MT magazyn pdf internet - logismarket.pl · Coœ siê dzieje w czasie. Ka¿dy chemik chce...

40
MT Givenchy – fascynujce zapachy o niezmiennej jakoœci Reaktor LabMax na Politechnice Wroc³awskiej Inteligentny pomiar zawartoœci tlenu w browarnictwie Sprzeda¿ w miejscu obs³ugi wagi UC3 Care Pac – profesjonalny zestaw wzorców masy POLSKA magazyn 2008/2009

Transcript of MT magazyn pdf internet - logismarket.pl · Coœ siê dzieje w czasie. Ka¿dy chemik chce...

MT

Givenchy – fascynujcezapachy o niezmiennejjakoœci

Reaktor LabMax na PolitechniceWroc³awskiej

Inteligentny pomiar zawartoœci tlenuw browarnictwie

Sprzeda¿ w miejscu obs³ugi wagi UC3

Care Pac – profesjonalny zestawwzorców masy

PO

LS

KA

m a g a z y n 2008/2009

2 MT m a g a z y n P L

MT magazyn Polska 2008/2009Wydawca: Mettler-Toledo Sp. z o.o., ul. Poleczki 21, 02-822 Warszawa

tel. (22) 545 06 80, fax (22) 545 06 88

e-mail: [email protected]

www.mt.com

Uk³ad: MarCom Greifensee, Mettler-Toledo Sp. z o.o.

Druk: Grafznak s.c.

Powielanie niniejszej publikacji lub jej czêœci jest dozwolone wy³¹cznie za zgod¹

Mettler-Toledo Sp. z o.o.

Szanowni Pañstwo,Z pewn¹ doz¹ niepewnoœci…– tak zaczynaliœmyedycjê pierwszego Magazynu METTLER TOLEDOponad jedenaœcie lat temu. Jest nam niezmierniemi³o poinformowaæ o 12 wydaniu naszego pismaMT magazyn Polska 2008/2009.

Cieszymy siê, ¿e spotyka siê on z nies³abn¹cym zainteresowaniemze strony Czytelników. Oddaj¹c w Pañstwa rêce kolejne wydanie mamy nadziejê, ¿e ka¿dyznajdzie dla siebie interesuj¹ce tematy.Nasz magazyn kierujemy do tych, którzy poszukuj¹ artyku³ówdotycz¹cych nie tylko sprzêtu laboratoryjnego, ale równie¿ infor-macji na temat urz¹dzeñ innych dzia³ów: · Laboratorium· Proces ( Przemys³owe Systemy Pomiarowe)· Przemys³· Wyposa¿enie Marketów· SerwisKa¿dy dzia³ prezentuje to, co najlepsze i najciekawsze. I tu w³aœniejest miejsce dla doœwiadczenia i nowoczesnej technologii pomia-rowej METTLER TOLEDO.Szczególnie polecam lekturê na temat reaktora chemicznego ipomiarów pH w zbiorach archiwalnych, jak równie¿ o inteligent-nym pomiarze zawartoœci tlenu w piwie.Zachêcam Pañstwa do zapoznania siê z informacjami na tematkontroli przep³ywu towarów, wiarygodnego i wydajnego wa¿eniaoraz przeœledzenie szerokiej oferty urz¹dzeñ do kontrolirentgenowskiej i detekcji metali. Warte równie¿ polecenia s¹ artyku³y dotycz¹ce nowej generacjiwag sklepowych profesjonalnie wspieraj¹cych sprzeda¿ orazprezentacja oferty naszego serwisu, ³¹cznie z CarePac, zapewnia-j¹cego us³ugi zgodnie z potrzebami Klienta.Mam nadziejê, ¿e poruszona tematyka jest zgodna z oczekiwaniaminaszych czytelników, a wszystkich, którzy chcieliby zasiêgn¹æ wiêcejinformacji na temat naszych urz¹dzeñ i us³ug zapraszamy dobezpoœredniego kontaktu z nami lub na nasze strony internetowe.

¯yczê satysfakcjonuj¹cej lektury Gra¿yna Czaplicka

MarketingMettler-Toledo Sp. z o.o.

Witamy w MT magazynie Polska

SPIS TREŒCILABORATORIUM

Reaktor LabMax na Politechnice Wroc³awskiej 4-5

Pehametr w roli g³ównej 6

METTLER TOLEDO ratuje zbiory archiwalne 7

Termoanaliza wosku w petrochemii 8

Wieloparametrowa analiza substancji w laboratoriach

kontrolnych 9

Miareczkowanie Excellence w instytucjach badawczych 10

Mikrowaga w badaniach naukowych w Instytucie Zoologii 11

Kontrola zawartoœci wilgoci ¿ywnoœci 12

Wa¿enie ¿ywnoœci bez zak³óceñ elektromagnetycznych 13

Pipetowanie w laboratorium farmaceutycznym 14

Pomiar gêstoœci i indeksu refrakcji w kosmetykach 15

Elektrody i pomiary pH dostosowane do badañ produktów

kosmetycznych 16

PROCES

Ultraczysta woda – pomiar ozonu 18-19

M400 – wszechstronny przetwornik 20

Inteligentny pomiar zawartoœci tlenu w piwie 21

Czujnuki zawartoœci CO2 w produkcji chemicznej 22

PRZEMYS£

Kosmetyki Givenchy – fascynuj¹ce zapachy

o niezmiennej jakoœci 24-25

Wydajne wa¿enie w przemyœle chemicznym 26-27

Kontrola przep³ywu towarów w logistyce 28

Wiarygodne wa¿enie pojazdów 29

Wa¿enie kontrolne wyrobów farmaceutycznych 30

Detektor metalu wykorzystany do kontroli produkcji

kosmetyków i chemii gospodarczej 31

Kontrola rentgenowska w piekarni 32

DZIA£ WYPOSA¯ENIA MARKETÓW

Wagi UC3 – sprzeda¿ w miejscu obs³ugi 34-35

Waga DIVA – nowa waga kasowa 36

SERWIS

Care Pac – profesjonalny zestaw wzorców masy

przeznaczony do zapewnienia dok³adnoœci wagi 38-39

Rozwi¹zania Serwisu XXL 40

Pracownicy Dzia³u Laboratoryjnego

Mettler-Toledo Sp. z o.o.

mgr in¿. Jerzy GórniakPrzedstawicielHandlowy Polska Po³udniowa i Wschodnia

tel.: 0 663 886 647

mgr in¿.Marcin Krzy¿ostaniakPrzedstawicielHandlowy Polska Pó³nocna i Zachodnia

tel.: 0 663 886 632

mgr in¿. Hubert WyszomirskiPrzedstawicielHandlowy Polska Centralna i Wschodnia

tel.: 0 663 886 612

tel.:(22) 545 06 80 w. 222

mgr Jolanta Pli¿gaPrzedstawicielHandlowyCentrala w Warszawie

laboratorium

mgr in¿. Piotr WitukiewiczSzef Dzia³u

tel.: 0 663 886 645

MT m a g a z y n P L 3

tel.:(22) 545 06 80 w. 101

mgr Beata BarAdministratorSprzeda¿yCentrala w Warszawie

R e a k t o r y l a b o r a t o r y j n e

Panie profesorze, czy zakup reaktoraMETTLER TOLEDO spowodowany by³konkretn¹ potrzeb¹, np. realizacj¹ gran-tu, czy aparat tego typu jest na tyle uni-wersalny, ¿e s³u¿yæ bêdzie realizacjiwiêkszej liczby tematów w przysz³oœci?

A.P. Pomys³ zakupu urzdzenia wynika z te-matyki prac prowadzonych w naszymzak³adzie. W roku 2005 z³o¿yliœmy wniosekdo ministerstwa o sfinansowanie zakupureaktora, bo doszliœmy do wniosku, ¿e aparattego typu bêdzie nam niezbêdny do badañ,jakie prowadzimy w zak³adzie. Pod koniec2007 roku dotar³a do nas informacja, ¿e s¹œrodki i mo¿emy realizowaæ zakup. Reaktor,w naszym laboratorium, zosta³ zainstalo-wany wiosn¹ 2008 roku i s³u¿y do badaniaprocesów syntezy organicznej. Syntezaorganiczna, przy badaniu nowych procesów,wymaga jednej podstawowej rzeczy - pow-tarzalnoœci warunków prowadzenia procesu- poniewa¿ od takiej standaryzacji zale¿ywynik, o który nam chodzi: wydajnoœæ, czys-toœæ produktu, brak produktów ubocznych,mniej produktów odpadowych. Oczywiœcie,ktoœ mo¿e powiedzieæ, ¿e to mo¿na robiærêcznie; dzisiaj wszystko mo¿na robiærêcznie, ale nie ma takiej mo¿liwoœcizapewnienia powtarzalnoœci jak¹ oferujereaktor, a szczególnie, to jest wa¿ne kiedychce siê proces optymalizowaæ. Tu siê zdaje-my na automatykê i sterowanie, które przywielokrotnym powtarzaniu syntez daje namte same warunki. W zwi¹zku z tym jesteœmyw stanie oszacowaæ bardzo dok³adnie czyproces prowadzimy w odpowiednichwarunkach, mo¿emy te warunki oceniaæ izmieniaæ oraz obserwowaæ jak te parametrywp³ywaj¹ na wynik koñcowy.

Przed z³o¿eniem zamówienia z pewnoœci¹rozpozna³ Pan rynek tego typu reaktorów.Dlaczego akurat METTLER TOLEDO?

A.P. Przyczyna jest prosta. Reaktor jest wstanie zbudowaæ przeciêtny szklarz.Problem polega na tym, ¿e wprowadzeniesubstratów do reaktora powoduje reakcjê.Coœ siê dzieje w czasie. Ka¿dy chemik chcewiedzieæ, co w danym momencie dzieje siêtam w œrodku, na jakim etapie jest reakcja.Mo¿na to zrobiæ wieloma metodami, np.pobieraæ próbki w ró¿nych odstêpachczasu, analizowaæ je ró¿nymi metodami

analitycznymi. Jednak zastosowanie takiegotrybu generuje sekwencjê kolejnych czyn-noœci - dostarczenie próbki do laboratoriumi czekanie na wynik analizy; a przecie¿ reak-cja przebiega nadal. Prowadzenie reakcji wreaktorze daje nam tê przewagê, ¿e w apara-cie zainstalowana jest analityka on line. Doreaktora wprowadzona jest sonda IR, któraw ka¿dym momencie, przez pomiar widmaw podczerwieni analizuje sk³ad mieszaninyreakcyjnej, to znaczy, ¿e w ka¿dym momen-cie wiemy co dzieje siê w przestrzeniroboczej reaktora. To jest jedna z wielu tech-nik analitycznych, któr¹ oferuje METTLERTOLEDO Ta jest na tyle dok³adna i kompaty-bilna z samym reaktorem, ¿e daje gwarancjêuzyskiwania wiarygodnych wyników.Podobne urz¹dzenia innych marek to wzasadzie tylko naczynie reakcyjne, natomiastczêœæ analityczna to urz¹dzenia innychmarek adaptowane do reaktora. Dwamiesi¹ce temu METTLER TOLEDO zorgani-zowa³a seminarium, podczas którego za-prezentowano mo¿liwoœæ zastosowania in-nych technik analitycznych wspó³pracuj¹-cych z reaktorem, równie¿ w systemie online. I tak np. zademonstrowano wspó³-pracê reaktora z analizatorem wielkoœcicz¹stek - to dla zainteresowanych procesa-mi krystalizacji.

4 MT m a g a z y n P L

Akad

emia

Profesor niestety nie zd¹¿y³ autoryzowaæ wywiadu, odszed³ od nas nagle w lipcu 2008 r.

Rozmowa z profesorem Andrzejem Piaseckim z Zak³adu Technologii Organicznej Wydzia³u Chemicznego Politechniki Wroc³awskiej

Reaktor LabMax® w Politechnice Wroc³awskiej

Móg³by Pan zdradziæ kilka tematów prac,które ostatnio by³y realizowane przy u¿yciureaktora?A.P. Podjêliœmy wspó³pracê z przemys³emw zakresie optymalizacji produkcji amidów.Wydawa³oby siê, ¿e to prozaiczna sprawa.Produkt musi byæ na poziomie czystoœci99,7%. Dojœæ do takich parametrów w nor-malnych warunkach jest bardzo ciê¿ko.Natomiast tutaj, w sytuacji, w której japotrafiê sobie ustawiæ warunki prowadzeniaprocesu i sterowaæ pozosta³ymi zmiennymimogê proces znacznie proœciej, w krótszymczasie, zoptymalizowaæ. Nasz zak³ad jestbardzo zaanga¿owany w badanie zwi¹zkówpowierzchniowo czynnych. Problem polegana wytworzeniu pó³produktu hydro-fobowego, a póŸniej z tego zwi¹zekpowierzchniowo czynny. Ten pó³produkthydrofobowy to czysta technologia bo tamwykorzystuje siê w maksymalnym stopniusurowce naturalne: oleje roœlinne, t³uszczezwierzêce, cukry. Przerabianie tego typusurowców odbywa siê przede wszystkim wprocesach hydrolizy, amidowania, estry-fikacji. Wszystkie te procesy, a szczególnieestryfikacja, le¿¹ w obrêbie naszego zain-teresowania. Procesy te ³atwo œledziæ.Œledzenie zmian sk³adu mieszaniny reak-cyjnej w czasie przez pomiar widma IR niedaje wyniku doskona³ego. Nie ma analityki

Na ekranie – widmo FTiR z przebiegu reakcji

poœrednictwem ogniwa poœredniego,uda³o siê wdro¿yæ w przemyœle?A.P. Reaktor zainstalowano w naszym labo-ratorium zaledwie cztery miesi¹ce temu, tozbyt krótko by mówiæ o konkretnychwdro¿eniach. Liczymy na wspó³pracê z jed-nostkami badawczo-rozwojowymi, któremaj¹ instalacje pó³techniczne i tambêdziemy mogli weryfikowaæ nasze wyniki.My ¿yjemy trochê jak w szklanym pa³acu.Zajmujemy siê dydaktyk¹ i badaniami pod-stawowymi. Rzeczywiœcie brakuje nam tegoogniwa poœredniego i uwa¿am, ¿e na uczel-niach ten segment powinien byæ bardziejrozbudowany.

A jakie ma Pan pomys³y na tematy badaw-cze na przysz³oœæ?A.P. Przede wszystkim powiedzmy sk¹d siêbior¹ pomys³y na tematy kolejnych badania.Po pierwsze to surowiec. W czasie, gdypojawi siê nowy surowiec nastêpnym kro-kiem s¹ poszukiwania obszaru zastosowa-nia. Po drugie to pojawienie siê nowej tech-niki analitycznej czy badawczej. Wtedypojawiaj¹ siê pomys³y, co za pomoc¹ tejtechniki mo¿na zbadaæ. W jednym i wdrugim przypadku pojawia siê pytanie: kogoto zainteresuje? Wydaje mi siê, ¿e reaktor todoskona³e narzêdzie do badania procesówutleniania. Zwi¹zek utleniany zawiera grupêkarboksylow¹, a jest to najlepiej widzialny irozpoznawalny pik na widmie IR. Reaktorzawiera uk³ad do odbioru niskowrz¹cychproduktów reakcji czyli uk³ad destylacyjny zkontrolowanym odbiorem, zatem reaktordoskonale siê sprawdzi w badaniu pro-cesów kondensacji gdzie pojawiaj¹ siêzwi¹zki typu woda, co ma miejsce równie¿przy aminowaniu i estryfikacji.

To zadania i wyzwania naukowe dla reak-tora, a czy przewiduje Pan wykorzystaniereaktora w dydaktyce?A.P. Oczywiœcie. W semestrze letnim, natrzecim roku kierunku technologia chemicz-na, program studiów przewiduje laborato-rium z procesów technologii chemicznej itutaj reaktor bêdzie udostêpniany studen-tom. Aparat ma pracowaæ na trzechfrontach: dydaktyka, badania, wspó³praca zprzemys³em. Taki pomys³ wykorzystaniaaparatu by³ warunkiem przyznania œrodkówna zakup reaktora.

R e a k t o r y l a b o r a t o r y j n e

uniwersalnej. Obserwator wie tyle o reakcji,ile widzi sonda IR, a wiêc spektroskopia wpodczerwieni, je¿eli ona potrafi wyró¿niæobecnoœæ interesuj¹cych mnie sk³adnikówto daje mi now¹ wiedzê, je¿eli nie potrafi bonie ma jednej metody analitycznej uniwer-salniej, która potrafi³aby zbadaæ wszystko, tomusimy siêgaæ po metody uzupe³niaj¹ce.Dlatego pojawia siê koniecznoœæ instalowa-nia innych, dodatkowych sond, które daj¹wiedzê, na której zale¿y badaczowi np. po-miar wielkoœci cz¹stek. Marzeniem by³byzestaw z chromatografem gazowym zGCMS, NMR i innymi aparatami, którychzdolnoœci analityczne pozwoli³yby na otrzy-manie pe³nego wyniku chemicznego i fizy-cznego. Ale wracaj¹c do naszych realiów,widmo IR jest czu³e i widzi du¿o i wed³ugmnie zastosowanie przez METTLERTOLEDO tej metody analitycznej by³os³uszn¹ i ze wszech miar zasadn¹ decyzj¹.

Czy przeniesienie parametrów procesuuzyskanych w toku badañ w reaktorze nawarunki przemys³owe da tê sam¹ wyda-jnoœæ i tê sam¹ jakoœæ produktu?A.P. Nie. Szczêœciarzem by³by ten, kto zeskali 4 decymetrów szeœciennych produktuotrzymanego w warunkach idealnych - boprzecie¿ tutaj mogê dowolnie ustawiæ para-metry - potrafi³by uzyskaæ w warunkachprzemys³owych te same parametry produk-tu koñcowego. W technologiach przemys³o-wych nie wszystkie parametry da siê usta-wiæ stabilnie, nie wszystkie s¹ sterowalne wtaki sam sposób jak w reaktorze. W zwi¹zkuz tym takie przeniesienie wprost jest bardzociê¿kie i z regu³y siê nie udaje. Próbabezpoœredniego zastosowania parametrówuzyskanych w warunkach laboratoryjnychna skalê przemys³ow¹ niesie ze sob¹ zbytdu¿e ryzyko. Proszê sobie wyobraziænietrafione produkty w iloœciach liczonych wtonach wyrzucane na wysypiska. Dlategoka¿da jednostka naukowa marzy o pó³tech-nice. Niektóre jednostki wdro¿eniowe dys-ponuj¹ takimi instalacjami. Chodzi o to, byze skali laboratoryjnej kilku kilogramówprzenieœæ warunki na skalê pó³techniczn¹tzn. 400 - 500 kg i w kolejnym etapiezmodyfikowaæ tak parametry by dopasowaæje do skali wielkoprzemys³owej.

