www.pip.gov.plUkazuje się od 1929 roku

Miesięcznik Państwowej Inspekcji Pracy Nr 12 (418) 2017

IP 12/2017

W numerze

23

Wydawca: Główny Inspektorat PracyRedaktor prowadzący: Beata Pietruszka-Śliwińska. Redaktor techniczny: Jan KlimczakAdres: ul. Barska 28/30, 02-315 Warszawa, tel. 22 39 18 314; inspektor-pracy@gip.pip.gov.plISSN 0239-3417 Nakład: 1600 egz. Druk, Drukarnia Kolumb w Chorzowie.

Okładka: fot. J. Kałek

Równe traktowanie to fikcjaBadając dokumenty dokumenty dotyczące wynagro-dzeń inspektor pracy stwierdził, że istnieją różnice w wy-sokości zasadniczego wynagrodzenia za pracę pomię-dzy pracownikami wykonującymi pracę na tych samychbądź podobnych stanowiskach, zaś dodatek stażowyczęsto służy jako składnik wynagrodzenia zapewniającyosiągnięcie wynagrodzenia minimalnego.

W SEJMIE RP

Pozytywnie o budżecie

i kandydatach

Posłowie przyjęli informacje

inspekcji

Poselska akceptacja budżetu

Nagrody głównego inspektora pracy

Wiadomości nie tylko z kraju

Równe traktowanie to fikcja

3

6

6

6

7

20

23

W SEJMIE RP

Co zawierają raporty z badań

czynników szkodliwych?

Ukryte zagrożenia

Media docenione za promocję

ochrony pracy

O umowach terminowych

Biblioteka

Wypadek w laboratorium

25

29

33

34

35

36

Posłowie zaakceptowali działania inspekcji

Sejm RP na posiedzeniu 24 listopada br. przyjął sprawozdanie głównego in-spektora pracy z działalności Państwowej Inspekcji Pracy w 2016 r. Opowie-działy się za tym wszystkie kluby poselskie. Sprawozdanie przedstawiłgłówny inspektor pracy Wiesław Łyszczek.

W posiedzeniu wzięli udział: Dariusz Mińkowski,Andrzej Kwaliński i Bogdan Drzastwa – zastępcygłównego inspektora pracy oraz dyrektorzy depar-tamentów w Głównym Inspektoracie Pracy. Na saliobrad obecni byli także okręgowi inspektorzy pracy.

Wiesław Łyszczek na początku swojego wystą-pienia podkreślił, że jest dla niego zaszczytemmożliwość prezentowania wyników, jakie uzyskałaPaństwowa inspekcja Pracy pod kierownictwemzmarłego w sierpniu 2017 r. Romana Giedrojcia.Poinformował Izbę, że w roku sprawozdawczym in-spektorzy pracy przeprowadzili 82 tys. kontroli u ponad 68 tys. pracodawców i innych podmiotówgospodarczych. Inspektorzy pracy nałożyli ok. 16tys. grzywien w drodze mandatów karnych nakwotę 19 mln zł, a do sądów skierowali 3070 wnio-sków o ukaranie. Do prokuratury w 2016 r. skiero-wano 561 zawiadomień o podejrzeniu popełnieniaprzestępstwa.

W 2016 r. nie wypłacono wynagrodzenia co dzie-siątemu objętemu kontrolą pracownikowi, a nieter-minowo otrzymało je 12% pracowników. Inspekto-rzy pracy wydali ponad 6 tys. decyzji płacowych. W wyniku realizacji zastosowanych środków praw-

nych wyegzekwowano ponad 184 mln zł niewypła-conej należności na rzecz 102 tys. pracowników.Szef inspekcji pracy wskazał, że nadal na krajowymrynku pracy jest problem związany z nadużywa-niem umów cywilnoprawnych. I tak np. w trakciekontroli w branży budowlanej inspektorzy pracypoddali analizie prawie 4 tys. umów cywilnopraw-nych. Ponad 1/3 z nich nosiła cechy charaktery-styczne dla umów o pracę, a więc została zawarta z ominięciem prawa. Dziś najbardziej skutecznymśrodkiem eliminowania naruszeń prawa w tym za-kresie są polecenia i wystąpienia wydawane przezinspektorów pracy. Dzięki temu umowę o pracęotrzymało w ubiegłym roku blisko 9 tys. osób, które

Nadchodzące święta Bożego Narodzenia to czas wielkiej radości,ale i zadumy nad tym, czy umiemy przyjąć do naszych sercświatło i miłość, które są nam ofiarowywane właśnie teraz.

Życzę wszystkim Państwu, abyście czerpali z nich siłę, odwagę i spokój. Niech przy świątecznym stole nie zabraknierodzinnego ciepła, a w nadchodzącym roku niech

prowadzi nas wszystkich wiara w drugiego człowieka.Tak jak On uwierzył w nas…

Wiesław Łyszczek, główny inspektor pracy

Szanowni Państwo! Koleżanki i Koledzy!

4 IP 12/2017

pracowały w oparciu o umowę cywilnoprawną lub bez żad-nej umowy. W swoim wystąpieniu główny inspektor pracyodniósł się także do problemu bezpieczeństwa pracy, gdziew roku sprawozdawczym inspektorzy pracy zbadali okolicz-ności i przyczyny ponad 2200 wypadków przy pracy. Ogółemw roku 2016 inspektorzy pracy wyeliminowali bezpośrednie

zagrożenia zdrowia i życia ponad 70 tys. pracowników i in-nych osób świadczących pracę, zweryfikowali legalność za-trudnienia ok. 150 tys. obywateli polskich. Przeprowadzili bli-sko 3 tys. kontroli legalności zatrudnienia i wykonywania pra-cy przez cudzoziemców. Naruszenia prawa stwierdzono pod-czas co trzeciej kontroli.

Pozytywną opinię Rady Ochrony Pracy w sprawie spra-wozdania głównego inspektora pracy przedstawił jej prze-wodniczący poseł Janusz Śniadek. Omówił kilka postula-tów, których realizacja mogłaby wpłynąć na podniesienieskuteczności i efektywności działań inspektorów. Za kluczo-we uznał przyznanie inspektorom prawa do wydawania de-cyzji administracyjnych nakazujących skuteczne przekształ-canie umów cywilnoprawnych w umowy o pracę w sytu-acjach, gdy praca na podstawie umów cywilnoprawnych jestświadczona w warunkach charakterystycznych dla stosunkupracy. Inna postulowana zmiana dotyczy zniesienia obo-wiązku zawiadamiania pracodawcy o zamiarze przeprowa-dzenia kontroli przez inspektora pracy.

W imieniu połączonych Komisji: do Spraw Kontroli Pań-stwowej oraz Polityki Społecznej i Rodziny przyjęcie spra-wozdania rekomendowała Sejmowi poseł Ewa Kozanecka.Jak podkreśliła, wypełnianie przez Państwową Inspekcję Pra-

cy misji polegającej na skutecznym egzekwowaniu przepi-sów prawa pracy, w tym także bhp, oznacza instytucjonalneweto dla łamania prawa, a tym samym przywraca porządekprawny w stosunkach pracy. Wskazała m.in. pozytywne skut-ki płynące z bliższej współpracy inspekcji z pracodawcami. Z uznaniem odnotowała uruchomienie Centrum Poradnic-twa PIP w Głównym Inspektoracie Pracy, dodając, że działal-ność kontrolno-nadzorcza − ze względu na sytuację na ryn-ku pracy − musi być wzmacniana prewencją i edukacją. Po-seł podziękowała śp. Romanowi Giedrojciowi za zaangażo-wanie w reformowaniu inspekcji pracy, które stało się impul-sem do zmian w zakresie szeroko rozumianej kontroli wa-runków pracy.

W dyskusji przyjęcie sprawozdania poparły wszystkie klu-by poselskie. Ich przedstawiciele dziękowali inspektorompracy za ich codzienny trud, dzielili się także opiniami na te-mat pracy urzędu w kontekście poprawy jej efektywności.

Poseł Janusz ŚniadekKlub Parlamentarny Prawo i Sprawiedliwość pozytywnie

ocenia aktywność instytucji, jej kierownictwa i wszystkichpracowników na polu cywilizowania stosunków pracy i ochrony pracowników. (…) Sprawozdanie w sposób wy-starczająco obrazowy przedstawia skalę zaangażowania,niestety w niewystarczającym stopniu wynagradzanego.Wielokrotnie w tej Izbie, w komisji budżetu, wszędzie, gdzieopiniowaliśmy budżety, wskazywałem na rosnące rozwar-stwienie płacowe pomiędzy głównymi inspekcjami kontrol-nymi: Najwyższą Izbą Kontroli i Państwową Inspekcją Pracyod początków transformacji. Rozpoczynaliście państwomniej więcej na tym samym poziomie płacowym, a dzisiajróżnica jest zdecydowanie większa na niekorzyść inspekcji,jeśli chodzi o poziom wynagrodzeń. Istotność państwa dzia-łalności w zupełności usprawiedliwia czy uzasadnia dążeniedo spłaszczenia tego rozwarstwienia. To jest jeden z głów-nych argumentów, które podnosimy, które podnoszę, żebyzostał osiągnięty ten efekt, który jest warunkiem zapewnie-nia właściwego poziomu pracowników nowo przybywają-cych do inspekcji, jej kadr. Tutaj deklaruję, że z całą pewno-ścią zarówno w mojej osobie, jak i w klubie parlamentarnymmacie państwo sojuszników. (…)

Poseł Ryszard WilczyńskiKlub Parlamentarny Platforma Obywatelska dobrze i wy-

soko ocenia państwa pracę, sposób funkcjonowania instytu-cji, uzyskane efekty. Przyłączam się również do życzeń i po-dziękowań za wykonaną olbrzymią pracę prawie 2700 osób,prawie 1550 inspektorów. (…) Myślę, że powinniśmy zwró-cić uwagę na to, co się dzieje − że użyję tu cytatu z piosenkizespołu Yugoton − „w biurowcach szklanych drzwi”. Co siędzieje w biurowcach szklanych drzwi? Wydaje mi się, że Pań-stwowa Inspekcja Pracy nie ma należytych instrumentów,aby dobrze kontrolować te elementy, które są związane z pracą długotrwałą, przekraczającą wymiar czasu pracy nie-

raz o 100% – 80-godzinny tydzień pracy jest normą – gdziemamy do czynienia ze stresem, przepracowaniem, chronicz-nym zmęczeniem głównie młodych ludzi, korpusu różnegorodzaju konsultantów. To dotyczy oczywiście korporacji mię-dzynarodowych, ale również środowiska bankowego, możespółek Skarbu Państwa. (…)

Poseł Elżbieta StępieńW omówieniu danych statystycznych brakuje rozbicia

ustalonych nieprawidłowości na poszczególne jednostki or-ganizacyjne Państwowej Inspekcji Pracy, czyli na okręgoweinspektoraty pracy, a to pozwoliłoby na bardziej komplekso-wą ocenę pracy poszczególnych jednostek w kontekścieosiąganych wyników, czy też ustalenie miejsc i podmiotów,w których występują lub nasilają się nieprawidłowości. Spra-wozdanie posługuje się często określeniem „zdaniem in-spektorów”, co w mojej ocenie czy w ocenie Nowoczesnejstoi w sprzeczności z charakterem dokumentu, bowiem jestto sprawozdanie głównego inspektora pracy. (…)

główny specjalista Tomasz Zalewski

Fot. K. Białoskórski

7IP 12/20176

Pozytywnie o budżeciei kandydatachRada Ochrony Pracy podczas obrad 7 listo-pada br. w gmachu Sejmu przyjęła stanowi-sko w sprawie projektu budżetu Państwo-wej Inspekcji Pracy na 2018 rok. Przedsta-wił go główny inspektor pracy WiesławŁyszczek na poprzednim posiedzeniu 24 października.

W stanowisku Rada stwierdziła, że projekt budżetu inspekcji pra-cy został opracowany w sposób uzasadniony zakresem jej działal-ności. Podstawę do pozytywnego zaopiniowania projektu budżetuPIP na 2018 r. stanowią również raporty NIK z wykonania budżetuinspekcji w poprzednich latach, potwierdzające celowość wydat-ków oraz oszczędne i gospodarne ich realizowanie zgodnie z zasa-dami ustawy o finansach publicznych. Rada uznała także, iż realiza-cja kolejnych zadań nakładanych na Państwową Inspekcję Pracywymaga jej wzmocnienia kadrowego. W tym kontekście planowa-ny wzrost funduszu wynagrodzeń powinien przyczynić się m.in. dopozyskiwania przez PIP wysoko kwalifikowanej kadry inżynierów i prawników, co jest koniecznością wobec pojawiających się współ-cześnie wyzwań i zagrożeń w sferze ochrony pracy.

W innym punkcie obrad Rada Ochrony Pracy pozytywnie zaopi-niowała dla marszałka Sejmu kandydatury Bogdana Drzastwy,p.o. okręgowego inspektora pracy w Bydgoszczy i Andrzeja Kwa-lińskiego, okręgowego inspektora pracy w Warszawie na stanowi-ska zastępców głównego inspektora pracy. Ponadto Rada zapozna-ła się z materiałami przygotowanymi przez ZUS, CIOP i KRUS na te-

mat działań podejmowanych w celu zmniejszenia liczby wypad-ków przy pracy i chorób zawodowych.

Posłowie przyjęli informacje inspekcji

Sejmowa Komisja do Spraw Kontroli Państwowej naposiedzeniu 8 listopada br. przyjęła informacje Państwowej Inspekcji Pracy dotyczące zawieraniaumów terminowych w świetle kontroli PIP i kształto-wania kultury bezpieczeństwa pracy wśród mło-dzieży poprzez działania informacyjno-edukacyjne.

Oba tematy przybliżył komisji zastępca głównego inspektorapracy Dariusz Mińkowski, natomiast szczegółowe wyniki kontrolii efekty działań prewencyjnych przedstawili kolejno dyrektor De-partamentu Prawnego GIP Halina Tulwin oraz dyrektor Departa-mentu Prewencji i Promocji GIP Zbigniew Kowalczyk.

Posłów poinformowano m.in. o wynikach kontroli po zmianieprzepisów dotyczących zatrudniania na podstawie umów na czasokreślony. Nowe uregulowania weszły w życie 22 lutego 2016 r., zaśkontrole ukierunkowane na badanie tej problematyki na nowychzasadach inspekcja pracy rozpoczęła w lipcu 2016 r. Ubiegłorocznekontrole nie wykazały znaczących nieprawidłowości. W przypadkukontroli przeprowadzonych w pierwszym półroczu obecnego rokuw ponad połowie z nich ujawniono nieprzestrzeganie unormowańdotyczących umów terminowych.

Członkowie Komisji do Spraw Kontroli Państwowej zostali rów-nież zapoznani z narzędziami wykorzystywanymi przez inspekcjępracy w celu edukacji młodego pokolenia i z efektami tych działań.

Poselska akceptacja budżetu

Sejmowa Komisja Finansów Publicznych na posiedze-niu 8 listopada br. pozytywnie zaopiniowała projekt usta-wy budżetowej na rok 2018 w części dotyczącej Państwo-wej Inspekcji Pracy. W obradach uczestniczyli: zastępcagłównego inspektora pracy Dariusz Mińkowski i dyrekto-rzy departamentów w Głównym Inspektoracie Pracy.

Opinię Komisji do Spraw Kontroli Państwowej w sprawie projektubudżetu PIP przedstawił poseł Janusz Śniadek, stwierdzając, że jestona pozytywna. Poseł nawiązał także do stanowiska Rady OchronyPracy, która równie przychylnie odniosła się do planu finansowegoPIP. Podstawę takiej opinii stanowią również raporty NIK z wykonaniabudżetu inspekcji w poprzednich latach. Za pozytywnym zaopinio-waniem projektu budżetu PIP na 2018 r. był także poseł koreferentArtur Gierada. Komisja Finansów nie wniosła uwag do opinii Komisjido Spraw Kontroli Państwowej.

Gratulując laureatom obu nagród, gospodarz uroczystościgłówny inspektor pracy Wiesław Łyszczek podkreślił, że sąone wyrazem szczególnego uznania Państwowej InspekcjiPracy dla ich dokonań w dziedzinie ochrony zdrowia czło-wieka w środowisku pracy, dbałości o bezpieczeństwo za-trudnionych i najwyższe standardy etyczne w relacjach pra-codawca – pracownik.

