. Do listy tej dołączono bowiem projekt, który uzyskał ocenę

merytoryczną 49,25 pkt, a więc poniŜej 51 punktów nie rekomendowano

natomiast 2 pozytywnie ocenionych pod względem wszystkich kryteriów

projektów ŁuŜyckiej Kopalni Bazaltu SA w Lubaniu (02/1430 i 02/1431

o wartości łącznej 2 450,0 tys. zł) ze względu na toczące się postępowanie

wyjaśniające w sprawie próby wręczenia pracownikowi PARP korzyści

majątkowej.

Izba nie wnosi zasadniczych uwag do wyników oceny wniosków, dokonanych

w ramach Działania 2.3 SPO-WKP, pomimo złoŜonych łącznie 1706 odwołań, co

stanowiło 9,1% w odniesieniu do 18 845 wniosków ocenionych negatywnie pod

względem trzech kryteriów: formalnego (6 829 wniosków), techniczno-

ekonomicznego (7 767 wniosków) i merytorycznego (4 249 wniosków). Spośród

tej liczby odwołań, 1071 uznano za zasadne i przywrócono do ponownej oceny,

w wyniku której rekomendowano do wsparcia 344 wnioski, tj. 1,8% wniosków

ocenionych negatywnie. Stwierdzono 21 przypadków odmowy przez RIF

przyjęcia wniosku o dofinansowanie na skutek nieprecyzyjnie sformułowanych

w tym zakresie wytycznych IZ i PARP. W wyniku odwołań wnioskodawców

przywrócone zostały procedury rozpatrywania tych projektów.

Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Warszawie - pełniąca funkcję

RIF - odmówiła przyjęcia 18 wniosków o dofinansowanie na łączną kwotę

8 032,9 tys. zł. Podstawę negatywnych ocen RIF - wydanych w okresie do 16

maja 2007 r. - stanowiły wytyczne i instrukcje IZ i PARP. Zgodnie z tymi

wytycznymi, projekt, którego realizacja została rozpoczęta wcześniej niŜ w dniu

następnym po dniu złoŜenia wniosku o dofinansowanie nie mógł zostać objęty

wsparciem w ramach Działania 2.3 SPO WKP. Takie uzasadnienie było takŜe

podstawą do odmowy dofinansowania jednego projektu przez Agencję Rozwoju

Pomorza SA w Gdańsku (RIF). W harmonogramie realizacji tego projektu,

Beneficjent podał termin rozpoczęcia inwestycji wcześniejszy o 17 dni od daty

złoŜenia wniosku o dofinansowanie. Tymczasem zgodnie z § 9 rozporządzenia

MGiP z 27.08.2004 r., wydatkiem kwalifikowanym jest wydatek poniesiony po

dniu złoŜenia wniosku, co oznacza wyłączenie z moŜliwości dofinansowania

wydatków poniesionych przed złoŜeniem wniosku, lecz nie całego wniosku.

Działając na podstawie wytycznych PARP, RIF w Gdańsku odrzuciła

dwa wnioski o dofinansowanie, jako nieodpowiadające wzorowi wniosków


29

jakkolwiek zwierały one wymaganą treść, natomiast w kilku pozycjach

posiadały jedynie inną formę. Wynikało to z faktu, Ŝe beneficjenci złoŜyli

wnioski korzystając z programu „Generator wniosków”, dostępnego na stronach

PARP i Ministerstwa Finansów. W trakcie kontroli stwierdzono, iŜ wnioski

o dofinansowanie złoŜone w późniejszej IV rundzie aplikacyjnej,

w identycznym formacie, były juŜ rozpatrywane pozytywnie.

Problem z dotrzymaniem 18-dniowego terminu na dokonanie oceny wniosków

stwierdzono w 3 spośród 8 RIF objętych kontrolą. Do RIF objętych kontrolą

wpłynęło łącznie 10537 wniosków, tj. 48,6% ogólnej liczby wniosków

zgłoszonych w Działaniu 2.3 SPO-WKP. W jednym z nich – w RIF w Opolu, do

którego wpłynęło łącznie 459 wniosków, stwierdzono 8-dniowe opóźnienie

w przekazaniu do PARP raportów dotyczących ocenionych wniosków złoŜonych

w ramach II rundy aplikacyjnej. Większe opóźnienia w przesłaniu do PARP

raportów z ocen wniosków - dochodzące odpowiednio do 27 dni i 25 dni -

odnotowały RIF w Katowicach i w Warszawie. Opóźnienia te tłumaczono

napływem duŜej liczby wniosków, wynoszącej kolejno 2785 i 2438 wniosków.

Dokonując oceny wniosków, PARP nie dochowała postanowień umowy

z MGiP, zawartej 30 czerwca 2004 r., w odniesieniu do terminów dokonania ocen

i przedłoŜenia list potencjalnych beneficjentów rekomendowanych do wsparcia.

Spośród czterech rund aplikacyjnych, w trzech z nich prace Grupy Roboczej ds.

oceny projektów, dokonującej oceny techniczno-ekonomicznej i merytorycznej,

rozpoczęte były w obowiązującym 20 dniowym terminie po upływie daty

składania wniosków, a w III rundzie, z opóźnieniem 33 dniowym.

Niedotrzymywany był teŜ 60 dniowy, umowny termin przekazywania IZ list

wnioskodawców i ich projektów, rekomendowanych do wsparcia. Miało to

miejsce we wszystkich czterech rundach aplikacyjnych, z których listy po ocenie

przekazane były do IZ z opóźnieniem odpowiednio 28, 11, 65 i 3 dni. Prezes

PARP wyjaśniała, Ŝe juŜ po rozpatrzeniu wniosków złoŜonych w I rundzie

aplikacyjnej okazało się, Ŝe z uwagi na duŜą liczbę złoŜonych wniosków, 60-

dniowy termin na ich rozpatrzenie i ocenę jest zbyt krótki lub liczba osób

zaangaŜowanych do obsługi i oceny Działania 2.3 SPOWKP jest zbyt mała.

Opóźnienia te PARP uzasadniała takŜe brakiem systemu SIMIK. WdroŜenie

natomiast dla IV rundy aplikacyjnej jednego z elementów systemu - generatora

Terminowo ść działań


30

wniosków, przyczyniło się do rozpoczęcia prac GR juŜ trzeciego dnia od daty

upływu terminu składania wniosków, a opóźnienie wyniosło 3 dni.

PARP nie była przygotowana organizacyjnie - pod względem liczby osób

załatwiających sprawy związane z dofinansowaniem - do terminowego

przygotowania dla beneficjentów umów o dofinansowanie.38 Zgodnie z art. 8

umowy nr 1/MGiP-PARP/2004 z 30 czerwca 2004 r., PARP zobowiązana była do

zawarcia umowy w terminie 30 dni od otrzymania z IZ informacji o zatwierdzeniu

listy wniosków kwalifikujących się do uzyskania dofinansowania.

Według stanu na 27 sierpnia 2007 r. spośród 2 109 umów (z 4 list

podstawowych) terminowo zawarto tylko 427 umów, tj. 20,2%. Pozostałe

umowy podpisywano z opóźnieniem od 31 do 246 dni. W trakcie

przygotowywania umów IZ zaakceptowała wprawdzie wydłuŜenie czasu

przygotowywania umów z 30 do 60 dni, ale takŜe wydłuŜony termin nie był

dotrzymywany. Po tej dacie, w czasie dłuŜszym niŜ 60 dni podpisano 266

umów, tj. 12,6%.

Nieprawidłowością w wypełnianiu przez wnioskodawców jednego

z podstawowych warunków umowy były opóźnienia w składaniu weksli „in

blanco”, stanowiących zabezpieczenie jej realizacji.

Problem ten wystąpił w 6 skontrolowanych RIF i dotyczył 62 spośród

969 zawartych umów o dofinansowanie, tj. 6,4 %. W większości stwierdzonych

przypadków - za wyjątkiem RIF w Olsztynie – opóźnienia (dochodzące do 16

dni) w składaniu weksli nie były zawinione przez wnioskodawców. Bieg 15-

dniowego terminu na złoŜenie weksla liczony był od daty podpisania przez

PARP umowy o dofinansowanie, a nie od daty otrzymania informacji o tym

fakcie przez beneficjenta.

Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego w Olsztynie nie

wyegzekwowała do 14 czerwca 2007 r. złoŜenia weksli „in blanco” od

5 beneficjentów, z którymi zawarto umowy o dofinansowanie na łączną kwotę

3 243,3 tys. zł. Opóźnienia wyniosły od 128 do 345 dni. Stwierdzono takŜe, Ŝe

w 35 spośród 122 umów (w 28,7%) na łączną kwotę 18 001,4 tys. zł złoŜono

weksle z opóźnieniem wynoszącym od 1 do 90 dni. Zaznaczyć naleŜy, iŜ

jedynym działaniem pracowników RIF, dyscyplinującym ww. beneficjentów

były „przypomnienia telefoniczne”.

38 Do końca 2005 r. obowiązek przygotowania umów o dofinansowanie spoczywał na PARP. Od stycznia 2006 r. zadania te przejęły RIF-y.

Umowy o dofinansowanie


31

3.2.3. REALIZACJA PROJEKTÓW

Na wykonanie 41 zakończonych projektów realizowanych przez

28 przedsiębiorców wydatkowano łącznie 127 717,1 tys. zł, w tym wydatki

kwalifikowane w wysokości 120 240,1 tys. zł stanowiły 94,1%. W wyniku

złoŜonych wniosków o płatność do wszystkich 41 projektów, beneficjenci

otrzymali refundację poniesionych wydatków w łącznej kwocie 45 596,0 tys. zł.

PowyŜsze wsparcie ze środków publicznych stanowiło 37,9% kosztów

kwalifikowanych oraz 35,7% wydatków ogółem poniesionych na realizację tych

projektów. Większość, tj. 39 zrealizowanych projektów, zaliczana była do grupy

„duŜych”, których wartość dofinansowania przekraczała 500 tys. zł.

Przedsiębiorcy realizujący pozostałe 2 projekty otrzymali dofinansowanie

w kwocie 105,4 tys. zł i 460,9 tys. zł, co stanowiło odpowiednio 40% i 50%

poniesionych wydatków kwalifikowanych. W przypadku 32 projektów, wsparcie

finansowe kaŜdego z nich przekroczyło 1 000 tys. zł, w tym 20 projektów zostało

dofinansowanych w kwocie przekraczającej 1 200 tys. zł, a więc bliskiej

maksymalnej, wynoszącej 1 250 tys. zł na jeden projekt.

We wszystkich zrealizowanych 41 projektach, objętych analizą, beneficjenci

uzyskali zakładane efekty - mierzone wskaźnikami produktu - w postaci poprawy

efektywności i nowoczesności funkcjonowania, dokonując zakupu nowoczesnych

maszyn, urządzeń i technologii oraz ich uruchomienia (wdroŜenia). Wszyscy

przedsiębiorcy, którzy deklarowali w wyniku realizacji projektów wzrost

zatrudnienia w latach 2005-2006 wykonali swoje zobowiązania. Zatrudnienie

wynikające z realizacji projektów wzrosło na koniec 2006 r. o 435 osób, tj. było

wyŜsze o 53,7% od wielkości deklarowanej przez beneficjentów. Z porównania

wielkości przyrostu zatrudnienia z wydatkami poniesionymi na realizację

projektów wynika, Ŝe średni koszt utworzenia 1 miejsca pracy wyniósł

293,6 tys. zł, na który składał się wydatek kwocie 188,8 tys. zł, poniesiony przez

beneficjentów oraz pozostały – w wysokości 104,8 tys. zł - sfinansowany ze

środków publicznych.

W wyniku realizacji projektów nastąpił równieŜ wzrost wartości

przychodów ze sprzedaŜy. Jako jeden ze wskaźników rezultatu, przyrost

przychodów deklarowało we wnioskach 23 spośród 28 beneficjentów. Przyrost

przychodów ze sprzedaŜy w 2006 r. wyniósł łącznie 295 974,0 tys. zł i stanowił

Charakterystyka zrealizowanych

projektów

Efektywno ść projektów


32

160,0% łącznej kwoty przyrostu, deklarowanej w tych wnioskach na łączną kwotę

185 001,5 tys. zł. Nie wszystkie podmioty zdołały jednak osiągnąć deklarowany

przyrost przychodów ze sprzedaŜy. ZałoŜonego wzrostu wartości sprzedaŜy nie

wykonało 10 spośród 23 przedsiębiorców. Beneficjenci ci deklarowali przyrost

przychodów ze sprzedaŜy w 2006 r. na łączną kwotę 106 567,0 tys. zł, zaś

faktyczny wzrost wyniósł 83 844,2 tys. zł, tj. 78,7% wielkości zakładanej we

wnioskach. Najczęściej podawaną przez beneficjentów przyczyną niewykonania

załoŜonego we wniosku przyrostu przychodów ze sprzedaŜy było przesunięcie

terminu realizacji projektu, przez co nastąpiło opóźnienie w czasie osiągnięcie

tego rodzaju wskaźnika. Pozostała grupa 13 beneficjentów, która zrealizowała

przyjęte w tym zakresie zadania, załoŜony we wnioskach przyrost przychodów na

sumę 78 434,5 tys. zł wykonała w 270,5%, osiągając wzrost przychodów

w łącznej kwocie 212 129,8 tys. zł.

Z uwagi na zbliŜoną wielkość otrzymanego dofinansowania przez obie ww.

grupy beneficjentów, odnotować moŜna istotną róŜnicę w efektywności tego

wsparcia, mierzoną wartością osiągniętego przyrostu przychodów przypadającą

na 1 zł otrzymanego wsparcia. I tak, 10 beneficjentów, którzy nie osiągnęli

zakładanego ww. wskaźnika rezultatu, otrzymało dofinansowanie w łącznej

kwocie 18 833,3 tys. zł, co oznacza 4,45 zł przychodu na 1 zł otrzymanego

wsparcia. Ponad 2-krotnie wyŜszą efektywność wsparcia osiągnęła grupa

13 beneficjentów. Otrzymane dofinansowanie w wysokości 20 710,2 tys. zł

oznaczało 10,24 zł przychodu na 1 zł otrzymanego wsparcia. Średnio dla obu grup

beneficjentów 1 zł przekazanego wsparcia ze środków publicznych przyniosła

efekt w postaci przyrostu przychodów w wysokości 7,48 zł.

