NADODRZANIE W PORCELANIE

Niniejsza wystawa prezentuje porcelanę i ceramikę pochodzącą z prywatnych zbiorów osób związanych z Nad-

odrzańską Radą Seniorów oraz sympatyków organizowanej przez nią kawiarenki społecznej.Ekspozycja ta jest kolejnym przed-

sięwzięciem firmowanym przez Departament Historyczny Rady Seniorów.

Eksponaty ukazane na wystawie były powszechne dostępnymi w okresie PRL-u produktami. W prezentowanym zbio-

rze znajduje się jednak kilka takich, które stanowią prawdziwe “perełki” – tworzone w małych seriach unikaty, o wysokiej wartości.

Kto, z żyjących w okresie PRL-u, nie pamięta, jak żmudne było pozyskanie rzeczy potrzebnych do życia. Nabycie czegokolwiek

począwszy od mebli, pralek, czy naczyń, po produkty potrzebne do codziennego funkcjonowania, czyli żywność, okupić trzeba

było nie raz całonocnym wystawaniem w kolejce. Produkty zdobyte z takim trudem zyskiwały wartość dodatkową. Szlachetne

wyroby, na tle szablonowej brzydoty, lśniły niczym trofea wojenne.

Nie mniej ważne były dla nas osobiste historie, zapisane w porcelanie, którą Państwu prezentujemy. Dlatego w kata-

logu znajdą Państwo opowieści, które wraz z eksponatami przekazali nam ich właściciele.

Zapraszam do obejrzenia katalogu, który odsłania wycinek codziennego życia przeciętnego Polaka żyjącego w cza-

sach systemu socjalistycznego. W wielu osobach przedmioty z tamtego okresu nie budzą zachwytu, gdyż byli skazani nabywać

tylko to, co było, nie mając wielkiego wyboru. Inni jednak z sentymentem wspominają proces żmudnego pozyskiwania naczyń

i swoją dumę z wejścia w ich posiadanie. Innym jeszcze towarzyszy prawidziwy, niczym nieuwarunkowany zachwyt nad estetycz-

nym wyglądem tych naczyń i dzięki takim osobom możemy oglądać tę wystawę, na której zebrano ich osobiste eksponaty.

Malwina Janusz kuratorka wystawy

WystaWa polskiej porcelany i ceramiki lat 1950-1990 ze zbioróW seniorów nadodrza

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

1

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

1 Banaś B., Polski New look. Ceramika użytkowa lat 50. i 60., Studio Baka.

Zestaw popielnicZka, papierośnica i ZapalnicZkaprojektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej “Karolina” z Jaworzyny Śląskiej

rok: 1960-1970

Udostępnione przez panią Zofię Zając

Zofia ZającModystka z Nadodrza, członkini rady Seniorów Nadodrza

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

2 3

Fabryka Porcelany Stołowej „Karolina” rozpoczęła pracę po zakończeniu działań wojennych w 1945 roku. Od 1905

roku należała do koncernu Lorenza Hutschenreutera z Selb. Na początku powojennej dziłalności w fabryce wykorzystywano

niemieckie wzory – aż do około 1954 roku. Jednak z czasem powstały pierwsze dekoracje oraz fasony serwisów zaprojektowane

przez polskich twórców. W. Potacki zaprojektował serwis „Joanna”, następnie produkowano jeszcze „Tycjannę”. Do końca lat 50.

korzystano ze wzorów pochodzących z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. W 1958 fabryka została zmodernizowana - urucho-

miono w niej nowe piece i pomieszczenia sprzyjające ulepszeniu procesu produkcji.

W „Karolinie” pracowały absolwentki wrocławskiej uczelni plastycznej. Początkowo jako twórczynie dekoracji, a od

1960 roku jako pracownice Ośrodka Wzorcującego. Adam Sadulski – absolwent Ceramiki wrocławskiej szkoły – został kierowni-

kiem Ośrodka. Zaprojektował on dwa fasony cieszące się duża popularnością: „Paola” (1962/1964) oraz „Milot” (1968).1

Na szczególne zaintereowanie w grupie eksponatów wyprodukowanych w „Karolinie” zasługuje patera zaprojek-

towana dla LOT-u. Stanowi ona ucieleśnienie panujących w latach 50. i 60. trendów. Obecnie jest obiektem trudno osiągalnym,

drogim i poszukiwanym przez kolekcjonerów.

Pamiątka po ojcu....

Zestaw ceramiczny: zapalniczka, popielniczka i wazonik są

moją pamiątką po ojcu. Mają one dla mnie ogromną war-

tość sentymentalną. Obiekty pochodzą z lat 60. XX wieku.

Współcześnie zapalniczka na benzynę może się wydawać

czymś absurdalnym i zupełnie niepraktycznym, w przeci-

wieństwie do okresu PRL-u – w tamtym czasie posiadając

taką zapalniczkę można było nieźle popisać się przed in-

nymi. Niegdyś dawano sobie w zakładach pracy z różnych

okazji prezenty. Mój ojciec - z zawodu kadrowy - dostał ten

zestaw w 1972 roku, kiedy odchodził na emeryturę.

zakŁaD porCelaNy stoŁoWej “karolina” z jaWorzyNy ŚlĄskiej

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

4 5

MlecZnik i filiżankaprojektant: nieznany


rok: 1960-1970

Udostępnione przez panią Bożenę żórawską

serwis do kawyprojektant: nieznany


rok: ok. 1960

Udostępnione przez panią Grażynę stysiak

filiżankaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960

Udostępnione przez pana kazimierza kędzierskiego

talerZ oZdoBnyprojektant: nieznany

produkcja: zakłady porcelany Stołowej “Karolina” w Jaworzynie Śląskiej

rok: 1970-1980

Udostępnione przez pana romana płatka

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

6 7

cukiernicaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960

Udostępnione przez państwa żurakowskich



rok: ok. 1960

Udostępnione przez t. wielga i j. olczaka serwis “MacZki”projektant: nieznany


rok: ok. 1980


irena żurakowskaSympatyzuje z Kawiarenką Społeczną

Maczki

W latach 80. zaczęłam zbierać białą porcelanę w maczki,

produkowaną w Jaworzynie. Zaczęło się od tego, że za-

kupiłam serwis do herbaty, później do kawy. Członkowie

mojej rodziny zorientowali się, że kompletuję zestaw. Na

imieniny dostałam od siostry bulionówki, od mamy – tale-

rzyki deserowe, kubeczki od przyjaciółki i w ten oto sposób

uzbierałam całą zastawę. Zakupów kolejnych elementów

zestawu dokonywaliśmy w sklepie firmowym, który znajdo-

wał się pod Arkadami we Wrocławiu.Usytuowanie sklepu

oraz wielość elementów zestawu, ale też ich dostępność

było bardzo dogodne, gdyż kiedy któryś z elementów się

stłukł, to zawsze mogłam go dokupić, aby zachować ze-

staw w całości. Bardzo podobał mi się ten zestaw w maczki,

kompletowałam go około dwóch lat.

