MHI-R1A1P-052 EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII 2005 - Historia rozszerzona.pdf · Ewentualny brak zg...

Pobrano ze strony www.sqlmedia.plPobrano ze strony www.sqlmedia.pl

dysleksja

MHI-R1A1P-052

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

Arkusz II

POZIOM ROZSZERZONY

Czas pracy 150 minut

Instrukcja dla zdaj cego 1. Sprawd , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 20 stron.

Ewentualny brak zg o przewodnicz cemu zespo u nadzoruj cego egzamin.

2. Arkusz zawiera dwie cz ci. Cz pierwsza arkusza wymaga analizy materia ów ród owych, a cz druga napisania krótkiego wypracowania na jeden z podanych tematów.

3. Czynno ci zaplanuj tak, aby mo liwe by o rozwi zanie zada z obu cz ci arkusza w ci gu 150 minut.

4. Rozwi zania zada zamie w miejscu na to przeznaczonym. 5. Pisz czytelnie. U ywaj d ugopisu/pióra tylko z czarnym

tuszem/atramentem. 6. Nie u ywaj korektora. 7. B dne zapisy przekre l. 8. Pami taj, e zapisy w brudnopisie nie podlegaj ocenie. 9. Wype nij t cz karty odpowiedzi, któr koduje zdaj cy. Nie

wpisuj adnych znaków w cz ci przeznaczonej dla egzaminatora.

10. Na karcie odpowiedzi wpisz swoj dat urodzenia i PESEL. Zamaluj pola odpowiadaj ce cyfrom numeru PESEL. B dne

zaznaczenie otocz kó kiem i zaznacz w a ciwe.

yczymy powodzenia!

ARKUSZ II

MAJ ROK 2005

Za rozwi zanie wszystkich zada mo na otrzyma

cznie 50 punktów

Wype nia zdaj cy przed rozpocz ciem pracy

PESEL ZDAJ CEGO

tylko OKE Kraków, OKE Wroc aw

KOD ZDAJ CEGO

Miejsce na naklejk

z kodem szko y

Pobrano ze strony www.sqlmedia.pl

2 Egzamin maturalny z historii

Arkusz II

Temat arkusza: Spo ecze stwo polskie XIII-XX w. – bariery spo eczne i awans,

mobilno i struktura spo eczna.

I. HISTORIA NOWO YTNA - OKRES STAROPOLSKI XVI-XVIII w.

ród o A Tabl. Struktura stanowa ludno ci Korony u schy ku XVI w.

Ogó em Wielkopolska Ma opolska Mazowsze Prusy

Królewskie Stany w tys. % w tys. % w tys. % w tys. % w tys. %

Ogó em 2977,5 100,0 1016,5 100,0 983,8 100,0 679,9 100,0 297,3 100,0

ch opi 1981,3 66,6 700,3 68,9 677,6 68,9 424,4 62,4 179,0 60,2

mieszczanie 718,7 24,1 256,1 25,2 258,4 26,3 95,7 14,1 108,5 36,5

szlachta 271,8 9,1 57,4 5,6 45,7 4,6 158,9 23,4 9,8 3,3

duchowie stwo 5,7 0,2 2,7 0,3 2,1 0,2 0,9 0,1 . .Uwaga: dane nie obejmuj ydów, dane dla Prus Królewskich bez duchowie stwa. [w:] Historia Polski w liczbach, t. I, Pa stwo, spo ecze stwo, wyd. GUS, Warszawa 2003, s. 77

ród o B

B. Paprocki, Herby rycerstwa polskiego (1584) wyd. K. J. Turowski, Kraków 1858, s. 414-416 Bartosz Paprocki (ok. 1543-1614), szlachcic, historyk i heraldyk, autor herbarza „Herby rycerstwa polskiego”.