W liście do uczestników uroczystości, odczytanym przezwicemarszałka Sejmu Ryszarda Terleckiego, marszałekSejmu Marek Kuchciński pogratulował i podziękował lau-reatom, zaznaczając, że swym ogromnym zaangażowa-niem dają świadectwo dobrze wykonywanych obowiąz-ków podyktowanych głęboką troską o zdrowie i życie dru-giego człowieka oraz poszanowanie jego pracy. Z kolei

marszałek Senatu Stanisław Karczewskiw liście do uczestników gali, odczytanymprzez Romualda Łanczkowskiego, do-radcę Marszałka Senatu, zauważył, żemimo postępu cywilizacyjnego wieleosób nie dożywa sędziwego wieku w zdrowiu i sprawności fizycznej, a przy-czyny tego mogą wiązać się z miejscempracy i zagrożeniami w nim występujący-mi. Tym zagrożeniom przeciwdziałająprzede wszystkim sami pracodawcy.

W uroczystości wzięli udział przedstawi-ciele rządu: Elżbieta Rafalska, minister

Nagrody głównego inspektora pracyZ udziałem wicemarszałka Sejmu Ryszarda Terleckiego na Zamku Królewskim w Warsza-wie 29 listopada br. odbyła się uroczystość wręczenia corocznej Nagrody Głównego In-spektora Pracy im. Haliny Krahelskiej oraz nagród w XXIV edycji konkursu „Pracodawca –organizator pracy bezpiecznej”. Wzięli w niej udział przedstawiciele parlamentu, rządu,organów nadzoru i kontroli warunków pracy, środowisk naukowych, stowarzyszeń dzia-łających w ochronie pracy, związków zawodowych i organizacji pracodawców.

Wiesław Łyszczek

9IP 12/2017IP 12/2017

rodziny pracy i polityki społecznej oraz Stanisław Szwed,wiceminister rodziny pracy i polityki społecznej. Minister Elż-bieta Rafalska odczytała list Beaty Szydło, prezesa Rady Mi-nistrów. Premier podkreśliła w nim, że przedsiębiorcy będą-cy uczestnikami konkursu swą postawą i działaniem udo-wadniają, że mimo rywalizacji ekonomicznej można stwa-rzać lepsze warunki dla zatrudnionych. Mogą szukać inno-wacyjnych rozwiązań zwiększających ich bezpieczeństwo iwdrażać je w swoich firmach.

Główny inspektor pracy w towarzystwie zaproszonych go-ści wręczył nagrody – statuetki Mecum Tutissimus Ibis w kon-kursie „Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej”. Laure-atami zostali: Laboratorium Badań Napędów Lotniczych„Polonia Aero” Sp. z o.o., MP Production Sp. z o.o. Oddziałw Turku, STOLARES Marek Zieliński, Elektrociepłownia„Zielona Góra” S.A., NUTRICIA Zakłady Produkcyjne Sp.

z o.o. Zakład w Krotoszynie, Przedsiębiorstwo Produkcyj-no-Handlowo-Usługowe POLIPACK Spółka Jawna IrenaWięckowska i Katarzyna Kolmetz, DEFRO Sp. z o.o, SpółkaKomandytowa Zakład produkcyjny w Rudzie Stawczyń-skiej, Elektrolux Poland Sp. z o.o. Oddział w Żarowie, PGEGórnictwo i Energetyka Konwencjonalna S.A. OddziałElektrociepłownia Gorzów.

W tym roku Nagrodę im. Haliny Krahelskiej otrzymali: Wa-cław Czerkawski, Dorota Gardias, Aleksander Gilge,Franciszek Grześkowiak, Janusz Kurzydłowski, BogusławMotowidełko, Andrzej Smółko, Janina Suzdorf, JanuszŚniadek, Wiesława Taranowska i Andrzej Ziółkowski.

W imieniu laureatów głos zabrał Franciszek Grześkowiak,okręgowy inspektor pracy w Zielonej Górze. Podziękował zaprzyznanie nagrody, którą traktuje – podobnie jak inni laure-aci – jako ukoronowanie swojej pracy dla poprawy warunków

pracy i podniesienia poziomu bezpieczeń-stwa pracujących. W trakcie uroczystościglos zabrał także Janusz Śniadek, jako lau-reat i przewodniczący Rady Ochrony Pracy.Podkreślał, że działalność na rzecz poprawybezpieczeństwa i warunków pracy bywatrudna, czasem jej efektów nie doceniająsami pracownicy. Doświadczył tego jakodziałacz związkowy.

Po raz pierwszy wręczono także nagrodęlaureatowi konkursu „Najaktywniejszy spo-łeczny inspektor pracy”. Otrzymał ją An-drzej Rogowski, pełniący funkcję społecz-nego inspektora pracy w Grupie Azoty Za-kłady Chemiczne Police S.A. z ramieniaNSZZ Solidarność. W trakcie zamkowej galioprócz nagród głównego inspektora pracypracodawcy odebrali także dyplomy gratu-lacyjne i nagrody przyznane przez partne-rów społecznych PIP.

Galę uświetnił koncert w wykonaniu triafortepianowego.

główny specjalista Tomasz Zalewski

Celem konkursu „Pracodawca – organizatorpracy bezpiecznej” jest promowanie praco-dawców, którzy organizują pracę w sposóbzapewniający wysoki poziom bezpieczeń-stwa i ochrony zdrowia pracowników orazprzestrzeganie przepisów prawa pracy, w tym dotyczących legalności zatrudnienia.Konkurs buduje pozytywny wizerunek pra-codawcy dbającego o systematyczną popra-wę stanu bezpieczeństwa i higieny pracy.

W konkursie mogą uczestniczyć pracodawcy niezależnie odrodzaju działalności oraz formy własności, którzy uzyskali po-zytywną ocenę stanu bezpieczeństwa i warunków pracy. Zewzględu na różnorodność i skalę problemówzwiązanych z zapewnieniem bezpiecznych wa-runków pracy w zakładach o różnej wielkości za-trudnienia, pracodawcy są oceniani w trzech kate-goriach: zakłady pracy do 50 zatrudnionych, zakła-dy pracy od 51 do 250 zatrudnionych, zakłady pra-cy powyżej 250 zatrudnionych.

Główną ideą konkursu z blisko 25-letnią tradycjąjest zaszczepienie wśród przedsiębiorców ducharywalizacji pozaekonomicznej, opartej na pod-wyższaniu standardów warunków pracy. Głównyinspektor pracy podjął decyzję, że inspekcja bę-dzie nie tylko uczyć, ale także nagradzać i promo-wać tych, którzy tworzą bezpieczne i ergonomicz-ne miejsca pracy. Konkurs jest nie tylko szansązdobycia nagrody, ale przede wszystkim motywacją do roz-woju firmy, także w kierunku stałego monitorowania i popra-wy warunków pracy. O wyjątkowości tego przedsięwzięciaświadczy też Złota Lista Pracodawców stworzona przez Pań-stwową Inspekcję Pracy, na którą trafiają finaliści konkursu.

Przesłanie na statuetce wręczanej laureatom centralnegoetapu konkursu nawiązuje do słów Owidiusza „Mecum Tutissi-mus Ibis” – ze mną będziesz najbezpieczniejszy. Decyzję o jejprzyznaniu podejmuje główny inspektor pracy na wniosekKapituły konkursu, w której – obok jurorów Państwowej In-spekcji Pracy – zasiadają przedstawiciele największych organi-zacji pracodawców i związków zawodowych.

Podkarpacka firma istnieje od 1996 roku, produkując me-ble i fronty meblowe. Od początku działalności wprowadzanowoczesne technologie i rozwija park maszynowy. Oferujeszeroką gamę produktów branżowych, będąc liczącym sięproducentem frontów meblowych, w pełnej gamie wzorni-czej i kolorystycznej oraz listew ramkowych i wykończenio-wych. Jako jedna z pierwszych na rynku wprowadziła pro-dukcję w oparciu o pracę centr numerycznych w systemienestingu z automatycznym załadunkiem płyty i rozładun-kiem wyfrezowanych elementów. Funkcjonuje tu też nowo-czesna linia do szybkiego okleinowania próżniowo-mem-branowego ze stołami wyposażonymi w automatyczne piny.Zakład zatrudnia 23 osoby.

Pracodawca ogranicza zagrożenia zawodowe związane z obróbką materiałów drewnopochodnych po-przez zautomatyzowanie produkcji. Tym samymeliminuje konieczność wykonywania prac związa-nych ze znacznym wysiłkiem fizycznym oraz ryzy-kiem urazów mechanicznych. W firmie zadbanorównież o bezpieczeństwo w zakresie magazyno-wania, inwestując w obsługiwaną przez robotahalę o powierzchni niemal tysiąca metrów kwa-dratowych. Ponadto firma „Stolares” jest prekurso-rem nowoczesnego okleinowania formatek za po-mocą maszyn pracujących w technologii Air Tec,wykorzystującej strumień gorącego powietrza w celu uzyskania bezspoinowego połączenia ele-mentu z obrzeżem. Dzięki wykorzystaniu innowa-cyjnych technologii proces pracy jest nie tylko wy-dajniejszy, ale również bezpieczniejszy.

„Stolares” Marek Zieliński

Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej

Do 50 pracowników

Janusz Śniadek Elżbieta Rafalska Ryszard Terlecki

11IP 12/2017IP 12/2017

Zakład działa od czerwca 2016 roku. Zajmujesię zasadniczo produkcją gazów pochodzących z niskotemperaturowego rozdziału powietrza at-mosferycznego, w wyniku czego otrzymuje sięazot, tlen oraz argon. Efektem są gazy skroplone,silnie schłodzone, przechowywane w izolowa-nych termicznie zbiornikach. Odbiór produktówrealizowany jest za pomocą specjalistycznych cy-stern drogowych. W zakładzie napełnia się rów-nież butle ciśnieniowe gazami technicznymi orazmagazynuje się gazy przeznaczone do dalszejdystrybucji. Obecnie wytwarzane są gazy skro-plone schłodzone (tlen, azot, argon, powietrze) i gazy sprężone napełniane na miejscu (tlen,azot, argon, dwutlenek węgla, powietrze). Zakładzatrudnia aktualnie 37 osób.

W zakładzie wdrożono najwyższe standardyprzeciwdziałania wystąpieniu awarii przemysłowej. Proceswytwarzania gazów przebiega w zamkniętej instalacji. Napeł-nialnia gazów sprężonych jest w pełni zautomatyzowana, naj-nowocześniejsza w Polsce. Stanowiska napełniania zabudo-wano klatkami bezpieczeństwa. Uruchomiono system bez-piecznego załadunku cystern, umożliwiający sterowanie tan-kowaniem spoza stanowiska załadowczego. Wprowadzonoliczne procedury operacyjno-ratownicze, hale wyposażono w system detekcji nieodpowiedniego stężenia gazów, a pra-cownikom zapewniono stały dostęp do detektorów osobi-stych i aparatów ucieczkowych. Zwiększono ergonomię pra-cy, obniżając wysiłek fizyczny pracowników dzięki pneuma-tycznemu systemowi zakręcania zaworów butlowych.

Spółka Polonia Aero powstała w 2008 r. jako konsorcjum na-ukowo-przemysłowe, w którego skład wchodzą: koncern AvioAero (GE Aviation Business), Politechnika Warszawska, Woj-skowa Akademia Techniczna oraz Wojskowe Zakłady Lotniczenr 4 S.A. Projekt unikalnego laboratorium był bardzo wyma-gający technicznie i organizacyjnie. Większość zastosowa-nych urządzeń i instalacji projektowano oraz wykonywanospecjalnie na jego potrzeby. Polonia Aero to ośrodek badaw-czo-rozwojowy działający na potrzeby światowego przemy-słu lotniczego i energetycznego, oferujący badania prototy-pów turbin i projektowanie komponentów mechanicznychdla lotnictwa. Testy umożliwiają weryfikację skuteczności roz-wiązań technicznych, które czynią transport lotniczy bez-pieczniejszym, tańszym, a zarazem bardziej ekologicznym.

Laboratorium zatrudnia 23 pracowników. Jestnajwiększym i najnowocześniejszym na świecieośrodkiem badań w przemyśle lotniczym. Praco-dawca udoskonala procesy pracy, kierując się zasa-dą „Po pierwsze bezpieczeństwo” („Safety First”).Wśród wielu działań temu służących jest np. za-montowanie dodatkowej, dwudziestotonowejosłony turbiny, chroniącej pracowników prowa-dzących testy, a także ograniczenie hałasu spręża-rek przez zainstalowanie podwójnych bram rolo-wanych, dźwiękoszczelnych ścian i drzwi oraz za-stosowanie tłumików akustycznych. Dla bezpie-czeństwa prac na wysokości wykonano specjalnepomosty serwisowe. Pracodawca dba także o stałyrozwój zawodowy pracowników, uwzględniającyświadomość zagrożeń i sposobów ich eliminacji.

MP Production, Oddział w Turku Laboratorium Badań Napędów Lotniczych„Polonia Aero”

Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej

Elektrociepłownia „Zielona Góra" S.A. jest przedsiębior-stwem energetyki zawodowej prowadzącym działalność go-spodarczą w zakresie skojarzonego wytwarzania ciepła i energii elektrycznej. Zakład uruchomiono w 1974 roku. Gdyw latach 90. XX wieku na terenie zachodniej Polski odkrytoznaczne złoża gazu ziemnego zaazotowanego, powstałakoncepcja ich wykorzystania do produkcji energii elektrycz-nej i cieplnej. Po uruchomieniu w 2004 r. bloku gazowo-pa-rowego Elektrociepłownia produkowała głównie energięelektryczną. Po połączeniu z Zielonogórską EnergetykąCieplną Sp. z o.o. od 1 kwietnia 2009 r. zajmuje się równieżdystrybucją i dostawą ciepła. Całkowicie pokrywa zapotrze-bowanie na ogrzewanie i ciepłą wodę użytkową dla miej-skiego systemu ciepłowniczego Zielonej Góry.

W zakładzie działa system zarządzania bezpie-czeństwem i higieną pracy. Pracodawca prowa-dzi spójną politykę przeciwdziałania zagroże-niom występującym w środowisku pracy orazchorobom zawodowym – od programu indywi-dualnej adaptacji nowo zatrudnionego pracow-nika, poprzez doskonalenie zawodowe pracow-ników i zapewnienie niezbędnych środków pra-cy, po analizę czynników środowiska pracy i jegodostosowanie do pracownika. W zakładzie są sto-sowane nowoczesne rozwiązania zabezpieczeńdla prac wykonywanych na wysokości. Pracowni-cy aktywnie uczestniczą w procesie przeciwdzia-łania zagrożeniom w środowisku pracy poprzezmożliwość zgłaszania zdarzeń potencjalnie wy-padkowych.

Zakład powstał w 1883 roku jako SpółdzielniaMleczarska w Krotoszynie. Z połączenia tej firmyi zagranicznego inwestora w 1993 roku utworzo-no w Polsce NUTRICIĘ. Od 2007 roku jest człon-kiem grupy DANONE. Specjalizuje się w żywno-ści dla niemowląt i dzieci oraz żywności klinicz-nej dla osób wymagających specjalnej diety. Re-ceptury wszystkich produktów opracowywanesą przez ekspertów, z uwzględnieniem zaleceńŚwiatowej Organizacji Zdrowia i Komisji Żywie-niowej Unii Europejskiej. Fabryka w Krotoszyniejest producentem wysokiej jakości surowców i półproduktów – mleka w proszku opartego namleku lub hydrolizatach białka serwatkowegodla niemowląt i dzieci. Bezpośrednimi odbiorca-mi są fabryki grupy DANONE ulokowane na ca-łym świecie. Zakład zatrudnia 90 osób, wszystkie

na podstawie umowy o pracę. Budynki i pomieszczenia pracy spełniają wszelkie wymogi

bezpieczeństwa, w każdym z nich znajdują się urządzeniaalarmowe informujące pracowników o ewentualnych zagro-żeniach. W zakładzie opracowano i wdrożono procedurybezpieczeństwa w zakresie zagrożeń czynnikami niebez-piecznymi oraz zainstalowano system monitorujący poziomtlenku węgla. Na bieżąco aktualizowane są karty charaktery-styki substancji niebezpiecznych. Pracodawca dba o bez-pieczne i higieniczne warunki pracy, regularnie przeprowa-dzając audyty. Zwraca uwagę na świadomość zagrożeń i bezpieczne zachowania pracowników. Co roku aktualizujeoceny ryzyka zawodowego.