Wszystkie zakończone projekty objęte były kontrolą RIF przed dokonaniem

wypłaty dofinansowania. Poza jednym przypadkiem, kontrolowane podmioty

prowadziły wyodrębnioną ewidencję księgową dla realizowanych projektów.

GRAFMAR Sp. z o.o. w Kolbuszowej Dolnej nie zrealizowała w pełni

wymogów § 11 umowy o dofinansowanie, dotyczących prowadzenia dla

Projektu wyodrębnionej ewidencji księgowej. Zakupione w ramach Projektu

urządzenia rozliczono za pomocą jednego konta syntetycznego, wspólnego dla

wszystkich środków trwałych w budowie. Operacje dotyczące środków

finansowych Projektu na rachunku podstawowym Spółki były ewidencjonowane

łącznie z innymi, bez ich wyodrębnienia. Odrębne konta rozrachunków Projektu

Kontrola realizacji projektów


33

zostały załoŜone dopiero na koniec 2006 r. tj. po zakończeniu jego realizacji.

Stwierdzone uchybienia nie miały jednak negatywnego wpływu na realizację

i rozliczenie finansowe Projektu. Prawidłowość udokumentowania wydatków

i dokonywania zapisów w ewidencji księgowej umoŜliwiła identyfikację

i sprawdzenie poszczególnych operacji gospodarczych Projektu.

Kontrole NIK nie stwierdziły nieprawidłowości, zarówno w procesie realizacji

projektów przez 28 beneficjentów, jak równieŜ w zakresie prowadzonych przez

RIF kontroli wykonywania postanowień zawartych w umowach o dofinansowanie

i egzekwowania wykonania zaleceń pokontrolnych.

Kontrole przeprowadzone przez RIF wykazały równieŜ, Ŝe beneficjenci

przestrzegali prawa przy dokonywaniu zamówień publicznych, natomiast

w 3 spośród 41 zakończonych projektów, stwierdziły niewykonanie obowiązku

wizualizacji projektu. Zalecenia pokontrolne RIF w tym zakresie zostały

wykonane. W wyniku kontroli dokumentacji składanych przez beneficjentów, RIF

zakwestionowała prawidłowość sporządzenia 6 spośród 41 sprawozdań

z realizacji projektów. Powstałe błędy w tym zakresie i braki w załączanych

dokumentacjach, były przez beneficjentów korygowane.

3.2.4. WERYFIKACJA WNIOSKÓW O PŁATNOŚĆ

ZałoŜony w procedurze 14-dniowy termin na ocenę wniosku o płatność okazał się

zbyt krótki dla czterech spośród ośmiu RIF objętych kontrolą. Według wyjaśnień

kontrolowanych, na długość okresu weryfikacji wniosków o płatność miały

wpływ m.in. często zmieniające się procedury i wytyczne, które powodowały

konieczność dokonywania zmian w ocenie wniosku juŜ podczas rozpoczętych

procedur, jak teŜ konieczność wielokrotnego dokonywania uzupełnień i poprawek

wniosków przez beneficjentów. Najmniejsze opóźnienia w ocenie wniosków

odnotowano w RIF w Kielcach, gdzie opóźnienia wynoszące od 1 do 25 dni

stwierdzono w 20 przypadkach, co stanowiło 39% spośród 51 złoŜonych

wniosków oraz w RIF w Opolu gdzie w połowie badanych wniosków opóźnienia

mieściły się w granicach od 54 do 140 dni. Największe opóźnienia stwierdzono

w RIF w Gdańsku - od 31 do 248 dni oraz w RIF w Olsztynie od 11 do 235 dni.

Izba nie wnosiła uwag, co do sposobu weryfikacji wniosków o płatność

i terminowości dokonywania przez PARP refundacji środków beneficjentom.

Ocena wniosków o płatno ść przez

RIF

Realizacja wniosków o płatno ść


34

Zgodnie z art. 11 umowy z 30 czerwca 2004 r. z MGiP, PARP winna dokonywać

refundacji beneficjentom poniesionych wydatków niezwłocznie po otrzymaniu od

IZ informacji o zatwierdzeniu zbiorczego wniosku o płatność. Analiza przebiegu

procesu weryfikacji i realizacji wypłat, dokonana na przykładzie 13 losowo

wybranych wniosków o płatność wykazała, Ŝe przelew środków następował

w terminie od 1 do 5 dni po otrzymaniu informacji z IZ o zaakceptowaniu

Poświadczeń.

NIK ustaliła natomiast, iŜ PARP nie była przygotowana organizacyjnie do

terminowego opracowywania obligatoryjnych „Informacji dla Beneficjenta

o wynikach weryfikacji wniosku o płatność”.

śadna z 16 zbadanych – losowo wybranych – „Informacji dla Beneficjenta

o wynikach weryfikacji wniosku o płatność” nie została przygotowana

w obligatoryjnym terminie 14 dni od dnia otrzymania informacji

o zatwierdzeniu przez IZ zbiorczego wniosku o płatność. Było to niezgodne

z pkt 7.5 procedury wewnętrznej PARP. Opóźnienia wynosiły od 20 do 97 dni.

Według wyjaśnień PARP, przekroczenie terminu spowodowane było

spiętrzeniem pracy, w związku z tym w pierwszej kolejności realizowano

zadania związane z weryfikacją wniosków o płatność i dokonywaniem wypłat

dla beneficjentów

W ocenie Izby, wprowadzona od 10 lipca 2006 r. (aneksem nr 1 do Porozumienia

Nr MRR/MG pomiędzy IP a IZ) zmiana obiegu dokumentów, w tym zasada

przekazywania przez IZ do IW środków wg kwartalnych prognoz wraz

z weryfikacją Poświadczeń wykonywaną ex post, usprawniła system realizacji

płatności na rzecz beneficjentów. Według nowej Procedury, po ocenie

merytorycznej przeprowadzonej w RIF, wniosek o płatność poddawany był

ponownej weryfikacji w PARP przez pracownika Zespołu Instrumentów

Inwestycyjnych, a następnie kierownika Sekcji Rozliczeń SPO-WKP. Po

uzyskaniu rekomendacji ww. Zespołu, wniosek o płatność wraz z dowodami

księgowymi przekazywany był do Zespołu Finansowo-Księgowego celem

dokonania kontroli finansowej. W przypadku pozytywnej kontroli finansowej

PARP dokonywała przelewu środków na konto beneficjenta.

Kontrole NIK przeprowadzone w 8 RIF wykazały na ogół rzetelną

weryfikację wniosków o płatność. Stwierdzone w dwóch przypadkach

niewłaściwe działania RIF zostały skorygowane przez PARP.


35

Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego w Białymstoku rekomendowała

wypłatę dofinansowania dotyczącą wniosku SPOWKP/2.3/20/0588 pomimo

niepełnej realizacji wskaźnika produktu. PARP wstrzymała wypłatę 604 025 zł

do osiągnięcia 100 % realizacji tego wskaźnika.

Stowarzyszenie „Promocja Przedsiębiorczości” w Opolu - pełniące

funkcję RIF - nie zakwestionowało wnioskowanej do refundacji kwoty

14 274,59 zł, stanowiącej wydatki dokonane po terminie umownym realizacji

projektu. Błąd ten wykryła PARP i poleciła skorygowanie wypłaty o tę kwotę.

Wprowadzona w dniu 30 listopada 2005 r. przez IZ Instrukcja do wniosku

beneficjenta o płatność naruszała zasadę nr 3 pkt 1 rozporządzenia Komisji

Europejskiej (WE) nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r. Zgodnie z powyŜszym

przepisem ujemne róŜnice kursowe nie podlegały refundacji ze środków

pomocowych. Na podstawie tej Instrukcji, w okresie od września 2005 r. do

kwietnia 2007 r., do wydatków kwalifikowanych podlegających refundacji ze

środków EFRR zaliczano ujemne róŜnice kursowe.

W zbadanych 142 przypadkach spośród 742 dokonanych płatności, wg stanu na

3 czerwca 2007 r., wystąpiły róŜnice pomiędzy kwotą wnioskowaną przez

beneficjenta a wypłaconą przez PARP. Dla 119 umów o wsparcie wypłacono

w kwocie niŜszej niŜ wnioskowana o łączną kwotę 2 381,4 tys. zł, zaś

w 23 umowach zwiększono wypłatę wsparcia o łączną kwotę 107,6 tys. zł.

W 22 spośród ww. 23 przypadków zwiększono wnioskowane kwoty

dofinansowania łącznie o 107,4 tys. zł z tytułu ujemnych róŜnic kursowych

wynikających z dokumentów będących podstawą refundacji. W pozostałych

przypadkach przyczyną róŜnic było: ujęcie we wnioskach kosztów

niekwalifikowanych (wydatki nieuwzględnione w harmonogramie rzeczowo-

finansowym, płatności gotówkowe, płatności przed lub po terminie realizacji

projektu) oraz niezgodność wnioskowanej kwoty płatności z przyznanym

w umowie procentem dofinansowania i przesunięcie pomiędzy poszczególnymi

pozycjami kosztorysowymi powyŜej 10% kwoty przypadającej na konkretną

kategorię wydatków.

Analiza poprawności działań Agencji Rozwoju Pomorza SA w Gdańsku

w zakresie rekomendowania do wypłaty wniosków o płatność, dokonana przez

kontrolera NIK, na losowo wybranej próbie 10 wniosków o płatność końcową39

wykazała, Ŝe w 4 przypadkach, jako wydatki kwalifikowane uznano ujemne

39 Wybrana losowo próba stanowiła 11,2% ogólnej liczby umów zgłoszonych do rozliczenia do końca 2006 r., na kwotę przyznanego dofinansowania 6 063,0 tys. zł (tj. 16,9 % ogółem przyznanego dofinansowania w 89 umowach.

Wydatki kwalifikowane


36

róŜnice kursowe na łączną kwotę 31,5 tys. zł. Do wyceny wartości wydatku

kwalifikowanego, wyszczególnionego na fakturze w walucie obcej, przyjęto

kurs z dnia dokonania płatności, a nie kurs z dnia dokonania operacji

gospodarczej (sprzedaŜy) wskazanego na fakturach. Przypadki te stanowiły 80%

skontrolowanych spraw, w których beneficjenci rozliczali zakupy walutowe.

Do 3 spośród 10 wniosków o płatność objętych kontrolą Agencji

Rozwoju Regionalnego MARR SA w Mielcu beneficjenci dołączyli łącznie

6 faktur wyraŜonych w euro, przy czym wydatki kwalifikowane określone

zostały według kursu obowiązującego w dniu dokonania płatności.

W przypadku 3 faktur dotyczących 2 wniosków, zastosowany kurs waluty

w dniu zapłaty był wyŜszy od kursu obowiązującego w dniu zawarcia umowy

dostawy. Kwota ta, stanowiąca ujemną róŜnicę kursową wyniosła łącznie

9,3 tys. zł. Kontrola jednego z beneficjentów, którego projekt był oceniany

przez Agencję Rozwoju Regionalnego MARR SA w Mielcu wykazała wypłatę

wydatków stanowiących ujemną róŜnicę kursową na kwotę 15,1 tys. zł.

Przedstawiciele IZ wyjaśniali, Ŝe podczas rozliczania projektów

współfinansowanych z funduszy strukturalnych niezbędne jest okazanie

dokumentu potwierdzającego zapłacenie faktury. Przyjmując przytoczoną wyŜej

interpretację, IZ kierowała się zapewnieniem jasnych reguł rozliczeń, bowiem

zastosowanie przeliczenia waluty wg kursu z dnia zakupu (z dnia wystawienia

faktury) powodowałoby, Ŝe do rozliczenia przedstawiane byłyby dwie róŜne

kwoty odnoszące się do tej samej faktury. NIK nie podzieliła tego stanowiska.

MoŜliwość wystąpienia takiej sytuacji stwarzały zasady dotyczące wyceny

aktywów i pasywów ustalone w art. 30 ust. 2 ustawy z dnia 29 września 1994 r.

o rachunkowości.40 Zgodnie z tymi zasadami, do zaksięgowania faktury zakupu

beneficjent jest zobowiązany stosować średni kurs NBP obowiązujący w dacie

wystawienia faktury lub kurs zastosowany w zgłoszeniu celnym. Natomiast

zapłata zobowiązania powinna być zaewidencjonowana po kursie sprzedaŜy

ustalonym przez bank, z którego usług korzysta beneficjent. Art. 211 ust. 1 pkt 3

i 4 ustawy z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych41 stwarza natomiast

obowiązek zwrotu środków przeznaczonych na finansowanie programów

i projektów realizowanych z tych środków, pobranych nienaleŜnie lub

w nadmiernej wysokości, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji IZ w tej

sprawie. Przepisy te mają zastosowanie takŜe do zwrotów z tytułu zaliczenia do 40 Dz.U. z 2002 r. Nr 76 poz. 694, ze zm. 41 Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.


37

kosztów kwalifikowanych ujemnych róŜnic kursowych, chyba Ŝe IPł zatwierdzi

inny sposób rozliczenia dotychczasowych wypłat kosztów z tytułu ujemnych

róŜnic kursowych.

Po wprowadzeniu przez IZ w dniu 11 kwietnia 2007 r. zmian do ww.

Instrukcji, eliminujących moŜliwość refundacji ujemnych róŜnic kursowych, IZ

nie oszacowała wysokości dokonanych tego rodzaju wypłat ze środków EFRR

zarówno w Programie jak i Działaniu 2.3 SPO-WKP. Poprzestała jedynie na

informacji z PARP dotyczącej czterech realizowanych przez nią Działań.

Zaniechanie uznać naleŜy za naganne ze względu na potencjalnie znaczącą skalę

tego zjawiska, obejmującą nie tylko Działanie 2.3 SPO-WKP lecz cały Program.

