Mierniki wzrostu gosp. Mierniki wzrostu gosp. oraz fazy podzialu oraz fazy podzialu

produktu krajowego produktu krajowego 1.PODSTAWOWE MIERNIKI WZROSTU GOSPODARCZEGO

Wzrost gospodarczy określa wymierne skutki procesu powiększania zdolności wytwórczych kraju w danym okresie. Mierniki wzrostu gospodarczego:• produkt krajowy brutto(PKB): całkowita wartość dóbr i usług wytworzonych przez społeczeństwo w ciągu danego roku na terenie danego kraju(kiedy rośnie PKB społeczeństwo staje się bogatsze),• produkt narodowy brutto(PNB): całkowita wartość wyrobów i usług wytworzonych przez obywateli danego kraju w ciągu jednego roku, PNB uwzględnia również dochody krajowych firm uzyskane za granicą, nie uwzględnia dochodów obcych firm działających w kraju,• dochód narodowy(DN): stanowi nowo wytworzoną wartość produktu krajowego w ciągu roku przez wszystkie podmioty gospodarki narodowej, skorygowaną o saldo rozliczeń z zagranicą,• wielkość produktu PKB przypadająca na jednego mieszkańca.

2.PKB – PRODUKT KRAJOWY BRUTTO:2.PKB – PRODUKT KRAJOWY BRUTTO:

Produkt krajowy brutto, PKB, miernik produkcji wytworzonej na obszarze Produkt krajowy brutto, PKB, miernik produkcji wytworzonej na obszarze danego kraju. Jest sumą danego kraju. Jest sumą wydatkówwydatków gospodarstw domowych na zakup dóbr i gospodarstw domowych na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych, wydatków sektora prywatnego na zakup dóbr i usług konsumpcyjnych, wydatków sektora prywatnego na zakup dóbr i usług inwestycyjnych, wydatków państwa na zakup dóbr i usług oraz salda usług inwestycyjnych, wydatków państwa na zakup dóbr i usług oraz salda bilansu handlu zagranicznego.bilansu handlu zagranicznego.

PKB może być wyrażony w cenach rynkowych, zawierających podatki PKB może być wyrażony w cenach rynkowych, zawierających podatki pośrednie lub - po ich potrąceniu - w cenach czynników wytwórczych pośrednie lub - po ich potrąceniu - w cenach czynników wytwórczych (cenach netto).(cenach netto).

PKB różni się od produktu narodowego brutto (PNB) tym, że nie uwzględnia PKB różni się od produktu narodowego brutto (PNB) tym, że nie uwzględnia dochodu z lokat zagranicznych. dochodu z lokat zagranicznych.

Jako najważniejszy z wielkości makro uważa się powszechnie wskaźnik PKB, Jako najważniejszy z wielkości makro uważa się powszechnie wskaźnik PKB, który pozwala doskonale ocenić w jakim stanie znajduje się gospodarka który pozwala doskonale ocenić w jakim stanie znajduje się gospodarka danego kraju, w jakim stadium cyklu koniunkturalnego – czyli po prostu czy danego kraju, w jakim stadium cyklu koniunkturalnego – czyli po prostu czy jest dobrze, czy źle. jest dobrze, czy źle.

PKB Jest to dochód, jaki został wytworzony tylko i wyłącznie na PKB Jest to dochód, jaki został wytworzony tylko i wyłącznie na geograficznym obszarze Polski, zarówno przez Polaków, jak i geograficznym obszarze Polski, zarówno przez Polaków, jak i obcokrajowców. Dochodów uzyskanych przez Polaków za granicą nie wlicza obcokrajowców. Dochodów uzyskanych przez Polaków za granicą nie wlicza się do GDP Polski. się do GDP Polski.