Czy mo¿e Pan siê ju¿ pochwaliæ wynikamibadañ uzyskanymi na reaktorze, które za

Prof. Andrzej Piasecki i jego zespó³ przy reaktorze LabMax®

Profesor Andrzej Piasecki przy reaktorze LabMax®

MT m a g a z y n P L 5

Akademia

Laboratoryjny reaktor chemiczny topowa¿na pozycja w inwentarzu naukowymka¿dej placówki, byæ mo¿e nawet wpewien sposób œwiadcz¹ca o presti¿u. Czyoprócz jego mo¿liwoœci badawczychmo¿na mówiæ o innych korzyœciachwynikaj¹cych z bycia jego u¿ytkownikiem?A.P. Gdy w artykule naukowym opub-likowanym w presti¿owym czasopiœmie,opiszê badania wykonywane w standardo-wych warunkach, to w obecnych czasach ina obecnym poziomie nauki taki artyku³bêdzie tr¹ci³ myszk¹. Warunki procesuprowadzonego standardowo s¹ niepow-tarzalne, a wiêc niewiarygodne. WyobraŸmysobie tak¹ sytuacjê: podczas prowadzeniareakcji w wysokiej temperaturze, zdarzy siê,¿e ktoœ wejdzie do pomieszczenia zmienia-j¹c tym parametry termiczne otoczenia, wstandardzie - tragedia, w reaktorze - bezznaczenia. Wyniki z reaktora s¹ powtarzalne,daj¹ wiêksz¹ wiarygodnoœæ. I to jest podsta-wowa zaleta reaktora i bezwzglêdna korzyœædla u¿ytkownika.

Akad

emia

Pod koniec XX wieku opracowano nowe,tañsze i bezkwasowe technologie pro-dukcji papieru, co przywróci³o spokojnysen archiwistom i bibliotekarzom. Pozo-sta³ jednak problem zdegradowanychzasobów druków i ksi¹¿ek zalegaj¹cych warchiwach, bibliotekach i muzeach. Jakwielkie spustoszenie w tych zbiorachuczyni³y czynniki zewnêtrzne (warunkiprzechowywania, temperatura, wilgot-noœæ powietrza, zanieczyszczenie atmos-fery, czynniki mikrobiologiczne) orazczynniki wewnêtrzne (korozja atramen-towa i chemiczna degradacja papieru)wiedz¹ nieliczni. Dla zobrazowaniawielkoœci problemu wymieniê tylko, ¿e a¿1,5 miliona druków zgromadzonych w

P o m i a r y p H

6 MT m a g a z y n P L

Pehametr w roli g³ównejPapier to konglomerat bez³adnie u³o¿onych ipopl¹tanych w³ókien naturalnych, g³ówniecelulozowych. Zród³em w³ókien celulo-zowych, u¿ywanych do produkcji papieru,jest pulpa drzewna lub bawe³na. Opróczw³ókien celulozy w sk³ad papieru wchodz¹substancje klej¹ce, wype³niaj¹ce i barwi¹-ce. Substancjami tymi, stosowanymi dokoñca XX wieku, by³y chlor, klej ¿ywiczno--a³unowy i inne, które nadawa³y papierowiodczyn kwaœny. W wyniku hydrolizy celulozyw œrodowisku kwaœnym nastêpowa³aprzyspieszona degradacja papieru. Innymzagro¿eniem dla trwa³oœci papieru jestzanieczyszczenie atmosfery oraz œwiat³o.

Bibliotece Jagielloñskiej w Krakowiewymaga odkwaszenia. Do tej liczbynale¿y dodaæ zasoby innych bibliotek(miejskich, uczelnianych, instytutowych).Jedn¹ z wielu instytucji borykaj¹cych siê zdegradacj¹ zasobów druków i innychobiektów bibliofilskich i archiwalnych jestArchiwum G³ówne Akt Dawnych wWarszawie. Dzia³aj¹ce tutaj od roku 1949Centralne Laboratorium KonserwacjiArchiwaliów koncentruje siê na pracynaukowo-badawczej nad metodami zwal-czania zagro¿eñ mikrobiologicznych orazna zabezpieczaniu i restauracji zbiorówarchiwalnych. Laboratorium pe³ni funkcjêcentrum informacyjno-doradczo-szkole-niowego dla pracowników archiwów

pañstwowych z ca³ego kraju.W sk³ad CLKA wchodz¹: pra-cownia konserwacji prakty-cznej, pracownia mikrobio-logiczna, stanowisko dodezynfekcji zbiorów oraz pra-cownia konserwacji maso-wej.Podstawowym parametremstanowi¹cym o skierowaniuobiektu do zabiegów od-kwaszania i renowacji jeststopieñ kwasowoœci mierzo-ny pehametrem. Doskona-³ym narzêdziem pomiaro-wym do tego celu okaza³ siêpehametr model S20 SevenEasyTM METTLER TOLEDO.

W Centralnym Laboratorium Konser-wacji Archiwum w Warszawie peha-metr S20 Seven EasyTM METTLERTOLEDO pe³ni rolê g³ówn¹ i doskonalespe³nia postawione przed nim zadaniapomiarowe. Jego zalety: zakres od 0 do14 pH; rozdzielczoœæ 0,1; temperaturapracy od -5 do 150oC w pe³ni satys-fakcjonuj¹ potrzeby technologicznearchiwistów. Metoda pomiaru pH papieru polega nazwil¿eniu badanego papieru kropl¹wody, a nastêpnie umieszczeniu na tymmiejscu powierzchni stykowej elektrodypomiarowej. Wynik pomiaru jestpokazywany na wyœwietlaczu peha-metru. Jest to jedyna mo¿liwa, boniedestrukcyjna, metoda pomiaru pHpapieru. Pobranie próbki, czy choæbynawet niewielkie naruszenie ci¹g³oœcimateria³u nie wchodzi w grê. Badaneobiekty to najczêœciej cenne przedmiotyposiadaj¹ce wielk¹ wartoœæ muzealn¹. Wynik pomiaru pH jest wskaŸnikiemdecyduj¹cym o koniecznoœci odkwa-szenia papieru, ale równie¿ pomiar pHprzeprowadza siê po zabiegu bysprawdziæ skutecznoœæ zastosowanejtechnologii. Tak ma³e urz¹dzenie pe³nitak du¿¹ rolê w utrwalaniu œwiadectwpolskiego dziedzictwa narodowego.

Pomiar pH pehametrem S20 Seven Easy TM z elektrod¹ InLab426 metod¹ stykow¹

Anna Czajka kierowniczka Centralnego Laboratorium KonserwacjiArchiwaliów przegl¹da obiekty dostarczone do badania i konserwacji

´

MT m a g a z y n P L 7

Pochodzenie materia³u zwanego papierem nie jest jednoznacznie zbadane. Niektóre Ÿród³a wskazuj¹ nachiñskiego urzêdnika Cai Lun (105 rok n.e.) jako wynalazcê papieru, inne mówi¹, ¿e papier musia³ byæwynaleziony wczeœniej - skrawki papieru pochodz¹cego z 8 roku p.n.e. znaleziono w Nefrytowej Bramie.Byæ mo¿e papier jest jeszcze starszy, przecie¿ egipskie papirusy pochodz¹ sprzed 4000 lat!

Na przestrzeni dziejów papier pro-dukowano wieloma ró¿nymi technologia-mi. Od po³owy XIX wieku, gdy do zakleja-nia papieru zaczêto u¿ywaæ dodatku siar-czanu glinu, a dodatkowo rozpoczêtopozyskiwanie celulozy z drewna, jakoœæ itrwa³oœæ papieru dramatycznie spad³a. Wwyniku reakcji siarczanu glinu z wod¹ zpowietrza i zawart¹ w papierze powstaj¹grupy kwasowe, które katalizuj¹ reakcjêhydrolizy (rozrywanie ³añcuchów celu-lozy). Papier staje siê s³aby i kruchy. Sytuacjê zdecydowanie poprawi³a tech-nologia bezkwasowa, ale ta wprowadzonazosta³a dopiero pod koniec XX wieku.Wobec takiego stanu rzeczy w bibliotekach,archiwach i muzeach znajduj¹ siê ogromnezbiory archiwalnych dokumentów, ksi¹¿ek iczasopism, które uleg³y kwasowejdegradacji. Proces niszczenia papieru trwa,dodatkow¹ si³¹ sprawcz¹ jest œwiat³o izanieczyszczenie atmosfery. W roku 1999ustanowiono w Polsce Wieloletni ProgramRz¹dowy "Kwaœny papier. Ratowanie wskali masowej zagro¿onych polskichzasobów bibliotecznych i archiwalnych".G³ównym celem programu by³o ratowaniepoprzez odkwaszenie zbiorów biblio-tecznych i archiwalnych. By oceniæ skalê problemu przeprowa-dzono pomiary pH zasobów w wybranychbibliotekach i archiwach w ca³ym kraju.Pomiary zosta³y wykonane nieniszcz¹c¹metod¹ kontaktow¹, pehametremMETTLER TOLEDO z elektrod¹ InLab 426z opcj¹ automatycznego ustalania koñcapomiaru. Badania obejmowa³y:- Ocenê stanu zachowania zbiorów, którejdokonano metod¹ stanfordzk¹ w czterechbibliotekach:w Bibliotece Narodowej, w BiblioteceJagielloñskiej, w Ksi¹¿nicy Pomorskiej iw Bibliotece Œl¹skiej, oraz w trzech archi-wach: w Archiwum m. st. Warszawy, wArchiwum Pañstwowym w Olsztynie i wArchiwum Pañstwowym w Poznaniu.

- Okreœlenie stopnia degradacji zbiorówprzez pomiar pH wybranych druków.Pomiary zosta³y wykonane w siedemnas-tu miastach na obszarze ca³ego kraju, abadane druki pochodzi³y ³¹cznie z 32 bib-liotek, jednego seminarium duchownegoi jednego archiwum.W pracach programu "Kwaœny papier"uczestniczy m.in. Laboratorium wBibliotece Narodowej w Warszawie.Pracownicy tej jednostki maj¹ ogromnedoœwiadczenie w diagnozowaniu, kon-serwacji i ocenie efektów odkwaszaniapapieru. Tutaj, codziennie, wykonuje siêdziesi¹tki pomiarów pH obiektów zezbiorów w³asnych. Podobnie jak w pro-gramie "Kwaœny papier", pomiary wykony-wane s¹ pehametrem METTLER TOLEDOMP220, a wodê dejonizowan¹ potrzebn¹do wykonania próby bada siê konduk-tometrem METTLER TOLEDO (MPC 227).Niedawno zainstalowano w laboratoriumcelkê pomiarow¹ do badañ DSC papieru.Urz¹dzenie oznaczone symbolem METTLERTOLEDO FP82/90 jest prostym w obs³udze,a jednoczeœnie precyzyjnym urz¹dzeniemdo pomiaru parametrów termicznych orazobserwacji zachowañ próbki i rejestracjêzachodz¹cych zmian w czasie rzeczy-wistym. W laboratorium BN celka bêdzies³u¿y³a do okreœlania temperatury skurczupapieru.

Pomiary kwasowoœci papieru wykonujesiê zazwyczaj metod¹ stykow¹, jednak wprzypadku obiektów trudnych np. tekturysklejonej nierównomiernie, gdzie trudnoo g³adk¹ powierzchniê styku, pomiarprzeprowadza siê metod¹ ekstrakcyjn¹.Iloœæ materia³u pobranego do pomiarunie przekracza 1 grama."Zdarzaj¹ siê niespodzianki - mówikierowniczka Laboratorium w BiblioteceNarodowej w Warszawie - dostajemy dozbadania druki lub ksi¹¿ki pochodz¹cesprzed 300, nawet 500 lat i ku naszemuzaskoczeniu otrzymujemy wynik badaniana poziomie 8 pH. Jednak wszystkieksi¹¿ki powsta³e po 1850 roku obarczones¹ grzechem pierworodnym, bo urodzi³ysiê ju¿ na kwaœnym papierze. Naszymzadaniem jest nie tylko, zabiegamiodkwaszania, doprowadziæ stary papierdo poziomu ok. 7 pH, ale nawetwyposa¿yæ go w pewn¹ nadwy¿kê alka-liów."Zbiory starych kwaœnych woluminówzgromadzone w polskich bibliotekach s¹tak du¿e, ¿e pracy przy odkwaszaniuwystarczy jeszcze dla kilku pokoleñ. Zpewnoœci¹ równie¿ w przysz³oœci, dopomiaru kwasowoœci papieru, u¿ywanebêd¹ pehametry METTLER TOLEDO, boprzecie¿ doskonale sprawdzaj¹ siê w tejroli.

P o m i a r y p H

Pehametr METTLER TOLEDOratuje zbiory archiwalne

polskich bibliotek

Akademia

Sposób prowadzenia pomiaru pH metod¹ stykow¹

Obiekty ze zbiorówBiblioteki Narodowej dostarczone do badañlaboratoryjnych.

Róznicowa kalorymetria skaningowa jestszybk¹, wygodn¹ i wiarygodn¹ technik¹analizy termicznej s³u¿¹c¹ do okreœlaniatemperatur charakterystycznych dlawosku w trakcie przejœæ fazowych.Najwy¿sz¹ temperatur¹ jest temperatura,w której nastêpuje przejœcie cia³o sta³e –ciecz zwi¹zane z ca³kowitym roztopie-niem. Dziêki tej informacji dobraæ mo¿nanajbardziej odpowiednie warunki prze-chowywania oraz stosowania. Tempe-ratura przejœcia cia³o sta³e-ciecz dostarczainformacji o takich w³aœciwoœciach fazysta³ej jak twardoœæ oraz temperaturablokowania.

Oznaczanie temperatury przejœciafazowego przy pomocy DSC

Aparat DSC 1 jest w pe³ni zautomaty-zowanym i niezwykle wszechstronnymnarzêdziem, które mo¿e pos³u¿yæ dodok³adnego pomiaru temperatur przejœciafazowego mieszanin olej/wosk. Na rysun-ku 1 zaprezentowano przyk³ad dotycz¹cyzachowania podczas roztapiania. Piêænieznanych oraz dwie znane próbki mie-szaniny olej/wosk zosta³y wstêpnie rozto-pione, wymieszane oraz sch³odzone wkontrolowanych warunkach. Próbki na-stêpnie ogrzewano od temperatury - 60 0Cdo 80 0C z szybkoœci¹ 5 K/min w celuoznaczenia temperatur przejœcia. Uzys-

8 MT m a g a z y n P L

A n a l i z a t e r m i c z n a

kane wyniki zosta³y poddane analizie zapomoc¹ oprogramowania STARe. Uzys-kane wyniki wykaza³y typowe zacho-wanie podczas roztapiania, z wystêpuj¹-cymi szczytowymi temperaturami rozta-piania pomiêdzy temperatur¹ 46 i 57 0C.Dwie nieznane próbki mog³yzostaæ równie¿ zidentyfiko-wane, poniewa¿ krzywe DSCby³y charakterystyczne dlawosku naftowego. Zawartoœæoleju w tych dwóch niez-nanych próbkach zosta³aokreœlona za pomoc¹ krzywejkalibracji. Krzyw¹ otrzymano,wykreœlaj¹c piêæ znanychwartoœci zawartoœci oleju wfunkcji entalpii topnienia.Rysunek 2 przedstawia do-skona³¹ liniow¹ zale¿noœæpomiêdzy zawartoœci¹ oleju iogóln¹ entalpi¹ topnienia.Zawartoœæ oleju w próbkach6 i 7 (Rysunek 1) wynios³aodpowiednio 22.4% i 0.6%.Otrzymane wyniki potwier-dzaj¹, ¿e w pe³ni zautomaty-zowany i wszechstronny apa-rat DSC 1 jest doskona³ymnarzêdziem oznaczania tem-peratur przejœcia wosku na-ftowego. Dziêki szerokiemuzakresowi temperaturowe-

Norma ASTM D 4419 opisuje warunki, w lakich powinno byæ prowad-zone badanie temperatur przejœcia (fazowego) dla wosków naftowychprzy pomocy ró¿nicowej kalorymetrii skaningowej (DSC). Temperaturyprzejœcia dostarczaj¹ petrochemicznym laboratoriom badawczymwa¿n¹ informacjê dotycz¹c¹ jakoœci naftowych produktów pochod-nych. Szczególnie wa¿n¹ informacjê niesie ze sob¹ pik topnienia,który jest pomocny podczas analizy charakterystyki wosku naftowego.

Petr

oche

mia Analiza wosku naftowego

wed³ug normy ASTM D 4419

mu, dok³adnoœci oraz doskona³ej spraw-noœci podczas wykonywania pomiarów,aparat DSC 1 doskonale sprawdza siê wpetrochemicznym laboratorium badaw-czym.

Roztapianie siê mieszanin olej/wosk

Korelacja pomiêdzy entalpi¹ i zawartoœci¹ oleju w mieszani-nach olej/wosk

G ê s t o œ æ , r e f r a k c j a , p H

MT m a g a z y n P L 9

Nowoczesne laboratoria s¹ ju¿ zautomatyzowane, ale dziêki nowemu rozwi¹zaniu, automatyzacjinadano nowy wymiar. Za pomoc¹ jednego analizatora badaæ mo¿na kilka parametrów, co pozwalapoprawiæ jeszcze bardziej dok³adnoœæ, wydajnoœæ i bezpieczeñstwo. Analizator LiQC METTLER TOLEDOpozwala jednoczeœnie mierzyæ cztery parametry, które bada siê czêsto w ramach kontroli jakoœci cieczy.

dê pomiarow¹, bada³ wszystkie potrzebneparametry oraz analizowa³ uzyskanie wyni-ki badañ wed³ug odpowiednich specy-fikacji. Dane pomiarowe mo¿na równie¿eksportowaæ do swobodnie konfigurowa-nego pliku tekstowego, dziêki czemu mo-¿liwe jest ich importowanie do praktycznieka¿dego systemu LIMS bez ¿adnegowysi³ku.Jeœli chodzi o bardziej skomplikowaneanalizy, to system pozwala równie¿ naprowadzenie z³o¿onych obliczeñ wyników,które obejmuj¹ dopasowanie wielomia-nowe w przypadku oznaczania stê¿enia wmieszaninach trzysk³adnikowych. Bardzoprosty interfejs u¿ytkownika sprawia, ¿esystem LiQC mo¿e obs³ugiwaæ zarównonaukowiec jak i personel w typowym labo-ratorium badawczym.

Zapomnia³eœ has³a?Biometryczna identyfikacja u¿ytkownikajednym z najbardziej istotnych rozwi¹zañ,które wystêpuj¹ w systemie LiQC. Nowepodejœcie do kwestii zarz¹dzania prawamiu¿ytkownika. W bran¿ach przemys³u,których dzia³anie w znacznym stopniudeterminuj¹ regulacje prawne (przemys³farmaceutyczny, kosmetyczny, przetwórst-wa ¿ywnoœci), kluczowym wymaganiemjest utrzymanie pe³nej identyfikowalnoœciwyników, co narzuca koniecznoœæ, abyprzyrz¹d analityczny umo¿liwia³ zarz¹dza-nie identyfikacj¹ i prawami u¿ytkownika.

