Ministerstwo Edukacji Narodowej - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/przedmiotowe/TECHNIK... ·...

Ministerstwo Edukacji Narodowej

PROGRAM NAUCZANIA

TECHNIK BUDOWNICTWA 311[04]

Zatwierdzam

Minister Edukacji Narodowej

Warszawa 2007

311[04]/ T- 4, TU/MEN/2007.

2

Autorzy: mgr inż. Krystyna Dmitrzak

inż. Alicja Kulczycka

mgr inż. Anna Kusina

mgr inż. arch. Anna Maria Piętak

Recenzenci: mgr inż. Zbigniew Romik

mgr inż. Alicja Zajączkowska

Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Krystyna Elżbieta Hejłasz

3

Spis treści I. Plany nauczania 4

II. Programy nauczania przedmiotów zawodowych 7

1. Podstawy budownictwa 7

2. Technologia budownictwa 14

3. Podstawy projektowania 26

4. Konstrukcje budowlane 36

5. Instalacje budowlane 47

6. Kosztorysowanie 54

7. Organizacja robót budowlanych 61

8. Eksploatacja obiektów budowlanych 70

9. Język obcy zawodowy 77

10. Zajęcia praktyczne 84

11. Praktyka zawodowa 90

4

I. PLANY NAUCZANIA PLAN NAUCZANIA Czteroletnie technikum Zawód: technik budownictwa 311[04]

Podbudowa programowa: gimnazjum

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzin

tygodniowo w cztero-

letnim okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo w cztero-

letnim okresie

nauczania

Liczba godzin

w cztero-letnim

okresie nauczania

Semestry I – VIII

Lp. Przedmioty nauczania

Klasy I – IV Forma stacjonarna

Forma zaoczna

1. Podstawy budownictwa 3 2 38 2. Technologia budownictwa 11 7 139 3. Podstawy projektowania 9 6 113 4. Konstrukcje budowlane 9 6 113 5. Instalacje budowlane 1 1 13 6. Kosztorysowanie 3 2 38 7. Organizacja robót budowlanych 2 2 25 8. Eksploatacja obiektów budowlanych 2 2 25 9. Język obcy zawodowy 2 1 25 10. Zajęcia praktyczne 6 4 76 11. Specjalizacja* 2 2 25

Razem 50 35 630 Praktyka zawodowa: 3 tyg. w klasie II i 3 tyg. w klasie III * Program specjalizacji opracowuje szkoła w porozumieniu z pracodawcą.

5

PLAN NAUCZANIA Technikum uzupełniające Zawód: technik budownictwa 311[04]

Podbudowa programowa: zasadnicza szkoła zawodowa

Dla młodzieży Dla dorosłych

Liczba godzin

tygodniowo w trzyletnim

okresie nauczania

Liczba godzin

tygodniowo w trzyletnim

okresie nauczania

Liczba godzin

w trzyletnim okresie

nauczania

Semestry I – VI


Klasy I – III Forma stacjonarna

Forma zaoczna

1. Podstawy budownictwa 1 1 13 2. Technologia budownictwa 8 6 107 3. Podstawy projektowania 6 4 80 4. Konstrukcje budowlane 6 4 80 5. Instalacje budowlane 1 1 13 6. Kosztorysowanie 2 2 27 7. Organizacja robót budowlanych 2 2 27 8. Eksploatacja obiektów budowlanych 2 2 27 9. Język obcy zawodowy 1 1 13 10. Specjalizacja* 2 1 27

Razem 31 24 414 Praktyka zawodowa: 3 tyg. w klasie II i 3 tyg. w klasie III * Program specjalizacji opracowuje szkoła w porozumieniu z pracodawcą.

6

PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik budownictwa 311[04]

Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie

Dla młodzieży Dla dorosłych Liczba godzin

tygodniowo w

dwuletnim okresie

nauczania

Liczba godzin

tygodniowo w dwuletnim

okresie nauczania

Liczba godzin

w dwuletnim okresie

nauczania

Semestry I – IV


Semestry I – IV Forma

stacjonarna Forma

zaoczna 1. Podstawy budownictwa 3 2 41 2. Technologia budownictwa 11 8 150 3. Podstawy projektowania 9 7 123 4. Konstrukcje budowlane 9 7 123 5. Instalacje budowlane 1 1 14 6. Kosztorysowanie 3 2 41 7. Organizacja robót budowlanych 2 2 27 8. Eksploatacja obiektów budowlanych 2 2 27 9. Język obcy zawodowy 2 1 27 10. Zajęcia praktyczne 6 4 82 11. Specjalizacja* 2 1 27

Razem 50 37 682 Praktyka zawodowa: 4 tygodnie * Program specjalizacji opracowuje szkoła w porozumieniu z pracodawcą.

7

II. PROGRAMY NAUCZANIA PRZEDMIOTÓW ZAWODOWYCH

PODSTAWY BUDOWNICTWA

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − rozpoznać obiekty budowlane oraz ich systemy technologiczno-

konstrukcyjne, − rozróżnić elementy budynków oraz określić ich funkcje, − rozpoznać konstrukcje i technologie wykonania obiektów

budowlanych, − rozróżnić rodzaje i elementy instalacji budowlanych oraz sieci

zewnętrznych, − sklasyfikować materiały i wyroby budowlane, − określić właściwości materiałów i wyrobów budowlanych, − wykonać badania laboratoryjne kruszyw, zapraw i betonów

oraz zinterpretować wyniki badań, − scharakteryzować materiały do produkcji zapraw i betonów, − określić skład zapraw i betonów, − określić sposoby składowania, magazynowania oraz transportu

materiałów i wyrobów budowlanych, − określić zasady produkcji oraz dystrybucji materiałów i wyrobów

budowlanych, − sklasyfikować grunty budowlane oraz określić ich właściwości, − określić geotechniczne metody badania gruntów, − ocenić przydatność gruntów do celów budowlanych, − określić kategorie geotechniczne obiektów budowlanych, − określić zasady wykonywania prac pomiarowych w terenie, − posłużyć się dokumentacją geodezyjną, − posłużyć się sprzętem i przyrządami mierniczymi podczas

wykonywania podstawowych pomiarów związanych z przygotowaniem i realizacją budowy,

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska,

− skorzystać ze specjalistycznych programów komputerowych dotyczących stosowania materiałów budowlanych oraz technologii wykonywania robót budowlanych.

8

Materiał nauczania 1. Ogólne wiadomości o obiektach budowlanych Zarys historii budownictwa. Podstawowe pojęcia: rodzaje budownictwa, obiekt budowlany, budowla, obiekty małej architektury, budynki, rodzaje konstrukcji budynków, obciążenia działające na budynek. Elementy budynku i ich funkcje. Rodzaje instalacji budowlanych oraz sieci zewnętrznych. Etapy wykonywania obiektów budowlanych. Technologie wykonywania obiektów budowlanych. Ochrona przeciwpożarowa oraz ochrona środowiska w budownictwie. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów budynku na podstawie dokumentacji

technicznej oraz zdjęć. • Analizowanie układu konstrukcyjnego budynku o określonym

przeznaczeniu. • Rozpoznawanie instalacji w obiektach budowlanych. 2. Materiały budowlane Klasyfikacja materiałów budowlanych. Właściwości materiałów budowlanych. Podstawowe badania laboratoryjne właściwości fizycznych i mechanicznych materiałów budowlanych. Materiały kamienne i ceramiczne. Spoiwa i lepiszcza. Kruszywa. Zaczyny, zaprawy i betony. Szkło budowlane, drewno, tworzywa sztuczne, metale. Materiały izolacyjne. Materiały malarskie i tapeciarskie. Wyroby z materiałów budowlanych. Transport i magazynowanie materiałów budowlanych. Zasady produkcji i dystrybucji materiałów i wyrobów budowlanych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas transportu i składowania materiałów budowlanych. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie materiałów budowlanych na podstawie próbek. • Klasyfikowanie materiałów i wyrobów budowlanych według

określonych kryteriów. • Oznaczenie gęstości pozornej wybranych materiałów budowlanych. • Określanie początku i końca wiązania zaprawy aparatem Vicata. • Oznaczenie konsystencji mieszanki betonowej metodą stożka

opadowego. • Dobieranie składników zapraw budowlanych. • Dobieranie materiałów budowlanych do wykonania określonego

elementu budynku.

9

• Analizowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska dotyczących transportu i składowania materiałów budowlanych.

3. Grunty budowlane Klasyfikacja i podział gruntów. Właściwości fizyczne i mechaniczne gruntów. Nośność podłoża gruntowego i jego przydatność do celów budowlanych. Kategorie geotechniczne obiektów budowlanych. Rodzaj i zakres badań. Dokumentacja geotechniczna. Ćwiczenia: • Określanie rodzaju gruntu drobnoziarnistego za pomocą trójkąta

Fereta. • Analizowanie różnych rodzajów gruntów pod względem przydatności

do posadowienia budynku. • Określanie rodzaju i zakresu badań gruntów dla określonej kategorii

geotechnicznej obiektu. 4. Miernictwo Pomiary geodezyjne. Zasady wykonywania prac pomiarowych: pomiary liniowe, kątowe i wysokościowe. Osnowy geodezyjne i pomiarowe. Stabilizacja punktów pomiarowych. Znaki konwencjonalne. Narzędzia, sprzęt i instrumenty pomiarowe. Tyczenie prostych, prostych równoległych i prostopadłych. Metody wytyczenia budynku. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania pomiarów terenowych. Ćwiczenia: • Wykonywanie w terenie pomiarów długości odcinków taśmą

geodezyjną. • Sporządzanie szkicu pomiaru sytuacyjnego. • Wyznaczanie w terenie prostych równoległych i prostopadłych. • Wykonywanie pomiarów wysokościowych różnych punktów w terenie. • Sporządzanie profilu podłużnego terenu na podstawie wyników

pomiarów. • Sprawdzanie pionowości określonego elementu konstrukcyjnego

budynku. • Sporządzanie planu wytyczenia obrysu budynku.

10

Środki dydaktyczne Plansze poglądowe oraz filmy dydaktyczne dotyczące obiektów budowlanych z różnych okresów historycznych. Modele obiektów budowlanych. Foliogramy oraz fazogramy dotyczące technologii wykonywania obiektów budowlanych. Próbki materiałów budowlanych i wykończeniowych. Próbki materiałów i wyrobów budowlanych. Sprzęt laboratoryjny do wykonywania podstawowych badań materiałów i wyrobów budowlanych oraz gruntów. Instrumenty i sprzęt mierniczy. Dokumentacja geotechniczna. Projekty budowlane. Polskie Normy, ustawy i rozporządzenia obowiązujące w budownictwie. Prospekty, katalogi, albumy i czasopisma zawodowe. Specjalistyczne programy komputerowe oraz prezentacje multimedialne dotyczące materiałów budowlanych oraz technologii robót budowlanych. Teksty przewodnie oraz instrukcje do wykonywania ćwiczeń. Uwagi o realizacji

Program nauczania przedmiotu Podstawy budownictwa obejmuje podstawową wiedzę o obiektach budowlanych, właściwościach i zastosowaniu materiałów i wyrobów budowlanych, przydatności gruntów do celów budowlanych oraz zasadach wykonywania pomiarów terenowych.

Treści programowe są ściśle związane z programami nauczania przedmiotów: Technologia budownictwa, Podstawy projektowania, Konstrukcje budowlane, Organizacja robót budowlanych oraz Eksploatacja obiektów budowlanych.

W procesie nauczania-uczenia się proponuje się stosować następujące metody nauczania: wykład informacyjny, pokaz z objaśnieniem, tekst przewodni, metodę projektów oraz ćwiczenia praktyczne.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni budownictwa wyposażonej w próbki materiałów i wyrobów budowlanych, sprzęt i aparaturę umożliwiającą wykonywanie badań laboratoryjnych oraz akty prawne, informatory, katalogi, czasopisma i literaturę zawodową.

Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do realizacji ćwiczeń, takie jak: teksty przewodnie, instrukcje, normy oraz poradniki. Badania laboratoryjne materiałów i wyrobów budowlanych oraz gruntów uczniowie powinni wykonywać na podstawie instrukcji do ćwiczeń. Każdy uczeń powinien mieć możliwość identyfikacji materiałów stosowanych w budownictwie. Uczniowie powinni pracować w 2-3 osobowych zespołach na odpowiednio wyposażonych stanowiskach ćwiczeniowych.

11

Podczas określania właściwości materiałów i wyrobów budowlanych oraz interpretowania wyników badań należy odwołać się do wiedzy uczniów zdobytej na lekcjach fizyki i matematyki.

Ze względu na dużą różnorodność produkowanych materiałów i wyrobów budowlanych, należy kształtować u uczniów umiejętność dokonywania trafnego ich wyboru, uwzględniając jakość, trwałość, możliwość zastosowania oraz wpływ na środowisko przyrodnicze.

Ćwiczenia pomiarowe w terenie uczniowie powinni wykonywać w zespołach 5 – osobowych. Przed przystąpieniem do ich wykonania należy wyjaśnić zasady pracy w zespołach pomiarowych, przeprowadzić instruktaż wstępny w zakresie obsługi sprzętu i instrumentów geodezyjnych oraz wykonywania i zapisywania wyników pomiarów, a także zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa obowiązującymi na danym stanowisku pracy.

Ćwiczenia zamieszczone w poszczególnych działach tematycznych stanowią propozycję, którą można wykorzystać w czasie zajęć. Nauczyciel może zaplanować inne ćwiczenia o zróżnicowanym stopniu trudności.

Podczas realizacji programu nauczania wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek dydaktycznych do punktów sprzedaży materiałów budowlanych, na targi i wystawy maszyn i urządzeń stosowanych w budownictwie, a także na teren budowy obiektów wykonywanych według nowoczesnych technologii.

Proponuje się następujący podział godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych:

Lp. Działy tematyczne Orientacyjna liczba godzin

1. Ogólne wiadomości o obiektach budowlanych 20 2. Materiały budowlane 55 3. Grunty budowlane 15 4. Miernictwo 18 Razem 108

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły.

12

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − testów osiągnięć szkolnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na posługiwanie się terminologią zawodową, merytoryczną jakość wypowiedzi, operowanie zdobytą wiedzą, stosowanie pojęć technicznych oraz umiejętność wnioskowania.

Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: − organizację stanowiska pracy, − posługiwanie się sprzętem laboratoryjnym do badania właściwości

materiałów i wyrobów budowlanych oraz przyrządami pomiarowymi, − wykonywanie pomiarów geodezyjnych, − interpretowanie wyników pomiarów, − jakość i staranność wykonywanych prac, − przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy podczas

wykonywania badań laboratoryjnych oraz prowadzenia pomiarów w terenie. Po zakończeniu realizacji programu, proponuje się zastosowanie

testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru lub testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. Test praktyczny należy zaopatrzyć w kryteria oceny i schemat punktowania.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela, metod sprawdzania osiągnięć uczniów.

13

Literatura Deja J., Kijowski P.: ABC betonu. Polski Cement, Kraków 1998 Frankiewicz D.: Magazynowanie, składowanie i transportowanie materiałów budowlanych. KOWEZ, Warszawa 2002 Frankiewicz D.: Rozpoznawanie podstawowych materiałów budowlanych. KOWEZ, Warszawa 2002 Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się podstawowymi pojęciami i terminami z zakresu budownictwa. KOWEZ, Warszawa 2002 Letkiewicz W., Lichnowski Z.B.: O materiałach budowlanych. WSiP, Warszawa 2002 Martinek W., Szymański E.: Technologia. Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 1999 Michalak H., Pyrak S.: Domy jednorodzinne, Konstruowanie i obliczanie. Arkady, Warszawa 2005 Mirski J.Z.: Budownictwo z technologią cz.3. WSiP, Warszawa1995. Moj E., Śliwiński M.: Podstawy budownictwa. Politechnika Krakowska, Kraków 2000 Pierzchlewicz J., Jarmontowicz R.: Budynki murowane – materiały i konstrukcje. Arkady, Warszawa 1993 Podawca K.: Zarys budownictwa ogólnego. WSiP, Warszawa 2003 Pyrak S., Włodarczyk W.: Posadowienie budowli, konstrukcje murowe i drewniane, cz.3 – Konstrukcje budowlane. WSiP, Warszawa 2000 Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2005 Tauszyński K.: Budownictwo z technologią cz.1. WSiP, Warszawa 1998 Wojewoda K.: Wykonywanie zapraw budowlanych i betonów. KOWEZ, Warszawa 2002 Praca zbiorowa: Budownictwo ogólne, tom 1, materiały i wyroby budowlane. Arkady, Warszawa 2005 Praca zbiorowa: Nowy Poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003 Czasopisma: Murator, Materiały budowlane Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

14

TECHNOLOGIA BUDOWNICTWA Szczegółowe cele kształcenia: W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − rozróżnić rodzaje robót ziemnych, − określić zasady wykonywania robót ziemnych, − dobrać sposoby zabezpieczenia wykopów i nasypów, − określić zasady posadowienia budowli, − rozróżnić rodzaje fundamentów oraz określić zasady ich

wykonywania, − określić zasady przygotowywania oraz transportu mieszanki

betonowej, − dobrać metody układania i zagęszczenia mieszanki betonowej oraz

pielęgnacji betonu, − określić zasady zbrojenia elementów żelbetowych oraz układania

zbrojenia w deskowaniu, − określić zasady wykonywania ścian, − określić zasady wykonywania nadproży, − scharakteryzować rodzaje izolacji budowlanych, − dobrać materiały do wykonania różnego rodzaju izolacji budowlanych, − określić zasady wykonywania izolacji przeciwwilgociowych, cieplnych,

akustycznych oraz przeciwdrganiowych, − obliczyć izolacyjność cieplną przegród budowlanych, − określić zasady wykonywania stropów, − określić zasady wykonywania schodów i pochylni, − rozróżnić rodzaje konstrukcji dachów drewnianych, żelbetowych

i stalowych, − rozpoznać rodzaje stropodachów, − rozróżnić pokrycia dachowe wykonane z różnych materiałów, − określić zasady wykonywania pokryć dachowych, − określić sposoby odprowadzenia wód opadowych z powierzchni

dachów, tarasów, balkonów, − dobrać przekrój rynien i rur spustowych oraz określić zasady ich

montażu, − rozróżnić rodzaje drzwi i okien oraz określić zasady ich montażu, − rozróżnić rodzaje podłóg oraz określić zasady ich wykonywania na

różnych podłożach, − określić zasady wykonywania posadzek, − określić zasady wykonywania tynków, − rozróżnić techniki malarskie oraz określić zasady ich wykonywania, − określić zasady tapetowania oraz wykonywania okładzin ściennych,

15

− dobrać materiały, maszyny, narzędzia i sprzęt do wykonania robót budowlanych w określonej technologii,

− posłużyć się normami, instrukcjami obsługi maszyn i urządzeń oraz katalogami wyrobów budowlanych,

− określić zasady montażu, użytkowania i demontażu rusztowań budowlanych,

− rozróżnić rodzaje deskowań stosowanych podczas wykonywania konstrukcji monolitycznych,

− wyjaśnić zastosowanie maszyn i urządzeń w robotach budowlanych, − zastosować zasady eksploatacji maszyn, narzędzi i sprzętu podczas

wykonywania robót budowlanych, − zastosować programy komputerowe dotyczące materiałów i wyrobów

budowlanych oraz technologii robót budowlanych, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej, ochrony od porażeniem prądem elektrycznym oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót budowlanych,