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

8 9

filiżankiprojektant: nieznany


rok: ok. 1960

Udostępnione przez t. wielga i j. olczaka

patera wyprodukowana dla “lot”projektant: nieznany


rok: ok. 1960


talerZprojektant i twórczyni dekoracji: M. Skalec-Szum/ cepelia

produkacja: zakład porcelany Stołowej “Karolina” z Jaworzyny Śląskiej

rok: 1975


waZonprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

10 11

MlecZnik „stylowa”projektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej „Karolina” z Jaworzyny Śląskiej

rok: ok. 1960


Fabryka w Tułowicach przed 1945 rokiem należała do rodziny Schlegelmilchów. Po zakończeniu działań wojennych

większość maszyn, będących wyposażeniem zakładu, została wywieziona do ZSRR. Zakład zaczął jednak działać od 1946 roku,

będąc już w rękach władz polskich. Początkowo korzystano z fasonów i wzorów produkowanych w fabryce przed wojną. Jednak

od 1951 roku uruchomiono linię technologiczną umożliwiającą produkcję porcelitu. Pierwsze wzory stworzone dla nowego two-

rzywa pochodziły z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, a od 1960 roku produkowano w zakładzie figurki tam projektowane.

Od 1959 roku zaczął działać w fabryce Ośrodek Wzorcujący, który powierzono pieczy absoltwentów wrocławskiej

uczelni plastycznej Lucynie i Kazimierzowi Kowalskim. Pierwszym fasonem, który wyszedł spod ich rąk była „Ewa”, kolejnym „Opo-

le” – zdobył w 1963 roku wyróżnienie na Targach Branżowych.

W Tułowicach starano się w taki sposób projektować fasony i używać dekoracji, aby porcelitowe wyroby jak najbar-

dziej przypominały porcelanowe, a więc aby oddawały ich lekkość i delikatność. Największą popularnościa cieszyło się czarne

połyskliwe szkliwo oraz beżowe. Serwisy dekorowano złotem i emaliami.

Fason „Ania” z 1964 roku wyróżniający się masywnością miał jednak za zadanie świadomie ukazać porcelit jako

tworzywo zupełnie inne niż porcelana, a więc wytrzymałe i nie pozwalające na tworzenie zeń lekkich i filigranowych form. Serwis

otrzymał srebrny medal w 1968 roku na Targach w Poznaniu.

Tułowickie zakłady na przełomie lat 50. i 60. miały dość skromną bazę produkowanych fasonów, dlatego wiele uwagi

zwracano na zdobienia. Używano barwnych szkliw – od złota, poprzez brązy, fiolety, zielenie do granatów, złocono, wydrapywano

dekoracje lub używano farb, które dawały efekt „lustra” – co było specjalnością w tych zakładach. Ponadto tworzono za pomocą

metody tzw. „reliefów gumowych”, korzystano z kalki offsetowej i sitodruku.2

Szczególnym obiektem znajdujących się w naszym zbiorze tułowickich eksponatów jest serwis „Opole”. Charakte-

rystyczne i modne w tamtym czasie połyskujące, czarne szkliwo oraz złocone dekoracje robią do tej pory ogromne wrażenie.

zakŁaD porCelitU stoŁoWeGo “TUŁowice”W tUŁoWiCaCH


Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

12 13

serwetnikprojektant: nieznany

produkcja: zakład porcelitu Stołowego “Tułowice” w Tułowicach

rok: ok. 1960


serwis do kawy “opole”projektant: K. Kowalski


rok: 1963

Udostępnione przez panią anielę watras

Miskaprojektant: zakład porcelitu Stołowego “Tułowice” w Tułowicach

produkcja: polska

rok: 1970-1980


serwis do kawy / herBatyprojektant: nieznany


rok: 1970-1980


Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

14 15

W roku 1945 roku rozpoczęto produkcję w zakłądach należących wcześniej do Carla Tielscha. Na straży stali pracow-

nicy z rzeszowskich zakładów, jednak było ich niewielu, dlatego do pracy przyuczali każdą osobę, która się im nawinęła. W latach

1947-1949 w wałbrzyskiej wytwórni pracował Wincent Potacki, który był w ówczesnych czasach jednym z czołowych projektantów

naczyń użytkowych. W 1952 roku w wytwórni powstał Ośrodek Wzorcujący. Działała tu Ludmiła Pokornianka odpowiedzialna za

projektowanie nowych dekoracji oraz nadzorowanie pracownic zajmujących się malowaniem. W „Wałbrzychu” realizowano wzory

z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego, projekty zatrudnionych w zakładzie twórców oraz wzory poniemieckie. W zakłądzie re-

alizowano również formy celowo nawiązujące do wzorów historycznych. Często dekorowano serisy złotymi obwodkami ręcznie

nanoszonymi oraz kalkami z motywami kwiatowymi. Z wytwórni tej „wychodziły” również figurki projektowane przez artystów

Instytutu Wzornictwa Przemysłowego: L. Tomaszewskiego, H. Jędrasiaka, H. Orthwein.3

Najbardziej interesującym obiektem na naszej wystawie, pochodzącym z wałbrzyskiej wytwórni jest mlecznik z ser-

wisu „Julita”, cieszącego się w latach 50. i 60. bardzo dużą popularnością. Produkowany wtedy w Zakładach Porcelany Stołowej

„Krzysztof” był jednym z ważniejszych towarów eksportowych.4

zakŁaD porCelaNy stoŁoWej “waŁBrzycH”

4 Tamże, S. 117.


Bożena żórawskaczłonkini rady Seniorów Nadodrza

Pamiątka po teściowej

Udostępniona przeze mnie porcelana to pamiątki po mojej

teściowej, która była rodowitą warszawianką, brała udział

w Powstaniu Warszawskim. Filiżanek używałam robiąc ga-

laretę z nóżek. Na codzień robiłam ją w szklanych naczy-

niach, jednak od święta w tych porcelanowych, będących

pamiątką po teściowej. Bardzo je zawsze ceniłam.