Spe³nienie tego wymagania do chwiliobecnej uzyskiwano poprzez kombinacjênazwy u¿ytkownika oraz has³a, któremusia³y byæ wprowadzane za ka¿dymrazem, gdy zachodzi³a koniecznoœæ wyko-rzystania przyrz¹du. W systemie LiQC zas-tosowano zupe³nie inne rozwi¹zanie.Jednoznaczna identyfikacja ka¿dego ope-ratora odbywa siê przy pomocy danychbiometrycznych (czytnik linii papilarnych).Przed rozpoczêciem pomiaru u¿ytkownikskanuje swój palec wskazuj¹cy, co umo-¿liwia przyrz¹dowi przypisanie temuu¿ytkownikowi wstêpnie zdefiniowanychpraw w sposób ca³kowicie automatyczny.Ka¿demu przechowywanemu wynikowipomiaru towarzysz¹ informacje ou¿ytkowniku. Technologia ta nie zosta³a dotej pory zastosowana w ¿adnym przy-rz¹dzie analitycznym. Wykorzystanie tejtechnologii w dziedzinie badañ zosta³oopatentowane przez METLER TOLEDO.Podsumowuj¹c, systemy wieloparame-trowe s¹ najnowszym osi¹gniêciem, którejeszcze bardziej rewolucjonizuje automa-tyzacjê w analizie. System LiQC pozwalaautomatycznie oznaczyæ cztery parametry.Zastosowanie czytnika linii papilarnychdaje wiele korzyœci dotycz¹cych postêpo-wania z próbk¹, zarz¹dzania wynikiembadania oraz zarz¹dzania identyfikacj¹u¿ytkownika, a przede wszystkim oszczê-dza czas.

Analiza wieloparametrowa: nastêpny etapna drodze do rewolucji w automatyzacjiLaboratoria kontrolne

System LIQC do jednoczesnego oznaczania gêstoœci, indeksu refrakcji i pHz identyfikacj¹ próbki wykorzystuj¹c¹ kod kreskowy.

£¹czenie parametrów w celu poprawywydajnoœci pracyAutomatyzacja w laboratorium w ci¹guostatnich kilku dziesiêcioleci ulega³a sta³ejpoprawie. Proces ten rozpocz¹³ siê w la-tach 70-tych wraz z pojawieniem siê takichprzyrz¹dów jak autotitratory i gêstoœ-ciomierze cyfrowe, które zaczê³y wypieraæniewygodne przyrz¹dy obs³ugiwanerêcznie, takie jak biurety szklane, pikno-metry. Z jednej strony nie posiada³y onewystarczaj¹cej dok³adnoœci, z drugiej zaœoperator mia³ do nich ograniczone zau-fanie. Poprawa wydajnoœci nast¹pi³a wkoñcu lat 80., gdy wprowadzono pierwszeautomatyczne zmieniacze próbek, któreumo¿liwi³y zbadanie serii próbek bezudzia³u operatora. Obecne trendy wautomatyzacji id¹ o krok dalej . Tak zwanesystemy wieloparametrowe pozwalaj¹automatycznie oznaczyæ kilka parametróww tej samej próbce, a otrzymane wynikiprzes³aæ do laboratoryjnego systemuzarz¹dzania informacj¹ (LIMS). Stanowi torewolucjê, jeœli chodzi o mo¿liw¹ dozbadania iloœæ próbek. Zmniejszeniu uleg³atak¿e iloœæ próbki potrzebnej do zbadania.Personel laboratorium mo¿e skupiæ swoj¹uwagê na innych zadaniach.

LiQC: ³atwiejsza kontrola jakoœci cieczySystem LiQC METTLER TOLEDO pozwalaw jednej próbce oznaczyæ gêstoœæ, indeksrefrakcji, barwê, pH oraz przewodnictwo.Poniewa¿ jest to system wspó³pracuj¹cy zkomputerem, mo¿na go dostosowaæ wtaki sposób, ¿e bêdzie rozpoznawa³ próbkiw sposób automatyczny za pomoc¹ kodukreskowego, dobiera³ odpowiedni¹ meto-

M i a r e c z k o w a n i e

Nieto

Chem

ia

Wyzwanie dla miareczkowaniaKluczowymi aspektami procesu wytra-wiania jest pe³ne wykorzystanie ³aŸnitrawi¹cej, uzyskanie najwy¿szej jakoœcioraz utrzymanie najwy¿szej precyzji.G³ówne sk³adniki ³aŸni, tj HF i HNO3 orazprodukt reakcji H2SiF6 musz¹ byædok³adnie analizowane w celu utrzymaniakontroli nad sk³adem ³aŸni trawi¹cej.Stê¿enie kwasu azotowego mo¿na wprosty sposób oznaczyæ bardzo dok³a-dnie, wykonuj¹c miareczkowanie kwas-zasada. Jednak¿e, dok³adne oznaczeniezawartoœci fluorków wnoszonych przezkwas fluorowodorowy oraz H2SiF6 jestznacznie wiêkszym wyzwaniem. Najpow-szechniej stosowan¹ metod¹ oznaczaniaca³kowitej zawartoœci fluorków jest mia-reczkowanie do punktu równowa¿niko-wego w roztworach buforowanych wobecnoœci La(NO3)3. Jednak¿e, metodytej nie mo¿na stosowaæ w przypadku sil-nie kwaœnych roztworów trawi¹cych,poniewa¿ w takiej sytuacji uzyskuje siês³aby odzysk, co prowadzi w prostej liniido uzyskania b³êdnych wyników badania.

Badanie nowego kierunku w zakresiemiareczkowania z odpowiednim wyposa¿eniemDziêki wspólnemu wysi³kowi firmyMETTLER TOLEDO oraz instytutunaukowego uda³o pokonaæ siê przeszko-dê wystêpuj¹c¹ przy oznaczaniu fluorkóww kwaœnych roztworach trawi¹cych. Dorealizacji nowej metody potrzebne s¹:odporna na HF elektroda szklanaInLab429, titrator T90 Excellence orazoprogramowanie LabX titration. Mia-reczkowanie jest prowadzone w obecnoœ-ci La(NO3)3, bez dodatku jakichkolwiekinnych rozpuszczalników pomocniczych.Jedynym parametrem, który nale¿y moni-torowaæ, jest zmiana wartoœci pH. Pozakoñczeniu miareczkowania nastêpujewyznaczenie punktu równowa¿nikowe-go, który odpowiada zawartoœci fluorków.Wyniki przeprowadzonych doœwiadczeñwykaza³y znakomite poziomy odzyskuoraz doskona³¹ powtarzalnoœæ uzyski-wanych wyników badañ w szerokimzakresie stê¿eñ. Analizê fluorków poprze-dza oznaczanie zawartoœæ kwasu azo-towego, które jest prowadzone w wygod-ny sposób technik¹ miareczkow¹ w obec-noœci elektrody InLab429. Titrantem jestroztwór NaOH. Dodatkowo, wszystkie

miareczkowania mo¿na w pe³ni zau-tomatyzowaæ, uzyskuj¹c tym samymznacz¹cy wzrost wydajnoœci.

Aplikacje przemys³owe o wysokim potencjaleNowe rozwi¹zanie daje mo¿liwoœæoznaczenia wszystkich wa¿nych sk³adni-ków kwaœnego roztworu s³u¿¹cego dowytrawiania p³ytek krzemowych przypomocy jednej metody analitycznej, przyczym próbki mog¹ byæ analizowanenieprzerwanie jedna po drugiej. Rozwi¹-zanie to ma wyraŸne zalety, bo chodzi tu oprocesy przemys³owe, które wymagaj¹szybkich, dok³adnych i w pe³ni zautomaty-zowanych aplikacji.Zastosowanie titratora T90 ExcellenceMETTLER TOLEDO pozwala osi¹gn¹æwysok¹ dok³adnoœæ wyników badañ,który we wspó³pracy z automatycznymzmieniaczem próbekRondo 60 tworzy system zwiêkszaj¹cy wistotny sposób wydajnoœæ ca³ego procesubadawczego.

Wytrawianie krzemu za pomoc¹ roztworów HF/HNO3 jest w przemyœleogniw s³onecznych procesem o krytycznym znaczeniu. Proces ten jeststosowany do oczyszczania, polerowania oraz teksturowania p³ytekpó³przewodnikowych. Instytut badawczy w Niemczech rozwi¹za³skutecznie problemy wystêpuj¹ce w trakcie tego procesu, opracowuj¹cmetodê, która jest odpowiedzi¹ na specyficzne potrzeby przemys³u.Pomocny w osi¹gniêciu tego celu okaza³ siê titrator T90 Excellencefirmy METTLER TOLEDO.

1 0 MT m a g a z y n P L

Nowa metoda miareczkowa pozwala precyzyjnie wytrawiaæ krzem

bior¹cego udzia³ w tym procesie (np.ptak lub nietoperz), poniewa¿ dos-tosowanie siê kwiatu do czynnika zapy-laj¹cego odgrywa istotn¹ rolê. Zespó³badawczy porówna³ iloœæ i masê nasion,które powstaj¹ w owocach zapylonychkwiatów i odniós³ uzyskane wartoœci dogatunku zwierzêcia, które zapyli³o tekwiaty.

Waga pomaga okreœliæ jakoœæ nasion

W celu ustalenia wydajnoœci, z jak¹uprzednio zjedzone nasiona s¹ przeno-szone przez dany gatunek zwierzêcia, ka³tego zwierzêcia jest gromadzony, su-szony i wa¿ony przed pobraniem z niegonasion. Poniewa¿ nasiona, które zosta³yprzez zwierzê zjedzone i wydalone, maj¹

Eksperymenty laboratoryjne prowadzone w ramach badañnaukowych niejednokrotnie wymagaj¹ odwa¿ania niewielkiejmasy, co bezpoœrednio zwi¹zane jest z dostêpnoœci¹ próbki orazkosztami zwi¹zanymi z jej uzyskaniem. Przyczyn¹ ograniczonegodostêpu do wag o wysokiej dok³adnoœci s¹ ograniczeniabud¿etowe. W artykule tym przedstawiono, w jaki sposóbmikrowaga XP56 wylosowana w ramach loterii organizowanejprzez METTLER TOLEDO wspomaga dr Ingrid Brehm wprojektach badawczych realizowanych w Instytucie Zoologii,który dzia³a w ramach niemieckiego Uniwersytetu Erlangen.

Nietoperze w centrum uwagi projektuuniwersyteckiego

Dr Ingrid Brehm pracuje w InstytucieZoologii. G³ównym przedmiotem zain-teresowania dr Brem jest neurobiologia.Badania przez ni¹ prowadzone wchodz¹tak¿e w obszar fizjologii behawioralnejoraz ekologii. W ramach jednego z pro-jektów prowadzono badania nad zdol-noœci¹ nietoperzy do rozsiewania nasionoraz zapylania roœlin tropikalnych na tleinnych gatunków zwierz¹t. Podczaspobierania nektaru z kwiatu, py³ek kwia-towy przykleja siê do futra zwierzêcia,po czym jest przenoszony na s³upkiinnych kwiatów. Skutecznoœæ procesuzapylenia danego kwiatu jest ró¿na wzale¿noœci od gatunku zwierzêcia

Wiêksza dok³adnoœæ i wy¿szawydajnoœæ dziêki mikrowadze XP56

niedu¿e rozmiary i, co za tym idzie,niewielk¹ masê, identyczne nasiona s¹wa¿one razem, a ich dok³adn¹ liczbêokreœla siê, wykorzystuj¹c w tym celuœredni¹ masê nasiona. Do chwili obec-nej, w celu wiarygodnego okreœleniaœredniej masy nale¿a³o w ¿mudnysposób odliczyæ 100 nasion. Dziêkiwysokiej dok³adnoœci nowej mikrowagiXP56 wystarczy odliczyæ ich mniejsz¹liczbê, a mimo to masa œrednia mo¿ezostaæ wyznaczona ze znacznie wy¿sz¹dok³adnoœci¹. Dodatkowo, istniejerównie¿ mo¿liwoœæ bardziej dok³adnegowyznaczenia naturalnego rozk³adustatystycznego masy nasion. “Jakwidaæ, mikrowaga XP56 doskonalespe³nia nasze oczekiwania, upraszczaj¹cprzy tym procedury wa¿enia realizowanew naszym laboratorium”, powiedzia³a DrIngrid Brehm. Przyk³ad opisany powy¿ejjest tylko jedn¹ z wielu aplikacji, którepokazuj¹, w jaki sposób mikrowagaXP56 u³atwia prowadzenie badañ w la-boratorium uniwersyteckim.

Nietoperz odwiedzaj¹cy kwiat

MT m a g a z y n P L 11

Dr Ingrid Brehm, szczêœliwa zdobywczyni mikrowagi XP56, w swoimlaboratorium

Akademia

W a ¿ e n i e

P o m i a r y z a w a r t o œ c i w i l g o c i

Kontrola jakoœci aromatów i zapachówAromaty i zapachy mo¿na podzieliæ nawiele grup, takich jak rozpuszczalne wwodzie, rozpuszczalne w t³uszczach,emulsje oraz charakteryzuj¹ce siêró¿nymi w³aœciwoœciami proszki. Przedwprowadzeniem wyrobu na rynek,nale¿y go poddaæ badaniom pod k¹temtakich parametrów kontroli jakoœci jakindeks refrakcji, gêstoœæ, liczba nad-tlenkowa, ziarnistoœæ, wartoœæ pH,zawartoœæ wilgoci. Jednym z najczêœ-ciej badanych parametrów jest za-wartoœæ wilgoci, poniewa¿ nadmiernawilgoæ powoduje aglomeracjê aro-matów wystêpuj¹cych w formieproszku. Utrzymanie zawartoœci wilgo-ci na niezmiennym poziomie pozwalazachowaæ spójn¹ jakoœæ ca³ej partiiproduktu.

Kontrola jakoœci sta³ych aromatówW laboratorium kontroli jakoœci firmyShanghai Apple badania zawartoœciwilgoci w sta³ych aromatach prowad-zone s¹ przy pomocy wagosuszarkiHG53. Proces badawczy jest bardzoprosty: najpierw odbywa siê mieszaniepróbki, nastêpnie w³¹czany jest analiza-tor, kolejnymi czynnoœciami s¹ odwa-¿enie odpowiedniej iloœci próbki natacce aluminiowej oraz jej równomiernerozprowadzenie na ca³ej powierzchnitacki. Koñcowym etapem jest naciœniê-cie przycisku 'start', które rozpoczynaanalizê. Kolista lampa halogenowa orazpokryty warstw¹ z³ota reflektor zapew-niaj¹ powtarzalnoœæ oraz równomierneogrzewanie próbki. Czas badania uleg³istotnemu skróceniu z kilku godzin domniej ni¿ 10 minut w porównaniu zkonwencjonalna metod¹ oznaczania

zawartoœci wilgoci w piecu.Spowodowa³o to istotnywzrost poziomu wydajnoœciw laboratorium kontrolijakoœci.

Kontrola zawartoœci wilgoci w aromatach ciek³ychDo oznaczania zawartoœciwilgoci w aromatach ciek-³ych, takich jak aromaty roz-puszczalne w wodzie, firmaShanghai Apple stosuje titra-tor Karla Fischera DL38METTLER TOLEDO. Odczyn-nik Karla Fischera reagujebezpoœrednio z wod¹ zawart¹w próbce, dziêki czemumetoda ta jest najdok³ad-niejsz¹ metod¹ chemiczn¹s³u¿¹c¹ do oznaczania za-wartoœci wilgoci w sub-

stancjach. Titrator jest pod³¹czony dodrukarki. Sterowanie przyrz¹dem odby-wa siê za pomoc¹ oprogramowaniaLabX zainstalowanego w komputerze.Oprogramowanie to s³u¿y równie¿ dozarz¹dzania danymi."Titrator Karla Fischera posiada wielezalet. Mo¿na go zastosowaæ, naprzyk³ad, do badania ró¿nych rodzajówpróbek o szerokim zakresie zawartoœciwilgoci. Wyniki s¹ uzyskiwane bardzoszybko. S¹ one dok³adne i wysocepowtarzalne", powiedzia³ Huang Yan-bin, kierownik dzia³u kontroli jakoœci."Dziêki pod³¹czonej drukarce METTLERTOLEDO istnieje mo¿liwoœæ wydrukusprawozdania z badañ. Rozwi¹zanie tojest w pe³ni zgodne z wymaganiamiGLP. Zastosowanie dodatkowo opro-gramowania LabX pozwala realizowaæmonitoring w czasie rzeczywistym orazanalizowaæ i poddawaæ ocenie du¿¹iloœæ danych." Nasz klient korzystarównie¿ z w pe³ni automatycznego titra-tora oraz gêstoœciomierza METTLERTOLEDO. Urz¹dzenia te s³u¿¹ do analizysk³adników w surowcach, oznaczaniagêstoœci aromatów i zapachów orazzagwarantowania bezpieczeñstwa i sta-bilnoœci wyrobów klienta.Wiêcej o halogenowym analizatorzewilgoci HG63, który jest nastêpc¹ wa-gosuszarki HG53, na naszej stronieintenetowej. Spe³nia on wszystkie,powy¿ej opisane wymagania i wieleinnych.

Firma Shanghai Apple Flavour & Fragrance Co., Ltd. Jest wChinach wiod¹cym producentem miêdzy innymi aromatów,zapachów i dodatków wykorzystywanych przy produkcji¿ywnoœci. Do oznaczania zawartoœci wilgoci w produkowanychwyrobach, których liczba siêga 5 tys., firma wykorzystujehalogenowy analizator wilgoci oraz titrator Karla FischeraMETTLER TOLEDO. ¯y

wno

Ͼ i

napo

je Optymalna kontrola zawartoœci wilgocigwarantuje doskona³¹ jakoœæ

1 2 MT m a g a z y n P L

MT m a g a z y n P L 13

Niepo¿¹dane zak³ócenia magnetyczne

Firma Swiss Drinks Ltd. w Obermeilen(Szwajcaria) specjalizuje siê w opracowa-niu oraz produkcji dostosowanych dokonkretnych potrzeb komponentów orazsmaków do szerokiego zastosowania przyprodukcji ¿ywnoœci i napojów. Labora-torium rutynowo wykorzystuje mieszad³amagnetyczne do rozpuszczania substancjiw zlewkach z rozpuszczalnikiem. W nor-malnych warunkach operacyjnychmieszad³o magnetyczne oddzia³ywa³obyw niekorzystny sposób na pracê czujnikawagowego.Waga XS6002S METTLER TOLEDO po-siada specjaln¹ szalkê MPS (zabezpiecze-nie przez dzia³aniem pól magnetycznych),która zosta³a wykonana ze specjalnegostopu. Pozwala to ochroniæ czujnik wago-wy MonoBloc przed zak³óceniami,których Ÿród³em jest mieszad³o magnety-czne. Dziêki temu uzyskiwanie do-k³adnych wyników wa¿enia nie stanowiju¿ problemu.