− dobrać środki ochrony indywidualnej, − udzielić pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Materiał nauczania 1. Roboty ziemne Rodzaje robót ziemnych. Podział gruntów na kategorie. Nachylenie skarp. Maszyny, narzędzia i sprzęt do wykonania robót ziemnych. Wyznaczanie obrysu robót ziemnych w terenie. Ręczne i mechaniczne wykonywanie wykopów. Zabezpieczenie ścian wykopów. Wykonywanie nasypów oraz zagęszczanie mas ziemnych. Zabezpieczanie skarp nasypów. Tyczenie fundamentów przy pomocy ław drutowych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót ziemnych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót ziemnych. Ćwiczenia: • Obliczanie pochylenia skarp wykopów i nasypów. • Wytyczanie w terenie wykopów szerokoprzestrzennych. • Dobieranie narzędzi i sprzętu do określonego rodzaju robót ziemnych. • Dobieranie sposobu umocnienia skarp wykopu wąskoprzestrzennego. • Sporządzanie rysunku ław drutowych na podstawie rzutu

fundamentów. 2. Fundamenty Warunki posadowienia budowli. Rodzaje fundamentów. Materiały stosowane do wykonywania fundamentów. Zasady wykonywania ław

16

fundamentowych. Stopy fundamentowe. Płyty, ruszty i skrzynie fundamentowe. Fundamenty na palach, studniach i kesonach. Fundamentowanie przy wysokim poziomie wody gruntowej. Warunki techniczne wykonania i odbioru fundamentów. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót fundamentowych. Ćwiczenia: • Dobieranie fundamentów do warunków gruntowych i rodzaju budynku. • Sporządzanie rysunku rzutu ław fundamentowych na podstawie rzutu

budynku jednorodzinnego. • Planowanie czynności związanych z wykonaniem i posadowieniem

ław i stóp fundamentowych. 3. Roboty betoniarskie i zbrojarskie Przygotowywanie mieszanki betonowej. Transport, układanie, zagęszczanie mieszanki betonowej oraz pielęgnacja świeżego betonu. Zbrojenie podstawowych elementów żelbetowych. Roboty zbrojarskie: czyszczenie, prostowanie, cięcie, gięcie prętów zbrojeniowych. Montaż i łączenie prętów w szkielet. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót betoniarskich i zbrojarskich. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót betoniarsko-zbrojarskich. Ćwiczenia: • Planowanie kolejności prac podczas wykonywania robót betoniarskich

i zbrojarskich. • Obliczanie ilości składników betonów na podstawie określonej

receptury. • Rysowanie zbrojenia elementów żelbetowych: belki, płyty, słupa. • Obliczanie długości prętów na podstawie rysunku elementu

żelbetowego. 4. Ściany Funkcje i podział ścian. Ściany drewniane. Połączenia elementów drewnianych. Ściany z kamienia naturalnego, cegieł, pustaków ceramicznych i betonowych oraz bloczków z betonu komórkowego. Stosowane grubości murów. Wiązania cegieł. Zasady wykonywania narożników, skrzyżowań murów oraz filarów. Ściany z przewodami. Ściany szczelinowe i warstwowe. Zaprawy stosowane do łączenia cegieł, bloczków, pustaków ściennych. Wykonywanie i odbiór robót murarskich. Ściany monolityczne i prefabrykowane. Nadproża. Elementy zewnętrzne ścian: cokół, gzyms, przypora, attyka, ryzalit, wykusz. Licowanie ścian, ścianki działowe. Rusztowania do robót murarskich. Warunki techniczne

17

wykonania i odbioru ścian. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas robót związanych z wykonywaniem ścian. Ćwiczenia: • Analizowanie konstrukcji ścian drewnianych na podstawie modeli. • Sporządzanie wykazu elementów znajdujących się w różnych

konstrukcjach ścian drewnianych. • Wykonywanie rysunków warstw ścian murowanych. • Dobieranie nadproża do określonego otworu i rodzaju ściany. • Rozpoznawanie rodzajów ścianek działowych wykonywanych

z różnych materiałów. 5. Izolacje budowlane Rodzaje izolacji budowlanych. Zasady wykonywania izolacji przeciwwilgociowych. Izolacje cieplne. Obliczanie przegród budowlanych ze względu na izolacyjność cieplną. Mostki termiczne. Zasady wykonywania izolacji cieplnych w budynkach. Ochrona przeciwdźwiękowa budynku. Izolacje akustyczne i przeciwdrganiowe. Warunki techniczne wykonywania i odbioru izolacji budowlanych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót izolacyjnych. Ćwiczenia: • Dobieranie materiałów do izolacji przeciwwilgociowej różnych

elementów budynku. • Obliczanie współczynnika przenikania ciepła dla różnych przegród

budowlanych. • Dobieranie grubości warstwy izolacji cieplnej w zależności od rodzaju

ściany. • Dobieranie środków ochrony przeciwdźwiękowej w budynku

biurowym. 6. Stropy Zadania, funkcje i rodzaje stropów. Stropy drewniane. Stropy na belkach stalowych. Stropy ceramiczno-żelbetowe. Stropy żelbetowe monolityczne i prefabrykowane. Wieńce. Balkony i loggie. Warunki techniczne wykonania i odbioru stropów. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania stropów.

18

Ćwiczenia: • Rozpoznawanie rodzajów stropów na podstawie modeli, zdjęć,

rysunków. • Projektowanie stropu nad określonym pomieszczeniem w budynku

mieszkalnym. • Sporządzanie przekroju balkonu żelbetowego monolitycznego

wspornikowego. • Analizowanie pracy poszczególnych prętów zbrojenia w stropie

żelbetowym monolitycznym. 7. Schody i pochylnie Klasyfikacja schodów. Schody żelbetowe monolityczne. Schody żelbetowe prefabrykowane. Schody drewniane, Schody stalowe, ceramiczne i kamienne. Schody zewnętrzne. Pochylnie. Elementy wykończenia. Warunki techniczne wykonania oraz odbioru schodów i pochylni. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania schodów i pochylni. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie rodzajów i kształtów schodów przedstawionych

na planszach, schematach, ilustracjach. • Porównywanie różnych konstrukcji schodów drewnianych na

podstawie rysunków, albumów, katalogów. • Sporządzanie rysunków różnego rodzaju schodów żelbetowych. 8. Dachy, stropodachy i tarasy Rodzaje dachów. Pochylenie połaci dachowych. Dachy ciesielskie. Dźwigary drewniane. Dachy żelbetowe monolityczne i prefabrykowane. Dachy stalowe. Rodzaje i wymagania stropodachów. Stropodach pełny, odpowietrzany, wentylowany i odwrócony (zielony dach). Warunki techniczne wykonania i odbioru dachów, stropodachów i tarasów. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania dachów i stropodachów. Ćwiczenia: • Obliczanie pochylenia połaci dachowej. • Rozpoznawanie rodzajów dachów na podstawie dokumentacji

technicznej oraz zdjęć. • Rozpoznawanie rodzajów konstrukcji więźby drewnianej oraz

elementów składowych.

19

• Projektowanie układu warstw stropodachu odwróconego (zielony dach) budynku mieszkalnego.

9. Roboty dekarskie i obróbki blacharskie Rodzaje pokryć dachowych. Zasady krycia dachów papą, blachą dachówką oraz innymi materiałami. Sposoby odprowadzenia wód opadowych z powierzchni dachów, tarasów, balkonów. Rynny i rury spustowe. Obróbka blacharska. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót dekarskich. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót dekarskich. Ćwiczenia: • Dobieranie materiałów na pokrycia dachowe budynków o określonym

przeznaczeniu i nachyleniu połaci dachowych. • Obliczanie przekroju rynien i rur spustowych dla budynku

jednorodzinnego. • Określanie warunków technicznych wykonywania robót dekarskich,

obowiązujących podczas krycia dachów papą. 10. Stolarka budowlana Rodzaje i części składowe okien i drzwi. Konstrukcje drzwi. Osadzanie drzwi. Okna i drzwi balkonowe. Konstrukcje drzwi balkonowych. Okna dachowe i świetliki. Osadzanie okien i drzwi balkonowych. Szklenie okien i drzwi. Ślusarka budowlana: drzwi i okna, osadzanie ościeżnic metalowych. Kraty, żaluzje oraz inne wyroby. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie części składowych drzwi i okien na podstawie

rysunków. • Rozpoznawanie drzwi lewych i prawych. • Opracowywanie zestawienia stolarki okiennej i drzwiowej na

podstawie projektu budowlanego. • Porównywanie konstrukcji drzwi i okien wykonanych z różnych

materiałów. 11. Tynki Rodzaje i podział tynków. Materiały do robót tynkarskich. Narzędzia i sprzęt do wykonywania tynków. Sprzęt zmechanizowany do robót tynkarskich. Podłoża pod tynki i ich przygotowanie. Technologia wykonywania tynków. Tynki tradycyjne i cienkowarstwowe. Spoinowanie. Suche tynki. Wykonywanie suchych tynków. Rusztowania do robót tynkarskich. Organizacja robót tynkarskich. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót tynkarskich. Przepisy bezpieczeństwa

20

i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót tynkarskich. Ćwiczenia: • Rozróżnianie rodzajów tynków na podstawie próbek. • Porównywanie zasad wykonywania różnego rodzaju tynków. • Planowanie czynności związanych z wykonywaniem tynków suchych

na określonym podłożu. 12. Podłogi Rodzaje podłóg. Podłogi na różnych podłożach. Warstwy podłogowei izolacyjne. Podłogi i posadzki drewniane. Posadzki monolityczne. Posadzki z materiałów mineralnych i bitumicznych. Posadzki z tworzyw sztucznych. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót podłogowych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas robót związanych z wykonywaniem podłóg. Ćwiczenia: • Rysowanie przekrojów podłóg wykonanych na różnych podłożach. • Projektowanie podłogi na gruncie, w pomieszczeniu warsztatowym. • Dobieranie warstw podłogi nad nieogrzewaną piwnicą. • Dobieranie rodzaju posadzki w zależności od przeznaczenia

pomieszczenia. 13. Roboty malarskie Materiały malarskie. Narzędzia i sprzęt do robót malarskich. Podłoża i ich przygotowanie przed malowaniem. Technologie wykonywania powłok malarskich. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót malarskich. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót malarskich. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie podłoży malarskich oraz planowanie robót

poprzedzających wykonanie emulsyjnej powłoki malarskiej. • Planowanie czynności związanych z wykonaniem powłoki malarskiej

na podłożu drewnianym. • Porównywanie różnych technik malarskich. • Dobieranie techniki malarskiej do malowania ścian w pomieszczeniu

o określonym przeznaczeniu. • Dobieranie materiałów i narzędzi do wykonania powłoki malarskiej

klejowej.

21

14. Okładziny i tapety Rodzaje okładzin. Okładziny kamienne. Okładziny ceramiczne. Okładziny drewniane i drewnopochodne. Okładziny z metalu i ze szkła. Rodzaje tapet. Tapetowanie. Warunki techniczne wykonania oraz odbioru robót tapeciarskich i okładzinowych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót tapeciarskich i okładzinowych. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie okładzin wykonanych z różnych materiałów

na podstawie katalogu. • Dobieranie materiałów do wykonania okładziny zewnętrznej

w budynku użyteczności publicznej. • Dobieranie tapet w zależności od przeznaczenia pomieszczenia. 15. Prefabrykacja w budownictwie Typizacja i koordynacja wymiarowa prefabrykatów. Technologie wykonywania prefabrykatów żelbetowych, stalowych i drewnianych. Transport i składowanie elementów prefabrykowanych. Narzędzia i sprzęt do montażu. Techniki montażu. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujące podczas transportu i montażu elementów prefabrykowanych. Ćwiczenia: • Porównywanie różnych technologii wykonywania obiektów

budowlanych z elementów prefabrykowanych. • Określanie zastosowania elementów prefabrykowanych w obecnie

stosowanych technologiach budownictwa. Środki dydaktyczne Projekty budowlane. Modele zabezpieczenia skarp wykopów. Modele fundamentów. Modele zbrojenia elementów żelbetowych. Modele ścian drewnianych. Modele stropów i schodów stosowanych w budownictwie. Próbki materiałów izolacyjnych stosowanych w budownictwie. Plansze ilustrujące rodzaje wiązań. Próbki materiałów dekarskich. Wzorniki tynków. Próbki tapet. Plansze, przeźrocza, folie i filmy ilustrujące zasady wykonywania robót budowlanych.

22

Normy obowiązujące w budownictwie. Prawo budowlane. Wytyczne techniczne dotyczące budownictwa. Prospekty i czasopisma zawodowe. Programy komputerowe do projektowania i opracowań graficznych. Uwagi o realizacji

Program nauczania przedmiotu Technologia budownictwa obejmuje treści dotyczące wykonania robót ziemnych, fundamentowych, murarskich, ciesielskich, betoniarskich, zbrojarskich, dekarskich oraz wykończeniowych.

Program przedmiotu należy realizować w korelacji z programami nauczania przedmiotów: Podstawy budownictwa, Podstawy projektowania, Konstrukcje budowlane, Organizacja robót budowlanych, oraz Eksploatacja obiektów budowlanych.

Kształtowanie umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia wymaga stosowania różnych metod i form pracy z uczniami oraz właściwego doboru środków dydaktycznych. Wskazane jest, aby program nauczania realizować metodami: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Zastosowanie różnorodnych metod nauczania sprzyja zrozumieniu zjawisk oraz procesów technologicznych, kształceniu umiejętności wykorzystania wiedzy w sytuacjach typowych i problemowych. Szczególnie zalecana jest metoda projektów, która pozwala na kształtowanie takich umiejętności, jak: planowanie pracy, wyszukiwanie i selekcja informacji, rozwiązywanie problemów, podejmowanie decyzji oraz wykorzystanie w praktyce zdobytych wiadomości.

Ćwiczenia zamieszczone w poszczególnych działach tematycznych stanowią propozycję, którą można wykorzystać w czasie zajęć. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował inne ćwiczenia o różnym stopniu trudności, możliwe do realizacji w warunkach szkoły. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni budownictwa wyposażonej w odpowiednie środki i pomoce dydaktyczne.

Podczas realizacji programu nauczania należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania czasopism i literatury zawodowej, katalogów oraz korzystania z zasobów Internetu. Należy także zwrócić uwagę na kształtowanie cech niezbędnych w zawodzie, takich jak: uczciwość, odpowiedzialność, dbałość o wysoką jakość świadczonych usług oraz umiejętność pracy w zespole.

Podczas prowadzenia zajęć zaleca się również prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek dydaktycznych do zakładów prefabrykacji oraz na teren budowy obiektów budowlanych wykonywanych w różnych technologiach.

23

Postęp techniczny i technologiczny w budownictwie zobowiązuje nauczycieli do aktualizowania treści zawartych w programie nauczania przedmiotu. Proponuje się następujący podział godzin na realizację poszczególnych działów tematycznych:


1. Roboty ziemne 16 2. Fundamenty 26 3. Roboty betoniarskie i zbrojarskie 24 4. Ściany 30 5. Izolacje budowlane 24 6. Stropy 38 7. Schody i pochylnie 28 8. Dachy, stropodachy i tarasy 30 9. Roboty dekarskie i obróbki blacharskie 16

10. Stolarka budowlana 16 11. Tynki 23 12. Podłogi 26 13. Roboty malarskie 15 14. Okładziny i tapety 20 15. Prefabrykacja w budownictwie 16

Razem 348 Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzać pewne zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie, przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie określonych kryteriów. Ocena osiągnięć edukacyjnych powinna motywować ucznia do nauki oraz wpływać na kształtowanie dyscypliny, pracowitości i odpowiedzialności za wykonaną pracę. Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − testów osiągnięć szkolnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

24

Podczas oceny dokonywanej w formie ustnej należy zwracać uwagę na: poprawne posługiwanie się terminologią techniczną, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, operowanie zdobytą wiedzą oraz poprawność wnioskowania.

Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie obserwacji czynności uczniów w trakcie wykonywania ćwiczeń oraz sprawdzianów praktycznych.

Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: − określanie zasad wykonywania różnych elementów budynków, − dobieranie materiałów, maszyn i narzędzi do wykonywania

określonych robót budowlanych, − rozpoznawanie różnych technologii wykonania obiektów

budowlanych, − dobieranie i obliczanie składników mieszanki betonowej, − określanie zasad składowania oraz transportu materiałów i wyrobów

budowlanych, − określanie warunków technicznych wykonania i odbioru robót

budowlanych, − przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

ochrony przeciwpożarowej. Po zakończeniu realizacji programu poszczególnych działów

tematycznych proponuje się zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru lub testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. Sprawdzian praktyczny należy zaopatrzyć w kryteria oceny i schemat punktowania.

W ocenie końcowej osiągnięć uczniów, po zakończeniu realizacji programu nauczania przedmiotu, należy uwzględnić wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela metod oceniania oraz wykonanie i prezentację projektu. Literatura Byrdy Cz., Kram D., Korepta K., Śliwiński M.: Podstawy budownictwa. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej, Kraków 2001 Deja J., Kijowski P.: ABC betonu. Polski Cement, Kraków 1998 Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP Bud-Ergon OW PZiTB, Warszawa 1998 Mirski Z.J.: Budownictwo z technologią cz.2. WSiP, Warszawa 2005 Słowiński Z.: Technologia budownictwa. WSiP, Warszawa 1997 Szymański E.: Materiałoznawstwo budowlane. WSiP, Warszawa 1999 Tauszyński K.: Budownictwa ogólne. WSiP, Warszawa 2001 Tauszyński K.: Budownictwo z technologią cz.1. WSiP, Warszawa 2006 Wasilewski Z.: BHP na placu budowy. Arkady, Warszawa 1989 Włodarczyk W.: Konstrukcje budowlane cz.4. Konstrukcje stalowe.

25

WSiP, Warszawa 2000 Słowiński Z.: Technologia budownictwa cz.2. WSiP, Warszawa 1997 Słowiński Z.: Technologia budownictwa cz.3. WSiP, Warszawa 1997 Martinek W. Pieniążek J.: Technologia budownictwa cz.4. WSiP, Warszawa 1998. Martinek W. Pieniążek J.: Technologia budownictwa cz.5. WSiP, Warszawa 2002 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Poradnik projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru. Verlag Dashofer, Warszawa 2006 Praca zbiorowa: Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003 Praca zbiorowa: Technologia budownictwa cz.1. WSiP, Warszawa 1995 Czasopisma specjalistyczne: Atlas budowlany, Murator, Materiały budowlane Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych

26

PODSTAWY PROJEKTOWANIA Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − zorganizować stanowisko kreślarskie zgodnie z wymaganiami

ergonomii, − dobrać przybory oraz materiały kreślarskie i rysunkowe, − wykonać szkice i rysunki odręczne, − zastosować zasady rzutowania aksonometrycznego i prostokątnego, − wykonać rysunki rozwinięć i przekrojów brył, − wykonać rzuty aksonometryczne i prostokątne brył oraz detali

budowlanych, − rozróżnić style architektoniczne, − rozpoznać obiekty architektury historycznej, − wykonać rysunki zgodnie z normami dotyczącymi opracowywania

projektów architektoniczno-budowlanych, − odczytać rysunki i oznaczenia graficzne w projektach

zagospodarowania działek i terenu, − sporządzić rysunki techniczne, − zwymiarować i opisać rysunki techniczne, − sporządzić rysunki architektoniczno-budowlane z zastosowaniem

specjalistycznych programów komputerowych, − wykonać pomiary, sporządzić szkic pomiarowy oraz rysunki

inwentaryzacyjne, − rozróżnić rodzaje i elementy dokumentacji projektowej, − zanalizować układy przestrzenne i charakterystykę funkcji obiektów

budowlanych, − określić warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich

usytuowanie, − posłużyć się dokumentacją projektową, − zaprojektować komunikację pionową w budynku, − posłużyć się dokumentacją projektową, − zastosować przepisy prawa budowlanego dotyczące projektowania, − zaprojektować obiekt małej architektury, − zaprojektować nieskomplikowany obiekt budowlany, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz wymagania

ergonomii podczas wykonywania rysunków oraz opracowywania projektów.