MlecZnik Z serwisu julitaprojektant formy: e. ruszczyński

produkcja: zakład porcelany Stołowej “wałbrzych”

rok: 1957


Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

16 17


produkcja: zakłady porcelany Stołowej “wałbrzych” w wałbrzychu / Tielsch

rok: ok. 1940



produkcja: zakłady porcelany Stołowej “wałbrzych” w wałbrzychu

rok: -


Władze polskie przejęły tzw. „fabrykę Kristera” w 1945 roku. Od tego czasu przez kolejne 4 lata Zakład nazywał się

Fabryka Porcelany „Krister”. Później używano nazwy Fabryka Porcelany „Krzysztof”. Natommiast w latach 1957-1958 obowią-

zywała nazwa: Zakład Pocelany Stołowej „Wawel”. Jak wiele zakładów uruchomionych po wojnie, poczatkowo zajmowano się

produkcją wzorów poniemieckich. Zatrudniono pracowników z Ćmielowa i Chodzieży. W roku 1956 powstał Ośrodek Wzorcujący,

któremu przewodniczył Jan Kwinta. Od 1957 roku produkowano serwis „Julita” oraz „Silesia” inspirowane wzorami niemieckimi.

„Julita” cieszyła się ogromną popularnością zarówno u nabywców polskich, jak i zagranicznych.

W pierwszej połowie lat 60. zakład przeszedł modernizację. Oprócz projektów zatrudnionych twórców korzystano

ze wzorów pochodzacych z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Produkowano projekty: L. Tomaszewskiego, M. Naruszewicza,

H. Orthwein. W zakłdzie projektowała również Z. Śliwowska, twórczyni bardzo charakterystycznego wazonu „Calypso”.5

zakŁaD porCelaNy stoŁoWej “krzyszToF”W WaŁbrzyCHU


Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

18 19

dZBanek “orBis”projektant: nieznany

produkcja: Fabryka porcelany “Książ” w wałbrzychu / “Krzysztof ii”

rok: 1980-1990


talerZprojektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej “wawel” w wałbrzychu

rok: 1957-1958


filiżanka wZG wschódprojektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej “Krzysztof” w wałbrzychu

rok: 1960-1970


talerZ okolicZnościowy “Mundial”projektant: nieznany

produkcja: zakłąd porcelany “Książ”

rok: 1986


Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

20 21

talerZ okolicZnościowy”40-lecie powrotu ZieM Zachodnich i póŁnocnych do MacierZy. 1945 - 1985”

projektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej „wawel” w wałbrzychu

rok: 1985


Zakład Porcelany Stołowej „Lubiana” rozpoczął swoją działalność w 1969 roku w Łubianie koło Kościerzyny. Od 1973

roku zakład zaczął działać w ramach kombinatu przemysłowego Zjednoczone Zakłady Ceramiki Stołowej „CERPOL” z siedzibą

w Wałbrzychu. Na początku lat 80. firma stała się samodzielnym przedsiębiorstwem państwowym. W 1992 roku firma zostaje

przekształcona w Spółkę Akcyjną. Porcelana z Łubiany jest obecnie produkowana głównie na eksport – ponad 80% produkcji.

W zakładzie produkuje się pocelanę hotelową, zaopatrując hotele: Accor, Marriott, Radisson SAS, Sheraton. Po roku 2002 „Lubia-

na” przejęła znaczną część udziałów Zakładów z Chodziezy i Ćmielowa.

W zakładzie tym produkowano i produkuje się pocelanę z charakterystycznymi wzorami haftu kaszubskiego.6

zakŁaD porCelaNy stoŁoWej “lUBiana”

6 www.lubiana.com.pl/firma.html

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

23

dZBanek na esencjęprojektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej “lubiana”

rok: 1960-1980


waZa “Gs”projektant: nieznany

produkcja: produkcja: zakład porcelany Stołowej “lubiana”

rok: 1960-1980


cukiernica “orBis”projektant: nieznany

produkcja: produkcja: zakład porcelany Stołowej “lubiana”

rok: 1960-1980


talerZ w kasZuBskie wZory – wykonany dla wojsko-weGo ZespoŁu wypocZynkoweG jantar w juracie


produkcja: zakład porcelany Stołowej „lubiana”

rok: 1960-1970


22

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Tradycja włocławskich zakładów sięga połowy XIX wieku. W 1945 roku upaństwowiono zakłady – połaczono dwie

niegdyś znajdujące się w rękach różnych właścicieli wytwórnie. W 1949 roku włączono jeszcze wytwórnię fajansu sanitarnego.

W powojennych latach korzystano ze wzorów już istniejących oraz malowano wedle uznania nawiązując do miejscowego folkloru.

We „Włocławku” odbył się projekt szkolenia robotnic w dziedzinie malarstwa, którego prekursorem był Antoni Bu-

szek. Pomysł nauki malarstwa kontynuowali Helenia i Lech Grześkowiczowie, którzy zainspirowali powstanie dekoracji nawiązu-

jących do elementów zdobniczych występujących w folklorze regionu kujawskiego.

Wpływ na przyjęcie „ludowego”, nawiązującego do pierwotnej, regionalnej tradycji kierunku działań artystycznych

miała Cepelia. We włocławskich zakładach chciano pokazać, jak łączą swe siły wykształecni artyści i zwykłe robotnice. Produkty

z fajansu miały być tańsze w produkcji niz porcelana, ale poprzez ręcznie nanoszone dekoracje, miały zaspokajać wyrafinowane

gusta ich użytkowników.

