Jak uniknąć kryzysu

wywołanego napływem

uchodźców

Czasopismo popularyzujące filozofię

Jednodniówka 10.09.2015

j!

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl

e-ISSN 2392-2257

Peter Singer

Wydawnictwo

Academicon

na temat

imigrantów #1

http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=

Roczna prenumerataDrodzy Czytelnicy,dostrzegając wagę problemu uchodźców oraz widząc, jak gorące dyskusje budzi, postanowiliśmy publikować głosy filozofów w tej sprawie, zaczynając od artykułu Petera Singera. W ten sposób chcemy rozpocząć cykl „jedno-dniówek”, w których odnosilibyśmy się do istotnych bie-żących wydarzeń. Planujemy także pierwszy numer „Filozo-fuj!” w przyszłym roku poświęcić problemowi uchodźców.

Zapraszamy do lektury, a także dyskusji. Najbardziej rzeczowe i przekonujące argumenty zostaną opracowane i opublikowane w „Filozofuj!”. To, że powinniśmy poma-gać uchodźcom wydaje się bezdyskusyjne. Warto jednak zastanowić się zarówno nad racjami, ze względu na które mamy obowiązek niesienia pomocy, jak i nad odpowied-nimi formami tej pomocy.

Jak zwykle liczymy na pomoc w upowszechnianiu, za co z góry dziękujemy.

Filozofujcie!Redakcja

Czasopismo popularyzujące filozofięj!

Jednodniówka 10.09.2015

Jak uniknąć kryzysu wywołanego napływem uchodźców 〉 Peter SingerW lipcu liczba migrantów przekraczających granice Unii Europejskiej wyniosła ponad sto tysięcy – był to trzeci kolejny miesiąc, w którym został ustanowiony nowy rekord. W jednym tygodniu sierpnia 21 000 migrantów przybyło do Grecji. Turyści skarżyli się, że planowane przez nich na greckiej wyspie wakacje zaczęły przypominać pobyt w obozie uchodźców.

ObjaśnienieUchodźca a migrant 〉 Adrian Edwards

4

7

Filozofuj! Na temat imigrantów #1

Tu nas znajdzieszSerwis Filozofuj! Filozofuj @ facebook

Filozofuj @ twitterFilozofuj @ instagram

Rada naukowa: prof. dr hab. Krzysztof Brzechczyn; prof. dr hab. Adam Grobler; dr hab. Arkadiusz Gut, prof. KUL; prof. Jonathan Jacobs; prof. dr hab. Stanisław Judycki; prof. dr hab. Robert Piłat; dr hab. Tadeusz Szubka, prof. US; prof. Thomas Wartenberg

Kolegium redakcyjne: Robert Kryński (sekretarz redakcji), Artur Szutta (redaktor naczelny), Natasza Szutta

Współpracownicy: Katarzyna Cygan, Sławomir Czarnecki, Joanna Gruszka, Jacek Jarocki, Zuzanna Kasprzyk, Mateusz Kotowski, Marek Mosor, Mirella Nawracała-Urban, Paulina Palka, Kamil Szymański, Martyna Święcicka, Hanna Urbankowska

Oprac. redakcyjne i graficzne: Outsourcing Wydawniczy Academicon | dtp@academicon.pl | http://dtp.academicon.pl/

Adres redakcjiCzasopismo „Filozofuj!”ul. H. Modrzejewskiej 13, 20-810 Lubline-mail: filozofuj@academicon.plwww: http://filozofuj.academicon.pl/

Adres wydawcyWydawnictwo Academiconul. H. Modrzejewskiej 13, 20-810 Lublintel. 603 072 530, skype: academicone-mail: wydawnictwo@academicon.plwww: http://wydawnictwo.academicon.pl/

© Wydawnictwo Academicon, Lublin 2015 | Teksty znajdujące się w czasopiśmie są udostępniane na licencji Creative Com-mons Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska.

Uprzejmie informujemy, że dokonując wpłaty lub składając zamówienie za pośrednictwem strony internetowej, wyrażają Państwo dobrowolnie zgodę na umieszczenie swoich danych osobowych w bazie danych służącej do obsługi prenumeraty, którą prowadzi P.W. Idealit Robert Kryński, ul. H. Modrzejewskiej 13, 20-810 Lublin. Dane są chronione zgodnie z ustawą o ochronie danych osobowych (tekst jednolity – Dz.U. z 2002 r., nr 101, poz. 928 z późn. zm.). Informujemy, że przysługuje Państwu prawo wglądu i poprawiania swoich danych osobowych.

Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych tekstach, do nadawania tytułów oraz do dodawania do tekstów ilustracji. Niezamówionych materiałów redakcja nie zwraca. Wyrażając zgodę na publikację tekstu w czasopiśmie „Filozofuj!”, autor upoważnia Wydawnictwo Academicon do jego wydania drukiem, w wersji elektronicznej i w Internecie, w oryginalnej wersji językowej oraz w tłumaczeniu na języki obce; rozpowszechniania i obrotu w tych formach bez ograniczenia liczby egzemplarzy, a także wykorzystania w promocji i reklamie. Redakcja nie odpowiada za treść zamieszczanych reklam.

Filozofuj! › Jednodniówka, 8.09.2015Academicon

Wydawnictwo

Academicon

Wydawnictwo

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl 3

Od redakcji

2 Filozofuj! › Jednodniówka, 8.09.2015

Prenumeratę można zamówić, wpłacając odpowiednią kwotę na konto:25 1140 2017 0000 4502 1001 1908

(prosimy o wpisanie w tytule przelewu dokładnych danych: imienia i nazwiska, adresu wysyłki numerów oraz frazy „Prenumerata Filozofuj 2015”)

lub przez stronę internetową czasopisma: http://filozofuj.academicon.pl/sklep/

Komplet 6 numerów(1–6 z 2015 roku)

tylko 60 zł (z 5% VAT)!Wysyłka gratis!

Jak uniknąć kryzysu

wywołanego napływem

uchodźców

Czasopismo popularyzujące filozofię

Jednodniówka 10.09.2015

j!

www: fi lozofuj.academicon.ple-mail: fi lozofuj@academicon.pl

e-ISSN 2392-2257

Peter Singer

Wydawnictwo

Academicon

na temat

imigrantów #1

Fot. na okładce: Some rights reserved by Freedom House

https://www.facebook.com/filozofujhttps://twitter.com/afilozofujhttps://instagram.com/filozofuj/http://filozofuj.academicon.pl/http://filozofuj.academicon.pl/https://www.facebook.com/filozofujhttps://twitter.com/afilozofujhttps://instagram.com/filozofuj/http://dtp.academicon.pl/http://dtp.academicon.pl/mailto:dtp%40academicon.pl?subject=http://dtp.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=http://filozofuj.academicon.pl/mailto:wydawnictwo%40academicon.pl?subject=http://wydawnictwo.academicon.pl/https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/pl/http://wydawnictwo.academicon.pl/http://wydawnictwo.academicon.pl/http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=http://filozofuj.academicon.pl/sklep/https://www.flickr.com/photos/syriafreedom/

W lipcu liczba migrantów przekraczających granice Unii Europejskiej wyniosła ponad sto tysięcy – był to trzeci kolejny miesiąc, w którym został ustanowiony nowy rekord. W jednym tygodniu sierpnia 21 000 migrantów przybyło do Grecji. Turyści skarżyli się, że planowane przez nich na greckiej wyspie wakacje zaczęły przypominać pobyt w obozie uchodźców.

Słowa kluczowe: imigranci, uchodźcy, Europa

Filozofuj! › Jednodniówka, 8.09.2015 Filozofuj! › Jednodniówka, 8.09.2015Academicon

Wydawnictwo

Academicon

Wydawnictwo

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl 54

Na temat imigrantów #1 Jak uniknąć kryzysu...

Peter SingerWykładowca etyki

w Uniwersytecie Princeton oraz

w Uniwersytecie Melbourne. Autor

książek: Wyzwolenie zwierząt, Etyka

praktyczna, O życiu i śmierci oraz

(wspólnie z Katarzyną de Lazari-Radek) The

Point of View of the Universe. WWW:

http://www.princeton.edu/~psinger/.

Oczywiście kryzys uchodźczy ma znacznie poważniejsze kon-sekwencje. Pod koniec sierpnia władze austriackie odkryły martwe ciała 71 migrantów w węgierskiej ciężarówce porzuconej w okolicach Wiednia, a po-nad 2500 niedoszłych migrantów uto-nęło w Morzu Śródziemnym tego roku, większość z nich podczas próby przedo-stania się z Afryki Północnej do Włoch.