27

Materiał nauczania 1. Wiadomości wstępne o projektowaniu Istota projektowania. Podstawowe pojęcia: projektowanie, ład przestrzeni, architektura, projekt zagospodarowania, projekt inwestycji, projekt organizacji, projekt realizacji. Specyfika opracowywania projektu. Rola rysunku technicznego w projektowaniu. Warunki techniczne, normy, przepisy prawa budowlanego, wymagania ergonomii. Ćwiczenia: • Interpretowanie norm, przepisów i wytycznych dotyczących

projektowania. 2. Zasady rysunku technicznego i odręcznego Zasady kreślenia. Organizacja stanowiska pracy. Sprzęt i przybory kreślarskie. Formaty arkuszy rysunkowych. Podział arkusza rysunkowego. Linie rysunkowe. Technika kreślenia ołówkiem. Kreślenie tuszem. Technika rysowania odręcznego. Szkice rysunkowe. Zasady perspektywy uproszczonej. Rysowanie detalu architektonicznego. Rodzaje pisma technicznego. Ćwiczenia: • Przygotowywanie stanowiska pracy do sporządzania rysunków

technicznych. • Kreślenie ołówkiem różnego rodzaju linii rysunkowych zgodnie

z wytycznymi z normy. • Rysowanie odręczne ołówkiem przecinających się płaszczyzn

w perspektywie. • Rysowanie odręczne ołówkiem sześcianu w perspektywie czołowej

oraz w perspektywie bocznej. • Kreślenie tuszem różnych rodzajów linii rysunkowych prostych

i krzywych. • Rysowanie odręczne elipsy w perspektywie. • Rysowanie odręczne detalu architektonicznego. • Pisanie tekstu na papierze milimetrowym pismem technicznym

rodzaju B. • Odczytywanie oznaczeń graficznych, różnych rodzajów linii

rysunkowych oraz oznaczeń elementów budowlanych na podstawie rysunków technicznych.

28

3. Podstawy geometrii wykreślnej Rodzaje rzutów. Rzutowanie aksonometryczne. Rzutowanie prostokątne. Rozwinięcia, rzuty i przekroje brył. Zastosowanie zasad geometrii wykreślnej w rysunku budowlanym. Ćwiczenia: • Rysowanie w izometrii elementu budowlanego. • Rysowanie przekształceń figur płaskich metodą kolineacji oraz

powinowactwa. • Rysowanie w aksonometrii kawalerskiej sześcianu z wpisanymi

okręgami. • Odwzorowywanie na płaszczyznach rzutni prostokątnej obrazów

elementów rzutowania. • Odwzorowywanie na modelu rzutni punktów przebicia prostych oraz

krawędzi przecięcia płaszczyzn w różnych położeniach. • Kreślenie w rzutach aksonometrycznych przecięcia bryły płaszczyzną. • Rysowanie brył w rzutach prostokątnych i rozwinięciach. • Wykreślanie wielkości rzeczywistej przekroju bryły metodą kładu. • Projektowanie geometrii dachów o określonym rzucie. 4. Zarys historii architektury Architektura starożytności i okresu wczesnochrześcijańskiego. Architektura średniowiecza. Architektura renesansu. Architektura baroku i rokoko. Architektura klasycyzmu i eklektyzmu. Architektura inżynieryjna. Architektura XX wieku. Ćwiczenia: • Określanie cech architektury starożytnej Egiptu, Grecji oraz Rzymu na

podstawie zdjęć, filmów dydaktycznych oraz rzutów, przekrojów i elewacji wybranych obiektów.

• Określanie cech architektury okresu wczesnochrześcijańskiego na przykładzie świątyni bizantyjskiej Hagia Sophia.

• Porównywanie cech architektury romańskiej i cech architektury gotyckiej na podstawie rysunków i zdjęć.

• Określanie cech architektury renesansowej, baroku i rokoko na podstawie tekstów, rysunków i zdjęć.

• Rozróżnianie obiektów architektury w stylu klasycystycznym na podstawie albumów i katalogów.

• Rozpoznawanie obiektów europejskiej architektury secesyjnej podstawie albumów i katalogów.

• Określanie cech architektury XX wieku na podstawie obserwacji, zdjęć, rysunków i filmów dydaktycznych.

29

• Rozpoznawanie charakterystycznych konstrukcji w architekturze różnych okresów.

• Opracowywanie prezentacji wybranych przykładów architektury inżynierskiej.

• Rozpoznawanie zabytków architektury na podstawie opisów, rysunków, zdjęć i przeźroczy.

5. Zasady sporządzania, wymiarowania i opisywania rysunków architektoniczno-budowlanych Rodzaje oznaczeń. Oznaczenia graficzne na rysunkach architektoniczno-budowlanych. Rodzaje rysunków technicznych. Podziałki stosowane w rysunku budowlanym. Zasady wykonywania rysunków rzutów i przekrojów z wykorzystaniem geometrii wykreślnej. Zasady wymiarowania. Opisywanie rysunków technicznych. Zasady składania arkuszy rysunkowych do określonego formatu. Oznaczenia graficzne stosowane w projektach zagospodarowania działki lub terenu. Ćwiczenia: • Rysowanie oznaczeń graficznych na rysunkach architektoniczno-

budowlanych zgodnie z obowiązującymi normami. • Kreślenie prostych rzutów i przekrojów domu jednorodzinnego

z zastosowaniem odpowiednich oznaczeń. • Wymiarowanie rzutów i przekrojów obiektów budowlanych zgodnie

z obowiązującą normą. • Dobieranie rodzajów pisma do określonego rysunku. • Opisywanie rzutów i przekrojów zgodnie z obowiązującymi normami. • Składanie arkuszy rysunkowych z zachowaniem formatów

zasadniczych. 6. Zasady sporządzania rysunków inwentaryzacyjnych Zasady wykonywania szkiców inwentaryzacyjnych. Pomiary inwentaryzacyjne. Sporządzanie osi wymiarowych. Przeliczanie wymiarów z osi na linie wymiarowe. Sporządzanie rysunków inwentaryzacyjnych. Ćwiczenia: • Wykonywanie pomiarów pracowni dydaktycznej oraz sporządzanie

szkicu pomiarowego. • Przeliczanie wymiarów rzutów, przekrojów i rozwinięć ścian na

podstawie szkicu pomiarowego.

30

7. Podstawy projektowania architektoniczno-budowlanego Rodzaje i elementy dokumentacji projektowej. Zakres i forma projektu architektoniczno-budowlanego. Funkcja, forma i konstrukcja jako elementy projektowania. Ergonomia w projektowaniu. Rodzaje obiektów budowlanych i ich podział ze względu na przeznaczenie. Obiekty małej architektury. Elementy budowlane. Komunikacja pionowa w budynku. Projektowanie uniwersalne. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Projektowanie architektoniczno-budowlane z zastosowaniem programów komputerowych. Prawo budowlane w projektowaniu. Dokumentacja projektowa w kolejnych fazach procesu budowlanego. Zasady wykonywania rzutów i przekrojów obiektów w fazie projektowania architektoniczno-budowlanego. Rysunki wykonawcze. Układy przestrzenne i charakterystyka pomieszczeń obiektów budownictwa mieszkaniowego, użyteczności publicznej, przemysłowych oraz inwentarskich. Ćwiczenia: • Analizowanie opisu technicznego, części rysunkowej oraz

wymaganych załączników wchodzących w skład projektu architektoniczno-budowlanego.

• Rozróżnianie rodzajów obiektów oraz elementów budowlanych na podstawie obserwacji w środowisku lokalnym.

• Projektowanie funkcji wybranego wnętrza pokoju, łazienki lub kuchni z uwzględnieniem wymagań ergonomii, stosowanych modułów i obowiązujących normatywów.

• Projektowanie komunikacji pionowej pomiędzy określonymi poziomami w budynku mieszkalnym.

• Wykreślanie rzutów i przekroju schodów. • Projektowanie wnętrza pokoju, łazienki lub kuchni z zastosowaniem

programu komputerowego typu CAD do wspomagania projektowania. • Analizowanie układów przestrzennych i charakterystyki pomieszczeń

obiektów budowlanych na przykładach dokumentacji projektowej. • Projektowanie obiektu małej architektury oraz sporządzenie rysunków

rzutów, przekrojów i aksonometrii tego obiektu. • Analizowanie rysunków budowlanych pod względem przepisów prawa

budowlanego i warunków technicznych. • Projektowanie niewielkiego obiektu budowlanego z wykorzystaniem

programu komputerowego typu CAD do wspomagania projektowania. • Wykreślenie rzutów, przekroju i elewacji projektowanego obiektu

budowlanego.

31

Środki dydaktyczne Dokumentacje projektowe w formie wydruków oraz na nośnikach elektronicznych. Przybory kreślarskie i rysunkowe. Sztalugi do rysowania i szkicowniki. Modele rzutni. Modele elementów budowlanych i brył. Plansze ilustrujące zasady rzutowania, wymiarowania, opisywania rysunków. Plansze przedstawiające schematy rozwiązań funkcji różnych obiektów budowlanych. Zdjęcia obiektów budowlanych i ich elementów. Przeźrocza, foliogramy i fazogramy dotyczące zasad projektowania. Filmy dydaktyczne obrazujące obiekty architektury historycznej i współczesnej. Polskie normy dotyczące wykonywania rysunków technicznych. Atesty. Instrukcje. Certyfikaty. Akty prawne. Prawo budowlane. Teksty przepisów prawnych i rozporządzeń: KPA. Rozporządzenie w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. Rozporządzenie w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego. Poradniki, katalogi, czasopisma zawodowe. Programy komputerowe typu CAD do wspomagania projektowania. Uwagi o realizacji

Program nauczania przedmiotu Podstawy projektowania obejmuje treści umożliwiające kształtowanie umiejętności sporządzania rysunków odręcznych i technicznych, opracowywania nieskomplikowanych projektów architektoniczno-budowlanych oraz posługiwania się dokumentacją techniczną,

Program przedmiotu obejmuje szeroki zakres wiedzy, integruje treści z wielu dziedzin nauki i techniki. Powinien być realizowany w korelacji z programami nauczania przedmiotów: Podstawy budownictwa, Technologia budownictwa, Konstrukcje budowlane oraz Kosztorysowanie. Kształtowanie umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia wymaga stosowania różnych metod pracy z uczniami oraz właściwego doboru środków dydaktycznych. Do realizacji programu przedmiotu proponuje się metody nauczania: podające, aktywizujące programowane z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych oraz metody praktyczne. Do realizacji programu z zakresu projektowania, przepisów prawa budowlanego oraz warunków

32

technicznych zabudowy zaleca się zastosować metodę projektów, tekstu przewodniego, przypadków oraz dyskusji dydaktycznej. Wszystkie ćwiczenia dotyczące wykonywania rysunków odręcznych oraz wykreślania, wymiarowania i opisywania rysunków technicznych, powinny być poprzedzone pokazem z objaśnieniem.

W procesie nauczania-uczenia się należy kształtować umiejętności analizy, syntezy oraz porównania jako podbudowy do podejmowania samodzielnych decyzji niezbędnych w pracy zawodowej technika. Wskazane jest również rozwijanie wyobraźni przestrzennej poprzez wykonywanie różnych ćwiczeń z zakresu geometrii wykreślnej, sporządzanie roboczych modeli projektowanych obiektów budowlanych oraz wykonywanie szkiców perspektywicznych. W celu zdobycia umiejętności czytania dokumentacji zaleca się analizowanie przykładowych dokumentacji projektowych oraz sporządzanie opracowań według własnych koncepcji projektowych. Podczas opracowywania projektów uczniowie powinni mieć możliwość korzystania z norm, instrukcji, czasopism zawodowych, poradników, katalogów oraz programów komputerowych do wspomagania projektowania. Zaleca się, aby najlepiej opracowane przez uczniów projekty prezentowanie były na forum klasy i szkoły.

Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zwrócić uwagę na organizację stanowiska pracy, rozmieszczenie materiałów i przyborów rysunkowych na stołach kreślarskich, prawidłową postawę uczniów podczas wykonywania rysunków oraz przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Ćwiczenia z zakresu geometrii wykreślnej oraz ćwiczenia dotyczące wykonywania pomiarów i sporządzania rysunków inwentaryzacyjnych należy prowadzić w 4-osobowych zespołach.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w grupach 12-15 osobowych, w pracowni dokumentacji technicznej oraz pracowni projektowania komputerowego i kosztorysowania wyposażonych w odpowiednie środki dydaktyczne.

Postęp techniczny w budownictwie oraz zmiany w ustawodawstwie zobowiązują nauczycieli do aktualizowania treści kształcenia.

Podczas realizacji programu zaleca się organizowanie wycieczek oraz prezentację filmów dydaktycznych, mających na celu poznanie osiągnięć architektury historycznej i współczesnej. Zaleca się również, aby uczniowie zapoznali się z rodzajem i zakresem pracy wykonywanej w pracowniach projektowych oraz organach administracji wydających decyzje pozwolenia na budowę.

Ćwiczenia zapisane w poszczególnych działach tematycznych stanowią propozycję, którą można wykorzystać w czasie zajęć. Wskazane jest, aby nauczyciel przygotował inne ćwiczenia, które może zrealizować w warunkach swojej szkoły.

33



1. Wiadomości wstępne o projektowaniu 4 2. Zasady rysunku technicznego i odręcznego 58 3. Podstawy geometrii wykreślnej 27 4. Zarys historii architektury 36 5. Zasady sporządzania, wymiarowania

i opisywania rysunków architektoniczno-budowlanych

44 6. Zasady sporządzania rysunków

inwentaryzacyjnych 27

7. Podstawy projektowania architektoniczno-budowlanego (w tym co najmniej 45 godz. ze wspomaganiem komputerowym)

94

Razem 290

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły.

Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć.

Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − sprawdzianów praktycznych z zadaniami typu próba pracy, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, − wykonanych projektów.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania.

Podczas oceniania osiągnięć uczniów szczególną uwagę należy zwrócić na: − wykonywanie rysunków odręcznych różnymi technikami, − stosowanie zasad geometrii wykreślnej, − wykonywanie, wymiarowanie i opisywanie rysunków technicznych, − posługiwanie się normami, katalogami oraz instrukcjami,

34

− rozróżnianie elementów dokumentacji technicznej, − porównywanie cech architektury współczesnej oraz z różnych

okresów historycznych, − wykonywanie projektów koncepcyjnych różnych obiektów

budowlanych, − posługiwanie się dokumentacją projektową.

Podczas oceny opracowywanych projektów należy zwrócić uwagę na: − trafność koncepcji i przejrzystość jej przedstawienia, − poprawność stosowania oznaczeń graficznych, − poprawność stosowania przepisów i norm, − umiejętność pracy w zespole, − umiejętność prezentowania wykonanych prac.

Po zakończeniu realizacji programu poszczególnych działów tematycznych proponuje się zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów. Literatura Baranowski W., Fornalczyk P., Skwara J.: Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać obiekty budowlane. Warszawskie Centrum Postępu Techniczno-Organizacyjnego Budownictwa, Warszawa 2002 Bieniasz J., Januszewski B., Piekarski M.: Rysunek techniczny w budownictwie. Oficyna wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów 2002 Bogusz W.: Dokumentacja budowlana cz.2. Zarys historii architektury. WSiP, Warszawa 1996 Bogusz W.: Dokumentacja budowlana cz.5. Projektowanie architektoniczne i budownictwo regionalne. WSiP, Warszawa 1996 Gąsiorowska D., Horsztyńska B.: Posługiwanie się dokumentacją techniczną. KOWEZ, Warszawa 2002 Graf J. Ćwiczenia z programu CAD 2000. Wydawnictwo MIKOM, Warszawa 1999 Grochowski B.: Wykład z geometrii wykreślnej z materiałami do ćwiczeń. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996 Jaskulski A. CAD 2004/LT2004. Podstawy projektowania. Wydawnictwo MIKOM, Warszawa 2003 Maj T.: Zawodowy rysunek budowlany. WSiP Warszawa 2006 Markiewicz P.: Vademecum projektanta. Prezentacja nowoczesnych technik budowlanych. Archi-Plus, Kraków 1998 Miśniakiewicz E., Skowroński W.: Rysunek techniczny budowlany. Arkady, Warszawa 2006

35

Parczewski W.: Dokumentacja budowlana cz.4. Projektowanie architektoniczne. WSiP, Warszawa1995 Popek M., Wapińska B.: Planowanie elementów środowiska cz.1. Elementy rysunku technicznego i odręcznego. Podstawy miernictwa. Dokumentacja techniczna. WSiP, Warszawa 2004 Tauszyński K.: Wstęp do projektowania architektonicznego. WSiP, Warszawa 2000 Wojciechowski L.: Dokumentacja budowlana cz.1. Rysunek budowlany. WSiP, Warszawa 1999 Praca zbiorowa pod redakcją dr inż. Adama Ujmy: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Poradnik projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru. Wydawnictwo VERLAG DASHOFER, Warszawa 2006 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

36

KONSTRUKCJE BUDOWLANE

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − rozróżnić układy sił, − wyznaczyć wypadkową dowolnego układu sił, − określić równowagę układu sił działających na konstrukcję, − rozwiązać belkę statycznie wyznaczalną, − wyznaczyć siły w prętach kratownicy metodą analityczną i graficzną, − określić charakter pracy i zastosowanie łuków, − określić charakter pracy i zastosowanie ram, − obliczyć wielkości charakteryzujące przekrój elementu konstrukcji, − dokonać klasyfikacji obciążeń działających na konstrukcje budowlane, − obliczyć wartości obciążeń działających na element konstrukcyjny, − wyznaczyć naprężenia i odkształcenia w elementach konstrukcyjnych, − obliczyć nośność muru ściskanego, − zwymiarować rozciągane, ściskane i zginane elementy konstrukcji

drewnianych, − obliczyć nośność rozciąganych, zginanych i ściskanych elementów

konstrukcji stalowych, − zaprojektować połączenia elementów konstrukcji drewnianych

i stalowych, − zastosować zasady wymiarowania i konstruowania elementów

konstrukcji żelbetowych, − zaprojektować ściskany, zginany i ścinany element żelbetowy, − wykonać obliczenia statyczne i wytrzymałościowe elementów

konstrukcji, − określić istotę, rodzaje i zastosowanie konstrukcji sprężonych, − określić wymiary podstawy fundamentu oraz głębokość jego

posadowienia, − wykonać rysunki konstrukcyjne zgodnie z obowiązującymi zasadami, − sporządzić zestawienia elementów konstrukcji drewnianych,

stalowych oraz zestawienie stali zbrojeniowej, − zaprojektować konstrukcje budowlane z wykorzystaniem programów

komputerowych, − skorzystać z norm, katalogów oraz tablic do projektowania konstrukcji.

37

Materiał nauczania 1. Podstawy konstrukcji budowlanych Zadania statyki budowli i wytrzymałości materiałów. Zasady wykonywania obliczeń statycznych i wytrzymałościowych. Podstawowe pojęcia dotyczące statyki budowli. Siła i sposób jej przedstawiania. Siły statyczne i dynamiczne. Siły czynne i bierne. Układy sił. Układ zerowy. Ćwiczenia: • Przedstawianie graficzne różnych rodzajów sił. • Rysowanie układów sił zbieżnych i niezbieżnych. 2. Podstawy statyki Rzuty sił na osie układu współrzędnych prostokątnych. Moment statyczny siły względem punktu. Para sił i moment statyczny pary sił. Działania na siłach: przesunięcie równoległe i wzdłuż linii działania, dodawanie sił graficznie, dodawanie sił analitycznie. Wypadkowa układu sił. Moment statyczny układu sił względem dowolnego punktu. Równowaga układu sił. Warunki równowagi układów sił zbieżnych i niezbieżnych: graficzne i analityczne. Ćwiczenia: • Rzutowanie sił na osie układu współrzędnych prostokątnych. • Obliczanie momentu statycznego siły i pary sił. • Obliczanie momentu statycznego układu sił. • Wyznaczanie wypadkowej układu sił zbieżnych metodą graficzną

i analityczną. • Wyznaczanie wypadkowej układu sił niezbieżnych metodą

analityczną. • Określanie i sprawdzanie warunków równowagi układu sił zbieżnych

i niezbieżnych. 3. Obciążenia w konstrukcjach budowlanych Podział obciążeń. Normy dotyczące ustalania obciążeń budowli. Obciążenia stałe. Obciążenia zmienne użytkowe. Obciążenie wiatrem. Obciążenie śniegiem. Obciążenie gruntem. Obciążenia elementów konstrukcyjnych budynku. Ćwiczenia: • Rozróżnianie rodzajów obciążeń działających na budynek. • Obliczanie obciążeń działających na wybrane elementy budowlane. • Sporządzanie zestawienia obciążeń stałych dla różnego rodzaju

stropów.