Pod koniec lat 50. rozpoczęto w zakłądzie produkcję bardziej nowoczesnych wzorów. Zakład w latach 1950-1960

miał dosyć bogaty asortyment. Produkowano: różnego rodzaju wazony, kosze i patery na owoce, ceramiczne lampy, komplety do

palenia, komplety deserowe, serwisy do kawy, zestawy do napoi, naczynia kuchenne. Artyści wywodzący się z polskich uczelni

plastycznych projektowali we włocławskich zakładach fantazyjne formy i niebanalne, często geometryczne dekoracje. Kiedy

zaczęło być popularne projektowanie i produkowanie figurek w Insytucie Wzornictwa Przemysłowego w latach 1957-1958, Wit

Płażewski – jeden z czołowych projektantów włocławskich zakładów, również zaprojektował kilka figurek.

zakŁaD porCelaNy stoŁoWej “krzyszToF”W WaŁbrzyCHU

Najbardziej charakterystyczne i doceniane wyroby Fajansu włocławskiego ciesza się popoularnością ze względu na

ręcznie nanoszone dekoracje, a nie ze względu na formy. Działania malarskie nadzorowała Elżbieta Piwek-Białoborska. Wzory

kwiatowe realizowały pracownice, a wzory abstrakcyjne sama nadzorczyni lub prawcownice pod jej kontrolą. „Włocławek” to

wytwórnia wyróżniająca się na tle innych działających w Polsce bardzo bogatą paletą barw używanych do dekoracji fajansu.

W latach 70. i 80. masową produkcję zakładów zdominowały naczynia dekorowane monochromatycznie kobaltem, inspirowane

sztuką ludową. Na wystawie prezentujemy te jakże popularne w Polsce obiekty.7


24 25

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

filiżanka Z Zestawu Galanterii kuchennejprojektant: nieznany

ręcznie malowane: rogalska

produkcja: zakłady Fajansu we włocławku “włocławek”

rok: ok. 1960

Udostępnione przez panią alicję Michalską

pojeMnik Z Zestawu Galanterii kuchennejprojektant: nieznany


rok: ok. 1960




rok: ok. 1960

Udostępnione przez panią annę rutską

popielnicZkaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


26 27

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

talerZ ścienny Z Zestawu Galanterii kuchennejprojektant: nieznany

ręcznie malowała: B. Mikołajczyk


rok: ok. 1960

Udostępnione przez panią alicję Michalskąalicja Michalska

Sympatyzuje z Kawiarenką Społeczną

Fajans z Włocławka

Moje wspomnienia związane z tym fajansem sa dosyć smutne. Talerze oraz inne rzeczy potrzebne w domu w okre-

sie PRL-u zdobywało się tak, jak meble, lodówki oraz inne sprzęty. Wiązało się to ze staniem w długich kolejkach.

Trzeba było wstać rano i ustawić się w kolejce Pod Arkadami przy ul. Świdnickiej we Wrocławiu, aby kupić kilka

dzbanuszków, czy talerzy. Oczywiście wcześniej trzeba było ustalić, kiedy będzie dostawa. Stojąc w kolejce mozna

było ustalić z innymi towarzyszami niedoli, czym później będzie się można wymienić.

Miałam szczęście, gdyż w pracy miałam koleżankę, która również zbierała Włocławek, dlatego mogłyśmy na zmia-

nę pełnić dyżury w kolejce, a później uzupełniać swe zbiory wymieniając te cenne talerze. Ściany mojego miesz-

kania zdobiły włocławskie talerze i deseczki, a na półkach stały pojemniki w tym samym stylu. Znajomi i rodzina

podziwiali moją okazałą kolekcję. Widziałam podobnie udekorowane i zopatrzone mieszkania u swoich znajomych.

Trzba przyznać, że Włocławskie Zakłady miały bardzo szeroki asortyment i godny podziwu jest fakt, że naczynia

były malowane ręcznie. Kolekcjonerzy mieli do wyboru dwa warianty kolorów: niebieskie tonacje, bądź brązowe.

Jedzenie podane na talerzu z Włocławka prezentowało się bardzo ładnie. Mankamentem tych naczyń było to, że

nie były zbyt trwałe, dlatego nie było nic dziwnego w tym, że ktoś pił z wyszczerbionego kubka lub jadł z pęknietego

talerza. Na gościach moża było polegać – udawali, że nie widzą usterki.

Swoją kolekcję gromadziłam głównie w latach 70. i była ona dosyć okazała. Do dzisiaj dotrwało niewiele: trzy głę-

bokie talerze, dwie miseczki i tylko jeden kubek. Pomimo upływu lat, nadal lubię jeść zupę na talerzu pomalowanym

w niebieskie kwiaty.

ikeBanaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


28 29

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

ceraMicZna tackaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


ceraMicZna tackaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


talerZ GŁeBoki i talerZ pŁytkiprojektant: nieznany


rok: ok. 1960

Udostępnione przez panią Mirosławę pokładek



rok: ok. 1960


30 31

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

podstawka na jajkoprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


pojeMnik i Miskaprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


MirosŁawa pokŁadekczłonkini rady Seniorów Nadodrza

Fajans włocławski

Pierwsze wyroby fajansowe zakupiłam w latach siedem-

dziesiątych. Bardzo mi się podobały ponieważ były to

pięknie malowane artystyczne dzieła. Każda z tych rzeczy

była ręcznie malowana i nie było takiej drugiej identycznej.

W tamtym okresie naczynia takie były bardzo modne. Znaj-

dowały się prawie w każdym domu. Zdobywałam je na róż-

nych kiermaszach które odbywały się we Wrocławiu. Po-

siadałam różne pojemniki do przypraw i artykułów sypkich,

talerze, serwis do kawy i wiele innych. Do niewielkiej kolek-

cji która mi pozostała odnoszę się z wielkim sentymentem.


produkcja: zakłady Fajansu “włocławek” we włocławku

rok: 1970-1980


32 33

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie



rok: 1970-1980

Udostępnione przez infopunkt nadodrze



rok: 1970-1980




rok: 1970-1980




rok: 1970-1980


34 35


Fabryka należała do Czesława Freudenreicha, a po wojnie została znacjonalizowana. Po wojnie w zakładzie pano-

wały cięzkie warunki pracy, wisiała nad nim nawet groźba zamknięcia. Asortyment nie był zbyt bogaty. Z czasem zaczeto szkolić

pracownice w malowaniu i kładziono nacisk właśnie na ręczne malowanie dekoracji i to tych inspirowanych sztuka ludową. Funk-

cje kierowniczki malarni pełniła najzdolniejsza spośród pracownic – Helena Majewska.

