Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Karl-Franzens-Universitaumlt Graz

Muse mit Kithara

Apollon mit Kithara

Muse mit Barbiton

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Homer Prooimion der Ilias

(Α 1-7)

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

οὐλοmicroένην ἣ microυρί᾽ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾽ ἔθηκε

πολλὰς δ᾽ ἰφθίmicroους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν

ἡρώων αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν

οἰωνοῖσί τε δαῖτα - ∆ιὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή - 5

ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε

Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς

Homer Prooimion der Odyssee

(α 1-15)

ἄνδρα microοι ἔννεπε Μοῦσα πολύτροπον ὃς microάλα πολλὰ

πλάγχθη ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεmiddot

πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω

πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυmicroόν

ἀρνύmicroενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων 5

ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὧς ἑτάρους ἐρρύσατο ἱέmicroενός περmiddot

αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο

νήπιοι οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο

ἤσθιονmiddot αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιmicroον ἦmicroαρ

τῶν ἁmicroόθεν γε θεά θύγατερ ∆ιός εἰπὲ καὶ ἡmicroῖν 10

ἔνθ᾽ ἄλλοι microὲν πάντες ὅσοι φύγον αἰπὺν ὄλεθρον

οἴκοι ἔσαν πόλεmicroόν τε πεφευγότες ἠδὲ θάλασσανmiddot

τὸν δ᾽ οἶον νόστου κεχρηmicroένον ἠδὲ γυναικός

νύmicroφη πότνι᾽ ἔρυκε Καλυψώ δῖα θεάων

ἐν σπέεσι γλαφυροῖσι λιλαιοmicroένη πόσιν εἶναι 15

Πηληϊάδης εω ὁ Pelide οὐλόmicroενος 3 verderblich ἴφθιmicroος 2 tapfer προϊάπτω hinwerfen ἑλώρια ων τά Beute τεύχω machen zu δαίς τός ἡ Fraszlig διαστήτην ἐρίσαντε dual = διέστησαν ἐρίσαντες ἄναξ ακτος ὁ Beherrscher ἐννέπω nennen πλάζω verschlagen πέρθω zerstoumlren ὅν = σϝόν = suum (refl pron 3 ps) ἄρνυmicroαι zu retten versuchen ἥν = σϝήν = suam ῥύοmicroαι retten ἵεmicroαι sich muumlhen ἀτασθαλία ας ἡ Frevel νήπιος 3 dumm ἦmicroαρ τό Tag ἁmicroόθεν adv irgendwoher αἰπύς 3 jaumlh ἠδέ = ἤ οἶος 3 allein κεχρηmicroένος 3 + gen sich sehnend nach πότνια ἡ Gebieterin ἐρύκω fernhalten λιλαίοmicroαι betteln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Mimnermos Liebesgluumlck

(frg 1 eleg Dist)

τίς δὲ βίος τί δὲ τερπνὸν ἄτερ χρυσῆς Ἀφροδίτης

τεθναίην ὅτε microοι microηκέτι ταῦτα microέλοι

κρυπταδίη φιλότης καὶ microείλιχα δῶρα καὶ εὐνή

οἷ᾽ ἥβης ἄνθεα γίνεται ἁρπαλέα

ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξίνmiddot ἐπεὶ δ᾽ ὀδυνηρὸν ἐπέλθῃ 5 γῆρας ὅ τ᾽ αἰσχρὸν ὁmicroῶς καὶ κακὸν ἄνδρα τιθεῖ

αἰεί microιν φρένας ἀmicroφὶ κακαὶ τείρουσι microέριmicroναι

οὐδ᾽ αὐγὰς προσορῶν τέρπεται ἠελίου

ἀλλ᾽ ἐχθρὸς microὲν παισίν ἀτίmicroαστος δὲ γυναιξίνmiddot

οὕτως ἀργαλέον γῆρας ἔθηκε θεός 10

Vergaumlnglichkeit des Lebens

(frg 2 eleg Dist)

ἡmicroεῖς δ᾽ οἷά τε φύλλα φύει πολυάνθεmicroος ὥρη

ἔαρος ὅτ᾽ αἶψ᾽ αὐγῇς αὔξεται ἠελίου

τοῖς ἴκελοι πήχυιον ἐπὶ χρόνον ἄνθεσιν ἥβης

τερπόmicroεθα πρὸς θεῶν εἰδότες οὔτε κακὸν

οὔτ᾽ ἀγαθόνmiddot Κῆρες δὲ παρεστήκασι microέλαιναι 5 ἡ microὲν ἔχουσα τέλος γήραος ἀργαλέου

ἡ δ᾽ ἑτέρη θανάτοιοmiddot microίνυνθα δὲ γίνεται ἥβης

καρπός ὅσον τ᾽ ἐπὶ γῆν κίδναται ἠέλιος

αὐτὰρ ἐπὴν δὴ τοῦτο τέλος παραmicroείψεται ὥρης

αὐτίκα δὴ τεθνάναι βέλτιον ἢ βίοτοςmiddot 10 πολλὰ γὰρ ἐν θυmicroῷ κακὰ γίνεταιmiddot ἄλλοτε οἶκος

τρυχοῦται πενίης δ᾽ ἔργ᾽ ὀδυνηρὰ πέλειmiddot

ἄλλος δ᾽ αὖ παίδων ἐπιδεύεται ὧν τε microάλιστα

ἱmicroείρων κατὰ γῆς ἔρχεται εἰς Ἀΐδηνmiddot

ἄλλος νοῦσον ἔχει θυmicroοφθόρονmiddot οὐδέ τίς ἐστιν 15 ἀνθρώπων ᾧ Ζεὺς microὴ κακὰ πολλὰ διδοῖ

τερπνός 3 erfreulich ἄτερ + gen ohne κρυπτάδιος 3 heimlich microείλιχος 3 suumlszlig wie Honig εὐνή ῆς ἡ Bett ἁρπαλέος 3 lockend ὀδυνηρός 3 schmerzend ὁmicroῶς adv in gleicher Weise τείρω zerreiben microέριmicroνα ης ἡ Sorge αὐγή ῆς ἡ Strahl ἀργαλέος 3 beschwerlich schlimm φύλλον ου τό Blatt πολυάνθεmicroος 2 bluumltenreichαἶψα adv jaumlh ἴκελος 3 aumlhnlich gleich πηχύιος 3 ellenlang microίνυνθα adv kurz ὅσον wielange κίδναmicroαι sich verteilen παραmicroείβοmicroαι vorbeiziehen τρυχόω vernichten verlieren πέλει = ἐστιν ἐπιδεύοmicroαι + gen enbehren ἱmicroείρω + gen sich sehnen θυmicroοφθόρος 2 todbringend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aisopos Wolf und Lamm

(Aisop 155 P)

λύκος θεασάmicroενος ἄρνα ἀπό τινος ποταmicroοῦ πίνοντα

τοῦτον ἐβουλήθη microετ᾿ εὐλόγου αἰτίας καταθοινήσασθαι

διόπερ στὰς ἀνωτέρω ᾐτιᾶτο αὐτὸν ὡς θολοῦντα τὸ ὕδωρ καὶ

πιεῖν αὐτὸν microὴ ἐῶντα τοῦ δὲ λέγοντος ὡς ἄκροις τοῖς

χείλεσι πίνει καὶ ἄλλως οὐ δυνατὸν κατωτέρω ἑστῶτα 5

ἐπάνω ταράσσειν τὸ ὕδωρ ὁ λύκος ἀποτυχὼν ταύτης τῆς

αἰτίας ἔφη bdquoἀλλὰ πέρυσι τὸν πατέρα microου ἐλοιδόρησαςldquo

εἰπόντος δὲ ἐκείνου microηδ᾿ ἐπέτειον γεγενῆσθαι ὁ λύκος ἔφη

πρὸς αὐτόν bdquoἐὰν σὺ ἀπολογιῶν εὐπορῇς ἐγώ σε οὐ

κατέδοmicroαιldquo 10

ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι οἷς ἡ πρόθεσίς ἐστιν ἀδικεῖν παρ᾿

αὐτοῖς οὐδὲ δικαία ἀπολογία ἰσχύει

ἀρήν ἀρνός ὁ ἡ Lamm Schaf καταθοινάοmicroαι verspeisen θολόω verunreinigen χεῖλος ους τό Lippe ἀποτυγχάνω + gen verlieren πέρυσι im vorigen Jahr ἐπέτειος 3 ein Jahr lang πρόθεσις εως ἡ Vorsatz

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herdot Uumlber den Pyramidenbau

(Hdt 2 124f)

microέχρι microέν νυν Ῥαmicroψινίτου βασιλέος εἶναι ἐν Αἰγύπτῳ

πᾶσαν εὐνοmicroίην ἔλεγον καὶ εὐθενέειν Αἴγυπτον microεγάλως

microετὰ δὲ τοῦτον βασιλεύσαντά σφεων Χέοπα ἐς πᾶσαν

κακότητα ἐλάσαι κατακληίσαντα γάρ microιν πάντα τὰ ἱρὰ

πρῶτα microέν σφεας θυσιέων ἀπέρξαι microετὰ δὲ ἐργάζεσθαι 5

ἑωυτῷ κελεύειν πάντας Αἰγυπτίους τοῖσι microὲν δὴ

ἀποδεδέχθαι ἐκ τῶν λιθοτοmicroιέων τῶν ἐν τῷ Ἀραβίῳ ὄρεϊ

ἐκ τουτέων ἕλκειν λίθους microέχρι τοῦ Νείλουmiddot

διαπεραιωθέντας δὲ τὸν ποταmicroὸν πλοίοισι τοὺς λίθους

ἑτέροισι ἔταξε ἐκδέκεσθαι καὶ πρὸς τὸ Λιβυκὸν καλεόmicroενον 10

ὄρος πρὸς τοῦτο ἕλκειν ἐργάζοντο δὲ κατὰ δέκα microυριάδας

ἀνθρώπων αἰεὶ τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην χρόνον δὲ

ἐγγενέσθαι τριβοmicroένῳ τῷ λεῷ δέκα ἔτεα microὲν τῆς ὁδοῦ

κατ᾽ ἣν εἷλκον τοὺς λίθους τὴν ἔδειmicroαν ἔργον ἐὸν οὐ

πολλῷ τεῳ ἔλασσον τῆς πυραmicroίδος ὡς ἐmicroοὶ δοκέειν (τῆς 15

γὰρ microῆκος microέν εἰσι πέντε στάδιοι εὖρος δὲ δέκα ὀργυιαί

ὕψος δέ τῇ ὑψηλοτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὀκτὼ ὀργυιαί)

λίθου τε ξεστοῦ καὶ ζῴων ἐγγεγλυmicromicroένων ταύτης τε δὴ

τὰ δέκα ἔτεα γενέσθαι καὶ τῶν ἐπὶ τοῦ λόφου ἐπ᾽ οὗ

ἑστᾶσι αἱ πυραmicroίδες τῶν ὑπὸ γῆν οἰκηmicroάτων τὰς ἐποιέετο 20

θήκας ἑωυτῷ ἐν νήσῳ διώρυχα τοῦ Νείλου ἐσαγαγών τῇ

δὲ πυραmicroίδι αὐτῇ χρόνον γενέσθαι εἴκοσι ἔτεα ποιευmicroένῃ

τῆς ἐστι πανταχῇ microέτωπον ἕκαστον ὀκτὼ πλέθρα ἐούσης

τετραγώνου καὶ ὕψος ἴσον λίθου δὲ ξεστοῦ τε καὶ

ἁρmicroοσmicroένου τὰ microάλισταmiddot οὐδεὶς τῶν λίθων τριήκοντα 25

ποδῶν ἐλάσσων

εὐθενέω florieren σφεων enkl = αὐτῶν κατακληίζω schlieszligen σφεας enkl = αὐτούς ἀπέργω abhalten ἀποδέκνυmicroι befehlen λιθοτοmicroία ας ἡ Steinbruch διαπεραιόω uumlberqueren τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην je drei Monate lang χρόνος ἐγγίγνεται Zeit wird benoumltigt δέmicroω bauen τεῳ enkl = τινι enkl στάδιος ου ὁ ca 180 mὁργυαιά ᾶς ἡ Klafter ca 18 m τῇ = ᾗ wo ξεστός 3 geglaumlttet ἐγγλύφω einmeiszligeln λόφος ου ὁ Anhoumlhe θήκη ης ἡ Grabkammer διῶρυξ υχος ἡ Kanal microέτωπον ου τό Seite πλέθρον ου τό Plethron ca 30 m ἁρmicroόζω zusammenfuumlgen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ πυραmicroίςmiddot ἀναβαθmicroῶν τρόπον

τὰς microετεξέτεροι κρόσσας οἱ δὲ βωmicroίδας ὀνοmicroάζουσιmiddot

τοιαύτην τὸ πρῶτον ἐπείτε ἐποίησαν αὐτήν ἤειρον τοὺς

ἐπιλοίπους λίθους microηχανῇσι ξύλων βραχέων πεποιηmicroένῃσι 30

χαmicroᾶθεν microὲν ἐπὶ τὸν πρῶτον στοῖχον τῶν ἀναβαθmicroῶν

ἀείροντεςmiddot ὅκως δὲ ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ᾽ αὐτόν ἐς ἑτέρην

microηχανὴν ἐτίθετο ἑστεῶσαν ἐπὶ τοῦ πρώτου στοίχου ἀπὸ

τούτου δὲ ἐπὶ τὸν δεύτερον εἵλκετο στοῖχον ἐπ᾽ ἄλλης

microηχανῆς ὅσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἦσαν τῶν ἀναβαθmicroῶν 35

τοσαῦται καὶ microηχαναὶ ἦσαν εἴτε καὶ τὴν αὐτὴν microηχανὴν

ἐοῦσαν microίαν τε καὶ εὐβάστακτον microετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον

ἕκαστον ὅκως τὸν λίθον ἐξέλοιενmiddot λελέχθω γὰρ ἡmicroῖν ἐπ᾽

ἀmicroφότερα κατάπερ λέγεται ἐξεποιήθη δ᾽ ὦν τὰ ἀνώτατα

αὐτῆς πρῶτα microετὰ δὲ τὰ ἐχόmicroενα τούτων ἐξεποίευν 40

τελευταῖα δὲ αὐτῆς τὰ ἐπίγαια καὶ τὰ κατωτάτω

ἐξεποίησαν σεσήmicroανται δὲ διὰ γραmicromicroάτων αἰγυπτίων ἐν

τῇ πυραmicroίδι ὅσα ἔς τε συρmicroαίην καὶ κρόmicromicroυα καὶ σκόροδα

ἀναισιmicroώθη τοῖσι ἐργαζοmicroένοισιmiddot καὶ ὡς ἐmicroὲ εὖ microεmicroνῆσθαι

τὰ ὁ ἑρmicroηνεύς microοι ἐπιλεγόmicroενος τὰ γράmicromicroατα ἔφη 45

ἑξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι εἰ δ᾽

ἔστι οὕτως ἔχοντα ταῦτα κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί

ἐστι ἔς τε σίδηρον τῷ ἐργάζοντο καὶ σιτία καὶ ἐσθῆτα

τοῖσι ἐργαζοmicroένοισι ὁκότε χρόνον microὲν οἰκοδόmicroεον τὰ ἔργα

τὸν εἰρηmicroένον ἄλλον δέ ὡς ἐγὼ δοκέω ἐν τῷ τοὺς λίθους 50

ἔταmicroνον καὶ ἦγον καὶ τὸ ὑπὸ γῆν ὄρυγmicroα ἐργάζοντο οὐκ

ὀλίγον χρόνον

ἀναβαθmicroός οῦ ὁ Treppenstufe κρόσσα ης ἡ Absatz βωmicroίς ίδος ἡ Stufe microηχανή ῆς ἡ Hebevorrichtung χαmicroᾶθεν adv vom Boden στοῖχος ου ὁ Etage εἴτε καί falls sie nicht sogar εὐβάστακτος 2 leicht zu transportieren ἔχοmicroαι + gen sich anschlieszligen an συρmicroαίη ης ἡ Rettich κρόmicromicroυον ου τό Zwiebel σκόροδον ου τό Knoblauch ἀναισιmicroόω aufwenden ἐπιλέγοmicroαι vorlesen οἰκός = εἰκός (ἐστιν) ἐν τῷ waumlhrend ὄρυγmicroα ατος τό Kanal

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Homer Prooimion der Ilias

(Α 1-7)

Μῆνιν ἄειδε θεὰ Πηληϊάδεω Ἀχιλῆος

οὐλοmicroένην ἣ microυρί᾽ Ἀχαιοῖς ἄλγε᾽ ἔθηκε

πολλὰς δ᾽ ἰφθίmicroους ψυχὰς Ἄϊδι προΐαψεν

ἡρώων αὐτοὺς δὲ ἑλώρια τεῦχε κύνεσσιν

οἰωνοῖσί τε δαῖτα - ∆ιὸς δ᾽ ἐτελείετο βουλή - 5

ἐξ οὗ δὴ τὰ πρῶτα διαστήτην ἐρίσαντε

Ἀτρεΐδης τε ἄναξ ἀνδρῶν καὶ δῖος Ἀχιλλεύς

Homer Prooimion der Odyssee

(α 1-15)

ἄνδρα microοι ἔννεπε Μοῦσα πολύτροπον ὃς microάλα πολλὰ

πλάγχθη ἐπεὶ Τροίης ἱερὸν πτολίεθρον ἔπερσεmiddot

πολλῶν δ᾽ ἀνθρώπων ἴδεν ἄστεα καὶ νόον ἔγνω

πολλὰ δ᾽ ὅ γ᾽ ἐν πόντῳ πάθεν ἄλγεα ὃν κατὰ θυmicroόν

ἀρνύmicroενος ἥν τε ψυχὴν καὶ νόστον ἑταίρων 5

ἀλλ᾽ οὐδ᾽ ὧς ἑτάρους ἐρρύσατο ἱέmicroενός περmiddot

αὐτῶν γὰρ σφετέρῃσιν ἀτασθαλίῃσιν ὄλοντο

νήπιοι οἳ κατὰ βοῦς Ὑπερίονος Ἠελίοιο

ἤσθιονmiddot αὐτὰρ ὁ τοῖσιν ἀφείλετο νόστιmicroον ἦmicroαρ

τῶν ἁmicroόθεν γε θεά θύγατερ ∆ιός εἰπὲ καὶ ἡmicroῖν 10

ἔνθ᾽ ἄλλοι microὲν πάντες ὅσοι φύγον αἰπὺν ὄλεθρον

οἴκοι ἔσαν πόλεmicroόν τε πεφευγότες ἠδὲ θάλασσανmiddot

τὸν δ᾽ οἶον νόστου κεχρηmicroένον ἠδὲ γυναικός

νύmicroφη πότνι᾽ ἔρυκε Καλυψώ δῖα θεάων

ἐν σπέεσι γλαφυροῖσι λιλαιοmicroένη πόσιν εἶναι 15

Πηληϊάδης εω ὁ Pelide οὐλόmicroενος 3 verderblich ἴφθιmicroος 2 tapfer προϊάπτω hinwerfen ἑλώρια ων τά Beute τεύχω machen zu δαίς τός ἡ Fraszlig διαστήτην ἐρίσαντε dual = διέστησαν ἐρίσαντες ἄναξ ακτος ὁ Beherrscher ἐννέπω nennen πλάζω verschlagen πέρθω zerstoumlren ὅν = σϝόν = suum (refl pron 3 ps) ἄρνυmicroαι zu retten versuchen ἥν = σϝήν = suam ῥύοmicroαι retten ἵεmicroαι sich muumlhen ἀτασθαλία ας ἡ Frevel νήπιος 3 dumm ἦmicroαρ τό Tag ἁmicroόθεν adv irgendwoher αἰπύς 3 jaumlh ἠδέ = ἤ οἶος 3 allein κεχρηmicroένος 3 + gen sich sehnend nach πότνια ἡ Gebieterin ἐρύκω fernhalten λιλαίοmicroαι betteln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Mimnermos Liebesgluumlck

(frg 1 eleg Dist)

τίς δὲ βίος τί δὲ τερπνὸν ἄτερ χρυσῆς Ἀφροδίτης

τεθναίην ὅτε microοι microηκέτι ταῦτα microέλοι

κρυπταδίη φιλότης καὶ microείλιχα δῶρα καὶ εὐνή

οἷ᾽ ἥβης ἄνθεα γίνεται ἁρπαλέα

ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξίνmiddot ἐπεὶ δ᾽ ὀδυνηρὸν ἐπέλθῃ 5 γῆρας ὅ τ᾽ αἰσχρὸν ὁmicroῶς καὶ κακὸν ἄνδρα τιθεῖ

αἰεί microιν φρένας ἀmicroφὶ κακαὶ τείρουσι microέριmicroναι

οὐδ᾽ αὐγὰς προσορῶν τέρπεται ἠελίου

ἀλλ᾽ ἐχθρὸς microὲν παισίν ἀτίmicroαστος δὲ γυναιξίνmiddot

οὕτως ἀργαλέον γῆρας ἔθηκε θεός 10

Vergaumlnglichkeit des Lebens

(frg 2 eleg Dist)

ἡmicroεῖς δ᾽ οἷά τε φύλλα φύει πολυάνθεmicroος ὥρη

ἔαρος ὅτ᾽ αἶψ᾽ αὐγῇς αὔξεται ἠελίου

τοῖς ἴκελοι πήχυιον ἐπὶ χρόνον ἄνθεσιν ἥβης

τερπόmicroεθα πρὸς θεῶν εἰδότες οὔτε κακὸν

οὔτ᾽ ἀγαθόνmiddot Κῆρες δὲ παρεστήκασι microέλαιναι 5 ἡ microὲν ἔχουσα τέλος γήραος ἀργαλέου

ἡ δ᾽ ἑτέρη θανάτοιοmiddot microίνυνθα δὲ γίνεται ἥβης

καρπός ὅσον τ᾽ ἐπὶ γῆν κίδναται ἠέλιος

αὐτὰρ ἐπὴν δὴ τοῦτο τέλος παραmicroείψεται ὥρης

αὐτίκα δὴ τεθνάναι βέλτιον ἢ βίοτοςmiddot 10 πολλὰ γὰρ ἐν θυmicroῷ κακὰ γίνεταιmiddot ἄλλοτε οἶκος

τρυχοῦται πενίης δ᾽ ἔργ᾽ ὀδυνηρὰ πέλειmiddot

ἄλλος δ᾽ αὖ παίδων ἐπιδεύεται ὧν τε microάλιστα

ἱmicroείρων κατὰ γῆς ἔρχεται εἰς Ἀΐδηνmiddot

ἄλλος νοῦσον ἔχει θυmicroοφθόρονmiddot οὐδέ τίς ἐστιν 15 ἀνθρώπων ᾧ Ζεὺς microὴ κακὰ πολλὰ διδοῖ

τερπνός 3 erfreulich ἄτερ + gen ohne κρυπτάδιος 3 heimlich microείλιχος 3 suumlszlig wie Honig εὐνή ῆς ἡ Bett ἁρπαλέος 3 lockend ὀδυνηρός 3 schmerzend ὁmicroῶς adv in gleicher Weise τείρω zerreiben microέριmicroνα ης ἡ Sorge αὐγή ῆς ἡ Strahl ἀργαλέος 3 beschwerlich schlimm φύλλον ου τό Blatt πολυάνθεmicroος 2 bluumltenreichαἶψα adv jaumlh ἴκελος 3 aumlhnlich gleich πηχύιος 3 ellenlang microίνυνθα adv kurz ὅσον wielange κίδναmicroαι sich verteilen παραmicroείβοmicroαι vorbeiziehen τρυχόω vernichten verlieren πέλει = ἐστιν ἐπιδεύοmicroαι + gen enbehren ἱmicroείρω + gen sich sehnen θυmicroοφθόρος 2 todbringend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aisopos Wolf und Lamm

(Aisop 155 P)

λύκος θεασάmicroενος ἄρνα ἀπό τινος ποταmicroοῦ πίνοντα

τοῦτον ἐβουλήθη microετ᾿ εὐλόγου αἰτίας καταθοινήσασθαι

διόπερ στὰς ἀνωτέρω ᾐτιᾶτο αὐτὸν ὡς θολοῦντα τὸ ὕδωρ καὶ

πιεῖν αὐτὸν microὴ ἐῶντα τοῦ δὲ λέγοντος ὡς ἄκροις τοῖς

χείλεσι πίνει καὶ ἄλλως οὐ δυνατὸν κατωτέρω ἑστῶτα 5

ἐπάνω ταράσσειν τὸ ὕδωρ ὁ λύκος ἀποτυχὼν ταύτης τῆς

αἰτίας ἔφη bdquoἀλλὰ πέρυσι τὸν πατέρα microου ἐλοιδόρησαςldquo

εἰπόντος δὲ ἐκείνου microηδ᾿ ἐπέτειον γεγενῆσθαι ὁ λύκος ἔφη

πρὸς αὐτόν bdquoἐὰν σὺ ἀπολογιῶν εὐπορῇς ἐγώ σε οὐ

κατέδοmicroαιldquo 10

ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι οἷς ἡ πρόθεσίς ἐστιν ἀδικεῖν παρ᾿

αὐτοῖς οὐδὲ δικαία ἀπολογία ἰσχύει

ἀρήν ἀρνός ὁ ἡ Lamm Schaf καταθοινάοmicroαι verspeisen θολόω verunreinigen χεῖλος ους τό Lippe ἀποτυγχάνω + gen verlieren πέρυσι im vorigen Jahr ἐπέτειος 3 ein Jahr lang πρόθεσις εως ἡ Vorsatz

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herdot Uumlber den Pyramidenbau