Elektrociepłownia „Zielona Góra” S.A. NUTRICIA Zakłady Produkcyjne w Opolu,Zakład w Krotoszynie

Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej

Do 50 pracowników

Do 50 pracowników Od 51 do 250 pracowników

Od 51 do 250 pracowników

10

1312 IP 12/2017IP 12/2017

Firma rozpoczęła działalność w 1993 roku w Gościcinie.Specjalizuje się w produkcji wysokiej jakości opakowań z po-lipropylenu, polietylenu, PET i SAN do wyrobów kosmetycz-nych, farmaceutycznych oraz suplementów diety. Asorty-ment obejmuje opakowania do kremów kosmetycznych o różnych pojemnościach, różnej wielkości opakowania far-maceutyczne (apteczne) z atestem Narodowego InstytutuLeków, butelki i słoiki PET. Przedsiębiorstwo inwestuje rów-nież w technologie nadruków na opakowaniach, rozwijającwłasny dział zdobienia. Bogaty park maszynowy umożliwiam.in. wykonywanie usług zdobienia nadruków metodą sito-druku i tampodruku wielobarwnego. Obecnie firma zatrud-nia 123 osoby.

We wszystkich działaniach firma stosuje nowoczesne roz-wiązania poprawiające bezpieczeństwo pracypracowników. Pomieszczenia pracy mają inno-wacyjną wentylację, są ogrzewane pompami cie-pła odzyskującymi ciepło wytwarzane przez ma-szyny. Wózki widłowe zostały wyposażone w ka-mery, co znacznie ogranicza ryzyko wypadków w magazynie. Nowy zakład powstał wedługamerykańskiej normy pożarowej NFPA z zastoso-waniem odpowiednich przerw między regałami,systemem instalacji tryskaczowej oraz nowocze-sną pompownią pożarową wraz ze zbiornikiemwody mieszczącym 850 000 litrów. Podczas szko-leń każdy z pracowników ma możliwość użyciagaśnicy, udzielenia pierwszej pomocy przedme-dycznej, m.in. wykonania masażu serca z uży-ciem defibrylatora AED.

Firma działa od 2000 roku, ale jej początki się-gają lat 70. ubiegłego wieku. Siedziba znajdujesię w Warszawie, a zakład produkcyjny w RudzieStrawczyńskiej. DEFRO z niewielkiego zakładurzemieślniczego rozwinęło się w wiodącą firmęprodukującą kotły c.o. na paliwa stałe. Lata2014-15 przyniosły ważne inwestycje prorozwo-jowe, infrastrukturalne i społeczne o wartości po-nad 30 mln zł. Atutem jest własne biuro kon-strukcyjne oraz laboratorium badawcze umożli-wiające kompleksową realizację od fazy projek-towej. Spółka szczególny nacisk kładzie na roz-wój segmentu kotłów na biomasę, w tym jedno-stek o mocy do 900 kW. Są to własne innowacyj-ne konstrukcje w zakresie optymalizacji procesuspalania, poprawy bezpieczeństwa i komfortupracy. DEFRO zatrudnia obecnie 515 osób.

W efekcie zmian konstrukcyjnych i technologicznych pro-dukcji kotłów c.o. w zakładzie większość prac spawalniczychwykonują roboty. W centrum obróbki laserowo-plazmowej za-stosowano automatyczne systemy załadowczo-rozładowcze,a na stanowiskach spawalniczych zainstalowano wciągarkiłańcuchowe. Dodatkowe wentylatory dachowe w hali służąograniczeniu zapylenia. Specjalnie zbudowana ścianka od-dziela wydział spawalniczy od kabiny lakierniczej. Zakupionoprzyłbice spawalnicze z systemem oczyszczania powietrza, za-silane akumulatorkiem. Uruchomiono nowoczesną, automa-tyczną linię lakierni proszkowej. Wprowadzono też dodatkoweprzerwy w pracy, aby ograniczyć czas narażenia na hałas. W fir-mie wdrożono System Zarządzania Jakością ISO 9001:2008.

POLIPACK, Irena Więckowska i Katarzyna Kolmetz DEFRO, Zakład w Rudzie Strawczyńskiej

Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej

Fabryka zmywarek w Żarowie jest pierwszymzakładem firmy Electrolux wybudowanym w Pol-sce od podstaw. W 2005 roku ruszyła tu produk-cja zmywarek wolnostojących oraz do zabudo-wy. W sumie powstaje tu około 500 modeli zmy-warek, które trafiają głównie do klientów z Euro-py, ale i na rynek australijski. W Żarowie powstajązmywarki marek: Electrolux, AEG, Zanussi, Ikea.Rok 2007 zapoczątkował kolejne etapy rozbudo-wywania i unowocześniania zakładu, magazy-nów oraz uruchamiania kolejnych linii montażo-wych, linii pras czy linii pieca. W 2012 roku rozbu-dowano część biurową i specjalistyczne Labora-torium Performance. Teren, na którym zlokalizo-wana jest fabryka, zajmuje blisko 215 000 m2. Fir-ma zatrudnia obecnie 887 osób.

Dbając o warunki pracy, firma skupiła uwagęna sposobie poruszania się wewnątrz hali produkcyjno-ma-gazynowej oraz drogami zewnętrznymi. Wyznaczono i wy-grodzono drogi dla pieszych w hali produkcyjnej i magazy-nie z regałami wysokiego składowania. W wielu miejscachwprowadzono ruch jednokierunkowy. Wózki widłowe wy-posażono w niebieskie światło oraz zamontowano lustra po-prawiające widoczność, a w części produkcyjnej zastąpionoje wózkami typu „pociąg”. Nieaktywną linię produkcyjnąprzystosowano do praktycznego szkolenia nowych pracow-ników, a pracownicy logistyki ćwiczą na placu manewro-wym. Firma nakręciła filmy instruktażowe promujące zasadybezpieczeństwa. Wdrożyła system Lockout/Tagout oraz sys-tem zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy.

Budowę elektrociepłowni fabrycznej rozpoczęto w 1939roku, a zniszczoną wskutek działań wojennych elektrownięodbudowano w 1946 roku. Powołano wówczas zakład podnazwą Kierownictwo Budowy Elektrociepłowni Okręgowej w Gorzowie. W 1950 roku rozpalono tam pierwszy kocioł orazuruchomiono pierwszy turbozespół. Od tego momentu datu-je się działanie elektrociepłowni jako samodzielnej jednostki.Obecnie jest jednym z największych przedsiębiorstw energe-tycznych w regionie, ciepło z elektrociepłowni pokrywa poło-wę zapotrzebowania na lokalnym rynku, oraz najważniejszymproducentem ciepła i energii elektrycznej dla Gorzowa Wlkp.Produkcja odbywa się w sposób skojarzony, czyli przyjaznyśrodowisku. Zakład zatrudnia 803 pracowników.

Działające w zakładzie urządzenia elektroenergetycznenarażają pracowników na działanie czynnikówszkodliwych jak hałas, pył, wysoka temperatura.Utrzymanie odpowiedniego mikroklimatu za-pewniono pracownikom dzięki odizolowaniupomieszczenia sterowania od części technolo-gicznej. Na starym bloku gazowo-parowym za-stosowano osłony akustyczne turbogeneratora i komory spalania. Na stanowisku operatora ob-chodowego maszynowni powstały obudowydźwiękochłonno-izolacyjne silników pomp zasi-lających i kabina dźwiękoizolacyjna. W celu ogra-niczenia zapylenia stosowana jest wentylacja na-wiewno-wywiewna oraz instalacja wytwarzającamgłę wodną. Pracodawca posiada ZintegrowanySystem Zarządzania w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, jakości i środowiska.

Electrolux Poland, Oddział w Żarowie PGE, Oddział Elektrociepłownia Gorzów

Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej

Od 51 do 250 pracowników

Powyżej 250 pracowników Powyżej 250 pracowników

Powyżej 250 pracowników

15IP 12/2017IP 12/201714

Halina Krahelska urodziła się 12 czerwca 1888 r. w Ode-ssie. Była aktywną działaczką niepodległościową, a także pi-sarką i publicystką. W latach 1912-1917 przebywała na zesła-niu. Po powrocie do Polski, w latach 1919-1931, była inspek-torem pracy w Ministerstwie Pracy i Opieki Społecznej, peł-niła m.in. funkcję zastępcy głównego inspektora pracy.Szczególne miejsce w jej działalności inspektorskiej zajmo-wała problematyka ochrony zdrowia kobiet, opieka nad

matką i dzieckiem oraz praca młodocianych. Halina Krahel-ska jest autorką wielu opracowań dotyczących ochrony pra-cy, m.in. „Ochrona pracy w Polsce” i „Prawda o stosunkachpracy”. Podczas II wojny światowej była członkiem Armii Kra-jowej. Zmarła w hitlerowskim obozie koncentracyjnym w Ra-vensbrück w 1945 roku. Tuż przed śmiercią napisała „Wytycz-ne w sprawie organizacji Inspekcji Pracy w Polsce Niepodle-głej po II wojnie światowej”.

Dorota Gardias jest przewodniczącą Forum Związków Zawodowych oraz wie-loletnią działaczką związkową. Pełni funkcję przewodniczącej Zakładowej Organi-zacji Związkowej Ogólnopolskiego Związku Zawodowego Pielęgniarek i Położ-nych w Wojewódzkim Szpitalu Specjalistycznym w Słupsku, przez ponad siedemlat była przewodniczącą Zarządu Krajowego tego związku. Przez cały ten czas bez-pieczeństwo i higienę pracy swoich koleżanek i kolegów pracujących z pacjenta-mi traktowała jako priorytet. Od kilkunastu lat jest członkiem Europejskiego Komi-tetu Ekonomiczno-Społecznego, który jest organem opiniującym Parlamentu i Komisji Europejskiej. Niejednokrotnie zwracała uwagę, że czas pracy pracowni-ków, przekraczający ustalone normy, może negatywnie wpływać na bezpieczeń-stwo personelu medycznego i pacjentów.

Zgłoszona do nagrody przez wiceprzewodniczącego Forum Związków Zawodowych.

Wacław Czerkawski jest wiceprzewodniczącym Rady Krajowej Związku Zawo-dowego Górników w Polsce, zrzeszonego w OPZZ. Aktywnie uczestniczy w wieluinicjatywach krajowych i międzynarodowych na rzecz poprawy bhp w górnictwie.Należy do różnych gremiów branżowych odpowiedzialnych za bezpieczeństwopracy w górnictwie oraz związanych z dialogiem społecznym. Jest członkiem Ko-misji Bezpieczeństwa Pracy w Górnictwie przy WUG w Katowicach oraz Woje-wódzkiej Rady Dialogu Społecznego. Współpracuje ze społecznymi inspektoramipracy branży górniczej zarówno w zakładach pracy, jak i podczas szkoleń. Będącczłonkiem VII kadencji Rady Ochrony Pracy, koncentrował się na bezpieczeństwiei warunkach pracy górników. Zagadnienia te podejmuje też w Trójstronnym Ze-spole ds. Bezpieczeństwa Socjalnego Górników, którego jest współprzewodniczą-cym; reprezentuje w nim stronę społeczną.

Zgłoszony do nagrody przez przewodniczącego Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych.

Nagroda Głównego Inspektora Pracy im. Haliny KrahelskiejNagroda Głównego Inspektora Pracy im. Haliny Krahelskiej

Aleksander Gilge jest specjalistą do spraw bezpieczeństwa i higieny pracy, in-spektorem ochrony przeciwpożarowej oraz specjalistą do spraw ochrony środowi-ska w spółce Bombardier Transportation (ZWUS) Polska. Miał wpływ na decyzje o podnoszeniu kwalifikacji i bezpieczeństwa załogi, co m.in. przełożyło się na brakw firmie wypadków ciężkich i śmiertelnych w ostatniej dekadzie. Zakład jest lau-reatem konkursu PIP „Pracodawca – organizator pracy bezpiecznej”. AleksanderGilge prowadzi szkolenia pracowników z bezpieczeństwa pracy i ratownictwa me-dycznego, projektowania i wdrażania bezpiecznych technik i technologii w przed-siębiorstwie. Dzięki niemu w zakładzie wprowadzono wiele innowacyjnych roz-wiązań, m.in. system wczesnego ostrzegania dla wózków widłowych, system ekra-nów dotykowych „Centrum Informacji” z różnorodnymi informacjami o bhp.

Zgłoszony do nagrody przez prezesa Zarządu Business Centre Club.

Janusz Kurzydłowski jest emerytowanym inspektorem pracy, byłym kierowni-kiem Oddziału PIP w Ostrowie Wielkopolskim. Od ponad 30 lat angażuje się w po-prawę warunków pracy. Był prekursorem wprowadzenia w inspekcji pracy infor-matyzacji jako narzędzia usprawniającego działalność inspektorów pracy. PowołałRegionalną Komisję Ochrony Pracy oraz Komisję BHP w Rolnictwie Indywidual-nym. Dzięki niemu w południowej Wielkopolsce odbywały się seminaria z zakła-dową służbą bhp i innymi służbami pracowniczymi; skoordynowano działania słu-żące ochronie pracy różnych instytucji, jak np. PIS, UDT, PSP, KRUS, Izby Rzemieśl-niczej. Rozwinął i utrwalił propagowanie prawa pracy, w tym przepisów i zasadbhp w mediach. Przyczynił się do wzrostu autorytetu Państwowej Inspekcji Pracy.Doceniony licznymi nagrodami, wyróżnieniami i odznaczeniami, w tym KrzyżemKawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Zgłoszony do nagrody przez prezesa Zarządu Stowarzyszenia Ochrony Pracy.

Franciszek Grześkowiak od dwudziestu lat jest okręgowym inspektorem pra-cy w Zielonej Górze. Dzięki swoim wszechstronnym kompetencjom od lat wpro-wadza młodych adeptów w tajniki trudnej inspektorskiej pracy. Prowadził wykła-dy z zakresu ochrony pracy na Uniwersytecie Zielonogórskim i w Ośrodku Szkole-nia PIP we Wrocławiu. Jest członkiem komisji egzaminacyjnych przy specjaliza-cjach inspektorów pracy, a także podczas egzaminów państwowych uprawniają-cych do wykonywania lub nadzorowania czynności kontrolnych. Przyczynił się dozrealizowania wielu programów prewencyjnych, informacyjnych i edukacyjnych z udziałem tysięcy przedsiębiorców, pracowników, rolników, uczniów i studentów.Jako szef okręgu rozwinął współpracę z niemiecką inspekcją pracy z terenu Bran-denburgii. W uznaniu zasług odznaczony został Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Nagrodzony z inicjatywy głównego inspektora pracy.

Nagroda im. Haliny Krahelskiej przyznawana jest przez głównego inspektora pracy za wybitne osiągnięcia w dziedzinie: nadzoru i kontroli przestrzegania prawa pracy,

prewencji zagrożeń zawodowych, wynalazczości, projektowania bezpiecznych technik i technologii, a także popularyzacji ochrony zdrowia, bezpieczeństwa i prawa pracy. Celem nagrody jest wyróżnianie i promowanie osiągnięć w zakresie ochrony pracy

i zdrowia w środowisku pracy.

IP 12/2017IP 12/2017 1716

Bogusław Motowidełko jest wiceprzewodniczącym Zarządu Regionu Zielono-górskiego NSZZ „Solidarność”, reprezentuje to gremium m.in. w Lubuskiej KomisjiOchrony Pracy oraz Lubuskiej Komisji ds. Bezpieczeństwa i Higieny Pracy w Rolnic-twie. Jest członkiem Rady Ochrony Pracy. Od lat zajmuje się przestrzeganiem prawpracowniczych i związkowych. Podejmuje interwencje bezpośrednio w zakładachpracy, prowadzi szkolenia i seminaria dla związków zawodowych, zwracającszczególną uwagę na bhp. Współdziała z OIP w Zielonej Górze jako związkowy ko-ordynator programu szkoleniowego „Wszechnica związkowa”. Działa w Międzyre-gionalnej Radzie Związkowej „Viadrina”, propagując zagadnienia związane z wa-runkami pracy po polskiej i niemieckiej stronie Odry. Jako przewodniczący radyzabiegał o objęcie ochroną polskich obywateli pracujących na terenie Niemiec.