W Kole produkowano również bardziej współczesne dekoracje o charakterze abstrakcyjnym. Malowano często na

czarnym szkliwie barwnymi, matowymi i błyszczącymi emaliami. Niektóre z włocławskich fasonów były produkowane również

w Kole. Jednak w ofercie kolskiego zakładu przeważały naczynia dekorowane ludowo. Od 1974 roku połączono kolskie zakłady

z włocławskimi.8

zakŁaD FajaNsU “koŁo” W kole

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

pojeMnik kuchennyprojektant: nieznany

produkcja: zakłady fajansu “Koło” w Kole/Janpol

rok: 1970-1980

Udostępnione przez pana romana płatek

osŁonka na donicZkęprojektant: nieznany

produkcja: zakład Fajansu “Koło” w Kole

rok: 1970-1980


36 37

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

talerZ oZdoBny ściennyprojektant: nieznany


rok: 1970-1980


talerZeprojektant: nieznany


rok: 1970-1980




rok: 1970-1980


38 39

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

9 http://cepelia.pl/; http://pl.wikipedia.org/wiki/Cepelia_%28CPLiA%29

Cepelia – istniejąca w latach 1949 – 1990 Centrala Przemysłu Ludowego i Artystycznego, została powołana na wnio-

sek Ministerstwa Kultury i Sztuki oraz Biura Nadzoru Estetyki Produkcji. Jej główne zadanie polegało na roztoczeniu kontroli nad

wytwórczością ludową, która dotychczas funkcjonowała w znacznym rozproszeniu. W roku 1950 w skład Centrali wchodziło 208

spółdzielni rękodzielniczych i artstycznych zajmujących się sztuka ludową między innymi: „Ład”, “Koronka”, “Wanda”, “Pilsko”,

“Sztuka Łowicka”, “Rękodzieło Artystyczne”, “Region”, “Podhalańska „. Ponadto 105 zakładów przemysłu artystycznego, 18 maga-

zynów hurtowych, 60 sklepów detalicznych i 59 punktów skupu gotowych wyrobów.9

cepelia

koMplet waZonówprojektant: nieznany

produkcja: rejonowa Spółdzielnia pracy przemysłu ludowego i artystycznego

Tomaszów Mazowiecki

rok: ok. 1960


dZBanek Biskwitowy oZdoBnyprojektant: nieznany

produkcja: “chałupnik” wojewódzka Spółdzielnia pracy przemysłu ludowego w iłży

rok: 1966


40 41

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

10 http://www.jaro.pl/o-firmie

Firma powstała w 1870 roku, kiedy w okolicach Jaroszowa trafiono na pokłady glin ogniotrwałych. Od 1945 roku za-

kłady znalazły się w zarządzie władz polskich. W roku 1995 roku Jaroszowickie Zakłady Materiałów Ogniotrwałych przekształciły

się w Jednoosobowa Spółkę Skarbu Państwa, a od 1998 roku działaja pod nazwą Jaro. S.A.

Podstawowa działalność przedsiębiorstwa Spółki to wydobycie z własnego złoża surowców ilastych, w szczególno-

ści glin ogniotrwałych, ceramicznych i uszczelniających oraz przetwórstwo surowców mineralnych, pochodzących zarówno z wła-

snych, jak i obcych złóż. Produkty oferowane przez JARO S.A. To: gliny surowe, gliny mielone, gliny palone, gliny palone-mielone,

porowate materiały ogniotrwałe (szamoty lekkie), nieformowane wyroby ogniotrwałe (betony ogniotrwałe, kruszywa ogniotrwałe,

zaprawa szamotowa), produkty wapienne ( mączka wapienna, kreda pastewna), kruszywa budowlane (piaski i żwiry).10

Jaronioszowickie zakŁady maTeriaŁów oGnioTrwaŁycH


produkcja: Jaroszowskie zakłady Materiałów ogniotrwałych.

rok: 1960-1970

Udostępnione przez pana Zbigniewa Mizio



rok: 1960-1970


42 43

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

świecZnikprojektant: nieznany

produkcja: polska

rok: 1960-1970




rok: 1960-1970


świecZnikprojektant: nieznany

produkcja: polska

rok: 1960-1970



produkcja: polska

rok: 1960-1970


44 45

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

waZon / świecZnik “Bucik”projektant: nieznany

produkcja: polska

rok: ok.1960


kuBkiprojektant: nieznany

produkcja: polska

rok:1960-1970


ZBiGniew MiZioczłonek rady Seniorów Nadodrza

Tajny zakład

Zakład w Jaroszowiew okresie PRL-u był tajny, robiono

w nim między innymi cegły itp. I wywożono gdzieś – podej-

rzewam, że do Związku Radzieckiego. Jedna z pracujących

w zakładzie Pań postanowiła robić ceramikę na prezenty

– otrzymałem od niej nagą kobietę świecznik, świecznik

mężczyznę i bucik – produkty te nie są sygnowane, gdyż

tworzone były nieoficjalnie. Produkty tworzone na sprzedaż

miały sygnaturę - literę „J,”. Z mojej wiedzy wynika również,

że szczególne właściwości glin wydobywanych w okolicach

Jaroszowa, ich duża odporność na wysokie temperatury,

pozwalały na tworzenie z nich płytek, którymi pokrywano

rakiety powstające w ZSRR.

karafkaprojektant: nieznany

produkcja: polska

rok: ok. 1960


46 47

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie


Historia wielokrotnie łączyła i rozdzielała dwa istniejące w Chodzieży zakłady produkujące porcelanę i porcelit. Po

wojnie działały jako jeden zakład do 1949 roku, kiedy podzielono je na: Chodzieskie Zakłady Porcelany i Zakłady Porcelitu

w Chodzieży. Pod koniec 1964 roku ponownie połączono obydwie fabryki. Ośrodek Wzorcujący działał przy wytwórni porcelany

od 1954 roku. Początkowo w zakładzie realizowano przedwojenne wzory, jednak zaczęto już w latach 50. wprowadzać projekty

pochodzące z Instytutu Wzornictwa Przemysłowego. Od 1957 roku kierownikiem Ośrodka Wzorcującego był Józef Pranke. Od

1958 roku w zakładzie rozpoczął pracę Józef Wrzesień, którego serwis „Iza” cieszył się ówcześnie dużą popularnością. Józef

Wrzesień przeniósł się później do zakładu porcelany. Nazwisk zasługujace na uwagę to: Eugeniusz Renkowski, który projektował

fasony w porcelicie – „Stolica”, „Ira”, „Lech”, „Karol”, „Roman”, „Lara”.