(Hdt 2 124f)

microέχρι microέν νυν Ῥαmicroψινίτου βασιλέος εἶναι ἐν Αἰγύπτῳ

πᾶσαν εὐνοmicroίην ἔλεγον καὶ εὐθενέειν Αἴγυπτον microεγάλως

microετὰ δὲ τοῦτον βασιλεύσαντά σφεων Χέοπα ἐς πᾶσαν

κακότητα ἐλάσαι κατακληίσαντα γάρ microιν πάντα τὰ ἱρὰ

πρῶτα microέν σφεας θυσιέων ἀπέρξαι microετὰ δὲ ἐργάζεσθαι 5

ἑωυτῷ κελεύειν πάντας Αἰγυπτίους τοῖσι microὲν δὴ

ἀποδεδέχθαι ἐκ τῶν λιθοτοmicroιέων τῶν ἐν τῷ Ἀραβίῳ ὄρεϊ

ἐκ τουτέων ἕλκειν λίθους microέχρι τοῦ Νείλουmiddot

διαπεραιωθέντας δὲ τὸν ποταmicroὸν πλοίοισι τοὺς λίθους

ἑτέροισι ἔταξε ἐκδέκεσθαι καὶ πρὸς τὸ Λιβυκὸν καλεόmicroενον 10

ὄρος πρὸς τοῦτο ἕλκειν ἐργάζοντο δὲ κατὰ δέκα microυριάδας

ἀνθρώπων αἰεὶ τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην χρόνον δὲ

ἐγγενέσθαι τριβοmicroένῳ τῷ λεῷ δέκα ἔτεα microὲν τῆς ὁδοῦ

κατ᾽ ἣν εἷλκον τοὺς λίθους τὴν ἔδειmicroαν ἔργον ἐὸν οὐ

πολλῷ τεῳ ἔλασσον τῆς πυραmicroίδος ὡς ἐmicroοὶ δοκέειν (τῆς 15

γὰρ microῆκος microέν εἰσι πέντε στάδιοι εὖρος δὲ δέκα ὀργυιαί

ὕψος δέ τῇ ὑψηλοτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὀκτὼ ὀργυιαί)

λίθου τε ξεστοῦ καὶ ζῴων ἐγγεγλυmicromicroένων ταύτης τε δὴ

τὰ δέκα ἔτεα γενέσθαι καὶ τῶν ἐπὶ τοῦ λόφου ἐπ᾽ οὗ

ἑστᾶσι αἱ πυραmicroίδες τῶν ὑπὸ γῆν οἰκηmicroάτων τὰς ἐποιέετο 20

θήκας ἑωυτῷ ἐν νήσῳ διώρυχα τοῦ Νείλου ἐσαγαγών τῇ

δὲ πυραmicroίδι αὐτῇ χρόνον γενέσθαι εἴκοσι ἔτεα ποιευmicroένῃ

τῆς ἐστι πανταχῇ microέτωπον ἕκαστον ὀκτὼ πλέθρα ἐούσης

τετραγώνου καὶ ὕψος ἴσον λίθου δὲ ξεστοῦ τε καὶ

ἁρmicroοσmicroένου τὰ microάλισταmiddot οὐδεὶς τῶν λίθων τριήκοντα 25

ποδῶν ἐλάσσων

εὐθενέω florieren σφεων enkl = αὐτῶν κατακληίζω schlieszligen σφεας enkl = αὐτούς ἀπέργω abhalten ἀποδέκνυmicroι befehlen λιθοτοmicroία ας ἡ Steinbruch διαπεραιόω uumlberqueren τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην je drei Monate lang χρόνος ἐγγίγνεται Zeit wird benoumltigt δέmicroω bauen τεῳ enkl = τινι enkl στάδιος ου ὁ ca 180 mὁργυαιά ᾶς ἡ Klafter ca 18 m τῇ = ᾗ wo ξεστός 3 geglaumlttet ἐγγλύφω einmeiszligeln λόφος ου ὁ Anhoumlhe θήκη ης ἡ Grabkammer διῶρυξ υχος ἡ Kanal microέτωπον ου τό Seite πλέθρον ου τό Plethron ca 30 m ἁρmicroόζω zusammenfuumlgen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ πυραmicroίςmiddot ἀναβαθmicroῶν τρόπον

τὰς microετεξέτεροι κρόσσας οἱ δὲ βωmicroίδας ὀνοmicroάζουσιmiddot

τοιαύτην τὸ πρῶτον ἐπείτε ἐποίησαν αὐτήν ἤειρον τοὺς

ἐπιλοίπους λίθους microηχανῇσι ξύλων βραχέων πεποιηmicroένῃσι 30

χαmicroᾶθεν microὲν ἐπὶ τὸν πρῶτον στοῖχον τῶν ἀναβαθmicroῶν

ἀείροντεςmiddot ὅκως δὲ ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ᾽ αὐτόν ἐς ἑτέρην

microηχανὴν ἐτίθετο ἑστεῶσαν ἐπὶ τοῦ πρώτου στοίχου ἀπὸ

τούτου δὲ ἐπὶ τὸν δεύτερον εἵλκετο στοῖχον ἐπ᾽ ἄλλης

microηχανῆς ὅσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἦσαν τῶν ἀναβαθmicroῶν 35

τοσαῦται καὶ microηχαναὶ ἦσαν εἴτε καὶ τὴν αὐτὴν microηχανὴν

ἐοῦσαν microίαν τε καὶ εὐβάστακτον microετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον

ἕκαστον ὅκως τὸν λίθον ἐξέλοιενmiddot λελέχθω γὰρ ἡmicroῖν ἐπ᾽

ἀmicroφότερα κατάπερ λέγεται ἐξεποιήθη δ᾽ ὦν τὰ ἀνώτατα

αὐτῆς πρῶτα microετὰ δὲ τὰ ἐχόmicroενα τούτων ἐξεποίευν 40

τελευταῖα δὲ αὐτῆς τὰ ἐπίγαια καὶ τὰ κατωτάτω

ἐξεποίησαν σεσήmicroανται δὲ διὰ γραmicromicroάτων αἰγυπτίων ἐν

τῇ πυραmicroίδι ὅσα ἔς τε συρmicroαίην καὶ κρόmicromicroυα καὶ σκόροδα

ἀναισιmicroώθη τοῖσι ἐργαζοmicroένοισιmiddot καὶ ὡς ἐmicroὲ εὖ microεmicroνῆσθαι

τὰ ὁ ἑρmicroηνεύς microοι ἐπιλεγόmicroενος τὰ γράmicromicroατα ἔφη 45

ἑξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι εἰ δ᾽

ἔστι οὕτως ἔχοντα ταῦτα κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί

ἐστι ἔς τε σίδηρον τῷ ἐργάζοντο καὶ σιτία καὶ ἐσθῆτα

τοῖσι ἐργαζοmicroένοισι ὁκότε χρόνον microὲν οἰκοδόmicroεον τὰ ἔργα

τὸν εἰρηmicroένον ἄλλον δέ ὡς ἐγὼ δοκέω ἐν τῷ τοὺς λίθους 50

ἔταmicroνον καὶ ἦγον καὶ τὸ ὑπὸ γῆν ὄρυγmicroα ἐργάζοντο οὐκ

ὀλίγον χρόνον

ἀναβαθmicroός οῦ ὁ Treppenstufe κρόσσα ης ἡ Absatz βωmicroίς ίδος ἡ Stufe microηχανή ῆς ἡ Hebevorrichtung χαmicroᾶθεν adv vom Boden στοῖχος ου ὁ Etage εἴτε καί falls sie nicht sogar εὐβάστακτος 2 leicht zu transportieren ἔχοmicroαι + gen sich anschlieszligen an συρmicroαίη ης ἡ Rettich κρόmicromicroυον ου τό Zwiebel σκόροδον ου τό Knoblauch ἀναισιmicroόω aufwenden ἐπιλέγοmicroαι vorlesen οἰκός = εἰκός (ἐστιν) ἐν τῷ waumlhrend ὄρυγmicroα ατος τό Kanal

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Mimnermos Liebesgluumlck

(frg 1 eleg Dist)

τίς δὲ βίος τί δὲ τερπνὸν ἄτερ χρυσῆς Ἀφροδίτης

τεθναίην ὅτε microοι microηκέτι ταῦτα microέλοι

κρυπταδίη φιλότης καὶ microείλιχα δῶρα καὶ εὐνή

οἷ᾽ ἥβης ἄνθεα γίνεται ἁρπαλέα

ἀνδράσιν ἠδὲ γυναιξίνmiddot ἐπεὶ δ᾽ ὀδυνηρὸν ἐπέλθῃ 5 γῆρας ὅ τ᾽ αἰσχρὸν ὁmicroῶς καὶ κακὸν ἄνδρα τιθεῖ

αἰεί microιν φρένας ἀmicroφὶ κακαὶ τείρουσι microέριmicroναι

οὐδ᾽ αὐγὰς προσορῶν τέρπεται ἠελίου

ἀλλ᾽ ἐχθρὸς microὲν παισίν ἀτίmicroαστος δὲ γυναιξίνmiddot

οὕτως ἀργαλέον γῆρας ἔθηκε θεός 10

Vergaumlnglichkeit des Lebens

(frg 2 eleg Dist)

ἡmicroεῖς δ᾽ οἷά τε φύλλα φύει πολυάνθεmicroος ὥρη

ἔαρος ὅτ᾽ αἶψ᾽ αὐγῇς αὔξεται ἠελίου

τοῖς ἴκελοι πήχυιον ἐπὶ χρόνον ἄνθεσιν ἥβης

τερπόmicroεθα πρὸς θεῶν εἰδότες οὔτε κακὸν

οὔτ᾽ ἀγαθόνmiddot Κῆρες δὲ παρεστήκασι microέλαιναι 5 ἡ microὲν ἔχουσα τέλος γήραος ἀργαλέου

ἡ δ᾽ ἑτέρη θανάτοιοmiddot microίνυνθα δὲ γίνεται ἥβης

καρπός ὅσον τ᾽ ἐπὶ γῆν κίδναται ἠέλιος

αὐτὰρ ἐπὴν δὴ τοῦτο τέλος παραmicroείψεται ὥρης

αὐτίκα δὴ τεθνάναι βέλτιον ἢ βίοτοςmiddot 10 πολλὰ γὰρ ἐν θυmicroῷ κακὰ γίνεταιmiddot ἄλλοτε οἶκος

τρυχοῦται πενίης δ᾽ ἔργ᾽ ὀδυνηρὰ πέλειmiddot

ἄλλος δ᾽ αὖ παίδων ἐπιδεύεται ὧν τε microάλιστα

ἱmicroείρων κατὰ γῆς ἔρχεται εἰς Ἀΐδηνmiddot

ἄλλος νοῦσον ἔχει θυmicroοφθόρονmiddot οὐδέ τίς ἐστιν 15 ἀνθρώπων ᾧ Ζεὺς microὴ κακὰ πολλὰ διδοῖ

τερπνός 3 erfreulich ἄτερ + gen ohne κρυπτάδιος 3 heimlich microείλιχος 3 suumlszlig wie Honig εὐνή ῆς ἡ Bett ἁρπαλέος 3 lockend ὀδυνηρός 3 schmerzend ὁmicroῶς adv in gleicher Weise τείρω zerreiben microέριmicroνα ης ἡ Sorge αὐγή ῆς ἡ Strahl ἀργαλέος 3 beschwerlich schlimm φύλλον ου τό Blatt πολυάνθεmicroος 2 bluumltenreichαἶψα adv jaumlh ἴκελος 3 aumlhnlich gleich πηχύιος 3 ellenlang microίνυνθα adv kurz ὅσον wielange κίδναmicroαι sich verteilen παραmicroείβοmicroαι vorbeiziehen τρυχόω vernichten verlieren πέλει = ἐστιν ἐπιδεύοmicroαι + gen enbehren ἱmicroείρω + gen sich sehnen θυmicroοφθόρος 2 todbringend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aisopos Wolf und Lamm

(Aisop 155 P)

λύκος θεασάmicroενος ἄρνα ἀπό τινος ποταmicroοῦ πίνοντα

τοῦτον ἐβουλήθη microετ᾿ εὐλόγου αἰτίας καταθοινήσασθαι

διόπερ στὰς ἀνωτέρω ᾐτιᾶτο αὐτὸν ὡς θολοῦντα τὸ ὕδωρ καὶ

πιεῖν αὐτὸν microὴ ἐῶντα τοῦ δὲ λέγοντος ὡς ἄκροις τοῖς

χείλεσι πίνει καὶ ἄλλως οὐ δυνατὸν κατωτέρω ἑστῶτα 5

ἐπάνω ταράσσειν τὸ ὕδωρ ὁ λύκος ἀποτυχὼν ταύτης τῆς

αἰτίας ἔφη bdquoἀλλὰ πέρυσι τὸν πατέρα microου ἐλοιδόρησαςldquo

εἰπόντος δὲ ἐκείνου microηδ᾿ ἐπέτειον γεγενῆσθαι ὁ λύκος ἔφη

πρὸς αὐτόν bdquoἐὰν σὺ ἀπολογιῶν εὐπορῇς ἐγώ σε οὐ

κατέδοmicroαιldquo 10

ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι οἷς ἡ πρόθεσίς ἐστιν ἀδικεῖν παρ᾿

αὐτοῖς οὐδὲ δικαία ἀπολογία ἰσχύει

ἀρήν ἀρνός ὁ ἡ Lamm Schaf καταθοινάοmicroαι verspeisen θολόω verunreinigen χεῖλος ους τό Lippe ἀποτυγχάνω + gen verlieren πέρυσι im vorigen Jahr ἐπέτειος 3 ein Jahr lang πρόθεσις εως ἡ Vorsatz

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herdot Uumlber den Pyramidenbau

(Hdt 2 124f)

microέχρι microέν νυν Ῥαmicroψινίτου βασιλέος εἶναι ἐν Αἰγύπτῳ

πᾶσαν εὐνοmicroίην ἔλεγον καὶ εὐθενέειν Αἴγυπτον microεγάλως

microετὰ δὲ τοῦτον βασιλεύσαντά σφεων Χέοπα ἐς πᾶσαν

κακότητα ἐλάσαι κατακληίσαντα γάρ microιν πάντα τὰ ἱρὰ

πρῶτα microέν σφεας θυσιέων ἀπέρξαι microετὰ δὲ ἐργάζεσθαι 5

ἑωυτῷ κελεύειν πάντας Αἰγυπτίους τοῖσι microὲν δὴ

ἀποδεδέχθαι ἐκ τῶν λιθοτοmicroιέων τῶν ἐν τῷ Ἀραβίῳ ὄρεϊ

ἐκ τουτέων ἕλκειν λίθους microέχρι τοῦ Νείλουmiddot

διαπεραιωθέντας δὲ τὸν ποταmicroὸν πλοίοισι τοὺς λίθους

ἑτέροισι ἔταξε ἐκδέκεσθαι καὶ πρὸς τὸ Λιβυκὸν καλεόmicroενον 10

ὄρος πρὸς τοῦτο ἕλκειν ἐργάζοντο δὲ κατὰ δέκα microυριάδας

ἀνθρώπων αἰεὶ τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην χρόνον δὲ

ἐγγενέσθαι τριβοmicroένῳ τῷ λεῷ δέκα ἔτεα microὲν τῆς ὁδοῦ

κατ᾽ ἣν εἷλκον τοὺς λίθους τὴν ἔδειmicroαν ἔργον ἐὸν οὐ

πολλῷ τεῳ ἔλασσον τῆς πυραmicroίδος ὡς ἐmicroοὶ δοκέειν (τῆς 15

γὰρ microῆκος microέν εἰσι πέντε στάδιοι εὖρος δὲ δέκα ὀργυιαί

ὕψος δέ τῇ ὑψηλοτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὀκτὼ ὀργυιαί)

λίθου τε ξεστοῦ καὶ ζῴων ἐγγεγλυmicromicroένων ταύτης τε δὴ

τὰ δέκα ἔτεα γενέσθαι καὶ τῶν ἐπὶ τοῦ λόφου ἐπ᾽ οὗ

ἑστᾶσι αἱ πυραmicroίδες τῶν ὑπὸ γῆν οἰκηmicroάτων τὰς ἐποιέετο 20

θήκας ἑωυτῷ ἐν νήσῳ διώρυχα τοῦ Νείλου ἐσαγαγών τῇ

δὲ πυραmicroίδι αὐτῇ χρόνον γενέσθαι εἴκοσι ἔτεα ποιευmicroένῃ

τῆς ἐστι πανταχῇ microέτωπον ἕκαστον ὀκτὼ πλέθρα ἐούσης

τετραγώνου καὶ ὕψος ἴσον λίθου δὲ ξεστοῦ τε καὶ

ἁρmicroοσmicroένου τὰ microάλισταmiddot οὐδεὶς τῶν λίθων τριήκοντα 25

ποδῶν ἐλάσσων

εὐθενέω florieren σφεων enkl = αὐτῶν κατακληίζω schlieszligen σφεας enkl = αὐτούς ἀπέργω abhalten ἀποδέκνυmicroι befehlen λιθοτοmicroία ας ἡ Steinbruch διαπεραιόω uumlberqueren τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην je drei Monate lang χρόνος ἐγγίγνεται Zeit wird benoumltigt δέmicroω bauen τεῳ enkl = τινι enkl στάδιος ου ὁ ca 180 mὁργυαιά ᾶς ἡ Klafter ca 18 m τῇ = ᾗ wo ξεστός 3 geglaumlttet ἐγγλύφω einmeiszligeln λόφος ου ὁ Anhoumlhe θήκη ης ἡ Grabkammer διῶρυξ υχος ἡ Kanal microέτωπον ου τό Seite πλέθρον ου τό Plethron ca 30 m ἁρmicroόζω zusammenfuumlgen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ πυραmicroίςmiddot ἀναβαθmicroῶν τρόπον

τὰς microετεξέτεροι κρόσσας οἱ δὲ βωmicroίδας ὀνοmicroάζουσιmiddot

τοιαύτην τὸ πρῶτον ἐπείτε ἐποίησαν αὐτήν ἤειρον τοὺς

ἐπιλοίπους λίθους microηχανῇσι ξύλων βραχέων πεποιηmicroένῃσι 30

χαmicroᾶθεν microὲν ἐπὶ τὸν πρῶτον στοῖχον τῶν ἀναβαθmicroῶν

ἀείροντεςmiddot ὅκως δὲ ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ᾽ αὐτόν ἐς ἑτέρην

microηχανὴν ἐτίθετο ἑστεῶσαν ἐπὶ τοῦ πρώτου στοίχου ἀπὸ

τούτου δὲ ἐπὶ τὸν δεύτερον εἵλκετο στοῖχον ἐπ᾽ ἄλλης

microηχανῆς ὅσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἦσαν τῶν ἀναβαθmicroῶν 35

τοσαῦται καὶ microηχαναὶ ἦσαν εἴτε καὶ τὴν αὐτὴν microηχανὴν

ἐοῦσαν microίαν τε καὶ εὐβάστακτον microετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον

ἕκαστον ὅκως τὸν λίθον ἐξέλοιενmiddot λελέχθω γὰρ ἡmicroῖν ἐπ᾽

ἀmicroφότερα κατάπερ λέγεται ἐξεποιήθη δ᾽ ὦν τὰ ἀνώτατα

αὐτῆς πρῶτα microετὰ δὲ τὰ ἐχόmicroενα τούτων ἐξεποίευν 40

τελευταῖα δὲ αὐτῆς τὰ ἐπίγαια καὶ τὰ κατωτάτω

ἐξεποίησαν σεσήmicroανται δὲ διὰ γραmicromicroάτων αἰγυπτίων ἐν

τῇ πυραmicroίδι ὅσα ἔς τε συρmicroαίην καὶ κρόmicromicroυα καὶ σκόροδα

ἀναισιmicroώθη τοῖσι ἐργαζοmicroένοισιmiddot καὶ ὡς ἐmicroὲ εὖ microεmicroνῆσθαι

τὰ ὁ ἑρmicroηνεύς microοι ἐπιλεγόmicroενος τὰ γράmicromicroατα ἔφη 45

ἑξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι εἰ δ᾽

ἔστι οὕτως ἔχοντα ταῦτα κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί

ἐστι ἔς τε σίδηρον τῷ ἐργάζοντο καὶ σιτία καὶ ἐσθῆτα

τοῖσι ἐργαζοmicroένοισι ὁκότε χρόνον microὲν οἰκοδόmicroεον τὰ ἔργα

τὸν εἰρηmicroένον ἄλλον δέ ὡς ἐγὼ δοκέω ἐν τῷ τοὺς λίθους 50

ἔταmicroνον καὶ ἦγον καὶ τὸ ὑπὸ γῆν ὄρυγmicroα ἐργάζοντο οὐκ

ὀλίγον χρόνον

ἀναβαθmicroός οῦ ὁ Treppenstufe κρόσσα ης ἡ Absatz βωmicroίς ίδος ἡ Stufe microηχανή ῆς ἡ Hebevorrichtung χαmicroᾶθεν adv vom Boden στοῖχος ου ὁ Etage εἴτε καί falls sie nicht sogar εὐβάστακτος 2 leicht zu transportieren ἔχοmicroαι + gen sich anschlieszligen an συρmicroαίη ης ἡ Rettich κρόmicromicroυον ου τό Zwiebel σκόροδον ου τό Knoblauch ἀναισιmicroόω aufwenden ἐπιλέγοmicroαι vorlesen οἰκός = εἰκός (ἐστιν) ἐν τῷ waumlhrend ὄρυγmicroα ατος τό Kanal

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aisopos Wolf und Lamm

(Aisop 155 P)

λύκος θεασάmicroενος ἄρνα ἀπό τινος ποταmicroοῦ πίνοντα

τοῦτον ἐβουλήθη microετ᾿ εὐλόγου αἰτίας καταθοινήσασθαι

διόπερ στὰς ἀνωτέρω ᾐτιᾶτο αὐτὸν ὡς θολοῦντα τὸ ὕδωρ καὶ

πιεῖν αὐτὸν microὴ ἐῶντα τοῦ δὲ λέγοντος ὡς ἄκροις τοῖς

χείλεσι πίνει καὶ ἄλλως οὐ δυνατὸν κατωτέρω ἑστῶτα 5

ἐπάνω ταράσσειν τὸ ὕδωρ ὁ λύκος ἀποτυχὼν ταύτης τῆς

αἰτίας ἔφη bdquoἀλλὰ πέρυσι τὸν πατέρα microου ἐλοιδόρησαςldquo

εἰπόντος δὲ ἐκείνου microηδ᾿ ἐπέτειον γεγενῆσθαι ὁ λύκος ἔφη

πρὸς αὐτόν bdquoἐὰν σὺ ἀπολογιῶν εὐπορῇς ἐγώ σε οὐ

κατέδοmicroαιldquo 10

ὁ λόγος δηλοῖ ὅτι οἷς ἡ πρόθεσίς ἐστιν ἀδικεῖν παρ᾿

αὐτοῖς οὐδὲ δικαία ἀπολογία ἰσχύει

ἀρήν ἀρνός ὁ ἡ Lamm Schaf καταθοινάοmicroαι verspeisen θολόω verunreinigen χεῖλος ους τό Lippe ἀποτυγχάνω + gen verlieren πέρυσι im vorigen Jahr ἐπέτειος 3 ein Jahr lang πρόθεσις εως ἡ Vorsatz

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herdot Uumlber den Pyramidenbau

(Hdt 2 124f)

microέχρι microέν νυν Ῥαmicroψινίτου βασιλέος εἶναι ἐν Αἰγύπτῳ

πᾶσαν εὐνοmicroίην ἔλεγον καὶ εὐθενέειν Αἴγυπτον microεγάλως

microετὰ δὲ τοῦτον βασιλεύσαντά σφεων Χέοπα ἐς πᾶσαν

κακότητα ἐλάσαι κατακληίσαντα γάρ microιν πάντα τὰ ἱρὰ

πρῶτα microέν σφεας θυσιέων ἀπέρξαι microετὰ δὲ ἐργάζεσθαι 5

ἑωυτῷ κελεύειν πάντας Αἰγυπτίους τοῖσι microὲν δὴ

ἀποδεδέχθαι ἐκ τῶν λιθοτοmicroιέων τῶν ἐν τῷ Ἀραβίῳ ὄρεϊ

ἐκ τουτέων ἕλκειν λίθους microέχρι τοῦ Νείλουmiddot

διαπεραιωθέντας δὲ τὸν ποταmicroὸν πλοίοισι τοὺς λίθους

ἑτέροισι ἔταξε ἐκδέκεσθαι καὶ πρὸς τὸ Λιβυκὸν καλεόmicroενον 10

ὄρος πρὸς τοῦτο ἕλκειν ἐργάζοντο δὲ κατὰ δέκα microυριάδας

ἀνθρώπων αἰεὶ τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην χρόνον δὲ

ἐγγενέσθαι τριβοmicroένῳ τῷ λεῷ δέκα ἔτεα microὲν τῆς ὁδοῦ

κατ᾽ ἣν εἷλκον τοὺς λίθους τὴν ἔδειmicroαν ἔργον ἐὸν οὐ

πολλῷ τεῳ ἔλασσον τῆς πυραmicroίδος ὡς ἐmicroοὶ δοκέειν (τῆς 15

γὰρ microῆκος microέν εἰσι πέντε στάδιοι εὖρος δὲ δέκα ὀργυιαί

ὕψος δέ τῇ ὑψηλοτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὀκτὼ ὀργυιαί)