38

• Obliczanie obciążeń zmiennych użytkowych dla określonych obiektów budowlanych.

• Obliczanie obciążenia śniegiem i wiatrem dla różnych rodzajów dachów.

• Obliczanie parcia gruntu na ścianę oporową. • Zestawianie obciążeń działających na: strop, belkę, dach i fundament. 4. Układy statyczne Podział elementów budowli pod względem pracy statycznej. Połączenia elementów konstrukcyjnych. Rodzaje podpór. Schematy statyczne elementów konstrukcyjnych. Statyczna wyznaczalność i geometryczna zmienność układów statycznych. Ćwiczenia: • Rozróżnianie elementów budowli pod względem pracy statycznej. • Rozróżnianie różnych rodzajów połączeń elementów

konstrukcyjnych. • Porównywanie układów konstrukcyjnych budowli z uwzględnieniem

rodzajów podpór. • Rysowanie schematów statycznych elementów konstrukcyjnych. • Określanie statycznej wyznaczalności układu prętowego. 5. Układy prętowe statycznie wyznaczalne Belki statycznie wyznaczalne: reakcje podpór, siły przekrojowe, wykresy sił przekrojowych. Rozwiązywanie różnych belek statycznie wyznaczalnych pod obciążeniem złożonym. Belki przegubowe. Kratownice: budowa i zastosowanie, statyczna wyznaczalność i geometryczna niezmienność, pręty zerowe. Rozwiązywanie kratownic metodą graficzną. Rozwiązywanie kratownic metodą analityczną. Metoda Rittera. Ćwiczenia: • Obliczanie reakcji podpór belek statycznie wyznaczalnych. • Rozwiązywanie belek wolnopodpartych pod obciążeniem siłami

skupionymi. • Rozwiązywanie belek wolnopodpartych pod obciążeniem ciągłym,

równomiernie rozłożonym. • Rozwiązywanie belek wolnopodpartych obciążonych w sposób

złożony. • Rozwiązywanie belek przewieszonych obciążonych w sposób

złożony. • Rozwiązywanie belek wspornikowych pod obciążeniem siłami

skupionymi.

39

• Rozwiązywanie belek wspornikowych pod obciążeniem ciągłym. • Rozwiązywanie belek wspornikowych obciążonych w sposób złożony. • Rozwiązywanie belek przegubowych. • Wyznaczanie prętów zerowych w kratownicy. • Wyznaczanie sił w prętach kratownicy metodą graficzną. • Wyznaczanie sił w prętach kratownicy metodą analityczną. 6. Układy statycznie niewyznaczalne Belki statycznie niewyznaczalne. Zastosowanie belek wieloprzęsłowych statycznie niewyznaczalnych. Ramy – budowa i zastosowanie. Łuki –budowa i zastosowanie. Ćwiczenia: • Prezentowanie przykładów zastosowania konstrukcji ramowych

i łukowych w istniejących obiektach budowlanych. 7. Podstawy wytrzymałości materiałów Pojęcie naprężenia, rodzaje naprężeń. Zjawisko odkształcenia, rodzaje odkształceń. Prawo Hooke’a. Projektowanie konstrukcji metodą stanów granicznych. Charakterystyki geometryczne przekroju: środek ciężkości pola, moment bezwładności pola, wskaźnik wytrzymałości przekroju, promień bezwładności. Naprężenia i odkształcenia przy rozciąganiu osiowym. Naprężenia i odkształcenia przy ściskaniu osiowym. Naprężenia i odkształcenia przy zginaniu prostym. Ćwiczenia: • Obliczanie naprężeń i odkształceń w elementach konstrukcyjnych

metodą stanów granicznych. • Wyznaczanie środka ciężkości figur prostych i złożonych. • Obliczanie momentów bezwładności, wskaźników wytrzymałości

i promieni bezwładności figur prostych. • Obliczanie momentów bezwładności, wskaźników wytrzymałości oraz

promieni bezwładności figury złożonej. 8. Konstrukcje drewniane Zastosowanie konstrukcji drewnianych. Materiały: drewno lite, drewno klejone warstwowo. Właściwości wytrzymałościowe drewna. Klasy użytkowania konstrukcji. Wymiarowanie elementów konstrukcji drewnianych. Elementy rozciągane osiowo. Elementy ściskane osiowo. Elementy zginane. Połączenia elementów konstrukcji drewnianych. Rysunki konstrukcji drewnianych.

40

Ćwiczenia: • Rozróżnianie rodzajów drewna pod względem właściwości

wytrzymałościowych. • Wymiarowanie drewnianych elementów rozciąganych osiowo. • Wymiarowanie drewnianych elementów ściskanych osiowo. • Wymiarowanie belek drewnianych o prostym schemacie statycznym. • Projektowanie belki stropu drewnianego. • Wykonanie rysunku konstrukcyjnego elementu drewnianego. 9. Konstrukcje murowe Charakterystyki wytrzymałościowe murów. Wymiarowanie konstrukcji murowych. Wytrzymałości obliczeniowe muru. Wymagania konstrukcyjne dotyczące murów i ścian. Obliczanie nośności muru niezbrojnego. Mury zbrojone i zespolone. Ćwiczenia: • Określanie wytrzymałości obliczeniowej muru z cegły na zaprawie

cementowo-wapiennej. • Określanie wymagań konstrukcyjnych dotyczących murów i ścian. • Obliczanie nośności na ściskanie muru niezbrojonego. 10. Konstrukcje stalowe Zastosowanie konstrukcji stalowych. Materiały i wyroby do konstrukcji stalowych. Wymiarowanie konstrukcji stalowych. Klasyfikacja przekrojów elementów konstrukcyjnych. Elementy rozciągane osiowo. Elementy ściskane osiowo. Elementy zginane. Belki pełnościenne. Belki ażurowe. Blachownice. Połączenia konstrukcji stalowych: połączenia spawane, połączenia śrubowe, połączenia nitowe. Rysunki konstrukcji stalowych. Ćwiczenia: • Dobieranie materiałów i wyrobów do wykonania konstrukcji stalowych. • Określanie klasy przekrojów różnych profili walcowanych. • Wymiarowanie stalowych elementów rozciąganych osiowo. • Wymiarowanie stalowych elementów ściskanych osiowo. • Wymiarowanie belek stalowych. • Projektowanie belki stalowej stropu w budynku przemysłowym. • Wykonywanie rysunku konstrukcyjnego określonego elementu

konstrukcji stalowej. • Sporządzenie zestawienia stali profilowej na podstawie rysunku

określonego elementu konstrukcji stalowej.

41

11. Konstrukcje żelbetowe i sprężone Zastosowanie konstrukcji żelbetowych. Beton i stal w konstrukcjach żelbetowych. Projektowanie elementów żelbetowych. Zasady konstruowania belek. Zasady konstruowania płyt. Zasady konstruowania układów płytowo-żebrowych. Zasady konstruowania słupów. Nośność na zginanie. Nośność na ścinanie. Stany graniczne użytkowalności. Rysunki konstrukcji żelbetowych. Zasady konstruowania elementów żelbetowych: stropy, schody, ściany monolityczne, ściany oporowe. Konstrukcje sprężone: zasada pracy elementów z betonu sprężonego, elementy strunobetonowe, elementy kablobetonowe, właściwości betonu sprężonego i zastosowanie. Ćwiczenia: • Dobieranie materiałów do wykonania konstrukcji żelbetowych. • Wymiarowanie i konstruowanie płyt żelbetowych. • Wymiarowanie i konstruowanie belek żelbetowych. • Projektowanie elementu żelbetowego: belki lub płyty. • Wykonywanie rysunku konstrukcyjnego elementu żelbetowego. • Projektowanie konstrukcji stropu żelbetowego w budynku

jednorodzinnym. • Wymiarowanie i konstruowanie schodów żelbetowych. • Określanie zasad konstruowania ścian monolitycznych. • Wykonywanie szkiców ścian oporowych o różnych konstrukcjach. • Analizowanie zasad pracy elementów sprężonych oraz określanie

możliwości ich zastosowania w obiektach budowlanych.

12. Posadowienie budowli Charakterystyka gruntów budowlanych. Dokumentacja geotechniczna. Rozkład naprężeń w poziomie posadowienia fundamentu. Zasady projektowania posadowień bezpośrednich. Ćwiczenia: • Rozróżnianie gruntów budowlanych i określanie ich przydatności do

posadowienia budynku. • Analizowanie dokumentacji geotechnicznej. • Określanie głębokości posadowienia fundamentu. • Obliczanie wymiarów ławy fundamentowej. • Obliczanie wymiarów stopy fundamentowej. • Wykonanie rysunku konstrukcyjnego ław fundamentowych.

42

13. Projektowanie konstrukcji budowlanych z zastosowaniem programów komputerowych Zasady stosowania programów wspomagających wykonywanie obliczeń konstrukcyjnych. Zasady wykonywanie rysunków konstrukcyjnych przy zastosowaniu programu komputerowego. Ćwiczenia: • Wykonywanie obliczeń statycznych i wytrzymałościowych prostych

elementów konstrukcyjnych. • Wykonywanie rysunków elementów konstrukcyjnych. Środki dydaktyczne Plansze i foliogramy przedstawiające obciążenia działające na elementy budynku. Plansze i foliogramy dotyczące projektowania konstrukcyjnego. Katalogi typowych elementów konstrukcyjnych. Tablice Winklera. Normy dotyczące ustalania obciążeń w obliczeniach statycznych. Normy dotyczące projektowania konstrukcji murowych, drewnianych, stalowych, betonowych, żelbetowych i sprężonych. Normy dotyczące rysunku konstrukcyjnego budowlanego. Tablice do projektowania konstrukcji stalowych. Tablice do projektowania konstrukcji żelbetowych. Programy komputerowe do wspomagania projektowania konstrukcji budowlanych. Dokumentacje projektowe konstrukcji murowych, drewnianych, stalowych, żelbetowych. Uwagi o realizacji

Realizacja programu przedmiotu Konstrukcje budowlane ma na celu kształtowanie umiejętności projektowania konstrukcji budowlanych z uwzględnieniem przepisów prawa budowlanego oraz obowiązujących norm.

Treści kształcenia przedmiotu powinny być skorelowane z treściami przedmiotów: Podstawy budownictwa, Technologia budownictwa, Podstawy projektowania. Realizując program przedmiotu należy odwoływać się do wiadomości i umiejętności uczniów nabytych na zajęciach fizyki i matematyki, z uwagi na konieczność wykonywania różnorodnych obliczeń.

W procesie nauczania-uczenia się uczniowie powinni poznać zasady obliczania obciążeń oraz naprężeń i odkształceń działających na elementy konstrukcyjne budowli, a także projektowania prostych elementów konstrukcji drewnianych, murowych, stalowych i żelbetowych. Wskazane jest, aby w trakcie realizacji programu

43

nauczania przedmiotu uczniowie poznali tradycyjne metody wykonywania obliczeń oraz sporządzania rysunków konstrukcyjnych, a także korzystali ze specjalistycznych programów komputerowych wspomagających projektowanie.

Kształtowanie umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia wymaga stosowania różnych metod i form pracy z uczniami oraz właściwego doboru środków dydaktycznych. Wskazane jest, aby program nauczania realizować metodami: wykładu konwersatoryjnego, dyskusji dydaktycznej, tekstu przewodniego, projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń takie, jak: teksty przewodnie, instrukcje, normy, akty prawne, poradniki oraz katalogi wyrobów budowlanych.

Zaleca się, aby podczas projektowania elementów nośnych obiektów budowlanych zwrócić szczególną uwagę na prawidłowość doboru schematów statycznych, tok obliczeń, sposób wykonywania opisów, graficzne przedstawianie projektowanych rozwiązań, a także na konieczność stosowania obowiązujących norm oraz aktów prawnych dotyczących prawa budowlanego.

Podczas realizacji programu nauczania przedmiotu należy również zwrócić uwagę na kształtowanie cech niezbędnych w zawodzie, takich jak: uczciwość, rzetelność, odpowiedzialność za wyniki obliczeń, konieczność stosowania przepisów oraz obowiązujących norm. Uczeń powinien mieć świadomość, że od właściwego rozumienia i stosowania zasad projektowania i wykonywania konstrukcji budowlanych zależy bezpieczeństwo użytkowników.

Realizując program nauczania należy wdrażać uczniów do samodzielnej pracy, zachęcać do studiowania literatury zawodowej oraz korzystania z dokumentacji technicznej.

Zajęcia należy prowadzić w pracowni konstrukcji budowlanych oraz projektowania komputerowego w grupach do 15 osób. Uczniowie powinni pracować indywidualnie lub w zespołach 2-osobowych. Podczas wykonywania ćwiczeń należy umożliwić uczniom korzystanie ze specjalistycznych programów komputerowych oraz z zasobów Internetu, w celu pozyskiwania informacji dotyczących nowoczesnych rozwiązań projektowych, zamieszczanych przez firmy budowlane, biura projektowe oraz wydziały architektury wyższych uczelni.

Ćwiczenia zamieszczone w poszczególnych działach tematycznych programu stanowią propozycję, którą można wykorzystać w czasie zajęć. Nauczyciel może opracować inne ćwiczenia dostosowując ich poziom i zakres do potrzeb edukacyjnych uczniów.

44



1. Podstawy konstrukcji budowlanych 4 2. Podstawy statyki 16 3. Obciążenia w konstrukcjach budowlanych 20 4. Układy statyczne 4 5. Układy prętowe statycznie wyznaczalne 35 6. Układy statycznie niewyznaczalne 8 7. Podstawy wytrzymałości materiałów 10 8. Konstrukcje drewniane 24 9. Konstrukcje murowe 12

10. Konstrukcje stalowe 34 11. Konstrukcje żelbetowe i sprężone 48 12. Posadowienie budowli 24 13. Projektowanie konstrukcji budowlanych

z zastosowaniem programów komputerowych

48 Razem 287 Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów

mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły.


Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. W kryteriach oceniania należy uwzględnić poziom oraz zakres opanowania przez uczniów wiadomości i umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia. Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, − testów osiągnięć szkolnych.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, umiejętność wnioskowania.

45

Podczas sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy zwrócić uwagę na: − posługiwanie się pojęciami z zakresu statyki budowli oraz

wytrzymałości materiałów, − rozwiązywanie belek statycznie wyznaczalnych i sporządzanie

wykresów sił przekrojowych, − wyznaczanie sił w prętach kratownicy, − obliczanie parametrów charakterystyki geometrycznej przekrojów, − ustalanie wartości obciążeń działających na elementy konstrukcji, − wyznaczanie naprężeń i odkształceń w elementach budowli, − wymiarowanie podstawowych elementów konstrukcyjnych, − projektowanie konstrukcji budowlanych z stosowaniem programów

komputerowych, − sporządzanie rysunków konstrukcyjnych metodą tradycyjną oraz

z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych, − korzystanie z norm, instrukcji, dokumentacji technicznej, poradników

i katalogów. Po zakończeniu realizacji programu poszczególnych działów

tematycznych proponuje się zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela, metod sprawdzania osiągnięć uczniów, poziom wykonania ćwiczeń oraz wykonanie i prezentację projektów.

46

Literatura Iwanczewska A.: Konstrukcje budowlane cz.1. Statyka budowli. WSiP, Warszawa 2000 Iwanczewska A.: Konstrukcje budowlane cz.2. Wytrzymałość materiałów. WSiP, Warszawa 2000 Janik G.: Statyka budowli. Konstrukcje budowlane cz.1. WSiP, Warszawa 2006 Janik G.: Wytrzymałość materiałów. Konstrukcje budowlane cz.2. WSiP, Warszawa 2006 Nożyński W.: Przykłady obliczeń konstrukcji budowlanych z drewna. WSiP, Warszawa 2000 Pyrak S., Włodarczyk W.: Posadowienie budowli, konstrukcje murowe i drewniane Konstrukcje budowlane cz.3.. WSiP, Warszawa 2006 Sadowska-Boczar E.: Mechanika budowli. Zeszyt ćwiczeń. WSiP, Warszawa 1997, Sieczkowski J., Sieczkowski J.: Przykłady obliczeń konstrukcji murowych i żelbetowych. Konstrukcje budowlane cz. 5. WSiP Warszawa, 2004 Włodarczyk W.: Konstrukcje stalowe. Konstrukcje budowlane cz.4. WSiP, Warszawa 2004 Włodarczyk W.: Przykłady obliczeń elementów i połączeń konstrukcji stalowych. Konstrukcje budowlane cz.4. WSiP, Warszawa 2004 Wojciechowski L.: Rysunek budowlany. WSiP, Warszawa 2003 Polskie Normy Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

47

INSTALACJE BUDOWLANE

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − posłużyć się dokumentacją techniczną instalacji budowlanych oraz

sieci zewnętrznych, − określić rodzaje instalacji wykonywanych w budynkach, − określić wymagania, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia,

w których przewiduje się montaż urządzeń oraz instalacji budowlanych,

− rozróżnić rodzaje sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, ciepłowniczych i gazowych,

− rozróżnić materiały, stosowane do montażu instalacji budowlanych oraz sieci zewnętrznych,

− scharakteryzować sposoby łączenia przewodów instalacji budowlanych w różnych technologiach,

− rozróżnić urządzenia, przybory, odbiorniki oraz uzbrojenie instalacji budowlanych,

− określić zasady prowadzenia przewodów instalacji w budynkach o różnym przeznaczeniu,

− określić miejsca i zasady montażu przyborów i urządzeń sanitarnych, − określić zasady prowadzenia i wykonywania instalacji sanitarnych

w budynkach oraz na terenie budowy, − określić zasady prowadzenia i wykonywania instalacji gazowych

w budynkach, − określić zasady prowadzenia i wykonywania instalacji elektrycznych

w budynkach oraz na terenie budowy, − rozpoznać odbiorniki instalacji elektrycznych montowane

w budynkach i na terenie budowy, − rozróżnić rodzaje wentylacji, − określić zasady prowadzenia i wykonywania wentylacji i klimatyzacji, − określić zasady wykonywania przyłączy wodociągowych,

kanalizacyjnych, elektrycznych i gazowych, − określić zasady eksploatacji instalacji budowlanych, urządzeń

sanitarnych oraz sieci zewnętrznych, − posłużyć się normami i przepisami dotyczącymi wykonywania

instalacji budowlanych, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy podczas

użytkowania instalacji budowlanych oraz sieci zewnętrznych.