O klejnocie (herbie) D browa starodawnym [...]. Najznaczniej od czasów dawnych wspominaj ró ne skrypta dom Rostkowskich, mo ny w mazowieckim ksi stwie, z którego wiele m ów zas u onych bywa o [...]. Jan Kostka (Rostkowski) na Rostkowie by wieku mego tak e kasztelanem zakroczymskim, który z Krysk zostawi syna, m a godnego. Dom

osiów starodawny i znaczny na Mazowszu, i na dobrzy skiej ziemi. [...]. Dom Zgierskich na Mazowszu starodawny i znaczny, z którego id Kiszkowie, w Litwie dom mo ny. [...] Seczymi scy w Prusiech dom starodawny od Starogarda. Morawscy w ciechanowskim powiecie. Budzy scy w makowskim powiecie dom rozrodzony. D browscy tak e dom rozrodzony.

ród o C W. Nekanda Trepka, Liber generationis plebeanorum („Liber chamorum”) [Ksi ga rodowodowa plebejów] opr. R. Leszczy ski, Wroc aw 1995, s. 76, 145, 167, 330, 395

Walerian Nekanda Trepka (ok. 1583 – ok. 1640) szlachcic, genealog amator, przez wiele lat zbiera , g ównie z terenu Ma opolski, informacje o osobach lub rodzinach, w których szlachectwo w tpiono.

Bielecki nazwa si Jan [...]. Ten kupi Bie k wiosk pod Stryjem circa (oko o) 1619 i Bieleckim dopiero si pocz zwa , udaj c, e b kart by czyjsi [...].

Gniewi cki nazwa si by rze nik w Krakowie, który wo ami kupczy [...] do l ska. Bogaty by , a e kupi w krakowskiej ziemi Gniewi cin, z czego zwa si Gniewi ckim [...].

Chro licki nazwa si Jan, ch opski syn. S u c u szlachty w sendomierskiej ziemi, poj by Chro lick , dziedziczk sp achcia (sp ache – cz jakiego obszaru) jednego w Chro licach u Skrzynna, i po tej enie tak si nazwa . [...]

Radwa skimi zow si wiekowie [...], a e kupi ociec ich w Radwanowicach sp ache trzy mile od Krakowa, st d nazwa si Radwa skim.


Egzamin maturalny z historii 3

Arkusz II

Szadurski nazwa si miejski synek z Kalisza. Poj w Robczycach [...] wdow , która po m u mia a do 20 tysi cy, a e dopl ta si tak bogatego o enienia, pomy la uda si za szlachcica [...].

ród o D J. Le Laboureur de Bleranval, Relacja z podro y do Polski …, (1647) [w:] J. A. Wilder, Okiem cudzoziemca. Ze wspomnie cudzoziemców o dawnej Polsce, Warszawa 1959, s. 74-76 Jean Le Laboureur de Bleranval (1623-1675), Francuz, znalaz si w orszaku towarzysz cym Marii Ludwice, onie W adys awa IV (pó niej Jana Kazimierza), do Polski w 1646 r.

Nie ma trzeciego stanu w Polsce, gdy lud, z wyj tkiem trzech g ównych miast: Krakowa dla Polski, Wilna dla Litwy i Gda ska dla Prus, z których ka de ma swoje g osy, nie bierze udzia u w g osowaniu do Stanów Królestwa. Ca y rz d nale y do szlachty i duchowie stwa, oni panuj nad gminem. Jednak e mieszczanie wi kszych miast [...] stanowi rodzaj po redni mi dzy szlacht i ludem, gdy to, co posiadaj , nale y wy cznie do nich. Ch opi, którym nie przys uguj adne przywileje, nie maj prawa opu ci bez zezwolenia pana jego ziemi [...]; s oni przywi zani do ziemi i uwa ani za jej cz . [...] Tym ostatnim (mieszczanom w Krakowie, bogatym rzemie lnikom i kupcom, urz dnikom s dowym

lub rajcom miejskim) brak tylko miana szlachciców, gdy maj ich min , zamo no i obyczaje. D eniem wszystkich uczciwych ludzi [...] jest otrzyma szlachectwo [...].