λίθου τε ξεστοῦ καὶ ζῴων ἐγγεγλυmicromicroένων ταύτης τε δὴ

τὰ δέκα ἔτεα γενέσθαι καὶ τῶν ἐπὶ τοῦ λόφου ἐπ᾽ οὗ

ἑστᾶσι αἱ πυραmicroίδες τῶν ὑπὸ γῆν οἰκηmicroάτων τὰς ἐποιέετο 20

θήκας ἑωυτῷ ἐν νήσῳ διώρυχα τοῦ Νείλου ἐσαγαγών τῇ

δὲ πυραmicroίδι αὐτῇ χρόνον γενέσθαι εἴκοσι ἔτεα ποιευmicroένῃ

τῆς ἐστι πανταχῇ microέτωπον ἕκαστον ὀκτὼ πλέθρα ἐούσης

τετραγώνου καὶ ὕψος ἴσον λίθου δὲ ξεστοῦ τε καὶ

ἁρmicroοσmicroένου τὰ microάλισταmiddot οὐδεὶς τῶν λίθων τριήκοντα 25

ποδῶν ἐλάσσων

εὐθενέω florieren σφεων enkl = αὐτῶν κατακληίζω schlieszligen σφεας enkl = αὐτούς ἀπέργω abhalten ἀποδέκνυmicroι befehlen λιθοτοmicroία ας ἡ Steinbruch διαπεραιόω uumlberqueren τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην je drei Monate lang χρόνος ἐγγίγνεται Zeit wird benoumltigt δέmicroω bauen τεῳ enkl = τινι enkl στάδιος ου ὁ ca 180 mὁργυαιά ᾶς ἡ Klafter ca 18 m τῇ = ᾗ wo ξεστός 3 geglaumlttet ἐγγλύφω einmeiszligeln λόφος ου ὁ Anhoumlhe θήκη ης ἡ Grabkammer διῶρυξ υχος ἡ Kanal microέτωπον ου τό Seite πλέθρον ου τό Plethron ca 30 m ἁρmicroόζω zusammenfuumlgen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ πυραmicroίςmiddot ἀναβαθmicroῶν τρόπον

τὰς microετεξέτεροι κρόσσας οἱ δὲ βωmicroίδας ὀνοmicroάζουσιmiddot

τοιαύτην τὸ πρῶτον ἐπείτε ἐποίησαν αὐτήν ἤειρον τοὺς

ἐπιλοίπους λίθους microηχανῇσι ξύλων βραχέων πεποιηmicroένῃσι 30

χαmicroᾶθεν microὲν ἐπὶ τὸν πρῶτον στοῖχον τῶν ἀναβαθmicroῶν

ἀείροντεςmiddot ὅκως δὲ ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ᾽ αὐτόν ἐς ἑτέρην

microηχανὴν ἐτίθετο ἑστεῶσαν ἐπὶ τοῦ πρώτου στοίχου ἀπὸ

τούτου δὲ ἐπὶ τὸν δεύτερον εἵλκετο στοῖχον ἐπ᾽ ἄλλης

microηχανῆς ὅσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἦσαν τῶν ἀναβαθmicroῶν 35

τοσαῦται καὶ microηχαναὶ ἦσαν εἴτε καὶ τὴν αὐτὴν microηχανὴν

ἐοῦσαν microίαν τε καὶ εὐβάστακτον microετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον

ἕκαστον ὅκως τὸν λίθον ἐξέλοιενmiddot λελέχθω γὰρ ἡmicroῖν ἐπ᾽

ἀmicroφότερα κατάπερ λέγεται ἐξεποιήθη δ᾽ ὦν τὰ ἀνώτατα

αὐτῆς πρῶτα microετὰ δὲ τὰ ἐχόmicroενα τούτων ἐξεποίευν 40

τελευταῖα δὲ αὐτῆς τὰ ἐπίγαια καὶ τὰ κατωτάτω

ἐξεποίησαν σεσήmicroανται δὲ διὰ γραmicromicroάτων αἰγυπτίων ἐν

τῇ πυραmicroίδι ὅσα ἔς τε συρmicroαίην καὶ κρόmicromicroυα καὶ σκόροδα

ἀναισιmicroώθη τοῖσι ἐργαζοmicroένοισιmiddot καὶ ὡς ἐmicroὲ εὖ microεmicroνῆσθαι

τὰ ὁ ἑρmicroηνεύς microοι ἐπιλεγόmicroενος τὰ γράmicromicroατα ἔφη 45

ἑξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι εἰ δ᾽

ἔστι οὕτως ἔχοντα ταῦτα κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί

ἐστι ἔς τε σίδηρον τῷ ἐργάζοντο καὶ σιτία καὶ ἐσθῆτα

τοῖσι ἐργαζοmicroένοισι ὁκότε χρόνον microὲν οἰκοδόmicroεον τὰ ἔργα

τὸν εἰρηmicroένον ἄλλον δέ ὡς ἐγὼ δοκέω ἐν τῷ τοὺς λίθους 50

ἔταmicroνον καὶ ἦγον καὶ τὸ ὑπὸ γῆν ὄρυγmicroα ἐργάζοντο οὐκ

ὀλίγον χρόνον

ἀναβαθmicroός οῦ ὁ Treppenstufe κρόσσα ης ἡ Absatz βωmicroίς ίδος ἡ Stufe microηχανή ῆς ἡ Hebevorrichtung χαmicroᾶθεν adv vom Boden στοῖχος ου ὁ Etage εἴτε καί falls sie nicht sogar εὐβάστακτος 2 leicht zu transportieren ἔχοmicroαι + gen sich anschlieszligen an συρmicroαίη ης ἡ Rettich κρόmicromicroυον ου τό Zwiebel σκόροδον ου τό Knoblauch ἀναισιmicroόω aufwenden ἐπιλέγοmicroαι vorlesen οἰκός = εἰκός (ἐστιν) ἐν τῷ waumlhrend ὄρυγmicroα ατος τό Kanal

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herdot Uumlber den Pyramidenbau

(Hdt 2 124f)

microέχρι microέν νυν Ῥαmicroψινίτου βασιλέος εἶναι ἐν Αἰγύπτῳ

πᾶσαν εὐνοmicroίην ἔλεγον καὶ εὐθενέειν Αἴγυπτον microεγάλως

microετὰ δὲ τοῦτον βασιλεύσαντά σφεων Χέοπα ἐς πᾶσαν

κακότητα ἐλάσαι κατακληίσαντα γάρ microιν πάντα τὰ ἱρὰ

πρῶτα microέν σφεας θυσιέων ἀπέρξαι microετὰ δὲ ἐργάζεσθαι 5

ἑωυτῷ κελεύειν πάντας Αἰγυπτίους τοῖσι microὲν δὴ

ἀποδεδέχθαι ἐκ τῶν λιθοτοmicroιέων τῶν ἐν τῷ Ἀραβίῳ ὄρεϊ

ἐκ τουτέων ἕλκειν λίθους microέχρι τοῦ Νείλουmiddot

διαπεραιωθέντας δὲ τὸν ποταmicroὸν πλοίοισι τοὺς λίθους

ἑτέροισι ἔταξε ἐκδέκεσθαι καὶ πρὸς τὸ Λιβυκὸν καλεόmicroενον 10

ὄρος πρὸς τοῦτο ἕλκειν ἐργάζοντο δὲ κατὰ δέκα microυριάδας

ἀνθρώπων αἰεὶ τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην χρόνον δὲ

ἐγγενέσθαι τριβοmicroένῳ τῷ λεῷ δέκα ἔτεα microὲν τῆς ὁδοῦ

κατ᾽ ἣν εἷλκον τοὺς λίθους τὴν ἔδειmicroαν ἔργον ἐὸν οὐ

πολλῷ τεῳ ἔλασσον τῆς πυραmicroίδος ὡς ἐmicroοὶ δοκέειν (τῆς 15

γὰρ microῆκος microέν εἰσι πέντε στάδιοι εὖρος δὲ δέκα ὀργυιαί

ὕψος δέ τῇ ὑψηλοτάτη ἐστὶ αὐτὴ ἑωυτῆς ὀκτὼ ὀργυιαί)

λίθου τε ξεστοῦ καὶ ζῴων ἐγγεγλυmicromicroένων ταύτης τε δὴ

τὰ δέκα ἔτεα γενέσθαι καὶ τῶν ἐπὶ τοῦ λόφου ἐπ᾽ οὗ

ἑστᾶσι αἱ πυραmicroίδες τῶν ὑπὸ γῆν οἰκηmicroάτων τὰς ἐποιέετο 20

θήκας ἑωυτῷ ἐν νήσῳ διώρυχα τοῦ Νείλου ἐσαγαγών τῇ

δὲ πυραmicroίδι αὐτῇ χρόνον γενέσθαι εἴκοσι ἔτεα ποιευmicroένῃ

τῆς ἐστι πανταχῇ microέτωπον ἕκαστον ὀκτὼ πλέθρα ἐούσης

τετραγώνου καὶ ὕψος ἴσον λίθου δὲ ξεστοῦ τε καὶ

ἁρmicroοσmicroένου τὰ microάλισταmiddot οὐδεὶς τῶν λίθων τριήκοντα 25

ποδῶν ἐλάσσων

εὐθενέω florieren σφεων enkl = αὐτῶν κατακληίζω schlieszligen σφεας enkl = αὐτούς ἀπέργω abhalten ἀποδέκνυmicroι befehlen λιθοτοmicroία ας ἡ Steinbruch διαπεραιόω uumlberqueren τὴν τρίmicroηνον ἑκάστην je drei Monate lang χρόνος ἐγγίγνεται Zeit wird benoumltigt δέmicroω bauen τεῳ enkl = τινι enkl στάδιος ου ὁ ca 180 mὁργυαιά ᾶς ἡ Klafter ca 18 m τῇ = ᾗ wo ξεστός 3 geglaumlttet ἐγγλύφω einmeiszligeln λόφος ου ὁ Anhoumlhe θήκη ης ἡ Grabkammer διῶρυξ υχος ἡ Kanal microέτωπον ου τό Seite πλέθρον ου τό Plethron ca 30 m ἁρmicroόζω zusammenfuumlgen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ πυραmicroίςmiddot ἀναβαθmicroῶν τρόπον

τὰς microετεξέτεροι κρόσσας οἱ δὲ βωmicroίδας ὀνοmicroάζουσιmiddot

τοιαύτην τὸ πρῶτον ἐπείτε ἐποίησαν αὐτήν ἤειρον τοὺς

ἐπιλοίπους λίθους microηχανῇσι ξύλων βραχέων πεποιηmicroένῃσι 30

χαmicroᾶθεν microὲν ἐπὶ τὸν πρῶτον στοῖχον τῶν ἀναβαθmicroῶν

ἀείροντεςmiddot ὅκως δὲ ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ᾽ αὐτόν ἐς ἑτέρην

microηχανὴν ἐτίθετο ἑστεῶσαν ἐπὶ τοῦ πρώτου στοίχου ἀπὸ

τούτου δὲ ἐπὶ τὸν δεύτερον εἵλκετο στοῖχον ἐπ᾽ ἄλλης

microηχανῆς ὅσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἦσαν τῶν ἀναβαθmicroῶν 35

τοσαῦται καὶ microηχαναὶ ἦσαν εἴτε καὶ τὴν αὐτὴν microηχανὴν

ἐοῦσαν microίαν τε καὶ εὐβάστακτον microετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον

ἕκαστον ὅκως τὸν λίθον ἐξέλοιενmiddot λελέχθω γὰρ ἡmicroῖν ἐπ᾽

ἀmicroφότερα κατάπερ λέγεται ἐξεποιήθη δ᾽ ὦν τὰ ἀνώτατα

αὐτῆς πρῶτα microετὰ δὲ τὰ ἐχόmicroενα τούτων ἐξεποίευν 40

τελευταῖα δὲ αὐτῆς τὰ ἐπίγαια καὶ τὰ κατωτάτω

ἐξεποίησαν σεσήmicroανται δὲ διὰ γραmicromicroάτων αἰγυπτίων ἐν

τῇ πυραmicroίδι ὅσα ἔς τε συρmicroαίην καὶ κρόmicromicroυα καὶ σκόροδα

ἀναισιmicroώθη τοῖσι ἐργαζοmicroένοισιmiddot καὶ ὡς ἐmicroὲ εὖ microεmicroνῆσθαι

τὰ ὁ ἑρmicroηνεύς microοι ἐπιλεγόmicroενος τὰ γράmicromicroατα ἔφη 45

ἑξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι εἰ δ᾽

ἔστι οὕτως ἔχοντα ταῦτα κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί

ἐστι ἔς τε σίδηρον τῷ ἐργάζοντο καὶ σιτία καὶ ἐσθῆτα

τοῖσι ἐργαζοmicroένοισι ὁκότε χρόνον microὲν οἰκοδόmicroεον τὰ ἔργα

τὸν εἰρηmicroένον ἄλλον δέ ὡς ἐγὼ δοκέω ἐν τῷ τοὺς λίθους 50

ἔταmicroνον καὶ ἦγον καὶ τὸ ὑπὸ γῆν ὄρυγmicroα ἐργάζοντο οὐκ

ὀλίγον χρόνον

ἀναβαθmicroός οῦ ὁ Treppenstufe κρόσσα ης ἡ Absatz βωmicroίς ίδος ἡ Stufe microηχανή ῆς ἡ Hebevorrichtung χαmicroᾶθεν adv vom Boden στοῖχος ου ὁ Etage εἴτε καί falls sie nicht sogar εὐβάστακτος 2 leicht zu transportieren ἔχοmicroαι + gen sich anschlieszligen an συρmicroαίη ης ἡ Rettich κρόmicromicroυον ου τό Zwiebel σκόροδον ου τό Knoblauch ἀναισιmicroόω aufwenden ἐπιλέγοmicroαι vorlesen οἰκός = εἰκός (ἐστιν) ἐν τῷ waumlhrend ὄρυγmicroα ατος τό Kanal

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐποιήθη δὲ ὧδε αὕτη ἡ πυραmicroίςmiddot ἀναβαθmicroῶν τρόπον

τὰς microετεξέτεροι κρόσσας οἱ δὲ βωmicroίδας ὀνοmicroάζουσιmiddot

τοιαύτην τὸ πρῶτον ἐπείτε ἐποίησαν αὐτήν ἤειρον τοὺς

ἐπιλοίπους λίθους microηχανῇσι ξύλων βραχέων πεποιηmicroένῃσι 30

χαmicroᾶθεν microὲν ἐπὶ τὸν πρῶτον στοῖχον τῶν ἀναβαθmicroῶν

ἀείροντεςmiddot ὅκως δὲ ἀνίοι ὁ λίθος ἐπ᾽ αὐτόν ἐς ἑτέρην

microηχανὴν ἐτίθετο ἑστεῶσαν ἐπὶ τοῦ πρώτου στοίχου ἀπὸ

τούτου δὲ ἐπὶ τὸν δεύτερον εἵλκετο στοῖχον ἐπ᾽ ἄλλης

microηχανῆς ὅσοι γὰρ δὴ στοῖχοι ἦσαν τῶν ἀναβαθmicroῶν 35

τοσαῦται καὶ microηχαναὶ ἦσαν εἴτε καὶ τὴν αὐτὴν microηχανὴν

ἐοῦσαν microίαν τε καὶ εὐβάστακτον microετεφόρεον ἐπὶ στοῖχον

ἕκαστον ὅκως τὸν λίθον ἐξέλοιενmiddot λελέχθω γὰρ ἡmicroῖν ἐπ᾽

ἀmicroφότερα κατάπερ λέγεται ἐξεποιήθη δ᾽ ὦν τὰ ἀνώτατα

αὐτῆς πρῶτα microετὰ δὲ τὰ ἐχόmicroενα τούτων ἐξεποίευν 40

τελευταῖα δὲ αὐτῆς τὰ ἐπίγαια καὶ τὰ κατωτάτω

ἐξεποίησαν σεσήmicroανται δὲ διὰ γραmicromicroάτων αἰγυπτίων ἐν

τῇ πυραmicroίδι ὅσα ἔς τε συρmicroαίην καὶ κρόmicromicroυα καὶ σκόροδα

ἀναισιmicroώθη τοῖσι ἐργαζοmicroένοισιmiddot καὶ ὡς ἐmicroὲ εὖ microεmicroνῆσθαι

τὰ ὁ ἑρmicroηνεύς microοι ἐπιλεγόmicroενος τὰ γράmicromicroατα ἔφη 45

ἑξακόσια καὶ χίλια τάλαντα ἀργυρίου τετελέσθαι εἰ δ᾽

ἔστι οὕτως ἔχοντα ταῦτα κόσα οἰκὸς ἄλλα δεδαπανῆσθαί

ἐστι ἔς τε σίδηρον τῷ ἐργάζοντο καὶ σιτία καὶ ἐσθῆτα

τοῖσι ἐργαζοmicroένοισι ὁκότε χρόνον microὲν οἰκοδόmicroεον τὰ ἔργα

τὸν εἰρηmicroένον ἄλλον δέ ὡς ἐγὼ δοκέω ἐν τῷ τοὺς λίθους 50

ἔταmicroνον καὶ ἦγον καὶ τὸ ὑπὸ γῆν ὄρυγmicroα ἐργάζοντο οὐκ

ὀλίγον χρόνον

ἀναβαθmicroός οῦ ὁ Treppenstufe κρόσσα ης ἡ Absatz βωmicroίς ίδος ἡ Stufe microηχανή ῆς ἡ Hebevorrichtung χαmicroᾶθεν adv vom Boden στοῖχος ου ὁ Etage εἴτε καί falls sie nicht sogar εὐβάστακτος 2 leicht zu transportieren ἔχοmicroαι + gen sich anschlieszligen an συρmicroαίη ης ἡ Rettich κρόmicromicroυον ου τό Zwiebel σκόροδον ου τό Knoblauch ἀναισιmicroόω aufwenden ἐπιλέγοmicroαι vorlesen οἰκός = εἰκός (ἐστιν) ἐν τῷ waumlhrend ὄρυγmicroα ατος τό Kanal

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Herodot Der Ring des Polykrates

(Hdt 3 39-43)

Καmicroβύσεω δὲ ἐπ᾿ Αἴγυπτον στρατευοmicroένου ἐποιήσαντο

καὶ Λακεδαιmicroόνιοι στρατηίην ἐπὶ Σάmicroον τε καὶ Πολυκράτεα

τὸν Αἰάκεος ὃς ἔσχε Σάmicroον ἐπαναστάς καὶ τὰ microὲν πρῶτα

τριχῇ δασάmicroενος τὴν πόλιν τοῖσι ἀδελφοῖσι Πανταγνώτῳ

καὶ Συλοσῶντι ἔνειmicroε microετὰ δὲ τὸν microὲν αὐτῶν ἀποκτείνας 5

τὸν δὲ νεώτερον Συλοσῶντα ἐξελάσας ἔσχε πᾶσαν Σάmicroον

ἔχων δὲ ξεινίην Ἀmicroάσι τῷ Αἰγύπτου βασιλέϊ συνεθήκατο

πέmicroπων τε δῶρα καὶ δεκόmicroενος ἄλλα παρ᾿ ἐκείνου ἐν χρόνῳ

δὲ ὀλίγῳ αὐτίκα τοῦ Πολυκράτεος τὰ πράγmicroατα ηὔξετο καὶ

ἦν βεβωmicroένα ἀνά τε τὴν Ἰωνίην καὶ τὴν ἄλλην Ἑλλάδα 10

ὅκου γὰρ ἰθύσειε στρατεύεσθαι πάντα οἱ ἐχώρεε εὐτυχέως

ἔκτητο δὲ πεντηκοντέρους τε ἑκατὸν καὶ χιλίους τοξότας

ἔφερε δὲ καὶ ἦγε πάντας διακρίνων οὐδένα τῷ γὰρ φίλῳ

ἔφη χαριεῖσθαι microᾶλλον ἀποδιδούς τὰ ἔλαβε ἢ ἀρχὴν microηδὲ

λαβών συχνὰς microὲν δὴ τῶν νήσων ἀραιρήκεε πολλὰ δὲ καὶ 15

τῆς ἠπείρου ἄστεα ἐν δὲ δὴ καὶ Λεσβίους πανστρατιῇ

βοηθέοντας Μιλησίοισι ναυmicroαχίῃ κρατήσας εἷλε οἳ τὴν

τάφρον περὶ τὸ τεῖχος τὸ ἐν Σάmicroῳ πᾶσαν δεδεmicroένοι ὤρυξαν

καὶ κως τὸν Ἄmicroασιν εὐτυχέων microεγάλως ὁ

Πολυκράτης οὐκ ἐλάνθανε ἀλλὰ οἱ τοῦτ᾿ ἦν ἐπιmicroελές 20

πολλῷ δὲ ἔτι πλεῦνος οἱ εὐτυχίης γινοmicroένης γράψας ἐς

βιβλίον τάδε ἐπέστειλε ἐς Σάmicroον bdquoἌmicroασις Πολυκράτεϊ ὧδε

λέγει ἡδὺ microὲν πυνθάνεσθαι ἄνδρα φίλον καὶ ξεῖνον εὖ

πρήσσοντα ἐmicroοὶ δὲ αἱ σαὶ microεγάλαι εὐτυχίαι οὐκ ἀρέσκουσι

ἐπισταmicroένῳ τὸ θεῖον ὡς ἔστι φθονερόν καί κως βούλοmicroαι 25

καὶ αὐτὸς καί τῶν ἂν κήδωmicroαι τὸ microέν τι εὐτυχέειν τῶν

Καmicroβύσης εω (=ου) ὁ Kambyses Αἰάκης εος ὁ Aiakes (Vater des Polykrates) δατέοmicroαι (aor ἐδασάmicroην) teilen Ἄmicroασις ιος ὁ Amasis (Koumlnig von Aumlgypten) δέκοmicroαι = δέχοmicroαι βεβωmicroένος 3 bekannt in aller Munde ὅκως = ὅπως οἱ enkl = αὐτῷ ἰθύω begehren πεντηκόντερος ου ὁ Fuumlnfzigruderer (Schiff) τά relpron = ἅ ἀρχὴν microηδέ uumlberhaupt nicht ἀραιρήκεε = ᾑρήκει (αἱρέω) κως enkl = πως enkl ἐπιmicroελής 2 Sorgen bereitend πλεῦνος = πλέονος πρήσσοντα = πράττοντα τῶν relpron = ὧν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

πρηγmicroάτων τὸ δὲ προσπταίειν καὶ οὕτω διαφέρειν τὸν

αἰῶνα ἐναλλὰξ πρήσσων ἢ εὐτυχέειν τὰ πάντα οὐδένα γάρ

κω λόγῳ οἶδα ἀκούσας ὅστις ἐς τέλος οὐ κακῶς ἐτελεύτησε

πρόρριζος εὐτυχέων τὰ πάντα σὺ ὦν νυν ἐmicroοὶ πειθόmicroενος 30

ποίησον πρὸς τὰς εὐτυχίας τοιάδε φροντίσας τὸ ἂν εὕρῃς

ἐόν τοι πλείστου ἄξιον καὶ ἐπ᾿ ᾧ σὺ ἀπολοmicroένῳ microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀλγήσεις τοῦτο ἀπόβαλε οὕτω ὅκως microηκέτι ἥξει ἐς

ἀνθρώπους ἤν τε microὴ ἐναλλὰξ ἤδη τὠπὸ τούτου αἱ εὐτυχίαι

τοι τῇσι πάθῃσι προσπίπτωσι τρόπῳ τῷ ἐξ ἐmicroεῦ ὑποκειmicroένῳ 35

ἀκέοldquo

ταῦτα ἐπιλεξάmicroενος ὁ Πολυκράτης καὶ νόῳ λαβὼν ὥς

οἱ εὖ ὑπετίθετο ὁ Ἄmicroασις ἐδίζητο ἐπ᾿ ᾧ ἂν microάλιστα τὴν

ψυχὴν ἀσηθείη ἀπολοmicroένῳ τῶν κειmicroηλίων διζήmicroενος δ᾿

εὕρισκε τόδε ἦν οἱ σφρηγίς τὴν ἐφόρεε χρυσόδετος 40

σmicroαράγδου microὲν λίθου ἐοῦσα ἔργον δὲ ἦν Θεοδώρου τοῦ

Τηλεκλέος Σαmicroίου ἐπεὶ ὦν ταύτην οἱ ἐδόκεε ἀποβαλεῖν

ἐποίεε τοιάδε πεντηκόντερον πληρώσας ἀνδρῶν ἐσέβη ἐς

αὐτήν microετὰ δὲ ἀναγαγεῖν ἐκέλευε ἐς τὸ πέλαγος ὡς δὲ ἀπὸ

τῆς νήσου ἑκὰς ἐγένετο περιελόmicroενος τὴν σφρηγῖδα πάντων 45

ὁρώντων τῶν συmicroπλόων ῥίπτει ἐς τὸ πέλαγος τοῦτο δὲ

ποιήσας ἀπέπλεε ἀπικόmicroενος δὲ ἐς τὰ οἰκία συmicroφορῇ

ἐχρᾶτο

πέmicroπτῃ δὲ ἢ ἕκτῃ ἡmicroέρῃ ἀπὸ τούτων τάδε οἱ

συνήνεικε γενέσθαι ἀνὴρ ἁλιεὺς λαβὼν ἰχθὺν microέγαν τε καὶ 50

καλὸν ἠξίου microιν Πολυκράτεϊ δῶρον δοθῆναι φέρων δὴ ἐπὶ

τὰς θύρας Πολυκράτεϊ ἔφη ἐθέλειν ἐλθεῖν ἐς ὄψιν

χωρήσαντος δέ οἱ τούτου ἔλεγε διδοὺς τὸν ἰχθύν bdquoὦ βασιλεῦ

ἐγὼ τόνδε ἑλὼν οὐκ ἐδικαίωσα φέρειν ἐς ἀγορήν καίπερ γε

ἐὼν ἀποχειροβίοτος ἀλλά microοι ἐδόκεε σεῦ τε εἶναι ἄξιος καὶ 55

τῆς σῆς ἀρχῆς σοὶ δή microιν φέρων δίδωmicroιldquo ὁ δὲ ἡσθεὶς τοῖσι

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig fortan ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρᾶσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

προσπταίω fehlschlagenἐπαναλλὰξ πρήσσω ich habe einmal Erfolg einmal nicht ἐς τέλος letztlich πρόρριζος 2 gaumlnzlich ὦν = οὖν τό relpron = ὅ τοι enkl = σοι enkl τὠπὸ τούτου = τὸ ἀπὸ τούτου kuumlnftig ἐmicroεῦ = ἐmicroοῦ ὑποτίθηmicroι raten ἀκέοmicroαι sich Heilung verschaffen ἐπιλέγοmicroαι lesen δίζηmicroαι uumlberlegen ἀσάοmicroαι pass (aor ἠσήθην) betruumlbt werdenκειmicroήλιον ου τό Kostbarkeit σφρηγίς ῖδος ἡ Siegelring τήν relpron = ἥν χρυσόδετος 2 mit Gold eingefasst περιαιρέοmicroαι hier vom Finger ziehen συmicroφορῇ χρῆσθαι sich graumlmen leiden ἁλιεύς έως ὁ Fischer microιν enkl = αὐτόν χωρέω hier gelingen ἀποχειροβίοτος 2 von der eigenen Haumlnde Arbeit lebend