Jeśli chodzi o przedmioty galanteryjne to bardzo długo wykorzystywano wzory z lat 30. XX wieku, dekorując je tylko

współcześnie, zazwyczaj w zbstrakcyjne wzory. Produkowano również figurki projektowane przez artystów z Instytutu Wzornictwa

Przemysłowego.

Jedną z najbardziej popularnych form dekoracji był tzw. „tamponaż” , który dawał efekt „marmurku” – siateczka zło-

tych nitek na kolorowym szkliwie. Takie użycie złotej farby wpływało na wyższą wycenę produktu.11

Niewątpiliwą „perełką” pośród obiektów pochodzących z Chodzieży jest serwis „Iza”oddający poprzez swoja linię

i dekorację ducha tamtych czasów. Charakterystyczny złoty „marmurek” miał za zadanie podniesienie wartości serwisu. Nie jest

on może aż tak poszukiwanym przez kolekcjonerów obiektem jak figurki projektowane przez artystów z Insytutu Wzornictwa

Przemysłowego, jednak osiąga on już całkiem wysokie wartości na aukcjach.

zakŁady porcelany i porceliTU W CHoDzieŻy


produkcja: zakłady porcelany i porcelitu w chodzieży

rok: 1960-1970

Udostępnione przez panią Barbarę cypiurę

serwis Bolero / oBecnie ĆMielówprojektant: nieznany


rok: 1950-1960


48 49

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

BarBara cypiuraSympatyzuje z Kawiarenką Społeczną

Moja przygoda z porcelaną

Najwięcej porcelany, która znalazła się w moim posiadaniu pochodzi z Zakładów w Chodzieży. Naczynia zaczęłam

kupowac w latach 70. Wybor naczyń porcelanowych nie był zbyt duży, gdyż większość produktów przeznaczona

była na eksport lub została przeznaczona dla pracowników wytwórni i sklepów. Większość paczek z naczyniami,

które można było spotkać w sklepach firmowych chodzieskich wytwórni, miała już swoich właścicieli. Mogłam wejść

w posiadanie tego, co zostawało, a nie było tego zbyt wiele. Były tam różne piękne rzeczy: serwisy kawowe w czar-

nym kolorze zdobione srebrem, granatowe zdobione złotem, komplety białe zdobione srebrem zawierające takie

elementy jak jajeczniki oraz elementy serwisów obiadowych. Robiły na mnie ogromne wrażenie.Często produkty te

były tzw.”odrzutami z eksportu” – każda z tych rzeczy miała jakąś wadę, jednak one wcale nie przeszkadzały. Wszyt-

kie te rzeczy były bardzo piękne i dosyć drogie – jednak bardzo mi zależało, aby je mieć. Od szalonych zakupów

powstrzymywał mnie mąż i to nie ze względów finansowych, lecz praktycznych. No bo gdzie to trzymać! Ale i tak

kupiłam bulionerki i jajeczniki zdobione srebrem. Były nieprzyzwoicie drogie, ale przynajmniej kupiłam to, co mi się

naprawdę podobało. Niestety tylko niektóre z tych pięknych rzeczy.

W Chodzieży produkowano również serwisy i naczynia dla dzieci, komplety półmisków z rybami, różnego rodzaju

świeczniki oraz różnych wymiarów i kształtów wazony. Taki asortyment chodzieskich wyrobów pamietam z lat 70.

i 80. Obecnie nie jeżdżę już do tamtejszych sklepów, dlatego nie wiem, jaki jest obecny asortyment produkowany

przez wytwórnię.

Posiadam też troche polskiej porcelany z innych zakładów, jednak mniej niż z Chodzieży. Obserwujęw polskich

zagranicznych firmach rekwizyty, które produkowane były własnie w tych zakładach.

serwis do kawy “iZa”projektant: J. wrzesień


rok: 1959

Udostępnione przez panią Malwinę janusz

BarsZcZówka i podstawka na jajkoprojektant: nieznany


rok: 1960-1970


50 51

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Malwina janusZanimator Kawiarenki Społecznej, Juniormentor, kuratorka wystawy

Urodzinowy prezent

W pewnym okresie mojego życia pracowałam w rodzinnej firmie, która zajmowała się organizacją wystaw w wielkich centrach handlowych. Orga-

nizacja tego rodzaju eventów ma na celu przyciągnięcie uwagi klientów centrum.

W owym czasie przygotowywałam merytorycznie wystawę, która miała za zadanie ukazanie wzornictwa przedmiotów codziennego użytku okresu

PRL-u. Chodziło o ukazanie przedmiotów dotykających różnych dziedzin życia od okresu powojennego do początków lat 90. Prezentowane były:

ceramika, porcelana, szkło, meble, elementy wyposażenia wnętrz, tkaniny, trendy w modzie, sprzęty RTV i AGD, plakaty. Schyłek czasów, których

miała dotyczyć wystawa pamiętałam jak przez mgłę ze swojego dzieciństwa. W czasie, kiedy organizowałam tę wystawę przeczytałam niezliczoną

ilość tekstów i obejrzałam niewiarygodne ilości zdjęć ilustrujące wizualną przestrzeń tamtego czasu. Do jeszcze większego wczucia przyczyniło się

oglądanie Polskich Kronik Filmowych – jednego z najważniejszych narzędzi propaandowych tego okresu.

Patrząc „starymi – dziecinnymi” oczami na wzornictwo tamtych czasów nie lubiłam ich, wydawały mi się brzydkie. Bo dla dziecka „transformacji”

ważne było „bogactwo”, „luz” lat 90. Jak to nazwać? Tandeta potencjalnego bogactwa? Czytając i patrząc zaczęłam rozumieć, organiczność, walkę

z materiałem, sposoby na podniesienie wartości wyrobu, a przede wszystkim zaczęła mnie fascynować miekkość formy, jej zwiność, opływowość

i zdobienia – mam tu na myśli głównie ceramikę i porcelanę z lat 50. i 60. Powtarzające się struktury, geometryczność – klimat z rodem Piet’a Mon-

drian’a. To jakby odkryć coś na nowo. Zyskać zupełnie nową świadomość.