48

Materiał nauczania 1. Ogólne wiadomości o instalacjach budowlanych i sieciach zewnętrznych. Rodzaje instalacji budowlanych. Rodzaje i schematy sieci zewnętrznych. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać instalacje budowlane i sieci zewnętrzne. Warunki techniczne, jakim powinny odpowiadać pomieszczenia przeznaczone do montażu urządzeń oraz instalacji budowlanych. Dokumentacja techniczna instalacji budowlanych oraz sieci zewnętrznych. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie instalacji budowlanych na rysunkach. • Rysowanie schematów sieci wodociągowych i kanalizacyjnych. 2. Instalacje wodociągowe Rodzaje i elementy instalacji wodociągowych. Zasady prowadzenia instalacji wodociągowych w budynkach mieszkalnych. Przewody, armatura, przybory i osprzęt. Instalacje ciepłej wody użytkowej. Instalacje przeciwpożarowe. Urządzenia wodociągowe na terenie budowy. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów instalacji wodociągowej na podstawie

dokumentacji technicznej. • Lokalizowanie urządzeń wodociągowych na terenie budowy. 3. Instalacje kanalizacyjne Rodzaje i elementy instalacji kanalizacyjnych. Zasady prowadzenia instalacji kanalizacyjnych w budynkach mieszkalnych. Przewody, uzbrojenie, przybory i urządzenia instalacji kanalizacyjnej. Kanalizacja na terenie budowy. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów instalacji kanalizacyjnej w budynku

mieszkalnym. • Lokalizowanie w budynku użyteczności publicznej przyborów

sanitarnych i urządzeń kanalizacyjnych. 4. Instalacje gazu Elementy instalacji gazowej. Zasady prowadzenia instalacji gazowych w budynkach mieszkalnych. Przewody, uzbrojenie, przybory instalacji gazowych. Usytuowanie odbiorników gazu. Lokalizacja gazomierzy.

49

Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów instalacji gazowej na podstawie

dokumentacji technicznej. • Określanie zasad montażu gazomierzy w budynkach mieszkalnych. 5. Instalacje centralnego ogrzewania Rodzaje instalacji grzewczych. Elementy instalacji centralnego ogrzewania. Źródła ciepła. Zasady prowadzenia instalacji centralnego ogrzewania w budynkach mieszkalnych. Zasady montażu odbiorników ciepła. Ćwiczenia: • Porównywanie warunków montażu różnych rodzajów instalacji

grzewczych. • Rozpoznawanie elementów instalacji centralnego ogrzewania

w budynku szkolnym. 6. Instalacje elektryczne Rodzaje instalacji elektrycznych. Instalacje telefoniczne, domofonowe, telewizyjne, alarmowe i inne. Zasady prowadzenia instalacji elektrycznych w budynkach mieszkalnych. Ochrona od porażenia prądem elektrycznym. Instalacje elektryczne na terenie budowy. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów instalacji elektrycznej w budynku szkoły. • Dobieranie środków ochrony indywidualnej od porażenia prądem

elektrycznym. • Planowanie wykonania instalacji elektrycznej na terenie budowy. 7. Instalacje wentylacji i klimatyzacji Rodzaje wentylacji i klimatyzacji. Zasady prowadzenia instalacji wentylacji i klimatyzacji w budynkach mieszkalnych. Kanały i urządzenia wentylacyjne. Urządzenia klimatyzacyjne. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów wentylacji mechanicznej nawiewnej

i wywiewnej na podstawie dokumentacji technicznej. • Porównywanie zasad działania wentylacji naturalnej i mechanicznej. • Planowanie wykonania kanałów i urządzeń wentylacyjnych. • Rozpoznawanie urządzeń klimatyzacyjnych na podstawie

prospektów, katalogów.

50

8. Instalacje odgromowe Rodzaje instalacji odgromowych. Ochrona odgromowa budynków. Ochrona odgromowa maszyn budowlanych i rusztowań. Ćwiczenia: • Rozpoznawanie elementów instalacji odgromowych. • Planowanie wykonania instalacji odgromowej w budynku

użyteczności publicznej. Środki dydaktyczne Modele instalacji i urządzeń sanitarnych. Próbki materiałów instalacyjnych. Filmy dydaktyczne dotyczące wykonywania instalacji budowlanych w różnych technologiach. Przykładowa dokumentacja techniczna dotycząca instalacji budowlanych oraz sieci. Katalogi producentów urządzeń instalacyjnych. Polskie Normy dotyczące instalacji budowlanych. Czasopisma techniczne branży instalacyjnej. Uwagi o realizacji programu

Program przedmiotu obejmuje podstawowe treści dotyczące rodzajów instalacji budowlanych, zasad ich wykonywania oraz posługiwania się dokumentacją techniczną. Wiedza z tego zakresu będzie przydatna przyszłemu absolwentowi szkoły podczas planowania, organizacji i koordynacji różnych robót związanych z realizacją procesu budowlanego.

W procesie nauczania–uczenia się należy wykorzystywać wiadomości i umiejętności uczniów z innych obszarów tematycznych oraz rozwijać umiejętność samokształcenia i korzystania z różnych źródeł informacji.

Skuteczność nauczania przedmiotu w znacznym stopniu zależy od właściwego doboru treści i metod nauczania. Należy preferować te metody, które zapewniają: − wdrażanie ucznia do samodzielnego i logicznego myślenia, − aktywny udział w rozwiązywaniu zadań i problemów, − stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce, − kształtowanie u uczniów określonych umiejętności i nawyków.

Program nauczania powinien być realizowany metodami: pokazu z objaśnieniem, samokształcenia kierowanego, tekstu przewodniego, projektów oraz ćwiczeń praktycznych.

Podczas realizacji programu nauczania szczególną uwagę należy zwracać na rozpoznawanie instalacji budowlanych oraz sieci zewnętrznych, rozróżnianie materiałów, przyborów i urządzeń

51

instalacyjnych, zasady montażu instalacji budowlanych oraz czytanie dokumentacji technicznych.

Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni budownictwa wyposażonej w odpowiednie środki i pomoce dydaktyczne, a w szczególności: prezentacje multimedialne, modele, schematy, plansze i foliogramy instalacji i urządzeń sanitarnych oraz filmy dydaktyczne. Podczas zajęć dydaktycznych należy zachęcać uczniów do korzystania z czasopism i literatury zawodowej, katalogów producentów oraz zasobów Internetu w celu pozyskiwania informacji na temat stosowania nowoczesnych technologii instalacyjnych. Ponadto należy zwrócić uwagę na konieczność prowadzenia bieżących przeglądów, naprawy i remontów użytkowanych instalacji.

Ćwiczenia zamieszczone w poszczególnych działach tematycznych stanowią propozycję, którą można wykorzystać w czasie zajęć. Nauczyciel może opracować inne ćwiczenia dostosowując ich poziom i zakres do potrzeb edukacyjnych uczniów oraz możliwości realizacji w warunkach szkoły.

Wskazane jest również organizowanie wycieczek dydaktycznych na targi i wystawy materiałów instalacyjnych oraz na teren budowy nowych obiektów budowlanych w celu obserwacji przebiegu montażu określonych instalacji i urządzeń w rzeczywistych warunków pracy. Należy pamiętać, aby wcześniej ukierunkować obserwację oraz zapoznać uczniów z przepisami bezpieczeństwa obowiązującymi na terenie budowy.



1. Ogólne wiadomości o instalacjach budowlanych i sieciach zewnętrznych

2

2. Instalacje wodociągowe 5 3. Instalacje kanalizacyjne 5 4. Instalacje gazu 5 5. Instalacje centralnego ogrzewania 5 6. Instalacje elektryczne 5 7. Instalacje wentylacji i klimatyzacji 4 8. Instalacje odgromowe 2

Razem 33

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły.

52


Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Kryteria oceniania powinny uwzględniać poziom wiadomości oraz zakres umiejętności opanowanych przez ucznia. Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − testów osiągnięć szkolnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na posługiwanie się terminologią zawodową, merytoryczną jakość wypowiedzi, operowanie zdobytą wiedzą oraz umiejętność wnioskowania.

Oceniając uczniów należy zwrócić szczególną uwagę na: − rozróżnianie instalacji budowlanych i sieci zewnętrznych, − rozpoznawanie materiałów, uzbrojenia, przyborów i urządzeń

do wykonania instalacji budowlanych, − posługiwanie się dokumentacją techniczną w zakresie instalacji

budowlanych, − określanie warunków montażu instalacji budowlanych.

Po zakończeniu realizacji programu poszczególnych działów tematycznych proponuje się zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela, metod sprawdzania osiągnięć uczniów. Literatura Cieślowski S., Krygier K.: Instalacje sanitarne, cz.1 i 2. WSiP, Warszawa 2000 Fox U.: Techniki instalacyjne w budownictwie mieszkaniowym. Arkady, Warszawa 1998 Heidrich Z.: Wodociągi i kanalizacja. Część I: Wodociągi. WSiP, Warszawa,1999 Hoffmann Z., Lisicki K.: Instalacje budowlane, WSiP, Warszawa 2006 Jabłoński W.: Instalacje elektryczne w budownictwie. WSiP, Warszawa 2000 Krygier K.: Ogrzewnictwo. Wentylacja. Klimatyzacja, WSiP, Warszawa 2000

53

Krygier K.: Sieci cieplne. Materiały pomocnicze do ćwiczeń i projektowania. Wydawnictwa Politechniki Warszawskiej, Warszawa 1989 Popek M., Wapinska B.: O instalacjach sanitarnych najkrócej, WSiP, Warszawa 2006 Praca zbiorowa: Nowoczesne wyposażenie techniczne domu jednorodzinnego – instalacje sanitarne i grzewcze. Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Poznań 2004 Praca zbiorowa: Wodociągi i kanalizacja. VERLAG DASHÖFER, Warszawa 2005 Praca zbiorowa: Instalacje wodociągowe, gazowe, ogrzewcze z miedzi. Polskie Centrum Promocji Miedzi, Wrocław 2004 Praca zbiorowa: Wodociągi i kanalizacja – Poradnik. Arkady, Warszawa 1991 Czasopisma specjalistyczne: Murator, Przewodnik Budowlany, Instalacje, Instalator Polski, Magazyn Instalatora. Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

54

KOSZTORYSOWANIE Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − określić rolę dokumentacji kosztorysowej w procesie inwestycyjnym, − określić rodzaje kosztorysów, − zastosować zasady normowania technicznego w budownictwie, − zastosować normy jakościowe i aprobaty techniczne, − zastosować normy ilościowe, − sporządzić przedmiar robót na podstawie dokumentacji projektowej, − sporządzić zestawienie materiałów na podstawie przedmiaru robót, − sporządzić zestawienie robocizny oraz pracy maszyn i urządzeń na

podstawie przedmiaru robót, − sporządzić obmiar robót, − wypełnić książkę obmiarów, − rozróżnić metody kosztorysowania, − sporządzić kosztorys inwestorski na wykonanie określonych robót

budowlanych, − sporządzić kosztorys ofertowy na wykonanie określonych robót

budowlanych, − sporządzić kosztorys zamienny na wykonanie określonych robót, − sporządzić kosztorys powykonawczy na wykonanie elementu

budowlanego, − sporządzić kosztorys z zastosowaniem programu komputerowego

oraz informatycznej bazy danych, − określić zasady i tryb udzielania zamówień publicznych, − zastosować nieprzetargowe tryby udzielenia zamówienia, − sporządzić dokumenty przetargowe i ofertowe, − sporządzić umowy o wykonanie robót budowlanych, − określić sposoby rozliczania wykonawcy za wykonane roboty

budowlane, − sporządzić zlecenie robocze, − obliczyć zarobek robotników, − skorzystać z norm, katalogów, dokumentacji kosztorysowej. Materiał nauczania 1. Wiadomości ogólne o kosztorysowaniu i normowaniu Kosztorys w procesie inwestycyjnym. Rodzaje kosztorysów. Normowanie techniczne w budownictwie. Normy i normatywy. Normowanie pracy. Normowanie zużycia materiałów. Normowanie pracy maszyn.

55

Ćwiczenia: • Analizowanie norm i normatywów dotyczących procesu

inwestycyjnego oraz sporządzania kosztorysów. • Obliczanie normy zużycia materiałów potrzebnych do wykonania

określonego elementu budowlanego, na podstawie normatywów odpadów i ubytków.

• Obliczanie normy pracy do wykonania tynków wewnętrznych, na podstawie pomiarów chronometrażowych.

2. Zasady przedmiarowania i obmiarowania Przedmiar i obmiar. Założenia wyjściowe. Zasady przedmiarowania i obmiarowania robót ziemnych. Zasady przedmiarowania konstrukcji murowych, betonowych, żelbetowych monolitycznych i prefabrykowanych. Przedmiarowanie deskowań. Przedmiarowanie konstrukcji metalowych. Zasady przedmiaru tynków, okładzin i robót malarskich. Zasady przedmiaru innych robót budowlanych. Przedmiarowanie rusztowań. Sporządzanie przedmiaru i obmiaru robót z wykorzystaniem katalogów oraz z zastosowaniem programów komputerowych. Ćwiczenia: • Obliczanie objętości wykopu szerokoprzestrzennego o określonych

parametrach. • Projektowanie kształtu wykopu szerokoprzestrzennego na podstawie

dokumentacji projektowej. • Wykonywanie przedmiaru konstrukcji żelbetowej stropu belkowo-

żebrowego lub gęstożebrowego. • Wykonywanie obmiaru ścian i sufitu w pomieszczeniu mieszkalnym. • Wykonywanie obmiaru robót budowlanych z zastosowaniem

programu komputerowego. 3. Metody kosztorysowania Rodzaje kosztów. Kosztorysowanie metodą kalkulacji szczegółowej oraz kalkulacji uproszczonej. Kosztorysowanie w zamówieniach publicznych. Kalkulacja składników ceny kosztorysowej. Zasady indywidualnej kalkulacji kosztów. Katalogi i informatory kosztorysowe. Ćwiczenia: • Obliczanie wartości kosztorysowej robót malarskich metodą kalkulacji

szczegółowej. • Obliczanie wartości kosztorysowej robót murarskich metodą kalkulacji

uproszczonej. • Analizowanie przykładowych kosztorysów ofertowych.

56

4. Przetargi Zasady i tryb udzielania zamówień publicznych. Procedura przetargowa. Nieprzetargowe tryby udzielenia zamówienia. Zamówienia niepubliczne. Ćwiczenia: • Analizowanie dokumentacji przetargowej na udzielenie zamówienia

publicznego na określone roboty budowlane. • Porównanie procedur postępowania przetargowego w przetargu

nieograniczonym i ograniczonym. • Sporządzanie oferty przetargowej na wykonanie wiaty garażowej

w zamówieniach niepublicznych.

5. Sporządzanie kosztorysów Podstawy sporządzania kosztorysów. Elementy kosztorysów. Forma i treść kosztorysu. Części i rozdziały kosztorysu. Kolejność postępowania i obowiązki stron przy sporządzaniu kosztorysu. Waloryzacja cen. Technika komputerowa w kosztorysowaniu. Metoda wyceny inwestycji. Ćwiczenia: • Porównywanie różnych rodzajów kosztorysów stosowanych

w budownictwie. • Analizowanie elementów kosztorysu z podziałem na części, rozdziały

i pozycje. • Sporządzanie prostego kosztorysu z wykorzystaniem programu

komputerowego. 6. Umowy o wykonanie robót budowlanych Warunki ogólne zawierania umów o wykonanie robót budowlanych. Warunki szczegółowe umów. Wynagrodzenia i zasady rozliczeń. Tryb zawierania i treść umów ze szczególnym uwzględnieniem kosztorysowania robót budowlanych. Ćwiczenia: • Opracowywanie projektu umowy na sporządzenie kosztorysu

powykonawczego. • Analizowanie treści umów dotyczących robót budowlanych i ich

wyceny. • Analizowanie dokumentów określających prawne, techniczne

i ekonomiczne warunki realizacji robót oraz prawa i obowiązki zamawiającego i wykonawcy.

57

7. Zasady sporządzania zleceń roboczych i ustalania zarobków robotników Zlecenia robocze. Zasady wynagradzania robotników. Systemy płac. Ćwiczenia: • Wypełnianie wzorów formularzy dotyczących zlecania robót. • Rozliczanie zespołów roboczych za wykonanie określonego zadania. Środki dydaktyczne Przykładowe dokumentacje kosztorysowe w formie wydruków oraz na nośnikach elektronicznych. Przykładowy przedmiar robót budowlanych. Katalogi norm zużycia materiałów, norm pracy oraz pracy maszyn. Przeźrocza, foliogramy i fazogramy dotyczące kosztorysowania. Polskie normy. Atesty. Instrukcje. Certyfikaty. Katalogi KNR i KNNR. Wzory formularzy umów ryczałtowych, ryczałtowo-ilościowych. Przykładowe umowy na roboty budowlane. Wzory formularzy zleceń roboczych. Wzory formularzy protokołów uzgadniania podstaw wynagrodzenia kosztorysowego. Akty prawne. Przepisy i rozporządzenia dotyczące kosztorysowania. Prawo budowlane. Prawo zamówień publicznych. Programy komputerowe do wspomagania kosztorysowania. Uwagi o realizacji

Realizacja programu przedmiotu umożliwi kształtowanie umiejętności wykonywania przedmiarów i obmiarów robót budowlanych, sporządzania kosztorysów, opracowywania ofert przetargowych oraz umów na roboty budowlane. Umiejętności te są niezwykle ważne w przyszłej pracy zawodowej absolwenta, szczególnie podczas prowadzenia własnej działalności gospodarczej.

W procesie dydaktycznym szczególnie ważne jest wdrażanie uczniów do samodzielnego i twórczego myślenia, rozwijanie umiejętności pracy w zespole oraz zachęcanie uczniów do pogłębiania i aktualizowania wiedzy.

Kształtowanie umiejętności wynikających ze szczegółowych celów kształcenia wymaga stosowania różnych metod pracy z uczniami oraz właściwego doboru środków dydaktycznych. Program powinien być realizowany następującymi metodami nauczania: wykładu konwersatoryjnego, tekstu przewodniego, projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Szczególnie zalecana jest metoda projektów, która

58

pozwala na kształtowanie umiejętności planowania, korzystania z różnych źródeł informacji, stosowania nabytej wiedzy w praktyce, rozwiązywania problemów, podejmowania decyzji. Tematyka projektów może dotyczyć sporządzania kosztorysów - metodami tradycyjnymi oraz z zastosowaniem specjalistycznych programów komputerowych, przygotowywania dokumentacji przetargowej oraz sporządzania umów o wykonanie określonych robót budowlanych.

Podczas realizacji programu nauczania należy zwrócić uwagę na znaczenie dokumentacji kosztorysowej w procesie inwestycyjnym, konieczność opracowywania kosztorysów budowlanych w różnych fazach procesu inwestycyjnego oraz korzyści wynikające z prawidłowo sporządzonej kalkulacji kosztów w przedsiębiorstwie.

Zajęcia edukacyjne należy prowadzić w pracowni dokumentacji technicznej oraz w pracowni projektowania komputerowego i kosztorysowania w grupach do 15 osób, indywidualnie lub w zespołach dwuosobowych. Ćwiczenia dotyczące sporządzania różnego rodzaju kosztorysów powinny być poprzedzone pokazem z objaśnieniem. Podczas realizacji programu nauczania należy umożliwić uczniom korzystanie z norm, katalogów, atestów, przepisów prawa budowlanego, przewodników oraz dokumentacji kosztorysowej.

Ćwiczenia zapisane w poszczególnych działach tematycznych stanowią propozycję, którą można wykorzystać w czasie zajęć. Zakres ćwiczeń może być rozszerzony w zależności od potrzeb edukacyjnych i możliwości szkoły.

Podczas realizacji programu zaleca się organizowanie wycieczek dydaktycznych do pracowni projektowych oraz firm budowlanych, w celu poznania problematyki związanej z przygotowywaniem kosztorysów.

Postęp techniczny w budownictwie oraz zmiany w ustawodawstwie zobowiązują nauczycieli do aktualizowania treści nauczania.



1. Wiadomości ogólne o kosztorysowaniu i normowaniu

6

2. Zasady przedmiarowania i obmiarowania 22 3. Metody kosztorysowania 14 4. Przetargi 10 5. Sporządzanie kosztorysów 30 6. Umowy o wykonanie robót budowlanych 6 7. Zasady sporządzania zleceń roboczych

i ustalania zarobków robotników

6 Razem 94

59

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć.

Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − testów osiągnięć szkolnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń oraz

projektów. Sprawdzenie osiągnięć powinno dostarczyć nauczycielowi i uczniowi

informacji o zakresie i poziomie opanowania umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na operowanie zdobytą wiedzą, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, poprawność wnioskowania.

Podczas sprawdzania i oceniania osiągnięć ucznia należy zwrócić uwagę na: − wykonywanie przedmiaru i obmiaru robót budowlanych, − przygotowywanie ofert przetargowych, − posługiwanie się dokumentacją kosztorysową, normami i katalogami, − sporządzanie kosztorysów metodą tradycyjną oraz z wykorzystaniem

specjalistycznych programów komputerowych. Po zakończeniu realizacji programu nauczania proponuje się

zastosowanie testu osiągnięć szkolnych z zakresu poszczególnych działów przedmiotowych.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela, metod sprawdzania osiągnięć uczniów, poziom wykonania ćwiczeń oraz wykonanie i prezentację projektów.

60

Literatura Kowalczyk Z., Zabielski J.: Kosztorysowanie i normowanie w budownictwie. WSiP, Warszawa 2005 Strzelczyk H., Chojecka B.: Zamówienia na roboty budowlane. Poradnik. Urząd Zamówień Publicznych, Warszawa 2004 Katalogi Nakładów Rzeczowych - KNR Katalogi Scalonych Nakładów Rzeczowych - KNSR Ceny, normowanie i kosztorysowanie w budownictwie. Warszawskie Centrum Postępu Techniczno-Organizacyjnego Budownictwa WACETOB, Warszawa 2002 Wzorcowa dokumentacja przetargowa dla robót budowlanych. Warszawa, Warszawskie Centrum Postępu Techniczno-Organizacyjnego Budownictwa WACETOB, Warszawa 2004 Środowiskowe metody kosztorysowania robót budowlanych. Ogólne zasady i wzorce, Warszawa 2001 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

61

ORGANIZACJA ROBÓT BUDOWLANYCH

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − posłużyć się terminologią z zakresu ergonomii i organizacji pracy, − zinterpretować informacje zawarte w harmonogramach budowlanych, − określić zależności technologiczne pomiędzy poszczególnymi

procesami budowlanymi, − posłużyć się dokumentacją budowlaną w fazie przygotowania

produkcji i realizacji procesu budowlanego, − określić etapy procesu budowlanego, − określić warunki przygotowania i prowadzenia robót, − skoordynować wykonanie określonych robót budowlano-

montażowych oraz instalacyjnych, − skontrolować przebieg realizacji robót, − dokonać zapisów w dokumentacji realizacji budowy, − zaplanować i zorganizować wykonywanie robót budowlanych zgodnie

z określoną technologią i obowiązującymi przepisami, − zorganizować prace zespołów roboczych zgodnie z wymaganiami

procesu technologicznego, przepisów bezpieczeństwa pracy i ochrony przeciwpożarowej,

− zorganizować stanowiska pracy zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska,

− przewidzieć zagrożenia dla zdrowia i życia występujące na terenie budowy,

− zastosować środki ochrony indywidualnej i grupowej, − wyznaczyć strefy niebezpieczne na terenie budowy, − zastosować tablice i znaki ostrzegawcze na terenie budowy, − określić zasady sporządzania Planu Bezpieczeństwa i Ochrony

Zdrowia, − zaplanować zagospodarowanie terenu budowy, − zorganizować transport i składowanie materiałów, elementów

i wyrobów budowlanych, − zorganizować montaż, eksploatację i demontaż rusztowań

i pomostów roboczych, − zastosować zasady bezpiecznej eksploatacji maszyn, urządzeń

i sprzętu na terenie budowy, − rozpoznać zagrożenia występujące podczas pracy na wysokości oraz

dobrać odpowiednie zabezpieczenia,

62

− zaplanować i zorganizować wykonanie określonych robót remontowych i rozbiórkowych,

− zorganizować wykonanie robót związanych z zabezpieczeniem obiektów budowlanych,

− zorganizować likwidację zagospodarowania terenu budowy, − skontrolować przestrzeganie przez pracowników przepisów

bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, − podjąć decyzje w zakresie wykonywanych zadań dotyczących

organizacji pracy, − udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, − określić warunki odbioru robót budowlanych, − posłużyć się planami zagospodarowania terenu oraz przepisami

prawa dotyczącymi organizacji robót budowlanych. Materiał nauczania 1. Podstawy organizacji pracy Zasady organizacji pracy. Specyfika produkcji budowlanej. Wybór metody organizacji pracy. Harmonogramy budowlane: belkowe i sieciowe. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy normujące zatrudnienie przy robotach budowlanych. Ćwiczenia: • Określanie zależności technologicznych w celu opracowania

harmonogramu sieciowego. • Wyznaczanie ścieżki krytycznej w określonej sieci zależności. • Określanie obowiązków pracodawcy podczas przyjmowania

pracownika do pracy. • Analizowanie dokumentów kandydata do pracy na określonym

stanowisku. 2. Uczestnicy procesu budowlanego Określenie etapów procesu budowlanego i obowiązków uczestników na każdym etapie. Warunki przygotowywania i prowadzenia robót budowlanych. Obowiązki wykonawcy. Oznaczenia terenu robót budowlanych. Dziennik Budowy i Dziennik BHP, rejestr badań lekarskich. Podstawy prawne. Ćwiczenia: • Analizowanie dokumentów dotyczących realizacji budowy. • Sporządzanie zamówień materiałowych na podstawie dokumentacji

projektowej. • Dokonywanie wpisów w dokumentacji realizacji budowy.

63

3. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy dotyczące organizacji robót budowlanych Pojęcia podstawowe: plan bioz, strefy niebezpieczne, zabezpieczenia indywidualne i zespołowe, zakres stosowania. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy. Instrukcja bezpiecznego wykonywania robót budowlanych. Elementy planu bioz. Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach. Wyposażenie apteczki pierwszej pomocy. Procedury postępowania w przypadku ciężkich wypadków. Ćwiczenia: • Analizowanie przepisów określających warunki wykonania planu bioz. • Opracowywanie planu bioz na potrzeby budowy domku

jednorodzinnego. • Zakładanie opatrunku przy drobnych skaleczeniach. • Określanie zawartości apteczki pierwszej pomocy. • Analizowanie okoliczności i przyczyn wypadków przy pracy

w budownictwie. 4. Zagospodarowanie terenu budowy Elementy zagospodarowania terenu budowy i ich wpływ na bezpieczeństwo pracy. Określenie stref niebezpiecznych na terenie budowy. Określenie warunków transportu oraz składowania materiałów i elementów budowlanych. Planowanie zagospodarowania terenu budowy: roboty przygotowawcze, ogrodzenia i drogi, budynki administracyjne, socjalne i magazynowe. Zaopatrzenie w wodę i w energię elektryczną. Organizacja składowisk materiałów i warsztatów budowlanych. Ochrona przeciwpożarowa na terenie budowy. Ćwiczenia: • Opracowywanie założeń do planu zagospodarowania terenu budowy. • Planowanie oznakowania terenu budowy oraz dobieranie tablic

ostrzegawczych. • Określanie zasad składowania materiałów łatwopalnych. 5. Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne na terenie budowy Elementy instalacji energii elektrycznej na terenie budowy: rozdzielnice, przewody i kable elektryczne, linie napowietrzne, instalacje bezpieczne. Pomiary skuteczności zabezpieczenia przed porażeniem prądem elektrycznym.

64

Ćwiczenia: • Określanie warunków wykonywania robót o szczególnym zagrożeniu

dla zdrowia i życia człowieka związanych z użytkowaniem instalacji i urządzeń elektroenergetycznych na terenie budowy.

• Ustalanie terminów badań i pomiarów stacjonarnych urządzeń elektrycznych na terenie budowy.

6. Eksploatacja maszyn i urządzeń technicznych Warunki eksploatacji maszyn i urządzeń podlegających Urzędowi Dozoru Technicznego. Warunki eksploatacji maszyn i urządzeń nie podlegających Urzędowi Dozorowi Technicznemu. Eksploatacja maszyn i urządzeń technicznych. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Ćwiczenia: • Sporządzanie planu torowiska żurawia. • Opracowywanie instrukcji obsługi betoniarki. 7. Eksploatacja rusztowań i pomostów roboczych Rodzaje rusztowań i pomostów roboczych. Określenie warunków montażu, eksploatacji i demontażu rusztowań i pomostów roboczych. Rusztowania systemowe. Wymagane czynności kontrolne związane z eksploatacją rusztowań i pomostów roboczych. Ćwiczenia: • Opracowywanie instrukcji użytkowania rusztowania wolnostojącego

„warszawskiego”. • Dobieranie rusztowań do określonych robot budowlanych. • Określanie warunków przygotowania terenu, na którym montowany

będzie mechaniczny pomost roboczy (MPR).

8. Praca na wysokości Zagrożenia występujące przy pracy na wysokości oraz stosowane zabezpieczenia. Strefy niebezpieczne przy pracy na wysokości. Wymagania psychofizyczne do pracy na wysokości. Ćwiczenia: • Opracowywanie planu zabezpieczenia stropu przed upadkiem

z wysokości. • Opracowywanie planu zabezpieczenia wejść do budynku w strefie

pracy na wysokości. • Opracowywanie planu zabezpieczeń podczas wykonania konstrukcji

dachu.

65

9. Warunki organizacji i odbioru robót na poszczególnych etapach budowy Organizacja robót i stanowisk pracy z uwzględnieniem technologii robót i przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymagań ergonomii. Roboty ziemne, roboty ciesielskie, roboty betoniarskie i zbrojarskie, roboty murowe, roboty montażowe, roboty dekarskie i izolacyjne, roboty spawalnicze, roboty tynkarskie i okładzinowe, roboty podłogowe, roboty malarskie. Koordynacja robót budowlano-montażowych i instalacyjnych. Warunki montażu wyposażenia pomieszczeń. Warunki odbioru robót budowlanych. Przepisy bhp oraz ochrony przeciwpożarowej podczas montażu instalacji i urządzeń. Ćwiczenia: • Rejestrowanie poszczególnych etapów robót w Dzienniku Budowy. • Dobieranie środków ochrony indywidualnej do rodzaju wykonywanych

prac. • Dobieranie środków ochrony grupowej do występujących zagrożeń

podczas realizacji budowy. 10. Organizacja robót remontowych Roboty remontowe. Specyfika robót remontowych. Zagospodarowanie terenu robót remontowych. Zagrożenia podczas robót remontowych. Organizacja robót i stanowisk pracy. Roboty związane z zabezpieczeniem elementów i obiektów budowlanych. Ćwiczenia: • Dobieranie oznakowania i zabezpieczenia terenu robót remontowych. • Organizowanie prac spawalniczych związanych z wymianą rur

centralnego ogrzewania. • Planowanie prac związanych z remontem garażu wolnostojącego. • Opracowanie planu zabezpieczenia komunikacji w budynku

remontowanym. • Dobieranie rodzaju pomostów roboczych przy remoncie klatki

schodowej. • Planowanie zabezpieczenia terenu robót związanych z remontem

pokrycia dachowego. 11. Organizacja robót rozbiórkowych Specyfika robót rozbiórkowych. Zagrożenia podczas robót rozbiórkowych. Zabezpieczenia robót rozbiórkowych. Planowanie rozbiórki. Organizacja robót rozbiórkowych. Gospodarka odpadami.

66

Ćwiczenia: • Opracowanie planu rozbiórki garażu przylegającego do budynku

wolnostojącego. • Planowanie oznakowania i zabezpieczenia terenu robót

rozbiórkowych. Środki dydaktyczne Projekty zagospodarowania terenu budowy. Plan bioz oraz instrukcje bezpiecznej obsługi maszyn i urządzeń. Plansze ze znakami ostrzegawczymi i tablicami informacyjnymi. Filmy dydaktyczne dotyczące organizacji robót budowlanych. Przykładowe harmonogramy budowlane: belkowe i sieciowe. Formularze i wzory druków stosowanych w procesie budowlanym. Akty prawne dotyczące organizacji robót budowlanych, bezpieczeństwa i higieny pracy podczas wykonywania robót budowlanych, sporządzania planów bioz oraz szczegółowego zakresu rodzajów robót budowlanych stwarzających zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi. Czasopisma specjalistyczne. Uwagi o realizacji programu

Program przedmiotu obejmuje treści dotyczące organizacji robót budowlanych, remontowych i rozbiórkowych, zagospodarowania terenu budowy oraz eksploatacji maszyn i urządzeń.

Realizując program należy zapoznać uczniów z przepisami prawa w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska, zwrócić uwagę na obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz na zagrożenia występujące w środowisku pracy. Bardzo ważne jest kształtowanie prawidłowych postaw i nawyków oraz uświadomienie uczniom, że ochrona życia i zdrowia człowieka w środowisku pracy jest celem nadrzędnym. Niezbędne jest, aby uczeń opanował umiejętność udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie następujących metod nauczania: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Preferować należy te metody, które mobilizują ucznia do twórczego myślenia, stosowania zdobytej wiedzy w praktyce, aktywności w rozwiązywaniu zadań, umiejętności pracy w grupie oraz pozwalają na efektywne wykorzystanie czasu przeznaczonego na realizację określonych zadań. Na szczególną uwagę zasługuje metoda projektów, którą zaleca się stosować podczas realizacji treści dotyczących organizacji robót budowlanych, zagospodarowania terenu budowy oraz opracowania planu bioz na potrzeby realizacji określonej inwestycji.

67

W procesie nauczania-uczenia się wskazane jest korzystanie z bieżących publikacji internetowych Państwowej Inspekcji Pracy oraz prezentowanie zagadnień związanych z organizacją procesu budowlanego przy pomocy filmów dydaktycznych i instruktażowych. Zaleca się, aby podczas zajęć dydaktycznych uczniowie korzystali z różnych źródeł informacji technicznej np. norm, instrukcji, czasopism zawodowych, poradników, katalogów. Zajęcia należy prowadzić w pracowni budownictwa wyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne.

Zamieszczone w programie ćwiczenia należy traktować jako propozycje. Nauczyciel może zaproponować inne ćwiczenia o różnym poziomie i zakresie możliwe do realizacji w warunkach swojej szkoły.

Proponuje się następujący podział godzin na realizacje poszczególnych działów tematycznych:

Lp.

Działy tematyczne

Orientacyjnaliczba godzin

1. Podstawy organizacji pracy 4 2. Uczestnicy procesu budowlanego 3 3. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy

dotyczące organizacji robót budowlanych

8 4. Zagospodarowanie terenu budowy 7 5. Instalacje i urządzenia elektroenergetyczne na

terenie budowy

3 6. Eksploatacja maszyn i urządzeń technicznych 3 7. Eksploatacja rusztowań i pomostów roboczych 4 8. Praca na wysokości 5 9. Warunki organizacji i odbioru robót na

poszczególnych etapach budowy

16 10. Organizacja robót remontowych 4 11. Organizacja robót rozbiórkowych 4 Razem 61

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów

mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły.

68


Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć.

Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − testów osiągnięć szkolnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń, − opracowanych projektów.

Podczas oceny dokonywanej w formie ustnej należy zwracać uwagę na: poprawne posługiwanie się terminologią techniczną, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych, umiejętność korzystania z dostępnych źródeł informacji oraz poprawność wnioskowania.

Oceniając osiągnięcia uczniów należy zwrócić uwagę na: − rozpoznawanie etapów procesu budowlanego, − posługiwanie się dokumentacją budowlaną, − organizowanie stanowisk pracy, − planowanie pracy zespołów roboczych, − rozpoznawanie tablic i znaków ostrzegawczych stosowanych na

terenie budowy, − określanie zasad sporządzania Planu Bezpieczeństwa i Ochrony

Zdrowia, − planowanie zagospodarowania i likwidacji terenu budowy.

Podczas sprawdzania i oceniania projektów proponuje się zwrócić uwagę na: − trafność koncepcji projektu, − dobór materiałów źródłowych, − plan projektu, − podział zadań oraz stopień zaangażowania się uczestników

w realizację projektu, − stopień realizacji zamierzonych celów, − wykonanie projektu, − prezentację projektu.

Po zakończeniu realizacji programu poszczególnych działów tematycznych proponuje się zastosowanie testu pisemnego z zadaniami wielokrotnego wyboru lub testu praktycznego z zadaniami typu próba pracy. Test praktyczny należy zaopatrzyć w kryteria oceny i schemat punktowania. W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.

69

Literatura Dyżewski A.: Technologia i organizacja budowy. Arkady, Warszawa 1971 Francuz W. M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP Bud-Ergon OW PZiTB, Warszawa 1998 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Mirski J. Z.: Organizacja budowy. WSiP, Warszawa 1999 Raczkowski B.: Bezpieczeństwo i higiena pracy w praktyce. ODDK, Gdańsk 2002 Wieczorek Z.: Wymagania bezpieczeństwa pracy w budownictwie, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2005 Państwowa Inspekcja Pracy: Bezpieczeństwo i higiena pracy – poradnik dla pracodawcy, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2004 Praca zbiorowa: Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Verlag Dashofer, Warszawa 2006 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

70

EKSPLOATACJA OBIEKTÓW BUDOWLANYCH

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − określić rolę dokumentacji kosztorysowej w procesie inwestycyjnym, − określić podstawowe formy własności obiektów budowlanych

i sposoby zarządzania nimi, − posłużyć się przepisami prawnymi dotyczącymi użytkowania obiektów

budowlanych, − posłużyć się dokumentacją budowlaną obiektu budowlanego, − określić obowiązki właściciela i zarządcy obiektu budowlanego, − rozróżnić rodzaje przeglądów obiektów budowlanych, − zaplanować prace związane z użytkowaniem obiektów budowlanych, − przeprowadzić okresową kontrolę stanu technicznego budynku, − określić stopień zużycia obiektu i wynikające z niego zagrożenia, − dokonać zapisów w dokumentacji użytkowanego obiektu, − zastosować zasady bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń na

terenie użytkowanych obiektów, − zastosować zasady prawidłowej eksploatacji obiektów budowlanych,

zgodnie z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej,

− zaplanować zabezpieczenie obiektów budowlanych przed występującymi zagrożeniami,

− rozpoznać uszkodzenia elementów oraz dobrać odpowiednie zabezpieczenia,

− wyznaczyć zakres robót remontowych, − zaplanować i zorganizować wykonywanie robót konserwacyjnych

i remontowych, − oznakować i zabezpieczyć wykonywanie robót konserwacyjnych oraz

remontowych, − dobrać technologie docieplania ścian zewnętrznych, − określić grubość warstwy izolacji cieplnej, − zaplanować prace związane z wymianą okien w budynku, − zaplanować roboty rozbiórkowe, − przeprowadzić bezpiecznie rozbiórkę elementów budowlanych

zawierających w swoim składzie szkodliwe dla zdrowia substancje, − zastosować zasady racjonalnej gospodarki odpadami, − zastosować zasady współpracy podczas wykonywania robót

związanych z użytkowaniem obiektów budowlanych, − sporządzić umowę na roboty remontowe i rozbiórkowe, − podjąć decyzje w przypadku katastrofy budowlanej,

71

− zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania prac remontowych i rozbiórkowych,

− skorzystać z norm, przepisów prawa budowlanego oraz dokumentacji technicznej obiektów budowlanych.