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἔπεσι ἀmicroείβεται τοῖσδε bdquoκάρτα τε εὖ ἐποίησας καὶ χάρις

διπλέη τῶν τε λόγων καὶ τοῦ δώρου καί σε ἐπὶ δεῖπνον

καλέοmicroενldquo ὁ microὲν ἁλιεὺς microέγα ποιεύmicroενος ταῦτα ἤιε ἐς τὰ

οἰκία τὸν δὲ ἰχθὺν τάmicroνοντες οἱ θεράποντες εὑρίσκουσι ἐν τῇ 60

νηδύι αὐτοῦ ἐνεοῦσαν τὴν Πολυκράτεος σφρηγῖδα ὡς δὲ

εἶδόν τε καὶ ἔλαβον τάχιστα ἔφερον κεχαρηκότες παρὰ τὸν

Πολυκράτεα διδόντες δέ οἱ τὴν σφρηγῖδα ἔλεγον ὅτεῳ

τρόπῳ εὑρέθη τὸν δὲ ὡς ἐσῆλθε θεῖον εἶναι τὸ πρῆγmicroα

γράφει ἐς βιβλίον πάντα τὰ ποιήσαντά microιν καταλελάβηκε 65

γράψας δὲ ἐς Αἴγυπτον ἐπέθηκε

ἐπιλεξάmicroενος δὲ ὁ Ἄmicroασις τὸ βιβλίον τὸ παρὰ

Πολυκράτεος ἧκον ἔmicroαθε ὅτι ἐκκοmicroίσαι τε ἀδύνατον εἴη

ἀνθρώπῳ ἄνθρωπον ἐκ τοῦ microέλλοντος γίνεσθαι πρήγmicroατος

καὶ ὅτι οὐκ εὖ τελευτήσειν microέλλοι Πολυκράτης εὐτυχέων τὰ 70

πάντα ὃς καί τὰ ἀποβάλλει εὑρίσκει πέmicroψας δέ οἱ κήρυκα

ἐς Σάmicroον διαλύεσθαι ἔφη τὴν ξεινίην τοῦδε δὲ εἵνεκεν ταῦτα

ἐποίεε ἵνα microὴ συντυχίης δεινῆς τε καὶ microεγάλης Πολυκράτεα

καταλαβούσης αὐτὸς ἀλγήσειε τὴν ψυχὴν ὡς περὶ ξείνου

ἀνδρός 75

ἀmicroείβοmicroαι antworten microέγα ποιεύmicroενος (=ποιούmicroενος) ταῦτα hoch erfreut daruumlber τάmicroνω = τέmicroνω νηδύς ύος ἡ Bauch ὅτεῳ = ᾥτινι καταλαmicroβάνω + acc widerfahren ἐπιτίθηmicroι hier senden τά relpron = ἅ

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sophokles Goumlttliches gegen menschliches Recht

(Soph Ant 499ndash525)

Ἀντιγόνη τί δῆτα microέλλεις ὡς ἐmicroοὶ τῶν σῶν λόγων

ἀρεστὸν οὐδὲν microηδ᾿ ἀρεσθείη ποτέ 500

οὕτω δὲ καὶ σοὶ τἄmicro᾿ ἀφανδάνοντ᾿ ἔφυ

καίτοι πόθεν κλέος γ᾿ ἂν εὐκλεέστερον

κατέσχον ἢ τὸν αὐτάδελφον ἐν τάφῳ

τιθεῖσα τούτοις τοῦτο πᾶσιν ἁνδάνειν

λέγοιτ᾿ ἂν εἰ microὴ γλῶσσαν ἐγκλῄοι φόβος 505

ἀλλ᾿ ἡ τυραννὶς πολλὰ τ᾿ ἄλλ᾿ εὐδαιmicroονεῖ

κἄξεστιν αὐτῇ δρᾶν λέγειν θ᾿ ἃ βούλεται

Κρέων σὺ τοῦτο microούνη τῶνδε Καδmicroείων ὁρᾷς

Ἀντιγόνη ὁρῶσι χοὖτοι σοὶ δ᾿ ὑπίλλουσι στόmicroα

Κρέων σὺ δ᾿ οὐκ ἐπαιδῇ τῶνδε χωρὶς εἰ φρονεῖς 510

Ἀντιγόνη οὐδὲν γὰρ αἰσχρὸν τοὺς ὁmicroοσπλάγχνους σέβειν

Κρέων οὔκουν ὅmicroαιmicroος χὠ καταντίον θανών

Ἀντιγόνη ὅmicroαιmicroος ἐκ microιᾶς τε καὶ ταὐτοῦ πατρός

Κρέων πῶς δῆτ᾿ ἐκείνῳ δυσσεβῆ τιmicroᾷς χάριν

Ἀντιγόνη οὐ microαρτυρήσει ταῦθ᾿ ὁ κατθανὼν νέκυς 515

Κρέων εἰ τοί σφε τιmicroᾷς ἐξ ἴσου τῷ δυσσεβεῖ

Ἀντιγόνη οὐ γάρ τι δοῦλος ἀλλ᾿ ἀδελφὸς ὤλετο

Κρέων πορθῶν δὲ τήνδε γῆν ὁ δ᾿ ἀντιστὰς ὕπερ

Ἀντιγόνη ὅmicroως ὅ γ᾿ Ἅιδης τοὺς νόmicroους ἴσους ποθεῖ

Κρέων ἀλλ᾿ οὐχ᾿ ὁ χρηστὸς τῷ κακῷ λαχεῖν ἴσον 520

Ἀντιγόνη τίς οἶδεν εἰ κάτω ᾿στὶν εὐαγῆ τάδε

Κρέων οὔτοι ποθ᾿ οὑχθρός οὐδ᾿ ὅταν θάνῃ φίλος

Ἀντιγόνη οὔτοι συνέχθειν ἀλλὰ συmicroφιλεῖν ἔφυν

Κρέων κάτω νυν ἐλθοῦσ᾿ εἰ φιλητέον φίλει

κείνους ἐmicroοῦ δὲ ζῶντος οὐκ ἄρξει γυνή525

ἀρεστός 3 gefaumlllig ἀρεσθείη = ἀρέσκοι ἀφανδάνω missfallen ἐγκλῄω verschlieszligen ὑπίλλω verschlieszligen χωρίς + gen fernab vonὁmicroόσπλαγχνος 2 blutsverwandt σφε enkl = αὐτόν ἐξ ἴσου + dat in gleicher Weise wie πορθέω vernichten εὐαγής 2 heilig

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Thukydides Methodik des Historikers

(Thuk 1 21-23)

ἐκ δὲ τῶν εἰρηmicroένων τεκmicroηρίων ὅmicroως τοιαῦτα ἄν τις

νοmicroίζων microάλιστα ἃ διῆλθον οὐχ ἁmicroαρτάνοι καὶ οὔτε ὡς

ποιηταὶ ὑmicroνήκασι περὶ αὐτῶν ἐπὶ τὸ microεῖζον κοσmicroοῦντες

microᾶλλον πιστεύων οὔτε ὡς λογογράφοι ξυνέθεσαν ἐπὶ τὸ

προσαγωγότερον τῇ ἀκροάσει ἢ ἀληθέστερον ὄντα 5

ἀνεξέλεγκτα καὶ τὰ πολλὰ ὑπὸ χρόνου αὐτῶν ἀπίστως ἐπὶ

τὸ microυθῶδες ἐκνενικηκότα ηὑρῆσθαι δὲ ἡγησάmicroενος ἐκ τῶν

ἐπιφανεστάτων σηmicroείων ὡς παλαιὰ εἶναι ἀποχρώντως καὶ ὁ

πόλεmicroος οὗτος καίπερ τῶν ἀνθρώπων ἐν ᾧ microὲν ἂν

πολεmicroῶσι τὸν παρόντα αἰεὶ microέγιστον κρινόντων 10

παυσαmicroένων δὲ τὰ ἀρχαῖα microᾶλλον θαυmicroαζόντων ἀπ᾽ αὐτῶν

τῶν ἔργων σκοποῦσι δηλώσει ὅmicroως microείζων γεγενηmicroένος

αὐτῶν καὶ ὅσα microὲν λόγῳ εἶπον ἕκαστοι ἢ microέλλοντες

πολεmicroήσειν ἢ ἐν αὐτῷ ἤδη ὄντες χαλεπὸν τὴν ἀκρίβειαν

αὐτὴν τῶν λεχθέντων διαmicroνηmicroονεῦσαι ἦν ἐmicroοί τε ὧν αὐτὸς 15

ἤκουσα καὶ τοῖς ἄλλοθέν ποθεν ἐmicroοὶ ἀπαγγέλλουσινmiddot ὡς δ᾽

ἂν ἐδόκουν ἐmicroοὶ ἕκαστοι περὶ τῶν αἰεὶ παρόντων τὰ δέοντα

microάλιστ᾽ εἰπεῖν ἐχοmicroένῳ ὅτι ἐγγύτατα τῆς ξυmicroπάσης γνώmicroης

τῶν ἀληθῶς λεχθέντων οὕτως εἴρηται τὰ δ᾽ ἔργα τῶν

πραχθέντων ἐν τῷ πολέmicroῳ οὐκ ἐκ τοῦ παρατυχόντος 20

πυνθανόmicroενος ἠξίωσα γράφειν οὐδ᾽ ὡς ἐmicroοὶ ἐδόκει ἀλλ᾽ οἷς

τε αὐτὸς παρῆν καὶ τὰ παρὰ τῶν ἄλλων ὅσον δυνατὸν

ἀκριβείᾳ περὶ ἑκάστου ἐπεξελθών ἐπιπόνως δὲ ηὑρίσκετο

διότι οἱ παρόντες τοῖς ἔργοις ἑκάστοις οὐ ταὐτὰ περὶ τῶν

αὐτῶν ἔλεγον ἀλλ᾽ ὡς ἑκατέρων τις εὐνοίας ἢ microνήmicroης ἔχοι 25

καὶ ἐς microὲν ἀκρόασιν ἴσως τὸ microὴ microυθῶδες αὐτῶν

ἀτερπέστερον φανεῖταιmiddot ὅσοι δὲ βουλήσονται τῶν τε

προσαγωγός 3 hier attraktiv ἀκρόασις εως ἡ Lesung ἐπὶ τὸ microυθῶδες ἐκνικάω sich ins Mythologische retten ἀποχρώντως adv in ausreichender Weise ἐν ᾧ waumlhrend ἔργα ων τά Tatsachen δηλόω hier sich offensichtlich erweisen als τὰ ἀεὶ παρόντα die jeweilige Situation ἔχοmicroαι adv sich halten an ἡ ξύmicroπασα γνύmicroη Gesamttendenz ἐκ τοῦ παρατυχόντος aus einer beliebigen Quelle ἐπεξέρχοmicroαι Nachforschungen anstellen εὔνοια ας ἡ Wohlwollen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γενοmicroένων τὸ σαφὲς σκοπεῖν καὶ τῶν microελλόντων ποτὲ αὖθις

κατὰ τὸ ἀνθρώπινον τοιούτων καὶ παραπλησίων ἔσεσθαι

ὠφέλιmicroα κρίνειν αὐτὰ ἀρκούντως ἕξει κτῆmicroά τε ἐς αἰεὶ 30

microᾶλλον ἢ ἀγώνισmicroα ἐς τὸ παραχρῆmicroα ἀκούειν ξύγκειται

τῶν δὲ πρότερον ἔργων microέγιστον ἐπράχθη τὸ Μηδικόν

καὶ τοῦτο ὅmicroως δυοῖν ναυmicroαχίαιν καὶ πεζοmicroαχίαιν ταχεῖαν

τὴν κρίσιν ἔσχεν τούτου δὲ τοῦ πολέmicroου microῆκός τε microέγα

προύβη παθήmicroατά τε ξυνηνέχθη γενέσθαι ἐν αὐτῷ τῇ 35

Ἑλλάδι οἷα οὐχ ἕτερα ἐν ἴσῳ χρόνῳ οὔτε γὰρ πόλεις

τοσαίδε ληφθεῖσαι ἠρηmicroώθησαν αἱ microὲν ὑπὸ βαρβάρων αἱ δ᾽

ὑπὸ σφῶν αὐτῶν ἀντιπολεmicroούντων (εἰσὶ δ᾽ αἳ καὶ οἰκήτορας

microετέβαλον ἁλισκόmicroεναι) οὔτε φυγαὶ τοσαίδε ἀνθρώπων καὶ

φόνος ὁ microὲν κατ᾽ αὐτὸν τὸν πόλεmicroον ὁ δὲ διὰ τὸ στασιάζειν 40

τά τε πρότερον ἀκοῇ microὲν λεγόmicroενα ἔργῳ δὲ σπανιώτερον

βεβαιούmicroενα οὐκ ἄπιστα κατέστη σεισmicroῶν τε πέρι οἳ ἐπὶ

πλεῖστον ἅmicroα microέρος γῆς καὶ ἰσχυρότατοι οἱ αὐτοὶ ἐπέσχον

ἡλίου τε ἐκλείψεις αἳ πυκνότεραι παρὰ τὰ ἐκ τοῦ πρὶν

χρόνου microνηmicroονευόmicroενα ξυνέβησαν αὐχmicroοί τε ἔστι παρ᾽ οἷς 45

microεγάλοι καὶ ἀπ᾽ αὐτῶν καὶ λιmicroοὶ καὶ ἡ οὐχ ἥκιστα

βλάψασα καὶ microέρος τι φθείρασα ἡ λοιmicroώδης νόσοςmiddot ταῦτα

γὰρ πάντα microετὰ τοῦδε τοῦ πολέmicroου ἅmicroα ξυνεπέθετο

ἤρξαντο δὲ αὐτοῦ Ἀθηναῖοι καὶ Πελοποννήσιοι λύσαντες

τὰς τριακοντούτεις σπονδὰς αἳ αὐτοῖς ἐγένοντο microετὰ 50

Εὐβοίας ἅλωσιν διότι δ᾽ ἔλυσαν τὰς αἰτίας προύγραψα

πρῶτον καὶ τὰς διαφοράς τοῦ microή τινα ζητῆσαί ποτε ἐξ ὅτου

τοσοῦτος πόλεmicroος τοῖς Ἕλλησι κατέστη τὴν microὲν γὰρ

ἀληθεστάτην πρόφασιν ἀφανεστάτην δὲ λόγῳ τοὺς

Ἀθηναίους ἡγοῦmicroαι microεγάλους γιγνοmicroένους καὶ φόβον 55

παρέχοντας τοῖς Λακεδαιmicroονίοις ἀναγκάσαι ἐς τὸ πολεmicroεῖν

τὸ σαφές die Grundstruktur κατὰ τὸ ἀνθρώπινον nach menschlichem Ermessen ἀρκούντως ἔχει es genuumlgt ἀγώνισα ατος τό Paradewerk ξυmicroφέρεται es fuumlgt sich microεταβάλλω austauschen στασιάζω Unruhe stiften σπάνιος 3 selten βεβαιόω bestaumltigen καθίσαmicroαι sich herausstellen ἐπέχω ἐπί + acc kommen uumlber αὐχmicroός οῦ ὁ Duumlrre λιmicroός οῦ ὁ Hungersnot ἡ λοιmicroώδης νόσος Pest τοῦ microή τινα ζητεῖν damit niemand danach suche πρόφασις εως ἡ Rechtfertigung Kriegsgrund φόβον παρέχω Furcht einjagen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Sokrates der weiseste Athener

(Plat apol 20c-21d 22endash 23c)

ὑπολάβοι ἂν οὖν τις ὑmicroῶν ἴσωςmiddot bdquoἀλλ᾽ ὦ Σώκρατες τὸ

σὸν τί ἐστι πρᾶγmicroα πόθεν αἱ διαβολαί σοι αὗται γεγόνασιν

οὐ γὰρ δήπου σοῦ γε οὐδὲν τῶν ἄλλων περιττότερον

πραγmicroατευοmicroένου ἔπειτα τοσαύτη φήmicroη τε καὶ λόγος

γέγονεν εἰ microή τι ἔπραττες ἀλλοῖον ἢ οἱ πολλοί λέγε οὖν 5

ἡmicroῖν τί ἐστιν ἵνα microὴ ἡmicroεῖς περὶ σοῦ αὐτοσχεδιάζωmicroενldquo

ταυτί microοι δοκεῖ δίκαια λέγειν ὁ λέγων κἀγὼ ὑmicroῖν πειράσοmicroαι

ἀποδεῖξαι τί ποτ᾽ ἐστὶν τοῦτο ὃ ἐmicroοὶ πεποίηκεν τό τε ὄνοmicroα

καὶ τὴν διαβολήν ἀκούετε δή καὶ ἴσως microὲν δόξω τισὶν ὑmicroῶν

παίζεινmiddot εὖ microέντοι ἴστε πᾶσαν ὑmicroῖν τὴν ἀλήθειαν ἐρῶ 10

ἐγὼ γάρ ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι δι᾽ οὐδὲν ἄλλ᾽ ἢ διὰ σοφίαν

τινὰ τοῦτο τὸ ὄνοmicroα ἔσχηκα ποίαν δὴ σοφίαν ταύτην ἥπερ

ἐστὶν ἴσως ἀνθρωπίνη σοφίαmiddot τῷ ὄντι γὰρ κινδυνεύω ταύτην

εἶναι σοφός οὗτοι δὲ τάχ᾽ ἄν οὓς ἄρτι ἔλεγον microείζω τινὰ ἢ

κατ᾽ ἄνθρωπον σοφίαν σοφοὶ εἶεν ἢ οὐκ ἔχω τί λέγωmiddot οὐ 15

γὰρ δὴ ἔγωγε αὐτὴν ἐπίσταmicroαι ἀλλ᾽ ὅστις φησὶ ψεύδεταί

τε καὶ ἐπὶ διαβολῇ τῇ ἐmicroῇ λέγει

καί microοι ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι microὴ θορυβήσητε microηδ᾽ ἐὰν

δόξω τι ὑmicroῖν microέγα λέγεινmiddot οὐ γὰρ ἐmicroὸν ἐρῶ τὸν λόγον ὃν ἂν

λέγω ἀλλ᾽ εἰς ἀξιόχρεων ὑmicroῖν τὸν λέγοντα ἀνοίσω τῆς γὰρ 20

ἐmicroῆς εἰ δή τίς ἐστιν σοφία καὶ οἵα microάρτυρα ὑmicroῖν παρέξοmicroαι

τὸν θεὸν τὸν ἐν ∆ελφοῖς Χαιρεφῶντα γὰρ ἴστε που οὗτος

ἐmicroός τε ἑταῖρος ἦν ἐκ νέου καὶ ὑmicroῶν τῷ πλήθει ἑταῖρός τε

καὶ συνέφυγε τὴν φυγὴν ταύτην καὶ microεθ᾽ ὑmicroῶν κατῆλθε

καὶ ἴστε δὴ οἷος ἦν Χαιρεφῶν ὡς σφοδρὸς ἐφ᾽ ὅ τι 25

ὁρmicroήσειεν καὶ δή ποτε καὶ εἰς ∆ελφοὺς ἐλθὼν ἐτόλmicroησε

ὑπολαmicroβάνω entgegnen περιττότερος 3 hier groumlszliger αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen σοφία ας ἡ Wissen sc ἐπιθυmicroεῖς εἰδέναι microείζων ἢ κατ᾿ ἄνθρωπον uumlbermenschlich microέγα λέγω Unerhoumlrtes sagen ἀξιόχρεως 2 wuumlrdig (τὸν λόγον) ἀναφέρω (die Aussage) zuruumlckfuumlhren φυγὴν συmicroφεύγειν mit in die Verbannung gehen κατέρχοmicroαι zuruumlckkehren σφοδρός 3 energisch ὁρmicroάω sein Interesse richten

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῦτο microαντεύσασθαι mdash καί ὅπερ λέγω microὴ θορυβεῖτε ὦ

ἄνδρες ἤρετο γὰρ δὴ εἴ τις ἐmicroοῦ εἴη σοφώτερος ἀνεῖλεν οὖν

ἡ Πυθία microηδένα σοφώτερον εἶναι καὶ τούτων πέρι ὁ ἀδελφὸς

ὑmicroῖν αὐτοῦ οὑτοσὶ microαρτυρήσει ἐπειδὴ ἐκεῖνος τετελεύτηκεν 30

σκέψασθε δὴ ὧν ἕνεκα ταῦτα λέγωmiddot microέλλω γὰρ ὑmicroᾶς

διδάξειν ὅθεν microοι ἡ διαβολὴ γέγονεν ταῦτα γὰρ ἐγὼ

ἀκούσας ἐνεθυmicroούmicroην οὑτωσίmiddot bdquoτί ποτε λέγει ὁ θεός καὶ τί

ποτε αἰνίττεται ἐγὼ γὰρ δὴ οὔτε microέγα οὔτε σmicroικρὸν σύνοιδα

ἐmicroαυτῷ σοφὸς ὤνmiddot τί οὖν ποτε λέγει φάσκων ἐmicroὲ σοφώτατον 35

εἶναι οὐ γὰρ δήπου ψεύδεταί γεmiddot οὐ γὰρ θέmicroις αὐτῷldquo καὶ

πολὺν microὲν χρόνον ἠπόρουν τί ποτε λέγειmiddot ἔπειτα microόγις πάνυ

ἐπὶ ζήτησιν αὐτοῦ τοιαύτην τινὰ ἐτραπόmicroην

ἦλθον ἐπί τινα τῶν δοκούντων σοφῶν εἶναι ὡς ἐνταῦθα

εἴπερ που ἐλέγξων τὸ microαντεῖον καὶ ἀποφανῶν τῷ χρησmicroῷ 40

ὅτι bdquoοὑτοσὶ ἐmicroοῦ σοφώτερός ἐστι σὺ δ᾽ ἐmicroὲ ἔφησθαldquo

διασκοπῶν οὖν τοῦτον mdash ὀνόmicroατι γὰρ οὐδὲν δέοmicroαι λέγειν

ἦν δέ τις τῶν πολιτικῶν πρὸς ὃν ἐγὼ σκοπῶν τοιοῦτόν τι

ἔπαθον ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι καὶ διαλεγόmicroενος αὐτῷ mdash ἔδοξέ

microοι οὗτος ὁ ἀνὴρ δοκεῖν microὲν εἶναι σοφὸς ἄλλοις τε πολλοῖς 45

ἀνθρώποις καὶ microάλιστα ἑαυτῷ εἶναι δ᾽ οὔmiddot κἄπειτα

ἐπειρώmicroην αὐτῷ δεικνύναι ὅτι οἴοιτο microὲν εἶναι σοφός εἴη δ᾽

οὔ ἐντεῦθεν οὖν τούτῳ τε ἀπηχθόmicroην καὶ πολλοῖς τῶν

παρόντωνmiddot πρὸς ἐmicroαυτὸν δ᾽ οὖν ἀπιὼν ἐλογιζόmicroην ὅτι τούτου

microὲν τοῦ ἀνθρώπου ἐγὼ σοφώτερός εἰmicroιmiddot κινδυνεύει microὲν γὰρ 50

ἡmicroῶν οὐδέτερος οὐδὲν καλὸν κἀγαθὸν εἰδέναι ἀλλ᾽ οὗτος microὲν

οἴεταί τι εἰδέναι οὐκ εἰδώς ἐγὼ δέ ὥσπερ οὖν οὐκ οἶδα οὐδὲ

οἴοmicroαιmiddot ἔοικα γοῦν τούτου γε σmicroικρῷ τινι αὐτῷ τούτῳ

σοφώτερος εἶναι ὅτι ἃ microὴ οἶδα οὐδὲ οἴοmicroαι εἰδέναι

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Gesetz microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden) ἐφεξῆς von einem zum anderen ὀλίγου δεῖν beinahe ἐνδεής 2 +gen mangelhaft (in etw)

θέmicroις ιστος ἡ goumlttliches Recht microόγις widerwillig οὐδέτερος 3 keiner (von beiden)

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

ἀναιρέω weissagen αἰνίττοmicroαι in Raumltseln sprechen θέmicroις τό heiliges Recht microόγις adv widerwillig οὐδέτερος 3 keiner

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ ταυτησὶ δὴ τῆς ἐξετάσεως ὦ ἄνδρες Ἀθηναῖοι πολλαὶ 55

microὲν ἀπέχθειαί microοι γεγόνασι καὶ οἷαι χαλεπώταται καὶ

βαρύταται ὥστε πολλὰς διαβολὰς ἀπ᾽ αὐτῶν γεγονέναι

ὄνοmicroα δὲ τοῦτο λέγεσθαι σοφὸς εἶναιmiddot οἴονται γάρ microε

ἑκάστοτε οἱ παρόντες ταῦτα αὐτὸν εἶναι σοφὸν ἃ ἂν ἄλλον

ἐξελέγξω τὸ δὲ κινδυνεύει ὦ ἄνδρες τῷ ὄντι ὁ θεὸς σοφὸς 60

εἶναι καὶ ἐν τῷ χρησmicroῷ τούτῳ τοῦτο λέγειν ὅτι ἡ

ἀνθρωπίνη σοφία ὀλίγου τινὸς ἀξία ἐστὶν καὶ οὐδενός καὶ

φαίνεται τοῦτον λέγειν τὸν Σωκράτη mdash προσκεχρῆσθαι δὲ

τῷ ἐmicroῷ ὀνόmicroατι ἐmicroὲ παράδειγmicroα ποιούmicroενος ὥσπερ ἂν εἰ

εἴποι ὅτι bdquoοὗτος ὑmicroῶν ὦ ἄνθρωποι σοφώτατός ἐστιν ὅστις 65

ὥσπερ Σωκράτης ἔγνωκεν ὅτι οὐδενὸς ἄξιός ἐστι τῇ

ἀληθείᾳ πρὸς σοφίανldquo

ταῦτ᾽ οὖν ἐγὼ microὲν ἔτι καὶ νῦν περιιὼν ζητῶ καὶ ἐρευνῶ

κατὰ τὸν θεὸν καὶ τῶν ἀστῶν καὶ ξένων ἄν τινα οἴωmicroαι

σοφὸν εἶναιmiddot καὶ ἐπειδάν microοι microὴ δοκῇ τῷ θεῷ βοηθῶν 70

ἐνδείκνυmicroαι ὅτι οὐκ ἔστι σοφός καὶ ὑπὸ ταύτης τῆς

ἀσχολίας οὔτε τι τῶν τῆς πόλεως πρᾶξαί microοι σχολὴ γέγονεν

ἄξιον λόγου οὔτε τῶν οἰκείων ἀλλ᾽ ἐν πενίᾳ microυρίᾳ εἰmicroὶ διὰ

τὴν τοῦ θεοῦ λατρείαν

ἀπέχθεια ας ἡ Feindschaft παράδειγmicroα ατος τό Beispiel ἐρευνάω forschen ἐπιδείκνυmicroαι nachweisen λατρεία ας ἡ Kultdienst