Zgłoszony do nagrody przez przewodniczącego Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”.

Janina Suzdorf jest naczelnikiem Wydziału Legislacji w Departamencie PrawaPracy Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej; z resortem związana od1986 r. Jest głównym legislatorem resortu, uczestniczy w pracach komisji sejmo-wych i senackich, w posiedzeniach plenarnych Sejmu, wspierając swoją wiedzą i doświadczeniem kierownictwo ministerstwa. Brała udział w projektowaniu roz-wiązań prawnych kolejnych nowelizacji Kodeksu pracy, szczególnie w zakresieukładów zbiorowych pracy, dostosowywania przepisów polskiego prawa do dy-rektyw Unii Europejskiej. Współtworzyła m.in. przepisy z zakresu funkcjonowaniazwiązków zawodowych i organizacji pracodawców oraz rozwiązywania sporówzbiorowych, ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności praco-dawcy. Jest sekretarzem Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Pracy, autorką licznych ar-tykułów w dziedzinie prawa pracy.

Zgłoszona do nagrody przez ministra rodziny, pracy i polityki społecznej.

Andrzej Smółko jest prezesem Zarządu CWS-boco Polska, wiodącego dostaw-cy profesjonalnych i innowacyjnych rozwiązań higienicznych dla przedsiębiorstw.Pod jego kierownictwem spółka zrealizowała liczne projekty zwiększające bezpie-czeństwo pracowników, angażujące ich w kwestie środowiska pracy oraz ochronyśrodowiska naturalnego. Wdrożono m.in. program sugestii pracowniczych „Fabry-ka pomysłów”, wpływający na poprawę funkcjonowania przedsiębiorstwa orazProgram 5s, który zwraca uwagę na kluczową rolę bezpieczeństwa podczas pro-cesów produkcyjnych. Laureat jest inicjatorem i przewodniczącym Koalicji Bez-pieczni w Pracy, projektu społecznej odpowiedzialności biznesu za bhp, populary-zującego kulturę bezpieczeństwa pracy oraz integrującego branżę bhp (bezpiecz-niwpracy.pl, cykliczny raport „Bezpieczeństwo Pracy w Polsce”, konkurs „Mistrzo-stwa Kadry BHP”).

Zgłoszony do nagrody przez prezydenta Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej.

Nagroda Głównego Inspektora Pracy im. Haliny KrahelskiejNagroda Głównego Inspektora Pracy im. Haliny Krahelskiej

Janusz Śniadek jest wieloletnim działaczem związkowym, byłym przewodni-czącym Komisji Krajowej NSZZ „Solidarność”, posłem na Sejm VII i VIII kadencji,przewodniczącym Rady Ochrony Pracy i wiceprzewodniczącym Komisji do SprawKontroli Państwowej. Jako szef „Solidarności” wielokrotnie brał udział w przedsię-wzięciach związanych z ochroną pracy, np. w akcji w obronie Kodeksu pracy orazza zwiększeniem uprawnień społecznych inspektorów pracy. Zaangażowany w opracowanie rozwiązań w zakresie ochrony pracowników, m.in. zapewnienia imumowy o pracę w pierwszym dniu zatrudnienia. W 2010 r. powołany przez prezy-denta Lecha Kaczyńskiego w skład Narodowej Rady Rozwoju. Uczestniczy w opi-niowaniu projektów aktów prawnych dotyczących ochrony pracy, a także inicjo-waniu prac związanych z ratyfikacją konwencji i międzynarodowych norm z zakre-su ochrony pracy i ergonomii.

Zgłoszony do nagrody przez zastępcę przewodniczącego Rady Ochrony Pracy przy Sejmie RP.

Andrzej Ziółkowski jest prezesem Urzędu Dozoru Technicznego. Od wielu latangażuje się w kształtowanie bezpieczeństwa publicznego. Był współinicjatoremoraz wykładowcą programu „Bezpieczne Praktyki i Środowisko”, prelegentem nawielu wydarzeniach branżowych (Międzynarodowe Targi Ochrony Pracy, Pożar-nictwa i Ratownictwa „SAWO” czy Targi „Innowacje. Technologie. Maszyny”), rów-nież na studium podyplomowym z zakresu bhp na Politechnice Poznańskiej.Współpracował z OIP w Poznaniu oraz Polskim Komitetem Normalizacyjnym w za-kresie problematyki bezpieczeństwa chemicznego. Wśród zagadnień prawa euro-pejskiego szczególnie interesują go wymagania zasadnicze, jakie muszą spełniaćprodukty przeznaczone do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem. Jestwspółautorem przepisów odnoszących się do urządzeń ciśnieniowych stosowa-nych w Polsce.

Zgłoszony do nagrody przez wiceprezesa Urzędu Dozoru Technicznego.

Wiesława Taranowska jest wiceprzewodniczącą OPZZ, gdzie koordynuje pro-blematykę prawnej ochrony pracy oraz bhp branż zrzeszonych. Zainicjowała w OPZZ Komisję ds. Ochrony Pracy. Jest założycielką i wieloletnią przewodniczącąZwiązku Zawodowego Uzdrowisk Polskich, angażuje się w działania mające nacelu poprawę warunków pracy w tej branży. Jest członkiem m.in. zespołów pro-blemowych Rady Dialogu Społecznego, Krajowej Rady Konsultacyjnej ds. OsóbNiepełnosprawnych przy Biurze Pełnomocnika Rządu ds. Osób Niepełnospraw-nych, Rady ds. Rynku Pracy przy Ministrze Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej i Rady Nadzorczej ZUS. Współpracuje ze społecznymi inspektorami pracy branżo-wych organizacji członkowskich OPZZ, koordynuje związkową działalność szkole-niową. Doceniona licznymi wyróżnieniami i odznaczeniami, w tym Krzyżem Kawa-lerskim Orderu Odrodzenia Polski.

Nagroda przyznana z inicjatywy głównego inspektora pracy.

Gala na Zamku Królewskim, Warszawa 29 listopada 2017 r.

Laureaci Nagrody im. Haliny Krahelskiej

Laureaci konkursu „Pracodawca - organizator pracy bezpiecznej”

Franciszek Grześkowiak dziękuje w imieniulaureatów Nagrody im. Haliny Krahelskiej

Andrzej Rogowski przyjmuje nagrodę dlanajaktywniejszego społecznego inspektora pracy

Robert Boroch, dyr. „Polonia Aero” Paweł Sowicz, dyr. Elektrolux Poland w Żarowie

Elżbieta Wybieralska, dyr. NUTRICIAZakłady w Krotoszynie

Mirosław Rawa, dyr. PGEElektrociepłownia Gorzów

Fot. M.G.

IP 12/2017IP 12/201720 21

Wiadomościnie tylko z krajuKomitet Wyższych Inspektorów PracyGłówny inspektor pracy Wiesław Łyszczek wziął udział w 73. spotkaniu Komitetu Wyższych Inspektorów Pracy(SLIC) w Tallinie 8-9 listopada br. Konferencja „Nowe formypracy a bhp” poświęcona była współczesnemu rynkowi pra-cy, m.in. pozyskiwaniu pracy za pośrednictwem interneto-wych platform pracy, zlecaniu pracy czy realizacji krótkoter-minowych zadań przy pomocy narzędzi informatycznych i telekomunikacyjnych (ICT), pracy cyfrowej na żądanie.Nowe formy pracy są przedmiotem analiz naukowców, eko-nomistów i praktyków, którzy wskazują zagrożenia, takżezdrowia i bezpieczeństwa. Podczas obrad plenarnych Komi-

tetu przyjęto zrewidowaną wersję „Wspólnych zasad inspek-cji pracy”, zaprezentowaną przez Michała Wyszkowskiego,starszego inspektora pracy – głównego specjalistę w OIP Po-znań, który przewodniczył pracom grupy przygotowującejdokument. Ponadto rozmawiano o europejskiej kampaniiSLIC na lata 2017-2019, dotyczącej bhp pracowników agencjipracy tymczasowej i pracowników transgranicznych, a takżeo promocji unijnego systemu KSS, służącego wymianie infor-macji pomiędzy krajowymi inspekcjami pracy. CzłonkowieSLIC omówili i zaakceptowali szereg inicjatyw realizowanychi zaplanowanych przez Komitet na najbliższy okres.

Zastępcy głównego inspektora pracyMarszałek Sejmu RP Marek Kuchciński powołał z dniem 23 listopada br. Bogdana Drzastwę i Andrzeja Kwalińskie-go na stanowiska zastępców głównego inspektora pracy.Uroczyste wręczenie aktów powołania Bogdanowi Drza-stwie na zastępcę do spraw nadzoru oraz Andrzejowi Kwaliń-skiemu na zastępcę do spraw organizacyjnych miało miejscew gabinecie Marszałka Sejmu. Obecni byli: StanisławSzwed, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej, Ja-nusz Śniadek, przewodniczący Rady Ochrony Pracy orazWiesław Łyszczek, główny inspektor pracy.

Fot. CIS/Paweł Kula

Nowe porozumienie z prokuraturąGłówny inspektor pracy Wiesław Łyszczek i zastępca proku-ratora krajowego Agata Gałuszka-Górska podpisali 6 listo-pada br. w Warszawie porozumienie w sprawie współdziała-nia prokuratury z Państwową Inspekcją Pracy. Ma ono na celuskuteczne zwalczanie i zapobieganie przestępczości przeciw-ko prawom osób wykonujących pracę zarobkową. Zastąpiłopoprzedni tego typu dokument z 2014 r. Zgodnie z nowymporozumieniem jednostki prokuratury zobowiązują się doniezwłocznego informowania właściwego okręgowego in-spektoratu pracy o wszczęciu postępowania w sprawie o przestępstwo, o podejrzeniu którego zawiadomił organ PIP.Przed wydaniem przez prokuraturę postanowienia o umorze-niu postępowania inspektor pracy będzie mógł zapoznać sięz materiałem zebranym i zgłosić dodatkowe wnioski dowo-dowe. Prokuratorzy mają przestrzegać przekazywania inspek-torom pracy postanowienia o odmowie wszczęcia lub umorze-niu dochodzenia, a w przypadku skierowania wniosku o uza-sadnienie – obowiązku niezwłocznego jego sporządzania i do-ręczania. Mają także niezwłocznie zawiadamiać o zakończeniupostępowań przygotowawczych w sprawach o przestępstwa,kierowaniu do sądów aktów oskarżenia albo wniosków o wa-runkowe umorzenia postępowań. Z kolei inspekcja pracy zo-bowiązuje się zapewnić kompleksowość danych potwierdzają-cych zasadność kierowanych do prokuratury zawiadomień o

V Kongres Mobilności Pracy Wiesław Łyszczek, główny inspektor pracy oraz Józef Baj-del, okręgowy inspektor pracy w Krakowie, wzięli udział 20 listopada br. w sesji plenarnej rozpoczynającej V Europej-ski Kongres Mobilności Pracy, zorganizowany w CentrumKongresowym ICE w Krakowie. Organizatorem dwudniowe-go kongresu była Inicjatywa Mobilności Pracy, organizacjazrzeszająca przedstawicieli nauki, biznesu i administracji.Współorganizatorem wydarzenia było Ministerstwo Rozwo-ju, a jednym z patronów merytorycznych – Państwowa In-spekcja Pracy. Kongres Mobilności Pracy to wydarzenie po-święcone tematyce delegowania pracowników. W trakcieobrad dyskutowano m.in. o problemach wynikających z re-lacji pomiędzy prawami socjalnymi a swobodą świadczeniausług. Omówiono także wpływ delegowania pracownikówna gospodarki państw wysyłających i przyjmujących pra-cowników. Program pierwszego dnia tej edycji kongresu wy-pełniły panele dyskusyjne z udziałem ekspertów, polityków iprzedstawicieli nauki. Zakończyła go gala wręczenia nagro-dy honorowej Labor Mobilis dla osób, które w szczególnysposób wspierały mobilność pracy i usług na europejskimrynku wewnętrznym.

podejrzeniu popełnieniu przestępstwa, przekazywać prokura-turze na jej żądanie szczegółową dokumentację z kontroli, niezwłocznie przeprowadzać kontrolę na wniosekprokuratora. Porozumienie przewiduje również organizacjęwspólnych szkoleń, informowanie o współpracy i występują-cych problemach, powiadamianie o wypadkach przy pracy.

Nagrody Gospodarcze Prezydenta RP Główny inspektor pracy Wiesław Łyszczek i okręgowy in-spektor pracy w Rzeszowie Barbara Kiełt uczestniczyli 17 li-stopada br. w „Kongresie 590”, zainagurowanym przez prezy-denta Andrzeja Dudę. Kongres odbył się w Jasionce k. Rze-szowa. Podczas uroczystej gali prezydent wręczył sześciu fir-mom Nagrody Gospodarcze Prezydenta RP. Jedną z firm no-

minowanych do nagrody była Szynaka-Meble sp. z o.o., którądo konkursu zgłosiła Państwowa Inspekcja Pracy. Firma jesttrzykrotnym laureatem prestiżowego konkursu PIP „Praco-dawca – organizator pracy bezpiecznej”. W swoim wystąpie-niu Andrzej Duda podkreślił, że gospodarka nie będzie siędobrze rozwijała, jeżeli pracownik nie będzie godziwie wy-nagradzany. Zaapelował do przedsiębiorców, aby rozważylipodwyżki płac dla kobiet, które mogą rezygnować z pracy z powodu programu Rodzina 500 +.

Finał programów prewencyjnychGłówny inspektor pracy Wiesław Łyszczek 14 listopada br.wziął udział w gali podsumowującej działalność prewencyj-ną Okręgowego Inspektoratu Pracy w Opolu. Wręczono na-grody laureatom konkursów „Pracodawca – organizator pra-cy bezpiecznej", „Buduj bezpiecznie”, „Najaktywniejszy spo-łeczny inspektor pracy”, „Bezpieczne Gospodarstwo Rolne"oraz „Zdobądź Dyplom PIP”. Na uroczystości, zorganizowa-nej w auli Politechniki Opolskiej, obecni byli także: Arka-diusz Kapuścik, okręgowy inspektor pracy w Opolu z za-stępcami Moniką Krawczyk i Tomaszem Krzemienow-skim. Gratulując laureatom, szef inspekcji pracy podkreślił,że celem inicjatyw prewencyjno-promocyjnych PIP jestwspieranie pracodawców w tworzeniu bezpiecznego środo-wiska pracy. Treści przekazywane podczas konkursów, szko-leń czy przy udzielaniu porad prawnych ułatwiają pracodaw-com i pracownikom zrozumienie często skomplikowanychregulacji prawnych.

W Katowicach o rynku pracyW dniu 15 listopada br. główny inspektor pracy WiesławŁyszczek oraz Lesław Mandrak, p.o. okręgowego inspekto-ra pracy w Katowicach, wzięli udział w konferencji PulsHRDAY, która odbyła się w Międzynarodowym Centrum Kon-gresowym w Katowicach. Głównym celem spotkania była

Wynagrodzenia w budżetówce

Równe traktowanie to fikcja

Sebastian Senyszyn

IP 12/2017IP 12/2017 2322

Inspektor pracy Okręgowego Inspekto-ratu Pracy w Zielonej Górze miał okazjęzmierzyć się z zagadnieniem nierównegotraktowania pracowników w zakresie wy-nagrodzeń w jednostkach finansowanych z budżetu państwa w zeszłym roku, gdyRzecznik Praw Obywatelskich zaniepokojo-ny sygnałami medialnymi na ten tematzwrócił się do Państwowej Inspekcji Pracy z pismem. Powołał się w nim na artykuł w jednej z gazet pt. „To dyskryminacja!Oskarża związek”, w którym czytamy: „w styczniu wydział edukacji magistratunakazał dyrektorom szkół i przedszkoli, abywdrożyli rozporządzenie rządu dotycząceminimalnego wynagrodzenia za pracę (wy-nosi ono 1850 zł brutto)”. Z treści publikacjiwynika, iż długoletni pracownicy czują siędyskryminowani w stosunku do pracowni-ków młodych, gdyż wynagrodzenia długo-letnich pracowników, w związku z brakiempodwyżek wynagrodzeń, niewiele się róż-nią od wynagrodzeń osób z krótkim sta-żem pracy.