Ten czas był wyjątkowy, a jego ukoronowaniem był preznt od mojej siotry, z którą wtedy współpracowałam przy wystawie – serwis „Iza”, będący

ucieleśnieniem trendów tamtych czasów, zaprojektowany pod koniec lat 50. Mały dzbanek i filiżanki, opływowe, wspólcześnie mówiąc „slow” –

nastawione na „tu i teraz” picia kawy małymi łyczkami, dalekie od wielkich kubków mocnej kawy ze Starbucks’a. Okazuje się, że patarząc „głębiej”

w przedmiot można dostrzec nieświadmomy nurt czasów, w których go wytworzono. I tak jak porcelana i ceramika tamtych czasów udotępniona na

wystawie jest dla jej właścicieli symbolem ciężko wypracowanego luksusu, tak dla mnie jest symbolem obcowania z unikatowym, obcym czasom,

w których dane mi żyć, postrzeganiem rzeczywistości i ludzi. Jak daleko już nam do tego, aby się SPOTKAĆ i małymi łyczkami popijać kawę?!?

serwis do Mokkiprojektant: nieznany


rok: 1960-1970


MlecZnik i kuBek Z Zestawu śniadanioweGoprojektant: nieznany


rok: 1960-1970


52 53

MlecZnik Z podstawkaMi na jajkaprojektant: nieznany


rok: 1960-1970


serwis do herBatyprojektant: nieznany


rok: 1947-1963


kuBekprojektant: nieznany


rok: 1960-1970


pojeMnik kuchennyprojektant: nieznany


rok: 1960-1970


54 55

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie



rok: 1960-1970


Była to najbardziej znana w pierwszej połowie XX wieku wytwórnia pocelany w Polsce. W okresie okupacji znajdowa-

ła się pod nadzorem władz niemieckich – nie dysponowała wtedy zbyt dużym asortymentem. W roku 1946 roku fabryka została

upaństwowiona, a w 1950 roku została połączona z zakładem „Świt” – drugą ćmielowska fabryką. W latach 50. nastąpiła moder-

nizacja i rozbudowa zakładu. Ośrodek Wzorcujący z Józefem Jaworskim na czele działał od 1956 roku. W latach 50. i 60. autorem

większości produkowanych w Ćmielowie form był Wincenty Potacki.

Po wojnie w zakładzie produkowano głównie sprawdzone przedwojenne wzory. Z czasem zaczęto wprowadzać

nowe fasony – „Walentyna” zaprojektowana w Instytucie wzornictwa przemysłowego.

Fasony cieszące się największa popularnością w latach 1950-1960 to: „Joanna”, „Feston”, „Carre” i „Lady” – wszystkie

formy opracowywał Wincenty Potacki.

W latach 60. powstało około 20 fasonów. Najbardziej znane to: „Goplana” i ‚Krokus”. Od roku 1962 roku produkowa-

no w krótkich seriach jakże charakterystyczna „Dorotę” oraz „Inę” zaprojektowane przez Lubomira Tomaszewskiego z Instytutu

Wzornictwa Przemysłowego.

W drugiej połowie lat 60. powstają nowe fasony o bardziej masywnym i cięzkim wyglądzie, przypominające wyroby

z porcelitu, czy też z kamionki. Ponadto wzory inspirowane stylem rustykalnym – zestaw „Anna”, który cieszył się bardzo dużą

popularnością. W oddziale „Świt” produkowano figurki oraz galanterię, korzystając głównie ze wzorów przedwojennych. Od 1964

roku zakład ten przejął od innych zakładów wzory rzeźby kameralnej, produkowano w nim również wszystkie figurki zaprojekto-

wane w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego.12

zakŁaDy porCelaNy stoŁoWej “Ćmielów” W ĆMieloWie


56 57

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Niewątpliwym unikatem na wystawie jest „Indor”, który na aukcjach osiąga bardzo wysokie wartości. Najprawdopo-

dobniej jego projekt stworzył M. Naruszewicz, autor bardzo wielu figurek wytwarzanych w tamtych czasach. Kolejnym ciekawym

eksponatem jest serwis „Anna” zdobiony tzw.”marmurkiem” oraz serwis dla lalek - kipiący złotem. Na uwagę zasługuje również

papierośnica projektu W. Potackiego z serwisu brydżowego. polski

serwis dla lalekprojektant: nieznany

produkcja: zakład porcelany Stołowej “Ćmielów” w Ćmielowie

rok: -


serwis “anna”projektant formy: w. potacki

produkcja: zakłady porcelany Stołowej “Ćmielów” w Ćmielowie

rok: 1968/1977


58 59

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie



rok: ok. 1960


papierośnica Z Zestawu BrydżoweGoprojektnat: w. potacki


rok: 1960-1970


fiGurka kotprojektant: nieznany


rok: ok. 1960


kuBek paMiątkowy Z kudowy Zdrójprojektant: nieznany


rok: -


60 61

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

indykprojektant: najprawdopodobniej M. Naruszewicz


rok: 1958

Udostępnione przez panią karolinę Mróz

karolina MróZprezes Fundacji dom pokoju

Indor trafił w moje ręce w szarym kartonie razem z krysz-

tałami, porcelaną i obrusami z mieszkania zmarłej Pani

Leokadii z ulicy Orzeszkowej. Wyobrażam sobie, że stał

za przesuwanym szkłem gierkowskiej meblościanki koło

kryształowej bomboniery i wcale nie zachwycał wnuków

pani Leokadii siorbiących co niedzielę rosół z babcinym

makaronem. Może dlatego już dorosłe, gdy babcia zmar-

ła, z łatwością spakowały wszystkie utensylia domowe w

kartony i wystawiły „do wzięcia”. Nie zastanowiły się nawet

nad wartością rynkową tych mebli, obrusów, porcelany, któ-

ra - jak choćby ten indor jest niemała. W ich miejsce wstawili

meble i gadżety z Ikei. Odchodzi człowiek, a z nim wszystko

co stanowiło jego otoczenie, tkankę mieszkania, bibeltoty

i sprzęty, które gromadził całe życie, zerwana zostaje cią-

głość czasu i miejsca... Czy zostaje chociaż pamięć?