Wg szacunków PARP, powtórnej weryfikacji naleŜałoby poddać zrefundowaną

kwotę 762,0 mln zł i 1 812 wniosków, do których mogły być załączone faktury

wyraŜone w walucie obcej.

Nie znajduje uzasadnienia wprowadzenie przez IZ zmian Instrukcji dopiero

po informacji PARP z 21 lutego 2007 r., Ŝe Urzędy Kontroli Skarbowej

w kontrolach beneficjentów Działania 2.3 SPO-WKP, kwestionują zasadę

rozliczania wydatków w walutach obcych wprowadzoną przez IZ. Tymczasem juŜ

w dniu 3 stycznia 2007 r., tj. ponad trzy miesiące wcześniej przed zmianą

Instrukcji dla Działania 2.3 SPO-WKP, IZ przekazała do IP w MG interpretację

w sprawie rozliczania wydatków kwalifikowanych Poddziałania 2.2.1 SPO-WKP,

na które wystawiono faktury w walutach obcych, eliminującą refundację ze

środków EFRR ujemnych róŜnic kursowych.

W ocenie NIK, IZ powinna uzgodnić z IPł sposób rozliczenia dokonanych

refundacji środków EFRR, stanowiących ujemne róŜnice kursowe. Izba zwraca

uwagę, Ŝe wypłata ze środków EFRR ujemnych róŜnic kursowych w kwocie

równej lub wyŜszej równowartości 4 tys. euro, (od 28 lutego 2006 r. 10 tys. euro)

stanowi nieprawidłowość finansową, podlegającą raportowaniu do KE.

Tymczasem IZ ograniczyła się do wystąpienia w dniu 23 marca 2007 r. do

Departamentu Certyfikacji i Poświadczeń Środków z Unii Europejskiej w MF

o potwierdzenie prawidłowości wytycznych, znajdujących się w Instrukcji do

wniosku beneficjenta o płatność, a dotyczących wydatków kwalifikowanych

w fakturach wystawionych w walutach obcych. W odpowiedzi MF

poinformowało, Ŝe podziela stanowisko przedstawione przez Urzędy Kontroli

Skarbowej i zwróciło uwagę na potrzebę zmiany Instrukcji. NIK nie uznała za


38

wystarczające wyjaśnień IZ, Ŝe niepodjęcie kwestii juŜ zrefundowanych ujemnych

róŜnic kursowych wynikało z faktu, iŜ IPł nie wypowiedziała się w tej kwestii.

W ocenie NIK, brak stanowiska IPł co do dokonanych wypłat nie zdjął z IZ

obowiązku poświadczania wobec IPł prawidłowości wydatków ponoszonych

z EFRR i ich zgodności z warunkami programowania.

3.2.5. MONITOROWANIE I KONTROLA ORAZ SPRAWOZDAWCZOŚĆ DZIAŁANIA Zadania związane z informowaniem KE o stwierdzonych nieprawidłowościach

w przedsięwzięciach finansowanych z funduszy strukturalnych, realizuje

Pełnomocnik Rządu do Spraw Zwalczania Nieprawidłowości Finansowych na

Szkodę RP lub UE przy współpracy z Instytucjami Zarządzającymi Programami

Operacyjnymi.42 W krajowym systemie informowania o nieprawidłowościach

w wykorzystaniu funduszy strukturalnych, wprowadzonym przez Ministerstwo

Finansów przewidziane zostały następujące formy przekazywania informacji:

− raport bieŜący – zawierający informacje wyłącznie o nieprawidłowościach

mających szczególne znaczenie dla realizacji Programu, a zwłaszcza

stwierdzone podejrzenie wystąpienia oszustwa lub korupcji, a takŜe gdy

nieprawidłowość moŜe mieć następstwa poza terytorium RP lub ukazuje

zastosowanie nowej nielegalnej praktyki,

− raport kwartalny - zawierający pełną informację o nieprawidłowości od

momentu jej wykrycia do końca kwartału, w tym zwłaszcza dotyczących

toczących się postępowań sądowych lub administracyjnych, a takŜe

o odzyskanych kwotach i nałoŜonych sankcjach,

− miesięczne zestawienie nieprawidłowości – zawierające informacje

o postępach w działaniach prowadzących do usunięcia nieprawidłowości,

− kwartalne zestawienie nieprawidłowości niepodlegających raportowaniu

do KE – zawierające informacje o wszystkich nieprawidłowościach odnośnie,

których nie istnieje wymóg raportowania.

W ocenie NIK, IZ nie zapewniła jednolitego definiowania nieprawidłowości przez

IP/IW - zaangaŜowane we wdraŜanie Programu, jak równieŜ nie egzekwowała

prawidłowego sporządzania informacji w tym zakresie.

42 Komórką organizacyjną Ministerstwa Finansów właściwą w zakresie informowania KE o nieprawidłowościach, która wykonuje w tym zakresie zadania Pełnomocnika jest Departament Certyfikacji i Poświadczeń Środków z UE.

Raportowanie o nieprawidło-

wościach


39

W zestawieniach wyników kontroli Działania 2.3 SPO-WKP przekazanych do

IZ w 2005 r., w 18 przypadkach PARP informowała o „stwierdzonych

nieprawidłowościach”43, w tym dotyczących realizacji procedury uproszczonej

zamówień publicznych, m.in. w zakresie przejrzystości postępowania. PARP

tylko w jednym przypadku przekazała informację o nieprawidłowościach,

sporządzając stosowny raport.

W kwartalnych zestawieniach z kontroli, przekazanych w 2006 r. przez IP

do IZ odnotowano uwagi w związku z kontrolami przeprowadzonymi przez

PARP/RIF u Ostatecznych Odbiorców, (beneficjentów) korzystających

z dofinansowania w ramach Działania 2.3. W dokumentach kierowanych do IZ

zarówno PARP jak i IP nie przekazywały kwartalnych zestawień

nieprawidłowości niepodlegających raportowaniu do KE.

Na podstawie informacji zawartych w wykazach z kontroli za III i IV kwartał

2006 r. ustalono, Ŝe w wyniku kontroli u czterech beneficjentów, sporządzone

raporty wskazywały na wystąpienie nieprawidłowości w realizacji umów.

W jednym przypadku wskazano na konflikt interesów przy zakupie maszyn od

firmy leasingowej; innemu beneficjentowi wykazano natomiast zawyŜoną kwotę

dofinansowania. Kontrola przeprowadzona we wrześniu 2006 r. u kolejnego

beneficjenta wykazała, Ŝe nie rozpoczął on realizacji projektu i nie zawiadomił

o tym IW, pomimo iŜ - zgodnie z umową - projekt miał być realizowany

w okresie od 1 lipca 2005 r. do 30 czerwca 2008 r. W wyniku kontroli

u kolejnego przedsiębiorcy, przeprowadzonej w październiku 2006 r.

stwierdzono, Ŝe projekt nie został wykonany, choć termin jego realizacji upłynął

31 maja 2006 r. Przedsiębiorca ten nie tylko nie wystąpił o aneksowanie umowy

i nie sporządził raportu końcowego, lecz - pomimo zawiadomienia - utrudniał

kontrolę, nie przedstawiając stosownych dokumentów

W porównaniu do definicji określonej przez UE,44 pojęcie nieprawidłowości

zostało rozszerzone w dokumentach opracowywanych przez IZ.

W rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 sierpnia 2004 r.

w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost

konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006, nieprawidłowość oznacza

„wszelkie rozbieŜności w stosunku do uzgodnionego przez Instytucję

Zarządzającą, Instytucję WdraŜającą oraz Beneficjenta sposobu wydatkowania

środków w ramach programów lub projektów”

43 Nie uwzględniono przypadków rozpoczęcia projektu przed złoŜeniem wniosku. 44 Zob. pkt 3.1.1. niniejszej informacji.


40

Według umowy nr 1/MGiP-PARP/2004 z dnia 30 czerwca 2004 r.

pomiędzy IZ a IW, porozumienia nr 1/MRR/MG z dnia 5 czerwca 2006 r. -

pomiędzy IZ a IP oraz umowy nr MG-PARP/2006 z dnia 18 sierpnia 2006 r. -

pomiędzy IP a IW, nieprawidłowość oznacza „wszelkie naruszenie prawa

wspólnotowego przez Ostatecznego Odbiorcę (beneficjenta) lub Beneficjenta

Końcowego (instytucję wdraŜającą), mające miejsce wskutek działania lub

zaniechania Ostatecznego Odbiorcy (beneficjenta) lub Beneficjenta Końcowego

(instytucji wdraŜającej), które naraziło lub mogło narazić na szkodę ogólny

budŜet Wspólnot lub budŜet, którymi one zarządzają, lub kaŜde naruszenie

przepisów krajowych dotyczących wywiązywania się z warunków finansowania

pomocy ze środków Unii Europejskiej”.

Kolejna zmiana definicji nieprawidłowości zamieszczona została

w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 listopada 2004 r.

w sprawie określenia wzorów umów o dofinansowanie projektu w ramach

Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności

przedsiębiorstw, lata 2004 – 2006.45 PowyŜsza definicja została rozszerzona we

„Wzorze umowy o dofinansowanie Projektu”, wg której nieprawidłowość to

takŜe „kaŜde naruszenie przepisów krajowych dotyczących funkcjonowania

systemu wdraŜania funduszy strukturalnych.”

W art. 14 ww. umowy nr 1/MGiP-PARP/2004 oraz umowy nr MG-

PARP/2006 na PARP nałoŜony został obowiązek niezwłocznego przekazywania

odpowiednio do IZ i IP informacji o wykrytych nieprawidłowościach w realizacji

projektów. Zdaniem Izby, obowiązek składania informacji o nieprawidłowościach

w kontekście róŜnorodnego definiowania tego pojęcia miał wpływ na odmienne

wykonywanie obowiązków informacyjnych w tym zakresie.

NIK ustaliła, Ŝe IZ w dniu 15 maja 2006 r. przekazała do IPł kwartalne

zestawienie nieprawidłowości dla Działania 2.2.1, sporządzone na podstawie

zestawień IP, informując m.in. o braku u Ostatecznego Odbiorcy wymaganej

ewidencji (typ nieprawidłowości 607) oraz niedotrzymywaniu terminów przez

Ostatecznego Odbiorcę (typ nieprawidłowości 601). W trakcie kontroli

u beneficjentów Działaniu 2.3 SPO-WKP przeprowadzonych w 2006 r., PARP

ujawniła 37 przypadków braku wizualizacji logo SPO-WKP lub braku

wyodrębnionej ewidencji księgowej środków finansowych pochodzących z UE.

O Ŝadnym z tych przypadków nie poinformowała IP/IZ w formie zestawienia

nieprawidłowości niepodlegających raportowaniu do KE.

45 Dz. U. Nr 259, poz. 2588; uchylone z dniem 30 października 2006 r.


41

Z wyjaśnień IZ wynika, Ŝe przyczyną niejednolitego informowania

o nieprawidłowościach mogło być niejednoznaczne rozumienie pojęcia

„nieprawidłowość” przez IW i IP oraz stosowaniu go niekiedy w znaczeniu

potocznym, odnoszącym się do stwierdzonych uchybień. W ocenie NIK, IZ

ponosi odpowiedzialność za właściwe informowanie o nieprawidłowościach

w SPO-WKP, m.in. w celu zwracania uwagi instytucjom przeprowadzających

kontrolę na dane zjawisko. W związku z tym IZ ma obowiązek zapewnić

właściwą jakość przekazywania informacji przez IW/IP oraz wprowadzić

jednoznaczne rozwiązania dotyczące informowania o nieprawidłowościach. IZ

dysponowała zestawieniami wyników kontroli IW za lata 2005-2006 i na ich

podstawie mogła powziąć wątpliwości, co do przypisania przymiotu

nieprawidłowości oraz jakości informacji o nieprawidłowościach przekazanych

przez podległe jej instytucje.

NIK zwróciła uwagę na niewykonanie przez IZ planu kontroli na 2006 r.

z kwietnia 2006 r., który zakładał m.in. kontrolę systemową w PARP i jej

rekontrolę, kontrolę systemową w IP i RIF oraz 55 kontroli - prowadzonych przez

zewnętrznego audytora – dotyczących projektów o największym budŜecie

w Działaniu 2.3 SPO-WKP. W okresie od października do grudnia 2006 r., IZ

przeprowadziła tylko dwie kontrole systemowe: w PARP i w IP, w wyniku

których nie stwierdziła nieprawidłowości. IZ nie przeprowadziła kontroli

projektów i kontroli w RIF. O niewykonaniu planu kontroli zdecydowały

trudności kadrowe oraz niezakończona procedura przetargowa zmierzająca do

wyłonienia zewnętrznej firmy audytorskiej46. Nie kwestionując ww.

uwarunkowań organizacyjnych, NIK zwróciła jednak uwagę, Ŝe przekazanie

przez IZ części swoich uprawnień na rzecz IP i IW w procesie wdraŜania SPO-

WKP powinno pociągać za sobą zwiększenie liczby kontroli systemowych

i kontroli projektów.

NIK pozytywnie oceniła sposób sprawowania przez PARP monitoringu

i kontroli prawidłowości realizacji przez beneficjentów projektów

inwestycyjnych.