ród o E Prawo o miastach z 18 kwietnia 1791 r. [w:] Konstytucja 3 maja 1791, opr. J. Kowecki, Warszawa 1983, s. 111, 114-117

Artyku I O miastach 11. Tak z urodzenia szlachcie, jako i obywatelom stanu miejskiego tym, którzy potem do

zaszczytu szlachectwa przypuszczonymi zostan , przyj cie obywatelstwa miejskiego, w nim znajdowanie si , sprawowanie urz dów, prowadzenie wszelkiego handlu, utrzymywanie jakiegokolwiek b d r kodzie nic bynajmniej odt d szkodzi ani uw acza nie b dzie im samym ani ich nast pcom w tym e zaszczycie szlachectwa i prerogatyw do niego przywi zanych.

Artyku II O prerogatywach mieszczan 4. Po odbytej dwuletniej wys udze publicznej [...] od miast (wybrani) plenipotenci na

nast pnym sejmie zaraz nobilitowani by powinni [...]. 5. Wolno odt d jest i b dzie ka demu mieszczaninowi dóbr ziemskich [...] dziedzicznym

prawem nabywa [...]. 6. Który z mieszczan kupi ca kowit wie lub miasteczko prawem dziedzicznym [...] na

najpierwszym sejmie [...] nobilitowany zostanie. 7. Prócz tego na ka dym sejmie 30 osób z mieszczan posesyje dziedziczne w miastach

maj cych do zaszczytu szlacheckiego przypuszczonych by ma [...]. 8. [...] któ by dos u y si rangi sztabs-kapitana lub kapitana chor gwi u piechoty,

a rotmistrza w pu ku, moc tera niejszego prawa [...] (temu) my król diplomata nobilitatis [...] wydawa b dziemy [...].



Arkusz II

ród o F Konstytucje Sejmu [...] za Stanis awa Augusta od 1788-1792 r. CCXCIV. Seymiki (1791) [w:] Volumina Legum, t. IX, Kraków 1889, s. 234

IV. Miejsce i g os na seymikach maj w swoim powiecie szlachta: Wszyscy dziedzice szlachta, jakikolwiek ze swego dziedzictwa ziemskiego, i z possessyi swoich dóbr [...] podatek do skarbu Rzeczypospolitej op acaj cy. [...]

V. G osu na seymikach nie maj : [...] szlachta, którzy nie b d mieli którejkolwiek aktualnej possessyi [...].

VI. Kandydatem do elekcyi (tu okre lenie biernego prawa wyborczego) b dzie: Do urz dów elekcyjnych, a zatem wszelkich funkcyi, kto z dziedzicznych possessyi, jakikolwiek do skarbu Rzeczypospolitej p aci podatek.

ród o G K. Zienkowska, S awetni i urodzeni. Ruch polityczny mieszcza stwa w dobie Sejmu

Czteroletniego Warszawa 1976, s. 176-177, 179 Krystyna Zienkowska, wspó czesna badaczka dziejów spo ecznych polskiego o wiecenia.

Promocje indywidualne [...] nie zmienia y modelu struktury spo ecznej, co najwy ej mog y wprowadza pewne zmiany w spo ecznej stratyfikacji. Nie podnosi y statusu spo ecznego grup, z których arywi ci (karierowicze) do stanu szlacheckiego przybywali, a raczej status ten obni a y, skoro trzeba by o namaszczenia szlachectwem, aby by oficerem, urz dnikiem w magistraturach rz dowych, nie mówi c o awansie zawodowym i udziale w yciu politycznym – s owem skoro wci trzeba by o „zosta szlachcicem, aby móc by cz owiekiem.”