Badając ten problem, inspektor pracydokonał ustaleń w zasadzie potwierdzają-cych fakty powszechnie znane oraz budzą-ce zaniepokojenie lokalnych organizacjizwiązkowych i Rzecznika Praw Obywatel-skich. Okazało się, że wynagrodzenia loso-wo wybranych pracowników niepedago-gicznych w placówkach oświatowychkształtują się tak, aby zagwarantować pra-cownikom wynagrodzenie nie niższe niżminimalne wynagrodzenie za pracę (wyno-szące w 2016 r. 1850 zł brutto), uwzględnia-jąc w wynagrodzeniu, oprócz wynagrodze-nia zasadniczego, tzw. dodatek stażowyoraz premię regulaminową.

Na podstawie list płac za ostatnie mie-siące inspektor pracy ustalił, że w kilkuprzypadkach konieczne było wypłaceniewyrównania do minimalnego wynagro-dzenia za pracę. Z wyjaśnień uzyskanychw trakcie kontroli wynikało, że wyrówna-nia do minimalnego wynagrodzenia zda-rzają się wtedy, gdy pracownik w związkuz chorobą osiąga niższą premię regulami-nową i w tej sytuacji jego wynagrodzenienie osiąga poziomu minimalnego wyna-grodzenia za pracę.

Te same stanowiska, ale nie płaca

Na podstawie przedstawionych doku-mentów dotyczących wynagrodzeń in-spektor pracy stwierdził, że istnieją różnicew wysokości zasadniczego wynagrodzeniaza pracę pomiędzy pracownikami wykonu-jącymi pracę na tych samych bądź podob-nych stanowiskach, zaś dodatek stażowyczęsto służy jako składnik wynagrodzeniazapewniający osiągnięcie wynagrodzeniaminimalnego.

Przykładowo, w jednej ze skontrolowa-nych placówek oświatowych ustalono, żepracownicy zatrudnionej w szkole od 1986roku na stanowisku kucharki przysługujewynagrodzenie zasadnicze 1338 złotych,dodatek za 20-letni staż pracy oraz premiaregulaminowa do 20% miesięcznie (łączniewynagrodzenie pracownicy na dzień 1 kwietnia 2016 r. wynosiło 1873,20 zł brut-to), zaś pracownicy zatrudnionej w szkoleod 2012 roku na stanowisku pomocy ku-chennej przysługuje wynagrodzenie za-sadnicze 1457 zł, dodatek za 8-letni stażpracy oraz premia regulaminowa do 20%

Zdarza się, że osobyprzyjmowane do pracy

na starcie otrzymują wy-nagrodzenie brutto namniej więcej takim sa-

mym poziomie, jak pra-cownicy z długoletnim

stażem pracy, którzyotrzymują m.in. dodatek

stażowy.

dyskusja o nowych trendach w obszarze HR, integracja śro-dowiska branżowego oraz czerpanie inspiracji do tworzenialepszego miejsca pracy. W przedsięwzięciu uczestniczyliprzedstawiciele biznesu, samorządu, uczelni, agencji rekru-tacyjnych i doradztwa personalnego oraz studenci. Głównyinspektor pracy poruszył kwestię wynagradzania pracowni-ków w sposób zgodny z przepisami, a także praktyki praco-dawców dotyczące zatrudniania w kontekście stosowaniaumów cywilnoprawnych. Ponadto w swoim wystąpieniuomówił między innymi tematykę planowanych zmian w Ko-deksie pracy, tj. zasad przyznawania urlopu, ograniczeń w zatrudnianiu na podstawie umów cywilnoprawnych,zmian w systemie wynagrodzeń. Organizatorem wydarzeniabyła Grupa PTWP oraz portal PulsHR.pl

O bezpieczeństwie w budownictwieZagadnienia bezpieczeństwa pracy w budownictwie, zeszczególnym uwzględnieniem problematyki zatrudnianiaoperatorów żurawi, a także podsumowanie działań prewen-cyjnych podejmowanych przez Wielkopolską Radę ds. Bez-pieczeństwa Pracy w Budownictwie były głównymi temata-mi posiedzenia Rady, zorganizowanego 25 października br.w siedzibie Wielkopolskiej Izby Rzemieślniczej w Poznaniu.W posiedzeniu oprócz członków Rady uczestniczył takżeZbigniew Janowski, przewodniczący Związku Zawodowe-go „Budowlani”, który wręczył Stanisławie Ziółkowskiej,okręgowemu inspektorowi pracy w Poznaniu, medal „125-

lecia Ruchu Zawodowego Budowlanych w Polsce” przyznanyOkręgowemu Inspektoratowi Pracy w Poznaniu. Wśród za-proszonych gości był Dariusz Mińkowski, zastępca główne-go inspektora pracy, który odczytał list Wiesława Łyszczka,głównego inspektora pracy oraz wręczył Tomaszowi Wice,dyrektorowi Wielkopolskiej Izby Rzemieślniczej, HonorowąOdznakę za Zasługi dla Ochrony Pracy.

Na rzecz bezpieczeństwa pracyW dniu 28 listopada 2017 r. Wiesław Łyszczek, główny in-spektor pracy wziął udział w Walnym Zebraniu CzłonkówStowarzyszenia Ochrony Pracy, którego prezesem jest dr Ta-deusz Sułkowski. Wręczył Odznaki Honorowe Za Zasługi dlaOchrony Pracy Edwardowi Kołodziejczykowi i dr. inż. Mar-cinowi Krause. Docenił w ten sposób ich wieloletnią pracępublicystyczną i dydaktyczną na rzecz promocji problematy-ki związanej z ochroną życia i zdrowia człowieka w środowi-sku pracy. Członkowie stowarzyszenia omawiali bieżące pro-blemy związane z bezpieczeństwem pracowników. Jednymz tematów dyskusji był niewystarczający poziom szkoleńwstępnych i okresowych, jakie przechodzą pracownicy, a także szkoleń z zakresu bhp oferowanych pracodawcom.Doświadczenia PIP potwierdzają, że brak właściwych szkoleńlub ich niewystarczająca jakość i zakres często prowadzą dowypadków przy pracy. Wiesław Łyszczek podkreślił, że Sto-warzyszenie Ochrony Pracy, którym kieruje dr Tadeusz Suł-kowski, jest sprawdzonym partnerem Państwowej InspekcjiPracy, realizującym wspólny cel, jakim jest poprawa standar-dów i warunków pracy.

Zmiany personalne w okręgachGłówny inspektor pracy Wiesław Łyszczek podjął następu-jące decyzje personalne:

– z dniem 30 listopada 2017 r. powierzył Zbigniewowi Stu-dzińskiemu pełnienie obowiązków okręgowego inspektorapracy w Bydgoszczy,

– z dniem 30 listopada 2017 r. powierzył Jolancie Koszałcepełnienie obowiązków okręgowego inspektora pracy w War-szawie,

– z dniem 30 listopada 2017 r. odwołał Janusza Grodzkiegoze stanowiska zastępcy okręgowego inspektora pracy w OIPw Łodzi i z dniem 1 grudnia 2017 r. powierzył Urszuli Śmia-łowskiej pełnienie obowiązków na tym stanowisku,

– z dniem 1 grudnia 2017 r. powierzył Annie Szczapie peł-nienie obowiązków zastępcy okręgowego inspektora pracyw OIP w Krakowie.

IP 12/2017IP 12/2017 2524

miesięcznie (łącznie wynagrodzenie pracownicy na dzień 1 kwietnia 2016 r. wynosiło 1864,96 zł brutto).

W trakcie kontroli pracodawcy wskazywali, że w przepi-sach dotyczących minimalnego wynagrodzenia za pracęskładnik wynagrodzenia określany mianem dodatku za wie-loletnią pracę nie został wyłączony jako składnik, którego nieuwzględnia się przy obliczaniu wysokości minimalnego wy-nagrodzenia za pracę. Przedstawiono pismo prezydentamiasta skierowane do prezesa oddziału ZNP (przekazane dowiadomości dyrektorom placówek oświatowych), z któregowynika między innymi, że: „W rozporządzeniu Rady Mini-strów z dnia 11 września 2015 r. w sprawie wysokości minimalnegowynagrodzenia za pracę w 2016 r.(Dz.U. 2015, poz.1385) została okre-ślona kwota minimalnego miesięcz-nego wynagrodzenia osoby zatrud-nionej w pełnym wymiarze czasupracy w wysokości 1850 zł. […] Wy-dział Edukacji w dniu 26 stycznia2016 r. zamieścił informację przypo-minającą dyrektorom placówekoświatowych o konieczności podnie-sienia wynagrodzenia do poziomuminimalnego. Zgodnie z art. 183ck.p. § 1 pracownicy mają prawo dojednakowego wynagrodzenia za jed-nakową pracę lub za pracę o jedna-kowej wartości. Zgodnie z § 2 ustawywynagrodzenie, o którym mowa w § 1, obejmuje wszystkie składniki wynagrodzenia, bezwzględu na ich nazwę i charakter, a także inne świadczeniazwiązane z pracą, przyznawane pracownikom w formie pie-niężnej lub w innej formie niż pieniężna”.

W orzecznictwie Sądu Najwyższego dyskryminacja w sferzezatrudnienia rozumiana jest jako bezprawne pozbawienie lubograniczenie praw wynikających ze stosunku pracy albo nie-równomierne traktowanie pracowników ze względu na wy-mienione w przepisie kryteria dyskryminacyjne, a także przy-znawanie z tych względów niektórym pracownikom mniej-szych praw niż te, z których korzystają inni pracownicy znajdu-jący się w takiej samej sytuacji faktycznej i prawnej. Każda dys-kryminacja jest nierównym traktowaniem, lecz nie każde nie-równe traktowanie jest dyskryminacją (wyrok Sądu Apelacyj-nego w Poznaniu z dnia 18 kwietnia 2013 r., sygn. akt: III Apa21/12). Nie narusza zasady równości usprawiedliwione i racjo-nalne zróżnicowanie (dyferencjacja) sytuacji prawnej pod-miotów ze względu na różniącą je cechę istotną (relewantną,por. m.in. uchwała z 8 stycznia 2002 r., III ZP 31/01, OSNAPiUS2002 Nr 12, poz. 284). Kwalifikacja, czy dane zachowanie pra-codawcy w kształtowaniu wysokości wynagrodzenia danego

pracownika jest niezgodne z przepisami prawa pracy, będziezależała od konkretnego przypadku. Z uwagi na to, że sprawydotyczące dyskryminacji w zatrudnieniu mają charakter nie-ostry oraz wymagają indywidualnego podejścia, właściwy doich rozstrzygnięcia jest sąd pracy.

Zasady współżycia społecznego

W związku z poczynionymi ustaleniami inspektor pracywystąpił z pismem do organu prowadzącego, wskazując, żeróżnicowanie pracowników w zakresie wynagrodzenia za-

sadniczego może być uznane przezsąd pracy za przejaw nierównegotraktowania w zatrudnieniu, jeżelinie występują obiektywne przesłan-ki dyferencjacji, zaś przyczyną różni-cowania jest wiek dla poszczegól-nych pracowników (rozumiany jakowysokość dodatku stażowego). Po-nadto inspektor wskazał na koniecz-ność uwzględnienia zasad współży-cia społecznego przy kształtowaniuwynagrodzeń pracowniczych – wy-nagrodzenia zasadniczego w szcze-gólności przy celowościowej wy-kładni przeznaczenia dodatku zawieloletnią pracę, który jest dodat-kiem związanym ze stażem oraz do-świadczeniem pracownika i w związ-ku z tym winien pełnić rolę dodatku,

a nie wynagrodzenia wyrównującego do wynagrodzenia minimalnego.

Sama jednak możliwość dochodzenia przed sądem przezpracowników praw w związku z różnicowaniem wynagro-dzenia jest zbyt czasochłonna i mało czytelna. Osoba dyskry-minowana płacowo najczęściej w wąskiej grupie znajomychlub współpracowników wyrazi swoje niezadowolenie, jed-nak zazwyczaj na tym się kończy.

Cieszy fakt, że nad takim zagadnieniem pochylił się Rzecz-nik Praw Obywatelskich, jednak – podobnie jak w przypad-ku inspekcji pracy – nie ma on skutecznych narzędzi mogą-cych spowodować zmiany. Przepisy prawa stanowią, jak sta-nowią. Wszystko jest zgodne z prawem, powstaje jednak py-tanie, czy jest sprawiedliwe. Pytań jest zresztą więcej. Możewarto zastanowić się nad zmianami w ustawie o minimal-nym wynagrodzeniu za pracę, precyzującymi m.in. zapisydotyczące kształtowania wynagrodzenia zasadniczego.

starszy inspektor pracy Sebastian SenyszynOIP Zielona Góra

Środowisko pracy

Co zawierają raporty z badań czynników szkodliwych?

Andrzej Zwara

Dokumentem potwierdzającym wyko-nanie pomiarów czynników szkodliwych w środowisku pracy jest sprawozdanie lubraport z badań określonego czynnika szko-dliwego. Wszystkie jednostki akredytowa-ne przeprowadzające pomiary działajązgodnie z zadeklarowaną metodyką. Za-zwyczaj są to Polskie Normy lub procedurybadawcze stosowane w laboratorium,oparte na zwalidowanych metodach.Obecnie żaden akt prawny jednoznacznienie wskazuje wzoru takich sprawozdań,jednak poszczególne rozporządzenia i sto-sowane normy określają, co powinno się w nich znaleźć. Sposób zapisów w każdymraporcie może być inny, co niejednokrotnieutrudnia wyszukanie najważniejszych in-formacji.

Akredytacja

Zgodnie z rozporządzeniem MinistraZdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawiebadań i pomiarów czynników szkodliwychdla zdrowia w środowisku pracy (Dz.U. 2011nr 33, poz. 166), badania i pomiary czynni-ków szkodliwych dla zdrowia w środowiskupracy wykonują laboratoria, które uzyskałyakredytację w tym zakresie na podstawieustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. o systemieoceny zgodności (§ 15.1). Należy zatemupewnić się, że pomiarów dokonało labora-torium o wymaganych kompetencjach. Do-wodem na to będzie symbol akredytacjiPolskiego Centrum Akredytacji (PCA) z nu-merem akredytacji przyznanej dla danegolaboratorium, np. AB 1182. Dzięki temu nu-merowi można dowiedzieć się więcej o la-

boratorium – informacje te zostały zamiesz-czone na stronie internetowej PCA i dotycząpełnej nazwy, siedziby i danych kontakto-wych laboratorium oraz metod badaw-czych i zakresu pomiarowego.

Po co tyle informacji?

Utrzymanie akredytacji PCA łączy się z obowiązkiem wprowadzenia systemu za-rządzania, co pociąga za sobą koniecznośćspełnienia szeregu kolejnych wymagań.Część z nich jest powiązana z prowadze-niem zapisów i umieszczaniem ich w spra-wozdaniach. Informacje wymagane w spra -wozdaniach są konieczne, aby móc odtwo-rzyć sposób i warunki przeprowadzonychpomiarów. Pomagają w wypełnieniu kartybadań i pomiarów czynników szkodliwych(załącznik nr 2 do rozporządzenia), mogąbyć też istotne podczas rozstrzygania kwe-stii spornych. Oto lista niektórych obowiąz-kowych informacji zamieszczanych w spra-wozdaniach:

● Data i miejsce wykonywanych pomia-rów – bardzo ważny punkt ze względu naustalenie wykonania kolejnych badańzgodnie ze wskazanym rozporządzeniem.Weryfikacja daty badań może również po-móc określić, czy w trakcie pomiarów za-kład pracował standardowo, czy był tookres tzw. przestoju, ile czasu minęło odpoprzednich badań oraz czy proces tech-nologiczny nie uległ zmianie.