Przewidziany w postanowieniach umów, zawartych z IZ i IP, a szczegółowo

uregulowany w wewnętrznych procedurach postępowania, system monitoringu

46 Pismo DKI z dnia z 19.09.2007 r. nr DKI-VI-079-62-PN/07/5187

Realizacja planów kontroli


42

i kontroli realizowany był przez PARP skutecznie. Właściwe plany kontroli

powstały w odniesieniu do 2006 r. i 2007 r. Przed tym okresem kontrole

prowadzono wobec tych beneficjentów, z którymi na bieŜąco podpisywano

umowy o dofinansowanie. Kontrole projektów inwestycyjnych u beneficjentów

– dokonywane głównie przez RIF, przeprowadzano stosownie do przyjętych

zasad i postanowień zawartych umów. W latach 2005-2006 i w I półroczu

2007 r. przeprowadzono odpowiednio: 477, 1253 i 686 kontroli. Łącznie

dokonano 2416 kontroli, co wobec liczby tzw. czynnych umów (2 923)

stanowiło 82,7%. W zdecydowanej większości przeprowadzonych kontroli

(odpowiednio w badanych okresach: 90,8, 92,2 i 95,6%) nie stwierdzono

nieprawidłowości we wdroŜeniu i realizacji współfinansowanych projektów

inwestycyjnych oraz stosowaniu procedury uproszczonej w zakresie udzielania

zamówień. W konsekwencji negatywnych wyników kontroli, łącznie

33 przypadki, z 13 beneficjentami rozwiązano umowę o dofinansowanie,

w stosunku do jednego zmniejszono dofinansowanie, wobec dwóch

dofinansowanie wstrzymano, a w pozostałych przypadkach nieprawidłowości

wyeliminowano w drodze postępowania pokontrolnego.

Przeprowadzone przez NIK badania w 8 RIF pozwalają na pozytywną

ocenę ich działań, związanych z prowadzeniem kontroli realizacji zadań przez

beneficjentów. Kontrola stwierdziła uchybienia w RIF w Warszawie,

niepowodujących jednak skutków finansowych.

Kontrola NIK w Fundacji Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Warszawie

ujawniła brak współpracy komórek organizacyjnych w zakresie oceny

wniosków o płatność, skutkiem czego było wydanie przez RIF 8 wzajemnie

sprzecznych rekomendacji dotyczących wypłaty dofinansowania. Analiza

prawidłowości sporządzenia przez Wydział Monitoringu 18 raportów z wizyt

kontrolnych u beneficjentów wykazała niezgodność 8 rekomendacji udzielonych

w wyniku tych kontroli z rekomendacjami wydanymi w wyniku oceny

wniosków o płatność prowadzonej w Wydziale Kontroli Merytorycznej.

Wszystkie sprzeczne rekomendacje dotyczące tych 8 wniosków zostały

przekazane PARP. Łącznie dotyczyło to wnioskowanego przez beneficjentów

dofinansowania w kwocie 3 396,5 tys. zł.

Poza kontrolą w Podlaskiej Fundacji Rozwoju Regionalnego w Białymstoku,

w pozostałych 7 RIF NIK nie stwierdziła nieprawidłowości dotyczących jakości

sporządzanych sprawozdań z przebiegu realizacji Działania 2.3 SPO-WKP.


43

RIF Białystok przedłoŜyła do PARP 9 kwartalnych i 3 roczne sprawozdania

z przebiegu realizacji Działania 2.3 SPO-WKP, przy czym w sprawozdaniu za

2006 r. nie wykazała niektórych danych z IV rundy aplikacyjnej, tj. liczby

wniosków odrzuconych (26) i przekazanych do PARP po ocenie formalnej (106)

oraz o wartości dofinansowania wniosków przekazanych do PARP

(46 742,8 tys. zł). Korektę błędnego sprawozdania RIF sporządziła i przesłała do

PARP w trakcie kontroli NIK.

NIK zwróciła uwagę na nierzetelnie sporządzane przez PARP sprawozdania

okresowe, zawierające m.in. dane i ustalenia z przeprowadzonych kontroli.

W sprawozdaniu rocznym za 2005 r. nie ujęto 450 kontroli przeprowadzonych

w tym okresie przez RIF. Przesłane natomiast w dniu 4 kwietnia 2006 r. do IZ

zestawienie o przeprowadzonych w 2005 r. kontrolach i ich wynikach, zawierało

440 pozycji, tj. o 37 kontroli mniej od rzeczywiście przeprowadzonych. Z kolei

w sprawozdaniu rocznym z wdroŜenia i realizacji Działania 2.3 za 2006 r.

podano, Ŝe w okresie tym przeprowadzono 1 237 kontroli, tj. o 16 kontroli mniej

od rzeczywiście przeprowadzonych. Jak wyjaśniano, spowodowane to było

nienadesłaniem z RIF wszystkich raportów z kontroli i niewprowadzeniem ich

w związku z tym do elektronicznej bazy danych.

3.2.6. UPRASZCZANIE PROCEDUR WSPARCIA

W dniu 6 grudnia 2005 r. Rada Ministrów przyjęła „Program naprawczy

zwiększający absorpcję funduszy strukturalnych w ramach Narodowego Planu

Rozwoju 2004-2006”, opracowany przez MRR w porozumieniu z Ministerstwem

Finansów.

W trakcie czterech spotkań specjalnie powołanej Grupy Roboczej ds.

uproszczenia wdraŜania SPO-WKP lata 2004-2006, które odbyły się marcu

2006 r., opracowano raport z 30 marca 2006 r. zawierający propozycje zmian

w zakresie problematyki związanej z kontraktowaniem wniosków

o dofinansowanie realizacji projektu, propozycje uproszczeń w zakresie

rozliczania projektu, problematykę dotyczącą sprawozdawczości i monitoringu

realizacji projektu, zmian w zakresie pomocy technicznej oraz modyfikacji

wdraŜania systemu SIMIK. PowyŜszy raport ze spotkań Grupy Roboczej został

przekazany Instytucjom Pośredniczącym i WdraŜającym SPO-WKP wraz z tabelą

prezentującą stan realizacji poszczególnych rekomendacji według stanu na

5 czerwca 2006 r. przy piśmie z dnia 06 czerwca 2006 r. podpisanym przez


44

Tomasza Nowakowskiego Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Rozwoju

Regionalnego.

Według „Raportu końcowego z realizacji zadań przewidzianych w Programie

naprawczym zwiększającym absorpcję Funduszy Strukturalnych w ramach NPR

2004-2006” za okres od grudnia 2005 r. do listopada 2006 r., przekazanego przy

piśmie z dnia 2 stycznia 2007 r. do Jolanty Rusiniak Sekretarza RM, przez

GraŜynę Gęsicką Ministra RR, podjęte zostały prace nad uproszczeniami m.in.

systemu wdraŜania SPO-WKP w ramach specjalnie powołanej grupy roboczej

w wyniku czego zaproponowano liczne rekomendacje zarówno o charakterze

ogólnym, jak i szczegółowym w zakresie kontraktowania, rozliczania projektu,

sprawozdawczości i monitorowania realizacji projektu, pomocy technicznej

i wdraŜania systemu SIMIK. Ponadto liczne uproszczenia wprowadzane były na

bieŜąco, w odpowiedzi na identyfikowane problemy i potrzeby. Do

najwaŜniejszych usprawnień wprowadzonych w ramach SPO-WKP, w okresie od

lutego do listopada 2006 r., wymienionych w powyŜszym raporcie, naleŜały:

− odstąpienie od wymogu stosowania procedury uproszczonej udzielania

zamówienia w ramach SPO-WKP,

− odstąpienie od kontroli ex-ante płatności dokonywanej na poziomie instytucji

zarządzającej i instytucji pośredniczących, co przyspieszyło płatności

dokonywane na rzecz beneficjentów,

− zlikwidowanie komitetu sterującego,

− określenie wzorów wniosków o dofinansowanie, umów i sprawozdań

w ramach SPO-WKP w formie wytycznych MRR, co wymagało uchylenia

obowiązujących rozporządzeń regulujących tę kwestię,

− stworzenie zakładki „Baza wiedzy SPO-WKP” na stronie internetowej,

stanowiącej bazę informacji, dokumentów i interpretacji dla pracowników

instytucji odpowiedzialnych za realizację poszczególnych działań SPO-WKP,

− rezygnacja z obowiązku określania wskaźników oddziaływania we wniosku

o dofinansowanie oraz w sprawozdaniach beneficjentów,

− przyjęcie zasady dotyczącej moŜliwości uznania projektu za zrealizowany na

podstawie osiągnięcia prognozowanych wskaźników produktu,

− rezygnacja z wymogu przedstawiania faktury zakupu uŜywanego środka

trwałego przez sprzedającego na rzecz deklaracji wystawionej przez

sprzedającego określającej pochodzenie sprzętu,

− usunięcie kryterium merytorycznego „udział własny ponad minimalny

wymagany udział w %”,


45

− rezygnacja z obowiązkowego finansowania inwestycji ze źródeł

zewnętrznych (w tym kredytem bankowym), wprowadzenie moŜliwości

usuwania przez członków GR z listy wydatków kwalifikowanych wydatków

nieuzasadnionych bez konieczności odrzucania wniosków.

NIK dokonała analizy przyczyn długotrwałego przebiegu procedur wsparcia, na

podstawie 4 projektów o najdłuŜszym okresie realizacji, liczonym od dnia

złoŜenia wniosku o dofinansowanie do czasu otrzymania refundacji. Do badania

wybrano 2 wnioski realizowane wg procedury obowiązującej w 2005 r. oraz

2 - wg procedury zmienionej, obowiązującej w 2006 r. Analiza dokumentów

wykazała, Ŝe przyczyną wydłuŜenia w czasie tych procesów były:

− błędy we wnioskach, wskutek których nie zostały one przyjęte do

dofinansowania juŜ na etapie oceny techniczno-ekonomicznej i związany

z tym proces odwoławczy,

− proponowane przez beneficjentów zmiany do umowy o dofinansowanie,

− liczne uzupełnienia dokumentów związanych z wnioskami o płatność.

Na powyŜsze przyczyny przewlekłej realizacji projektów, leŜące po stronie

wnioskodawców, nakładały się długotrwałe procedury rozpatrywania odwołań

i proponowanych zmian w umowach.

Czas trwania poszczególnych etapów realizacji analizowanych projektów

prezentuje poniŜsze zestawienie:

Wniosek nr SPOWKP/2.3/: Wyszczególnienie

1/04/1588 2/14/01621 4/10/2438 4/02/2373

1. Data ZłoŜenie wniosku 2004-11-25 2005-02-18 2005-12-29 2005-12-22

2. Odwołanie 2005-05-23 2005-08-23 2006-03-20 2006-03-20

3. Czas (2-1) 178 dni 186 dni 81 dni 88 dni

4. Podpisanie umowy 2006-02-07 2006-04-05 2006-08-18 2006-08-18


6. Wniosek o płatność 2007-02-15 2007-01-12 2007-03-22 2007-01-25


8. Refundacja 2007-06-04 2007-05-30 2007-07-24 2007-07-05


10. Czas łączny (8-1) 920 dni 801 dni 572 dni 597 dni

Dane zawarte w powyŜszym zestawieniu wskazują, Ŝe okres realizacji wniosków

wg procedury obowiązującej w 2006 r. był krótszy, zwłaszcza na etapie

rozpatrywania odwołań – ponad dwukrotnie oraz pomiędzy podpisywaniem


46

umów a składaniem wniosków o płatność. ZróŜnicowany czas oczekiwania na

wypłatę dofinansowania, a przy tym znacząco wyŜszy dla wniosków

realizowanych wg procedury obowiązującej w 2006 r., był skutkiem oczekiwania

na kontrolę realizacji projektu, dokonywaną przez RIF oraz jej wynikami,

skutkującymi (w trzech przypadkach) przejściowym wstrzymaniem

dofinansowania. Czas oczekiwania na kontrolę RIF dla projektów wymienionych

w powyŜszym zestawieniu wynosił kolejno:13 dni, 36 dni, 30 dni i 67 dni. Z kolei

poza jednym wnioskiem, w pozostałych trzech wyjaśniano przyczyny odmowy

rekomendacji wypłaty dofinansowania. Wyjaśnienia te trwały kolejno dla ww.

projektów: 92 dni, 51 dni i 44 dni. RównieŜ w przypadku jednego wniosku,

trwające 92 dni wyjaśnienia dotyczyły przesłania przez beneficjenta faktury na

dostawę urządzenia zawierającej datę zamówienia wcześniejszą od daty złoŜenia

wniosku o dofinansowanie. W rzeczywistości beneficjent złoŜył jedynie zapytanie

o cenę, które przez dostawcę zostało błędnie wpisane do faktury jako zamówienie.

Informacje dodatkowe o przeprowadzonej kontroli

47

4. INFORMACJE DODATKOWE O PRZEPROWADZONEJ KONTROLI

4.1. Organizacja kontroli Kontrola efektywności wsparcia inwestycyjnego ze środków Unii Europejskiej

dla małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie realizacji Działania 2.3

Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw,

lata 2004-2006 była podjęta z własnej inicjatywy NIK.

Temat mieścił się w priorytetowych kierunkach kontroli NIK na 2007 r.: priorytet

- „Państwo oszczędne”. Obszar badań kontrolnych: „Pozyskiwanie środków Unii

Europejskiej i zarządzanie nimi – upraszczanie procedur przyznawania środków”.

Przy doborze do kontroli beneficjentów wsparcia, kaŜda z jednostek

organizacyjnych NIK uczestnicząca w kontroli objęła kontrolą 3 MŚP, za

wyjątkiem Delegatury NIK w Kielcach i w Warszawie, które skontrolowały

odpowiednio 2 i 5 MŚP. Kontrolą objęto beneficjentów, którzy wg stanu na dzień

rozpoczęcia kontroli otrzymali najwyŜsze kwotowo wsparcie.

Przy badaniu dokumentów stanowiących liczną populację, jako zasadę doboru

próby do kontroli stosowano metodę doboru losowego z interwałem.

4.2. Postępowanie kontrolne i działania podj ęte po zako ńczeniu kontroli Spośród 39 sporządzonych protokołów kontroli, 38 zostało podpisanych bez

zastrzeŜeń. Prezes PARP złoŜyła zastrzeŜenia do treści protokołu ujęte

w 8 punktach. Po rozpatrzeniu tych zastrzeŜeń przez kontrolerów, w całości

uznano 7 zastrzeŜeń, zaś 1 zastrzeŜenie zostało oddalone. Po dokonaniu

stosownych poprawek i uzupełnień w protokole kontroli został on podpisany

przez Prezesa PARP w dniu 15 października 2007 r.