Waga precyzyjna XS – prawdziwepanaceum na wszelkie problemy

Nasz klient stwierdzi³ równie¿, ¿e wysokanoœnoœæ, umo¿liwiaj¹ca wa¿enie ciê¿kichpojemników tary, zapewnia realizowanymaplikacjom znacznie wiêksz¹ elasty-

cznoœæ. £atwa obs³uga, du¿y czytelnywyœwietlacz oraz wygodny przycisk tarypozwalaj¹ unikn¹æ b³êdów w trakcie pro-cedury wa¿enia. Zastosowanie dedyko-wanej podstawki zabezpiecza wagê przedzabrudzeniem, a antyodblaskowy wyœwie-tlacz zapewnia ³atwy i dok³adny odczytwyników wa¿enia.

Wa¿enie bez zak³óceñ elektromagnetycznychW dziale tworzenia receptur firmy Swiss Drinks Ltd., rozpuszczaniepróbek jest prowadzone w zlewkach przy pomocy mieszad³a magne-tycznego. St¹d, zachodzi koniecznoœæ stosowania wagi precyzyjnejodpornej na oddzia³ywanie pól magnetycznych podczas wa¿enia.Doskona³ym rozwi¹zaniem dla naszego klienta w tym przypadkubêdzie waga precyzyjna XS6002S METTLER TOLEDO.

Zastosowanie wagi XS6002S METTLERTOLEDO pozwoli³o firmie Swiss DrinksLtd uproœciæ i przyspieszyæ wa¿enie zwysok¹ dok³adnoœci¹ podczas opracowa-nia receptur. Firma równie¿ w swojejprzysz³ej dzia³alnoœci bêdzie polegaæ nawagach METTLER TOLEDO.

W a ¿ e n i e

¯ywnoœæ i napoje

LabX

Pe³na kontrola objêtoœciW wielu laboratoriach stosowane s¹ wiêk-sze systemy robotyczne, które automaty-zuj¹ pracê z cieczami. Systemy te zawiera-j¹ w sobie mechanizmy pozycjonuj¹cedaj¹ce mo¿liwoœæ okreœlania po³o¿eniawybranych elementów wyposa¿enia, cooznacza, ¿e zarówno po³o¿enie koñcówkipipety jak i iloœæ odmierzonej cieczy mog¹byæ monitorowane w czasie rzeczywistym.Technologia ta jest w chwili obecnejdostêpna w pipecie rêcznej E-Man Hybryd.Sta³e œledzenie objêtoœci ma istotneznaczenie szczególnie w przypadkumiareczkowania oraz czêœciowegodozowania, a tak¿e pomiaru iloœcizasysanego p³ynu. Obecnie w laborato-riach farmaceutycznych pipetowanieodbywa siê warunkach wystêpowaniazwiêkszonych wymagañ w zakresie wydaj-

1 4 MT m a g a z y n P L

P i p e t y

Pe³na kontrola objêtoœci.Wygodny 4-cyfrowywyœwietlacz.

Pomiar w czasie rzeczywistym.Ci¹g³e œledzenie objêtoœci.Licznik cykli. Œledzenie procesu.Konserwacja. Zgodnoœæ z GMP/GLP.Pomoc dla operatora zapobiegab³êdom. Przyjazne dla d³oni. Ergonomiczna konstrukcja zsystemem LTS.

LiteTouch System.

Farm

acja

Ergonomia i pipetyPipeta E-Man Hybrid jest idealnie dopa-sowana do kszta³tu d³oni, niewiele wa¿y, az jej obs³ug¹ wi¹¿e siê niewielki wysi³ek, cojest typowe dla pipet RAININ. Jest tomo¿liwe dziêki zastosowaniu systemu LTSLite-Touch. Pipeta posiada wyœwietlaczelektroniczny oraz dodatkowe w³aœciwoœ-ci, takie jak licznik cykli oraz system komu-nikatów ostrzegawczych dotycz¹cych kon-serwacji oraz techniki pipetowania. PipetaE-Man Hybrid to przysz³oœæ pipetowaniarêcznego, ponie-wa¿ z jej u¿ytkowaniemwi¹¿e siê naj-wy¿szy poziom wygody isprawnoœci.

www.mt.com/E-Man

RAININ, firma nale¿¹ca do METTLERTOLEDO, jest wiod¹cym dostawc¹rozwi¹zañ w zakresie pipetowania wStanach Zjednoczony. Firma posiadaswoje przedstawicielstwa handlowe orazdzia³y serwisu w innych krajach.

Pipeta E-Man Hybrid jest pipet¹ nowej generacji, która zapewniawysok¹ sprawnoœæ, trwa³oœæ oraz ergonomiê. £¹czy w sobie pros-totê obs³ugi pipety rêcznej z nowoczesn¹ technologi¹ ustalaniapo³o¿enia w czasie rzeczywistym. Naukowcy ju¿ dziœ otrzymuj¹narzêdzie o zupe³nie nowych mo¿liwoœciach, które wyznaczanowe standardy dla badañ prowadzonych w przysz³oœci.

nego prowadzenia procesów orazsurowszych wymagañ stawianych przezprzepisy prawne. I na tym polu równie¿pipeta sprawdza siê idealnie, staj¹c siêskutecznym wsparciem dla naukowców wich pracach badawczych.

Funkcje GMP/GLP i wiele innychPrzeznaczeniem wbudowanych funkcjiGMP/GLP, takich jak zapisywanie infor-macji o kalibracji oraz powiadomieniadotycz¹ce konserwacji, jest zagwaran-towanie optymalnego dzia³ania orazzapewnienie mo¿liwoœci spe³nienia nawetnajbardziej surowych wymagañ prze-pisów prawnych. Jeœli pipetowaniezosta³o wykonane w nieprawid³owysposób, to w takiej sytuacji wyœwiet-lony zostanie odpowiedni komunikatostrzegawczy. Rozwi¹zanie topozwala nie tylko poprawiæ pre-cyzjê. U¿ytkownik ma równie¿szansê opanowaæ w perfekcyjnysposób technikê pipetowania.

Pipeta E-Man Hybrid: pipetowanie w czasierzeczywistym poprawia wydajnoϾ w laboratorium

W y w i a d

proces

MT m a g a z y n P L 17

Dzia³ Procesowych Systemów Pomiarowych

Piotr Bu³as

PrzedstawicielHandlowy

tel.: 0 663 886 630

Piotr Latowski

PrzedstawicielHandlowy

tel.: 0 663 886 659

P o m i a r y p H / e l e k t r o d y

WyzwaniaPróbki pochodz¹ce z przemys³u kosmety-cznego stanowi¹ dla pomiaru pH jedno znajwiêkszych wyzwañ. Konsystencja próbektakich jak krem o du¿ej lepkoœci lub tusz dorzês zwiêksza poziom trudnoœci w trakciebadañ. Obecnoœæ substancji t³ustych, któres¹ zawarte w wiêkszoœci produktów kosme-tycznych, powiêksza skalê problemu jeszczebardziej. Dodatkowo, produkty takie jak farbydo w³osów lub szampony koloryzuj¹ce za-wieraj¹ sk³adniki barwi¹ce, czêœciowo wpostaci pigmentów sk³adaj¹cych siê zmikrocz¹stek, które mog¹ siê gromadziæ wz³¹czu referencyjnym elektrod. Wartoœci pHpróbek mieszcz¹ siê w bardzo szerokimzakresie - poczynaj¹c od próbek kwaœnych(niskie pH) do bardzo zasadowych (wysokiepH). Wszystkie wymienione powy¿ej w³aœci-woœci mog¹ ujemnie wp³ywaæ na dok³ad-noœæ, powtarzalnoœæ oraz czas trwaniapomiaru.

Próbki specjalne …Firma METTLER TOLEDO mia³a ostatniomo¿liwoœæ wykonania czujnika pH dos-tosowanego do konkretnych wymagañ.Czujnik by³ przeznaczony do zastosowania wprzemyœle kosmetycznym. Projekt zosta³zrealizowany we wspó³pracy z dobrzeznanym producentem produktów kosmety-cznych.Badaniom zosta³o poddanych 15 ró¿nychrodzajów próbek, zaczynaj¹c od szamponu,koñcz¹c natomiast na tuszu do rzês.Przeanalizowano problemy wystêpuj¹cespecyficznie w przypadku tego segmentuproduktów, takich chocia¿by jak szerokizakres pH próbek oraz obecnoœæ w próbkacht³uszczu, który blokuje diafragmê elektrody.Problem koniecznoœci prowadzenia pomia-

W przypadku produktów kosmetycznych kwesti¹ o zasadniczymznaczeniu jest zachowanie wysokiej dok³adnoœci i wiarygodnoœcipomiaru pH, poniewa¿ u¿ytkownicy koñcowi nak³adaj¹ te produkty naskórê. Nowo opracowane elektrody InLab®Viscous i InLab®Semi-Micro METTLER TOLEDO mog¹ byœ wykorzystywane do prowadzeniadok³adnych pomiarów pH w próbkach lepkich i kleistych. Elektrodyposiadaj¹ minimalne wymagania w zakresie konserwacji.

Kosm

etyk

i

elektrolitu uzyskuje siê w ca³ym okresieu¿ytkowania czujnika.

Potrzeba rozwi¹zañ dostosowanych dopotrzeb u¿ytkownikaNowe rozwi¹zanie otrzyma³o nazwê systemodniesienia Steady-Force™. System tenzosta³ zastosowany w elektrodach dostêp-nych w ofercie METTLER TOLEDO, naprzyk³ad w nowo opracowanych elektrodachInLab®Viscous i InLab®Power. Druga zwymienionych elektrod InLab®Semi-Microcharakteryzuje siê tak¹ sam¹ sprawnoœci¹jak elektroda InLab®Viscous, z tym, ¿e jestona bardziej przydatna w przypadku badaniapróbek o mniejszej lepkoœci. Lepiej siêrównie¿ nadaje do pomiarów próbek dostêp-nych w niewielkich iloœciach oraz próbekznajduj¹cych siê ma³ych naczyniach lubnaczyniach o w¹skich szyjkach. Zastoso-wanie szk³a A41 sprawia, ¿e elektrodadoskonale sprawdza siê w pomiarachpróbek biologicznych. Te dwie nowe elek-trody s¹ doskona³ymi przyk³adami, którepotwierdzaj¹, ¿e bliska wspó³praca z naszymiklientami jest motorem napêdowym dlainnowacji. Uzyskane wyniki pozwoli³yskutecznie rozwi¹zaæ napotkany problem!

InLa

Elektrody laboratoryjne dostosowane

do wymagañ u¿ytkownika

w zakresie badania produktów kosmetycznych

rów w szerokim zakresie pH rozwi¹zano,stosuj¹c szk³o HA jako materia³ konstruk-cyjny, poniewa¿ zachowuje ono dobr¹ li-niowoœæ wskazañ dla wysokich wartoœci pH.Drugim problemem jest blokowaniediafragmy, którego rozwi¹zanie by³a znaczniewiêkszym wyzwaniem. Jego usuniêcie, jaksiê póŸniej okaza³o, wymaga³o zastosowaniazupe³nie nowego podejœcia. Podstawow¹kwesti¹ by³o zapewnienie sta³ego natê¿eniaprzep³ywu i zachowanie ci¹g³oœci przep³ywuroztworu elektrolitu przez diafragmê elek-trody, poniewa¿ przemywanie diafragmyprzez elektrolit zapobiega jej blokowaniuprzez substancje pochodz¹ce z próbki.Zadanie to zosta³o zrealizowane poprzezzamontowanie w elektrodzie wewnêtrznegosystemu ciœnieniowego, który jest Ÿród³emnadciœnienia w komorze referencyjnej.Nadciœnienie wymusza sta³y wyp³yw elek-trolitu z systemu referencyjnego. Techno-logia zosta³a opanowana w stopniu na tyledoskona³ym, ¿e sta³e natê¿enie wyp³ywu

1 6 MT m a g a z y n P L

MT m a g a z y n P L 15

Celem, jaki postawi³a przed sob¹ jedna z wiod¹cych œwiatowychfirm zajmuj¹ca siê wytwarzaniem produktów kosmetycznych,by³o udoskonalenie technologii kontroli jakoœci w celu lepszegozaspokajania zmieniaj¹cych siê potrzeb rynku. Pomocne w jegoosi¹gniêciu okaza³y siê gêstoœciomierze i refraktometry METTLERTOLEDO. Wdro¿enie nowych rozwi¹zañ pozwoli³o jednoczeœniezaoszczêdziæ cenny czas oraz pieni¹dze.

Znalezienie najlepszego rozwi¹zania

Marketing wyrobów kosmetycznych ichemii gospodarczej wymaga ci¹g³egowprowadzania innowacji. Proszek do pra-nia ma zapewniæ skuteczniejsze pranie ilepiej chroniæ kolory , pasta do zêbów mazapewniæ piêkny uœmiech, a szamponpowinien daæ bardziej puszyste, zdrowszei bardziej b³yszcz¹ce w³osy. Prowadzonew sposób ci¹g³y badania oraz wdra¿anienowych technologii stanowi drug¹ naturêfirm produkuj¹cych wyroby kosmetycznei chemii gospodarczej. Aby udoskonaliækontrolê jakoœci, nasz klient poszukiwa³rozwi¹zañ umo¿liwiaj¹cych automatyza-cjê badania emulsji i cz¹stek w produk-tach kosmetycznych w zakresie oznacza-nia gêstoœci i indeksu refrakcji. W celuuzyskania bardziej szczegó³owych infor-macji o gêstoœciomierzach i refraktome-trach, przedstawiciele firmy wziêli udzia³w seminarium technicznym METTLERTOLEDO, na którym zaprezentowanorozwi¹zania analityczne w zakresieoznaczania gêstoœci i indeksu refrakcji wprzemyœle kosmetycznym. W trakcieseminarium okaza³o siê, ¿e najlepszymrozwi¹zaniem bêdzie kombinowany, dwu-funkcyjny miernik gêstoœci i indeksurefrakcji, poniewa¿ wiêkszoœæ próbekwymaga oznaczania obu parametrów.Badanie obu parametrów w jednej próbcepozwala zaoszczêdziæ czas orazprzestrzeñ na stole. Do badañ potrzebnajest niewielka iloœæ próbki, z czym równie¿siê wi¹¿¹ oszczêdnoœci finansowe.

Profesjonalne wsparcie ma znaczenieNasz klient kupi³ miernik DR40 METTLERTOLEDO, jedyny dostêpny na rynku kom-paktowy kombinowany miernik gêstoœci iindeksu refrakcji. System ten, wewspó³pracy ze zmieniaczem próbek,pozwala automatycznie prowadziæ analizêserii 30 próbek. Wyniki badañ mo¿naeksportowaæ do systemów LIMS przypomocy oprogramowania komputero-wego LiQC. Korzyœci s¹ wielorakie.Poprawie ulega wydajnoœæ w laboratori-um, wyniki badañ uzyskiwane s¹ szyb-ciej, a przy tym ich spójnoœæ ulegapoprawie. Oszczêdza siê miejsce na stole.

Jakoœæ wyników badañ jest rzeczywiœcieniezale¿na od operatora, poniewa¿ niebierze on bezpoœredniego udzia³u w reali-zowanych czynnoœciach. Nasz klient jestbardzo zadowolony z poziomu wsparciatechnicznego dostarczonego przezMETTLER TOLEDO na etapie sprzeda¿yoraz podczas wdra¿ania i bie¿¹cejeksploatacji systemu. Zadowolenie klien-ta potêguj¹ du¿e mo¿liwoœci oraztrwa³oœæ urz¹dzenia. Klient czuje siêspokojny, wiedz¹c, ¿e mo¿e skorzystaæ zprofesjonalnych us³ug w ka¿dymmomencie.

Kosmetyki

G ê s t o œ æ i r e f r a k c j a

Pomiar gêstoœci oraz indeksu refrakcji w kosmetykach

P o m i a r o z o n u

trów. Producent zawar³ umowê z firm¹ kon-sultingow¹ maj¹c¹ doœwiadczenie w dzie-dzinie systemu przygotowania wody. Poustaleniu surowych specyfikacji dla syste-mu oraz wymagañ dla zastosowanej w nimaparatury, konsultanci we wspó³pracy z pro-ducentem zaprojektowali odpowieni sys-tem. Projekt systemu okreœla³ zakresydopuszczalnych wartoœci dla ozonu, prze-wodnictwa oraz tlenu rozpuszczonego orazwskazywa³ na potrzebê monitorowania tem-peratury.

Wybrano aparaturê THORNTONPomimo ¿e w starszej czêœci fabryki dowykonywania wymienionych powy¿ej po-miarów u¿ywane by³y inne przyrz¹dy, dlanowej czêœci obiektu do œledzenia przewod-noœci, stê¿enia ozonu oraz tlenu rozpu-szczonego wybrana zosta³a aparaturaTHORNTON. Czynnikiem decyduj¹cym by³apozytywna opinia u¿ytkowników dzia³aj¹-cych w bran¿y przygotowania czystej wody.Dostrze¿ono równie¿ korzyœci wynikaj¹ce zpomiaru wszystkich parametrów przypomocy jednego przyrz¹du.

Dwa przetworniki 770MAX do pomiarupiêciu parametrówDo prowadzenia pomiarów we wszystkichwymaganych punktach, a mianowiciestê¿enia ozonu w 5 punktach, przewodnict-wa w dwóch punktach, tlenu rozpusz-

Konstrukcja systemu stanowi¹cawyzwanieDostarczanie wk³adów filtracyjnych ró¿nymklientom wykorzystuj¹cym czyst¹ wodêstanowi nie lada wyzwanie, poniewa¿ jakoœæma tu decyduj¹ce znaczenie. W zakresierozszerzania swojej dzia³alnoœci producentpotrzebowa³ dla czêœci fabryki nowegosprzêtu do sprawdzania integralnoœci fil-

1 8 MT m a g a z y n P L

czonego w jednym punkcie oraz dodatko-wo temperatury w 2 punktach, s³u¿¹ wzasadzie tylko dwa przetworniki 770MAX.Innym czynnikiem, który zadecydowa³ owyborze tej aparatury, by³a prosta proce-dura konserwacji czujników ozonu i tlenurozpuszczonego, w których zastosowanomembrany typu kasetowego, szczególnie³atwe do wymiany. Dodatkowym atutemby³o przemyœlane rozmieszczenie pomia-rów, czego efektem by³ tani system pomia-rowy charakteryzuj¹cy siê wysokim pozio-mem skutecznoœci dzia³ania.