● Osoby wykonujące pomiar i autoryzu-jące sprawozdanie, czyli osoby, które mająodpowiednie kwalifikacje i upoważnienia –zleceniodawca może więc mieć pewność,

Laboratorium Sekcji Ba-dań Środowiska Pracy

przy Okręgowym In-spektoracie Pracy

w Gdańsku to jedyne la-boratorium w Państwo-

wej Inspekcji Pracy, które ma swój udział

w czynnościach kontrol-nych. Jego zleceniodaw-

cami są wyłącznie inspektorzy pracy zewszystkich okręgów.

Laboratorium wykonujepomiary/badania w śro-

dowisku pracy.

IP 12/201726 IP 12/2017 27

że pomiarowiec nie jest przypadkową osobą. Dodatkowojest to informacja, z kim się skontaktować w razie wątpliwo-ści i pytań.

● Cel badań – określa istotę wykonywanych badań. Za-zwyczaj informacja ta potrzebna jest do oceny narażenia za-wodowego pracownika na występujące w środowisku pracyczynniki szkodliwe poprzez porównanie wyników z najwyż-szymi dopuszczalnymi stężeniami (NDS) w przypadku czyn-ników chemicznych lub najwyższymi dopuszczalnymi natę-żeniami (NDN) w przypadku czynników fizycznych.

● Zastosowana metodyka pomiarów, czyli zadeklarowa-nie, że pomiary zostały wykonane według obowiązującychPolskich Norm lub procedur zatwierdzonych przez jednost-kę akredytującą.

● Identyfikacja stanowiska pracy, dla którego przeprowa-dzono pomiary, aby można było bez wątpliwości stwierdzić,które stanowiska zostały przebadane.

● Zastosowane wyposażenie pomiarowe i udokumento-wana jego sprawność (data ostatniego wzorcowania, spraw-

dzenia) – należy wykazać, jakie urządzenia pomiarowo-ba-dawcze były wykorzystywane w trakcie pomiarów oraz ichspójność pomiarową, czyli w jaki sposób sprawdzano po-prawność ich działania.

● Warunki meteorologiczne panujące podczas pomia-rów, które mogą być ważnym czynnikiem wpływającym nakońcowy wynik, przede wszystkim w pomiarach czynnikówchemicznych i pyłów.

● Opis czynności wykonywanych przez pracownika w trakcie pomiarów (chronometraż dnia pracy) – obrazujerzeczywisty rodzaj pracy na badanym stanowisku pracy.Dzięki tej informacji można wywnioskować, które czynnościwpływają najbardziej niekorzystnie na ostateczny wynik.

Jak czytać raport?

Oprócz punktów stałych w raporcie powinny znaleźć sięrównież informacje charakterystyczne dla danej metody.Część norm zawiera wskazówki zapisów, które obowiązko-

wo muszą być umieszczone w sprawozdaniu, np. przy po-miarach hałasu na stanowiskach pracy będzie to m.in. opisźródeł hałasu, a przy poborze próbek powietrza – m.in. czasrozpoczęcia i zakończenia pomiarów (czas trwania pobiera-nia próbek). Jednak nie wszystkie metody badawcze mająokreślone wymagania dotyczące informacji w raportach.

Warto wnikliwie przeanalizować wszystkie dane w rapor-cie, ponieważ z treści raportów wynika wiele cennych infor-macji, które można wykorzystać przy poprawie warunkówpracy. Kilka informacji, które ułatwią czytanie raportu:

1. W sprawozdaniu z pomiarów hałasu na stanowiskachpracy jednym z obowiązkowych punktów jest zaprezento-wanie udziału poszczególnych czynności w dziennym pozio-mie ekspozycji na hałas. Prościej rzecz ujmując: wskazuje się,która czynność powoduje, że wynik hałasu jest wysoki.Umożliwia to rozpoznanie czynności stanowiących najwięk-sze zagrożenie hałasem na danym stanowisku. Tę wiedzęmożna wykorzystać przy podejmowaniu działań ogranicza-jących narażenie na hałas w miejscu pracy.

2. Podczas przeprowadzania pomiarów tzw. drgań mecha-nicznych o działaniu na kończyny górne należy sprawdzićwartości drgań na obu rękach (jeśli pracownik trzyma źródłodrgań obiema dłońmi). W sprawozdaniu podaje się wartościdla obu kończyn górnych, dzięki czemu można zdiagnozo-wać rękę bardziej narażoną. Może mieć to znaczenie w przy-szłości, np. przy ewentualnym rozpoznaniu choroby zawo-dowej. Dodatkowo warto sprawdzić, czy w miejscu kontaktudłoni bardziej narażonej ze źródłem drgań istnieje możli-wość zamontowania izolacji zmniejszających przenoszeniedrgań.

3. W celu ustalenia i zastosowania właściwej wartości NDSdla pyłu na stanowisku pracy potrzebna jest znajomość stę-

żenia wolnej krystalicznej krzemionki w pobieranej próbce.W zależności od procentowego udziału krzemionki we frak-cji respirabilnej należy wynik przyrównać do odpowiedniejwartości NDS z rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Spo-łecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych do-puszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dlazdrowia w środowisku pracy (t.j. Dz.U. 2017, poz. 1348).

4. Dla niektórych związków chemicznych występującychw środowisku pracy określone są wyłącznie wartości NDSP,czyli najwyższe dopuszczalne stężenie pułapowe. Wartośćta, ze względu na zagrożenie zdrowia lub życia pracownikaw środowisku pracy, nie może być przekroczona w żadnymmomencie. Wyznaczona krotność (iloraz stężenia danej sub-stancji lub pyłu do wartości dopuszczalnej) nie może prze-kraczać 1,0. Takimi związkami są m.in. acetaldehyd (używanydo produkcji kwasu octowego) lub chloroaceton (produkcjaleków, perfum).

5. Ustalenie występowania mikroklimatu gorącego lubzimnego odbywa się na podstawie wyznaczenia wskaźnikaPMV (przewidywana ocena średnia). Przy obliczeniach PMVjedną ze składowych jest izolacyjność cieplna odzieży – Icl,podawana w jednostkach [clo] lub [m2*K/W]. Icl może wpły-nąć na końcowe ustalenia warunków klimatycznych, przed-stawia także informacje o ubiorze pracownika, np. czy wartozapewnić jeszcze cieplejszy ubiór w niskiej temperaturze lubczy zastąpić obecną odzież inną, lżejszą i bardziej przepusz-czającą powietrze.

Końcowe wyniki

Kluczowym elementem każdego sprawozdania są wynikinarażenia pracownika na szkodliwe czynniki fizyczne lub

Rysunek przedstawiający końcowe wyniki z badań wraz z objaśnieniami na przykładziepomiarów drgań działających na organizm człowieka przez kończyny górne

Określenie ręki, która trzyma szlifierkę Czas pracy w ciągu dnia z włączoną szlifierką

Łatwa identyfikacja badanejosoby i stanowiska pracy

Wynik końcowy podany z niepewnością pomiarów

Wartość dopuszczalna z rozporządzenia

(Dz.U. 2014, poz. 817)

Lp. Imię i nazwisko/stanowisko

Rodzaj czynno-ści/nazwa maszy-ny/miejsce pracy

Czas ekspozycjiTe [min]

Wartość ekspozy-cji dziennej A(8)

[m/s2]

DopuszczalneNDN[m/s2]

KrotnośćNDN

1 2 3 4 5 6 7

1

Jan Kowalski / spawacz-ślusarz

Szlifowanie kantówblachy / szlifierkaXYZ 613SE2 / Halanr 2, stanowisko 1/

prawa ręka

60 3,4 ± 0,5 2,8 1,2

2 Szlifowanie kantówblachy / szlifierka

XYZ 613SE2 /Hala nr 2, stanowi-sko 1/ lewa ręka

60 2,6 ± 0,4 2,8 0,9

IP 12/2017IP 12/201728

chemiczne w środowisku pracy. Zazwyczaj są one umiesz-czone w formie tabeli na końcu całego dokumentu. Rozpo-rządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerw-ca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowiskupracy prezentuje ponad 500 wartości dopuszczalnych dlasubstancji chemicznych i dodatkowo kolejne punkty dla róż-nego rodzaju pyłów oraz czynników fizycznych. Oceniająctylko sam wynik stężenia lub natężenia, można mieć trudno-ści z porównaniem go z odpowiednią wartością podaną wewskazanym rozporządzeniu. Dlatego zamieszczenie w ra-porcie z badań odpowiedniej wartości NDS lub NDN pozwoliustalić rzeczywiste warunki środowiskowe na stanowiskupracy. Dopasowanie odpowiedniego normatywu skutkujetakże możliwością obliczenia krotności stężenia lub natęże-nia badanego czynnika na stanowisku pracy. Ta informacjajest niezbędna do zaplanowania terminu lub odstąpienia odkolejnych pomiarów danego czynnika szkodliwego.

Istnieje kilka wartości granicznych dla uzyskanych krotno-ści (K). K>1,0 oznacza, że na badanym stanowisku występująprzekroczenia czynników szkodliwych. Krotności mniejsze

lub równe 1,0, ale zarazem większe od 0,5 NDS (NDN) wska-zują, że nie ma przekroczeń na badanym stanowisku, ale na-leży powtarzać badania i pomiary przynajmniej raz w roku.Natomiast w przypadku wyniku K>0,1 (dla NDS czynnikichemiczne i pyły) lub K>0,2 (NDN czynniki fizyczne) praco-dawca zapewnia wykonanie badań co najmniej raz na dwalata. Przytoczone wartości są tylko przykładem opisanym dlaczynników chemicznych, fizycznych i pyłów. Postępowanie z innymi czynnikami szkodliwymi (oraz mutagennymi i rako-twórczymi) jest szczegółowo opisane w rozporządzeniu Mi-nistra Zdrowia z dnia 2 lutego 2011 r. w sprawie badań i po-miarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowiskupracy (Dz.U. 2011 nr 33, poz. 166).

Odmienną sytuację można spotkać, gdy w rozporządzeniuMinistra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeńczynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy niema wzmianki o najwyższych dopuszczalnych natężeniach.Mowa tu np. o mikroklimacie zimnym lub promieniowaniuoptycznym, gdzie widnieje zapis o dopuszczalnej ekspozycjiw badanym środowisku. Wówczas należy wyznaczyć maksy-malny czas przebywania pracownika w warunkach, które pa-nują na stanowisku pracy, lub zastosować się do innychwskazówek umieszczonych w dokumencie.

Należy mieć na uwadze, że każdy wynik jest obarczonybłędem i mieści się w pewnej granicy ufności, określonejprzez laboratorium. Niepewność badań może się wahać odkilku do kilkudziesięciu (nawet 50) procent, w zależności od stosowanych technik pomiarowych, sprzętu lub warun-ków panujących na badanym stanowisku pracy. Powszech-nie stosowaną praktyką jest każdorazowe podawanie wyni-ku końcowego wraz z niepewnością pomiaru. Może być onapominięta, jeśli klient zdecyduje, aby nie podawać jej w spra-wozdaniu. Jednak w przypadku, gdy niepewność ma zna-czenie dla zgodności z wyspecyfikowanymi wartościami gra-nicznymi (tutaj NDS/NDN), niezbędne jest, aby ją zamieścićw raporcie z badań.

Podsumowanie

Zazwyczaj raporty z badań skonstruowane są tak, aby do-starczyć pracodawcy dane niezbędne do uzupełnienia kartybadań i pomiarów czynników szkodliwych. Jednak wartoskupić się nie tylko na pierwszej i ostatniej stronie sprawoz-dania, gdyż można z niego uzyskać wiele cennych informa-cji. Wnikliwość pozwoli również na ocenę, czy pomiary zo-stały przeprowadzone zgodnie z wcześniejszymi ustalenia-mi i czy są ważne od strony formalnej.

Andrzej ZwaraOIP Gdańsk, Sekcja Badań Środowiska Pracy

29

Technika

Ukryte zagrożenia

Krzysztof Szmigiel

Przykładem zignorowania zagrożeniajest wypadek, który miał miejsce na terenieoczyszczalni ścieków w jednej z podkar-packich miejscowości. W 2014 roku zakoń-czono rozbudowę i przebudowę działającejoczyszczalni. Inwestycja ta miała na celu po-lepszenie jakości oczyszczanych ścieków,usprawnienie procesu stabilizacji osadu,jego przetwarzania oraz dalszego wykorzy-stania jako źródła energii lub nawozu. Pro-jekt był współfinansowany ze środków UE.

Zatrucie w oczyszczalni

W oczyszczalni, w której doszło do wy-padku, ścieki są oczyszczane metodą me-chaniczno-biologiczną z technologią osa-du czynnego, ze zintegrowanym procesemusuwania związków azotu i fosforu orazpozyskiwaniem energii odnawialnej w po-staci biogazu. Jednym z etapów pracyoczyszczalni jest przeróbka osadu czynne-go. Osad z osadnika wstępnego oraz z osadników wtórnych kierowany jest dozagęszczacza grawitacyjnego, a następniedo zbiornika osadu zagęszczonego. Mie-szanina ta podawana jest na prasę filtracyj-ną taśmową, gdzie następuje wstępne za-gęszczenie osadu. Następnie trafia on dotermicznej dezintegracji osadów biologicz-nych. W wyniku działania wysokiego ci-śnienia i temperatury następuje trwałeusunięcie patogenów znajdujących się w osadzie w formie wegetatywnej i prze-trwalnikowej. Po przejściu przez termicznąhydrolizę schłodzony osad kierowany jestdo wydzielonej komory fermentacji – WKF,w której odbywa się proces fermentacjimetanowej. Przefermentowany osad w celu końcowego odwodnienia przekazy-

wany jest na wirówki, a następnie do su-szarni słonecznej.

■ Dezintegracja osaduHydroliza termiczna osadów firmy HAR-

SLEV (jedyna taka w Polsce) jest jedną z metod dezintegracji osadu, podczas któ-rej w przetwarzanym osadzie następuje ro-zerwanie struktury komórkowej i błon ko-mórek mikroorganizmów, wskutek czegozostają uwolnione składniki organiczne ko-mórki, co znacznie poprawia parametrywytwarzania biogazu.

W eksploatowanej instalacji odwodnio-ny osad ze zbiornika buforowego zabez-pieczonego czujnikiem metanu pompowa-ny jest poprzez pompę kawitacyjną dopodgrzewacza, gdzie jest wstępnie pod-grzewany za pomocą pary pochodzącej odekomizera do temperatury ok. 80-93oCprzy ciśnieniu od -30 mbar do 0 bar.

W zbiorniku wstępnego podgrzewanianastępuje stopniowe podgrzewanie osa-du i jego homogenizacja. Następnie osadpodawany jest do reaktora, w którym od-bywa się proces hydrolizy w sposóbzautomatyzowany, w cyklu ciągłym. Pro-ces ten jest prowadzony przy parame-trach temp. 155-170oC i ciśnieniu 5,5-6,5bara. Czas przetrzymywania w reaktorzemoże być regulowany w zakresie od 15 do45 min, zależnie od potrzeb procesu. Z re-aktora osad trafia do ekomizera, w którymgwałtowne rozprężanie w wysokiej tem-peraturze dezintegruje cząstki osadu, a wydzielona para wraca do podgrzewaniaosadu. Czas przetrzymywania w ekomize-rze jest również regulowany w celu uzyska-nia optymalnej mieszanki wysokiej i niskiejhydrolizy. Ekomizer pracuje w zakresie

Jedną z głównych przy-czyn wypadków przy

pracy jest ignorowanierealnego, istniejącego

zagrożenia. Najczęściejdochodzi do tego na

szczeblu osób odpowie-dzialnych za przekazy-

wanie stanowisk do pra-cy oraz za nadzór nadbezpiecznymi i higie-nicznymi warunkami

pracy, często wynika teżz ignorancji samych

pracowników.

31IP 12/2017

czeniu dezintegracji i innych pomieszczeniach towarzyszą-cych wydzielał się siarkowodór lub inne gazy trujące. Użyt-kownik instalacji przeprowadził badania środowiska pracy w pomieszczeniu instalacji, pomiary nie wykazały przekro-czeń substancji niebezpiecznych, w tym siarkowodoru.

Nie przeprowadzano badań w pomieszczeniu przyległymdo pomieszczenia dezintegracji, korytarzu oraz ubikacji. Kana-lizacja, do której doprowadzona jest rura z wodą technolo-giczną i wodą pochodzącą z kondensacji, jest częścią instalacjikanalizacyjnej ogólnej obiektu. Ścieki z tej kanalizacji odpro-wadzane są na wejście ścieków surowych oczyszczalni.