Przed woją fabryka należała do Spółki akcyjnej Gische. Po wojnie stała sie własnością państwową. Od 1952 roku

zaczęto używać nazwy Zakłady Porcelany „Bogucice”. Ośrodek Wzorcujący powstał w 1957 roku. Działała w nim Eryka Trzewik-

-Drost, kierownikiem jednak został Henryk Baran. Początkowo, w latach 40. i 50. produkowano fasony przedwojenne oraz pocho-

dzące z wytwórni z Wałbrzycha. Formy zaprojektowane w Bogucicach trafiły do produkcji dopiero pod koniec lat 50.

Eryka Trzewik-Drost oraz henryk Baran byli głównym projektantami zakładów. Projekty zasługujące na uwagę to

serwisy: Epos, Luna, Jaś, Barbara, Tomek, Henryk, Atos, Piast. W bogucickich zakładach produkowano również figurki projek-

towane w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego przez takich projektantów jak: L. Tomaszewski, M. Naruszewicz, H. Orthwein,

H. Jędrasiaka, Z. Kosicka.13

zakŁaD porCelaNy “BoGUcice” W katoWiCaCH-boGUCiCaCH


62 63

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie


produkcja: zakłady porcelany “Bogucice” w Katowicach-Bogucicach

rok: 1950-1960


Wytwórnia w Mirostowicach działała od końca XIX wieku i zajmowała się produkcją klinkieru. Po wojnie znacjonalizo-

wano fabryke i zaczęto ją modernizować. Od 1965 roku rozpoczęto produkowac porcelit oraz pierwsze naczynia. 1968 roku z Ja-

worzyny Śląskiej przyjechał Adam Sadulski i stanął na czele Ośrodka Wzorcującego. W pierwszych latach działalności wyprodu-

kowano zestaw naczyń kuchennych zaprojektowany przez Zofię Galińską. W kolejnych latach powstało kilka fasonów serwisów

do kawy i herbaty, różnego rodzaju naczynia kuchenne oraz wyroby galanteryjne. W miroistowickiej wytwórni korzystano gównie

ze szkliw w brązowych odcieniach, tworzono nacieki i nakrapianki.14

mirosTowickie zakŁady ceramiczneW MirostoWiCaCH DolNyCH


64 65

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

serwis do Mokki luB herBatyprojektant: nieznany

produkcja: Mirostowickie zakłądy ceramaiczne w Mirostowicach dolnych

rok: ok. 1960


serwis do herBatyprojektant: nieznany

produkcja: Mirostowickie zakłady ceramiczne w Mirostowicach dolnych

rok: ok. 1970

Udostępnione przez panią Malwinę janusz

cukiernicaprojektant: nieznany

produkcja: Mirostowickie zakłądy ceramaiczne w Mirostowicach dolnych

rok: ok. 1960

66 67

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie


Po wojnie w Puszkowie produkowano głównie fajans. W latach 50. rozpoczęto produkcje porcelitu. Od 1958 roku

zaczął działać Ośrodek Wzorcujący, w którym działały Janina Asłanowicz i Gabriela Hoffmann- Śleżewska. Wspomniane artystki

były odpowiedzialne za tworzenie dekoracji. Pod koniec lat 50. powstał fason „Primo” z porcelitu, autorstwa Gabrieli Hoffmann-

-Śleżewskiej. Na przełomie 1950 – 1960 lat realizowano w „Pruszkowie” projekty pochodzące z Instytutu Wzornictwa Przemysło-

wego: „Koko”, „Lotos”, „Kajtek”.

Zakład z Pruszkowa wyróżniały na tle innych polskich wytwórni, barwne szkliwa: popielatego błękitu, oliwki, kości

słoniowej, kobaltu i czerni. Jeśli chodzi o dekoracje, to przeważają te o charakterze abstrakcyjnym – wydrapań, barwnych plam

etc. Pojawiały się również bardziej realistyczne dekoracje, takie jak: kwiaty, sceny rodzajowie. W „Pruszkowie” powstała też

nowa technika zdobienia – tzw. „szkliwo zbiegające”. Pomysłodawczyni tej metodyWiesława Gołajewska otrzymała na Targach

w Poznaniu złoty medal za naczynia udekorowane w ten sposób. Serwisem jej autorstwa, który zyskał przychylność to: „Sonia”.15

zakŁaDy porCelitU stoŁoWeGo “prUszków”W prUszkoWie

talerZ deserowyprojektant: nieznany

produkcja: zakłady porcelitu Stołowego “pruszków” w pruszkowie

rok: 1950-1960



produkcja: zakład porcelitu Stołowego “pruszków” w pruszkowie

rok: 1947-1963


68 69

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie


produkcja: zakłady porcelitu Stołowego “pruszków” w pruszkowie

rok: 1960-1980


Zgromadzone obiekty, których produkcja jest określona jako „Polska”, bez wzmianki na temat konkretnej wytwórni,

wynika z tego, iż obiekty te nie są sygnowane w żaden sposób. Chcąc uniknąć przekłamań, czy tez pomyłek zdecydowaliśmy się

stworzyć dział produktów, co do których jesteśmy pewni, że są produkcji polskiej, jednak nie potrafimy przypisać ich produkcji

konkretnemu zakładowi działającemu w Polsce od czasów powojennych do lat 90. XX wieku.

proDUkCja “polska”

70 71

Na

do

dr

za

Nie

w p

or

ce

laN

ie

kufelprojektant: nieznany

produkcja: polska

rok: 1970-1980


kielisZki do wódki wyprodukowane dla polskieGo ZwiąZku MotoroweGo


produkcja: polska

rok: ok. 1960


72

Wystawa zrealizowana została we współpracy z nadodrzańską Radą Seniora.

Organizatorem jest Fundacja Dom Pokoju z siedzibą przy Łokietka 5/1, 50-243 Wrocław.

NADODRZANIE W PORCELANIE

Documents

Transcript of NADODRZANIE W PORCELANIE