Pomiary w wa¿nych punktachSystem dystrybucyjny posiada ca³kowit¹szybkoœæ recyrkulacji na poziomie 760litrów na minutê w dwóch du¿ych pêtlach,z których ka¿da posiada wiele punktówodbioru. Pomiary zawartoœci ozonu s¹wykonywane za ozonatorem, na wylocie zezbiornika magazynowego oraz za modu³empromieniowania UV, którego zadaniem jestrozk³ad ozonu, aby nie dotar³ on do punk-tów odbioru. Okresowo punkty odbioruwody s¹ wy³¹czane w celu wprowadzeniaozonu do pêtli dystrybucyjnych z zamierze-niem ich odka¿enia. Na koñcach obu pêtliwykonywane s¹ dwa dodatkowe pomiaryzawartoœci ozonu w celu potwiedzenia, ¿eozon jest obecny w ca³ym uk³adzie.

Ultr

aczy

sta

wod

a System ozonowaniama decyduj¹cy wp³yw na jakoœæ produktu

Du¿y producent filtrów o wysokiej jakoœci zain-stalowa³ u siebie system ozonowania wody wcelu zapewnienia dostaw wody spe³niaj¹cejwymagania przepisów sanitarnych do nowychobiektów produkcyjnych. Dzia³anie tego syste-mu monitoruje aparatura kontrolno-pomia-rowa THORNTON.

MT m a g a z y n P L 19

Brak obecnoœci szcz¹tkowego ozonu zamodu³em UV Pomiar zawartoœci ozonu jest dla systemudystrybucji niezwykle wa¿ny, poniewa¿ zas-tosowano w nim odgazowywacz membra-nowy, który mo¿e ulec uszkodzeniu w obec-noœci czynników utleniaj¹cych, takich jakrozpuszczony ozon. Przeznaczeniem pomia-ru zawartoœci ozonu za modu³em UV jestpotwierdzenie, ¿e w normalnych warunkacheksploatacji jest on w tym miejscu nieobec-ny. Wartoœæ powy¿ej zera uruchamiazawory, które pozwalaj¹ p³yn¹cej wodzieomin¹æ membranê odgazowywacza.Rozwi¹zanie to stanowi automatycznezabezpieczenie przed uszkodzeniem tejczêœci uk³adu.

Niskie stê¿enia tlenu rozpuszczonegomaj¹ kluczowy wp³yw na produkty koñcowe Tlen rozpuszczony jest kolejnym parame-trem krytycznym. Specyfikacje dla koñ-cowego produktu wymagaj¹, aby stê¿enietlenu rozpuszczonego znajdowa³y siê

znacznie poni¿ej poziomu nasycenia.Dok³adne monitorowanie tej zmiennej jestkluczowym czynnikiem, daj¹cym produ-centowi gwarancjê w³aœciwej jakoœci pro-duktu oraz jego zamierzonego zachowaniaw warunkach zastosowania.

WnioskiAparatura THORNTON jeszcze raz po-twierdzi³a wartoœæ wszechstronnej, wielo-parametrowej platformy pomiarowej, którazapewnia dok³adny i niezawodny monito-ring. Producent przedstawiony w tymartykule rozwa¿a w tym momencie mo¿li-woœæ zastosowania kolejnych przyrz¹dówTHORNTON do monitorowania szybkoœciprzep³ywu, ³¹cznej przep³ywaj¹cej objêtoœ-ci, przewodnictwa i temperatury na innychpêtlach dystrybucji oraz instalacjach przy-gotowania wody. Niezale¿nie od tego, czysystem jest przeznaczony do ozonowania,czy te¿ postawiono przed nim inne zadaniatakie jak filtracja, odchlorowanie, odwró-cona osmoza, demineralizacja lub odpowi-etrzanie, aparatura THORNTON posiadawystarczaj¹c¹ elastycznoœæ w zakresiepomiarów dowolnej kombinacji para-metrów takich jak przewodnictwo/rezysty-wnoœæ, pH, potencja³ redoks, ca³kowitywêgiel organiczny (TOC), tlen rozpusz-czony, ozon, temperatura, szybkoœæ prze-

P o m i a r o z o n u

p³ywu, ciœnienie i poziom. Dodatkowe po-miary mog¹ byæ potrzebne w punktachodbioru wody i mo¿na je realizowaæ przypomocy podobnej aparatury.

Przetwornik 770MAX

P o m i a r p H / O R P

wotnej, poprzez konserwacjê, a¿ po wymia-nê czujnika. Technologia ISM jest dostêpnadla wszystkich podstawowych parametrówpomiarowych. Informacja o statusie w cza-sie rzeczywistym dostarczana z czujnikaISM pozwala na prowadzenie rzeczy-wistych zapobiegawczych czynnoœci kon-serwacyjnych:– dynamiczny wskaŸnik czasu eksploatacji

(DLI) informuje o momencie, w którympowinna nast¹piæ wymiana czujnika

– kalibracja czujnika nastêpuje tylko wtedy,gdy jest to rzeczywiœcie konieczne: adap-tywny zegar kalibracji (ACT) monitorujeczas pozosta³y do nastêpnej kalibracji

– zachowanie identyfikowalnoœci dzia³añ ¦dziêki wbudowanemu licznikowi CIP/SIPoraz historii kalibracji

M400 – przetwornik wieloparametrowyzapewniaj¹cy wiêksz¹ wszechstronnoœæ:– ka¿dy model mo¿na stosowaæ do œledze-

nia kilku parametrów– dostêpne s¹ trzy modele – aby dostar-

czane rozwi¹zanie dopasowaæ idealniedo twoich potrzeb w zakresie moni-torowania procesów

– przetwornik M400 mo¿e wspó³pracowaæz czujnikami analogowymi lub nowo-czesnymi czujnikami ISM. Ty decydujesz,który rodzaj czujnika jest najlepszy dladanej aplikacji

Informacja o statusie dostêpna w czasierzeczywistym dziêki technologii ISM®Technologia ISM w istotny sposób u³atwiaobs³ugê systemów analitycznych przez-naczonych do kontroli procesów prze-mys³owych, pocz¹wszy od instalacji pier-

W³aœciwoœæ „pod³¹cz i mierz” (Plug andMeasure™) pozwala zminimalizowaækoszty konserwacji W³aœciwoœæ „pod³¹cz i mierz” dajeu¿ytkownikowi mozliwoœæ uruchowanieniapomiaru w ci¹gu zaledwie kilku sekund:– zmniejszone do minimum ryzyko

wyst¹pienia k³opotów podczas instalacjidziêki uproszczonemu uruchomieniu

– aktualne dane dotycz¹ce kalibracji s¹przechowywane w czujnikach ISM i s¹bezpoœrednio przesy³ane do przetwornika

Wysoka niezawodnoœæ nawet w zaawan-sowanych aplikacjach procesowychPrzetwornik M400 idealnie sprawdza siê wzaawansowanych aplikacjach wystêpuj¹-cych w przemyœle farmaceutycznym zewzglêdu naswoj¹ wysok¹ niezawodnoœæoraz zaawansowane funkcje ISM. Mo¿ewspó³pracowaæ zarówno z czujnikami ana-logowymi, jak te¿ z nowoczesnymi czuj-nikami ISM. Poza tym, maj¹ce unikalnycharakter oprogramowanie iSense AssetSuite pozwala kalibrowaæ czujniki pH i roz-puszczonego tlenu w warunkach laborato-ryjnych oraz zapewnia w pe³ni identy-fikowaln¹ dokumentacjê z informacj¹ oprzebiegu eksploatacji ka¿dego czujnika.

Farm

acja M400 – wszechstronny

przetwornik przeznaczony do zaawansowanychpomiarów procesowych

Nowy wszechstronny przetwornik M400 jest dedykowany do zas-tosowania w wymagaj¹cych aplikacjach. Jest on wyposa¿ony w tech-nologiê ISM®, której elementem sk³adowym jest dynamicznywskaŸnik czasu eksploatacji. Mo¿na go stosowaæ do prowadzeniapomiaru pH/ORP, tlenu oraz przewodnictwa. Przetwornik mo¿ewspó³pracowaæ z czujnikami analogowymi oraz czujnikamiwyposa¿onymi w technologi¹ ISM.

2 0 MT m a g a z y n P L

Przetwornik wieloparametrowy M400 jest kompa-tybilny z czujnikami i elektrodami ISM®

Oprogramowanie iSense ma unikalny charakter, a przy tym jest ³atwe wobs³udze. Po prostu pod³¹cz czujnik do komputera poprzez port USB.

MT m a g a z y n P L 21

Inteligentny pomiar zawartoœci tlenu w procesach filtracji i nape³nianiaNowy cyfrowy czujnik tlenu InPro 6900i METTLER TOLEDO sprosta³ wszystkimkryteriom sprawnoœci, które zosta³y przed nim postawione w fazie testów,dostarczaj¹c w trakcie ich trwania wiarygodne i dok³adne wyniki. Nowacyfrowana technologia pomiaru daje mo¿liwoœæ uzyskiwania dok³adnych iwiarygodnych wyników w trudnych warunkach produkcyjnych.

Stê¿enie tlenuW procesie produkcji piwa stê¿enie tlenu jestparametrem krytycznym, obok takich para-metrów jak mêtnoœæ, przewodnictwo i pH.Monitorowanie tlenu rozpuszczonego i tlenugazowego jest prowadzone na wszystkichetapach produkcji piwa, poczynaj¹c odhodowli dro¿d¿y, poprzez ich zastosowaniedo fermentacji, na etapie le¿akowania piwa,a¿ po proces filtrowania i nape³niania. W tymartykule zaprezentowano sposób prowadze-nia inteligentnego monitoringu cyfrowegostê¿enia rozpuszczonego tlenu na liniach fil-tracji i nape³niania w jednym z du¿ychbrowarów w po³udniowych Niemczech.Filtracja bez obecnoœci tlenuPomiar stê¿enia tlenu w zak³adzie filtracjijest kluczowym punktem pomiarowym,poniewa¿ tlen mo¿e przenikn¹æ do procesupoprzez wadliw¹ pompê lub zawór. Abyustanowione kryteria jakoœciowe mog³y byæspe³nione, przefiltrowane piwo powinnobyæ w zasadzie ca³kowicie pozbawionetlenu przed jego zmagazynowaniem wzbiornikach. Korzystaj¹c z inteligentnegosystemu pomiarowego zawartoœci tlenu,mo¿liwe jest wczesne wykrycie obecnoœcitego gazu w procesie. Pozwala to zminima-lizowaæ ryzyko produkcji piwa nie spe³-niaj¹cego wymagañ.Elastycznoœæ i niezawodnoœæ procesuSta³e monitorowanie stê¿enia tlenu stawiaprzed systemem pomiarowym on-line wielewyzwañ, do których nale¿¹ stabilny pomiar,³atwa obs³uga i instalacja oraz niewielkiewymagania w zakresie konserwacji. W chwiliobecnej istnieje wymaganie, aby na etapie fil-tracji i nape³niania stê¿enie tlenu nieprzekracza³o 25 µg / L (ppb).Czujnik tlenu InPro 6900i Z limitem detekcji tlenu 3µg / L w cieczachzawieraj¹cych CO2, Cyfrowy czujnik tlenuInPro 6900i jest rozwi¹zaniem do zas-tosowania w ka¿dym browarze. Nasz klientposiada³ wieloletnie doœwiadczenie zu¿ytkowaniem sprawdzonego i przetesto-wanego czujnika InPro 6800, co utorowa³odrogê do zastosowania cyfrowej technologiipomiaru.

Zalety cyfrowych czujników ISM®Sondy ISM (technologia inteligentnegozarz¹dzania czujnikiem) s¹ automatyczniewykrywane przez przetwornik wykorzys-tuj¹cy technologiê "pod³¹cz i mierz".Parametry pracy systemu pomiarowego s¹ustawiane w sposób ca³kowicie automaty-czny. Pozwala to w znacznym stopniuuproœciæ instalacjê oraz konfiguracjê punktupomiarowego. Nowoczesna konstrukcjasprawia, ¿e mo¿liwe jest prowadzenie kali-bracji czujników w kontrolowanych warun-kach w laboratorium. Jako, ¿e dane doty-cz¹ce kalibracji przechowywane s¹ w czuj-niku, jego wymiana w miejscu zastosowaniamo¿e byæ dokonywana przez nie przeszko-lony personel.Czujniki cyfrowe wykonane w technologiiISM maj¹ mniejsze wymagania w zakresiekonserwacji, co pozwala sprowadziæ kosztyczynnoœci konserwacyjnych do rozs¹dnegopoziomu. Kalibracja i konserwacja s¹przeprowadzane tylko wtedy, gdy jest toniezbêdnie konieczne. Skraca siê przez toczas przestoju urz¹dzeñ.Zastosowanie komunikacji cyfrowej pomiê-dzy modu³owym przetwornikiem M700 iczujnikiem InPro 6900i zapewnia niczym niezak³ócony przesy³ danych, nawet w trudnychwarunkach produkcyjnych. Œrodowisko odu¿ym zawilgoceniu nie stanowi tu wyj¹tku.Cyfrowy system pomiarowy dzia³a nadal bez

zarzutów, przez co dyspozycyjnoœæ punktupomiarowego jest znacz¹co lepsza. Do-datkowo, nadzorowanie i monitoring dwóchpunktów pomiarowych mog¹ byæ prowa-dzone jednoczeœnie. Na takie rozwi¹zaniepozwala rozbudowa systemu pomiarowegoo wysuwan¹ obudowê InTrac 777. Zastoso-wanie takiej obudowy u³atwia dostêp doczujnika, a tym samym zapewnia jego³atwiejsz¹ konserwacjê, nawet w warunkachtrwaj¹cej produkcji. Zwiêkszeniu ulegaelastycznoœæ, poniewa¿ ustanowione proce-dury konserwacji mog¹ byæ w prosty i szyb-ki sposób zrealizowane, bez koniecznoœcizatrzymywania linii produkcyjnych.Przekonuj¹ce argumenty– Stabilnoœæ procesu– Elastycznoœæ– Zmniejszenie kosztów– Oszczêdnoœæ czasu– £atwiejsza obs³uga– Ni¿sze koszty konserwacji– Inteligentny punkt pomiarowy– Œledzenie stopnia zu¿ycia czujnika

P o m i a r O 2

Browarnictw

o

PP o m i a r z a w a r t o œ c i C O 2

2 2 MT m a g a z y n P L

Rosn¹ce wymagania w zakresie nadzorowania danychKa¿dego roku wykonywanych jest wielekalibracji w celu potwierdzenia zgod-noœci z wymaganiami przepisów praw-nych. Dane te musz¹ byæ gromadzone,zarz¹dzane oraz analizowane. Co zro-biæ, aby dzia³ania te nie poch³ania³yzbyt wiele cennego czasu.

ISM - technologia pod³¹cz i mierzCyfrowa koncepcja "Intelligent SensorManagement®" (inteligentne zarz¹-dzanie czujnikiem) w znacznym stopniuu³atwia obs³ugê systemów anality-cznych przeznaczonych do œledzeniaprocesów przemys³owych, pocz¹wszyod momentu instalacji pierwotnej,poprzez konserwacjê, a¿ po wymianêczujnika. Mo¿liwa jest integracja infor-macji diagnostycznej z przemys³owymisystemami sterowania procesami.Zegar zu¿ycia czujnika oraz kalibracjidostosowawczej mo¿na pod³¹czyæ dokontrolera PLC poprzez magistralêfieldbus.

Intuicyjne wsparcie w zakresie kalibracjiPopraw swoj¹ wydajnoœæ, dziêkizaawansowanej aplikacji iSense, któraumo¿liwia zarz¹dzanie procesem kali-bracji twoich czujników. Z przeprowa-dzonych analiz wynika, ¿e istniejemo¿liwoœæ znacz¹cego skrócenia czasutrwania kalibracji oraz zmniejszeniaczêstotliwoœci wykonywania tej czyn-noœci. Pozwala to zmniejszyæ kosztynawet o 25%, skracaj¹c tym samymokres, w którym nastêpuje zwrot zinwestycji, do 3 miesiêcy!

Zarz¹dzaj czujnikami ISM przez ca³yokres ich eksploatacjiPe³ny przegl¹d wszystkich danych oczujnikach jest mo¿liwy dziêki baziedanych SQL. Baza zapewnia ci dostêpdo wszystkich danych historycznych owyposa¿eniu, które kiedykolwiek by³ostosowane w procesie . Nieograniczonemo¿liwoœci w zakresie eksportowaniadanych pozwala elastycznie optymali-zowaæ zarówno twój system pomia-

rowy, jak i sam proces. Gwarantuje toochronê twoich zasobów w zakresieczujników.

iSense - klucz do maksymalnegowykorzystania wszystkich mo¿liwoœci,które zapewnia technologia ISMPakiet iSense pozwala sprawdzaæ i kali-browaæ w warunkach laboratoryjnychcyfrowe elektrody pH ISM METTLERTOLEDO oraz cyfrowe czujniki roz-puszczonego tlenu.

£atwe pod³¹czanie do twojego komputeraPo prostu pod³¹cz swój czujnik dokomputera poprzez port USB, a opro-gramowanie iSense uruchomi odpo-wiednie instrukcje. Rozwi¹zanie to niewymaga stosowania ¿adnego przet-wornika spe³niaj¹cego rolê interfejsu.

Szybki przegl¹d sprawnoœci czujnikaOprogramowanie iSense stwarza cimo¿liwoœæ dokonania natychmiastowejoceny stanu elektrod/czujników ISM.Dostarczana informacja dotyczy takichparametrów jak: data ostatniej kali-bracji, data adiustacji, nachylenie,punkt zerowy, czas odpowiedzi, dataprodukcji, okres u¿ytkowania, maksy-malna temperatura oraz stopieñ zu¿yciaczujnika.

Zarz¹dzaj czujnikami ISM w prosty sposóbPakiet oprogramowania iSense ISM Asset Suite jestprzeznaczony do zastosowania w analizie procesówprzemys³owych. Stanowi on znacz¹cy krok naprzód wzakresie nadzorowania czujników przez ca³y okres icheksploatacji - poczynaj¹c od pierwszego uruchomienia,a koñcz¹c na momencie, w którym zapada decyzja owy³¹czeniu czujnika z eksploatacji.