W trakcie kontroli przeprowadzono ponowne pomiaryśrodowiska pracy we wszystkich pomieszczeniach, łącznie z ubikacją i korytarzem. Stwierdzono, że przekroczenia NDSsiarkowodoru w ubikacji i w korytarzu występują w odstę-pach czasowych (ok. 20 min), podczas pracy instalacji hydro-lizy i dezintegracji osadu. Pomiarów każdorazowo dokony-wano blisko poziomu podłogi.

Na podstawie instrukcji obsługi instalacji hydrolizy ter-micznej ustalono, że woda chłodząca nie wchodzi w bezpo-średni kontakt z gazami. Woda techniczna odprowadzanajest do kanalizacji znajdującej się w budynku hydrolizy i dez-integracji osadu. Instrukcja obsługi nie zawierała informacjina temat tego, gdzie odprowadzana jest woda powstająca w skraplaczu w wyniku procesu kondensacji. Oględziny in-stalacji wykazały, że ze skraplacza poprowadzona jest rurawchodząca do odprowadzenia wody technologicznej do ka-nalizacji budynku. Najprawdopodobniej poprzez rurę od-prowadzana jest woda będąca wynikiem kondensacji w skraplaczu.

Po zgłoszeniach w związku z odorem wydobywającym siępodczas hydrolizy i dezintegracji osadu zainstalowano bio-filtr. Kierowane były do niego gazy z procesów dezintegracjiw celu ich zobojętnienia przed wypuszczeniem w atmosferę.Od biofiltra wiedzie rura odprowadzająca powstałe skropli-ny do rurociągu z wodą technologiczną. Jednak zastosowa-nie biofiltra okazało się niezadowalające. W tym celu wyko-nawca instalacji postanowił skierować gazy do WKF poprzezzamknięcie wyjścia biofiltra zaworem. Ustalenia prowadzo-ne przez pracodawcę wykazały, że nie wszystkie gazy za po-mocą pompy membranowej kierowane są do WKF. Część ga-zów trafiała do biofiltra, gdzie ulegała kondensacji, a wodapo kondensacji była odprowadzana rurą do wody technolo-gicznej.

■ Przyczyny wypadkuW wyniku prowadzonych czynności kontrolnych, w tym na

podstawie informacji uzyskanych od poszkodowanego i świadków oraz dokonanych oględzin miejsca zdarzeniaustalono, że wydarzeniem powodującym wypadek było naj-prawdopodobniej zatrucie siarkowodorem w trakcie prze-

chodzenia korytarzem do pomieszczenia, w którym znajdujesię instalacja hydrolizy i dezintegracji osadu. Siarkowodórmógł wydzielać się z kratki ściekowej oraz z syfonów muszliustępowej i umywalki w przyległym pomieszczeniu. Pomia-ry wykonane przez pracodawcę godzinę po zdarzeniu, wy-kazują przekroczenia NDS dla siarkowodoru. Mógł on prze-dostać się do kanalizacji wraz ze skażoną wodą pochodzącąze skraplacza i biofiltra.

Podczas czynności kontrolnych okazano ocenę ryzyka za-wodowego na stanowisku pracy operator oczyszczalni ście-ków. Oceny ryzyka zawodowego dokonano metodą wg PN-N-18002. Nie uwzględniono w niej zagrożenia chemicz-nego pochodzącego od eksploatowanej instalacji hydrolizy idezintegracji osadu w pomieszczaniu, gdzie pracownik uległwypadkowi.

■ W stronę bezpieczeństwaPodczas rekontroli ustalono, że wykonawca instalacji do-

konał kilku istotnych modyfikacji. Wykonano odpowietrze-nie kanalizacji ściekowej w budynku wielofunkcyjnym po-przez odprowadzenie rur odpowietrzających ponad dach(przed przeróbką istniało odpowietrzenie przy użyciu odpo-wietrzników automatycznych, które nie były skuteczne). Od-dzielono obieg wody technologicznej bez dostępów me-diów od procesów termicznej dezintegracji osadów. Wypro-wadzono gazy powstające w procesie hydrolizy do zbiornikaWKF ponad poziom osadów (do jego części gazowej). Skro-pliny powstające w procesie hydrolizy wyprowadzono doWKF razem z powstającym w procesie osadem. Zainstalowa-no czujnik siarkowodoru w pomieszczeniu termicznej dezin-tegracji osadu.

Po wykonaniu przeróbek instalacja pracowała przez okresokoło półtora miesiąca bez zastrzeżeń. Pracodawca dokonałpomiarów środowiska pracy pod względem wydzielania sięgazów niebezpiecznych podczas pracy instalacji. Badaniupoddano wszystkie pomieszczenia budynku, w którym mie-ści się instalacja hydrolizy i termicznej dezintegracji osadu.Nie stwierdzono przekroczeń czynników niebezpiecznych,które spowodowały opisane zdarzenie wypadkowe.

Poparzenie podczas prac ziemnych

W grudniu ubiegłego roku na terenie firmy produkcyjnejna Podkarpaciu doszło do wypadku przy pracy podczas wy-konywania robót ziemnych związanych z usuwaniem awariiinstalacji ppoż. Cykliczne włączanie się pomp w przepom-powni, utrzymujących właściwe ciśnienie w instalacji, świad-czyło o tym, że doszło do przecieku instalacji ppoż. Zaprojek-towała ją i wybudowała w 2014 roku firma S., przy budowiekorzystała z podwykonawcy, firmy A.

parametrów temp. 110-115oC i ciśnienia 0-2 barów. Z ekomi-zera osad przetłaczany jest do rozprężacza, gdzie następujekontrolowane obniżenie ciśnienia i temperatury. Parametrypracy rozprężacza wahają się w przedziale temp. 50-60oC i ci-śnienia od - 0,85 do - 0,65 bara. Po przejściu osadu przez roz-prężacz do materiału dodawana jest woda rozcieńczająca,aby osiągnąć żądaną gęstość. Materiał (osad) przetłaczanyjest do wydzielonej komory fermentacji (WKF). Para odzy-skana z rozprężacza jest kondensowana w pośrednim skra-placzu poprzez użycie wody technicznej.

■ Przebieg wypadkuW dniu wypadku pracownik rozpoczął pracę na pierwszej

zmianie. Przed przerwą, ok. godziny 10, udał się do budynkutermicznej dezintegracji osadu w celu sprawdzenia popraw-ności działania instalacji. Po wzbudzeniu wygaszonego pa-nelu sterującego instalacji poczuł ścisk i zablokowanie w krtani. Niezwłocznie opuścił pomieszczenie, na zewnątrzstracił przytomność i upadł na ziemię. Po chwili odzyskałprzytomność i próbował się podnieść. Na miejscu zjawił sięwspółpracownik, który pomógł mu wstać i razem przeszli dobudynku socjalnego, gdzie poszkodowany umył się i prze-brał w prywatną odzież. W tym czasie przyjechała karetkapogotowania ratunkowego, która zabrała mężczyznę doszpitala. Po zabezpieczeniu poszkodowany został odwiezio-ny na oddział toksykologii. W tym czasie pracodawca wyko-nał pomiary na hali dezintegracji, które wykazały przekro-czenie norm dla siarkowodoru. Dokonano ich ok. godziny pozdarzeniu, przy zatrzymanej instalacji dezintegracji. Objęto

nimi pomieszczenia budynku dezintegracji, w tym korytarz i ubikację.

■ Poszukiwanie źródła problemuPodczas kontroli pracodawca przedstawił sprawozdania

z badań stężeń zapachowych; pomiary te wykonała firma ze-wnętrzna na zlecenie pracodawcy. W sprawozdaniu z pomia-rów stężeń substancji chemicznych wprowadzanych do po-wietrza, emitowanych z instalacji hydrolizy i dezintegracjitermicznej oznaczono zawartość m.in. gazów toksycznych,takich jak siarkowodór i amoniak. Mierzone gazy były emito-wane ze skraplacza próżniowego i odprowadzane poprzezpompę do atmosfery przez komin znajdujący się na dachubudynku hydrolizy. Po przeprowadzonych badaniach wyko-nano modyfikację linii polegającą na skierowaniu gazów po-przez pompę membranową do komory fermentacyjnej(WKF). Należy zaznaczyć, że gazy toksyczne, tj. amoniak i siarkowodór, występujące po procesie hydrolizy w skrapla-czu, są rozpuszczane w wodzie. W związku z tym istniejeduże prawdopodobieństwo, że woda będąca wynikiem kon-densacji, pochodząca ze skraplacza oraz biofiltra, jest zanie-czyszczona rozpuszczonymi gazami.

Na podstawie informacji uzyskanych od użytkowników in-stalacji hydrolizy ustalono, że modyfikacji polegającej na od-prowadzeniu skroplin do kanalizacji dokonano w styczniu2016 r. Wykonała ją firma wykonująca naprawę w ramachgwarancji instalacji.

Instalacja hydrolizy została oddana do użytku we wrześniu2014 r. i do dnia wypadku nie stwierdzono, aby w pomiesz-

Instalacja hydrolizy i termicznejdezintegracji osadu.

IP 12/2017IP 12/201732 33

■ Przebieg wypadkuW godzinach rannych w rejonie planowanych prac remon-

towych pojawili się m.in. przedstawiciele firmy produkcyjnej,gdzie miała miejsce awaria, przedstawiciel głównego wyko-nawcy (firmy S.) oraz podwykonawca wraz ze współpracow-nikami (firma A.), który miał dokonać naprawy usterki. Przed-stawiciel użytkownika instalacji poinformował ustnie pra-cowników wykonujących naprawę o przepisach bhp doty-czących prac na terenie zakładu. Omówiono zakres prac i okazano projekt zagospodarowania terenu, na którym znaj-dowały się biegnące w ziemi kable, określono również kolej-ność prowadzonych wykopów. Po zakończeniu spotkania naterenie robót pozostał wyłącznie właściciel firmy podwyko-nawczej wraz z pracownikami, Stanisławem S. i operatoremkoparko-ładowarki Kamilem R.

W trakcie czynności kontrolnych ustalono, że Stanisław S.nie pracował przy budowaniu tej instalacji, uczestniczyłprzy tym natomiast operator koparki Kamil R. Obaj męż-czyźni przystąpili do usuwania awarii. Wykonali pierwszywykop w okolicach przepompowni, w którym nie stwier-dzono przecieku. Udali się więc do kolejnego połączeniarur, które zlokalizowane było przy budynku L49 w okoli-cach wejścia do rozdzielni CO, gdzie rozpoczęli drugi wy-kop. Prace wykonywali za pomocą koparki oraz narzędziręcznych. Podczas ściągania pierwszej warstwy, tj. kostkibrukowej, obecny był ich szef, który nadzorował prace. Następnie opuścił miejsce prac i udał się po materiał. Po zerwaniu koparką podbudowy pod kostkę pracownicy narzędziem ręcznym szukali kabli zaznaczonych w doku-mentacji, przekopując kolejne warstwy ziemi. Przekopanawarstwa ziemi zbierana była koparką. W taki sposób pra-cownicy dokopali się do połączenia kołnierzowego rury,nie znajdując kabli. Stanisław S. stwierdził przeciek w połą-czeniu rurowym. Wywnioskował (po dokopaniu się do fun-damentów zbiornika znajdującego się przy wykopie), żekable znajdują się w większej odległości od odkopanegopołączenia rurowego, niż przedstawia to dokumentacja.

Pracownicy przystąpili do pogłębienia wykopu, by zapew-nić dostęp do śrub znajdujących się wokół połączenia koł-nierzowego. Prace te wykonywali za pomocą koparki. Stani-sław S. znajdował się w wykopie obok wejścia do węzła CO idawał polecenia operatorowi Kamilowi R., jak ustawić łyżkęmaszyny. W pewnym momencie, w trakcie wciągania łyżkikoparki z wykopu, nastąpiło zerwanie kabla o napięciu 6 kV,co spowodowało przeskok łuku elektrycznego i gwałtownypożar. Ubranie robocze Stanisława S. zaczęło się palić. Po-szkodowany o własnych siłach wydostał się z wykopu, a Ka-mil R. ugasił ubranie. Wezwano karetkę pogotowia, która za-wiozła poszkodowanego do szpitala. W wyniku wypadkuStanisław S. doznał poparzeń II stopnia prawej nogi.

Kontrola wykazała, że uszkodzony przewód był jednym z trzech kabli o napięciu 6 kV. Znajdował się na głębokościok. 2,1 m w odległości ok. 2,2 m od budynku L 49. Rodzajuszkodzonego kabla: AKFtA 3x50mm2 (kabel trójżyłowy, alu-miniowy, w izolacji papierowej nasycony olejem, w powłoceołowianej, opancerzony taśmami stalowymi z zewnętrznąosłoną włóknistą, na napięcie 6kV), rok budowy 1967/1968.Posiadał on oznaczenie w postaci nasypu warstwy piasku i poukładanych cegieł, tj. typowe oznaczenie kabla w cza-sach jego budowy.

■ Przyczyny wypadkuJako przyczynę wypadku inspektor pracy ustalił niewłaści-

wy sposób wykonywania pracy, brak nadzoru nad wykonywa-nymi pracami oraz zlekceważenie zagrożenia przez poszkodo-wanego. Pracownicy wykonywali wykop za pomocą koparki(wybierali ziemię), a powinni prowadzić prace za pomocą na-rzędzi ręcznych. W momencie wypadku w rejonie prowadzo-nych prac nie było osoby sprawującej nadzór nad wykonywa-nymi pracami. Poszkodowany i operator zbagatelizowali ist-niejące zagrożenie – możliwość przerwania kabli energetycz-nych w wyniku ich niezlokalizowania, po dokopaniu się dofundamentów znajdującego się w pobliżu zbiornika.

W trakcie czynności kontrolnych nie przedstawiono udo-kumentowanej oceny ryzyka zawodowego na stanowiskumonter instalacji sanitarnych oraz nie okazano instrukcjibezpiecznego wykonania robót dotyczącej prac związanychz usuwaniem awarii.

Dwa przypadki, dwa wypadki

Opisane wypadki przy pracy zostały uznane przez zespołypowypadkowe. W oczyszczalni ścieków doszło do nieprawi-dłowości dotyczących obiegu wody technologicznej, do któ-rej dostęp miała woda skażona. Modyfikacje linii wykonaneprzez wykonawcę instalacji wykluczyły czynnik powodującywypadek, co znajduje potwierdzenie w wykonanych bada-niach. Pracodawca podejmował próby zbadania środowiskapracy pod względem zagrożeń chemicznych, jednak jegodziałania nie zapobiegły wypadkowi. Zignorowanie realne-go zagrożenia nastąpiło w drodze projektowania, wykony-wania lub modyfikacji instalacji. Z kolei w wykopie, gdzie do-szło do poparzenia, zignorowanie zagrożenia nastąpiło napoziomie pracowników, którzy mimo przekazanej im wiedzynie zachowali należytej ostrożności i nieprawidłowo wyko-nywali prace.

Opisane zagrożenia były znane, jednak zlekceważono je, a to doprowadziło do wypadków przy pracy. Na szczęście ichskutki nie były tragiczne.

młodszy inspektor pracy Krzysztof SzmigielOIP Rzeszów

Główny inspektor pracy Wiesław Łyszczekprzyznał doroczne nagrody dla dziennika-rzy mających szczególne osiągnięcia w po-pularyzacji problematyki ochrony pracy.Wręczono je 1 grudnia 2017 r. w siedzibieGłównego Inspektoratu Pracy w Warsza-wie. W uroczystości wzięli udział zastępcygłównego inspektora pracy Andrzej Kwa-liński i Dariusz Mińkowski, dyrektorzy de-partamentów GIP oraz rzecznik prasowygłównego inspektora pracy.

Wiesław Łyszczek w liście skierowanym do laureatów,który odczytał Dariusz Mińkowski, podkreślił, że bliskawspółpraca z mediami pozwala informować o działalnościPaństwowej Inspekcji Pracy, efektach pracy inspektorskiej,ważnych społecznie problemach, które wynikają z przepro-wadzanych kontroli. Zapewnił, że żaden sygnał o łamaniupraw pracowniczych otrzymany od dziennikarzy nie pozo-staje bez echa. To dla inspektorów cenne źródło informacji o istniejących nieprawidłowościach, na które urząd reaguje,podejmując kontrole. Spotkanie było okazją do zaprezento-wania przedstawicielom mediów najbliższych planów in-spekcji pracy i do rozmowy o bieżącej działalności urzędu.