NajwyŜsza Izba Kontroli skierowała do wszystkich podmiotów objętych kontrolą,

wystąpienia pokontrolne, w których zawarte zostały oceny i uwagi dotyczące

stwierdzonych nieprawidłowości w obszarach działalności objętych badaniami

NIK. Do 13 spośród 39 jednostek objętych kontrolą (IZ, IP, IW oraz 6 RIF

Protokoły kontroli

Wyst ąpienia pokontrolne


48

i 4 przedsiębiorców) skierowano wnioski pokontrolne zmierzające do

usprawnienia działalności tych podmiotów.

Na podstawie art. 61 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie

Kontroli47, 2 adresatów wystąpień pokontrolnych złoŜyło zastrzeŜenia do ocen

NIK zawartych w tych wystąpieniach.

1) Minister Gospodarki złoŜył do Kolegium NajwyŜszej Izby Kontroli zastrzeŜenia do zawartych w wystąpieniu NajwyŜszej Izby Kontroli z dnia 17 września 2007 r. ocen wskazujących na:

− nieterminową weryfikację przez Instytucję Pośredniczącą części wniosków o płatność, otrzymanych od PARP,

− 2-dniowe opóźnienie w przekazaniu do IZ przez Instytucję Pośredniczącą jednego spośród pięciu poświadczeń i zestawień wydatków, sporządzonych przez IW.

Uchwałą z 24 października 2007 r., Kolegium NajwyŜszej Izby Kontroli uznało w całości zastrzeŜenie dotyczące przekazania pięciu poświadczeń i zestawień wydatków, oddaliło natomiast zastrzeŜenie dotyczące terminowości przekazywania wniosków o płatność.

2) Prezes Zarządu Stowarzyszenia „Promocja Przedsiębiorczości” w Opolu złoŜył zastrzeŜenie do oceny, zawartej w wystąpieniu NajwyŜszej Izby Kontroli z dnia 17 lipca 2007 r., wskazujących na naruszenie pkt 5 rozdziału VIII Procedury poprzez przeprowadzenie kontroli realizacji projektu przed złoŜeniem wniosku o płatność zamiast przed zaakceptowaniem wniosku o płatność. Komisja Odwoławcza NajwyŜszej Izby Kontroli Delegatura w Opolu uznała powyŜsze zastrzeŜenie w całości. Uchwałę z dnia 6 sierpnia 2007 r. Komisji Odwoławczej, Prezes NajwyŜszej Izby Kontroli zatwierdził w dniu 20 sierpnia 2007 r.

NajwyŜsza Izba Kontroli nie formułowała wniosków pokontrolnych w przypadku

wystąpień pokontrolnych skierowanych do 2 RIF oraz 24 przedsiębiorców,

beneficjentów Działania 2.3 SPO-WKP. Działalność tych podmiotów w badanym

zakresie uzyskała ocenę pozytywną NIK.

W wystąpieniach pokontrolnych skierowanych do IZ, IP oraz IW, NIK

wnioskowała o podjęcie następujących działań:

Ministra Rozwoju Regionalnego

−−−− dokonanie oszacowania wysokości wypłaconych ze środków EFRR ujemnych róŜnic kursowych, w tym w Działaniu 2.3 SPO-WKP oraz ustalenia z IPł

47 Tj. Dz. U. z 2007 r. Nr 231 poz. 1701.

Zastrze Ŝenia do wyst ąpień

pokontrolnych


49

sposobu rozliczenia zrefundowanych beneficjentom ujemnych róŜnic kursowych,

−−−− wprowadzenie jednolitego systemu informowania o nieprawidłowościach przez IW i IP oraz przeprowadzenie kontroli funkcjonowania tego systemu w SPO WKP,

−−−− konsekwentne realizowanie planów kontroli IZ.

Ministra Gospodarki

−−−− terminowe przekazywanie do IZ sprawozdań zawierających informacje o postępie finansowym projektów realizowanych w ramach SPO-WKP.

−−−− rozszerzenie działań kontrolnych ujawniających ew. nieprawidłowości na miejscu realizacji projektów,

−−−− rzetelne raportowanie IZ o stwierdzonych nieprawidłowościach, w tym w zakresie poświadczeń płatności,

−−−− rzetelne weryfikowanie otrzymywanych od IW zestawień z kontroli przed przekazaniem ich do IZ.

Prezesa PARP

−−−− podjęcie niezbędnych działań zapewniających dotrzymywanie terminów ustalonych w obowiązującej procedurze PARP,

−−−− skoordynowanie terminów nadsyłania danych z RIF (np. raportów z kontroli), w celu rzetelnego opracowania przez PARP całościowych sprawozdań okresowych,

−−−− zapewnienie rzetelnego wprowadzania wszelkich danych do elektronicznej bazy ewidencji, prowadzonej dla konkretnego Działania SPO-WKP.

Wnioski kierowane do RIF dotyczyły głównie:

−−−− sprawdzenia przez RIF realizacji przez beneficjentów wniosków pokontrolnych,

−−−− dochowanie naleŜytej staranności przy sporządzaniu sprawozdań z realizacji Działania 2.3 SPO-WKP,

−−−− wyeliminowania przypadków akceptacji przez RIF wydatków, które nie spełniały kryteriów kwalifikowalności,

−−−− terminowego zatwierdzania i przesyłania do PARP wniosków o płatność złoŜonych przez beneficjentów.

Wnioski kierowane do beneficjentów dotyczyły głównie podjęcie stosownych

działań celem wykonania przyjętego wskaźnika wzrostu przychodów w wyniku

realizacji projektu.


50

W przesłanych do NIK odpowiedziach przez wszystkich – poza Ministrem

Rozwoju Regionalnego - adresatów wystąpień pokontrolnych przedstawione

zostały m.in. informacje o sposobie wykonania ww. wniosków pokontrolnych.

NajwyŜsza Izba Kontroli nie zgłaszała uwag, co do sposobu realizacji tych

wniosków.

Minister Rozwoju Regionalnego przesłała, w piśmie znak DKI-VI-8131-163-

PN/07/6676 z dnia 17 grudnia 2007 r., wyjaśnienia dotyczące niektórych ocen

NajwyŜszej Izby Kontroli, zawartych w wystąpieniu pokontrolnym znak

KGP/41015-4/07 z dnia 4 grudnia 2007 r. W wyjaśnieniach tych została

zakwestionowana potrzeba realizacji wniosku pokontrolnego dotyczącego

dokonania oszacowania wysokości wypłaconych ze środków EFRR ujemnych

róŜnic kursowych oraz ustalenia z IPł sposobu ich rozliczenia. Minister Rozwoju

Regionalnego uznała za poprawne stanowisko Ministerstwa w kwestii

przeliczania faktur w walutach obcych uznając, Ŝe jedynym momentem

czasowym, w którym dokonywać naleŜy przewalutowania faktur w walutach

obcych na złote jest data dokonania faktycznej płatności. Minister Rozwoju

Regionalnego nie podzieliła równieŜ oceny NIK o niejednolitym klasyfikowaniu

nieprawidłowości przez IP/IW zwracając uwagę, iŜ dokumentem

zapewniającym jednolite podejście do kwestii klasyfikowania wykrytych

naruszeń jako nieprawidłowości jest System informowania o nieprawidłowościach

finansowych w wykorzystaniu funduszy strukturalnych na podstawie, którego

procedują wszystkie instytucje uczestniczące w realizacji SPO-WKP.

NajwyŜsza Izba Kontroli zwróciła się z prośbą o wyjaśnienie kilku

niejasności zawartych w ww. piśmie. Wskutek zakwestionowania przez Urzędy

Kontroli Skarbowej sposobu rozliczania ujemnych róŜnic kursowych

i podtrzymania tego stanowiska przez Ministerstwo Finansów, Ministerstwo

Rozwoju Regionalnego - jako IZ dla Działania 2.3 SPO-WKP - wprowadziło

w dniu 11 kwietnia 2007 r. zmiany do „Instrukcji do »Wniosku beneficjenta

o płatność« w ramach SPO-WKP”, eliminujące moŜliwość refundacji wydatków

stanowiących ujemne róŜnice kursowe. Przedstawione w omawianym piśmie

stanowisko Ministra Rozwoju Regionalnego pozostawało zatem w wyraźnej

sprzeczności zarówno z obowiązującą aktualnie Instrukcją, jak równieŜ


51

z postanowieniami art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 września 1994 r.

o rachunkowości.48

Wobec faktu, iŜ obowiązujący wówczas stan prawny w zakresie rozliczania

ujemnych róŜnic kursowych nie uległ zmianie, dokonanie zmiany Instrukcji

świadczy o dostosowaniu, poprzednio niewłaściwego, postępowania IZ do

obowiązujących przepisów. Oznacza to jednak, Ŝe - wskutek niewłaściwej

poprzednio obowiązującej Instrukcji - dotychczasowe zwroty beneficjentom

wydatków stanowiących ujemne róŜnice kursowe dokonane zostały

z naruszeniem prawa. Niejasne zatem było stanowisko Ministra Rozwoju

Regionalnego kwestionujące zasadność oszacowania tych refundacji i sposobu ich

rozliczenia.

W kwestii klasyfikacji nieprawidłowości, NajwyŜsza Izba Kontroli zwróciła

uwagę, Ŝe Minister Rozwoju Regionalnego skoncentrowała swoje wyjaśnienia na

grupie nieprawidłowości finansowych podlegających raportowaniu do KE.

Tymczasem w wystąpieniu pokontrolnym zwrócono uwagę na niejednolitą

klasyfikację przez IP/IW nieprawidłowości nie podlegających raportowaniu do

KE, będącą - jak wyjaśniał przedstawiciel Ministerstwa – skutkiem

niejednoznacznego, niekiedy potocznego, rozumienia przez IW i IP pojęcia

„nieprawidłowość”.

48 Dz.U. z 2002 r. Nr 76 poz. 694 ze zm.

Załączniki

52

5. ZAŁĄCZNIKI

5.1. Załącznik nr 1 - Słowniczek wa Ŝniejszych poj ęć i skrótów Audyt - ogół działań, poprzez które uzyskuje się niezaleŜną ocenę

funkcjonowania instytucji, legalności, gospodarności, celowości i rzetelności

przeprowadzanych w niej działań; audyt jest zazwyczaj wykonywany przez

odrębną komórkę, podporządkowaną bezpośrednio kierownikowi instytucji lub

przez firmę zewnętrzną; (z ang. audit).

Dofinansowanie - pod pojęciem dofinansowania przy realizacji SPO-WKP

rozumie się bezzwrotne wsparcie finansowe udzielone na zasadach refundacji,

przeznaczone na pokrycie wydatków kwalifikujących się do objęcia wsparciem

z publicznych środków wspólnotowych pochodzących z EFRR i publicznych

środków krajowych.

Działanie - grupa projektów realizujących ten sam cel. Działanie stanowi etap

pośredni między Priorytetem a projektem.

EFRR - Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego - fundusz wchodzący

w skład funduszy strukturalnych, którego zadaniem jest zmniejszanie

dysproporcji w poziomie rozwoju regionów naleŜących do UE. EFRR

współfinansuje realizację Celów 1 i 2 polityki strukturalnej UE. W szczególności

fundusz ten udziela wsparcia inwestycjom produkcyjnym, rozwojowi

infrastruktury, lokalnym inicjatywom rozwojowym oraz małym i średnim

przedsiębiorstwom.

Fundusze strukturalne - zasób finansowy UE umoŜliwiający pomoc

w restrukturyzacji i modernizacji gospodarki krajów członkowskich drogą

interwencji w kluczowych sektorach i regionach (poprawa struktury). Na

fundusze strukturalne składają się: EFRR, Europejski Fundusz Społeczny (EFS),

Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej Sekcja Orientacji (EFOiGR)

oraz Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIWR).

Grupa Robocza ds. oceny projektów (GR) - ciało powołane w ramach

Beneficjentów Końcowych (instytucji wdraŜających) do kaŜdego działania

dokonujące techniczno-ekonomicznej i merytorycznej oceny wyboru projektów,

w oparciu o zasady oceny techniczno-ekonomicznej i merytorycznej.

Załączniki

53

ICT - technologie informacyjne i komunikacyjne (z ang. Information and

communication technologies).

Instytucja Płatnicza (IPł) - instytucja wyznaczona przez państwo członkowskie

w celu przygotowania i przedkładania wniosków o płatności oraz otrzymywania

płatności z Komisji Europejskiej. W Polsce funkcję tę pełni minister właściwy do

spraw finansów publicznych.

Instytucja Pośrednicząca (IP) - instytucja, do której Instytucja Zarządzająca

deleguje część funkcji związanych z zarządzaniem, kontrolą i monitorowaniem

programu operacyjnego albo strategii wykorzystania Funduszu Spójności,

odnoszącą się do priorytetu operacyjnego, działania albo projektu.

Instytucja Wdra Ŝająca (IW) - jednostka, która jest odpowiedzialna za zlecanie

odbiorcy (projektodawcy) realizacji projektu.

Instytucja Zarządzająca (IZ) – instytucja odpowiedzialna za przygotowanie

i realizację programu operacyjnego albo za przygotowanie i nadzorowanie

realizacji strategii wykorzystania Funduszu Spójności. W Polsce funkcję tę pełni

minister właściwy do spraw rozwoju regionalnego.

MŚP - Małe i Średnie Przedsiębiorstwa - przedsiębiorstwa, które zatrudniają

mniej niŜ 250 pracowników i których roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR

i/lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 mln EUR. Definicja została

określona m.in. w rozporządzeniu Komisji WE nr 70/2001 z dnia 12 stycznia

2001 r.