Chem

ia

przemys³

Pracownicy Dzia³u Przemys³owego Mettler-Toledo Sp. z o.o.

mgr in¿. Robert MytkoPrzedstawicielHandlowy Polska Zachodnia i Pó³nocna

tel.: 0 663 886 617

mgr in¿. Maciej BednarzPrzedstawicielHandlowy Polska Centralna

tel.: 0 663 88 66 54

tel.: 0 663 88 66 64

mgr in¿. Andrzej OsuchaPrzedstawicielHandlowy Polska Centralna i Wschodnia

tel.: 0 663 88 66 20

mgr in¿. Robert KocotSzef Sprzeda¿y

tel.: (22) 545 06 80 w. 220

mgr S³awomir GrelakAdministrator Sprzeda¿yCentrala w Warszawie

mgr Marek RykojæDetekcja metali i kontrola rentgenowska

tel.: (22) 545 06 80 w. 102

tel.: 0 663 886 615

mgr in¿.Jacek GrabowskiPrzedstawicielHandlowy Polska Po³udniowa i Wschodnia

MT m a g a z y n P L 23

tel.: 0 663 88 66 97

mgr Artur NiegrzybowskiDetekcja metali i kontrola rentgenowska

wagowego ID7 i pod³¹czonych platform wa-gowych (o noœnoœci od 2 do 150 kg).Receptury odwa¿ane s¹ za pomoc¹ opro-gramowania recepturowego, które pod³¹czo-ne jest do systemu SAP. Dla ka¿dej operacjigenerowany jest wydruk, który do³¹czany jestdo pliku partii. Odwa¿one surowce dostar-czane s¹ nastêpnie, w okreœlonej kolejnoœci,do wielkich pojemników mieszalnikowych.Olivier Guillot, kierownik dzia³u produkcji kos-metyków, wyjaœnia: "Niektóre pojemnikimieszalnikowe wyposa¿one s¹ w modu³ywagowe Flexmount. Dziêki temu, jesteœmy wstanie dokonywaæ pomiaru ciê¿aru w trakcieprocesu mieszania".Podobnie, jak w przypadku surowców, przeddopuszczeniem wyprodukowanej partii kos-metyków na linie pakowania, konieczna jestkontrola w laboratorium (badania fizyko-chemiczne, organoleptyczne, bakteriolo-giczne). Gotowy produkt testowany jest tutajw serii statycznych oraz dynamicznych pro-cedur wa¿enia.

Produkcja i pakowanie perfumPerfumy sk³adaj¹ siê g³ównie z esencji zapa-chowych i alkoholu. Proces produkcjirozpoczyna siê od wytworzenia odpowiedniejkompozycji zapachowej. Oprogramowanierecepturowe dostarcza w³aœciwych danychodnoœnie dozowania sk³adników. Ze wzglêduna niebezpieczeñstwo wybuchu, wynikaj¹ce zestosowania alkoholu, kompletne oprzyrz¹-dowanie METTLER TOLEDO posiada odpo-

Parfums Givenchy zatrudnia oko³o 1500 pra-cowników na ca³ym œwiecie. 83% obrotusprzeda¿y stanowi¹ perfumy - kosmetyki iprodukty do pielêgnacji cia³a tworz¹ pozos-ta³¹ czêœæ. W zakresie zasobów ludzkichParfums Givenchy polega zarówno na trady-cyjnej sztuce rzemieœlniczej, jak i nanajnowszych technikach, zatrudniaj¹c kie-rowników produkcji, techników laborato-ryjnych, in¿ynierów rozwoju, pakowaczy itd.

Zak³ad produkcyjny Beauvais we Francji,zatrudniaj¹cy 350 pracowników, jest dobrymprzyk³adem prezentuj¹cym, jak z³o¿onymprocesem jest wytwarzanie perfum i kosme-tyków - od chwili przyjêcia surowców, domomentu dostarczenia gotowych produktów.

Jakoœæ w sercu przemys³owej organizacjiOprócz dwudziestu pe³nomocników do sprawjakoœci, ca³a za³oga Parfums Givenchy zaan-ga¿owana jest w kontrolê jakoœci. Dodatkowo,za zabezpieczenie jakoœci na poszczególnychliniach pakowania odpowiedzialny jest jedenoperator (specyfikacja, automatyczne kont-

Kosm

etyk

i

Od chwili za³o¿enia w 1957 roku przez Huberta deGivenchy, firma Parfums Givenchy rozwija³a siê w sposóbnieustanny. Przyst¹pienie do francuskiej grupy LVMH w1987 roku potwierdzi³o szybki, miêdzynarodowy sukcesprzedsiêbiorstwa.

W a ¿ e n i e i k o n t r o l a j a k o œ c i

2 4 MT m a g a z y n P L

Givenchy – fascynuj¹ce zapachyo niezmiennej jakoœci dziêki precyzyjnej technice wagowej

role, audyty linii itd.). Manager jakoœci ValérieMarcadet komentuje: "Pracujemy zgodnie zzaleceniami GMP (Dobra Praktyka Produk-cyjna) i dlatego zabezpieczamy jakoœæ produk-tów oraz identyfikowalnoœæ danych. FirmaMETTLER TOLEDO, nasz partner w zakresietechniki wagowej, wspiera nas swym syste-mem do statystycznej kontroli jakoœci - opro-gramowanie i sprzêt wagowy - który po³¹-czony jest z naszym systemem zarz¹dzania.Poza tym, METTLER TOLEDO œwiadczy tak¿especjalistyczne us³ugi, jak na przyk³ad kali-bracjê DKD, dla naszego ca³ego wyposa¿eniawagowego".

Wa¿ny krok: kontrolowanie dostaw surow-ców za pomoc¹ testów laboratoryjnychParfums Givenchy przetwarza znaczn¹ iloœæró¿nych surowców (p³yny, substancje sta³e,proszki itd.). Surowce te zostaj¹ oznakowaneetykietami SAP, które zawieraj¹ wszystkieinformacje potrzebne do zabezpieczenia iden-tyfikowalnoœci procesu (kod Givenchy, numerdostawcy, numer partii, data wa¿noœci, kodkreskowy itd.). Dodatkowo, poszczególnesurowce zostaj¹ dopuszczone do produkcji,dopiero po pomyœlnym przejœciu testów kon-troli jakoœci w laboratorium zak³adowym.

Kierownik laboratorium Paola Tavernierwyjaœnia: "Do naszych testów kontrolnychwykorzystujemy ró¿ne urz¹dzenia METTLERTOLEDO (gêstoœciomierze, pH-metry, apara-ty Karla Fischera itd.). Wszystkie te urz¹-dzenia funkcjonuj¹ niezawodnie od lat - kunaszemu najwiêkszemu zadowoleniu".

Produkcja i pakowanie kosmetykówDo wytworzenia jednego kosmetyku potrzeb-nych jest na ogó³, od 15-stu do 50-ciusk³adników (wosk, oleje, tenzydy, filtry UVitd.). Komponenty te s¹ precyzyjnie odwa¿aneza pomoc¹ systemu z³o¿onego z terminala

wiedni stopieñ ochrony przeciwwybuchowej imo¿e byæ bez zastrze¿eñ u¿ytkowane.

Kolejnym krokiem jest filtrowanie otrzy-manego produktu. Przed przyst¹pieniem dorozlewania, perfumy poddawane s¹ kontrolijakoœci (zapach, kolor, gêstoœæ itd.). Instalacjerozlewcze s¹ podobnie zorganizowane, jak mato miejsce w dziale kosmetyków - kierownikprodukcji, pe³nomocnicy do spraw bez-pieczeñstwa i jakoœci, technicy systemowi.Niektóre operacje robocze s¹ równie¿ podob-ne: flakon umieszczany jest w uchwycie anastêpnie pró¿niowo czyszczony, laser nanosiwymagane ustawowo informacje, po czymnastêpuje nape³nienie i monta¿ pompki spray.Fabien Mauresmo, kierownik dzia³u produkcjiperfum, dodaje: "Przeprowadzamy dwa po-miary w ci¹gu godziny: wa¿ony jest pusty, anastêpnie nape³niony flakonik, co pozwala naskontrolowanie dotrzymania, regulowanejustawowo tolerancji nape³nieñ. Wszystkiedane archiwizowane s¹ przez opro-gramowanie FreeWeigh.Net". Umieszczone wopakowaniach flakony dzielone s¹ na grupypo piêæ sztuk, a nastêpnie owijane w foliêcelofanow¹ i przekazywane do paletowania.

Parfums Givenchy ze wzmo¿on¹ uwag¹ (podk¹tem poprawiania jakoœci), rozwa¿a aktual-nie mo¿liwoœæ wyposa¿enia swych dostaw-ców proszków w detektory rentgenowskieprodukcji METTLER TOLEDO, co pozwoli³obyna unikniêcie ryzyka wyst¹pienia zanieczysz-czeñ w produktach koñcowych. Jako spe-cjalista w dziedzinie kontroli produktów,METTLER TOLEDO jest stale do dyspozycji.

MT m a g a z y n P L 25

W a ¿ e n i e i k o n t r o l a j a k o œ c i

Kosmetyki

2 6 MT m a g a z y n P L

Te r m i n a l e w a g o w e

Terminal wagowy IND780 zapewnia pe³nynadzór nad procesem dziêki w³aœciwejkombinacji precyzyjnej technologii wa¿e-nia, szerokim mo¿liwoœciom w zakresiepod³¹czania oraz komunikacji, a tak¿ezaawansowanym funkcjom sterowaniadostêpnym w interfejsie u¿ytkownika.

Maksymalne zwiêkszenie wydajnoœci w najtrudniejszych warunkach– Obudowa do monta¿u panelowego, naœ-

ciennego lub na biurku, o konstrukcji

higienicznej oraz stopniu ochrony IP69k,dziêki czemu mo¿liwe jest intensywnemycie terminala

– Czytelny graficzny wyœwietlacz ciek³o-krystaliczny QVGA 145 mm, monochro-matyczny lub aktywny kolorowy TFT

– Mo¿liwoœæ wyboru ró¿nych wyœwiet-laczy SmartTrac™ pozwala u¿ytkowni-kom w ³atwy sposób wizualizowaæ pro-ces wa¿enia kontrolnego +/- lub procestransportu materia³ów

– Procesor wielozadaniowy o du¿ej szyb-koœci dzia³ania z najszybsz¹ konwersj¹A/D przy 366 Hz poprawia wydajnoœæoperacyjn¹

– Obs³uguje jednoczeœnie maksymalnie 4wagi oraz wagê sumuj¹c¹

Obni¿anie kosztów eksploatacji, konserwacji oraz utrzymania zgodnoœci– Zmniejszenie kosztów integracji dziêki

portom standardowym 10/100 base-TEthernet, USB oraz portom szeregowym

– Bezpoœrednia magistrala przemys³owaPLC fieldbus oraz cyfrowy port WE/WY

– Zastosowanie wbudowanego technikakonserwacji TraxEMT™ - rozwi¹zaniapozwalaj¹cego na planowanie i prowa-dzenie konserwacji zapobiegawczej wagi

Interfejs PLC Fieldbus

Panel IND780

Mozliwo

pod czenia

maksymalnie

4 wag

Drukarka

szeregowaIND780

Waga zbiornikowa

z kontrol transportu materia u

TraxEMT™

Diagnostyka sieciowa

z systemem powiadomie

w formie e-maili

Czytnik kodów kreskowych USB

Chem

ia Wydajnoœæw zawansowanych aplikacjach wa¿enia

Czy realizowa³eœ kiedykolwiekskomplikowan¹ procesow¹ lubmanualn¹ aplikacjê wa¿enia,która zmusza³a ciê do wykonywa-nia dzia³añ kosztem wydajnoœcilub dokonywania wyboru pomiê-dzy wzajemnie wykluczaj¹cymisiê rozwi¹zaniami? TerminalIND780 to niezawodnoœæ orazwszechstronnoœæ w jednym. Dziê-ki niemu stawisz czo³o ka¿demuwyzwaniu w zakresie zarz¹dzaniaprocesem wa¿enia.

Wynik w granicach tolerancji

Wynik powy¿ej tolerancji

Wynik poni¿ej tolerancji

Te r m i n a l e w a g o w e

– Rejestry konserwacji, alibi oraz zmian, wktórych przechowywane s¹ zapisy doty-cz¹ce przeprowadzonych kalibracji orazkonserwacji systemu, œledzenie b³êdówprzy pomocy systemu, co zapewniaprowadzenie tylko dok³adnych wa¿eñoraz rejestrowanie wszystkich transakcjiprzeprowadzonych za pomoc¹ systemu.Rozwi¹zanie to zapewnia maksymalnystopieñ identyfikowalnoœci danych

– Obs³uga usieciowionych klastrowo zdal-nych terminali

IND780 TaskExpert™ – spe³nianiespecyficznych potrzeb u¿ytkownika– Wbudowana, programowalna platforma

ze zmiennymi i funkcjami terminala– Mo¿liwoœæ dostosowania wygl¹du inter-

fejsu do potrzeb u¿ytkownika, ³¹cznie zgrafik¹, przyciskami "softkey", etykieta-mi, oknami komunikatów oraz polamiwyboru

– Mo¿liwoœæ wdro¿enia kontroli sygna³ówWE/WY przy pomocy silnika logicznegoo strukturze drabiny dostêpnego w ter-minalu

– Tworzenie i zarz¹dzanie baz¹ danych ter-minala (Microsoft® SQL Server™ 2000Windows® CE edition)

– Realizacja maksymalnie 12 programówjednoczeœnie

– Komputerowe narzêdzie programisty-czne eliminuje koniecznoœæ poznawaniaskomplikowanych wierszowych jêzykówprogramowania

– Umo¿liwia tworzenie interfejsów dos-tosowanych do potrzeb u¿ytkownika dlaaplikacji komputerowych MES, ERP orazQC

Kluczowe korzyœci dla klienta wynika-j¹ce z zastosowania terminala IND780:– Umo¿liwia szybkie i powtarzalne

wa¿enie za ka¿dym razem

Chemia

MT m a g a z y n P L 277

Narzedzie programistyczne TaskExpert

Blok

parametrów

Blok funkcji dostosowany do potrzeb operatora uk ad ekranu

Dokumentacja

ekranu

– U³atwia integracjê wielu wag z sieciamiPLC/ PC

– Zmniejsza koszty eksploatacji dziêkikonserwacji zapobiegawczej

– Rozwi¹zania, które mo¿na rozbu-dowywaæ oraz dostosowywaæ do wyma-gañ u¿ytkownika

– Intuicyjna obs³uga oraz intuicyjny wy-œwietlacz poprawiaj¹ wydajnoœæ

– Prosta, a mimo to charakteryzuj¹ca siêdu¿ymi mo¿liwoœciami platforma pro-gramowalna oraz dostêpne narzêdziaprogramowania zmniejszaj¹ wysi³ekzwi¹zany z dostosowaniem terminala dopotrzeb u¿ytkownika

– Mocna, higieniczna konstrukcja prze-mys³owa spe³niaj¹ca wymagania wyty-cznych takich jak EHEDG i NSF

– Szybki cyfrowy port WE/WY dodok³adnego sterowania procesem trans-portu materia³ów

Oprogramowanie wykorzystuj¹ce diagramy przep³ywu TaskExpert

Firma Applied Biosystemskontroluje przep³yw towarów

C a r g o s c a n

Tran

spor

t i lo

gist

yka

Dzia³aj¹ca na ca³ym œwiecie firmaApplied Biosystems, która nale¿y doApplera Corporation, dostarcza wypo-sa¿enie dla organizacji dzia³aj¹cych wdziedzinie "life science", prowadz¹cychbadania nad bia³kami oraz innymimoleku³ami. Europejskie centrum dys-trybucji firmy Applied Biosystemspo³o¿one w mieœcie Nieuwerkerk wHolandii, obs³uguje znaczn¹ czêœæ rynkueuropejskiego.

Sta³y przep³yw towarówKa¿dego dnia przyjmowanych i spraw-dzanych jest setki zamówieñ, które posia-daj¹ ró¿ne rozmiary i masy. Przygoto-wanie ³adunku do wysy³ki poprzedzonejest etapem sprawdzania na stanowis-kach pakuj¹cych. Stosowano standardo-we wymiary i masy paczek oraz bardzopracoch³onn¹ metodê wymiany danych zfirmami transportowymi. Jan WillemBos, specjalista ds. Opracowania pro-cesów, opowiada: "Ta metoda dzia³aniaby³a bardzo czasoch³onna oraz bardzopodatna na wystêpowanie b³êdów.Niezgodnoœci pomiêdzy podstawowymidanymi dostarczanymi przez nas orazwartoœciami mierzonymi przez firmêtransportow¹ by³y Ÿród³em dodatkowejkorespondencji oraz powodowa³y ko-niecznoœæ dokonywania poprawek."Spowodowa³o to koniecznoœæ dokonaniazmiany kierunku przep³ywu towarów wcentrum dystrybucyjnym, co by³o odpo-wiednim momentem do zaprojektowaniaod nowa procesu gromadzenia danych.W ramach tego dzia³ania zapad³a decyzjao zakupie urz¹dzenia MeasuringArm™CS5120 METTLER TOLEDO, sk³adaj¹-

cego siê ze skanera objêtoœci, wagi onoœnoœci 150 kg oraz czytnika kodówkreskowych. Bos wyjaœnia: "Operatorpozwala stoczyæ siê paczce z przenoœni-ka taœmowego na wagê. Platforma wa-gowa zosta³a tak¿e wyposa¿ona wprzenoœnik rolkowy. Umiejscowiono j¹pod skanerem objêtoœci. Jedyna rzecz,któr¹ operator musi wykonaæ, tozeskanowanie kodu kreskowego. Resztê,czyli okreœlenie masy i objêtoœci, wyko-nuje system ca³kowicie automatycznie."

Kluczowe korzyœci– Wyeliminowanie b³êdów zwi¹zanych z

pomiarem rêcznym– Gromadzenie w krótszym czasie

dok³adnych i wiarygodnych danychpomiarowych o paczkach

– Zmniejszenie potrzeby rêcznegowprowadzania danych z kodówpaskowych

– Wymagane krótkieprzeszkolenie operatora

METTLER TOLEDO pomaga w prowadzeniu100% kontroli wszystkich towarów wysy³anych zcentrum dystrybucji. W ten sposób zarównodostawca jak i firma transportowa maj¹pewnoœæ, ¿e dane znajduj¹ce siê na paczkachs¹ prawid³owe. Dziêki temu transport odbywasiê bez ¿adnych problemów oraz mo¿liwe jestprawid³owe wystawianie faktur.

2 8 MT m a g a z y n P L

Odbiornik ze stali nierdzewnej

utwardzanej wydzielinowo

17-4 PH

Hermetyczna

obudowa

Konstrukcja

przed gromadzeniem si

szcz tków

Wbudowane zabezpieczenie

przed uderzeniem pioruna

oraz funkcje autodiagnostyki

Odporna na korozj ,

polerowana stal nierdzewna 304

Trzpie obci eniowy

ze stali nierdzewnej 17-4 PH

Wiarygodne wa¿enie pojazdów dziêki czujnikom wagowym MTX

townym w naprawie uszkodzeniemwywo³anym uderzeniem pioruna orazzwi¹zanym z tym nag³ym przep³ywempr¹du o du¿ej mocy. Jest to kluczowyelement naszego czterostopniowegosystemu ochrony, którego sk³adnikamis¹ podwójnie ekranowane kable, skrzyn-ki przy³¹czowe blokuj¹ce przep³yw pr¹duoraz jednopunktowy zestaw uziemiaj¹cy.System zosta³ poddany badaniom przezniezale¿ne laboratorium. Badanie te obej-mowa³y symulacjê uderzenia pioruna onatê¿eniu 10 000 amperów.