Migranci, którym udało się dotrzeć aż do Francji, zamieszkali w namiotach w pobliżu Calais, czekając na szansę przedostania się do Anglii w pociągu kursującym w Eurotunelu. Niektórzy z nich wypadli z tych pociągów i zgi-nęli pod ich kołami.

Mimo to liczba uchodźców pozo-staje w Europie niewielka w porów-naniu z innymi krajami. Do Niemiec wpłynęło więcej podań o azyl niż do innych państw europejskich, ale 6 uchodźców na tysiąc mieszkańców to mniej niż jedna trzecia 21 uchodź-ców na tysiąc mieszkańców w Turcji, a tym bardziej 232 w Libanie.

Pod koniec roku 2014 UNHCR, organ ONZ do spraw uchodźców, oszacował, że istnieje 59,9 milionów przymusowo przesiedlonych ludzi na świecie, co stanowi najwyższy odnotoway w hi-storii poziom. Spośród nich 1,8 milio-nów oczekuje na decyzję w sprawie ich podania o azyl, 19,5 milionów to

uchodźcy, a reszta to osoby przesied-lone w obrębie ich własnego kraju.

Syria, Afganistan i Somalia są naj-większymi źródłami uchodźców, ale wielu innych pochodzi z Libii, Ery-trei, Republiki Środkowoafrykańskiej, Sudanu Południowego, Nigerii i De-mokratycznej Republiki Kongo. W Azji prześladowanie muzułmańskiej mniej-szości Rohingja w Myanmarze dopro-wadziło do niedawnego wzrostu liczby uchodźców.

Nie możemy winić ludzi za to, że pragną opuścić rozdarte konfliktami, zubożałe kraje i rozpocząć lepsze ży-cie gdzie indziej. W ich sytuacji po-stąpilibyśmy podobnie. Musi jednak Dalszy ciąg na str. 6

* Escaping the Refugee Crisis,

project-syndicate.org, 1 września

2015. Prze-kład za zgodą

Wydawcy.

Jak uniknąć kryzysu wywołanego napływem uchodźców*

istnieć lepszy sposób odpowiedzi na ich potrzeby.

Kilku śmiałych myślicieli opowiada się za światem z otwartymi granicami, argumentując, że znacząco powięk-szyłoby to globalny PKB oraz średni globalny poziom szczęścia (zob. np. http://openborders.info). Takie argu-menty całkowicie pomijają pożałowa-nia godną skłonność naszego gatunku do ksenofobii, której wyraźnym dowo-dem jest znaczny wzrost popularności w Europie skrajnie prawicowych par-tii politycznych.

W najbliższej przyszłości ża-den rząd nie otworzy granic swo-jego państwa dla wszystkich, którzy

chcieliby je przekroczyć. W istocie podejmuje się działania idące w prze-ciwnym kierunku: Serbia i Węgry bu-dują mury, aby zatrzymać migrantów, mówi się również o przywróceniu kontroli granicznej w Strefie Schen-gen, która obecnie gwarantuje wol-ność poruszania się między 26 krajami europejskimi.

Zamiast po prostu zamykać się w ten sposób bogate państwa po-winny w znacznie większym stop-niu wspierać mniej zamożne państwa, które udzielają schronienia znacznie większej liczbie uchodźców: Libia, Jor-dania, Etiopia i Pakistan są tu oczy-wistymi przykładami. Jest znacznie

mniej prawdopodobne, że uchodźcy żyjący bezpiecznie w państwach swo-ich sąsiadów podejmą ryzykowną podróż do odległych rejonów świata, a także znacznie bardziej prawdo-podobne, że wrócą do domu po zakończeniu konfliktu. Międzyna-rodowe wsparcie dla państw pono-szących największy ciążar związany z uchodźcami ma również sens eko-nomiczny: w Jordanii utrzymanie jed-nego uchodźca przez rok kosztuje około 3000 euro (12 600 zł), natomiast w Niemczech co najmniej 12 000 euro (50 400 zł).

Fot.:

Som

e rig

hts

rese

rved

by

Free

dom

Hou

se

http://wydawnictwo.academicon.pl/http://wydawnictwo.academicon.pl/http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=https://www.flickr.com/photos/syriafreedom/

Publikacje autora   P. Singer,

Jeden świat. Etyka globalizacji, Książka

i Wiedza 2006.   P. Singer, Życie,

które możesz ocalić, Czarna Owca 2011.