II. WIEK XIX i XX - SPO ECZE STWO POLSKIE OD ROZBIORÓW DO PIERWSZEJ WOJNY WIATOWEJ

ród o H

F. Gajewski, Pami tniki [w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, nr 34, Warszawa 1958, s. 33 Franciszek z B ociszewa Gajewski (1792-1868), w a ciciel ziemski w Pozna skiem, pu kownik wojsk Ksi stwa Warszawskiego, uczestnik powstania listopadowego.

Przyzna wypada, ze rz d pruski, pomimo ca ej nienawi ci swojej do ywio u polskiego i ch ci zniemczenia nas, przy o y si ze swej strony do wprowadzenia wi kszej o wiaty pomi dzy Polakami. [...] Dzisiaj w Ksi stwie (Pozna skim) umie ju ka dy syn ch opa czyta , pisa i liczy . Rz d te postawi dobry byt ch opów na pewniejszych nogach przez skasowanie zaci gów, a nadanie w asno ci rolnych gospodarzom. [...] Dzisiejszy wie niak w Ksi stwie idzie za w asnym zdaniem, ju nie zna dawnego pana swego, nie ma nic wspólnego z nim i nie odnosi si do niego przy ka dej okoliczno ci. [...] Ka dy gospodarz ma dobre konie, wóz okuty [...] a zasadza godno sw na tym, e ju czapki nie uchyla przed szlachcicem.



Arkusz II

ród o I M. Milutin do cara Aleksandra II, Petersburg 2 stycznia 1864 r. [w:] Teksty ród owe do nauki historii w szkole, op. cit., s. 38 Miko aj Milutin (1818-1872), polityk rosyjski, od III 1864 przew. Komitetu Urz dzaj cego do Spraw Król. Polskiego.

Tymczasem ch opa kusz ju trzeci rok pochlebcze obietnice [...] rewolucyjnych partii. Buntownikom uda o si nawet spe ni cz swoich obietnic. Powinno ci w o cia skie, jak wspominano wy ej, w samej swej rzeczy usta y prawie wsz dzie i lud, chocia nie dowierza trwa o ci tak niebywa ego porz dku rzeczy, przecie widocznie si traci i nie wie, co robi , przywykaj c stopniowo do tak korzystnego po o enia. [...] Jednak e sprawa powinno ci i zapewnienia ziemi dla ch opów nie wyczerpuje istoty kwestii w o cia skiej. Ch opi a dot d byli pozbawieni zarówno trwa ych posiad o ci, jak organizacji spo ecznej; i w asno ziemi, i lokalna w adza [...] (w postaci [...] wójta gminy [przewa nie dziedzica

wsi]) skupia y si w r ku posiadaj cej szlachty. Teraz nie da si oddzieli sprawy zapewnienia ziemi dla ch opów od sprawy uchylenia w adzy patrymonialnej.

ród o J A. Hertz, ydzi w kulturze polskiej Warszawa 1988, s. 100, 112-114 Aleksander Hertz (1895-1983), polski socjolog, od 1940 w USA.

W polskim systemie stanowym szlachta tworzy a kast górn , uprzywilejowan , nios c na sobie charyzm . Szlachcic by potomkiem Jafeta, p yn a w nim krew lepsza, by pod ka dym wzgl dem wy szego gatunku. Folklor szlachecki wytworzy swoist antropologi [...]. Wszystko, co nie by o szlacheckie, by o podlejszego gatunku. Ch op wywodzi si od Chama [...] by nie tylko spo ecznie, ale i antropologicznie istot kondycji ni szej. yd oczywi cie wywodzi si od Sema. [...] Ka da z tych grup traktowa a swoj kastowo jako co oczywistego i ka da z nich godzi a si z tym miejscem jakie system kaza jej zajmowa . [...]

I ch op i yd tworzyli – ró ne co prawda, ale bardzo wa ne – elementy systemu folwarcznego. [...] yd by rzemie lnikiem, by w drownym handlarzem, by ród em kredytu. Bardzo te cz sto by po rednikiem mi dzy ch opem a panem [...]. ydzi w Polsce szlacheckiej tworzyli kast . Organizacja kasty powsta a w wiekach rednich, utrzyma a si i rozwin a przez ca y czas trwania Rzeczypospolitej szlacheckiej, zachowa a si i po jej upadku. [...]