Nagrody głównego inspektora pracy otrzymali: red. Elż-bieta Łukowska, dziennikarka Informacyjnej Agencji Radio-wej, red. Łukasz Guza z „Dziennika Gazety Prawnej” i Ma-teusz Rzemek z „Rzeczpospolitej”. Wyróżnienia otrzymali:red. Monika Domino z Polskiego Radia Rzeszów, red. PawełŻebrowski z Polskiej Agencji Prasowej oraz red. AgnieszkaGiełażyn-Sasimowicz z TVP3 Białystok. Zastępcygłównego inspektora pracy wręczyli nagrodzonymdziennikarzom okolicznościowe statuetki „Salus Pu-blica” oraz dyplomy. (T.Z.)

Media docenione za promocję ochrony pracy

Agnieszka Giełażyn-Sasimowicz

Monika Domino

Paweł Żebrowski

Fot. M.G.

INFORMACJA OKRESOWAAKTY PRAWNE

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 28 września2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy o wykonywaniu prac podwod-nych // Dziennik Ustaw. – 2017 poz. 1970.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 13 października2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy o Policji // Dziennik Ustaw. – 2017poz. 2067.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 13 października2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy o transporcie kolejowym // Dzien-nik Ustaw. – 2017 poz. 2117.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 30 października2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy o zakazie stosowania wyrobówzawierających azbest // Dziennik Ustaw. –2017 poz. 2119.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 16 października2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy – Prawo geologiczne i górnicze //Dziennik Ustaw. – 2017 poz. 2126.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 30 października2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy o żegludze śródlądowej // Dzien-nik Ustaw. – 2017 poz. 2128.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 30 października2017 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-stu ustawy o mikroorganizmach i organi-zmach genetycznie zmodyfikowanych //Dziennik Ustaw. – 2017 poz. 2134.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 9 listopada 2017roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstuustawy o pracownikach urzędów państwo-wych // Dziennik Ustaw. – 2017 poz. 2142.

– Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rze-czypospolitej Polskiej z dnia 8 listopada 2017roku w sprawie ogłoszenia jednolitego tek-

stu ustawy o świadczeniach przedemerytal-nych // Dziennik Ustaw. – 2017 poz. 2148.

– Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracyi Polityki Społecznej z dnia 24 października2017 r. w sprawie wniosków o wypłatę zalicz-ki z Funduszu Gwarantowanych ŚwiadczeńPracowniczych // Dziennik Ustaw. – 2017poz. 2027.

– Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia5 października 2017 r. w sprawie szczegóło-wego sposobu postępowania z odpadamimedycznymi // Dziennik Ustaw. – 2017 poz.1975.

– Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia27 października 2017 r. w sprawie wysokościzasadniczego wynagrodzenia miesięcznegolekarzy i lekarzy dentystów odbywającychspecjalizacje w ramach rezydentury // Dzien-nik Ustaw. – 2017 poz. 2017.

– Ustawa z dnia 29 września 2017 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych orazustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułuwypadków przy pracy i chorób zawodowych// Dziennik Ustaw. – 2017 poz. 2120.

WYDAWNICWA

Osoby niepełnosprawne w firmie / Franci-szek Małysz. – Warszawa: Studio BP7, 2017. –153 s. (Biblioteczka Pracownicza; Poradnik283).

W poradniku omówiono m.in. pojęcie oso-by niepełnosprawnej i stopnie niepełno-sprawności, zasady orzekania o niepełno-sprawności, obowiązki i uprawnienia praco-dawców zatrudniających osoby niepełno-sprawne, uprawnienia osób niepełnospraw-nych, status pracodawców prowadzących za-kłady pracy chronionej i zakłady aktywnościzawodowej.

Jak korzystać ze zwolnień składkowych i podatkowych – najnowsze interpretacjeurzędowe / Pr. zbiorowa // Serwis Prawno-Pracowniczy. – 2017, nr 18, s. 1-81.

W opracowaniu omówiono najważniejszeświadczenia zwolnione z oskładkowania i opodatkowania oraz wskazano (na podsta-wie najnowszych interpretacji urzędowych),jakie nieodpłatne świadczenia są uznawaneprzez organy podatkowe za przychody, doktórych w pewnych sytuacjach mogą miećzastosowanie korzystniejsze zasady opodat-kowania i oskładkowania. Udzielono równieżodpowiedzi na pytania czytelników.

Zmiany w emeryturach od 1 października2017 r. – obowiązki pracodawcy / Pr. zbioro-wa // Serwis Prawno-Pracowniczy. – 2017, nr16, s. 1-97.

W publikacji omówiono zagadnienia doty-czące: najważniejszych zmian w powszech-nym systemie emerytalnym; obniżenia wie-ku emerytalnego dla pracowników sfery bu-dżetowej; ochrony przedemerytalnej pozmianach; obowiązków płatnika składek wzwiązku z przejściem ubezpieczonego naświadczenie emerytalne lub rentowe.

ARTYKUŁY Z CZASOPISM

Dopuszczalność pracy u innego praco-dawcy w trakcie urlopu wychowawczego –na tle wybranych pragmatyk służbowych /Arkadiusz Zawiślak // Monitor Prawa Pracy. –2017, nr 9, s. 466-471.

W artykule zwrócono uwagę na problempracowników, którzy w okresie przebywaniana urlopie wychowawczym chcą podjąć do-datkowe zatrudnienie u innego pracodawcy,a których stosunek pracy regulowany przepi-sami szczególnymi ten przywilej ogranicza.

Na jakich zasadach będzie można zatrud-niać cudzoziemców od 1 stycznia 2018 r. /Ewa Łukasik // Serwis Prawno-Pracowniczy. –2017, nr 17, s. 12-16.

Omówiono zasady zatrudniania cudzo-ziemców do prac sezonowych.

Podstawy nawiązania stosunków pracy nastatkach wodnych / Michał Barański // Moni-tor Prawa Pracy. – 2017, nr 10, s. 515-518.

Przedstawiono podstawy nawiązania sto-sunków pracy na statkach konwencyjnych(objętych Konwencją o pracy na morzu, przy-jętą przez Konferencję Ogólną Międzynaro-dowej Organizacji Pracy w Genewie 23 lute-go 2006 r.) i statkach niekonwencyjnych.

Wydłużenie okresu zatrudnienia poprzezzłożenie wniosku o udzielenie części urlopurodzicielskiego / Tomasz Tomczak // MonitorPrawa Pracy. – 2017, nr 9, s. 472-476.

Artykuł dotyczy znowelizowanych od 2 stycznia 2016 r. przepisów Kodeksu pracy wzakresie urlopów związanych z urodzeniemsię dziecka. Wskazano na praktyczny pro-blem, który polega na możliwości wydłużeniaokresu zatrudnienia na skutek złożenia wnio-sku o udzielenie części urlopu rodzicielskiego,a także podjęto próbę jego rozwiązania.

Wynagradzanie pracowników młodocia-nych zatrudnionych w celu przygotowaniazawodowego / Izabela Jakubowska // Polity-ka Społeczna. – 2017, nr 9 s. 18-22.

Autorka w swoich rozważaniach na tematwynagradzania pracowników młodocianychodwołuje się m.in. regulacji międzynarodo-wych w tym zakresie.

Opracowała: Danuta Szot

Biblioteka

IP 12/2017IP 12/2017 3534

Nie wiadomo, jaka była przyczynatego błędu. Zawór nie był uszkodzony– laborantka nie miała żadnych proble-mów, żeby zawór zakręcić w czasie wy-pływu i pożaru.

Podstawową przyczyną wypadkubyło zastosowanie szybkozłącza bezzaworu odcinającego. Zabezpiecze-niem przed pożarem czy wybuchemmusi być uniemożliwienie rozprze-strzenienia się palnych gazów, par czymgieł w pomieszczeniu laboratorium.Stosowanie zwykłych szybkozłączybez zaworów stwarza ogromne ryzyko

związane z możliwością przypadkowe-go, omyłkowego rozłączenia złącza i gwałtownego wypływu LPG.

Do wypadku nie doszłoby, gdyby wpobliżu miejsca wypływu nie było źró-dła zapłonu. W laboratorium nie mamożliwości zastosowania wyłącznieurządzeń i wyposażenia w wykonaniuprzeciwwybuchowym. Analizatory ta-kie jak chromatografy gazowe czy ana-lizatory siarki mają zarówno miejscaiskrzące, jak i powierzchnie o bardzowysokiej temperaturze. Ważne jestwięc, by próbniki z dużą ilością LPG nie

były ustawiane na stole laboratoryj-nym obok analizatora, ale w pewnejodległości, np. pod dygestorium.

Po zaistniałym wypadku przeprowa-dzono kontrole pozostałych laborato-riów wykonujących analizy LPG na te-renie Lubelszczyzny i zalecono prze-prowadzenie dodatkowej oceny ryzy-ka zawodowego, a w szczególności za-stosowanie szybkozłączy ze sprawny-mi zaworami odcinającymi. Informacjęo przyczynach wypadku przekazanorównież do Klubu Polskich Laborato-riów Badawczych POLLAB w celu prze-kazania do laboratoriów wykonują-cych badania LPG.

nadinspektor pracy Krzysztof Goldman

OIP Lublin

Dokończenie ze strony 36.

Wypadek w laboratorium

Praktyczne i prawne aspekty umów terminowych, to tematkonferencji zorganizowanej 17 listopada br. w Collegium Iuri-dicum Novum Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza w Poznaniu. Jej współorganizatorem byłOkręgowy Inspektorat Pracy w Poznaniu.

Organizatorem konferencji, pod honorowym patronatem rektoraUniwersytetu im. Adama Mickiewicza oraz głównego inspektorapracy, był dziekan Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu im.Adama Mickiewicza Poznaniu. Otwierający konferencję prof. dr hab.Andrzej Lesicki, rektor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, oraz

prof. dr hab. Roman Budzinowski, dziekan Wydziału Prawa i Admi-nistracji UAM, zwrócili uwagę na wartości płynące ze związków na-uki z praktyką w zakresie działań służących ochronie praw pracow-niczych. Wprowadzeniem do dyskusji było wystąpienie dr hab.Anny Musiały z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu,która omówiła aktualny stan prawny odnośnie zawierania umówterminowych. Z kolei prof. dr hab. Ewa Łętowska, sędzia Naczelne-go Sądu Administracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego w staniespoczynku, w swoim wystąpieniu „Mitologia umowy – kolejny raz”zwróciła uwagę na istniejące mity na temat swobody kontraktowa-nia umów, w tym również umów o pracę. W dalszej części konferen-cji prof. dr hab. Grażyna Krzyminiewska z Katedry Socjologii i Filo-zofii Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu przedstawiła socjo-logiczno-filozoficzne perspektywy umów terminowych. Z kolei prof.dr hab. Arkadiusz Sobczyk z Uniwersytetu Jagiellońskiego tematswojego wystąpienia ujął w formie pytania „Zatrudnienie na czasokreślony czy okresowe zapotrzebowanie na pracę?”. Dariusz Miń-kowski, zastępca głównego inspektora pracy, przedstawił wnioski zdziałalności kontrolnej PIP w kontekście umów terminowych pozmianach przepisów. W panelu dyskusyjnym wzięli także udział Sta-nisława Ziółkowska, okręgowy inspektor pracy w Poznaniu, Kry-styna Wasilewska, kierownik sekcji prawnej Okręgowego Inspekto-ratu Pracy w Poznaniu oraz dr Karol Łapiński, nadinspektor pracy zOkręgowego Inspektoratu Pracy w Białymstoku. Moderatorem pa-nelu był Tomasz Gajdziński, zastępca okręgowego inspektora pra-cy w Poznaniu. Wśród uczestników konferencji, poza przedstawicie-lami nauki i Państwowej Inspekcji Pracy, byli także posłowie na SejmRP dr Jan Mosiński i dr Tadeusz Dziuba, a także przedstawicielezwiązków zawodowych, organizacji pracodawców, Związku Rze-miosła Polskiego, stowarzyszeń naukowo-technicznych i studenci.

główny specjalista Jacek StrzyżewskiOIP Poznań

O umowach terminowych

Do wypadku doszło w pomieszczeniu la-boratoryjnym, gdzie prowadzono analizygazów skroplonych. Pobraną próbę propa-nu-butanu dostarczono do laboratorium w stalowym próbniku o pojemności 3,8 dm3,wyposażonym w dwa zawory fazy ciekłej nadole i na górze fazy gazowej. Po wykonaniuczęści z przewidzianych badań (i zużyciuprawdopodobnie połowy zawartości prób-nika) rozpoczęto oznaczanie zawartości siar-ki w gazie. Stosowano przy tym analizator z przystawką umożliwiającą aplikację LPG.Do przystawki podawano gaz płynny bez-pośrednio z pojemnika do pobierania pró-bek za pomocą wężyka z szybkozłączką.Próbnik ustawiono obok aparatu na stole la-boratoryjnym z wylotem skierowanym w stronę osób obsługujących. Wcześniej dlazapewnienia prawidłowego podawaniafazy ciekłej do próbnika przez zawór fazy ga-zowej podano azot z butli, aby ciśnienie w próbniku wzrosło do 12 barów.

W dniu zdarzenia w laboratorium opróczdoświadczonej laborantki znajdowała siękandydatka do pracy zapoznawana z pracąlaboratorium. Obie laborantki stały przystole laboratoryjnym i doświadczona pra-

cownica, prowadząc analizę, pokazywałakandydatce do pracy, jak wykonuje się po-szczególne czynności. Po zakończeniu ana-lizy doświadczona laborantka zgodnie z procedurą odłączyła szybkozłączkę od za-woru próbnika.

Rozłączenie złączki spowodowało gwał-towny wypływ ciekłego gazu LPG prosto w stojącą przed próbnikiem kandydatkę dopracy. Niecałą sekundę później doszło dozapłonu gazu. Zapłon został zainicjowanyprawdopodobnie przez kontakt gazowegoLPG z gorącym lub iskrzącym elementemanalizatora. Jednym z elementów analiza-tora jest piec do pirolizy, którego grzałkama temperaturę ponad 1000oC. Strumieńpłonącej mieszaniny gazu i cieczy uderzyłw poszkodowaną, obejmując całą po-wierzchnię jej ciała, co spowodowało zapa-lenie się jej ubrania i włosów. Koleżankaposzkodowanej zdołała przejść pod stru-mieniem ognia i zakręcić zawór pod prób-nikiem, co zakończyło gwałtowny wypływpłonącego gazu. Pożar trwał najwyżej 10-12 sekund. Po zakręceniu zaworu laborant-ka zerwała ze ściany koc gaśniczy i przystą-piła do gaszenia płonącej koleżanki.

Po ugaszeniu płomieni wezwano pogo-towie ratunkowe. Karetka i śmigłowiec Lot-niczego Pogotowia Ratunkowego przewio-zły bardzo ciężko poparzoną do centrumleczenia oparzeń. Niestety z powodu skalioparzeń ciała i dróg oddechowych poszko-dowana zmarła. Druga laborantka z opa-rzeniami głowy i rąk została odwieziona doszpitala, gdzie przebywała na długotrwa-łym leczeniu.

Przyczyny wypadku

Bezpośrednią przyczyną wypadku był wy-pływ strumienia ciekłego LPG, spowodowa-ny odłączeniem szybkozłączki przy nieza-mkniętym zaworze pod próbnikiem. Na fil-mie z monitoringu widać, jak przed odłącze-niem próbnika najpierw osoba szkolona, a później laborantka kładą dłoń na pokrętlezaworu, ale żadna go nie zakręca.

Wypadek w laboratorium

W sierpniu bieżącegoroku w laboratoriumanalitycznym prowadzą-cym badania jakości pa-liw doszło do bardzo po-ważnego wypadku. W wyniku gwałtownegopożaru propanu-butanuposzkodowane zostałydwie laborantki, jedna z nich zmarła w wynikuoparzeń.

Dokończenie na stronie 34.