Uchodźca a migrant

W mediach i dyskusjach politycznych wyrazy „uchodźca” oraz „imigrant” stosowane są zamiennie. Czy jest między nimi jakaś różnica? Czy ma ona jakiekolwiek znaczenie? Jest i ma. Oba wyrazy mają różne znacze-nia i traktowanie ich jako synonimy stwarza problemy dla obu tych grup.Uchodźcy to osoby uciekające przed wojną lub prześladowaniami. Na

koniec 2014 roku było ich na całym świecie 19,5 miliona. Wszyscy znaleźli się w tak dramatycznej sytuacji, że musieli przekroczyć granicę w poszu-kiwaniu bezpiecznego schronienia na terytorium obcego państwa. Stali się tym samym uchodźcami i uzyskali pomoc od władz kraju przyjmującego, UNHCR i innych organizacji. Mają status uchodźcy właśnie dlatego, że powrót do ojczyzny byłby dla nich zbyt niebezpieczny. Odmowa udzie-lenia im schronienia mogłaby mieć dla nich śmiertelne konsekwencje [...].Migranci decydują się na wyjazd ze swojego kraju nie z powodu bez-

pośredniego zagrożenia śmiercią czy prześladowaniami, ale po to, by po-prawić jakość swojego życia przez znalezienie lepszej pracy, szkoły czy dołączenia do członków rodziny. W odróżnieniu od uchodźców, migranci mogą wrócić bezpiecznie do swoich domów. Jeśli się na to zdecydują, władze ich kraju zapewnią im ochronę prawną.

To rozróżnienie jest istotne. Władze każdego kraju postępują ze zjawi-skiem migracji zgodnie z własnymi przepisami i procedurami. W przy-padku uchodźców muszą stosować zasady dotyczące ochrony uchodź-ców i udzielania im azylu zdefiniowane zarówno w prawie krajowym jak i międzynarodowym. [...]

Zamazywanie granicy między tymi pojęciami odciąga uwagę od istoty problemu, czyli od tego, że uchodźcy potrzebują ochrony. Może rów-nież negatywnie wpływać na społeczne poparcie dla uchodźców w cza-sie gdy wymagają oni schronienia bardziej niż kiedykolwiek. Wszystkich ludzi należy traktować z szacunkiem. Prawa migrantów też muszą być przestrzegane. Ale jednocześnie musimy zapewnić uchodźcom odpowied-nią ochronę prawną, bo ich sytuacja jest wyjątkowa.

Adrian Edwards, UNHCR

Źródło: UNHCR. The UN Refugee Agency w Polsce

Zob. tekst Konwencji dotyczącej statusu uchodźców z 1951 r. i Protokołu z 1967 r.: http://www.unhcr--centraleurope.org/pl/materialy/konwencje/konwencja-dotyczaca-statusu-uchodzcow-z-1951-r.html.

Pytania do dyskusji:1. Czy zgadzasz się z przyjętym w tekście założeniem,

że bogate kraje mają obowiązek pomagać uchodźcom? Jeśli tak, to w jaki sposób rozłożyć ów obowiązek mię-dzy poszczególne kraje?

2. Czy społeczeństwo demokratyczne powinno być otwarte na wielokulturowość? Dlaczego i w jakim stopniu?

3. Czy mamy prawo wymagać od imigrantów (w tym uchodźców) asymilacji? Jakiej asymilacji (co miałaby ona obejmować)?

4. Jakie mamy (jako społeczeństwa, ale i jako osoby indywidualne) obowiązki wobec innych społeczeństw?

Miejsca do dyskusji:Serwis Filozofuj! Filozofuj @ facebook

Filozofuj @ twitter

Kliknij, aby dyskutować

Filozofuj! › Jednodniówka, 8.09.2015Academicon

Wydawnictwo

Academicon

Wydawnictwo

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl

www: filozofuj.academicon.ple-mail: filozofuj@academicon.pl 76 Filozofuj! › Jednodniówka, 8.09.2015

Na temat imigrantów #1

Fot.:

Som

e rig

hts

rese

rved

by

RogD

el, C

C0

Jak uniknąć kryzysu...