Arkusz II

ród o K Tabl. Ludno miejska na ziemiach polskich w latach 1870-1913

Zabór pruski (oraz Górny l sk)

Królestwo Polskie Galicja

Rok

Procent ludno ci miejskiej

w ogólnej liczbie mieszka ców

Rok



Rok



1871 26,4 1870 15,4 1880 17,2 1890 33,7 1890 17,7 1890 17,5 1910 43,7 1913 22,9 1910 19,8

[za:] H. Imbs, Miasta w kulturze polskiej doby przemys owej, [w:] Miasto i kultura polska doby przemys owej, Warszawa 1988, s. 90

ród o L

Tabl. Robotnicy Warszawy na pocz tku wieku XX (przed 1914 r.) wed ug miejsca urodzenia, generacji i dzia u zatrudnienia (dane szacunkowe w procentach)

Zbadana grupa robotników wed ug miejsca urodzenia

w procentach Generacja

Dzia zatrudnienia

wie

miasta i miasteczka

poza Warszaw

Warszawa razem

kolejnictwo 50 30 20 100 przemys 50 20 30 100

budownictwo 70 15 15 100

I. Urodzeni w latach 50. i 60. XIX wieku

rzemios o 50 40 10 100 kolejnictwo 60 30 10 100

przemys 60 10 30 100 budownictwo 30 10 60 100

II. Urodzeni w latach 70. XIX wieku

rzemios o 40 20 40 100 kolejnictwo 60 10 30 100

przemys 30 10 60 100 budownictwo 20 20 60 100

III. Urodzeni w latach 80. XIX wieku

rzemios o 40 10 50 100 kolejnictwo 20 - 80 100

przemys 20 20 60 100 budownictwo 30 - 70 100

IV. Urodzeni w latach 90. XIX wieku

rzemios o 20 10 70 100 Uwaga: Autorka zbada a yciorysy 443 robotników warszawskich. [w:] A. arnowska, Klasa robotnicza Królestwa Polskiego 1870-1914, Warszawa 1974, s. 107



Arkusz II

ród o Schemat – proces powstawania klas spo ecznych w XIX wieku (wed ug N. Daviesa) [w:] N. Davies, Bo e igrzysko. Historia Polski, t. II od 1795 r., Kraków 1991, s. 237 Norman Davies, ur. w 1939, brytyjski historyk.



Arkusz II

ZADANIA ZWI ZANE Z ANALIZ RÓDE INFORMACJI (30 punktów)

I. HISTORIA NOWO YTNA - OKRES STAROPOLSKI XVI-XVIII W. na podstawie ród a A Zadanie 35. (2 pkt) Wyja nij, czym ró ni a si struktura stanowa Mazowsza od struktury stanowej pozosta ych dzielnic Korony. Podaj dwie najbardziej istotne ró nice. (Nie musisz cytowa danych liczbowych.)

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie róde B i C Zadanie 36. (2 pkt) Wyja nij, jakimi intencjami kierowali si autorzy obu dzie : Bartosz Paprocki, pisz c Herby rycerstwa polskiego i Walerian Nekanda Trepka, pisz c Liber chamorum. Bartosz Paprocki .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Walerian Nekanda Trepka

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a C Zadanie 37. (1 pkt) Podaj dwa wyznaczniki szlachectwa, które wskaza Nekanda Trepka. 1. .......................................................................................................................................................

2.