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Platon Das Houmlhlengleichnis

(Plat rep 513a-517c)

microετὰ ταῦτα δή εἶπον ἀπείκασον τοιούτῳ πάθει τὴν

ἡmicroετέραν φύσιν παιδείας τε πέρι καὶ ἀπαιδευσίας ἰδὲ γὰρ

ἀνθρώπους οἷον ἐν καταγείῳ οἰκήσει σπηλαιώδει

ἀναπεπταmicroένην πρὸς τὸ φῶς τὴν εἴσοδον ἐχούσῃ microακρὰν

παρὰ πᾶν τὸ σπήλαιον ἐν ταύτῃ ἐκ παίδων ὄντας ἐν 5

δεσmicroοῖς καὶ τὰ σκέλη καὶ τοὺς αὐχένας ὥστε microένειν τε

αὐτοὺς εἴς τε τὸ πρόσθεν microόνον ὁρᾶν κύκλῳ δὲ τὰς

κεφαλὰς ὑπὸ τοῦ δεσmicroοῦ ἀδυνάτους περιάγειν φῶς δὲ

αὐτοῖς πυρὸς ἄνωθεν καὶ πόρρωθεν καόmicroενον ὄπισθεν

αὐτῶν microεταξὺ δὲ τοῦ πυρὸς καὶ τῶν δεσmicroωτῶν ἐπάνω 10

ὁδόν παρ᾽ ἣν ἰδὲ τειχίον παρῳκοδοmicroηmicroένον ὥσπερ τοῖς

θαυmicroατοποιοῖς πρὸ τῶν ἀνθρώπων πρόκειται τὰ

παραφράγmicroατα ὑπὲρ ὧν τὰ θαύmicroατα δεικνύασιν

ὁρῶ ἔφη

ὅρα τοίνυν παρὰ τοῦτο τὸ τειχίον φέροντας ἀνθρώπους 15

σκεύη τε παντοδαπὰ ὑπερέχοντα τοῦ τειχίου καὶ

ἀνδριάντας καὶ ἄλλα ζῷα λίθινά τε καὶ ξύλινα καὶ

παντοῖα εἰργασmicroένα οἷον εἰκὸς τοὺς microὲν φθεγγοmicroένους

τοὺς δὲ σιγῶντας τῶν παραφερόντων

ἄτοπον ἔφη λέγεις εἰκόνα καὶ δεσmicroώτας ἀτόπους 20

ὁmicroοίους ἡmicroῖν ἦν δ᾽ ἐγώmiddot τοὺς γὰρ τοιούτους πρῶτον

microὲν ἑαυτῶν τε καὶ ἀλλήλων οἴει ἄν τι ἑωρακέναι ἄλλο

πλὴν τὰς σκιὰς τὰς ὑπὸ τοῦ πυρὸς εἰς τὸ καταντικρὺ

αὐτῶν τοῦ σπηλαίου προσπιπτούσας

πῶς γάρ ἔφη εἰ ἀκινήτους γε τὰς κεφαλὰς ἔχειν 25

ἠναγκασmicroένοι εἶεν διὰ βίου

ἀπεικάζω vergleichen κατάγειος 2 unterirdisch σπηλαιώδης 2 houmlhlenartig ἀναπεπταmicroένος 3 nach oben gerichtet αὐχήν ένος ὁ Nacken αὐτοσχεδιάζω blindlinks urteilen τειχίον ου τό Maumluerchen θαυmicroατοποιός οῦ ὁ Kuumlnstler παράφραγmicroα ατος τό (Absperrungs-)Wand σκεῦος ους τό Gegenstand ἀνδριάς άντος ὁ Statue καταντικρύ adv gegenuumlber

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τί δὲ τῶν παραφεροmicroένων οὐ ταὐτὸν τοῦτο

τί microήν

εἰ οὖν διαλέγεσθαι οἷοί τ᾽ εἶεν πρὸς ἀλλήλους οὐ

ταῦτα ἡγῇ ἂν τὰ ὄντα αὐτοὺς νοmicroίζειν ἅπερ ὁρῷεν 30

ἀνάγκη

τί δ᾽ εἰ καὶ ἠχὼ τὸ δεσmicroωτήριον ἐκ τοῦ καταντικρὺ

ἔχοι ὁπότε τις τῶν παριόντων φθέγξαιτο οἴει ἂν ἄλλο τι

αὐτοὺς ἡγεῖσθαι τὸ φθεγγόmicroενον ἢ τὴν παριοῦσαν σκιάν

microὰ ∆ί᾽ οὐκ ἔγωγ᾽ ἔφη 35

παντάπασι δή ἦν δ᾽ ἐγώ οἱ τοιοῦτοι οὐκ ἂν ἄλλο τι

νοmicroίζοιεν τὸ ἀληθὲς ἢ τὰς τῶν σκευαστῶν σκιάς

πολλὴ ἀνάγκη ἔφη

σκόπει δή ἦν δ᾽ ἐγώ αὐτῶν λύσιν τε καὶ ἴασιν τῶν τε

δεσmicroῶν καὶ τῆς ἀφροσύνης οἵα τις ἂν εἴη εἰ φύσει 40

τοιάδε συmicroβαίνοι αὐτοῖςmiddot ὁπότε τις λυθείη καὶ

ἀναγκάζοιτο ἐξαίφνης ἀνίστασθαί τε καὶ περιάγειν τὸν

αὐχένα καὶ βαδίζειν καὶ πρὸς τὸ φῶς ἀναβλέπειν πάντα

δὲ ταῦτα ποιῶν ἀλγοῖ τε καὶ διὰ τὰς microαρmicroαρυγὰς

ἀδυνατοῖ καθορᾶν ἐκεῖνα ὧν τότε τὰς σκιὰς ἑώρα τί ἂν 45

οἴει αὐτὸν εἰπεῖν εἴ τις αὐτῷ λέγοι ὅτι τότε microὲν ἑώρα

φλυαρίας νῦν δὲ microᾶλλόν τι ἐγγυτέρω τοῦ ὄντος καὶ πρὸς

microᾶλλον ὄντα τετραmicromicroένος ὀρθότερον βλέποι καὶ δὴ καὶ

ἕκαστον τῶν παριόντων δεικνὺς αὐτῷ ἀναγκάζοι ἐρωτῶν

ἀποκρίνεσθαι ὅ τι ἔστιν οὐκ οἴει αὐτὸν ἀπορεῖν τε ἂν καὶ 50

ἡγεῖσθαι τὰ τότε ὁρώmicroενα ἀληθέστερα ἢ τὰ νῦν

δεικνύmicroενα

πολύ γ᾽ ἔφη

οὐκοῦν κἂν εἰ πρὸς αὐτὸ τὸ φῶς ἀναγκάζοι αὐτὸν

βλέπειν ἀλγεῖν τε ἂν τὰ ὄmicromicroατα καὶ φεύγειν 55

sc οἴει ἂν αὐτοὺς ἑωρακέναι τί microήν wozu denn die Frage σκευαστόν οῦ τό hier Gegenstand microαρmicroαρυγή ῆς ἡ Flimmern φλυαρία ας ἡ Unsinn sc οἴει αὐτόν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἀποστρεφόmicroενον πρὸς ἐκεῖνα ἃ δύναται καθορᾶν καὶ

νοmicroίζειν ταῦτα τῷ ὄντι σαφέστερα τῶν δεικνυmicroένων

οὕτως ἔφη

εἰ δέ ἦν δ᾽ ἐγώ ἐντεῦθεν ἕλκοι τις αὐτὸν βίᾳ διὰ

τραχείας τῆς ἀναβάσεως καὶ ἀνάντους καὶ microὴ ἀνείη πρὶν 60

ἐξελκύσειεν εἰς τὸ τοῦ ἡλίου φῶς ἆρα οὐχὶ ὀδυνᾶσθαί τε

ἂν καὶ ἀγανακτεῖν ἑλκόmicroενον καὶ ἐπειδὴ πρὸς τὸ φῶς

ἔλθοι αὐγῆς ἂν ἔχοντα τὰ ὄmicromicroατα microεστὰ ὁρᾶν οὐδ᾽ ἂν

ἓν δύνασθαι τῶν νῦν λεγοmicroένων ἀληθῶν

οὐ γὰρ ἄν ἔφη ἐξαίφνης γε 65

συνηθείας δὴ οἶmicroαι δέοιτ᾽ ἄν εἰ microέλλοι τὰ ἄνω

ὄψεσθαι καὶ πρῶτον microὲν τὰς σκιὰς ἂν ῥᾷστα καθορῷ

καὶ microετὰ τοῦτο ἐν τοῖς ὕδασι τά τε τῶν ἀνθρώπων καὶ

τὰ τῶν ἄλλων εἴδωλα ὕστερον δὲ αὐτάmiddot ἐκ δὲ τούτων τὰ

ἐν τῷ οὐρανῷ καὶ αὐτὸν τὸν οὐρανὸν νύκτωρ ἂν ῥᾷον 70

θεάσαιτο προσβλέπων τὸ τῶν ἄστρων τε καὶ σελήνης

φῶς ἢ microεθ᾽ ἡmicroέραν τὸν ἥλιόν τε καὶ τὸ τοῦ ἡλίου

πῶς δ᾽ οὔ

τελευταῖον δὴ οἶmicroαι τὸν ἥλιον οὐκ ἐν ὕδασιν οὐδ᾽ ἐν

ἀλλοτρίᾳ ἕδρᾳ φαντάσmicroατα αὐτοῦ ἀλλ᾽ αὐτὸν καθ᾽ 75

αὑτὸν ἐν τῇ αὑτοῦ χώρᾳ δύναιτ᾽ ἂν κατιδεῖν καὶ

θεάσασθαι οἷός ἐστιν

ἀναγκαῖον ἔφη

καὶ microετὰ ταῦτ᾽ ἂν ἤδη συλλογίζοιτο περὶ αὐτοῦ ὅτι

οὗτος ὁ τάς τε ὥρας παρέχων καὶ ἐνιαυτοὺς καὶ πάντα 80

ἐπιτροπεύων τὰ ἐν τῷ ὁρωmicroένῳ τόπῳ καὶ ἐκείνων ὧν

σφεῖς ἑώρων τρόπον τινὰ πάντων αἴτιος

δῆλον ἔφη ὅτι ἐπὶ ταῦτα ἂν microετ᾽ ἐκεῖνα ἔλθοι

τραχύς 3 steinig ἀνάντης 2 steil bergauf fuumlhrend ὀδυνάοmicroαι Schmerz empfinden αὐγή ῆς ἡ Lichtglanz συνηθεία ας ἡ Gewoumlhnung = καθορῴη ἕδρα ας ἡ hier Position φάντασmicroα ατος τό hier Spiegelung συλλογίζοmicroαι den Schluss ziehen ἐπιτροπεύω lenken σφεῖς nom sie selbst (Bewohner der Houmlhle)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aristoteles Der unbewegte Beweger

(met 1072a21-1073a1)

καὶ ἔστι τι ἀεὶ κινούmicroενον κίνησιν ἄπαυστον

αὕτη δ᾽ ἡ κύκλῳ (καὶ τοῦτο οὐ λόγῳ microόνον ἀλλ᾽

ἔργῳ δῆλον) ὥστ᾽ ἀΐδιος ἂν εἴη ὁ πρῶτος οὐρανός

ἔστι τοίνυν τι καὶ ὃ κινεῖ ἐπεὶ δὲ τὸ κινούmicroενον

καὶ κινοῦν microέσον τοίνυν ἔστι τι ὃ οὐ κινούmicroενον 5

κινεῖ ἀΐδιον καὶ οὐσία καὶ ἐνέργεια οὖσα

κινεῖ δὲ ὧδε τὸ ὀρεκτὸν καὶ τὸ νοητόν κινεῖ οὐ

κινούmicroενα τούτων τὰ πρῶτα τὰ αὐτά ἐπιθυmicroητὸν

microὲν γὰρ τὸ φαινόmicroενον καλόν βουλητὸν δὲ πρῶτον

τὸ ὂν καλόνmiddot ὀρεγόmicroεθα δὲ διότι δοκεῖ microᾶλλον ἢ 10

δοκεῖ διότι ὀρεγόmicroεθαmiddot ἀρχὴ γὰρ ἡ νόησις νοῦς δὲ

ὑπὸ τοῦ νοητοῦ κινεῖται

κινεῖ δὴ ὡς ἐρώmicroενον κινούmicroενα δὲ τἆλλα κινεῖ

εἰ microὲν οὖν τι κινεῖται ἐνδέχεται καὶ ἄλλως ἔχειν

ὥστ᾽ εἰ ἡ φορὰ πρώτη ἡ ἐνέργειά ἐστιν ᾗ 15

κινεῖται ταύτῃ γε ἐνδέχεται ἄλλως ἔχειν κατὰ

τόπον καὶ εἰ microὴ κατ᾽ οὐσίανmiddot ἐπεὶ δὲ ἔστι τι κινοῦν

αὐτὸ ἀκίνητον ὄν ἐνεργείᾳ ὄν τοῦτο οὐκ ἐνδέχεται

ἄλλως ἔχειν οὐδαmicroῶς φορὰ γὰρ ἡ πρώτη τῶν

microεταβολῶν ταύτης δὲ ἡ κύκλῳ ταύτην δὲ τοῦτο 20

κινεῖ ἐξ ἀνάγκης ἄρα ἐστὶν ὄν καὶ ᾗ ἀνάγκῃ

καλῶς καὶ οὕτως ἀρχή

ἄψαυστος 2 endlos ἀίδιος 2 ewig οὐσία ας ἡ Existenz ἐνέργεια αςἡ Aktualitaumlt τὰ πρῶτα die ersten Objekte νοητός 3 denkbar κινεῖ sc θεῖον ἐνδέχεται es ist moumlglichἄλλως ἔχειν sich veraumlndern φορά ᾶς ἡ Bewegung τι gemeint ist das Goumlttliche τοῦτο naumlmlich das Goumlttliche

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐκ τοιαύτης ἄρα ἀρχῆς ἤρτηται ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ

φύσις διαγωγὴ δ᾽ ἐστὶν οἵα ἡ ἀρίστη microικρὸν

χρόνον ἡmicroῖν οὕτω γὰρ ἀεὶ ἐκεῖνο (ἡmicroῖν microὲν γὰρ 25

ἀδύνατον) ἐπεὶ καὶ ἡδονὴ ἡ ἐνέργεια τούτου καὶ

διὰ τοῦτο ἐγρήγορσις αἴσθησις νόησις ἥδιστον

ἐλπίδες δὲ καὶ microνῆmicroαι διὰ ταῦτα

ἡ δὲ νόησις ἡ καθ᾽ αὑτὴν τοῦ καθ᾽ αὑτὸ ἀρίστου

καὶ ἡ microάλιστα τοῦ microάλιστα αὑτὸν δὲ νοεῖ ὁ νοῦς 30

κατὰ microετάληψιν τοῦ νοητοῦmiddot νοητὸς γὰρ γίγνεται

θιγγάνων καὶ νοῶν ὥστε ταὐτὸν νοῦς καὶ νοητόν

τὸ γὰρ δεκτικὸν τοῦ νοητοῦ καὶ τῆς οὐσίας νοῦς

ἐνεργεῖ δὲ ἔχων ὥστ᾽ ἐκείνου microᾶλλον τοῦτο ὃ

δοκεῖ ὁ νοῦς θεῖον ἔχειν καὶ ἡ θεωρία τὸ ἥδιστον 35

καὶ ἄριστον

εἰ οὖν οὕτως εὖ ἔχει ὡς ἡmicroεῖς ποτέ ὁ θεὸς ἀεί

θαυmicroαστόνmiddot εἰ δὲ microᾶλλον ἔτι θαυmicroασιώτερον ἔχει

δὲ ὧδε καὶ ζωὴ δέ γε ὑπάρχειmiddot ἡ γὰρ νοῦ ἐνέργεια

ζωή ἐκεῖνος δὲ ἡ ἐνέργειαmiddot ἐνέργεια δὲ ἡ καθ᾽ 40

αὑτὴν ἐκείνου ζωὴ ἀρίστη καὶ ἀΐδιος φαmicroὲν δὴ τὸν

θεὸν εἶναι ζῷον ἀΐδιον ἄριστον ὥστε ζωὴ καὶ αἰὼν

συνεχὴς καὶ ἀΐδιος ὑπάρχει τῷ θεῷmiddot τοῦτο γὰρ ὁ

θεός

ἀρτάω aufhaumlngen διαγωγή ῆς ἡ Leben (sc τῆς ἀρχῆς) ἐγρήγορσις εως ἡ Wachheit καθ᾿ αὑτήν καθ᾿ αὑτό an sich als solches microάλιστα im houmlchsten Sinne microετάληψις εως ἡ Teilhabe θιγγάνω beruumlhren δεκτικόν τό die Potentialitaumlt des Erfassens sc τὸ νοητὸν καὶ τὴν οὐσίαν

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Epikur Keine Angst vor Goumlttern und Tod

(ep ad Menoec = Diog Laert 10 123-125)

ἃ δέ σοι συνεχῶς παρήγγελλον ταῦτα καὶ πρᾶττε καὶ

microελέτα στοιχεῖα τοῦ καλῶς ζῆν ταῦτ᾽ εἶναι διαλαmicroβάνων

πρῶτον microὲν τὸν θεὸν ζῷον ἄφθαρτον καὶ microακάριον νοmicroίζων

ὡς ἡ κοινὴ τοῦ θεοῦ νόησις ὑπεγράφη microηθὲν microήτε τῆς

ἀφθαρσίας ἀλλότριον microήτε τῆς microακαριότητος ἀνοίκειον 5

αὐτῷ πρόσαπτεmiddot πᾶν δὲ τὸ φυλάττειν αὐτοῦ δυνάmicroενον τὴν

microετὰ ἀφθαρσίας microακαριότητα περὶ αὐτὸν δόξαζε θεοὶ microὲν

γὰρ εἰσίνmiddot ἐναργὴς γὰρ αὐτῶν ἐστιν ἡ γνῶσιςmiddot οἵους δ᾽

αὐτοὺς οἱ πολλοὶ νοmicroίζουσιν οὐκ εἰσίνmiddot οὐ γὰρ φυλάττουσιν

αὐτοὺς οἵους νοοῦσιν ἀσεβὴς δὲ οὐχ ὁ τοὺς τῶν πολλῶν 10

θεοὺς ἀναιρῶν ἀλλ᾽ ὁ τὰς τῶν πολλῶν δόξας θεοῖς

προσάπτων οὐ γὰρ προλήψεις εἰσὶν ἀλλ᾽ ὑπολήψεις

ψευδεῖς αἱ τῶν πολλῶν ὑπὲρ θεῶν ἀποφάσεις ἔνθεν αἱ

microέγισται βλάβαι τε τοῖς κακοῖς ἐκ θεῶν ἐπάγονται καὶ

ὠφέλειαι τοῖς ἀγαθοῖς ταῖς γὰρ ἰδίαις οἰκειούmicroενοι διὰ 15

παντὸς ἀρεταῖς τοὺς ὁmicroοίους ἀποδέχονται πᾶν τὸ microὴ

τοιοῦτον ὡς ἀλλότριον

συνέθιζε δὲ ἐν τῷ νοmicroίζειν microηδὲν πρὸς ἡmicroᾶς εἶναι τὸν

θάνατονmiddot ἐπεὶ πᾶν ἀγαθὸν καὶ κακὸν ἐν αἰσθήσειmiddot στέρησις

δέ ἐστιν αἰσθήσεως ὁ θάνατος ὅθεν γνῶσις ὀρθὴ τοῦ 20

microηθὲν εἶναι πρὸς ἡmicroᾶς τὸν θάνατον ἀπολαυστὸν ποιεῖ τὸ

τῆς ζωῆς θνητόν οὐκ ἄπειρον προστιθεῖσα χρόνον ἀλλὰ

τὸν τῆς ἀθανασίας ἀφελοmicroένη πόθον οὐθὲν γάρ ἐστιν ἐν

τῷ ζῆν δεινὸν τῷ κατειληφότι γνησίως τὸ microηδὲν ὑπάρχειν

ἐν τῷ microὴ ζῆν δεινόν ὥστε microάταιος ὁ λέγων δεδιέναι τὸν 25

θάνατον οὐχ ὅτι λυπήσει παρών ἀλλ᾽ ὅτι λυπεῖ microέλλων

microελετάω uumlben στοιχεῖα ων τά Grundprinzipien διαλαmicroβάνω klar erkennen ὑπογράφω beschreiben προσάπτω anhaumlngen ἐναργής 2 offensichtlich πρόληψις εως ἡ von vornherein bestehende Realitaumlten ὑπόληψις εως ἡ Vermutung οἰκειόοmicroαι vertraut werden ἀποδέχοmicroαι annehmen ἀπόλαυστος 2 genussreich καταλαmicroβάνω verstehen γνησίως adv klar

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem NT Die Bergpredigt Jesu

(Mt 51-729)

ἰδὼν δὲ τοὺς ὄχλους ἀνέβη εἰς τὸ ὄρος καὶ καθίσαντος αὐτοῦ

προσῆλθαν αὐτῷ οἱ microαθηταὶ αὐτοῦmiddot 2 καὶ ἀνοίξας τὸ στόmicroα

αὐτοῦ ἐδίδασκεν αὐτοὺς λέγων 3 microακάριοι οἱ πτωχοὶ τῷ πνεύmicroατι ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ

βασιλεία τῶν οὐρανῶν 4 microακάριοι οἱ πενθοῦντες ὅτι αὐτοὶ

παρακληθήσονται 5 microακάριοι οἱ πραεῖς ὅτι αὐτοὶ

κληρονοmicroήσουσιν τὴν γῆν 6 microακάριοι οἱ πεινῶντες καὶ διψῶντες

τὴν δικαιοσύνην ὅτι αὐτοὶ χορτασθήσονται 7 microακάριοι οἱ

ἐλεήmicroονες ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται 8 microακάριοι οἱ καθαροὶ τῇ

καρδίᾳ ὅτι αὐτοὶ τὸν θεὸν ὄψονται 9 microακάριοι οἱ εἰρηνοποιοί ὅτι

αὐτοὶ υἱοὶ θεοῦ κληθήσονται 10 microακάριοι οἱ δεδιωγmicroένοι ἕνεκεν

δικαιοσύνης ὅτι αὐτῶν ἐστιν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν 11

microακάριοί ἐστε ὅταν ὀνειδίσωσιν ὑmicroᾶς καὶ διώξωσιν καὶ εἴπωσιν

πᾶν πονηρὸν καθ᾽ ὑmicroῶν ψευδόmicroενοι ἕνεκεν ἐmicroοῦmiddot 12 χαίρετε καὶ

ἀγαλλιᾶσθε ὅτι ὁ microισθὸς ὑmicroῶν πολὺς ἐν τοῖς οὐρανοῖςmiddot οὕτως

γὰρ ἐδίωξαν τοὺς προφήτας τοὺς πρὸ ὑmicroῶν 13 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ ἅλας τῆς γῆςmiddot ἐὰν δὲ τὸ ἅλας microωρανθῇ

ἐν τίνι ἁλισθήσεται εἰς οὐδὲν ἰσχύει ἔτι εἰ microὴ βληθῆναι ἔξω καὶ

καταπατεῖσθαι ὑπὸ τῶν ἀνθρώπων 14 ὑmicroεῖς ἐστε τὸ φῶς τοῦ

κόσmicroου οὐ δύναται πόλις κρυβῆναι ἐπάνω ὄρους κειmicroένηmiddot 15 οὐδὲ

καίουσιν λύχνον καὶ τιθέασιν αὐτὸν ὑπὸ τὸν microόδιον ἀλλ᾽ ἐπὶ τὴν

λυχνίαν καὶ λάmicroπει πᾶσιν τοῖς ἐν τῇ οἰκίᾳ 16 οὕτως λαmicroψάτω τὸ

φῶς ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν ἀνθρώπων ὅπως ἴδωσιν ὑmicroῶν τὰ καλὰ

ἔργα καὶ δοξάσωσιν τὸν πατέρα ὑmicroῶν τὸν ἐν τοῖς οὐρανοῖς 17 microὴ νοmicroίσητε ὅτι ἦλθον καταλῦσαι τὸν νόmicroον ἢ τοὺς

προφήταςmiddot οὐκ ἦλθον καταλῦσαι ἀλλὰ πληρῶσαι 18 ἀmicroὴν γὰρ

λέγω ὑmicroῖν ἕως ἂν παρέλθῃ ὁ οὐρανὸς καὶ ἡ γῆ ἰῶτα ἓν ἢ microία

κεραία οὐ microὴ παρέλθῃ ἀπὸ τοῦ νόmicroου ἕως ἂν πάντα γένηται 19

5 ὄχλος ου ὁ Menschenmenge πτωχός οῦ ὁ Bettler παρακαλέω troumlsten πραΰς εῖα ΰ sanft(muumltig) κληρονοmicroέω erben χορτάζω speisen ἀγαλλιάοmicroαι jauchzen jubeln