PKB = Konsumpcja + Inwestycje + Wydatki Rządowe + Eksport - PKB = Konsumpcja + Inwestycje + Wydatki Rządowe + Eksport - ImportImport

Wzrost PKB oznacza zazwyczaj dobry stan Wzrost PKB oznacza zazwyczaj dobry stan gospodarki, wzrost produkcji przemysłowej, gospodarki, wzrost produkcji przemysłowej, przypływ inwestycji zagranicznych, wzrost przypływ inwestycji zagranicznych, wzrost eksportu. Przypływ inwestycji zagranicznych i eksportu. Przypływ inwestycji zagranicznych i wzrost eksportu powodują zwiększenie popytu na wzrost eksportu powodują zwiększenie popytu na walutę narodową przez zagranicę, co wyraża się walutę narodową przez zagranicę, co wyraża się we wzroście kursu. we wzroście kursu. Należy jednak pamiętać, że zbyt duży wzrost Należy jednak pamiętać, że zbyt duży wzrost kursu waluty krajowej (aprecjacja) może kursu waluty krajowej (aprecjacja) może doprowadzić do podniesienia kosztów eksportu doprowadzić do podniesienia kosztów eksportu (niekorzystny kurs wymiany waluty), spadku (niekorzystny kurs wymiany waluty), spadku kosztów importu, co w konsekwencji odniesie się kosztów importu, co w konsekwencji odniesie się do spadku PKB lub przynajmniej spowolnienia do spadku PKB lub przynajmniej spowolnienia jego wzrostu. jego wzrostu. PKB, jak wskaźnik jest publikowany co kwartał i to PKB, jak wskaźnik jest publikowany co kwartał i to zazwyczaj z jedno, lub dwumiesięcznym zazwyczaj z jedno, lub dwumiesięcznym poślizgiem poślizgiem

33.PNB - PRODUKT NARODOWY BRUTTO:.PNB - PRODUKT NARODOWY BRUTTO:

Jest to miernik efektów rocznej działalności gospodarki, obliczany Jest to miernik efektów rocznej działalności gospodarki, obliczany przez powiększenie produktu krajowego brutto o wartość przez powiększenie produktu krajowego brutto o wartość dochodów netto z tytułu własności za granicą.dochodów netto z tytułu własności za granicą.

Te ostatnie stanowią różnicę pomiędzy napływem dochodów Te ostatnie stanowią różnicę pomiędzy napływem dochodów uzyskanych przez obywateli danego kraju za granicą (głównie uzyskanych przez obywateli danego kraju za granicą (głównie transfer zysków z kapitałów zainwestowanych za granicą, ale transfer zysków z kapitałów zainwestowanych za granicą, ale także dochody z pracy) a wypływem dochodów uzyskanych przez także dochody z pracy) a wypływem dochodów uzyskanych przez cudzoziemców w danym kraju. Dodatnia wartość dochodów netto cudzoziemców w danym kraju. Dodatnia wartość dochodów netto z tytułu własności za granicą powiększa produkt krajowy brutto z tytułu własności za granicą powiększa produkt krajowy brutto (PNB > PKB), ujemna - pomniejsza go (PNB < PKB).(PNB > PKB), ujemna - pomniejsza go (PNB < PKB).

44.Rodzaje PNB: .Rodzaje PNB: a) nominalny - liczony w cenach bieżących;a) nominalny - liczony w cenach bieżących;b) realny - liczony w cenach stałych (uzyskany przez zastosowanie b) realny - liczony w cenach stałych (uzyskany przez zastosowanie deflatora, wyrażającego wpływ inflacji: PNB nominalny podzielony deflatora, wyrażającego wpływ inflacji: PNB nominalny podzielony przez deflator).przez deflator).Wady PNB: Wady PNB: - nie ujmuje produkcji nie przeznaczonej na rynek;- nie ujmuje produkcji nie przeznaczonej na rynek;- nie ujmuje „szarej” i „czarnej” działalności gospodarczej;- nie ujmuje „szarej” i „czarnej” działalności gospodarczej;- nie ujmuje czasu wolnego jako dobra;- nie ujmuje czasu wolnego jako dobra;- nie obejmuje renty konsumenta z posiadanych dóbr trwałych;- nie obejmuje renty konsumenta z posiadanych dóbr trwałych;- obejmuje produkcję tzw. antydóbr: zanieczyszczeń środowiska, - obejmuje produkcję tzw. antydóbr: zanieczyszczeń środowiska, broni, tytoniu itp.broni, tytoniu itp.

5.DN - DOCHÓD NARODOWY5.DN - DOCHÓD NARODOWY Dochód narodowy to suma dochodów wszystkich Dochód narodowy to suma dochodów wszystkich podmiotów, uzyskanych z wykorzystania czynników podmiotów, uzyskanych z wykorzystania czynników produkcji (ziemia, praca, kapitał) równa całkowitej wartości produkcji (ziemia, praca, kapitał) równa całkowitej wartości wytworzonych dóbr i usług.wytworzonych dóbr i usług.

Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji (zużycia) od Oblicza się go przez odjęcie amortyzacji (zużycia) od produktu narodowego brutto (PNB) w cenach czynników produktu narodowego brutto (PNB) w cenach czynników produkcji; d.n. jest to więc ilość pieniędzy, jaką dysponuje produkcji; d.n. jest to więc ilość pieniędzy, jaką dysponuje gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odliczeniu gospodarka na wydatki na dobra i usługi, po odliczeniu pieniędzy niezbędnych do sfinansowania amortyzacji i pieniędzy niezbędnych do sfinansowania amortyzacji i utrzymania istniejących zasobów kapitału na utrzymania istniejących zasobów kapitału na dotychczasowym poziomie; wobec trudności dokładnego dotychczasowym poziomie; wobec trudności dokładnego pomiaru wielkości amortyzacji sytuację gosp. danego kraju pomiaru wielkości amortyzacji sytuację gosp. danego kraju ocenia się najczęściej na podstawie poziomu PNB.ocenia się najczęściej na podstawie poziomu PNB.

Jest największym agregatem obejmującym wszystkie dobra Jest największym agregatem obejmującym wszystkie dobra finalne i usługi wytwarzane w każdej gospodarce finalne i usługi wytwarzane w każdej gospodarce narodowej. Wyrażamy go w jednostkach wartościowych w narodowej. Wyrażamy go w jednostkach wartościowych w bieżących cenach rynkowych, jakie ukształtowały się na bieżących cenach rynkowych, jakie ukształtowały się na rynku w danym kraju i w danym roku. Stosuje się je wtedy, rynku w danym kraju i w danym roku. Stosuje się je wtedy, gdy analizuje się podział narodu dochodowego. Wyrażamy gdy analizuje się podział narodu dochodowego. Wyrażamy go również w cenach stałych wziętych za podstawę z go również w cenach stałych wziętych za podstawę z jakiegoś jednego roku. jakiegoś jednego roku.

6. Czynniki wzrostu gospodarczego:6. Czynniki wzrostu gospodarczego:Ekonomiści wymieniają cztery podstawowe czynniki wzrostu Ekonomiści wymieniają cztery podstawowe czynniki wzrostu gospodarczego (cztery „siły napędowe” wzrostu). Są to:gospodarczego (cztery „siły napędowe” wzrostu). Są to:

Praca (w ujęciu ilościowym – podaż pracy, jak i jakościowym – Praca (w ujęciu ilościowym – podaż pracy, jak i jakościowym – dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje motywacja) dyscyplina pracy, wykształcenie, kwalifikacje motywacja)

Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość Zasoby naturalne (ziemia, zasoby mineralne, paliwa, jakość środowiska) środowiska)

Kapitał – środki wykorzystywane w procesie produkcji Kapitał – środki wykorzystywane w procesie produkcji • kapitał rzeczowy (maszyny, fabryki, drogi) kapitał rzeczowy (maszyny, fabryki, drogi) • kapitał finansowy kapitał finansowy • kapitał ludzki kapitał ludzki

Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość) Technologia (nauka, technika, zarządzanie, przedsiębiorczość)

7.Przykłady krajów o wysokim wzroście gospodarczym:7.Przykłady krajów o wysokim wzroście gospodarczym:Przykładów wysokiego wzrostu gospodarczego jest wiele. Po Przykładów wysokiego wzrostu gospodarczego jest wiele. Po drugiej wojnie światowej okres szybkiego wzrostu doświadczyły drugiej wojnie światowej okres szybkiego wzrostu doświadczyły kraje Europy Zachodniej odbudowujące swój potencjał kraje Europy Zachodniej odbudowujące swój potencjał gospodarczy, w tym szczególnie wysokie tempo wzrostu osiągnęła gospodarczy, w tym szczególnie wysokie tempo wzrostu osiągnęła Republika Federalna Niemiec. Wiele lat wysoką dynamiką wzrostu . Wiele lat wysoką dynamiką wzrostu mogła pochwalić się mogła pochwalić się Japonia, która również wyrosła na jedną z , która również wyrosła na jedną z największych potęg gospodarczych. W latach 90. jej sukces największych potęg gospodarczych. W latach 90. jej sukces powtarzały tzw. powtarzały tzw. azjatyckie tygrysy – kraje takie, jak – kraje takie, jak Korea Południowa czy czy Tajlandia. Obecnie krajem, który może . Obecnie krajem, który może poszczycić się najwyższą dynamiką PKB, są poszczycić się najwyższą dynamiką PKB, są Chiny..