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie róde B i C

Zadanie 38. (2 pkt) Wyja nij, czy autorzy obu róde reprezentowali ten sam pogl d na temat warto ci urodzenia (szlachectwa). Swój s d uzasadnij. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a C Zadanie 39. (3 pkt) Odpowiedz, czy ród o C jest przydatne do bada nad mobilno ci (ruchliwo ci ) spo eczn . Swoj odpowied uzasadnij, podaj c dwa argumenty. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie róde B, C, D Zadanie 40. (4 pkt) Wed ug wspó czesnej definicji socjologicznej, spo ecze stwo otwarte to takie, w którym

awans jednostkowy lub grupowy jest nie tylko w szerokim zakresie mo liwy, ale silnie

kulturowo oczekiwany i wymagany.

ród a B, C i D zawieraj liczne informacje, które mog by wykorzystane przy

definiowaniu spo ecze stwa zamkni tego. Zaproponuj definicj spo ecze stwa zamkni tego, uwzgl dniaj c wszystkie elementy zawarte w tych ród ach.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie róde E, G Zadanie 41. (2 pkt) Wyja nij, czy ustawodawstwo Sejmu Czteroletniego przewidywa o awans zbiorowy mieszcza stwa, czy awans indywidualny (jednostkowy), praktykowany w Rzeczypospolitej szlacheckiej przed 1791 r. Nazwij drog awansu, jak dawa o mieszcza stwu ustawodawstwo Sejmu Czteroletniego.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie ród a G Zadanie 42. (1 pkt) Wyja nij, czy zdaniem K. Zienkowskiej ustawodawstwo Sejmu Czteroletniego naruszy o dotychczasow warto szlachectwa w yciu spo ecznym Rzeczypospolitej.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie róde E, F, G oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 43. (3 pkt) W ustawodawstwie Sejmu Czteroletniego nadrz dn warto ci by o urodzenie (szlachectwo) czy posiadanie? Przedstaw swoje stanowisko i argumentacj .

Twoje stanowisko (teza): .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Argumentacja:

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

II. WIEK XIX i XX - SPO ECZE STWO POLSKIE

OD ROZBIORÓW DO PIERWSZEJ WOJNY WIATOWEJ na podstawie ród a H Zadanie 44. (1 pkt) Podkre l w a ciw odpowied .

Ludno ch opska, wed ug ród a H, A. posiada a na w asno ziemi , któr uprawia a, i cieszy a si wolno ci osobist . B. by a zale na od w adzy miejscowego dziedzica (podda stwo osobiste), ale posiada a

na w asno ziemi , któr uprawia a. C. zosta a oczynszowana i nadal nie posiada a ziemi na w asno . D. cieszy a si wolno ci osobist , ale nie posiada a na w asno ziemi, któr uprawia a.

na podstawie ród a I Zadanie 45. (1 pkt) Podkre l w a ciw odpowied .

Milutin sugeruje carowi, by A. ch opom nadano wolno osobist , ale bez ich uw aszczenia. B. utrzymano w adz miejscowego dziedzica (podda stwo osobiste) i oczynszowano

ch opów. C. oczynszowano ch opów i zniesiono ich podda stwo. D. nadano ch opom ziemi na w asno i zniesiono ich podda stwo.

na podstawie ród a J Zadanie 46. (1 pkt) Podkre l w a ciw odpowied .

Charakteryzuj c polskie spo ecze stwo doby przedrozbiorowej i XIX stulecia, Aleksander Hertz u y terminu kasta w znaczeniu warstwy spo ecznej

A. zamkni tej, ograniczonej do wyra nie ustalonego grona ludzi, do którego dosta si mo na tylko przez urodzenie.

B. nie ró ni cej si jednostkowymi i zbiorowymi szansami osi gania cenionych dóbr (bogactwa, w adzy, edukacji itp.).

C. obejmuj cej osoby o podobnej sytuacji w asno ciowej (zw aszcza w zakresie posiadania rodków produkcji, czyli kapita u).