– Autodiagnostyka - ka¿dy czujnik wago-wy oblicza masê i wysy³a wynik wa¿enia15 razy w ci¹gu sekundy. Jeœli wyst¹pi³b³¹d wa¿enia, operator wagi jest natych-miast o tym fakcie powiadamiany.

MT m a g a z y n P L 29

C z u j n i k i w a g o w e

Transport i logistyka

Czujniki wagowe POWERCELL® MTX®, których licz-ba zainstalowanych i dzia³aj¹cych na ca³ym œwiecieegzemplarzy przekracza 600 000, s¹ sprawdzon¹konstrukcj¹. Cechuje je wysoka dok³adnoœæ i wiary-godnoœæ wskazañ, nawet w najtrudniejszych warun-kach operacyjnych.

W czujnikach wagowych MTX zas-tosowana zosta³a sprawdzona technologiaPOWERCELL, która zapewnia doskona³¹sprawnoœæ dzia³ania w przypadku wa¿eniapojazdów i wagonów. Czujnik jest w staniewa¿yæ dok³adnie w ka¿dych warunkach kli-matycznych. Jego okres niezawodnejeksploatacji jest bardzo d³ugi. Zapewnia onnajlepszy stosunek mo¿liwoœci do ceny,poniewa¿ jest w stanie sprostaæ ka¿demuwyzwaniu zwi¹zanemu z wa¿eniempojazdów.NiezawodnoœæKa¿da minuta, w której waga nie dzia³aprawid³owo, oznacza stracone dochody.Konstrukcja czujników wagowych MTXzapewnia twojej wadze ci¹g³oœæ dzia³aniadziêki zapobieganiu wystêpowaniu prob-lemów oraz pomocy w ich rozwi¹zaniu,jeœli problemy wyst¹pi¹:– mocna konstrukcja - trwa³e platformy

czujników wagowych wykonane ze stalinierdzewnej, dziêki czemu mo¿na jestosowaæ nawet w najtrudniejszychwarunkach. Czujnik znajduje siê w her-metycznej obudowie, co pozwala chroniæjego wewnêtrzne elementy elektroniczneprzed uszkodzeniem w wilgotnychwarunkach wywo³uj¹cych korozjê.Wodoszczelna obudowa posiada stopieñochrony IP68/69k, dziêki czemu czujnikmo¿e pracowaæ w warunkach sta³egozanurzenia pod wod¹. Mo¿na go równie¿myæ wod¹ pod ciœnieniem.

– Zabezpieczenie przed gromadzeniem siêszcz¹tków - specjalna konstrukcja chronitrzpieñ obci¹¿eniowy przed gromadze-niem siê wokó³ niego kurzu i szcz¹tków.Dziêki temu mo¿e siê on poruszaæ swo-bodnie. Pozwala to utrzymaæ dok³adnoœæwskazañ wagi w ka¿dym momencie.

– Zabezpieczenie przed uderzeniempioruna - czujnik wagowy posiada wbu-dowane t³umiki napiêcia chwilowego,które zabezpieczaj¹ go przed kosz-

Umo¿liwia to szybk¹ reakcjê s³u¿b ser-wisowych w celu zidentyfikowania Ÿróde³problemu oraz ponownego w³¹czeniawagi do eksploatacji.

Niezwyk³a wartoœæPodczas wyboru czujnika wagowegonale¿y rozwa¿yæ pe³ny koszt zwi¹zany zjego eksploatacj¹. Oprócz pierwotnej cenyzakupu nale¿y uwzglêdniæ koszty przesto-jów, konserwacji i serwisu oraz straconezyski. Pocz¹tkowe oszczêdnoœci wyni-kaj¹ce z zakupu taniego czujnika wago-wego zostaj¹ stracone przez zwiêkszonekoszty zwi¹zane z utrzymaniem czujnika wruchu. Czujniki MTX zapewniaj¹ bardzodok³adne wa¿enie przy du¿ych obci¹¿e-niach, dziêki czemu uzyskujesz doskona³¹jakoœæ w ca³ym okresie eksploatacji wagi.

W przemyœle farmaceutycznym, parametra-mi o najwa¿niejszym znaczeniu na ka¿dymetapie procesu produkcyjnego s¹ dok³ad-noœæ i wiarygodnoœæ. W zak³adach SolvayPharmaceuticals GmbH, Neustadt(Niemcy), niezast¹pion¹ pomoc w osi¹gniê-ciu w³aœciwego poziomu tych parametrówzapewnia waga kontrolna Garvens S2,pozwalaj¹c osi¹gn¹æ wysoki wymaganypoziom jakoœci. Na przyk³ad, podczas pro-dukcji ampu³ek zawieraj¹cych p³yn infuzyjny:ampu³ki s¹ nape³niane, po czym wchodz¹ naliniê pakuj¹c¹. S¹ tam najpierw etykie-towanie, a nastêpnie pakowane do sk³a-danych pude³ek. W kolejnym etapie, wagakontrolna dokonuje pomiaru masy poszcze-gólnym produktów z dok³adnoœci¹ ±150 mg.Mo¿na w ten sposób okreœliæ, czy ampu³kizosta³y nape³nione odpowiedni¹ iloœci¹p³ynu infuzyjnego oraz czy w opakowaniuznajduje siê informacja dla klienta.Aby nie dopuœciæ do opuszczenia fabrykiprzez opakowanie nie spe³niaj¹ce wymagañ,produkty, których masa nie mieœci siê wgranicach ustalonych tolerancji, zostaj¹odrzucone przez strumieñ powietrza doskrzyni na odpady. Gdy zaistnieje takapotrzeba, produkty o masie za du¿ej lub zama³ej mog¹ byæ odrzucane niezale¿nie przezdodatkowy strumieñ powietrza. Wszystkieopakowania o prawid³owej masie s¹ poda-wane do pakowarki paczkowej, któraumieszcza opakowania w pude³kachkartonowych.

Poza niezrównan¹ precyzj¹ wagi kontrolneMETTLER TOLEDO Garvens posiadaj¹wiele innych zalet:– wa¿enie przyjazne dla u¿ytkownika wyko-

rzystuj¹ce ekran dotykowy– ³atwe prze³¹czanie artyku³ów– nieskomplikowane dostosowanie wyso-

koœci ramy wagowej do otaczaj¹cychmaszyn pakuj¹cych oraz przenoœnikówtaœmowych

– mo¿liwoœæ podawania produktów na wagêz dwóch kierunków pozwala elastyczniedostosowaæ wagê kontroln¹ do otaczaj¹-cych urz¹dzeñ w sytuacji, gdy na linii pro-dukcyjnej dokonywane s¹ zmiany struktu-ralne

– zmienna szybkoœæ przenoœnika taœmo-wego

– istnieje mo¿liwoœæ pod³¹czenia do sieci

Firma Solvay jest zadowolona z rozwi¹zañGarvensWspó³praca z firm¹Garvens trwa od 15 lat.Jakoœæ tej wspó³pracypozwoli³a firmie Solvayprzekonaæ siê, ¿e firmaMETTLER TOLEDOGarvens jest w staniedostarczyæ rozwi¹zaniao odpowiedniej jakoœci.In¿ynier elektryk, Man-fred Baum, jest odpo-wiedzlalny za urz¹dze-nia pakuj¹ce: "Jeœteœmybardzo zadowolenizarówno z produktów,jak i z us³ug dostar-czanych przez firmêGarvens. Oprócz wagiS2, na której prowadzo-ne jest wa¿enie ampu-³ek, w firmie Solvay wu¿yciu znajduj¹ siê jesz-cze dwie wagi kontrolneGarvens."

Garvens to jakoœæ i doœwiadczenie Wieloletnie doœwiad-czenie, jakie posiadafirma Garvens, jestgwarantem wysokiejdok³adnoœci, nawet wprzypadku bardzo ró¿-

3 0 MT m a g a z y n P L

W a ¿ e n i e k o n t r o l n e G A R V E N S

Firm Solvay Pharmaceuticals GmbH wyposa¿y³a swoj¹ liniêpakowania ampu³ek w wagê kontroln¹ Garvens. Sprawdzaona masê zapakowanych produktów dok³adnie i bardzo szy-bko. Produkty o masie nie spe³niaj¹cej wymagañ zostaj¹odrzucone natychmiast, dziêki czemu podczas procesu pro-dukcji utrzymywany jest wysoki poziom jakoœci.

Szybkie sprawdzanie procesunape³niania ampu³ek

Opakowania z ampu³kami wychodz¹ zmaszyny pakuj¹cej, po czym przechodz¹przez wag¹ kontroln¹ Garvens w celu doko-nania pomiaru masy ka¿dego opakowania.

Linia pakuj¹ca w firmie Solvay, z maszyn¹ etykietuj¹c¹, wag¹ kontroln¹ serii S

nych aplikacji. Nawet produkty, z którymipracuje siê bardzo trudno, takimi jak ampu³kiw firmie Solvay, nie stanowi¹ ¿adnego prob-lemu: szum pochodz¹cy od chlupi¹cegop³ynu znajduj¹cego siê w szklanych pro-bówkach, który oddzia³uje na sygna³ pomia-rowy, nie ma ¿adnego wp³ywu na koñcowywynik wa¿enia. Sprawdzona skomplikowanatechnologia filtrów softwarowych pozwalaskompensowaæ takie oscylacje.

Popraw jakoœæ swoich produktów poprzezdopasowanie siê do wymagañ przepisówFarmakopei. Dziêki du¿ej elastycznoœci,jesteœmy w stanie w prosty sposób zinte-growaæ wagê kontroln¹ z twoimi liniamipakuj¹cymi. Posiadamy wiele opcjonalnychmodu³ów oprogramowania i sprzêtowych,które umo¿liwiaj¹ dostarczenie rozwi¹zañdostosowanych do konkretnych potrzebu¿ytkownika, w tym rozwi¹zañ dotycz¹cychsystemów kompaktowych.

Farm

acja

Ponowne definiowanie standardówDecyzja o zainstalowaniu nowego syste-mu kontroli zapad³a w wyniku przegl¹duprocedur kontroli jakoœci oraz ponow-nego zdefiniowania wewnêtrznych stan-dardów fabrycznych odnosz¹cych siê dodetekcji zanieczyszczeñ metalowych.Firma METTLER TOLEDO by³a w stanieudzieliæ fachowego wsparcia w zakresieopracowania nowego programu detekcjimetalu, który uwzglêdnia³ wyniki pe³nejanalizy zagro¿eñ. Analiza ta stanowi ele-ment ustanowionego systemu HACCP.System zosta³ zainstalowany w punkciekontroli koñcowej tu¿ po procesiepakowania produktu, lecz przed jegowysy³k¹ do klienta. Takie rozwi¹zanieminimalizuje wyst¹pienie ryzyka wysy³kizanieczyszczonych produktów. Systemkontroli zosta³ wyznaczony jako krytycz-ny punkt kontroli (CCP) dla tej linii pro-dukcyjnej.

Najdrobniejsze zanieczyszczenia"Wykorzystujemy detektory metalu wnaszych procedurach jakoœciowych ju¿od wielu lat, ale detektor zainstalowanywczeœniej nie by³ ju¿ w stanie zapewniænam osi¹gniêcia nowo ustanowionychstandardów w ramach naszego progra-mu" powiedzia³ dyrektor ds. produkcji."Dobro naszych klientów oraz przewy¿-szenie poziomu jakoœciowego naszychstandardów to najwa¿niejsze wyznaczni-ki naszego przysz³ego dzia³ania. Wzwi¹zku z tym, musieliœmy poszukaænowego systemu, który spe³nia³by naszeoczekiwania. Po dog³êbnej ocenie kilkupotencjalnych dostawców, zapad³a de-cyzja o zakupie nowego detektora w fir-mie METTLER TOLEDO. Jesteœmyprzekonani, ¿e detektor bêdzie wystar-

czaj¹co czu³y, aby wykrywaæ nawetnajmniejsze zanieczyszczenia metalowe".

Aplikacja pe³na wyzwañNorm¹ przyjêt¹ w przemyœle jest pro-wadzenie maszyn obracaj¹cych papier zdu¿¹ szybkoœci¹. Mo¿e to mieæ negatyw-ny wp³yw na ostrza tn¹ce oraz urz¹-dzenia obracaj¹ce. W wielu przypadkachzanieczyszczenie metalowe mo¿e poja-wiæ siê w wyniku awarii ostrzy do per-foracji oraz ostrzy pi³ do ciêcia drzewa.Zainstalowany detektor serii R wykorzys-tuje technologiê pêtli o wysokiej czês-totliwoœci w po³¹czeniu z zaawan-sowanymi technikami filtrowania elek-tronicznego. Uzyskuje siê dziêki temuczu³oœæ na bardzo wysokim poziomie w

odniesieniu do wszystkich rodzajówmetali, co pozwala wykrywaæ nawet naj-drobniejsze zanieczyszczenia metalowe.Produkty zawieraj¹ce zanieczyszczeniametalowe s¹ skutecznie usuwane przypomocy w pe³ni automatycznego syste-mu odrzucania typu "uderz", który wpy-cha produkt do komory na produktywadliwe bez koniecznoœci zatrzymywa-nia taœmy. Przyczyny pojawienia siêzanieczyszczenia mog¹ byæ nastêpnieanalizowane w póŸniejszym, dogodniewybranym terminie.

www.mt.com/metaldetection

Detektor metalu o wysokiej czu³oœcipomaga w ustanowieniu przysz³ych standardów

MT m a g a z y n P L 31

Angielski producent chusteczek do nosa oraz rêczników papierowych zainstalowa³ ostatnio systemkontroli produktu zawieraj¹cy detektor metalu serii R METTLER TOLEDO SAFELINE. Detektor jestintegralnym elementem w pe³ni zautomatyzowanego systemu przenoœników taœmowych. Systemjest w stanie wykrywaæ wszelkiego rodzaju zanieczyszczenia metalowe w opakowaniach z produk-tami papierowymi.

D e t e k c j a m e t a l i S A F E L I N E

Kosmetyki i chem

ia gospodarcza

3 2 MT m a g a z y n P L

K o n t r o l a r e n t g e n o w s k a S A F E L I N E

Piekarnia Kuchenmeister jest firm¹rodzinn¹. Od przesz³o 120 lat pro-dukowane tu s¹ ró¿nego rodzaju wypieki.Firma posiada wiod¹c¹ pozycjê na rynkuciast i jest jedn¹ z najwiêkszych piekarni wNiemczech, prowadz¹c dystrybucjê ponad500 wyrobów na ca³ym œwiecie, podw³asn¹ mark¹ lub pod markami sprzedaw-ców detalicznych."Zapewnienie wysokiej jakoœci produktówwymaga od nas œcis³ego przestrzeganiaustanowionych receptur," wyjaœnia Dr.Zurhelle, szef dzia³u zapewnienia jakoœci."Posiadamy wysokie standardy, jeœlichodzi o jakoœæ i smak naszych wyrobów."Sterowane komputerowo urz¹dzenia pro-dukcyjne s¹ zintegrowane z najnowo-czeœniejszymi maszynami oraz technolo-gi¹. Dziêki wdro¿onym rozwa¿aniom tech-nologicznym uda³o siê zoptymalizowaæprocesy produkcyjne, a przez to uzyskaæwyroby o jednolitej wysokiej jakoœci. FirmaMETTLER TOLEDO Garvens zainstalowa³akombinowany system kontroli do nad-zorowania jakoœci rogalików Milky Way.System sk³ada siê z wagi kontrolnej serii S

rolników, które dosta³y siê do produktufinalnego wraz z zastosowanymi surowca-mi. Firma METTLER TOLEDO Garvenszapewnia fachowe wsparcie, w któregozakres wchodzi doradztwo, szkolenieoperatorów na miejscu oraz pakiety us³ugdodatkowych. Firma Kuchenmeister mo¿emieæ pewnoœæ, ¿e zawsze otrzyma facho-we wsparcie od METTLER TOLEDO wzakresie optymalizacji procesów produk-cyjnych, utrzymania wysokiej dyspozycyj-noœci urz¹dzeñ oraz wysokiej jednolitejjakoœci wyrobów.

www.mt.com/pi

oraz detektora metalu.Zadaniem tego systemu jestzapewnienie, ¿e liniê produk-cyjn¹ opuszczaæ bêd¹ wy³¹-cznie wyroby o po¿¹danejmasie oraz wolne od zanie-czyszczeñ metalowych. Wci¹gu 1 minuty mo¿e zostaæzwa¿onych 210 rogalików zdok³adnoœci¹ do 300 mg.Produkty nie spe³niaj¹cewymagañ s¹ odrzucane wsposób automatyczny zgod-nie z surowymi kryteriamiIFS oraz przepisów metro-logicznych. Ciasta pakowane w foliê s¹sprawdzane przy pomocy urz¹dzeñ kon-troli rentgenowskiej METTLER TOLEDOSafeline, które wykrywaj¹ i odrzucaj¹: pro-dukty zawieraj¹ce zanieczyszczenia, pro-dukty, w których brak jest wystarczaj¹cejiloœci produktu lub produkty niewystar-czaj¹co szczelnie zapakowane. Pomimo,¿e materia³em opakowaniowym jest foliametalizowana, system jest w stanie wykry-waæ zanieczyszczenia pochodz¹ce z pól

Firma Kuchenmeister stosuje systemy METTLER TOLEDO dokontroli produkcji aby zapewniæ wysok¹ jakoœæ swoich produk-tów oraz utrzymaæ optymalne funkcjonowanie w³asnych pro-cesów produkcyjnych. Wœród wykorzystywanych urz¹dzeñ kon-trolnych znajduj¹ siê dynamiczne wagi kontrolne GARVENS orazsystemy kontroli rentgenowskiej i wykrywacze metalu.