ἅλας τό Salz microωραίνοmicroαι geschmacklos werden ἁλίζω salzig machen καταπατέω zertreten ἐκρύβην = ἐκρύφθην microόδιος ου ὁ Scheffel κεραία ας ἡ Punkt

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ὃς ἐὰν οὖν λύσῃ microίαν τῶν ἐντολῶν τούτων τῶν ἐλαχίστων καὶ

διδάξῃ οὕτως τοὺς ἀνθρώπους ἐλάχιστος κληθήσεται ἐν τῇ

βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶνmiddot ὃς δ᾽ ἂν ποιήσῃ καὶ διδάξῃ οὗτος microέγας

κληθήσεται ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν 20 λέγω γὰρ ὑmicroῖν ὅτι ἐὰν microὴ περισσεύσῃ ὑmicroῶν ἡ

δικαιοσύνη πλεῖον τῶν γραmicromicroατέων καὶ Φαρισαίων οὐ microὴ

εἰσέλθητε εἰς τὴν βασιλείαν τῶν οὐρανῶν 21 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐ φονεύσειςmiddot ὃς δ᾽

ἂν φονεύσῃ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσει 22 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς

ὁ ὀργιζόmicroενος τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ἔνοχος ἔσται τῇ κρίσειmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ τῷ ἀδελφῷ αὐτοῦ ῥακά ἔνοχος ἔσται τῷ συνεδρίῳmiddot ὃς δ᾽ ἂν

εἴπῃ microωρέ ἔνοχος ἔσται εἰς τὴν γέενναν τοῦ πυρός 23 ἐὰν οὖν

προσφέρῃς τὸ δῶρόν σου ἐπὶ τὸ θυσιαστήριον κἀκεῖ microνησθῇς ὅτι

ὁ ἀδελφός σου ἔχει τι κατὰ σοῦ 24 ἄφες ἐκεῖ τὸ δῶρόν σου

ἔmicroπροσθεν τοῦ θυσιαστηρίου καὶ ὕπαγε πρῶτον διαλλάγηθι τῷ

ἀδελφῷ σου καὶ τότε ἐλθὼν πρόσφερε τὸ δῶρόν σου 25 ἴσθι

εὐνοῶν τῷ ἀντιδίκῳ σου ταχὺ ἕως ὅτου εἶ microετ᾽ αὐτοῦ ἐν τῇ ὁδῷ

microήποτέ σε παραδῷ ὁ ἀντίδικος τῷ κριτῇ καὶ ὁ κριτὴς τῷ

ὑπηρέτῃ καὶ εἰς φυλακὴν βληθήσῃmiddot 26 ἀmicroὴν λέγω σοι οὐ microὴ

ἐξέλθῃς ἐκεῖθεν ἕως ἂν ἀποδῷς τὸν ἔσχατον κοδράντην 27 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη οὐ microοιχεύσεις 28 ἐγὼ δὲ λέγω

ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ βλέπων γυναῖκα πρὸς τὸ ἐπιθυmicroῆσαι αὐτὴν ἤδη

ἐmicroοίχευσεν αὐτὴν ἐν τῇ καρδίᾳ αὐτοῦ 29 εἰ δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου ὁ

δεξιὸς σκανδαλίζει σε ἔξελε αὐτὸν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει

γάρ σοι ἵνα ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά

σου βληθῇ εἰς γέενναν 30 καὶ εἰ ἡ δεξιά σου χεὶρ σκανδαλίζει σε

ἔκκοψον αὐτὴν καὶ βάλε ἀπὸ σοῦmiddot συmicroφέρει γάρ σοι ἵνα

ἀπόληται ἓν τῶν microελῶν σου καὶ microὴ ὅλον τὸ σῶmicroά σου εἰς

γέενναν ἀπέλθῃ 31 ἐρρέθη δέ ὃς ἂν ἀπολύσῃ τὴν γυναῖκα αὐτοῦ δότω

αὐτῇ ἀποστάσιον 32 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ὅτι πᾶς ὁ ἀπολύων τὴν

ἐντολή ῆς ἡ Gebot πλεῖον περισσεύω in groumlszligerem Ausmaszlig vorhanden sein ἔνοχος 2 verantwortlich ῥακά Hohlkopf microῶρος ου ὁ Idiot γέεννα ης ἡ Gehenna θυσιαστήριον ου τό Opferaltar ἀντίδικος ου ὁ Prozessgegner ἕως ὅτου solange κοδράντης ου ὁ Quadrans (14 As kleinste roumlm Muumlnze) microοιχεύω die Ehe brechen σκανδαλίζω verfuumlhren ἀποστάσιον ου τό Scheidungsbestaumltigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

γυναῖκα αὐτοῦ παρεκτὸς λόγου πορνείας ποιεῖ αὐτὴν microοιχευθῆναι

καὶ ὃς ἐὰν ἀπολελυmicroένην γαmicroήσῃ microοιχᾶται 33 πάλιν ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη τοῖς ἀρχαίοις οὐκ

ἐπιορκήσεις ἀποδώσεις δὲ τῷ κυρίῳ τοὺς ὅρκους σου 34 ἐγὼ δὲ

λέγω ὑmicroῖν microὴ ὀmicroόσαι ὅλως microήτε ἐν τῷ οὐρανῷ ὅτι θρόνος ἐστὶν

τοῦ θεοῦ 35 microήτε ἐν τῇ γῇ ὅτι ὑποπόδιόν ἐστιν τῶν ποδῶν αὐτοῦ

microήτε εἰς Ἱεροσόλυmicroα ὅτι πόλις ἐστὶν τοῦ microεγάλου βασιλέως 36

microήτε ἐν τῇ κεφαλῇ σου ὀmicroόσῃς ὅτι οὐ δύνασαι microίαν τρίχα

λευκὴν ποιῆσαι ἢ microέλαιναν 37 ἔστω δὲ ὁ λόγος ὑmicroῶν ναὶ ναί οὒ

οὔmiddot τὸ δὲ περισσὸν τούτων ἐκ τοῦ πονηροῦ ἐστιν 38 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ὀφθαλmicroὸν ἀντὶ ὀφθαλmicroοῦ καὶ

ὀδόντα ἀντὶ ὀδόντος 39 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν microὴ ἀντιστῆναι τῷ

πονηρῷmiddot ἀλλ᾽ ὅστις σε ῥαπίζει εἰς τὴν δεξιὰν σιαγόνα σου

στρέψον αὐτῷ καὶ τὴν ἄλληνmiddot 40 καὶ τῷ θέλοντί σοι κριθῆναι καὶ

τὸν χιτῶνά σου λαβεῖν ἄφες αὐτῷ καὶ τὸ ἱmicroάτιονmiddot 41 καὶ ὅστις σε

ἀγγαρεύσει microίλιον ἕν ὕπαγε microετ᾽ αὐτοῦ δύο 42 τῷ αἰτοῦντί σε

δός καὶ τὸν θέλοντα ἀπὸ σοῦ δανίσασθαι microὴ ἀποστραφῇς 43 ἠκούσατε ὅτι ἐρρέθη ἀγαπήσεις τὸν πλησίον σου καὶ

microισήσεις τὸν ἐχθρόν σου 44 ἐγὼ δὲ λέγω ὑmicroῖν ἀγαπᾶτε τοὺς

ἐχθροὺς ὑmicroῶν καὶ προσεύχεσθε ὑπὲρ τῶν διωκόντων ὑmicroᾶς 45

ὅπως γένησθε υἱοὶ τοῦ πατρὸς ὑmicroῶν τοῦ ἐν οὐρανοῖς ὅτι τὸν ἥλιον

αὐτοῦ ἀνατέλλει ἐπὶ πονηροὺς καὶ ἀγαθοὺς καὶ βρέχει ἐπὶ

δικαίους καὶ ἀδίκους 46 ἐὰν γὰρ ἀγαπήσητε τοὺς ἀγαπῶντας

ὑmicroᾶς τίνα microισθὸν ἔχετε οὐχὶ καὶ οἱ τελῶναι τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 47

καὶ ἐὰν ἀσπάσησθε τοὺς ἀδελφοὺς ὑmicroῶν microόνον τί περισσὸν

ποιεῖτε οὐχὶ καὶ οἱ ἐθνικοὶ τὸ αὐτὸ ποιοῦσιν 48 ἔσεσθε οὖν ὑmicroεῖς

τέλειοι ὡς ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τέλειός ἐστιν

προσέχετε δὲ τὴν δικαιοσύνην ὑmicroῶν microὴ ποιεῖν ἔmicroπροσθεν τῶν

ἀνθρώπων πρὸς τὸ θεαθῆναι αὐτοῖςmiddot εἰ δὲ microήγε microισθὸν οὐκ

ἔχετε παρὰ τῷ πατρὶ ὑmicroῶν τῷ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 2 ὃταν οὖν ποιῇς

ἐλεηmicroοσύνην microὴ σαλπίσῃς ἔmicroπροσθέν σου ὥσπερ οἱ ὑποκριταὶ

ποιοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς ῥύmicroαις ὅπως

6

παρεκτός + gen mit Ausnahme von ἐάν = ἄν microοιχάοmicroαι zum Ehebruch verfuumlhren ὑποπόδιον ου τό Schemel περισσός 3 + gen daruumlber hinausgehend ῥαπίζω schlagen σιαγών όνος ἡ Kinn κρίνοmicroαι + dat gerichtlich gegen jem vorgehen ἀγγαρεύω (als Diener) requirieren δανίζω sich Geld borgen ἀνατέλλω aufgehen lassen βρέχω regnen lassen τελώνης ου ὁ Steuerpaumlchter ἐθνικός οῦ ὁ Heide σαλπίγγω trompeten ὑποκριτής οῦ ὁ Heuchler Schauspieler ῥύmicroη ης ἡ Gasse

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δοξασθῶσιν ὑπὸ τῶν ἀνθρώπωνmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 3 σοῦ δὲ ποιοῦντος ἐλεηmicroοσύνην microὴ γνώτω ἡ

ἀριστερά σου τί ποιεῖ ἡ δεξιά σου 4 ὅπως ᾖ σου ἡ ἐλεηmicroοσύνη ἐν

τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυπτῷ αὐτὸς

ἀποδώσει σοι 5 καὶ ὅταν προσεύχησθε οὐκ ἔσεσθε ὡς οἱ ὑποκριταίmiddot ὅτι

φιλοῦσιν ἐν ταῖς συναγωγαῖς καὶ ἐν ταῖς γωνίαις τῶν πλατειῶν

ἑστῶτες προσεύχεσθαι ὅπως φανῶσιν τοῖς ἀνθρώποιςmiddot ἀmicroὴν

λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν microισθὸν αὐτῶν 6 σὺ δὲ ὅταν προσεύχῃ

εἴσελθε εἰς τὸ ταmicroεῖόν σου καὶ κλείσας τὴν θύραν σου πρόσευξαι

τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυπτῷmiddot καὶ ὁ πατήρ σου ὁ βλέπων ἐν τῷ

κρυπτῷ ἀποδώσει σοι 7 προσευχόmicroενοι δὲ microὴ βατταλογήσητε

ὥσπερ οἱ ἐθνικοί δοκοῦσιν γὰρ ὅτι ἐν τῇ πολυλογίᾳ αὐτῶν

εἰσακουσθήσονται 8 microὴ οὖν ὁmicroοιωθῆτε αὐτοῖς οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ

ὑmicroῶν ὧν χρείαν ἔχετε πρὸ τοῦ ὑmicroᾶς αἰτῆσαι αὐτόν 9 οὕτως οὖν

προσεύχεσθε ὑmicroεῖςmiddot

πάτερ ἡmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

ἁγιασθήτω τὸ ὄνοmicroά σου 10 ἐλθέτω ἡ βασιλεία σου

γενηθήτω τὸ θέληmicroά σου

ὡς ἐν οὐρανῷ καὶ ἐπὶ γῆς 11 τὸν ἄρτον ἡmicroῶν τὸν ἐπιούσιον δὸς ἡmicroῖν σήmicroερον 12 καὶ ἄφες ἡmicroῖν τὰ ὀφειλήmicroατα ἡmicroῶν

ὡς καὶ ἡmicroεῖς ἀφήκαmicroεν τοῖς ὀφειλέταις ἡmicroῶνmiddot 13 καὶ microὴ εἰσενέγκῃς ἡmicroᾶς εἰς πειρασmicroόν

ἀλλὰ ῥῦσαι ἡmicroᾶς ἀπὸ τοῦ πονηροῦ 14 ἐὰν γὰρ ἀφῆτε τοῖς ἀνθρώποις τὰ παραπτώmicroατα αὐτῶν

ἀφήσει καὶ ὑmicroῖν ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιοςmiddot 15 ἐὰν δὲ microὴ ἀφῆτε

τοῖς ἀνθρώποις οὐδὲ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ἀφήσει τὰ παραπτώmicroατα

ὑmicroῶν 16 ὃταν δὲ νηστεύητε microὴ γίνεσθε ὡς οἱ ὑποκριταὶ

σκυθρωποί ἀφανίζουσιν γὰρ τὰ πρόσωπα αὐτῶν ὅπως φανῶσιν

γωνία ας ἡ Ecke πλατεῖα ας ἡ Straszlige ταmicroεῖον ου ὁ Zimmer βατταλογέω plappern schwaumltzen ἄρτον ου ὁ Brot ῥύοmicroαι erretten παράπτωmicroα ατος τό Verfehlung νηστεύω fasten σκυθρωπός 3 finster blickend ἀφανίζω hier verfinstern

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

τοῖς ἀνθρώποις νηστεύοντεςmiddot ἀmicroὴν λέγω ὑmicroῖν ἀπέχουσιν τὸν

microισθὸν αὐτῶν 17 σὺ δὲ νηστεύων ἄλειψαί σου τὴν κεφαλὴν καὶ

τὸ πρόσωπόν σου νίψαι 18 ὅπως microὴ φανῇς τοῖς ἀνθρώποις

νηστεύων ἀλλὰ τῷ πατρί σου τῷ ἐν τῷ κρυφαίῳmiddot καὶ ὁ πατήρ

σου ὁ βλέπων ἐν τῷ κρυφαίῳ ἀποδώσει σοι 19 microὴ θησαυρίζετε ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐπὶ τῆς γῆς ὅπου σὴς

καὶ βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται διορύσσουσιν καὶ

κλέπτουσινmiddot 20 θησαυρίζετε δὲ ὑmicroῖν θησαυροὺς ἐν οὐρανῷ ὅπου

οὔτε σὴς οὔτε βρῶσις ἀφανίζει καὶ ὅπου κλέπται οὐ διορύσσουσιν

οὐδὲ κλέπτουσινmiddot 21 ὅπου γάρ ἐστιν ὁ θησαυρός σου ἐκεῖ ἔσται

καὶ ἡ καρδία σου 22 ὁ λύχνος τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁ ὀφθαλmicroός ἐὰν

οὖν ᾖ ὁ ὀφθαλmicroός σου ἁπλοῦς ὅλον τὸ σῶmicroά σου φωτεινὸν ἔσταιmiddot 23 ἐὰν δὲ ὁ ὀφθαλmicroός σου πονηρὸς ᾖ ὅλον τὸ σῶmicroά σου σκοτεινὸν

ἔσται εἰ οὖν τὸ φῶς τὸ ἐν σοὶ σκότος ἐστίν τὸ σκότος πόσον 24

οὐδεὶς δύναται δυσὶ κυρίοις δουλεύεινmiddot ἢ γὰρ τὸν ἕνα microισήσει καὶ

τὸν ἕτερον ἀγαπήσει ἢ ἑνὸς ἀνθέξεται καὶ τοῦ ἑτέρου

καταφρονήσειmiddot οὐ δύνασθε θεῷ δουλεύειν καὶ microαmicroωνᾷ 25 διὰ

τοῦτο λέγω ὑmicroῖν microὴ microεριmicroνᾶτε τῇ ψυχῇ ὑmicroῶν τί φάγητε ἢ τί

πίητε microηδὲ τῷ σώmicroατι ὑmicroῶν τί ἐνδύσησθεmiddot οὐχὶ ἡ ψυχὴ πλεῖόν

ἐστιν τῆς τροφῆς καὶ τὸ σῶmicroα τοῦ ἐνδύmicroατος 26 ἐmicroβλέψατε εἰς

τὰ πετεινὰ τοῦ οὐρανοῦ ὅτι οὐ σπείρουσιν οὐδὲ θερίζουσιν οὐδὲ

συνάγουσιν εἰς ἀποθήκας καὶ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος τρέφει

αὐτάmiddot οὐχ ὑmicroεῖς microᾶλλον διαφέρετε αὐτῶν 27 τίς δὲ ἐξ ὑmicroῶν

microεριmicroνῶν δύναται προσθεῖναι ἐπὶ τὴν ἡλικίαν αὐτοῦ πῆχυν ἕνα 28

καὶ περὶ ἐνδύmicroατος τί microεριmicroνᾶτε καταmicroάθετε τὰ κρίνα τοῦ

ἀγροῦ πῶς αὐξάνουσινmiddot οὐ κοπιῶσιν οὐδὲ νήθουσινmiddot 29 λέγω δὲ

ὑmicroῖν ὅτι οὐδὲ Σολοmicroὼν ἐν πάσῃ τῇ δόξῃ αὐτοῦ περιεβάλετο ὡς ἓν

τούτων 30 εἰ δὲ τὸν χόρτον τοῦ ἀγροῦ σήmicroερον ὄντα καὶ αὔριον εἰς

κλίβανον βαλλόmicroενον ὁ θεὸς οὕτως ἀmicroφιέννυσιν οὐ πολλῷ

microᾶλλον ὑmicroᾶς ὀλιγόπιστοι 31 microὴ οὖν microεριmicroνήσητε λέγοντες τί

φάγωmicroεν ἤ τί πίωmicroεν ἤ τί περιβαλώmicroεθα 32 πάντα γὰρ ταῦτα

τὰ ἔθνη ἐπιζητοῦσινmiddot οἶδεν γὰρ ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ οὐράνιος ὅτι

ἀλείφω salben νίζω waschen κρυφαῖος 3 verborgen σής εός ὁ Motte βρῶσις εως ἡ Zerfall ἀφανίζω hier vernichten ἁπλοῦς 3 hier funktionstuumlchtig σκωτεινός 3 finster σκότος ους τό Finsternis ἀντέχοmicroαι+ gen sich an jem halten microαmicroωνᾶς ᾶ ὁ Mammon microεριmicroνάω sich sorgen πετεινόν οῦ τό Vogel θερίζω ernten ἀποθήκη ης ἡ Scheune κρίνον ου τό Lilie κοπιάω sich abmuumlhen νήθω spinnen κλίβανος ου ὁ Ofen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

χρῄζετε τούτων ἁπάντων 33 ζητεῖτε δὲ πρῶτον τὴν βασιλείαν καὶ

τὴν δικαιοσύνην αὐτοῦ καὶ ταῦτα πάντα προστεθήσεται ὑmicroῖν 34

microὴ οὖν microεριmicroνήσητε εἰς τὴν αὔριον ἡ γὰρ αὔριον microεριmicroνήσει

αὑτῆςmiddot ἀρκετὸν τῇ ἡmicroέρᾳ ἡ κακία αὐτῆς

microὴ κρίνετε ἵνα microὴ κριθῆτεmiddot 2 ἐν ᾧ γὰρ κρίmicroατι κρίνετε

κριθήσεσθε καὶ ἐν ᾧ microέτρῳ microετρεῖτε microετρηθήσεται ὑmicroῖν 3

τί δὲ βλέπεις τὸ κάρφος τὸ ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ τοῦ ἀδελφοῦ σου τὴν

δὲ ἐν τῷ σῷ ὀφθαλmicroῷ δοκὸν οὐ κατανοεῖς 4 ἢ πῶς ἐρεῖς τῷ

ἀδελφῷ σου ἄφες ἐκβάλω τὸ κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σου καὶ

ἰδοὺ ἡ δοκὸς ἐν τῷ ὀφθαλmicroῷ σοῦ 5 ὑποκριτά ἔκβαλε πρῶτον τὴν

δοκὸν ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ σοῦ καὶ τότε διαβλέψεις ἐκβαλεῖν τὸ

κάρφος ἐκ τοῦ ὀφθαλmicroοῦ τοῦ ἀδελφοῦ σου 6 microὴ δῶτε τὸ ἅγιον τοῖς κυσίν microηδὲ βάλητε τοὺς

microαργαρίτας ὑmicroῶν ἔmicroπροσθεν τῶν χοίρων microήποτε

καταπατήσωσιν αὐτοὺς ἐν τοῖς ποσὶν αὐτῶν καὶ στραφέντες

ῥήξωσιν ὑmicroᾶς 7 αἰτεῖτε καὶ δοθήσεται ὑmicroῖνmiddot ζητεῖτε καὶ εὑρήσετεmiddot

κρούετε καὶ ἀνοιγήσεται ὑmicroῖν 8 πᾶς γὰρ ὁ αἰτῶν λαmicroβάνει καὶ ὁ

ζητῶν εὑρίσκει καὶ τῷ κρούοντι ἀνοιγήσεται 9 ἢ τίς ἐστιν ἐξ

ὑmicroῶν ἄνθρωπος ὃν αἰτήσει ὁ υἱὸς αὐτοῦ ἄρτον mdash microὴ λίθον

ἐπιδώσει αὐτῷ 10 ἢ καὶ ἰχθὺν αἰτήσει mdash microὴ ὄφιν ἐπιδώσει αὐτῷ 11 εἰ οὖν ὑmicroεῖς πονηροὶ ὄντες οἴδατε δόmicroατα ἀγαθὰ διδόναι τοῖς

τέκνοις ὑmicroῶν πόσῳ microᾶλλον ὁ πατὴρ ὑmicroῶν ὁ ἐν τοῖς οὐρανοῖς

δώσει ἀγαθὰ τοῖς αἰτοῦσιν αὐτόν 12 πάντα οὖν ὅσα ἐὰν θέλητε ἵνα ποιῶσιν ὑmicroῖν οἱ

ἄνθρωποι οὕτως καὶ ὑmicroεῖς ποιεῖτε αὐτοῖςmiddot οὗτος γάρ ἐστιν ὁ

νόmicroος καὶ οἱ προφῆται 13 εἰσέλθατε διὰ τῆς στενῆς πύλης ὅτι

πλατεῖα ἡ πύλη καὶ εὐρύχωρος ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν

ἀπώλειαν καὶ πολλοί εἰσιν οἱ εἰσερχόmicroενοι δι᾽ αὐτῆς 14 ὅτι στενὴ

ἡ πύλη καὶ τεθλιmicromicroένη ἡ ὁδὸς ἡ ἀπάγουσα εἰς τὴν ζωήν καὶ

ὀλίγοι εἰσὶν οἱ εὑρίσκοντες αὐτήν

7

ἀρκετός 3 ausreichend κάρφος ους τὸ Holzstuumlckchen δοκός οῦ ὁ Sparren microαργαρίτα ης ἡ Perle χοῖρος ου ὁ Schwein microή = ἆρα microή ὄφις εως ἡ Schlange ἀπώλεια ας ἡ Verderben θλίβω bedruumlcken beengen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

15 προσέχετε ἀπὸ τῶν ψευδοπροφητῶν οἵτινες ἔρχονται

πρὸς ὑmicroᾶς ἐν ἐνδύmicroασιν προβάτων ἔσωθεν δέ εἰσιν λύκοι

ἅρπαγες 16 ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε αὐτούςmiddot microήτι

συλλέγουσιν ἀπὸ ἀκανθῶν σταφυλὰς ἢ ἀπὸ τριβόλων σῦκα 17

οὕτως πᾶν δένδρον ἀγαθὸν καρποὺς καλοὺς ποιεῖ τὸ δὲ σαπρὸν

δένδρον καρποὺς πονηροὺς ποιεῖmiddot 18 οὐ δύναται δένδρον ἀγαθὸν

καρποὺς πονηροὺς ποιεῖν οὐδὲ δένδρον σαπρὸν καρποὺς καλοὺς

ποιεῖν 19 πᾶν δένδρον microὴ ποιοῦν καρπὸν καλὸν ἐκκόπτεται καὶ εἰς

πῦρ βάλλεται 20 ἄρα γε ἀπὸ τῶν καρπῶν αὐτῶν ἐπιγνώσεσθε

αὐτούς 21 οὐ πᾶς ὁ λέγων microοι κύριε κύριε εἰσελεύσεται εἰς τὴν

βασιλείαν τῶν οὐρανῶν ἀλλ᾽ ὁ ποιῶν τὸ θέληmicroα τοῦ πατρός microου

τοῦ ἐν τοῖς οὐρανοῖς 22 πολλοὶ ἐροῦσίν microοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡmicroέρᾳ

κύριε κύριε οὐ τῷ σῷ ὀνόmicroατι ἐπροφητεύσαmicroεν καὶ τῷ σῷ

ὀνόmicroατι δαιmicroόνια ἐξεβάλοmicroεν καὶ τῷ σῷ ὀνόmicroατι δυνάmicroεις

πολλὰς ἐποιήσαmicroεν 23 καὶ τότε ὁmicroολογήσω αὐτοῖς ὅτι οὐδέποτε

ἔγνων ὑmicroᾶςmiddot ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐmicroοῦ οἱ ἐργαζόmicroενοι τὴν ἀνοmicroίαν 24 πᾶς οὖν ὅστις ἀκούει microου τοὺς λόγους τούτους καὶ ποιεῖ

αὐτοὺς ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ φρονίmicroῳ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ

τὴν οἰκίαν ἐπὶ τὴν πέτραν 25 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ

ποταmicroοὶ καὶ ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέπεσαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ

καὶ οὐκ ἔπεσεν τεθεmicroελίωτο γὰρ ἐπὶ τὴν πέτραν 26 καὶ πᾶς ὁ

ἀκούων microου τοὺς λόγους τούτους καὶ microὴ ποιῶν αὐτοὺς

ὁmicroοιωθήσεται ἀνδρὶ microωρῷ ὅστις ᾠκοδόmicroησεν αὐτοῦ τὴν οἰκίαν

ἐπὶ τὴν ἄmicromicroον 27 καὶ κατέβη ἡ βροχὴ καὶ ἦλθον οἱ ποταmicroοὶ καὶ

ἔπνευσαν οἱ ἄνεmicroοι καὶ προσέκοψαν τῇ οἰκίᾳ ἐκείνῃ καὶ ἔπεσεν

καὶ ἦν ἡ πτῶσις αὐτῆς microεγάλη 28 καὶ ἐγένετο ὅτε ἐτέλεσεν ὁ Ἰησοῦς τοὺς λόγους τούτους

ἐξεπλήσσοντο οἱ ὄχλοι ἐπὶ τῇ διδαχῇ αὐτοῦmiddot 29 ἦν γὰρ διδάσκων

αὐτοὺς ὡς ἐξουσίαν ἔχων καὶ οὐχ ὡς οἱ γραmicromicroατεῖς αὐτῶν

ἅρπαξ αγος reiszligend microήτι = ἆρα microή τι ἄκανθα ης ἡ Dornenstrauch σταφυλή ῆς ἡ Traube τρίβολος ου ὁ Distel σῦκον ου τό Feige σαπρός 3 verdorrt δύναmicroις εως ἡ hier Wundertat πέτρα ας ἡ Fels βροχή ῆς ἡ Unwetter θεmicroελιόω fest verankern ἄmicromicroος ου ἡ Sand ἐξουσία ας ἡ Bevollmaumlchtigung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus in Athen

(Apg 17 16 ndash 181)

ἐν δὲ ταῖς Ἀθήναις ἐκδεχοmicroένου αὐτοὺς τοῦ Παύλου

παρωξύνετο τὸ πνεῦmicroα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ θεωροῦντος

κατείδωλον οὖσαν τὴν πόλιν διελέγετο microὲν οὖν ἐν τῇ

συναγωγῇ τοῖς Ἰουδαίοις καὶ τοῖς σεβοmicroένοις καὶ ἐν τῇ

ἀγορᾷ κατὰ πᾶσαν ἡmicroέραν πρὸς τοὺς παρατυγχάνοντας 5

τινὲς δὲ καὶ τῶν Ἐπικουρείων καὶ Στοϊκῶν φιλοσόφων

συνέβαλλον αὐτῷ καί τινες ἔλεγον τί ἂν θέλοι ὁ

σπερmicroολόγος οὗτος λέγειν οἱ δέ ξένων δαιmicroονίων δοκεῖ

καταγγελεὺς εἶναι ὅτι τὸν Ἰησοῦν καὶ τὴν ἀνάστασιν

εὐηγγελίζετο ἐπιλαβόmicroενοί τε αὐτοῦ ἐπὶ τὸν Ἄρειον Πάγον 10

ἤγαγον λέγοντες δυνάmicroεθα γνῶναι τίς ἡ καινὴ αὕτη ἡ

ὑπὸ σοῦ λαλουmicroένη διδαχή ξενίζοντα γάρ τινα εἰσφέρεις εἰς

τὰς ἀκοὰς ἡmicroῶνmiddot βουλόmicroεθα οὖν γνῶναι τίνα θέλει ταῦτα

εἶναι Ἀθηναῖοι δὲ πάντες καὶ οἱ ἐπιδηmicroοῦντες ξένοι εἰς

οὐδὲν ἕτερον ηὐκαίρουν ἢ λέγειν τι ἢ ἀκούειν τι καινότερον 15

σταθεὶς δὲ ὁ Παῦλος ἐν microέσῳ τοῦ Ἀρείου Πάγου ἔφη

bdquoἌνδρες Ἀθηναῖοι κατὰ πάντα ὡς δεισιδαιmicroονεστέρους

ὑmicroᾶς θεωρῶmiddot διερχόmicroενος γὰρ καὶ ἀναθεωρῶν τὰ

σεβάσmicroατα ὑmicroῶν εὗρον καὶ βωmicroὸν ἐν ᾧ ἐπεγέγραπτο

ΑΓΝΩΣΤΩΙ ΘΕΩΙ ὃ οὖν ἀγνοοῦντες εὐσεβεῖτε τοῦτο 20

ἐγὼ καταγγέλλω ὑmicroῖν ὁ θεὸς ὁ ποιήσας τὸν κόσmicroον καὶ

πάντα τὰ ἐν αὐτῷ οὗτος οὐρανοῦ καὶ γῆς ὑπάρχων κύριος

οὐκ ἐν χειροποιήτοις ναοῖς κατοικεῖ οὐδὲ ὑπὸ χειρῶν

ἀνθρωπίνων θεραπεύεται προσδεόmicroενός τινος αὐτὸς διδοὺς

πᾶσι ζωὴν καὶ πνοὴν καὶ τὰ πάνταmiddot ἐποίησέν τε ἐξ ἑνὸς 25

πᾶν ἔθνος ἀνθρώπων κατοικεῖν ἐπὶ παντὸς προσώπου τῆς

ἐκδέχοmicroαι erwarten κατείδωλος 2 voll von Goumltterbildern οἱ σεβόmicroενοι hier die Proselyten σπερmicroαλόγος ου ὁ Schwaumltzer καινός 3 neu ξενίζω erstaunen befremden εὐκαιρέω Zeit haben δεισιδαίmicroων 2 goumltterfuumlrchtig σέβασmicroα ατος τό Kultobjekt βωmicroός οῦ ὁ Altar πρόσωπον ου τό hier Region

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

γῆς ὁρίσας προστεταγmicroένους καιροὺς καὶ τὰς ὁροθεσίας τῆς

κατοικίας αὐτῶν ζητεῖν τὸν θεὸν εἰ ἄρα γε ψηλαφήσειαν

αὐτὸν καὶ εὕροιεν καί γε οὐ microακρὰν ἀπὸ ἑνὸς ἑκάστου ἡmicroῶν

ὑπάρχοντα ἐν αὐτῷ γὰρ ζῶmicroεν καὶ κινούmicroεθα καὶ ἐσmicroέν 30

ὡς καί τινες τῶν καθ᾽ ὑmicroᾶς ποιητῶν εἰρήκασιν τοῦ γὰρ καὶ

γένος ἐσmicroέν γένος οὖν ὑπάρχοντες τοῦ θεοῦ οὐκ ὀφείλοmicroεν

νοmicroίζειν χρυσῷ ἢ ἀργύρῳ ἢ λίθῳ χαράγmicroατι τέχνης καὶ

ἐνθυmicroήσεως ἀνθρώπου τὸ θεῖον εἶναι ὅmicroοιον τοὺς microὲν οὖν

χρόνους τῆς ἀγνοίας ὑπεριδὼν ὁ θεὸς τὰ νῦν παραγγέλλει 35

τοῖς ἀνθρώποις πάντας πανταχοῦ microετανοεῖν καθότι

ἔστησεν ἡmicroέραν ἐν ᾗ microέλλει κρίνειν τὴν οἰκουmicroένην ἐν

δικαιοσύνῃ ἐν ἀνδρὶ ᾧ ὥρισεν πίστιν παρασχὼν πᾶσιν

ἀναστήσας αὐτὸν ἐκ νεκρῶνldquo

ἀκούσαντες δὲ ἀνάστασιν νεκρῶν οἱ microὲν ἐχλεύαζον οἱ δὲ 40

εἶπαν ἀκουσόmicroεθά σου περὶ τούτου καὶ πάλιν οὕτως ὁ

Παῦλος ἐξῆλθεν ἐκ microέσου αὐτῶν τινὲς δὲ ἄνδρες

κολληθέντες αὐτῷ ἐπίστευσαν ἐν οἷς καὶ ∆ιονύσιος ὁ

Ἀρεοπαγίτης καὶ γυνὴ ὀνόmicroατι ∆άmicroαρις καὶ ἕτεροι σὺν

αὐτοῖς microετὰ ταῦτα χωρισθεὶς ἐκ τῶν Ἀθηνῶν ἦλθεν εἰς 45

Κόρινθον

ὁρίζω festsetzen ὁροθεσία ας ἡ Grenze ψηλαφάω fassen Aratos φαινόmicroενα 5 ὀφείλω hier duumlrfen χάραγmicroα ατος τό Auspraumlgung πίστιν παρέχειν einen Beweis liefern χλευάζω spotten κολλάοmicroαι sich anschlieszligen χωρίζοmicroαι pass abreisen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Paulus Von der Einheit

(1 Kor 12 4-30)

διαιρέσεις δὲ χαρισmicroάτων εἰσίν τὸ δὲ αὐτὸ πνεῦmicroαmiddot καὶ

διαιρέσεις διακονιῶν εἰσιν καὶ ὁ αὐτὸς κύριοςmiddot καὶ

διαιρέσεις ἐνεργηmicroάτων εἰσίν ὁ δὲ αὐτὸς θεός ὁ ἐνεργῶν τὰ

πάντα ἐν πᾶσιν ἑκάστῳ δὲ δίδοται ἡ φανέρωσις τοῦ

πνεύmicroατος πρὸς τὸ συmicroφέρον ᾧ microὲν γὰρ διὰ τοῦ πνεύmicroατος 5

δίδοται λόγος σοφίας ἄλλῳ δὲ λόγος γνώσεως κατὰ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα ἑτέρῳ πίστις ἐν τῷ αὐτῷ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἐν τῷ ἑνὶ πνεύmicroατι ἄλλῳ δὲ

ἐνεργήmicroατα δυνάmicroεων ἄλλῳ δὲ προφητεία ἄλλῳ δὲ

διακρίσεις πνευmicroάτων ἑτέρῳ γένη γλωσσῶν ἄλλῳ δὲ 10

ἑρmicroηνεία γλωσσῶνmiddot πάντα δὲ ταῦτα ἐνεργεῖ τὸ ἓν καὶ τὸ

αὐτὸ πνεῦmicroα διαιροῦν ἰδίᾳ ἑκάστῳ καθὼς βούλεται

καθάπερ γὰρ τὸ σῶmicroα ἕν ἐστιν καὶ microέλη πολλὰ ἔχει

πάντα δὲ τὰ microέλη τοῦ σώmicroατος πολλὰ ὄντα ἕν ἐστιν

σῶmicroα οὕτως καὶ ὁ Χριστόςmiddot καὶ γὰρ ἐν ἑνὶ πνεύmicroατι ἡmicroεῖς 15

πάντες εἰς ἓν σῶmicroα ἐβαπτίσθηmicroεν εἴτε Ἰουδαῖοι εἴτε

Ἕλληνες εἴτε δοῦλοι εἴτε ἐλεύθεροι καὶ πάντες ἓν πνεῦmicroα

ἐποτίσθηmicroεν καὶ γὰρ τὸ σῶmicroα οὐκ ἔστιν ἓν microέλος ἀλλὰ

πολλά ἐὰν εἴπῃ ὁ πούς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ χείρ οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος καὶ 20

ἐὰν εἴπῃ τὸ οὖς ὅτι οὐκ εἰmicroὶ ὀφθαλmicroός οὐκ εἰmicroὶ ἐκ τοῦ

σώmicroατος οὐ παρὰ τοῦτο οὐκ ἔστιν ἐκ τοῦ σώmicroατος εἰ ὅλον

τὸ σῶmicroα ὀφθαλmicroός ποῦ ἡ ἀκοή εἰ ὅλον ἀκοή ποῦ ἡ

ὄσφρησις νυνὶ δὲ ὁ θεὸς ἔθετο τὰ microέλη ἓν ἕκαστον αὐτῶν

ἐν τῷ σώmicroατι καθὼς ἠθέλησεν εἰ δὲ ἦν τὰ πάντα ἓν 25

microέλος ποῦ τὸ σῶmicroα νῦν δὲ πολλὰ microὲν microέλη ἓν δὲ σῶmicroα

διαίρεσις εως ἡ Art Typ χάρισmicroα ατος τό Gabeἐνέργηmicroα ατος τό Tat ἴαmicroα ατος τό Heilung δύναmicroις εως ἡ (besonderes) Talent γλῶσσα ης ἡ hier Glossolalie ἑρmicroηνεία ας ἡ Deutung διαιρέω zuteilen βαπτίζω taufen ποτίζω traumlnken παρὰ τοῦτο gegen seine (eigene) Aussage ὄσφρησις εως ἡ Geruchssinn

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

οὐ δύναται δὲ ὁ ὀφθαλmicroὸς εἰπεῖν τῇ χειρί bdquoχρείαν σου οὐκ

ἔχωldquo ἢ πάλιν ἡ κεφαλὴ τοῖς ποσίν bdquoχρείαν ὑmicroῶν οὐκ

ἔχωldquo ἀλλὰ πολλῷ microᾶλλον τὰ δοκοῦντα microέλη τοῦ

σώmicroατος ἀσθενέστερα ὑπάρχειν ἀναγκαῖά ἐστιν καὶ ἃ 30

δοκοῦmicroεν ἀτιmicroότερα εἶναι τοῦ σώmicroατος τούτοις τιmicroὴν

περισσοτέραν περιτίθεmicroεν καὶ τὰ ἀσχήmicroονα ἡmicroῶν

εὐσχηmicroοσύνην περισσοτέραν ἔχει τὰ δὲ εὐσχήmicroονα ἡmicroῶν

οὐ χρείαν ἔχει ἀλλὰ ὁ θεὸς συνεκέρασεν τὸ σῶmicroα τῷ

ὑστερουmicroένῳ περισσοτέραν δοὺς τιmicroήν ἵνα microὴ ᾖ σχίσmicroα ἐν 35

τῷ σώmicroατι ἀλλὰ τὸ αὐτὸ ὑπὲρ ἀλλήλων microεριmicroνῶσιν τὰ

microέλη καὶ εἴτε πάσχει ἓν microέλος συmicroπάσχει πάντα τὰ

microέληmiddot εἴτε δοξάζεται ἓν microέλος συγχαίρει πάντα τὰ microέλη

ὑmicroεῖς δέ ἐστε σῶmicroα Χριστοῦ καὶ microέλη ἐκ microέρους καὶ

οὓς microὲν ἔθετο ὁ θεὸς ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ πρῶτον ἀποστόλους 40

δεύτερον προφήτας τρίτον διδασκάλους ἔπειτα δυνάmicroεις

ἔπειτα χαρίσmicroατα ἰαmicroάτων ἀντιλήmicroψεις κυβερνήσεις

γένη γλωσσῶν microὴ πάντες ἀπόστολοι microὴ πάντες

προφῆται microὴ πάντες διδάσκαλοι microὴ πάντες δυνάmicroεις microὴ

πάντες χαρίσmicroατα ἔχουσιν ἰαmicroάτων microὴ πάντες γλώσσαις 45

λαλοῦσιν microὴ πάντες διερmicroηνεύουσιν

περισσός 3 uumlbermaumlszligig ἀσχήmicroων 2 beeintraumlchtigt ἴαmicroα ατος τό Heilung ὑστερέοmicroαι zu kurz kommen σχίσmicroα ατος τό Spaltung microεριmicroνάω sorgen ἀντίληψις εως ἡ karitative Taumltigkeit κυβέρνησις εως ἡ Fuumlhrungsaufgaben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Aus dem Diognetbrief Das Christentum

(51 ndash 610)

Χριστιανοὶ γὰρ οὔτε γῇ οὔτε φωνῇ οὔτε ἔσθεσι

διακεκριmicroένοι τῶν λοιπῶν εἰσιν ἀνθρώπων οὔτε γάρ που

πόλεις ἰδίας κατοικοῦσιν οὔτε διαλέκτῳ τινὶ παρηλλαγmicroένῃ

χρῶνται οὔτε βίον παράσηmicroον ἀσκοῦσιν οὐ microὴν ἐπινοίᾳ τινὶ

καὶ φροντίδι πολυπραγmicroόνων ἀνθρώπων microάθηmicroα τοῦτ᾽ 5

αὐτοῖς ἐστὶν εὑρηmicroένον οὐδὲ δόγmicroατος ἀνθρωπίνου

προεστᾶσιν ὥσπερ ἔνιοι κατοικοῦντες δὲ πόλεις Ἑλληνίδας

τε καὶ βαρβάρους ὡς ἕκαστος ἐκληρώθη καὶ τοῖς

ἐγχωρίοις ἔθεσιν ἀκολουθοῦντες ἔν τε ἐσθῆτι καὶ διαίτῃ

καὶ τῷ λοιπῷ βίῳ θαυmicroαστὴν καὶ ὁmicroολογουmicroένως 10

παράδοξον ἐνδείκνυνται τὴν κατάστασιν τῆς ἑαυτῶν

πολιτείας

πατρίδας οἰκοῦσιν ἰδίας ἀλλ᾽ ὡς πάροικοιmiddot microετέχουσι

πάντων ὡς πολῖται καὶ πανθ᾽ ὑποmicroένουσιν ὡς ξένοιmiddot πᾶσα

ξένη πατρίς ἐστιν αὐτῶν καὶ πᾶσα πατρὶς ξένη γαmicroοῦσιν 15

ὡς πάντες τεκνογονοῦσιν ἀλλ᾽ οὐ ῥίπτουσι τὰ γεννώmicroενα

τράπεζαν κοινὴν παρατίθενται ἀλλ᾽ οὐ κοίτην ἐν σαρκὶ

τυγχάνουσιν ἀλλ᾽ οὐ κατὰ σάρκα ζῶσιν ἐπὶ γῆς

διατρίβουσιν ἀλλ᾽ ἐν οὐρανῷ πολιτεύονται πείθονται τοῖς

ὡρισmicroένοις νόmicroοις καὶ τοῖς ἰδίοις βίοις νικῶσι τοὺς νόmicroους 20

ἀγαπῶσι πάντας καὶ ὑπὸ πάντων διώκονται ἀγνοοῦνται

καὶ κατακρίνονταιmiddot θανατοῦνται καὶ ζωοποιοῦνται

πτωχεύουσι καὶ πλουτίζουσι πολλούςmiddot πάντων ὑστεροῦνται

καὶ ἐν πᾶσι περισσεύουσιν ἀτιmicroοῦνται καὶ ἐν ταῖς ἀτιmicroίαις

δοξάζονταιmiddot βλασφηmicroοῦνται καὶ δικαιοῦνται λοιδοροῦνται 25

καὶ εὐλογοῦσινmiddot ὑβρίζονται καὶ τιmicroῶσιν ἀγαθοποιοῦντες ὡς

παρηλλαγmicroένος 3 ungewoumlhnlich παράσηmicroος 2 absonderlich κληρόοmicroαι pass durch das Los zugeteilt bekommen δίαιτα ης ἡ Ernaumlhrung κατάστασις εως ἡ Verfassung πάροικος ου ὁ Immigrant κοίτη ης ἡ Bett ὑστερέοmicroαι + gen zu kurz kommen (in etw) περισσεύω Uumlberfluss haben

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

κακοὶ κολάζονταιmiddot κολαζόmicroενοι χαίρουσιν ὡς

ζωοποιούmicroενοι ὑπὸ Ἰουδαίων ὡς ἀλλόφυλοι πολεmicroοῦνται

καὶ ὑπὸ Ἑλλήνων διώκονται καὶ τὴν αἰτίαν τῆς ἔχθρας

εἰπεῖν οἱ microισοῦντες οὐκ ἔχουσιν 30

ἁπλῶς δ᾽ εἰπεῖν ὅπερ ἐστὶν ἐν σώmicroατι ψυχή τοῦτ᾽ εἰσὶν

ἐν κόσmicroῳ Χριστιανοί ἔσπαρται κατὰ πάντων τῶν τοῦ

σώmicroατος microελῶν ἡ ψυχή καὶ Χριστιανοὶ κατὰ τὰς τοῦ

κόσmicroου πόλεις οἰκεῖ microὲν ἐν τῷ σώmicroατι ψυχή οὐκ ἔστι δὲ

ἐκ τοῦ σώmicroατοςmiddot καὶ Χριστιανοὶ ἐν κόσmicroῳ οἰκοῦσιν οὐκ 35

εἰσὶ δὲ ἐκ τοῦ κόσmicroου ἀόρατος ἡ ψυχὴ ἐν ὁρατῷ φρουρεῖται

τῷ σώmicroατιmiddot καὶ Χριστιανοὶ γινώσκονται microὲν ὄντες ἐν τῷ

κοσmicroῷ ἀόρατος δὲ αὐτῶν ἡ θεοσέβεια microένει microισεῖ τὴν

ψυχὴν ἡ σὰρξ καὶ πολεmicroεῖ microηδὲν ἀδικουmicroένη δίοτι ταῖς

ἡδοναῖς κωλύεται χρῆσθαιmiddot microισεῖ καὶ Χριστιανοὺς ὁ κόσmicroος 40

microηδὲν ἀδικούmicroενος ὅτι ταῖς ἡδοναῖς ἀντιτάσσονται ἡ ψυχὴ

τὴν microισοῦσαν ἀγαπᾷ σάρκα καὶ τὰ microέληmiddot καὶ Χριστιανοὶ

τοὺς microισοῦντας ἀγαπῶσιν ἐγκέκλεισται microὲν ἡ ψυχὴ τῷ

σώmicroατι συνέχει δὲ αὐτὴ τὸ σῶmicroαmiddot καὶ Χριστιανοὶ

κατέχονται microὲν ὡς ἐν φρουρᾷ τῷ κόσmicroῳ αὐτοὶ δὲ 45

συνέχουσι τὸν κόσmicroον ἀθάνατος ἡ ψυχὴ ἐν θνητῷ

σκηνώmicroατι κατοικεῖmiddot καὶ Χριστιανοὶ παροικοῦσιν ἐν

φθαρτοῖς τὴν ἐν οὐρανοῖς ἀφθαρσίαν προσ δεχόmicroενοι

κακουργουmicroένη σιτίοις καὶ ποτοῖς ἡ ψυχὴ βελτιοῦταιmiddot καὶ

Χριστιανοὶ κολαζόmicroενοι καθ᾽ ἡmicroέραν πλεονάζουσι microᾶλλον 50

εἰς τοσαύτην αὐτοὺς τάξιν ἔθετο ὁ Θεός ἣν οὐ θεmicroιτὸν

αὐτοῖς παραιτήσασθαι

ἀλλόφυλος ου ὁ Fremdlaumlnder κατά + gen uumlber hellip hin ἀντιτάσσοmicroαι sich entgegenstellen σκήνωmicroα ατος τό Zelt φθαρτός 3 hier vergaumlnglich τάξις εως ἡ Posten (im Heer) παραιτέοmicroαι durch Bitten abwenden

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Lukian Menippos und Charon

(Lukian dial mort 2)

Χάρων ἀπόδος ὦ κατάρατε τὰ πορθmicroεῖα

Μένιππος βόα εἰ τοῦτό σοι ὦ Χάρων ἥδιον

Χάρων ἀπόδος φηmicroί ἀνθ᾽ ὧν σε διεπορθmicroεύσαmicroεν

Μένιππος οὐκ ἂν λάβοις παρὰ τοῦ microὴ ἔχοντος

Χάρων ἔστι δέ τις ὀβολὸν microὴ ἔχων 5

Μένιππος εἰ microὲν καὶ ἄλλος τις οὐκ οἶδα ἐγὼ δ᾽ οὐκ ἔχω

Χάρων καὶ microὴν ἄγξω σε νὴ τὸν Πλούτωνα ὦ microιαρέ

ἢν microὴ ἀποδῷς

Μένιππος κἀγὼ τῷ ξύλῳ σου πατάξας διαλύσω τὸ

κρανίον 10

Χάρων microάτην οὖν ἔσῃ πεπλευκὼς τοσοῦτον πλοῦν

Μένιππος ὁ Ἑρmicroῆς ὑπὲρ ἐmicroοῦ σοι ἀποδότω ὅς microε

παρέδωκέ σοι

Ἑρmicroῆς νὴ ∆ί᾽ ὀναίmicroην γε εἰ microέλλω καὶ ὑπερεκτίνειν

τῶν νεκρῶν 15

Χάρων οὐκ ἀποστήσοmicroαί σου

Μένιππος τούτου γε ἕνεκα νεωλκήσας τὸ πορθmicroεῖον

παράmicroενεmiddot πλὴν ἀλλ᾽ ὅ γε microὴ ἔχω πῶς ἂν

λάβοις

Χάρων σὺ δ᾽ οὐκ ᾔδεις κοmicroίζειν δέον 20

Μένιππος ᾔδειν microέν οὐκ εἶχον δέ τί οὖν ἐχρῆν διὰ τοῦτο

microὴ ἀποθανεῖν

Χάρων microόνος οὖν αὐχήσεις προῖκα πεπλευκέναι

Μένιππος οὐ προῖκα ὦ βέλτιστεmiddot καὶ γὰρ ἤντλησα καὶ

τῆς κώπης συνεπελαβόmicroην καὶ οὐκ ἔκλαον 25

microόνος τῶν ἄλλων ἐπιβατῶν

κατάρατος 2 verflucht πορθmicroεῖα ων τά Faumlhrgeld ἀνθ᾿ ὧν dafuumlr dass διαπορθmicroεύω mit der Faumlhre uumlbersetzen ἄγχω erwuumlrgen microιαρός οῦ ὁ Frevler πατάσσω schlagen κρανίον ου τό Schaumldel ὀναίmicroην da moumlchte ich was davon haben (ironisch) νεωλκέω das Schiff an Land ziehen πορθmicroεῖον ου τό Faumlhrschiff αὐχέω sich ruumlhmen προῖκα ohne Bezahlung ἀντλέω schoumlpfen κώπη ης ἡ Steuerruder ἐπιβατής οῦ ὁ Fahrgast

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Χάρων οὐδὲν ταῦτα πρὸς πορθmicroέαmiddot τὸν ὀβολὸν