MRR – Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Nieprawidłowość - wszelkie rozbieŜności w stosunku do uzgodnionego przez

Instytucję Zarządzającą, Instytucję WdraŜającą oraz Beneficjenta sposobu

wydatkowania środków w ramach programów lub projektów49

Nieprawidłowość – oznacza wszelkie naruszenie prawa wspólnotowego przez

Ostatecznego Odbiorcę (beneficjenta) lub Beneficjenta Końcowego (instytucję

wdraŜającą), mające miejsce wskutek działania lub zaniechania Ostatecznego

Odbiorcy (beneficjenta) lub Beneficjenta Końcowego (instytucji wdraŜającej),

49 Definicja wg rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 (Dz. U. Nr 197 poz. 2023 ze zm.

Załączniki

54

które naraziło lub mogło narazić na szkodę ogólny budŜet Wspólnot lub budŜet,

którymi one zarządzają, lub kaŜde naruszenie przepisów krajowych dotyczących

wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków Unii

Europejskiej.50

Nieprawidłowość - naleŜy przez to rozumieć wszelkie naruszenie prawa

wspólnotowego mające miejsce na skutek działania lub zaniechania Beneficjenta,

które naraziło lub mogło narazić na szkodę budŜet Unii Europejskiej lub budŜety,

którymi ona zarządza, lub kaŜde naruszenie przepisów krajowych dotyczących

wywiązywania się z warunków finansowania pomocy ze środków Unii

Europejskiej, lub kaŜde naruszenie przepisów krajowych dotyczących

funkcjonowania systemu wdraŜania funduszy strukturalnych.51

Ostateczny Odbiorca (beneficjent) – podmiot korzystający ze wsparcia ze

środków pomocowych.

PARP - Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.

Płatność - określona wielkość środków w ramach pomocy finansowej, wypłacana

przez Komisję Europejską do Instytucji Płatniczej.

Projekt - najmniejsza dająca się wydzielić jednostka stanowiąca przedmiot

pomocy.

PWW - Podstawy Wsparcia Wspólnoty - dokument przyjęty przez Komisję

Europejską, w uzgodnieniu z danym państwem członkowskim, po dokonaniu

oceny przedłoŜonego planu przez państwo członkowskie i zawierający strategię

i Priorytety działań funduszy UE i państwa członkowskiego, ich cele

szczegółowe, wielkość wkładu funduszy UE i innych środków finansowych.

Dokument ten winien być podzielony na Priorytety i wdraŜany za pomocą

jednego lub kilku programów operacyjnych.

Raportowanie - sprawozdawczość prowadzona przez Instytucję Zarządzającą

w zakresie postępu z wdraŜania programu lub projektów współfinansowanych

z funduszy pomocowych. 50 Definicja zawarta w Porozumieniu z dnia 5 czerwca 2006 r. pomiędzy IZ a IP oraz w umowie z dnia 18 sierpnia 2006 r. pomiędzy IW a IP. 51 Definicja wg „Wzoru umowy o dofinansowanie Projektu” określony w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie określenia wzorów umów o dofinansowanie projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004 – 2006 (Dz. U. Nr 259, poz. 2588).

Załączniki

55

Reguła n+2 - jedna z podstawowych reguł stosowana w zarządzaniu środkami

pomocowymi Unii Europejskiej. Zgodnie z tą regułą, część kwoty zobowiązania

Komisji ujętego w budŜecie UE w danym roku (roku n), która nie zostanie

„pokryta” w postaci wniosków o płatność, przesłanych KE przez Instytucję

Płatniczą kraju członkowskiego do końca roku n+2, zostaje automatycznie

anulowana.

RIF - Regionalne Instytucie Finansujące - regionalni partnerzy PARP

współpracujący przy wdraŜaniu polityki „sektorowej" adresowanej do MŚP

w regionie. Do podstawowych funkcji RIF naleŜy m. in.: świadczenie usług

konsultacyjno-doradczych, udzielanie informacji o dostępnych programach

wsparcia i warunkach uczestnictwa, promocja programów adresowana do

potencjalnych Odbiorców Ostatecznych (beneficjentów) - tj. przedsiębiorców,

przyjmowanie i ocena formalna wniosków o dofinansowanie, monitorowanie

realizacji projektów, sporządzanie sprawozdań merytorycznych i finansowych,

prowadzenie bazy danych o uczestnikach programów.

Runda aplikacyjna - okres, w którym ubiegający się o wsparcie składa wnioski

o dofinansowanie, określony w ogłoszeniu przez instytucję przyjmującą wnioski.

Sektorowe Programy Operacyjne - programy operacyjne przygotowywane

i zarządzane przez właściwe resorty centralne, realizujące zadania horyzontalne

w odniesieniu do całych sektorów ekonomiczno-społecznych.

SIMIK - System Informatycznego Monitoringu i Kontroli Finansowej funduszy

strukturalnych i Funduszu Spójności.

Wizualizacja - obowiązek beneficjenta do informowania opinii publicznej

o sfinansowaniu realizacji projektu z udziałem środków finansowych

pochodzących z Unii Europejskiej. Realizacja tego obowiązku następować moŜe

poprzez tablice reklamowe lub pamiątkowe, ze wskazaniem wkładu ze środków

finansowych pochodzących z Unii Europejskiej w realizowanym projekcie, lub

plakaty umieszczone w siedzibie lub innych pomieszczeniach naleŜących do

beneficjenta.

Wniosek o płatność - oznacza wniosek składany przez Ostatecznego Odbiorcę

(beneficjenta) do instytucji wdraŜającej lub innej instytucji odpowiedzialnej za

Załączniki

56

przyjmowanie takich wniosków w celu uzyskania refundacji części lub całości

poniesionych w związku z realizacją projektu wydatków kwalifikowanych.

Wniosek o dofinansowanie - wniosek o dofinansowanie realizacji projektu

w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego -Wzrost Konkurencyjności

Przedsiębiorstw, lata 2004- 2006.

Wskaźniki produktu - wskaźniki odnoszące się do działalności. Liczone są

w jednostkach materialnych lub monetarnych (np. długość zbudowanej drogi,

liczba firm, które uzyskały pomoc itp.).

Wskaźniki rezultatu - wskaźniki odpowiadające bezpośrednim

i natychmiastowym efektom wynikającym z programu. Dostarczają one

informacji o zmianach np. zachowania, pojemności lub wykonania, dotyczących

bezpośrednich beneficjentów. Takie wskaźniki mogą przybierać formę

wskaźników materialnych (skrócenie czasu podróŜy, liczba skutecznie

przeszkolonych osób, zmniejszenie liczby wypadków drogowych, itp.) lub

finansowych (zwiększenie się środków finansowych sektora prywatnego,

zmniejszenie kosztów transportu).

Wskaźniki SPO WKP - wskaźniki ustalone przed lub we wczesnej fazie

wdraŜania projektu w celu monitorowania wdraŜania programu oraz jego oceny

wykonania w odniesieniu do wcześniejszych celów. Do wskaźników tych

zaliczamy wskaźniki wkładu, wskaźniki produktu, wskaźniki rezultatu oraz

wskaźniki oddziaływania.

Wsparcie finansowe - środki finansowe przekazywane Ostatecznemu Odbiorcy

(beneficjentowi) w formie dofinansowania projektu realizowanego w ramach

SPO-WKP, pochodzące z publicznych środków krajowych oraz publicznych

środków wspólnotowych.

Wspólnota Europejska (WE) – wspólnota, której celem jest stworzenie

wspólnego rynku oraz unii gospodarczej i walutowej, a takŜe dzięki wdroŜeniu

wspólnej polityki i działań, wspieranie w całym ugrupowaniu harmonijnego

i zrównowaŜonego rozwoju działalności gospodarczej, wysokiego poziomu

zatrudnienia i ochrony socjalnej, równości praw kobiet i męŜczyzn,

zrównowaŜonego i nieinflacyjnego wzrostu, wysokiego stopnia konkurencyjności

i spójności gospodarczej, wysokiego poziomu ochrony i poprawy jakości

Załączniki

57

środowiska naturalnego, podnoszenie standardu i jakości Ŝycia, gospodarczej

i społecznej spójności oraz solidarności między państwami członkowskimi.

Działania Wspólnoty są regulowane wspólnymi politykami, do których naleŜą:

Wspólna polityka rolna, Wspólna polityka handlowa, Wspólna polityka

transportowa i polityka ochrony środowiska, Polityka regionalna i strukturalna

WE, Unia gospodarcza i walutowa, Wspólna polityka zagraniczna

i bezpieczeństwa.

Współfinansowanie krajowe - wkład środków krajowych do programów lub

projektów realizowanych przy udziale środków pomocowych.

Wydatki kwalifikowane - wydatki, których poniesienie jest merytorycznie

uzasadnione lub zwłaszcza wydatki, które spełniają kryteria zasadności

wyznaczone przez Instytucję Zarządzającą, zgodnie z przepisami wspólnotowymi

dotyczącymi kwalifikacji wydatków.

Wydatki ogółem - łączny koszt planowanych działań lub operacji,

z uwzględnieniem wydatków dopuszczalnych, kwalifikowanych oraz pozostałych

(niespełniających kryterium dopuszczalności).

Załączniki

58

5.2. Załącznik nr 2 - Wykaz skontrolowanych podmiotów 1) Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

2) Ministerstwo Gospodarki

3) Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości

4) Agencja Rozwoju Pomorza SA w Gdańsku

5) Agencja Rozwoju Regionalnego MARR SA w Mielcu

6) Fundacja Małych i Średnich Przedsiębiorstw w Warszawie

7) Górnośląska Agencja Rozwoju Regionalnego SA w Katowicach

8) Podlaska Fundacja Rozwoju Regionalnego w Białymstoku

9) Staropolska Izba Przemysłowo-Handlowa w Kielcach

10) Stowarzyszenie „Promocja Przedsiębiorczości” w Opolu

11) Warmińsko-Mazurska Agencja Rozwoju Regionalnego SA w Olsztynie

12) „ANRO” Firma Poligraficzno-Handlowa Export-Import w Zawierciu

13) „AZYMUT” Sc. we Włoszczowie

14) „Czanieckie Makarony” Sp. z o.o. w Czańcu

15) „LEOGRAF GROUP” w Czosnowie

16) „MG MurBet” Sp. z o.o. w Ełku

17) „Pruszyński” Sp. z o.o. w Warszawie

18) „Tres” Sp. z o.o. w Starym Polu

19) CANEXPOL Sp. z o.o. w Komorowie

20) Drukarnia SADY w Krapkowicach

21) FABA SA w Baboszewie

22) GRAFMAR Sp. z o.o. w Kolbuszowej Dolnej

23) MARPOL SA w Ignatkach

24) Meblomak Sp. z o.o. w Rumi

25) OKPOL Sp. z o.o. w Skarbimierzu

26) Olimp Laboratories Sp. z o.o. w Nagawczynie

27) Podlaska Wytwórnia Wódek Polmos SA w Siedlcach

28) POL_AQUA SA w Piasecznie

29) Przedsiębiorstwo Handlowo- Produkcyjne „Mochnik” w Opolu

30) Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ROL-MOT Sp. z o.o.

w Ciepielowie.

Załączniki

59

31) Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe „ABAKUS” w Mońkach

32) Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Usługowo-Handlowe i Eksportowe „Szynaka”

w Lubawie

33) Przedsiębiorstwo Robót Drogowo-Mostowych TRAKT Sp. z o.o.

w Wysokiem Mazowieckiem

34) Przedsiębiorstwo WielobranŜowe „PERFECT” Sp. z o.o. w Starachowicach

35) Wytwórnia Fonograficzna GM Records w Warszawie

36) Yanko Sp. z o.o. w Rzeszowie

37) Zakład Produkcji Materiałów Budowlanych w Chojnicach

38) Zakłady Metalowe R. Pętlak „ERKO” Spółka jawna w Jonkach

39) ZPUE Sp. z o.o. w Gliwicach

Załączniki

60

5.3. Załącznik nr 3 - Wykaz organów, którym przekazano informacj ę o wynikach kontroli 1) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

2) Marszałek Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej

3) Marszałek Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

4) Prezes Rady Ministrów

5) Minister Gospodarki

6) Minister Finansów

7) Minister Rozwoju Regionalnego

8) Minister Skarbu Państwa

9) Sejmowa Komisja Odpowiedzialności Konstytucyjnej

10) Sejmowa Komisja Finansów Publicznych

11) Sejmowa Komisja Gospodarki

12) Sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej

13) Sejmowa Komisja Skarbu Państwa

14) Senacka Komisja Gospodarki Narodowej

Załączniki

61

5.4. Załącznik nr 4 - Lista osób zajmuj ących kierownicze stanowiska, odpowiedzialnych za kontrolowan ą działalno ść L.p. Pełniona funkcja Imię i nazwisko Okres

Jerzy Hausner 2004-05-02 – 2005-03-31 1. Minister Gospodarki i Pracy

Jacek Piechota 2005-03-31 – 2005-10-19

2. Minister Gospodarki Piotr Grzegorz Woźniak 2005-10-31 - 2007-11-15

3. Minister Rozwoju Regionalnego

GraŜyna Gęsicka 2005-10-31 - 2007-11-15

Mirosław Marek 2002-05-15 – 2006-10-25 4. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości Danuta Jabłońska 2006-10-26 –

Załączniki

62

5.5. Załącznik nr 5 - Wykaz aktów prawnych dotycz ących kontrolowanej działalno ści

1. Traktat ustanawiający Wspólnotę Europejską - Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864/2 ze zm.

2. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1681/94 z dnia 11 lipca 1994 r. dotyczące nieprawidłowości oraz odzyskiwania kwot wypłaconych nieprawidłowo w związku z finansowaniem polityki strukturalnej i organizacją systemu informacji w tej dziedzinie - Dz.U.UE.L.94.178.43. ze zm.

3. Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1783/1999 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 12 lipca 1999 r. w sprawie Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego -Dz.U.UE.L.99.213.1. – uchylone z dniem 1 stycznia 2007 .

4. Rozporządzenie Komisji (WE): nr 70/2001 z dnia 12 stycznia 2001 r. w sprawie zastosowania art. 87 i 88 Traktatu WE w odniesieniu do pomocy państwa dla małych i średnich przedsiębiorstw zmienione rozporządzeniem nr 364/2004 z dnia 25 lutego 2004 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 70/2001 i rozszerzające jego zakres w celu włączenia pomocy dla badań i rozwoju - Dz.U.UE.L.04.63.22 .

5. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 z dnia 21 czerwca 1999 r. ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych - Dz.U.UE.L.99.161.1 ze zm. zmienione rozporządzeniem Rady (WE) nr 1447/2001 z dnia 28 czerwca 2001 r. zmieniającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (Dz.U.UE.L.01.198.1 oraz rozporządzeniem Rady (WE) nr 1105/2003 z dnia 26 maja 2003 r. zmieniającym rozporządzenie Rady (WE) nr 1260/1999 ustanawiające przepisy ogólne w sprawie funduszy strukturalnych (Dz.U.UE.L.03.158.3).

6. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 438/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia WE nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych - Dz.U.UE.L.01.63.21, zmienione rozporządzeniem Rady (WE) Nr 2355/2002 z dnia 27 grudnia 2002 r. zmieniającym rozporządzenie Komisji (WE) nr 438/2001 ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady WE nr 1260/1999 dotyczącego zarządzania i systemów kontroli pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych (Dz.U.UE.L.02.351.42).

7. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 448/2001 z dnia 2 marca 2001 r. ustanawiające szczegółowe zasady wykonania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w zakresie procedury dokonywania korekt finansowych pomocy udzielanej w ramach funduszy strukturalnych - Dz.U.UE.L.01.64.13.

8. Rozporządzenie Komisji Europejskiej (WE) nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r. zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 1685/2000 ustanawiające

Załączniki

63

szczegółowe zasady wprowadzania rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w odniesieniu do warunków, jakie muszą spełniać wydatki na działania współfinansowane z funduszy strukturalnych i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1145/2003 - Dz. U. UE.L 04. 72. 66.

9. Rozporządzenie Rady (WE) nr 1083/2006 z dnia 11 lipca 2006 r. ustanawiające przepisy ogólne dotyczące Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 - Dz.U.UE.L.06.210.25 ze zm.

10. Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 r. o Narodowym Planie Rozwoju – Dz.U. Nr 116 poz. 1206 ze zm.

11. Ustawa z dnia 9 listopada 2000 r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości - Dz. U. Nr 109 poz. 1158 ze zm.

12. Ustawa z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych – j.t. Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz. 148, ze zm.

13. Ustawa z dnia 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych - Dz. U. Nr 249, poz. 2104 ze zm.

14. Ustawa z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamówień publicznych - j.t. Dz. U. z 2007 r. Nr 223, poz. 1655.

15. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2004 r. w sprawie przyjęcia Narodowego Planu Rozwoju 2004-2006 - Dz. U. Nr 149, poz. 1567 ze zm. - rozporządzenie weszło w Ŝycie w dniu 30 czerwca 2004 r.

16. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 1 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 - Dz. U. Nr 166, poz. 1744 ze zm.

17. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 6 sierpnia 2004 r. w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 - Dz. U. Nr 197, poz. 2023 ze zm.

18. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 30 lipca 2004 r. w sprawie przyjęcia strategii wykorzystania Funduszu Spójności na lata 2004-2006 - Dz. U. Nr 176, poz. 1827; uchylone z dniem 6 września 2006 r.

19. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 22 września 2004 r. w sprawie trybu, terminów i zakresu sprawozdawczości dotyczącej realizacji Narodowego Planu Rozwoju, trybu kontroli realizacji Narodowego Planu Rozwoju oraz trybu rozliczeń - Dz. U. Nr 216, poz. 2206 ze zm. – uchylone z dniem 7 czerwca 2007 r.

20. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 sierpnia 2004 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw - Dz. U. Nr 195, poz. 2010, ze zm.

Załączniki

64

21. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 17 sierpnia 2004 r. w sprawie trybu wyłaniania przedstawicieli partnerów społecznych i gospodarczych wchodzących w skład komitetu sterującego dla Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 - Dz. U. nr 183, poz. 1887; uchylone z dniem 6 września 2006 r.

22. Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 6 września 2004 r. w sprawie przekazywania i zwrotu środków na prefinansowanie Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw - Dz. U. Nr 202, poz. 2070; uchylone z dniem 1 lipca 2006 r.

23. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z 12 października 2004 r. w sprawie trybu składania i wzorów wniosków o dofinansowanie realizacji projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 - Dz. U. Nr 233, poz. 2341, ze zm.; uchylone z dniem 30 października 2006 r.

24. Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 listopada 2004 r. w sprawie określenia wzorów umów o dofinansowanie projektu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004 – 2006 - Dz. U. Nr 259, poz. 2588; uchylone z dniem 30 października 2006 r.

25. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 28 kwietnia 2006 r. w sprawie wzorów sprawozdań okresowych, rocznych i końcowych z realizacji projektów, działań i programu w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 - Dz. U. Nr 81, poz. 569; uchylony z dniem 30 października 2006 r.

26. Rozporządzenie Ministra Rozwoju Regionalnego z dnia 3 października 2006 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie przyjęcia Uzupełnienia Sektorowego Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw, lata 2004-2006 - Dz. U. Nr 184 poz. 1364 ze zm.

Załączniki

65

5.6. Załącznik nr 6 – Wykorzystanie środków wsparcia w poszczególnych Działaniach SPO-WKP – według stanu na 30 sierpnia 2007 r.

w tys. zł* Wnioski o

dofinansowanie %% poz.: Działanie

zatwierdzone

Podpisane umowy **

Zatwierdzone wnioski o płatność

Dokonane płatności

3:2 4:3 5:4

1 2 3 4 5 6 7 8

Działanie 1.1 161 056,8 144 606,8 97 853,3 97 128,1 89,8 67,7 99,3

Działanie 1.2 781 426,6 778 426,6 552 785,2 545 449,1 99,6 71,0 98,7

Działanie 1.3 682 756,3 674 671,2 247 648,2 247 648,2 98,8 36,7 100,0

Działanie 1.4 588 052,4 554 489,6 206 575,9 206 575,9 94,3 37,3 100,0

Działanie 1.5 605 615,8 402 387,8 74 103,7 70 099,0 66,4 18,4 94,6

Priorytet I 2 818 908,0 2 554 582,0 1 178 966,3 1 166 900,3 90,6 46,2 99,0

Działanie 2.1 83 855,5 66 628,6 37 134,7 35 781,8 79,5 55,7 96,4

Działanie 2.2 1 512 052,0 1 328 610,2 484 346,0 484 004,3 87,9 36,5 99,9

Działanie 2.3 1 788 480,8 1 590 733,2 1 061 333,4 1 036 279,0 88,9 66,7 97,6

Działanie 2.4 945 631,5 756 405,9 178 992,8 178 992,8 80,0 23,7 100,0

Priorytet II 4 330 019,7 3 742 377,9 1 761 807,0 1 735 057,8 86,4 47,1 98,5

Działanie 3.1 87 098,7 73 154,2 43 755,2 43 755,2 84,0 59,8 100,0

Działanie 3.2 11 395,5 7 238,3 6 358,5 6 358,5 63,5 87,8 100,0

Działanie 3.3 16 756,3 12 535,8 7 483,6 7 482,5 74,8 59,7 100,0

Działanie 3.4 574,5 574,5 309,8 309,8 100,

0 53,9 100,0 Pomoc techniczna 115 825,0 93 502,8 57 907,1 57 907,2 80,7 61,9 100,0 Razem SPO-WKP 7 264 752,7 6 390 462,7 2 998 680,4 2 959 865,3 88,0 46,9 98,7

* - Według kursu 1 euro = 3,8271 zł. ** - Dane dotyczą tzw. umów aktywnych, tj. z wyłączeniem umów rozwiązanych,

uwzględniających natomiast oszczędności powstałe z rozliczeń umów oraz pomniejszenia kwot w wyniku zawartych aneksów.

Załączniki

66

5.7. Załącznik nr 7 – Kryteria wyboru projektów Ocena formalna - RIF dokonuje oceny formalnej wniosków o dofinansowanie

w terminie 18 dni od dnia upływu terminu ich składania - w celu wyboru tych

wniosków, które zostaną poddane ocenie merytorycznej. Dla wniosków

o dofinansowanie złoŜonych najpóźniej 7 dni przed upływem terminu składania

wniosków, RIF stosuje uprzywilejowany tryb oceny, tzn. w przypadku wykrycia

uchybień formalnych RIF wzywa ubiegającego się o dofinansowanie do

poprawienia wskazanych błędów w terminie 3 dni roboczych od dnia wezwania

przez oceniającego. JeŜeli termin ten nie zostanie dotrzymany, wówczas RIF

odrzuca poprawiony wniosek o dofinansowanie tak jak wszystkie inne wnioski

zawierające uchybienia formalne i informuje ubiegającego się o przyczynach

odrzucenia wniosku.

Ocena techniczno-ekonomiczna - Wnioski o dofinansowanie, prawidłowe pod

względem formalnym, podlegają dwu-etapowej ocenie techniczno-ekonomicznej.

• I etap oceny techniczno-ekonomicznej – RIF dokonuje oceny wniosków

o dofinansowanie pod względem zgodności z zasadami Działania,

określonymi w rozporządzeniu Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 sierpnia

2004 r. w sprawie udzielania przez Polską Agencję Rozwoju

Przedsiębiorczości pomocy finansowej w ramach SPO-WKP. Wnioski

o dofinansowanie, co do których RIF stwierdzi zgodność z zasadami

Działania zostają przekazane do PARP. Pozostałe wnioski o dofinansowanie

zostają odrzucone.

• II etap oceny techniczno-ekonomicznej - Grupa Robocza ds. oceny

projektów, powołana przy PARP przeprowadza II etap oceny techniczno-

ekonomicznej wniosków o dofinansowanie zwracając uwagę na to czy

wnioski spełniają następujące wymagania:

− zgodność z celem oraz zakresem merytorycznym Działania, projekt dotyczy wyłącznie nowej inwestycji (włączając inwestycje np. z zakresu BHP),

− projekt został scharakteryzowany we wniosku o dofinansowanie oraz załącznikach w sposób umoŜliwiający jego szczegółową ocenę,

− projekt ma zapewnione środki finansowe na realizację,

Załączniki

67

− projekt jest wykonalny technicznie, tzn. ubiegający się o dofinansowanie posiada wystarczające zasoby techniczne i wiedzę, umoŜliwiające realizację projektu zgodnie z proponowanym harmonogramem,

− projekt kwalifikuje się pod względem technicznym, tzn. wydatki kwalifikowane są uzasadnione i niezbędne ze względu na osiągnięcie planowanych rezultatów,

− projekt jest wykonalny pod względem finansowym, tzn. określa w sposób rzetelny i prawidłowy rodzaje nakładów do poniesienia, w tym: wydatki kwalifikowane i niekwalifikowane oraz źródła ich finansowania,

− projekt jest gotowy do realizacji, tzn. posiada wszystkie wymagane i niezbędne uprawomocnione pozwolenia, koncesje, licencje itp.,

− zgodność z przepisami w zakresie pomocy publicznej (jeŜeli podlega tym przepisom) oraz przepisami w zakresie BHP wynikającymi z dyrektyw przedstawionych w załączniku 7 do Uzupełnienia SPO-WKP,

− kondycja finansowa ubiegającego się o dofinansowanie, oceniona na podstawie wniosku o dofinansowanie i załączników, umoŜliwia prawidłową i terminową realizację projektu.

Wnioski muszą spełniać wymogi formalne i techniczno-ekonomiczne,

jakkolwiek nie przyznaje się za to punktów.

Ocena merytoryczna - celem jest przyznanie określonej liczby punktów za

spełnienie przyjętych kryteriów merytorycznych, w skali od 0 do 100. Minimalna

liczba punktów niezbędnych, aby projekt miał szansę uzyskać wsparcie finansowe

wynosi 51. Wnioskodawcy, którzy uzyskają mniej niŜ 51 pkt mogą ubiegać się

o wsparcie finansowe w kolejnej rundzie aplikacyjnej, po dokonaniu zmian lub

uzupełnień we wnioskach. Oceny merytorycznej dokonuje Grupa Robocza ds.

oceny projektów według następujących kryteriów:

Załączniki

68

Kryterium merytoryczne Liczba

pkt Sposób oceny Max. liczba pkt

KRYTERIA DOTYCZ ĄCE PROJEKTU

Zakres korzyści osiągniętych w wyniku realizacji projektu

Uzasadnione wzmocnienie konkurencyjności na rynku

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą od ponad roku i mają dane finansowe co najmniej za jeden pełny, zamknięty rok obrachunkowy.

Wzrost przychodów z działalności, której dotyczy projekt w drugim roku po zakończeniu projektu w stosunku do roku bazowego (0 pkt - za wzrost przychodów poniŜej 5%, 6 pkt za wzrost większy bądź równy 5% i mniejszy niŜ 10%, 11 pkt za wzrost większy bądź równy 10%).

11 pkt

Biznes plan, Tabela E.1 oraz wniosek, część IV pkt 14-17

Wzrost zysku na działalności operacyjnej w wyniku realizacji projektu w drugim roku po zakończeniu projektu w stosunku do roku bazowego (3 pkt za osiągnięcie zysku w przypadku straty w roku bazowym, 6 pkt za wzrost do 10% wobec roku bazowego, 11 pkt za wzrost powyŜej 10%).

11 pkt

Biznes plan, Tabela F.2 oraz wniosek, część IV, pkt 14-17

Wzrost poziomu przychodów z eksportu w ogólnej sumie przychodów w drugim roku po jego zakończeniu w stosunku do roku bazowego (2 pkt za osiągnięcie przychodu w przypadku, gdy w roku bazowym nie odnotowano przychodów z eksportu, 4 pkt - za wzrost do 10% wobec roku bazowego, 6 pkt za wzrost powyŜej 10%).

6 pkt

Biznes plan oraz wniosek, część IV, pkt 14-17

28 pkt

Suma punktów w podkryterium „Uzasadnione wzmocnienie konkurencyjności na rynku.”

Prawdopodobieństwo realizacji prognoz finansowych

Dostateczna wiarygodność prognoz finansowych. 50% Zadawalająca wiarygodność prognoz finansowych. 75% Wysoka wiarygodność prognoz finansowych.