Firma Kuchenmeister osi¹ga wysokiestandardy jakoœci dziêki wyposa¿eniu do kontroli swoich produktów

Oprócz wagi kontrolnej VS zainatalowany zosta³kombinowany system Combi Checker serii SGarvens

System kontroli rentgenowskiejSAFELINE w trakcie sprawdzaniaciast zapakowanych w foliê

Piek

arni

e

MT m a g a z y n P L 33

mgr in¿.S³awomir Stasiak

dzia³

wyposa¿enia

marketów

Dzia³ Wyposa¿ania Marketów

tel.: 0 663 886 636

3 4 MT m a g a z y n P L

W ostatnich latach nast¹pi³ postêp wtechnologii wag sklepowych. Oprócz pod-stawowego zakresu funkcji takich jakwa¿enie, sprawdzanie ceny czy druko-wanie, wagi sklepowe s¹ ju¿ wyposa¿anew zaawansowane porty komunikacyjneEthernet, TCP/IP, dziêki czemu mo¿liwejest rozszerzenie ich mo¿liwoœci o syste-my zarz¹dzania cenami produktów. Wagisklepowe otrzymuj¹ dodatkowo transmi-towane aktualizacje oprogramowania fir-mowego, systemu operacyjnego, aplika-cji, formatów etykiet oraz grafiki poprzezelektroniczne systemy zarz¹dzania sprze-da¿¹ detaliczn¹.

nowe mo¿liwoœci handlowe wymagaj¹nowego spojrzenia na prowadzon¹dzia³alnoœæ.

Natychmiastowe dostarczanie informacji marketingowych do ka¿dego stoiska ze œwie¿ymi produktami Pierwsze aplikacje stosowane w dziale zeœwie¿ymi produktami korzysta³y zrozwi¹zañ sieciowych, które umo¿liwia³ykomunikowanie oraz przesy³anie wa¿nychaktualizacji marketingowych. Tygodniowewk³adki dla klientów, informacja o cenachoraz inne biuletyny marketingowe s¹ terazrozprowadzane w czasie rzeczywistym doka¿dego stoiska, co pozwala firmomwspó³pracuj¹cym dostarczyæ najnowsz¹informacjê w odpowiednim czasie.Dodatkowo kierownicy dzia³ów zeœwie¿ymi produktami odkrywaj¹ zaletêtego praktycznego rozwi¹zania. Mo¿li-woœæ uzyskania dostêpu do raportówdotycz¹cych sprzeda¿y i produkcji nakomputerze lub stanowisku obs³ugipozwala im zaoszczêdziæ wysi³ek zwi¹za-ny z koniecznoœci¹ czêstych wizyt w cen-trali, dziêki czemu mog¹ pozostaæ za lad¹,obs³uguj¹c ca³y czas klientów.

Przejœcie do wag komputerowych bazuj¹-cych na otwartej platformie stwarza nowemo¿liwoœci w zakresie dostarczanychrozwi¹zañ oraz dotycz¹cych obs³ugi klien-ta w sklepie w punkcie zakupu. Korzyœci zrozwi¹zania pod³¹czo-nego do sieci, kom-patybilnego z systemem operacyjnymWindows XP lub Linux i stoj¹cego napod³odze sklepu na przeciw klienta mo¿eznaleŸæ nowe zastosowania.

Na pocz¹tku robienia zakupówPraktycznie ka¿dy sklep spo¿ywczyuruchamia dzia³y z produktami œwie¿ymi.Œrednio 40% klientów kupuje œwie¿e pro-dukty. Tak wiêc, nie ma lepszej okazjiwp³yniêcia na klienta ni¿ ten dzia³. Tow³aœnie punkt sprzeda¿y znajduj¹cy siê wdziale sprzeda¿y œwie¿ych produktów,takich jak delikatesy, pieczywo, miêsooraz owoce morza, stwarza dogodn¹okazjê spotkania klienta podejmuj¹cegodecyzjê o zakupie:· Punkt sprzeda¿y jest w miejscu, gdzie

podejmowana jest decyzja o zakupie· Firma wspó³pracuj¹ca ze sklepem

komunikuje siê z klientem · Sprzedawca posiada informacjê doty-

cz¹c¹ lokalizacji produktu· Istnieje otwartoœæ i mo¿liwoœæ zaspoko-

jenia potrzeby klienta w zakresiedoradztwa

· Waga sklepowa posiada wyœwietlaczgraficzny oraz zdolnoœæ drukowania

Technologia zostaje wdro¿ona, klientkorzysta z ustanowionych nowychrozwi¹zañ. Optymalizacja sprzeda¿y oraz

W a g a U C 3

Sprzeda¿ w miejscu obs³ugiPromocje dla kupuj¹cych w dziale ze œwie¿ymi produktami70% decyzji o zakupie jest podejmowanych w sklepie. Pro-mocje multimedialne s¹ silnym czynnikiem motywuj¹cym,który sprawia, ¿e kupuj¹cy dorzuca do listy zakupionych pro-duktów jeszcze jedn¹ pozycjê. W tej chwili dostêpna ju¿ jesttechnologia umo¿liwiaj¹ca prowadzenie bardziej aktywnejpromocji w dziale ze œwie¿ymi produktami

Supe

mar

kety

Mo¿liwoœci wykorzystania merchandisingu w dziale ze œwie¿ymi produktamiNowe rozwi¹zania stosowane w punkciesprzeda¿y wykorzystuj¹ etykietowanie/drukowanie, wyœwietlacze graficzne oraztechnologie multimedialne do zaprezen-towania kupuj¹cemu konkretnych pro-mocji. Najbardziej innowacyjni sprzedaw-cy pos³uguj¹ siê wagami wykorzystu-j¹cymi otwart¹ platformê do powiêkszeniakoszyka klienta z zakupami, a tym samymzwiêkszenia sprzeda¿y. Obrazy oraz filmy wideo s¹ bardziejskuteczne ni¿ s³owa i znaki statyczne, cowykaza³y badania nad rozpoznawaniem iprzypominaniem sobie produktów przezklientów. Mo¿liwoœæ wp³yniêcia na 70%klientów, którzy nie podjêli jeszcze decyzjidotycz¹cej zakresu zakupów nie jestczymœ bardziej wymagaj¹cym ni¿ kusz¹ceobrazy z gotowym jedzeniem oraz ofert zproduktami zwi¹zanymi.

Promocja marki sprzedawcy detalicznegoPodstawowym celem zastosowania przezsprzedawców detalicznych ruchomychobrazów graficznych jest wzmocnieniewizerunku marki sprzedawcy detalicz-nego oraz komunikowanie informacji wpunkcie sprzeda¿y. Sprzedawcy emituj¹na wyœwietlaczach wag dodatki do gazetoraz promocje.

Sprzeda¿ i reklama krzy¿owaAktualne dane o lokalizacji produktuoznaczaj¹, ¿e informacja dla klienta mo¿ebyæ na bie¿¹co aktualizowana. W przy-padku zakupu konkretnego kawa³kamiêsa klient mo¿e byæ informowany otym, jakie wino lub marynata bêd¹ siêidealnie komponowaæ z zakupionymmiêsem. Zaobserwowano dwukrotnywzrost sprzeda¿y produktów reklamo-wanych krzy¿owo w porównaniu z trady-cyjnymi technikami sprzeda¿y stosowa-nymi aktualnie w sieciach handlowych.

Pokazy slajdów multimedialnych orazprzesy³anie filmów wideo poprzez sieæ Obrazy œwie¿ych produktów prezen-towanych w formie gotowej do spo¿yciapobudzaj¹ apetyt oraz zachêcaj¹ klientówdo zakupu. Pomys³owy sprzedawcaeuropejski prezentuje z powodzeniem wswoim systemie telewizji u¿ytkowej CCTVprogramy kucharskie. Programy te ciesz¹siê du¿y zainteresowaniem klientów.

MT m a g a z y n P L 35

System kuponowy w miejscu obs³ugiRozwi¹zania z kuponami przekazywany-mi klientom dzia³u ze œwie¿ymi produk-tami przy ka¿dej transakcji s¹ aplikacjamipilota¿owymi.Segment produktów pakowanych dlaklienta daje du¿e mo¿liwoœci w zakresieprowadzenia aktywnych promocji wspie-raj¹cych z wykorzystaniem kuponówodnosz¹cych siê do konkretnych wyro-bów. Obecnie na kuponach drukowane s¹rabaty 10%, a w niektórych przypadkachprzekraczaj¹ one 20%.

Supermarkety

Zestawienie wylicze : Waga DIVA Waga typowa

Minimalna dzia ka

wagi 2 g 5 g

Masa typowej torby 2.6 g 2.6 g

Tara dla torby wed ug dzia ek 2 g 5 g

Strata/zysk na transakcji -0.6 g 2.4 g

rednia cena za kilogram € 2.99 / kg € 2.99 / kg

Strata/zysk na transakcji € 0.00 € 0.01

Strata dzienna( redio 1 000 transakcji) € 0.00 € 10.00

Strata roczna na sklep € 0.00 € 3600.00

wiêc, w przypadku ka¿dej transakcji zwa¿eniem, sprzedawca oddaje dodatko-we 2,4g. Mo¿e to siê wydawaæ ma³oznacz¹ce, ale ta niewielka masa przek³adasiê na znacz¹c¹ stratê zysku, wzi¹wszypod uwagê, ¿e dzieje siê tak dla ka¿dejtransakcji.

Problem ten zosta³ rozwi¹zany dziêkiwadze DIVA METTLER TOLEDO, w której

zastosowano technologiê podwójnegozakresu. Zamiast pojedynczego zakresuwa¿enia, z podzia³k¹ 5g, waga wykorzys-tuje drugi zakres wa¿enia z wielkoœci¹najmniejszego przyrostu 2g. Waga DIVAmo¿e zatem tarowaæ masê znaczniebardziej dok³adnie, daj¹c sprzedawcommo¿liwoœæ zaoszczêdzenia pieniêdzy. Jeœlipotrzebujesz wagi, dlaczego nie mia³byœkupiæ modelu o podwójnym zakresie.

W sklepie spo¿ywczym przy kasiewa¿one s¹ setki produktów ka¿dego dnia.Na podstawie wyniku wa¿enia okreœlanajest cena produktu. W³aœciwe dzia³aniewagi kasowej ma zasadnicze znaczeniedla w³aœciwego okreœlenia ceny œwie¿ychproduktów. Na pocz¹tku istotna kwesti¹jest zrozumienie kilku podstawowychszczegó³ów o tym, co siê dzieje za lad¹.Przepisy metrologiczne wymagaj¹, abymasa torby, która jest mas¹ tary, zosta³aodjêta od masy ca³kowitej zakupowanegotowaru. Stanowi to gwarancjê, ¿ekupuj¹cy zap³aci wy³¹cznie za produkt, anie dodatkowo za torbê. Wiêkszoœæsprzedawców odejmuje masê taryautomatycznie w swoim systemiekasowym.

Wiêkszoœæ wag zainstalowanych przykasie jest w stanie wa¿yæ towary o masiesiêgaj¹cej 15kg, z podzia³k¹ 5g. Oznaczato, ¿e najmniejsz¹ wartoœæ lub przyrost,jaki waga jest w stanie zidentyfikowaæ to5g. Jednak¿e œrednia masa wypro-dukowanej torby plastikowej to 2,6g. Tak

3 6 MT m a g a z y n P L

D I VA

Sprzeda¿ detaliczna jest rodzajem dzia³alnoœci, gdzie poszukujesiê drobnych sum, które wyciekaj¹ ze sklepu. Czy mo¿esz sobiewyobraziæ oszczêdnoœæ jednego lub kilku groszy na jednymœwie¿ym produkcie, który jest wa¿ony przy kasie?

Supe

mar

kety Sprzedawcy detaliczni

usprawniaj¹ swoje procesy dziêki nowej wadze kasowej

Szef SerwisuAndrzej Teter

KoordynatorSerwisuEl¿bieta Królikowska

KoordynatorSerwisuEwa Szatkowska

Dzia³ Serwisu

tel.: (22) 545 06 80 w. 110

tel.: 0 663 886 621

tel.: 0 663 886 603

MT m a g a z y n P L 37

S

E

R

W

I

S

R u t y n o w e s p r a w d z a n i e w a g i

3 8 MT m a g a z y n P L

Poprosiliœmy Hansa Joerga Burkharda,Kierownika dzia³u wag w METTLERTOLEDO, aby udzieli³ nam bardziejszczegó³owych informacji na tematznaczenia rutynowego sprawdzaniaoraz wyjaœni³ korzyœci wynikaj¹ce zzastosowania ostatnio wprowadzonychdo oferty firmy METTLER TOLEDOzestawów CarePac.

– W jaki sposób wykonuje siê typowerutynowe sprawdzanie i jak czêstonale¿y tê czynnoœæ przeprowadzaæ?

Rutynowe sprawdzenie wykonuje siêprzy pomocy wywzorcowanych i certy-fikowanych wzorców masy w celu utrzy-mania spójnoœci pomiarowej z krajowy-mi i miêdzynarodowymi wzorcami masy.Zwykle sprawdzenia przeprowadza siê,zaczynaj¹c od górnego obszaru zakresuwa¿enia, przesuwaj¹c siê nastêpnie wdó³ zakresu, tj. w punkcie maksymalnejnoœnoœci lub w jego pobli¿u oraz wpunkcie stanowi¹cym w przybli¿eniu 5%zakresu wa¿enia. Czêstotliwoœæ spraw-dzania zale¿y od wielu czynników, doktórych nale¿¹ m.in. tolerancja procesu,Ÿród³a ryzyka zwi¹zane z procesem orazstosowane praktyki laboratoryjne.

– W jaki sposób zestawy CarePacwspieraj¹ procedury rutynowegosprawdzania realizowane przezklientów?

Zestawy CarePac to zupe³nie nowa filo-zofia, poniewa¿ ka¿dy zestaw zawierajedynie dwa wywzorcowane i certy-fikowane wzorce masy. Pozostaje to w

CarePac: profesjonalny zestaw wzorców masy przeznaczony do zapewnienia dok³adnoœci wagi

Rutynowe sprawdzanie wagi jest najbardziej op³acalnym sposobemzapewnienia odpowiedniej dok³adnoœci wyników wa¿enia zaka¿dym razem. Zestawy CarePac pozwalaj¹ szybko i wygodniesprawdziæ wagê. Stanowi¹ skuteczn¹ odpowiedŸ na wci¹¿ rosn¹cewymagania w zakresie tempa realizacji procesów.

– Hans, czy móg³byœ wprowadziæ na-szych czytelników w temat rutynowe-go sprawdzania wag oraz jegoznaczenia dla utrzymania dok³adnychwyników wa¿enia?

Wagi odgrywaj¹ kluczow¹ rolê ju¿ wewstêpnej fazie procesów analitycznychrealizowanych w laboratorium ka¿degodnia. Dok³adnoœæ i wiarygodnoœæ wyni-ków wa¿enia nawet najmniejszych iloœcimateria³ów ma bezpoœredni wp³yw nakoñcowy wynik badania. Aby utrzymaæwyniki wa¿enia w granicach ustalonychtolerancji, nale¿y wagê sprawdzaæ w re-gularnych odstêpach czasu za pomoc¹zewnêtrznych wywzorcowanych wzor-ców masy. Stanowi to niejednokrotniewyzwanie, gdy¿, szczególnie w obliczuwystêpuj¹cych ograniczeñ czasowychoraz ograniczeñ w dostêpie do odpo-wiednich zasobów, pe³ne sprawdzeniewagi nie jest mo¿liwe. Pod tym wzglê-dem, zestawy CarePac posiadaj¹ wielezalet, poniewa¿ pomagaj¹ zapewniæw³aœciw¹ dok³adnoœæ osi¹gan¹ dziêkiregularnym rutynowym sprawdzeniomza pomoc¹ certyfikowanych wzorcówmasy.

Serw

is

ostrej sprzecznoœci z podejœciem trady-cyjnym, gdzie klienci byli zmuszeni dozakupu ca³ego zestawu sk³adaj¹cego siênawet z 20 wzorców masy. Wzorce masydo sprawdzania wchodz¹ce w sk³adzestawów CarePac s¹ zalecane przezMETTLER TOLEDO, a wartoœci nomi-nalne oraz klasy wzorców s¹ dobierane zuwzglêdnieniem charakterystyki tech-nicznej ka¿dego modelu wagi. Kosztzakupu zastawu CarePac stanowi tylkoczêœæ kosztu zakupu zestawu kon-wencjonalnego. Inn¹ ogromn¹ zalet¹zestawów CarePac jest to, ¿e kosztywzorcowania s¹ bardzo niskie, poniewa¿wzorcowaæ nale¿y tylko dwa wzorcemasy. Standardowo z ka¿dym zestawemCarePac dostarczane s¹ ergonomiczneszczypczyki oraz wide³ki, rêkawice posia-daj¹ce zatwierdzenie do zastosowania wczystym pomieszczeniu oraz œciereczkado czyszczenia. Stosowanie tych akce-soriów zapewnia prawid³owe postêpo-wanie z wzorcami. Instrukcje SOP zale-cane przez producenta zawieraj¹ jednoz-naczne wytyczne i sposoby postêpowa-nia. Postêpowanie zgodnie z tymi wy-tycznymi zapewnia powtarzalny charak-ter realizowanych procesów rutynowegosprawdzania wag.– Hans, dziêkujemy za to, ¿e podzie-li³eœ siê z nami swoj¹ wiedz¹

Zestawy CarePac, dostêpne w trzechrozmiarach, umo¿liwiaj¹ rutynowe spraw-dzanie wag o noœnoœci do 8 kg.Profesjonalne akcesoria takie jak ergono-miczne szczypczyki oraz wide³ki, rêkaw-ice posiadaj¹ce zatwierdzenie do zasto-sowania w czystym pomieszczeniu orazœciereczka do czyszczenia spe³niaj¹ naj-surowsze wymagania.

R u t y n o w e s p r a w d z a n i e w a g i

Hans Joerg Burkhard jestkierownikiem dzia³u wag wcentrali METTLER TOLEDO wSzwajcarii. W fazie projek-towania i produkcji zestawówCarePac wspó³pracowa³ œciœlez klientami z ró¿nych ga³êziprzemys³u.

Zestaw Care Pac.

MT m a g a z y n P L 39

Serwis

Pracownicy wszystkich dzia³ów Mettler-Toledo Sp. z o.o. s¹ do Pañstwa dyspozycji

Mettler-Toledo Sp. z o.o.02-822 Warszawa, ul. Poleczki 21Tel.: (22) 545 06 80Fax. (22) 545 06 88e-mail: [email protected]

Podlega zmianom technicznym

Druk: Grafznak Warszawa

Polska

Konserwacja i wsparcie

Wzorcowanie

Kwalifikacja

Walidacja

Wsparcie ekspertów od walidacjiOpracowane przez producenta dokumenty walidacjiAktualizacja oprogramowania i kontrakty serwisowe

Rozwi¹zania Serwisu XXL

Œwiadectwo wzorcowania ISO17025Œwiadectwo wzorcowania ISO9000Œwiadectwo niepewnoœci pomiarowej USP

Specyficzne dla przemys³u pakiety kwalifikacjiwyposa¿eniaPonowna kwalifikacja wyposa¿enia Szkoleni przez producenta i autoryzowani serwisanci

Kontrakty serwisoweInstalacje i naprawySzkolenia u¿ytkowników i seminariaWsparcie aplikacyjne i techniczneCentrum serwisowe

Potrzebujesz wiêcej informacji – odwiedŸ nasz¹ stronêwww.mt.com