D. nie zró nicowanej pod wzgl dem obyczajów i poziomu ycia.



Arkusz II

W zadaniach: 47, 48 i 49 proszony jeste o komentarz do materia u statystycznego. Odpowiadaj c, odwo aj si do wiedzy poza ród owej. na podstawie ród a K Zadanie 47. (1 pkt) Powy sza tabela ilustruje przyrost ludno ci miejskiej na ziemiach polskich. Podaj, które dwa miasta w najwi kszym stopniu zawa y y na wzro cie ludno ci miejskiej Królestwa Polskiego w latach 1870-1913. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a K Zadanie 48. (1 pkt) Wyja nij, co by o przyczyn tak znacznej ró nicy w odsetku ludno ci miejskiej mi dzy zaborem pruskim (wraz z Górnym l skiem) a Galicj . .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

na podstawie ród a L Zadanie 49. (1 pkt) Powy sza tabela ilustruje pochodzenie robotników Warszawy. Wyja nij, dlaczego w ród robotników warszawskich czynnych zawodowo przed 1914 r. urodzeni w latach 50. i 60. XIX wieku w zdecydowanej przewadze pochodzili ze rodowiska wiejskiego. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

na podstawie ród a oraz wiedzy poza ród owej Zadanie 50. (4 pkt) Podaj cztery przyczyny procesu, który przedstawia schemat brytyjskiego historyka Normana Daviesa. 1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

3.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

4.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

ZADANIE ROZSZERZONEJ ODPOWIEDZI (20 punktów)

Zadanie 51. (20 pkt) Zadanie zawiera dwa tematy. Wybierz jeden z nich do opracowania. Temat I Scharakteryzuj przemiany, jakie dokona y si w spo ecze stwie polskim od pocz tku XIII do ko ca XV wieku.

Poni szy tekst mo e stanowi inspiracj dla Twojej wypowiedzi.

Jan Tyszkiewicz, Cz owiek i rodowisko w Polsce XIII-XV wieku [w:] Jan Tyszkiewicz, Geografia historyczna Polski redniowiecznej. Zbiór studiów, Warszawa 2003, s. 135 Jan Tyszkiewicz (ur. 1939 r.), historyk, mediewista.

Od XIII wieku ksi ta polscy zaczynaj ogranicza wolny przep yw osadników

wiejskich. Po przemianach spowodowanych najazdami tatarskimi i procesem kolonizacji na

prawie niemieckim, zacz a si ustala nie tylko warstwa wie niacza, ale równie warstwa

rycerska. Formowanie si monarchii stanowej w XIV-XV wieku zbudowa o bariery prawne

i zwyczajowe pomi dzy podstawowymi grupami spo ecznymi: ch opstwem, mieszcza stwem

i rycerstwem-szlacht .

Temat II Scharakteryzuj przemiany, jakie dokona y si w spo ecze stwie polskim w okresie Polski Ludowej.

Poni szy tekst mo e stanowi inspiracj dla Twojej wypowiedzi.

Jakub Karpi ski, Trzecia niepodleg o . Najnowsza historia Polski, Warszawa 2001, s. 16 Jakub Karpi ski (1940-2003), socjolog, autor prac o najnowszej historii Polski.

Komunizm jako ideologia przewidywa zmiany spo eczne na wielk skal . Jak zwykle

bywa z zamiarami wielkich przekszta ce spo ecznych, tylko cz zamierzonych zmian

realizowano. W adze komunistyczne g osi y, e ich celem jest budowa nowego spo ecze stwa,

ale jednym z podstawowych celów, rzeczywi cie osi ganych w komunizmie, by o rozszerzanie

i umacnianie w adzy grupy rz dz cej i jej instytucji oraz zwi zane z tym niszczenie instytucji

politycznych i gospodarczych, które mog yby z w adz komunistyczn konkurowa ,

ogranicza j lub os abia .

Wybieram temat: ...........

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................



Arkusz II

BRUDNOPIS


MHI-R1A1P-052 EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII 2005 - Historia rozszerzona.pdf · Ewentualny brak zg...

Documents

Transcript of MHI-R1A1P-052 EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII 2005 - Historia rozszerzona.pdf · Ewentualny brak zg...