ἀποδοῦναί σε δεῖmiddot οὐ θέmicroις ἄλλως γενέσθαι

Μένιππος οὐκοῦν ἄπαγέ microε αὖθις ἐς τὸν βίον

Χάρων χάριεν λέγεις ἵνα καὶ πληγὰς ἐπὶ τούτῳ παρὰ 30

τοῦ Αἰακοῦ προσλάβω

Μένιππος microὴ ἐνόχλει οὖν

Χάρων δεῖξον τί ἐν τῇ πήρᾳ ἔχεις

Μένιππος θέρmicroους εἰ θέλεις καὶ τῆς Ἑκάτης τὸ δεῖπνον

Χάρων πόθεν τοῦτον ἡmicroῖν ὦ Ἑρmicroῆ τὸν κύνα ἤγαγες 35

οἷα δὲ καὶ ἐλάλει παρὰ τὸν πλοῦν τῶν ἐπιβατῶν

ἁπάντων καταγελῶν καὶ ἐπισκώπτων καὶ microόνος

ᾄδων οἰmicroωζόντων ἐκείνων

Ἑρmicroῆς ἀγνοεῖς ὦ Χάρων ὅντινα ἄνδρα διεπόρθmicroευσας

ἐλεύθερον ἀκριβῶςmiddot οὐδένος αὐτῷ microέλει οὗτός 40

ἐστιν ὁ Μένιππος

Χάρων καὶ microὴν ἄν σε λάβω ποτέ mdash

Μένιππος ἂν λάβῃς ὦ βέλτιστεmiddot δὶς δὲ οὐκ ἂν λάβοις

πορθmicroεύς έως ὁ Faumlhrmann ἐνοχλέω einen Wirbel machen πήρα ας ἡ Wandersack θέρmicroος ου ὁ Lupine ἐπισκώπτω verhoumlhnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Pausanias die Zeusstatue von Olympia

(Paus 5 11)

καθέζεται microὲν δὴ ὁ θεὸς ἐν θρόνῳ χρυσοῦ πεποιηmicroένος καὶ

ἐλέφαντοςmiddot στέφανος δὲ ἐπίκειταί οἱ τῇ κεφαλῇ microεmicroιmicroηmicroένος

ἐλαίας κλῶνας ἐν microὲν δὴ τῇ δεξιᾷ φέρει Νίκην ἐξ ἐλέφαντος

καὶ ταύτην καὶ χρυσοῦ ταινίαν τε ἔχουσαν καὶ ἐπὶ τῇ

κεφαλῇ στέφανονmiddot τῇ δὲ ἀριστερᾷ τοῦ θεοῦ χειρὶ ἔνεστι 5

σκῆπτρον microετάλλοις τοῖς πᾶσιν ἠνθισmicroένον ὁ δὲ ὄρνις ὁ ἐπὶ

τῷ σκήπτρῳ καθήmicroενός ἐστιν ὁ ἀετός χρυσοῦ δὲ καὶ τὰ

ὑποδήmicroατα τῷ θεῷ καὶ ἱmicroάτιον ὡσαύτως ἐστίmiddot τῷ δὲ ἱmicroατίῳ

ζῴδιά τε καὶ τῶν ἀνθῶν τὰ κρίνα ἐστὶν ἐmicroπεποιηmicroένα

ὁ δὲ θρόνος ποικίλος microὲν χρυσῷ καὶ λίθοις ποικίλος δὲ 10

καὶ ἐβένῳ τε καὶ ἐλέφαντί ἐστιmiddot καὶ ζῷά τε ἐπ᾽ αὐτοῦ

γραφῇ microεmicroιmicroηmicroένα καὶ ἀγάλmicroατά ἐστιν εἰργασmicroένα Νῖκαι

microὲν δὴ τέσσαρες χορευουσῶν παρεχόmicroεναι σχῆmicroα κατὰ

ἕκαστον τοῦ θρόνου τὸν πόδα δύο δέ εἰσιν ἄλλαι πρὸς

ἑκάστου πέζῃ ποδός τῶν ποδῶν δὲ ἑκατέρῳ τῶν ἔmicroπροσθεν 15

παῖδές τε ἐπίκεινται Θηβαίων ὑπὸ σφιγγῶν ἡρπασmicroένοι καὶ

ὑπὸ τὰς σφίγγας Νιόβης τοὺς παῖδας Ἀπόλλων

κατατοξεύουσι καὶ Ἄρτεmicroις

τῶν δὲ τοῦ θρόνου microεταξὺ ποδῶν τέσσαρες κανόνες εἰσίν

ἐκ ποδὸς ἐς πόδα ἕτερον διήκων ἕκαστος τῷ microὲν δὴ κατ᾽ 20

εὐθὺ τῆς ἐσόδου κανόνι ἑπτά ἐστιν ἀγάλmicroατα ἐπ᾽ αὐτῷ τὸ

γὰρ ὄγδοον ἐξ αὐτῶν οὐκ ἴσασι τρόπον ὅντινα ἐγένετο

ἀφανέςmiddot εἴη δ᾽ ἂν ἀγωνισmicroάτων ἀρχαίων ταῦτα microιmicroήmicroατα

οὐ γάρ πω τὰ ἐς τοὺς παῖδας ἐπὶ ἡλικίας ἤδη καθειστήκει

τῆς Φειδίου τὸν δὲ αὑτὸν ταινίᾳ τὴν κεφαλὴν ἀναδούmicroενον 25

ἐοικέναι τὸ εἶδος Παντάρκει λέγουσι microειράκιον δὲ Ἠλεῖον

τὸν Παντάρκη παιδικὰ εἶναι τοῦ Φειδίουmiddot ἀνείλετο δὲ καὶ ἐν

ἐλέφας αντος ὁ Elfenbein οἱ = αὐτῷ κλών ωνός ὁ Zweig ταινία ας ἡ Kopfbinde ἀνθίζω verzieren ἀετός οῦ ὁ Adler κρίνον ου τό Lilie ἐβένος ου ἡ Ebenholz πέζη ης ἡ Basis κανών όνος ὁ Querleiste διήκω sich spannen κατ᾿ εὐθύ auf der gegenuumlber liegenden Steite καθέστηκα eingerichtet sein bestehen ἀναδέω umwinden microειράκιον ου τό Juumlngling παιδικά ῶν τά Geliebter

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

παισὶν ὁ Παντάρκης πάλης νίκην ὀλυmicroπιάδι ἕκτῃ πρὸς ταῖς

ὀγδοήκοντα ἐπὶ δὲ τῶν κανόνων τοῖς λοιποῖς ὁ λόχος ἐστὶν ὁ

σὺν Ἡρακλεῖ microαχόmicroενος πρὸς Ἀmicroαζόναςmiddot ἀριθmicroὸς microὲν δὴ 30

συναmicroφοτέρων ἐς ἐννέα ἐστὶ καὶ εἴκοσι τέτακται δὲ καὶ

Θησεὺς ἐν τοῖς συmicromicroάχοις τῷ Ἡρακλεῖ ἀνέχουσι δὲ οὐχ οἱ

πόδες microόνοι τὸν θρόνον ἀλλὰ καὶ κίονες ἴσοι τοῖς ποσὶ

microεταξὺ ἑστηκότες τῶν ποδῶν ὑπελθεῖν δὲ οὐχ οἷόν τέ ἐστιν

ὑπὸ τὸν θρόνον ὥσπερ γε καὶ ἐν Ἀmicroύκλαις ἐς τὰ ἐντὸς τοῦ 35

θρόνου παρερχόmicroεθαmiddot ἐν Ὀλυmicroπίᾳ δὲ ἐρύmicroατα τρόπον τοίχων

πεποιηmicroένα τὰ ἀπείργοντά ἐστι τούτων τῶν ἐρυmicroάτων ὅσον

microὲν ἀπαντικρὺ τῶν θυρῶν ἐστιν ἀλήλιπται κυανῷ microόνον τὰ

δὲ λοιπὰ αὐτῶν παρέχεται Παναίνου γραφάς ἐν δὲ αὐταῖς

ἔστι microὲν οὐρανὸν καὶ γῆν Ἄτλας ἀνέχων παρέστηκε δὲ καὶ 40

Ἡρακλῆς ἐκδέξασθαι τὸ ἄχθος ἐθέλων τοῦ Ἄτλαντος ἔτι δὲ

Θησεύς τε καὶ Πειρίθους καὶ Ἑλλάς τε καὶ Σαλαmicroὶς ἔχουσα

ἐν τῇ χειρὶ τὸν ἐπὶ ταῖς ναυσὶν ἄκραις ποιούmicroενον κόσmicroον

Ἡρακλέους τε τῶν ἀγωνισmicroάτων τὸ ἐς τὸν λέοντα τὸν ἐν

Νεmicroέᾳ καὶ τὸ ἐς Κασσάνδραν παρανόmicroηmicroα Αἴαντος 45

Ἱπποδάmicroειά τε ἡ Οἰνοmicroάου σὺν τῇ microητρὶ καὶ Προmicroηθεὺς ἔτι

ἐχόmicroενος microὲν ὑπὸ τῶν δεσmicroῶν Ἡρακλῆς δὲ ἐς αὐτὸν ἦρταιmiddot

λέγεται γὰρ δὴ καὶ τόδε ἐς τὸν Ἡρακλέα ὡς ἀποκτείναι

microὲν τὸν ἀετὸν ὃς ἐν τῷ Καυκάσῳ τὸν Προmicroηθέα ἐλύπει

ἐξέλοιτο δὲ καὶ αὐτὸν Προmicroηθέα ἐκ τῶν δεσmicroῶν τελευταῖα 50

δὲ ἐν τῇ γραφῇ Πενθεσίλειά τε ἀφιεῖσα τὴν ψυχὴν καὶ

Ἀχιλλεὺς ἀνέχων ἐστὶν αὐτήνmiddot καὶ Ἑσπερίδες δύο φέρουσι τὰ

microῆλα ὧν ἐπιτετράφθαι λέγονται τὴν φρουράν Πάναινος microὲν

δὴ οὗτος ἀδελφός τε ἦν Φειδίου καὶ αὐτοῦ καὶ Ἀθήνῃσιν ἐν

Ποικίλῃ τὸ Μαραθῶνι ἔργον ἐστὶ γεγραmicromicroένον ἐπὶ δὲ τοῖς 55

ἀνωτάτω τοῦ θρόνου πεποίηκεν ὁ Φειδίας ὑπὲρ τὴν κεφαλὴν

τοῦ ἀγάλmicroατος τοῦτο microὲν Χάριτας τοῦτο δὲ Ὥρας τρεῖς

ἑκατέρας εἶναι γὰρ θυγατέρας ∆ιὸς καὶ ταύτας ἐν ἔπεσίν

πάλη ης ἡ Ringkampf λόχος ου ὁ Truppe κίων ονος ὁ Saumlule ἔρυmicroα ατος τό Schranke ἀπαντικρυ + gen gegenuumlber ἀλείφω bemalen κυανός 3 dunkelblau ναῦς ἄκρα Bug παρανόmicroηmicroα ατος τό Frevel ἦρmicroαι hier auf dem Weg nach oben sein ἐπιτρέπω betrauen φρουρή ῆς ἡ Bewachung τοῦτο microέντοῦτο δέ auf der einenhellipauf der anderen Seite

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

ἐστιν εἰρηmicroέναmiddot Ὅmicroηρος δὲ ἐν Ἰλιάδι ἐποίησε τὰς Ὥρας καὶ

ἐπιτετράφθαι τὸν οὐρανὸν καθάπερ τινὰς φύλακας βασιλέως 60

αὐλῆς

τὸ ὑπόθηmicroα δὲ τὸ ὑπὸ τοῦ ∆ιὸς τοῖς ποσίν ὑπὸ τῶν ἐν τῇ

Ἀττικῇ καλούmicroενον θρανίον λέοντάς τε χρυσοῦς καὶ Θησέως

ἐπειργασmicroένην ἔχει microάχην τὴν πρὸς Ἀmicroαζόνας τὸ Ἀθηναίων

πρῶτον ἀνδραγάθηmicroα ἐς οὐχ ὁmicroοφύλους ἐπὶ δὲ τοῦ βάθρου 65

τοῦ τὸν θρόνον τε ἀνέχοντος καὶ ὅσος ἄλλος κόσmicroος περὶ τὸν

∆ία - ἐπὶ τούτου τοῦ βάθρου χρυσᾶ ποιήmicroατα ἀναβεβηκὼς

ἐπὶ ἅρmicroα ῎Ηλιος καὶ Ζεύς τέ ἐστι καὶ ῞Ηρα ἔτι δὲ

῞Ηφαιστος παρὰ δὲ αὐτὸν Χάριςmiddot ταύτης δὲ Ἑρmicroῆς ἔχεται

τοῦ Ἑρmicroοῦ δὲ Ἑστίαmiddot microετὰ δὲ τὴν Ἑστίαν Ἔρως ἐστὶν ἐκ 70

θαλάσσης Ἀφροδίτην ἀνιοῦσαν ὑποδεχόmicroενος τὴν δὲ

Ἀφροδίτην στεφανοῖ Πειθώmiddot ἐπείργασται δὲ καὶ Ἀπόλλων

σὺν Ἀρτέmicroιδι Ἀθηνᾶ τε καὶ Ἡρακλῆς καὶ ἤδη τοῦ βάθρου

πρὸς τῷ πέρατι Ἀmicroφιτρίτη καὶ Ποσειδῶν Σελήνη τε ἵππον

ἐmicroοὶ δοκεῖν ἐλαύνουσα τοῖς δέ ἐστιν εἰρηmicroένα ἐφ᾽ ἡmicroιόνου 75

τὴν θεὸν ὀχεῖσθαι καὶ οὐχ ἵππου καὶ λόγον γέ τινα ἐπὶ τῷ

ἡmicroιόνῳ λέγουσιν εὐήθη

microέτρα δὲ τοῦ ἐν Ὀλυmicroπίᾳ ∆ιὸς ἐς ὕψος τε καὶ εὖρος

ἐπιστάmicroενος γεγραmicromicroένα οὐκ ἐν ἐπαίνῳ θήσοmicroαι τοὺς

microετρήσαντας ἐπεὶ καὶ τὰ εἰρηmicroένα αὐτοῖς microέτρα πολύ τι 80

ἀποδέοντά ἐστιν ἢ τοῖς ἰδοῦσι παρέστηκεν ἐς τὸ ἄγαλmicroα

δόξα ὅπου γε καὶ αὐτὸν τὸν θεὸν microάρτυρα ἐς τοῦ Φειδίου τὴν

τέχνην γενέσθαι λέγουσιν ὡς γὰρ δὴ ἐκτετελεσmicroένον ἤδη τὸ

ἄγαλmicroα ἦν ηὔξατο ὁ Φειδίας ἐπισηmicroῆναι τὸν θεὸν εἰ τὸ

ἔργον ἐστὶν αὐτῷ κατὰ γνώmicroηνmiddot αὐτίκα δ᾽ ἐς τοῦτο τοῦ 85

ἐδάφους κατασκῆψαι κεραυνόν φασιν ἔνθα ὑδρία καὶ ἐς ἐmicroὲ

ἐπίθηmicroα ἦν ἡ χαλκῆ

ὅσον δὲ τοῦ ἐδάφους ἐστὶν ἔmicroπροσθεν τοῦ ἀγάλmicroατος

τοῦτο οὐ λευκῷ microέλανι δὲ κατεσκεύασται τῷ λίθῳmiddot περιθεῖ

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimisch βάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

αὐλή ῆς ἡ Hof ὑπόθηmicroα ατος τό Fussbank ἀνθραγάθηmicroα ατος τό Heldentat ὁmicroόφυλος 3 einheimischβάθρον ου τό Podest ἔχοmicroαι sich anschlieszligen πέρας ατος τό Ende ἐmicroοὶ δοκεῖν meinem Anschein nach ἡmicroιόνος ου ὁ Maulesel εὐήθης 2 dumm ἀποδέοντά ἐστιν ἤ weit entfernt sein von δόξα ης ἡ Eindruck κατὰ γνώmicroην gefaumlllig ἔδαφος ους τό Fussboden κεραυνός οῦ ὁ Blitz ἐπίθηmicroα ατος τό Abdeckung

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

δὲ ἐν κύκλῳ τὸν microέλανα λίθου Παρίου κρηπίς ἔρυmicroα εἶναι 90

τῷ ἐλαίῳ τῷ ἐκχεοmicroένῳ ἔλαιον γὰρ τῷ ἀγάλmicroατί ἐστιν ἐν

Ὀλυmicroπίᾳ συmicroφέρον καὶ ἔλαιόν ἐστι τὸ ἀπεῖργον microὴ γίνεσθαι

τῷ ἐλέφαντι βλάβος διὰ τὸ ἑλῶδες τῆς Ἄλτεως ἐν

ἀκροπόλει δὲ τῇ Ἀθηναίων τὴν καλουmicroένην Παρθένον οὐκ

ἔλαιον ὕδωρ δὲ τὸ ἐς τὸν ἐλέφαντα ὠφελοῦν ἐστινmiddot ἅτε γὰρ 95

αὐχmicroηρᾶς τῆς ἀκροπόλεως οὔσης διὰ τὸ ἄγαν ὑψηλόν τὸ

ἄγαλmicroα ἐλέφαντος πεποιηmicroένον ὕδωρ καὶ δρόσον τὴν ἀπὸ

τοῦ ὕδατος ποθεῖ ἐν Ἐπιδαύρῳ δὲ ἐροmicroένου microου καθ᾽ ἥντινα

αἰτίαν οὔτε ὕδωρ τῷ Ἀσκληπιῷ σφισιν οὔτε ἔλαιόν ἐστιν

ἐγχεόmicroενον ἐδίδασκόν microε οἱ περὶ τὸ ἱερὸν ὡς καὶ τὸ ἄγαλmicroα 100

τοῦ θεοῦ καὶ ὁ θρόνος ἐπὶ φρέατι εἴη πεποιηmicroένα

Zeustempel in Olympia (Rekonstruktion)

κρηπίς ίδος ἡ Sockel τὸ ἑλῶδες sumpfige Umgebung αὐχmicroηρός 3 trocken δρόσος ου ἡ Feuchtigkeit ποθέω dringend benoumltigen φρέαρ ατος τό Brunnen

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrač

Gregor von Nyssa Uumlber die Wohltaten Gottes

(Greg Nyss de benef 1 100-102)

οὕτω τοι πρὸ πάντων τὰς ἀγαθὰς καὶ φιλανθρώπους

πράξεις αὐτὸς ὁ θεὸς ἡmicroῖν αὐτουργῶν ἀναφαίνεταιmiddot τὴν γὰρ

κτίσιν τῆς γῆς καὶ τὴν τοῦ οὐρανοῦ διακόσmicroησιν καὶ τὴν

εὔτακτον ἐναλλαγὴν τῶν ὡρῶν καὶ ἡλίου θερmicroότητα καὶ

κρυστάλλου γένεσιν ψύχουσαν καὶ πάντα τὰ καθ᾽ ἕκαστον 5

οὐκ αὐτὸς ἑαυτῷ ὁ θεός (ἀπροσδεὴς γὰρ τῶν τοιούτων

ἐκεῖνος) ἀλλ᾽ ὑπὲρ ἡmicroῶν διηνεκῶς ἐνεργεῖ γεωργὸς

ἀόρατος τῆς τῶν ἀνθρώπων τροφῆς σπορεὺς εὔκαιρος καὶ

ὀχετηγὸς ἐπιστήmicroων οὗτος γὰρ δίδωσι κατὰ τὸν Ἠσαΐαν

σπέρmicroα τῷ σπείροντι καὶ τὸ ὕδωρ ἐκ νεφελῶν νῦν microὲν 10

ἠρεmicroαῖον ἐπιρραίνει τῇ γῇ πάλιν δὲ λάβρον καταχεῖ τῶν

αὐλάκων ὅταν δὲ αὐξηθῇ τὰ λήια καὶ παρέλθῃ τὸ

χλοαινόmicroενον τὰς νεφέλας ἀποσκεδάζων τοῦ οὐρανοῦ

παντὸς τότε προκαλύmicromicroατος γυmicroνὸν αὐτοῖς ἐφίστησι τὸν

ἥλιον θερmicroὴν καὶ ἔmicroπυρον διατείνοντα τὴν ἀκτῖνα ἵν᾽ 15

ὡραῖοι γένωνται πρὸς τοmicroὴν οἱ ἀστάχυες τρέφει καὶ

ἄmicroπελον ταῖς ὥραις τῷ διψῶντι τὸ ποτὸν εὐτρεπίζων καὶ

ἀγέλας ἡmicroῖν τρέφει διαφόρων γενῶν ἵν᾽ ὑπάρχῃ τοῖς

ἀνθρώποις ἄφθονον ὄψονmiddot καὶ τῶν microὲν αἱ δοραὶ ἔριον

γεωργοῦσαι τὴν σκέπην παρέχουσι τῶν δὲ τὰ ὑποδήmicroατα 20

ἡmicroῖν ἀπεργάζονται ὁρᾷς ὅτι πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς

ὁ θεός οὕτω τρέφων τὸν πεινῶντα καὶ ποτίζων τὸν διψῶντα

καὶ ἀmicroφιεννὺς τὸν γυmicroνόν ὡς προείρηται

εἰ δὲ θέλεις ἀκοῦσαι πῶς καὶ θεραπεύει τὸν

κεκακωmicroένον microάνθανεmiddot τίς ἐδίδαξε τὴν microέλισσαν 25

Jes 55 10

κρύσταλλος ου ὁ Eis ψύχω kuumlhlen διηνεκῶς adv staumlndig ὀχετηγός οῦ ὁ Wasserleitungsbauer Bewaumlsserer ἠρεmicroαῖος 3 sanft ἐπιρραίνω sprengen gieszligen λάβρος 3 reiszligend αὖλαξ ακος ἡ Furche χλοαίνοmicroαι gruumln werden ἀκτίς ῖνος ἡ Strahl ἄσταχυς υος ὁ Aumlhre εὐτρεπίζω bereiten ὄψον ου ὁ Nahrung ἔριον ου τό Wolle σκέπη ης ἡ Bekleidung κακόω schlecht behandeln

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)

Lektuumlre Griechischer Sprachunterricht Mag Josef Bedrac

ἐργάζεσθαι τὸν κηρὸν καὶ σὺν ἐκείνῳ τὸ microέλι τίς τὴν

πίτυν καὶ τὴν τερέβινθον καὶ τῆς microαστίχης τὸ δένδρον τὸν

λιπαρὸν ἐκεῖνον χυmicroὸν ἀποστάζειν ἐποίησεν τίς τὴν Ἰνδῶν

χώραν ἐδηmicroιούργησε ξηρῶν καρπῶν καὶ εὐωδῶν microητέρα

τίς τὴν ἐλαίαν ἔφυσε πόνων σωmicroατικῶν καὶ ἀλγηδόνων 30

ἐπίκουρον τίς ἔδωκεν ἡmicroῖν ῥιζῶν καὶ βοτανῶν διάγνωσιν

καὶ τῶν ἐν αὐταῖς ποιοτήτων τὴν microάθησιν τίς τὴν

ποιητικὴν ὑγιείας ἰατρικὴν συνεστήσατο τίς ἀνῆκεν ἐκ τῆς

γῆς θερmicroῶν ὑδάτων πηγάς τὰς microὲν τὸ ψυχρὸν καὶ ὑγρὸν

ἡmicroῶν ἰωmicroένας τὰς δὲ τὸ ξηρὸν ἢ πεπυκνωmicroένον λυούσας 35

καὶ προσῆκεν εὐκαίρως εἰπεῖν κατὰ τὸν Βαρούχmiddot οὗτος

ἐξεῦρε πᾶσαν ὁδὸν ἐπιστήmicroης καὶ ἔδωκεν αὐτὴν Ἰακὼβ τῷ

παιδὶ αὐτοῦ διὰ τοῦτο τέχναι ἔmicroπυροι καὶ πυρὸς χωρὶς καὶ

ἄλλαι ἔνυδροι καὶ microυρίαι τῶν ἐπιτηδευmicroάτων εὑρέσεις ἵνα

ταῖς τοῦ βίου χρείαις ἀνενδεὴς ἡ διακονία τελῆταιmiddot καὶ ὁ 40

microὲν θεὸς οὕτως ὁ πρῶτος τῆς εὐποιίας εὑρετὴς καὶ τῶν

ἡmicroῖν ἀναγκαίων πλούσιος ὁmicroοῦ καὶ συmicroπαθὴς χορηγός

ἡmicroεῖς δὲ οἱ καθ᾽ ἕκαστον γράmicromicroα τῆς γραφῆς

παιδευόmicroενοι ζηλοῦν τὸν ἑαυτῶν κύριον καὶ δηmicroιουργόν

καθ᾽ ὅσον τῷ θνητῷ ἡ τοῦ microακαρίου καὶ ἀθανάτου 45

microίmicroησις ἐφικτή πάντα παρασύροmicroεν πρὸς τὴν οἰκείαν

ἀπόλαυσιν καὶ τὰ microὲν τῇ ἑαυτῶν ἀποκληροῦmicroεν ζωῇ τὰ δὲ

κληρονόmicroοις ταmicroιευόmicroεθα τῶν δὲ δυσπραγούντων λόγος

οὐδεὶς οὐδὲ τῶν πενοmicroένων ἀγαθὴ microέριmicroνα ὢ τῆς ἀνηλεοῦς

γνώmicroης ἄνθρωπος ἄνθρωπον ὁρᾷ ἄρτου πενόmicroενον καὶ τὴν 50

ἀναγκαίαν ζωπύρησιν τῆς τροφῆς οὐκ ἔχοντα

κηρός οῦ ὁ Wabe πίτυς υος ἡ Fichte τερέβινθος ου ἡ Terpentinbaum microαστιχή ῆς ἡ Mastixbaumharz ἐπίκουρος ου ὁ Helfer βοτάνη ης ἡ Pflanze εὔκαιρος 2 trefflich ἀνενδεής 2 reichlich = ἡmicroῶν αὐτῶν καθ᾿ ὅσον wie weit ἐφικτός 3 moumlglich παρασύρω an sich raffen ταmicroιεύοmicroαι horten δυσπραγέω erfolglos sein ζωπύρησις εως ἡ Mittel

Bar 3 6

• Sophokles Goumlttliches oder menschliches Rechtpdf
• • (Soph Ant 499ndash525)