100%

Ocena ekspercka wiarygodności prognoz finansowych oparta na załoŜeniach opisanych przez Wnioskodawcę w Biznes Planie

100%

Suma punktów za kryterium „Zakres korzyści osiągniętych w wyniku realizacji projektu” (ostateczna liczba punktów przyznanych za wskaźniki w punkcie „Uzasadnione wzmocnienie konkurencyjności na rynku” jest iloczynem punktów i wskaźnika wiarygodności prognoz finansowych.

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą i nie mają danych za pełny, zamknięty rok obrachunkowy.

Wiarygodność prognoz finansowych

Dostateczna wiarygodność prognoz finansowych. 14 pkt Zadawalająca wiarygodność prognoz finansowych. 21 pkt Wysoka wiarygodność prognoz finansowych.

28 pkt

Ocena ekspercka wiarygodności prognoz finansowych oparta na załoŜeniach opisanych przez Wnioskodawcę w Biznes Planie

28 pkt

Załączniki

69

Innowacyjność

Wprowadzenie innowacji wyrobów/usług lub technologii, stosowanych w kraju nie dłuŜej niŜ 3 lata.

10 pkt

Wprowadzenie innowacji wyrobów/usług lub technologii w przedsiębiorstwie, stosowanych w kraju nie dłuŜej niŜ 1 rok i na terenie UE nie dłuŜej niŜ 3 lata.

20 pkt

20 pkt

Inwestycja polega na wdroŜeniu rozwiązań (własnych lub nabytych) objętych ochroną patentową lub wnioskiem patentowym.

5 pkt

Biznes plan oraz dodatkowe załączniki; Wniosek, część IV, pkt 14-17

5 pkt

Zastosowanie ICT

Projekt dotyczy ICT - wprowadzenie w przedsiębiorstwie technologii pozyskiwania i przekazywania informacji, w tym wprowadzenia bezpieczeństwa danych, (wskaźniki na poziomie rezultatu).

5 pkt

Biznes plan oraz Wniosek, część IV, pkt 14-17 5 pkt

Lokalizacja projektu

Gmina, w której występuje wysokie bezrobocie strukturalne.52 6 pkt

Wniosek, część IV, pkt 12 i 13 6 pkt

Wzrost zatrudnienia w wyniku realizacji projektu

Wzrost zatrudnienia w wyniku realizacji projektu w porównaniu do obecnego stanu zatrudnienia 2 lata po terminie zakończenia

1pkt za 1% wzrostu

Biznes plan oraz Wniosek, część IV, pkt 14-17

13 pkt

Poprawa BHP w przedsiębiorstwie

Wpływ projektu na poprawę BHP (wskaźniki związane z BHP na poziomie rezultatu). 5 pkt

Biznes plan oraz wniosek, część IV, pkt 14-17 5 pkt

Realizacja polityk horyzontalnych UE

- ochrony środowiska.

1 pkt

Biznes plan, wniosek, część I, pkt 4 oraz część IV, pkt 14-17. W przypadku, gdy projekt bezpośrednio dotyczący ochrony środowiska lub którego dodatkowym efektem będzie pozytywny wpływ na środowisko.

- równych szans.

1 pkt

Biznes plan, wniosek, część I, pkt 5 oraz część IV, pkt 14-17. W przypadku, gdy projekt zorientowany na kwestie równych szans kobiet i męŜczyzn lub pozy-tywny pod względem równych szans kobiet i męŜczyzn

3 pkt

52 Zgodnie z danymi Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej, aktualizowanymi na kaŜdą rundę aplikacyjną.

Załączniki

70

- rozwoju społeczeństwa informacyjnego.

1 pkt

Biznes plan, wniosek, część IV, pkt 14-17. W przypadku, gdy projekt ma pozytywny wpływ na zagadnienia z zakresu społeczeń-stwa informacyjnego.

KRYTERIA DOTYCZ ĄCE PROJEKTODAWCY

Ocena finansowych moŜliwości projektodawcy

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą od ponad dwóch lat i mają dane finansowe co najmniej za dwa pełne, zamknięte lata obrachunkowe.

Dynamika przychodów w dwóch ostatnich latach obrachunkowych (liczona w roku n-1 w stosunku do roku n-2) (2 pkt za osiągnięcie dynamiki przychodów większej niŜ 5% i mniejszej bądź równej 10%, 3 pkt za osiągnięcie dynamiki większej niŜ 10%).

3 pkt

Dynamika wyniku finansowego w dwóch ostatnich latach obrachunkowych (liczona w roku n-1 w stosunku do roku n- 2) (2 pkt w przypadku poprawy wyniku w stosunku do roku poprzedniego, 3 pkt w przypadku poprawy wyniku w stosunku do roku poprzedniego i pozytywnego wyniku w obu ostatnich latach).

3 pkt

Biznes plan, bilans, rachunek wyników. Wniosek, część III pkt. 11 i IV, pkt 23, załączniki.

6 pkt

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą i nie mają danych za dwa pełne, zamknięte lata obrachunkowe (dla obliczenia dynamiki przychodów i wyniku finansowego)

Prawdopodobieństwo realizacji prognoz finansowych

Dostateczna wiarygodność prognoz finansowych. 3 pkt Zadawalająca wiarygodność prognoz finansowych. 4,5

pkt Wysoka wiarygodność prognoz finansowych.

6 pkt

Ocena ekspercka wia-rygodności prognoz finansowych oparta na załoŜeniach opisanych przez Wnioskodawcę w Biznes Planie

6 pkt

Przedsiębiorcy, którzy prowadzą działalność gospodarczą od ponad roku i mają dane finansowe co najmniej za jeden pełny, zamknięty rok obrachunkowy.

- wskaźnik płynności szybkiej obliczany za ostatni rok obrachunkowy (2 pkt za wskaźnik nie mniejszy niŜ 0,7).

2 pkt

- wskaźnik zadłuŜenia obliczany za ostatni rok obrachunkowy (2 pkt za wskaźnik nie większy niŜ 0,75).

2 pkt

Biznes plan, bilans, rachunek wyników

4 pkt

Przedsiębiorcy, którzy rozpoczęli działalność gospodarczą i nie mają danych za jeden pełny, zamknięty rok obrachunkowych (dla obliczenia wskaźnika płynności szybkiej i zadłuŜenia)

Wiarygodność prognoz finansowych

Dostateczna wiarygodność prognoz finansowych. 2 pkt Zadawalająca wiarygodność prognoz finansowych. 3 pkt Wysoka wiarygodność prognoz finansowych.

4 pkt

Ocena ekspercka wia-rygodności prognoz finansowych oparta na załoŜeniach opisanych przez Wnioskodawcę w Biznes Planie

4 pkt

Załączniki

71

Zarządzanie jakością

Udokumentowane systemy zarządzania jakością. 5 pkt Biznes plan 5 pkt SUMA 100

pkt

Załączniki

72

Załączniki

73

Załączniki

74

Załączniki

75

Załączniki

76

Opinia Prezesa NIK do stanowiska Ministra Rozwoju Regionalnego

w sprawie

Informacji o wynikach kontroli wsparcia inwestycyjnego ze środków Unii Europejskiej

dla małych i średnich przedsiębiorstw na przykładzie realizacji Działania 2.3

Sektorowego Programu Operacyjnego - Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw.

NajwyŜsza Izba Kontroli oceniła sposób rozliczenia ujemnych róŜnic kursowych jako

niezgodny z prawem Unii Europejskiej (zasada nr 3 pkt 1 rozporządzenia Komisji Europejskiej

zakazująca finansowania ze środków pomocowych ujemnych róŜnic kursowych53). Formułując

ocenę NIK wzięła pod uwagę takŜe zasadę podmiotowości w sferze odpowiedzialności za

skutki podejmowanych decyzji gospodarczych. Pomimo, Ŝe na rozmiary kosztów stanowiących

ujemne róŜnice kursowe miał w znacznej mierze wpływ beneficjent, podejmując decyzje o

terminie zapłaty faktury, to ujemne skutki jego dyspozycji pokrywane były ze środków

publicznych. Na ocenę NIK nie ma wpływu stanowisko Ministra Rozwoju Regionalnego

dotyczące przyjęcia rozwiązania niepowodującego strat finansowych u beneficjentów.

Wnioskując do Ministra Rozwoju Regionalnego o dokonanie oszacowania wysokości

wypłaconych ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ujemnych róŜnic

kursowych oraz ustalenia z Instytucją Płatniczą sposobu ich rozliczenia, NajwyŜsza Izba

Kontroli miała na celu uniknięcie przez Polskę ewentualnych sankcji finansowych ze strony

Komisji Europejskiej, o czym wspomniano w pkt 2.3 Informacji (str. 10). Wbrew twierdzeniu

Ministra Rozwoju Regionalnego, NIK nie sugerowała dochodzenia zwrotu od beneficjentów

wypłaconych im kwot, stanowiących ujemne róŜnice kursowe, pozostawiając mu dowolność

w sposobie rozwiązania problemu.

Zapis na str. 37 Informacji o treści „ Izba zwraca uwagę, Ŝe wypłata ze środków EFRR

ujemnych róŜnic kursowych w kwocie równej lub wyŜszej równowartości 4 tys. euro (od 28

lutego 2006 r. 10 tys. euro), stanowi nieprawidłowość finansową, podlegającą raportowaniu

do KE.” miał na celu zwrócenie uwagi, Ŝe błędy wynikające z niewłaściwego kwalifikowania

róŜnic kursowych, mogących mieć nieduŜy wymiar u pojedynczego beneficjenta lecz po ich

zsumowaniu stanowią błąd systemowy o istotnym wymiarze finansowym. Z danych na

stronach 25 i 36 Informacji wynika, Ŝe nieprawidłowości te mogły wystąpić w ok. 85%

53 Rozporządzenie (WE) nr 448/2004 z dnia 10 marca 2004 r., zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1685/2000 ustanawiające szczegółowe zasady wprowadzenia rozporządzenia Rady (WE) nr 1260/1999 w sprawie kwalifikowania wydatków związanych z projektami współfinansowanymi z funduszy strukturalnych i uchylające rozporządzenie (WE) nr 1145/2003 (Dz. U. UE.L 04. 72. 66).

Załączniki

77

wniosków o płatność, które dotyczyły refundacji zakupów dokonanych przez beneficjentów w

walutach obcych. NIK wskazała ponadto na konieczności uzgodnienia z Instytucją Płatniczą

(Ministerstwem Finansów) sposobu rozliczenia dokonanych refundacji ze środków

Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego ujemnych róŜnic kursowych.

W przytoczonym fragmencie NajwyŜsza Izba Kontroli nie stwierdziła, Ŝe Ministerstwo

Rozwoju Regionalnego powinno być traktowane w tej sprawie jako podmiot gospodarczy w

rozumieniu systemu raportowania o nieprawidłowościach. Na str. 14 Informacji przytoczona

została definicja nieprawidłowości określona przez Komisję Europejską, w której jest mowa o

podmiocie gospodarczym, jako potencjalnej stronie naruszającej prawo wspólnotowe. Definicja

ta jest toŜsama z definicją przytoczoną przez Ministra Rozwoju Regionalnego w stanowisku do

Informacji.

W pkt. 3.2.5 Informacji wskazano, na konsekwencje braku jednolitej definicji

„nieprawidłowości” (występującej w trakcie kontroli), do których m.in. naleŜy dowolność

w interpretacji. Stwierdzono, Ŝe w konkretnym programie pomocowym nie powinno się

przypisywać róŜnych znaczeń jednemu pojęciu „nieprawidłowości”. Brak jednolitej definicji

tego pojęcia potwierdza w swoim stanowisku równieŜ Minister Rozwoju Regionalnego. NIK nie

wskazywała natomiast w Informacji na potrzebę raportowania do Komisji Europejskiej

„wszystkich naruszeń wykrywanych w SPO-WKP” – co stwierdza w stanowisku Minister.

Oceny i ustalenia dotyczące realizacji planu kontroli zostały opisane na str. 41 i następnych

Informacji. Minister Rozwoju Regionalnego powtarza zawarte tam fakty.

Na str. 25 Informacji NajwyŜsza Izba Kontroli wskazała, Ŝe Instytucja Zarządzająca

(w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego) dokonała nadpłaty na rachunek Polskiej Agencji

Rozwoju Przedsiębiorczości. Nadpłata nie została zwrócona na rachunek programowy,

a Instytucja Zarządzająca nie zajęła stanowiska co do przeznaczenia kwoty. W ocenie NIK

rzetelne sprawowanie kontroli finansowej wymagało, aby Instytucja Zarządzająca zajęła

stanowisko w tej kwestii. Na ocenę NIK nie ma wpływu podany przez Ministra Rozwoju

Regionalnego w stanowisku do Informacji fakt braku ryzyka nieprawidłowego wykorzystania

nadpłaconych środków.

Odnosząc się do ostatniego fragmentu stanowiska do Informacji naleŜy podkreślić, Ŝe

w przywołanych przez Ministra Rozwoju Regionalnego pismach54 została zakwestionowana

jedynie celowość realizacji sformułowanego przez NIK wniosku dotyczącego oszacowania

54 Odpowiednie fragmenty korespondencji Ministra omówiono na str. 50-51 Informacji.

Załączniki

78

wysokości wypłaconych, ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, ujemnych

róŜnic kursowych oraz ustalenia z Instytucją Płatniczą sposobu ich rozliczenia. Minister Rozwoju

Regionalnego nie kwestionował w tych pismach oceny NIK nieprawidłowego rozliczania róŜnic

kursowych.

Pisma te nie stanowiły zastrzeŜeń do ocen i uwag zawartych w wystąpieniu z dnia 17 grudnia

2007 r. w rozumieniu art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli

(t.j. Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701).

Wiceprezes

NajwyŜszej Izby Kontroli

/-/ Stanisław Jarosz

NAJWYśSZA IZBA KONTROLI...Kontrol ę przeprowadzono w okresie od kwietnia do pa ździernika 2007 r....

Documents

Transcript of NAJWYśSZA IZBA KONTROLI...Kontrol ę przeprowadzono w okresie od kwietnia do pa ździernika 2007 r....