8.Korzyści ze wzrostu gospodarczego:8.Korzyści ze wzrostu gospodarczego:Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest Korzyścią ze wzrostu gospodarczego i rozwoju gospodarczego jest podwyższenie standardu życia, lepsza sytuacja socjalna, większe podwyższenie standardu życia, lepsza sytuacja socjalna, większe bezpieczeństwo publiczne. Jednak sam wzrost PKB nie gwarantuje wzrostu bezpieczeństwo publiczne. Jednak sam wzrost PKB nie gwarantuje wzrostu stopy życiowej czy dobrobytu społeczeństwa. Wzrost PKB może iść w parze stopy życiowej czy dobrobytu społeczeństwa. Wzrost PKB może iść w parze ze wzrostem biedy, na co wskazują przykłady takie jak Brazylia, gdzie ze wzrostem biedy, na co wskazują przykłady takie jak Brazylia, gdzie szesnastokrotnemu wzrostowi gospodarczemu po II wojnie światowej nie szesnastokrotnemu wzrostowi gospodarczemu po II wojnie światowej nie towarzyszyło zmniejszenie nędzy. Dlatego też skuteczniejszym miernikiem towarzyszyło zmniejszenie nędzy. Dlatego też skuteczniejszym miernikiem korzyści ze wzrostu gospodarczego dokładniej opisującym jego wymiar jest korzyści ze wzrostu gospodarczego dokładniej opisującym jego wymiar jest ujęcie PKB per capita, czyli PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca.ujęcie PKB per capita, czyli PKB w przeliczeniu na jednego mieszkańca.

9.Podział Produktu Krajowego Brutto:9.Podział Produktu Krajowego Brutto:Zazwyczaj poziom PKB z okresu na okres zwiększa się dzięki temu, że Zazwyczaj poziom PKB z okresu na okres zwiększa się dzięki temu, że społeczeństwo dysponuje lepszymi maszynami i urządzeniami, większą społeczeństwo dysponuje lepszymi maszynami i urządzeniami, większą wiedzą i doświadczeniem, lepszą organizacją pracy, a dzięki rozwojowi wiedzą i doświadczeniem, lepszą organizacją pracy, a dzięki rozwojowi demograficznemu często również większą liczba pracowników. Zjawisko to demograficznemu często również większą liczba pracowników. Zjawisko to określamy mianem wzrostu gospodarczego. określamy mianem wzrostu gospodarczego. Z kolei często stosowane porównania PKB w różnych krajach wymagają Z kolei często stosowane porównania PKB w różnych krajach wymagają wyeliminowania z pomiaru różnic w wysokości cen tych samych towarów i wyeliminowania z pomiaru różnic w wysokości cen tych samych towarów i usług (interesują nas, podobnie jak w przypadku realnego wzrostu PKB, usług (interesują nas, podobnie jak w przypadku realnego wzrostu PKB, różnice w poziomie produkcji, a nie różnice cen). Prowadzi to do wyliczenia różnice w poziomie produkcji, a nie różnice cen). Prowadzi to do wyliczenia PKB według parytetu siły nabywczej. PKB według parytetu siły nabywczej. Powiększenie przyrostu PKB jest zazwyczaj skorelowane z adekwatnym Powiększenie przyrostu PKB jest zazwyczaj skorelowane z adekwatnym przyspieszeniem wzrostu sprzedanej produkcji przemysłowej oraz usług, a przyspieszeniem wzrostu sprzedanej produkcji przemysłowej oraz usług, a także spadkiem stopy bezrobocia.także spadkiem stopy bezrobocia.Minusem obu rozwiązań, jak i często samego gwałtownego wzrostu PKB i Minusem obu rozwiązań, jak i często samego gwałtownego wzrostu PKB i spadku bezrobocia, jest wzrost inflacji. spadku bezrobocia, jest wzrost inflacji.

przygotowałprzygotował Adam Róg kl. 3 A Adam Róg kl. 3 A

Tech.Tech.