Materiał nauczania 1. Formy własności obiektów budowlanych Formy własności nieruchomości. Prawa i obowiązki właściciela nieruchomości. Zarządzanie nieruchomościami. Organizacja zarządu w obiektach komunalnych i spółdzielniach mieszkaniowych. Zarządzanie wspólnotami mieszkaniowymi. Ćwiczenia: • Analizowanie zapisów zawartych w odpisie z księgi wieczystej. • Analizowanie wyciągu z rejestru gruntów. • Porównywanie zapisów dotyczących zarządzania nieruchomościami

w statutach spółdzielni mieszkaniowych i wspólnot mieszkaniowych. 2. Obowiązki właściciela i zarządcy obiektu budowlanego Podstawowe pojęcia z zakresu eksploatacji obiektów budowlanych. Obowiązki właściciela i zarządcy budynku wynikające z przepisów Prawa Budowlanego. Przeglądy techniczne obiektów budowlanych. Ustalanie zakresu konserwacji i remontów. Dokumentacja budowlana użytkowanego obiektu. Książka obiektu budowlanego. Dokumentacja modernizacji i zmian adaptacyjnych dokonywanych w obiektach budowlanych. Zmiana sposobu użytkowania. Ćwiczenia: • Opracowywanie harmonogramu rocznych przeglądów technicznych

obiektów budowlanych. • Opracowywanie odpowiedzi na zapytanie o warunki zmiany sposobu

użytkowania mieszkania. • Dokonywanie wpisów w książce obiektu budowlanego.

3. Eksploatacja maszyn i urządzeń technicznych Warunki eksploatacji maszyn i urządzeń podlegających Urzędowi Dozoru Technicznego. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stanowiących wyposażenie budynku. Konserwacja maszyn i urządzeń. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas eksploatacji maszyn i urządzeń technicznych.

72

Ćwiczenia: • Sporządzanie wykazu urządzeń stosowanych w użytkowanych

obiektach, które podlegają Urzędowi Dozoru Technicznego. • Określanie warunków eksploatacji maszyn i urządzeń podlegających

Urzędowi Dozoru Technicznego. • Opracowywanie instrukcji obsługi urządzeń zsypów śmieciowych. 4. Stan techniczny budynku i naprawy elementów budowlanych Przyczyny uszkodzenia elementów budowlanych. Metody badań. Technologia napraw: fundamentów, izolacji przeciwwilgociowych, ścian murowanych i nadproży, elementów i złączy elementów prefabrykowanych żelbetowych. Naprawa i wzmacnianie stropów. Naprawa więźby dachowej, elementów drewnianych ścian i stropów oraz elementów wykończeniowych. Osuszanie i odgrzybianie. Zagrożenia występujące podczas naprawy elementów obiektów budowlanych. Zabezpieczenie terenu robót. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Ćwiczenia: • Określanie przyczyn uszkodzenia ścian zewnętrznych na podstawie

układu widocznych zarysowań. • Analizowanie przyczyny powstania widocznych na stropie pęknięć

oraz przewidywanie ewentualnych ich skutków. • Opracowywanie technologii naprawy wybranych elementów więźby

dachowej. • Wykonywanie inwentaryzacji uszkodzeń elementów budowlanych

w wybranych pomieszczeniach szkoły. 5. Remonty Trwałość obiektów budowlanych i stopień zużycia elementów budowlanych. Określenie zakresu remontów. Dokumentacja budowlana robót remontowych. Specyfika kosztorysowania robót remontowych. Umowy o roboty remontowe. Obowiązki właściciela i zarządcy podczas prowadzenia robót remontowych. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas wykonywania robót remontowych. Ćwiczenia: • Opracowywanie specyfikacji robót objętych remontem w domku

jednorodzinnym. • Opracowywanie planu modernizacji budynku mieszkalnego. • Określanie wstępnych założeń niezbędnych do opracowania umowy

na remont więźby dachowej budynku jednorodzinnego.

73

6. Docieplanie obiektów budowlanych Uproszczony audyt energetyczny obiektu. Podział strat ciepła na poszczególne elementy budowlane. Technologie dociepleń budowlanych przegród zewnętrznych. Wymiana stolarki okiennej. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas docieplania obiektów budowlanych. Ćwiczenia: • Określanie miejsc i przyczyn ubytku ciepła poprzez przegrody

budowlane. • Wyznaczanie grubości docieplenia ścian metoda skróconą. • Opracowywanie projektu docieplenia stropodachu wentylowanego. 7. Roboty rozbiórkowe Pozwolenie na rozbiórkę. Dziennik Robót Rozbiórkowych. Specyfika robót rozbiórkowych i wynikające z tego zagrożenia i zabezpieczenia - obowiązki zarządcy obiektu. Zagospodarowanie terenu i prowadzenie robót rozbiórkowych zgodnie z warunkami bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Metody robót rozbiórkowych. Zasady ustalania kolejności robót. Organizacja robót rozbiórkowych. Zasady postępowania z odpadami zawierającymi azbest. Gospodarka odpadami. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska obowiązujące podczas rozbiórki obiektów budowlanych. Ćwiczenia: • Opracowywanie planu zabezpieczenia terenu rozbiórki garażu. • Planowanie etapów rozbiórki małego obiektu budowlanego. • Planowanie rozbiórki elementów obiektów budowlanych

zawierających w swoim składzie azbest. Środki dydaktyczne Książka obiektu budowlanego. Formularze i wzory druków stosowanych w trakcie użytkowania obiektów budowlanych. Przykładowe protokoły z kontroli stanu technicznego budynku. Tablice do wskaźnikowej oceny stanu technicznego budynków. Plansze i filmy ilustrujące prowadzenie napraw elementów budowlanych. Przykładowe projekty organizacji robót remontowych, modernizacyjnych i rozbiórkowych. Instrukcje bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Statuty spółdzielni mieszkaniowych. Akty prawne dotyczące użytkowania obiektów budowlanych.

74

Uwagi o realizacji programu Program przedmiotu obejmuje treści dotyczące użytkowania obiektów

budowlanych, planowania i organizowania robót remontowych i rozbiórkowych oraz prowadzenia dokumentacji użytkowanych obiektów.

Podczas realizacji programu należy zwrócić szczególną uwagę na obowiązek utrzymania obiektu w dobrym stanie technicznym, stosowanie przepisów dotyczących użytkowania obiektów budowlanych oraz konieczność przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót remontowych i rozbiórkowych.

W procesie dydaktycznym wskazane jest stosowanie następujących metod nauczania: wykładu informacyjnego, dyskusji dydaktycznej, pokazu z objaśnieniem, metody projektów oraz ćwiczeń praktycznych. Preferować należy te metody, które umożliwią kształtowanie umiejętności planowania, stosowania zdobytej wiedzy w praktyce, oraz korzystania z różnych źródeł informacji. Szczególnie polecana jest metoda projektów, którą zaleca się zastosować podczas realizacji treści dotyczących modernizacji i adaptacji obiektów budowlanych, inwentaryzacji uszkodzeń elementów budynków, planowania robót związanych z konserwacją i remontami oraz prowadzenia dokumentacji użytkowania obiektu. Dla ułatwienia zrozumienia realizowanych treści wskazane jest prezentowanie filmów dydaktycznych oraz organizowanie wycieczek dydaktycznych do przedsiębiorstw budowlanych specjalizujących się w wykonywaniu remontów. Podczas obserwacji należy zwrócić uwagę na uszkodzenia elementów budynków, oznakowanie i zabezpieczenie terenu robót oraz organizację i koordynację prac związanych z eksploatacją obiektów budowlanych.

Podane w programie ćwiczenia należy traktować jako propozycje, nauczyciel może zaproponować inny zestaw ćwiczeń dostosowując ich poziom i zakres do potrzeb edukacyjnych uczniów i możliwości szkoły.

Podczas realizacji programu należy umożliwić uczniom korzystanie z przepisów prawa budowlanego, norm, katalogów, prospektów, oraz bieżących publikacji internetowych Państwowej Inspekcji Pracy. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni budownictwa wyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne.

75

Proponuje się następujący podział godzin na realizacje poszczególnych działów tematycznych:

Lp.

Działy tematyczne

Orientacyjnaliczba godzin

1. Formy własności obiektów budowlanych 4 2. Obowiązki właściciela i zarządcy obiektu

budowlanego 8

3. Eksploatacja maszyn i urządzeń technicznych 4 4. Stan techniczny budynku i naprawy elementów

budowlanych

17 5. Remonty 15 6. Docieplanie obiektów budowlanych 8 7. Roboty rozbiórkowe 5 Razem 61

Podane w tablicy liczby godzin na realizacje poszczególnych działów maja charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie kryteriów przedstawionych na początku zajęć. Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów pisemnych, − testów osiągnięć szkolnych, − obserwacji pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na posługiwanie się terminologią zawodową, merytoryczną jakość wypowiedzi oraz operowanie zdobytą wiedzą.

Oceniając osiągnięcia uczniów szczególną uwagę należy zwrócić na: − określanie obowiązków właściciela i zarządcy obiektu budowlanego, − określanie zasad eksploatacji obiektów budowlanych, − sporządzanie harmonogramu przeglądów technicznych obiektów

budowlanych, − dokonywanie zapisów w dokumentacji użytkowanego obiektu, − planowanie i organizowanie robót związanych z konserwacją

i remontami obiektów budowlanych,

76

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów, poziom wykonania ćwiczeń oraz wykonanie i prezentację projektów.

Literatura Adamiec T.: Prawne podstawy w budownictwie. WSiP, Warszawa 1998 Adamiec T i Mirski J. Z.: Utrzymanie zasobów budowlanych. WSiP, Warszawa 1999 Siegień J. Utrzymanie obiektów budowlanych i terenów. COIB, Warszawa 1997 Wieczorek Z.: Wymagania bezpieczeństwa pracy w budownictwie, Państwowa Inspekcja Pracy, Warszawa 2005 Praca zbiorowa: Remonty budynków mieszkalnych – poradnik. Arkady, Warszawa 1997 Praca zbiorowa: Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003 Praca zbiorowa: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Verlag Dashofer, Warszawa 2006 Praca zbiorowa: Remonty i modernizacje budynków. Verlag Dashofer, Warszawa 2005 Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

77

JĘZYK OBCY ZAWODOWY

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − porozumieć się z uczestnikami procesu pracy wykorzystując

słownictwo ogólne, techniczne oraz specjalistyczne, − posłużyć się ogólnymi, technicznymi i specjalistycznymi słownikami

dwujęzycznymi, − przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczną korespondencję, literaturę

zawodową oraz specjalistyczne czasopisma z zakresu budownictwa, − przeczytać i przetłumaczyć obcojęzyczne instrukcje dotyczące obsługi

urządzeń oraz stosowania rożnych materiałów i wyrobów budowlanych,

− zredagować notatkę z tekstu słuchanego i czytanego, − posłużyć się dokumentacją budowlaną opracowaną w języku obcym, − skorzystać z obcojęzycznej dokumentacji technicznej, norm, instrukcji

technicznych, katalogów i poradników, − wykorzystać obcojęzyczne zasoby Internetu związane z tematyką

zawodową, − przetłumaczyć, z zachowaniem zasad gramatyki i ortografii języka

obcego teksty zawodowe napisane w języku polskim, − udzielić odpowiedzi w języku obcym, − wydać instrukcje i polecenia w języku obcym związane z realizacją

prac budowlanych, − posłużyć się obcojęzycznym słownictwem związanym

z prowadzeniem działalności gospodarczej, − sporządzić prosty opis, materiał reklamowy, ofertę, stronę katalogową

lub instrukcję, − wypełnić druki i formularze, − sporządzić dokumenty związane z zatrudnieniem, − przeczytać, przetłumaczyć i odpowiedzieć na korespondencję

prowadzoną w języku obcym w języku obcym z firmami, instytucjami i osobami prywatnymi wykorzystując pocztę tradycyjną i elektroniczną,

− zaprezentować w języku obcym własne kwalifikacje podczas poszukiwania pracy,

− skorzystać z obcojęzycznych źródeł informacji w celu pogłębiania i aktualizowania wiedzy zawodowej.

78

Materiał nauczania 1. Terminologia zawodowa Określanie miary, wagi, ilości oraz innych wielkości fizycznych i danych liczbowych. Podstawowe słownictwo i terminologia z zakresu obliczeń matematycznych. Słownictwo zawodowe dotyczące: budowli i ich elementów, materiałów budowlanych, technologii robót, zasad wykonywania robót budowlanych, projektowania konstrukcyjnego i architektonicznego, norm budowlanych, oprogramowania komputerowego przeznaczonego do projektowania i kosztorysowania budowli. Ćwiczenia: • Określanie nazw elementów budowli i technologii budowlanych

w obcym języku. • Wyszukiwanie informacji dotyczących stosowania określonych

materiałów budowlanych w obcojęzycznej literaturze zawodowej. 2. Praca z tekstem Dokumentacja budowlana opracowana w języku obcym. Obcojęzyczna prasa specjalistyczna, podręczniki zawodowe, normy, poradniki. Instrukcje i katalogi producentów nowych technologii i materiałów budowlanych. Prezentacje audiowizualne. Internetowe zasoby zawodowe. Korespondencja zawodowa. Ćwiczenia: • Odczytywanie dokumentacji budowlanej. • Wyszukiwanie artykułów o tematyce zawodowej w sieci Internet. • Analizowanie struktury tekstu, identyfikowanie zagadnień głównych

i drugorzędnych. • Formułowanie pytań dotyczących wysłuchanego i przeczytanego

tekstu. • Sporządzanie krótkiej notatki z tekstu słuchanego i czytanego. • Wysyłanie i odbieranie obcojęzycznych informacji pocztą

elektroniczną. • Tłumaczenie prostych tekstów zawodowych z języka polskiego na

język obcy. • Tworzenie własnego słownika terminologii zawodowej. • Wypełnianie druków i formularzy. • Wykonywanie prostych opisów technicznych w języku obcym.

79

3. Konwersacje zawodowe Komunikacja interpersonalna. Zwroty grzecznościowe. Wyrażanie życzeń i żądań w języku obcym. Prowadzenie rozmowy telefonicznej oraz korespondencji z wykorzystaniem poczty elektronicznej. Redagowanie oficjalnych i nieoficjalnych pism w języku obcym. Dyskusja na zadany temat dotyczący zagadnień zawodowych. Ćwiczenia: • Nawiązywanie i kontynuowanie rozmowy w języku obcym. • Stosowanie zwrotów konwersacyjnych do wyrażania opinii, zgłaszania

wątpliwości, stawiania warunków, argumentowania. • Stosowanie zwrotów grzecznościowych używanych w rozmowach

zawodowych. • Uzyskiwanie i udzielanie informacji w konwersacji telefonicznej oraz

korespondencji klasycznej i elektronicznej. • Udzielanie pisemnej odpowiedzi w języku obcym na pismo dotyczące

prowadzonych prac budowlanych. 4. Język obcy w działalności gospodarczej Podstawowe elementy życiorysu i listu motywacyjnego. Zasady i metody komunikowania się. Działalność marketingowa firmy. Ćwiczenia: • Sporządzanie dokumentów związanych z zatrudnieniem: życiorys

zawodowy, list motywacyjny, podanie o pracę. • Prowadzenie rozmowy kwalifikacyjnej o przyjęcie do pracy. • Prowadzenie korespondencji zawodowej. • Opracowanie materiałow reklamowych i ofertowych związanych

z działalnością firmy budowlanej. Środki dydaktyczne Materiały do ćwiczeń w formie tekstowej i elektronicznej. Zestaw ćwiczeń gramatycznych i leksykalnych. Słowniki dwujęzyczne, techniczne, specjalistyczne i ogólne. Czasopisma specjalistyczne, normy, katalogi, poradniki. Podręczniki zawodowe w języku obcym. Prospekty firm produkujących materiały budowlane i promujących nowe technologie. Filmy o tematyce zawodowej w wersji obcojęzycznej (kasety wideo). Nagrania tekstów z zakresu języka obcego ogólnego, technicznego i specjalistycznego. Wzory dokumentów, CV, listów motywacyjnych, podań.

80

Plansze, przeźrocza oraz prezentacje komputerowe z obcojęzyczną terminologią dotyczącą wykonywania prac budowlanych. Przykładowe dokumentacje budowlane opracowane w języku obcym. Uwagi o realizacji

Realizacja programu ma na celu kształtowanie umiejętności posługiwania się językiem obcym zawodowym w zakresie mówienia, rozumienia ze słuchu, czytania ze zrozumieniem, pisania, redagowania wypowiedzi i pism oraz korzystania z obcojęzycznej literatury zawodowej.

Język obcy zawodowy stanowi kontynuację nauczania języka obcego w zakresie ogólnym, dlatego warunkiem przystąpienia do nauki wybranego języka obcego jest jego znajomość przynajmniej w stopniu podstawowym.

Wskazane jest, aby realizację programu nauczania rozpocząć od sprawdzenia umiejętności językowych uczniów i zaplanowania na tej podstawie metod nauczania oraz organizacji zajęć.

W kolejnych działach programu ujęto zagadnienia leksykalne, dzięki którym uczniowie poszerzą zasób słownictwa zawodowego, zdobędą umiejętności posługiwania się obcojęzycznymi źródłami informacji, słownikami obcojęzycznymi oraz literaturą zawodową.

W pracy z obcojęzycznymi tekstami istotne jest przygotowanie uczniów do swobodnego korzystania z literatury zawodowej oraz przykładowych dokumentacji budowlanych. Zagadnienia dotyczące działalności gospodarczej w zawodzie ułatwią przyszłym absolwentom nie tylko prowadzenie własnej działalności w Polsce, ale również poza granicami kraju.

Do osiągnięcia zamierzonych celów kształcenia zaleca się stosowanie metod i technik pracy wyzwalających aktywność uczniów, takich jak: inscenizacja, odgrywanie ról w różnych kontekstach komunikacyjnych, symulacja różnych sytuacji, gry językowe.

Wskazane są również metody eksponujące, szczególnie prezentacja krótkich filmów o tematyce zawodowej. Można w tym celu wykorzystywać wielojęzyczne prezentacje multimedialne, udostępniane przez producentów materiałów i wyrobów oraz promujące nowoczesne technologie budowlane.

Do kształtowania umiejętności praktycznych w zakresie czytania, mówienia, tłumaczenia tekstów oraz konwersacji zaleca się stosowanie różnorodnych ćwiczeń do pracy w parach lub większych grupach, szczególnie w przypadku ćwiczeń polegających na układaniu dialogów sytuacyjnych.

Wskazane jest, aby program przedmiotu realizowany był w porozumieniu z nauczycielami przedmiotów zawodowych, w celu skorelowania materiału nauczania i tematyki ćwiczeń. Uczniowie powinni

81

otrzymać do przetłumaczenia lub opracowania sprawozdania, referaty, opisy ćwiczeń, streszczenia artykułów zawodowych. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić tak, aby pobudzić uczniów do aktywnego uczestnictwa w procesie dydaktycznym oraz spontanicznego wypowiadania się w języku obcym.

Zajęcia powinny odbywać się w grupach do 15 osób w pracowni językowej wyposażonej w sprzęt audiowizualny, podręczniki, słowniki, filmy oraz inne materiały źródłowe. Część zajęć poświęconych korzystaniu z zasobów Internetu należy realizować w pracowni komputerowej.



1. Terminologia zawodowa 12 2. Praca z tekstem 20 3. Konwersacje zawodowe 20 4. Język obcy w działalności gospodarczej 9

Razem 61

Podana w tabeli liczba godzin na realizację poszczególnych działów ma charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się systematycznie przez cały czas realizacji programu na podstawie określonych kryteriów.

Sprawdzanie wiadomości należy przeprowadzać przy pomocy testów gramatycznych i leksykalnych. Umiejętność komunikowania się można oceniać podczas dialogu ucznia z innymi uczniami lub nauczycielem. W wypowiedziach ustnych należy oceniać poprawność leksykalną i gramatyczną, poprawność i płynność wymowy, zgodność wypowiedzi z tematem. W wypowiedziach pisemnych oceniać należy poprawność leksykalną i gramatyczną, styl, zgodność wypowiedzi z tematem oraz ortografię.

Umiejętności uczniów można ocenić na podstawie krótkich sprawdzianów, testów osiągnięć szkolnych, tłumaczeń na język obcy, wypowiedzi ustnych.