Przede wszystkim jednak na nowo przemyśleć tekst, który dla wielu jest święty i nietykalny: Konwencję ONZ dotyczącą statusu uchodźców oraz Protokół dotyczący statusu uchodź-ców. Podpisana w 1951 roku Konwen-cja była początkowo ograniczona do osób w obrębie Europy uciekających przed zdarzeniami poprzedzającymi tę datę. Wymagała ona od sygnujących ją państw, aby pozwoliły uchodźcom, którzy dotarli do ich granic, na po-zostanie w ich obrębie, bez dyskry-minacji czy kary za złamanie praw imigracyjnych. Uchodźcy zostali zde-finiowani jako ci, którzy nie mogą lub nie chcą powrócić do swojego kraju ze względu na dobrze uzasad-nioną obawę przed prześladowaniem z powodu „rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych”. W 1967 zniesiono re-strykcje dotyczące czasu i miejsca geograficznego, tak że zasięg Kon-wencji stał się uniwersalny. Było to szlachetne posunięcie, nie zadano jed-

nak nigdy kluczowego pytania: dla-czego ktoś, kto jest w stanie pod-różować do innego kraju, ma mieć pierwszeństwo przed tymi, którzy znajdują się w obozach uchodźców i nie mają takiej możliwości?

Na bogatych krajach spoczywa odpowiedzialność za przyjmowanie uchodźców i wiele z nich jest w sta-nie i powinno przyjmować ich więcej. Ale odkąd liczba osób ubiegających się o azyl zaczęła rosnąć, trybunałom i są-dom trudno jest ustalić, kto, zgodnie z definicją Konwencji, jest uchodźcą, a kto tylko dobrze poinstruowanym migrantem szukającym lepszego ży-cia w bogatszym kraju.

Konwencja dała również początek nowemu – często pozbawionemu skru-pułów, a niekiedy niosącemu śmier-telne zagrożenie – przemysłowi prze-mytu ludzi. Gdyby ci, którzy starają się o azyl w sąsiednim kraju, zostali skie-rowani do obozu uchodźców i dzięki pomocy z bogatych krajów byli wolni od groźby prześladowań i kłopotów fi-nansowych, to przemytnicy zostaliby

wyeliminowani – a wraz z nimi śmierć w trakcie przewozu. Migranci ekono-miczni mieliby również mniej powo-dów, aby starać się o azyl, natomiast bogate kraje mogłyby wywiązać się ze swojego obowiązku i przyjąć większą liczbę uchodźców z obozów, a jed-nocześnie zachować kontrolę swo-ich granic.

Zapewne nie jest to idealne rozwią-zanie, ale może ono być najbardziej re-alistyczne. Wydaje się znacznie lepsze niż chaos i tragedia, które są obecnie udziałem wielu uchodźców. Zawraca-nie ludzi, którzy zdołali już dotrzeć do danego kraju, jest emocjonalnie trudne, nawet jeśli zostają oni skierowani do strefy bezpieczeństwa.

Powinniśmy jednak okazać współ-czucie również dla milionów ludzi cze-kających w obozach uchodźców. Oni także zasługują na to, byśmy dali im nadzieję.

Przełożył Marcin Iwanicki

http://www.unhcr-centraleurope.org/pl/wiadomosci/2015/uchodzcy-czy-migranci-te-slowa-sa-wazne-wiec-jak-ich-uzywac.htmlhttp://www.unhcr-centraleurope.org/pl/materialy/konwencje/konwencja-dotyczaca-statusu-uchodzcow-z-1951-r.htmlhttp://www.unhcr-centraleurope.org/pl/materialy/konwencje/konwencja-dotyczaca-statusu-uchodzcow-z-1951-r.htmlhttp://filozofuj.academicon.pl/http://filozofuj.academicon.pl/https://www.facebook.com/filozofujhttps://www.facebook.com/filozofujhttps://twitter.com/afilozofujhttps://twitter.com/afilozofujhttp://wydawnictwo.academicon.pl/http://wydawnictwo.academicon.pl/http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=http://filozofuj.academicon.pl/mailto:filozofuj%40academicon.pl?subject=

Academicon w y d a w n i c t w o n a u k o w e

Imigranci

Filozofuj! 2016, nr 1Z filozoficznego punktu widzenia...

Fot.:

Som

e rig

hts

rese

rved

by

Free

dom

Hou

se

https://www.flickr.com/photos/syriafreedom/