Każdą dłuższą wypowiedź nauczyciel powinien zrecenzować – wskazać jej zalety i niedociągnięcia. Recenzja ma uświadomić uczniowi poziom jego wiedzy oraz wskazać ewentualne braki. Ocena powinna zachęcać ucznia do samodzielnej i poprawnej językowo wypowiedzi.

82

Podczas oceniania umiejętności językowych należy uwzględnić: − rozumienie ze słuchu, − biegłość mówienia, − swobodę wypowiedzi, − zasób słownictwa, − poprawność fonetyczną i akcentową, − poprawność gramatyczną i ortograficzną.

Ważne jest, aby nauczyciel premiował każdą samodzielną pracę ucznia, jego inicjatywę w poszerzaniu wiedzy oraz posługiwanie się obcojęzycznym słownictwem zawodowym.

W końcowej ocenie osiągnięć uczniów należy uwzględnić wyniki wszystkich metod sprawdzania stosowanych przez nauczyciela. Literatura Mizgalski E.: Słownik techniczny polsko-angielski, angielsko-polski. Aneks, Wałbrzych, 1994. Jastrzębska-Okoń I.: Polsko-angielski słownik tematyczny. Harald G., Warszawa, 1997. Rosenbaum O.: Praktyczny słownik komputerowy angielsko-polski, polsko-angielski. Wydawnictwo REA, Warszawa, 2001. Kienzler I: Słownik terminologii komputerowej angielsko-polski i polsko-angielski. Ivax, Gdynia, 2003. Collin P.H., Słupski J.: Słownik biznesu angielsko-polski z indeksem polsko-angielskim. Wydawnictwo Wilga, Warszawa, 1999. Tittenbrun M.: Duży słownik polsko-angielski i angielsko-polski. Kastor, Warszawa, 2001. Piprek J.: Wielki słownik niemiecko-polski i polsko-niemiecki, tom 1 i 2. Wiedza Powszechna, Warszawa, 2002. Seidel K.-H.: Słownik techniczny niemiecko-polski, polsko-niemiecki. Wydawnictwo REA, Warszawa, 2003. Sokołowska M. i inni: Słownik naukowo-techniczny niemiecko-polski i polsko-niemiecki. WNT, Warszawa, 1999. Wiązek A.: Słownik techniczny niemiecko-polski, polsko-niemiecki. Aneks, Wałbrzych, 2003. Deumlich F. Instrumentenkunde der Vermessungstechnik. VEB Verlag für Bauwesen, Berlin, 1980. Alisch i in.: Ekonomia. Niemiecko-polski słownik tematyczny. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 1999. Janicka S., Szarski J.: Słownik naukowo-techniczny francusko-polski i polsko-francuski. WNT, Warszawa, 2002. Pieńkoś E., Pieńkoś J.: Wielki słownik francusko-polski i polsko-francuski, tom 1 i 2. Wiedza Powszechna, Warszawa, 2001. Piotrowska M., red.: Słownik tematyczny francusko-polski. Philip Wilson, Warszawa, 2000.

83

Janik A.: Mały słownik informatyczny francusko-polski. WNT, Warszawa, 1991. Dany, Noé: Les employés: service, commerce, industrie. Hachette, Paris, 2002. Eurin, Henao: Pratiques du français scientifique. Hachette, Paris, 2002. Praca zbiorowa: Słownik biznesmena polsko-niemiecki. Kanion, Zielona Góra, 2001. Praca zbiorowa: Wielki słownik angielsko-polski. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa, 2002. Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

84

ZAJĘCIA PRAKTYCZNE

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − zorganizować i zlikwidować stanowisko pracy zgodnie z zasadami

bezpiecznej pracy oraz wymaganiami ergonomii, − określić rodzaj i zakres wykonywanych robót budowlanych, − opracować harmonogram planowanych robót, − dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania określonych

robót budowlanych, − dobrać środki ochrony indywidualnej, − posłużyć się narzędziami, urządzeniami i sprzętem zgodnie

z zasadami ich eksploatacji, − zorganizować transport i składowanie materiałów budowlanych, − wykonać ręcznie proste roboty ziemne, − wykonać proste roboty ciesielskie i deskowania, − wykonać proste roboty zbrojarskie i betoniarskie, − wykonać podstawowe roboty murarskie i tynkarskie, − wykonać proste roboty wykończeniowe w budynku, − osadzić stolarkę, ślusarkę oraz inne elementy, − zmontować i zdemontować rusztowania, − wykonać podstawowe roboty zabezpieczające w budynku, − wykonać proste prace naprawcze, remontowe i rozbiórkowe, − dokonać konserwacji narzędzi oraz sprzętu po wykonaniu

określonych robót budowlanych, − udokumentować przebieg robót, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót budowlanych.

Materiał nauczania 1. Roboty ziemne Organizowanie stanowiska pracy do wykonania robót ziemnych. Dobieranie narzędzi i sprzętu do ręcznego odspajania gruntu. Transportowanie i składowanie gruntu. Wykonywanie ręcznie podstawowych robot ziemnych: wykopów, nasypów, zasypów, plantowanie. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót ziemnych.

85

2. Roboty ciesielskie i deskowania Organizowanie stanowiska pracy do wykonania robót ciesielskich. Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonania robót ciesielskich. Wykonywanie prostych deskowań. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót ciesielskich. 3. Roboty zbrojarskie i betoniarskie Organizowanie stanowiska pracy do wykonania robót zbrojarskich i betoniarskich. Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania elementów betonowych i żelbetowych. Przygotowywanie zbrojenia. Przygotowywanie mieszanki betonowej. Układanie zbrojenia w deskowaniu. Betonowanie elementu. Zagęszczanie mieszanki betonowej. Pielęgnacja świeżego betonu. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót zbrojarskich i betoniarskich. 4. Roboty murarskie Organizowanie stanowiska pracy do wykonania robót murarskich. Dobieranie rusztowań do robót murarskich. Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania robót murarskich. Przygotowywanie zbrojenia. Wykonywanie zapraw. Murowanie prostych konstrukcji ściennych. Osadzanie stolarki, ślusarki oraz innych elementów budowlanych. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót murarskich. 5. Roboty wykończeniowe i zabezpieczające Organizowanie stanowiska pracy do wykonania robót wykończeniowych: izolacyjnych, tynkarskich, posadzkarskich, okładzinowych. Dobieranie rusztowań do robót tynkarskich. Dobieranie materiałów, narzędzi i sprzętu do wykonywania robót wykończeniowych. Wykonywanie zapraw. Przygotowywanie klejów. Wykonywanie tynków. Wykonywanie posadzek. Wykonywanie izolacji. Wykonywanie okładzin. Wykonywanie prac naprawczych, remontowych i rozbiórkowych. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska podczas wykonywania robót wykończeniowych.

86

Środki dydaktyczne Dokumentacja budowlana. Podstawowy sprzęt mierniczy. Narzędzia i sprzęt do robót ziemnych. Narzędzia i sprzęt do robót zbrojarskich. Narzędzia i sprzęt do robót betoniarskich. Narzędzia i sprzęt do robót murarskich. Narzędzia i sprzęt do robót ciesielskich. Narzędzia i sprzęt do robót tynkarskich. Narzędzia i sprzęt do robót okładzinowych. Narzędzia i sprzęt do robót izolacyjnych. Narzędzia i sprzęt do robót posadzkarskich. Narzędzia ślusarskie. Elementy rusztowań. Materiały i wyroby budowlane. Receptury zapraw i betonów. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń. Instrukcje BIOZ i ochrony przeciwpożarowej. Instrukcje stanowiskowe. Sprzęt ochrony osobistej i środki ochrony indywidualnej. Katalogi elementów budowlanych. Polskie Normy. Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlano-montażowych. Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu przedmiotu Zajęcia praktyczne jest kształtowanie praktycznych umiejętności w zakresie wykonywania podstawowych robót budowlanych.

Przed przystąpieniem do realizacji programu nauczania nauczyciel powinien zapoznać uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, zasadami użytkowania narzędzi, urządzeń i sprzętu oraz obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska.

Zajęcia powinny mieć formę ćwiczeń praktycznych, podczas których szczególną uwagę należy zwrócić na prawidłowe wykonywanie określonych czynności, właściwą organizację pracy, stosowanie bezpiecznych metod pracy oraz środków ochrony indywidualnej.

Realizacja każdego zadania praktycznego powinna być poprzedzona instruktażem wstępnym oraz pokazem techniki wykonania określonych czynności. Należy obserwować pracę uczniów, udzielać wskazówek, a także dokonywać analizy i korekty popełnionych błędów. Zajęcia praktyczne powinny odbywać się w warsztatach szkolnych lub w Centrum Kształcenia Praktycznego, na stanowiskach ćwiczeniowych do wykonywania robót betoniarskich i zbrojarskich, ciesielskich,

87

tynkarskich, okładzinowych, izolacyjnych oraz wykończeniowych. Nie wskazane jest realizowanie zajęć praktycznych na budowach,

gdyż w warunkach produkcji nie jest możliwe uzyskanie właściwych rezultatów kształcenia.



1. Roboty ziemne 26 2. Roboty ciesielskie i deskowania 36 3. Roboty zbrojarskie i betoniarskie 54 4. Roboty murarskie 45 5. Roboty wykończeniowe i zabezpieczające 55

Razem 216

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Podczas zajęć praktycznych należy umożliwić uczniom samodzielne wykonywanie określonych zadań zawodowych pod kontrolą nauczyciela oraz kształtować nawyki i postawy niezbędne do wykonywania zawodu, jak: − przestrzeganie regulaminu i dyscypliny pracy, − dokładność i prawidłowość wykonywania zadań, − odpowiedzialność za wykonywaną pracę, − dbałość o sprzęt i materiały, − przestrzeganie zasad etyki zawodowej, − przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz

ochrony środowiska, − poszanowanie mienia społecznego i prywatnego. – samokształcenie i doskonalenie zawodowe.


Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów należy przeprowadzać systematycznie przez cały czas realizacji programu nauczania przedmiotu, na podstawie określonych kryteriów.

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno dostarczyć informacji o zakresie i stopniu realizacji celów określonych w programie przedmiotu.

88

Osiągnięcia uczniów można oceniać na podstawie: − sprawdzianów ustnych, − sprawdzianów praktycznych, − obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń.

Podczas kontroli i oceny dokonywanej w formie ustnej, należy zwracać uwagę na stosowanie zdobytej wiedzy w praktyce, merytoryczną jakość wypowiedzi, właściwe stosowanie pojęć technicznych.

Obserwując czynności uczniów podczas wykonywania zadań praktycznych należy zwracać uwagę na: − posługiwanie się dokumentacja techniczną, − korzystanie z norm, instrukcji i katalogów, − dobieranie narzędzi i sprzętu do wykonania określonych robót

budowlanych, − posługiwanie się narzędziami i przyrządami, − organizację stanowiska pracy, − racjonalne wykorzystanie materiałów, − umiejętność pracy w zespole, − przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Po zakończeniu realizacji programu, proponuje się zastosowanie

sprawdzianu praktycznego z zadaniami typu próba pracy z zakresu wykonywania określonych robót budowlanych.

W ocenie końcowej należy uwzględnić wyniki wszystkich, stosowanych przez nauczyciela metod sprawdzania osiągnięć uczniów.

89

Literatura Deja J., Kijowski P.: ABC betonu. Polski Cement, Kraków 1998 Dihs J; Siennicki A.: Roboty betoniarskie i zbrojarskie. Technologie. WSiP, Warszawa 2000 Francuz W.M., Sokołowski R.: Bezpieczeństwo i higiena pracy na budowie. KWP Bud-Ergon OW PZiTB, Warszawa 1998 Szymański E.: Materiały budowlane. WSiP, Warszawa 2005 Urban L. - Murarstwo i tynkarstwo. WSiP, Warszawa 2000 Praca zbiorowa. Nowy poradnik majstra budowlanego. Arkady, Warszawa 2003 Praca zbiorowa.: Warunki techniczne wykonania i odbioru robót budowlanych. Poradnik projektanta, kierownika budowy i inspektora nadzoru. Verlag Dashofer, Warszawa 2006 Czasopisma specjalistyczne: Atlas budowlany, Murator, Materiały budowlane Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych.

90

PRAKTYKA ZAWODOWA

Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: − określić strukturę organizacyjną przedsiębiorstwa budowlanego, − zorganizować i zlikwidować stanowiska pracy na budowie zgodnie

z zasadami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz wymaganiami ergonomii,

− określić rodzaj i zakres robót budowlanych, − zaplanować przebieg robót budowlanych, − opracować dokumentację w zakresie organizacji robót, − dobrać materiały, narzędzia i sprzęt do wykonywania robót

budowlanych, − obsłużyć maszyny i sprzęt budowlany zgodnie z zasadami ich

eksploatacji, − zorganizować i wykonać typowe prace budowlane w zespole oraz na

indywidualnych stanowiskach pracy, − zmontować i zdemontować rusztowania i pomosty robocze, − zorganizować transport i składowanie materiałów, narzędzi i sprzętu, − zaplanować zagospodarowanie terenu budowy, − skoordynować wykonanie robót budowlanych oraz instalacyjnych, − dokonać wpisów w dokumentacji budowy, − skontrolować przebieg robót budowlanych, – dokonać kalkulacji kosztów prowadzonych robót budowlanych, – dokonać odbioru robót budowlanych zgodnie z obowiązującymi

warunkami technicznymi, – ocenić jakość wykonanych robót, − wykonać obmiar robót, − zaplanować i zorganizować prace remontowe, naprawcze

i modernizacyjne w obiekcie budowlanym, − prowadzić dokumentację związaną z użytkowaniem obiektu

budowlanego, − zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy,

przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania prac budowlanych,

− udzielić pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy.

91

Materiał nauczania 1. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa budowlanego Poznanie struktury organizacyjnej przedsiębiorstwa budowlanego. Organizacja pracy na poszczególnych stanowiskach. Zapoznawanie się z prawami i obowiązkami pracownika i pracodawcy oraz przepisami prawa pracy. Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Udzielanie pierwszej pomocy. 2. Organizacja robót budowlanych Organizowanie stanowiska pracy do wykonywania określonych robót budowlanych. Organizowanie i wykonywanie robót budowlanych. Transportowanie i składowanie materiałów oraz wyrobów budowlanych. Planowanie zagospodarowania terenu budowy. Montowanie, użytkowanie i demontowanie rusztowań. Prowadzenie dokumentacji budowy. 3. Prowadzenie i koordynacja typowych prac budowlanych Dobieranie narzędzi i sprzętu do wykonywania określonych robót budowlanych. Wykonywanie podstawowych robót budowlanych indywidualnie i w zespołach roboczych. Dokonywanie odbioru robót budowlanych. Określanie wymagań technicznych dotyczących wykonania i odbioru robót budowlanych. Ocenianie jakości wykonanych robót. Wykonywanie obmiaru robót. 4. Organizacja i wykonywanie prac związanych z użytkowaniem obiektów budowlanych Planowanie prac związanych z użytkowaniem obiektów budowlanych. Obsługa techniczna budynku. Organizacja robót remontowych i rozbiórkowych. Dokumentacja obiektu budowlanego. Uwagi o realizacji

Celem realizacji programu przedmiotu Praktyka zawodowa jest umożliwienie uczniom zastosowania i pogłębienia zdobytych wiadomości i umiejętności zawodowych w rzeczywistych warunkach pracy.

Program przedmiotu powinien być realizowany przez 3 tygodnie w klasie II i 3 tygodnie w klasie III. Zaleca się, aby w klasie II umożliwić uczniom doskonalenie umiejętności wykonywania podstawowych robót budowlanych, a w klasie III umiejętności organizowania i koordynowania robót związanych z realizacją procesu budowlanego oraz użytkowaniem obiektów budowlanych.

92

Praktyka zawodowa powinna odbywać się na budowach, w przedsiębiorstwach budowlanych oraz w firmach zarządzających nieruchomościami.

Podczas praktyki uczeń powinien zapoznać się ze strukturą organizacyjną przedsiębiorstwa, zadaniami poszczególnych wydziałów oraz uczestniczyć w planowaniu, organizacji i wykonywaniu różnych robót budowlanych wynikających z realizacji procesu budowlanego. Rozpoczynając zajęcia należy udzielić uczniom instruktażu wstępnego w zakresie przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy obowiązujących na danym stanowisku pracy. Należy również zapoznać uczniów z metodami zarządzania różnego rodzaju nieruchomościami, szczególnie mieszkaniowymi oraz przeznaczonymi do prowadzenia działalności usługowej, obowiązkami właścicieli obiektów budowlanych, rodzajem i zakresem prowadzonych prac związanych z eksploatacją obiektów budowlanych, m.in.: dokonywaniem oględzin nieruchomości oraz jej otoczenia, ocenianiem stanu technicznego obiektów budowlanych, określaniem potrzeb w zakresie remontów i konserwacji, prowadzeniem dokumentacji obiektu budowlanego.

W czasie praktyk zawodowych należy obserwować pracę uczniów, udzielać wskazówek, a także dokonywać analizy popełnionych przez uczniów błędów. Szczególną uwagę należy zwrócić na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa, higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania robót ziemnych i budowlanych oraz obsługi maszyn i urządzeń technicznych.

Zadania wykonane każdego dnia uczeń powinien opisać w dzienniczku praktyki. Powinny one dotyczyć: stanowiska pracy, zakresu wykonywanych czynności, godzin praktyki oraz wniosków i spostrzeżeń wynikających z analizy wykonywanych zadań zawodowych. Forma i treść zapisu podlegają ocenie ze strony opiekuna praktyk. Praktyka jest zaliczana na podstawie ocen cząstkowych oraz opinii opiekuna praktyki.


Lp. Działy tematyczne Orientacyjna liczba dni

1. Struktura organizacyjna przedsiębiorstwa budowlanego

3

2. Organizacja robót budowlanych 10 3. Prowadzenie i koordynacja typowych prac

budowlanych

11 4. Organizacja i wykonywanie prac związanych

z użytkowaniem obiektów budowlanych

6 Razem 30

93

Podane w tabeli liczby godzin na realizację poszczególnych działów mają charakter orientacyjny. Nauczyciel może wprowadzić pewne zmiany, mające na celu lepsze dostosowanie programu do specyfiki szkoły. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia

Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno odbywać się przez cały czas realizacji programu praktyki zawodowej na podstawie ustalonych kryteriów. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych uczniów powinno dostarczyć informacji o zakresie i stopniu realizacji celów określonych w programie przedmiotu.

Umiejętności uczniów należy sprawdzać obserwując ich pracę podczas wykonywania określonych zadań zawodowych. Szczególną uwagę należy zwrócić na: − stosowanie nabytych wiadomości i umiejętności w praktyce, − przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony

przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, − organizację stanowiska pracy, − jakość i ilość wykonanej pracy. Dokonując oceny pracy uczniów należy zwrócić uwagę na: − zdyscyplinowanie i punktualność, − odpowiedzialność za mienie powierzone na czas praktyki zawodowej, − pracowitość, dokładność i rzetelność w wykonywaniu zadań

praktycznych, − zainteresowanie wykonywaną pracą, − współpracę w zespole podczas wykonywania określonych zadań

zawodowych, − kulturę osobistą i zawodową.

Każde wykonane przez ucznia zadanie zawodowe powinno być ocenione. W przypadku oceny negatywnej zadanie powinno zostać powtórzone, aż do uzyskania przez ucznia oceny pozytywnej.

Na zakończenie praktyki zawodowej opiekun praktyk powinien wpisać w dzienniczku praktyki opinię o pracy i postępach ucznia oraz ocenę końcową.

Ministerstwo Edukacji Narodowej - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/przedmiotowe/TECHNIK... ·...

Documents

Transcript of Ministerstwo Edukacji Narodowej - KOWEZiUpliki.koweziu.edu.pl/programy/przedmiotowe/TECHNIK... ·...