Metody przygotowujące do nauki czytania i pisania

Metoda Hanny Tymichowej

Cele:

• Zapobieganie trudnościom w rysowaniu i pisaniu.

• Zachęcanie do podejmowania aktywności plastycznej.

• Wyrabianie sprawności motorycznej rąk oraz koordynacji wzrokowo-ruchowej.

• Wspomaganie osiągania gotowości do nauki pisania.

• Korygowanie nieprawidłowej techniki rysowania i pisania.


Założenia:

„H. Tymichowa zaleca, aby ćwiczenia grafomotoryczne wykonywać w czterech różnych pozycjach:

• postawa stojąca, wzór zamieszczony w płaszczyźnie pionowej;

• postawa stojąca, wzór w płaszczyźnie poziomej;

• postawa siedząca, łokcie uniesione;

• postawa siedząca, przedramię podparte.”

Klim – Klimaszewska A., 2010, Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa programowa, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa , str. 226.


Założenia:• W sytuacji nieprawidłowego trzymania kredki i ołówka podczas

rysowania lub pisania Tymichowa zaleca stosowanie nasadek korekcyjnych.

• Celem stosowania nasadki jest utrwalenie nawyku prawidłowego trzymania ołówka podczas rysowania, a także zwolnienie mięśniowe całej ręki.

• Wszystkie ćwiczenia grafomotoryczne powinny być prowadzone równolegle z zabawami usprawniającymi analizę i syntezę wzrokową oraz słuchową.


Autorka opracowała specjalny zbiór ćwiczeń

grafomotorycznych, na który składają się:

• zestaw prostych wzorów do kalkowania (8 szlaczków i 16 rysunków figuralnych);

• zestaw wzorów złożonych do kalkowania (22 rysunki);

• zestaw wzorów do kopiowania (30 wzorów).

Program Marianne Frostig rozwijający percepcję wzrokową

Cele:• doskonalenie koncentracji uwagi dziecka,• ćwiczenie precyzji wykonywanych ruchów,• ćwiczenie wytrwałości w wykonywaniu zadań,• rozwijanie zdolności koordynowania ruchów gałek ocznych

z precyzyjnymi ruchami ciała,• doskonalenie umiejętności rysowania i pisania,• rozwijanie orientacji w schemacie ciała,• rozwijanie dominacji ręki, • rozwijanie zręczności oraz siły mięśni.


Założenia:• Ćwiczenia i zabawy są ukierunkowane na rozwijanie percepcji

wzrokowej, spostrzegawczości i umiejętności dokonywania wyboru. • „Osiągnięcie odpowiedniego poziomu percepcji wzrokowej

umożliwia dziecku naukę czytania, pisania, stosowania reguł ortografii, pozwala na wykonanie zadań arytmetycznych oraz rozszerzania wszystkich umiejętności wymaganych od niego w trakcie nauki szkolnej.”

Klim – Klimaszewska A., 2010, Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa programowa, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa – str. 228


Program składa się z trzech zeszytów i trzech podręczników zatytułowanych „Wzory i obrazki.”

Podzielony jest na trzy zasadnicze poziomy:

• Podstawowy – zadania kształtujące koordynację wzrokowo-ruchową

• Średni – ćwiczenia rozwijające orientację w stosunkach przestrzennych

• Wyższy – ćwiczenia integrujące zdolności percepcyjne

Metoda Dobrego Startu Marty Bogdanowicz

Cel:

• wielozmysłowe poznanie wzorów graficznych oraz liter alfabetu

Założenia:

• Jednoczesne usprawnianie czynności analizatorów: wzrokowego, słuchowego i kinestetyczno-ruchowego czyli integracji percepcyjno- motorycznej ważnej w procesie kształtowania u dzieci gotowości do czytania i pisania.


Metoda Dobrego Startu jest polską modyfikacją francuskiej metody „Le Bon Depart”, co oznacza: dobry odjazd, odlot, start.

Marta Bogdanowicz – autorka nowej wersji wprowadziła trzy warianty tej metody:

•„Piosenki do rysowania”

•„Piosenki i znaki”

•„Piosenki na literki”


Zajęcia prowadzone MDS mają stałą strukturę. Wyróżnia się:1. Zajęcia wprowadzające – różne sposoby powitania, zabawy ruchowe na orientację w schemacie ciała, wyjaśnianie trudnych słów, rozmowa na temat treści piosenki itp. 2. Zajęcia właściwe • ćwiczenia ruchowe – zabawy ruchowe do treści piosenki, • ruchowo-słuchowe – ćwiczenia mające bardziej złożone formy

aktywności, angażujące dwa analizatory: kinestetyczno-ruchowy i słuchowy

• Ruchowo-słuchowo-wzrokowe – odtwarzanie wzorów graficznych oraz liter w rytm jednocześnie śpiewanej piosenki

3. Zajęcia końcowe – ćwiczenia relaksacyjne, wyciszające, oddechowe i usprawniające artykulatory.

Naturalna Nauka Języka – metoda nowozelandzka

To nauka słuchania, mówienia, czytania i pisania poprzez zabawę i twórcze działania.

Twórcą naturalnej nauki języka jest B. Cutting, inicjatorką programu w Nowej Zelandii była Wendy Pye.

W Polsce metodę naturalnej nauki języka wprowadziła Elżbieta Czerwińska.


Założenia:• Nauka pisania towarzyszy nauce czytania, a język odgrywa rolę

czynnika integrującego różne dziedziny wiedzy i rodzaje aktywności dziecięcej w percepcji i poznawaniu przez dzieci rzeczywistości.

• Podstawowym kryterium nauki czytania jest rozwój procesów poznawczych, takich jak spostrzeganie i pamięć.

• Naturalna nauka języka oparta jest na rozwijaniu i pogłębianiu chęci dziecka do nauki zarówno czytania, jak i kreślenia symboli graficznych.

• Punktem wyjścia w nauce czytania i pisania jest cały tekst (krótki i prosty, ale zrozumiały) i jego atrakcyjny kontekst a ilustracje stanowią jego integralną część.

• Dziecko poznaje cały alfabet.• Ważna jest aranżacja sali, organizuje się kąciki zainteresowań,

wyposażone w różne materiały do czytania i pisania.


W naturalnej metodzie nauki języka, nauka czytania i pisania przebiega w trzech etapach:

1. Zapoznanie dziecka z całością (tekst, zdanie, wyraz).

2. Zapoznanie dziecka ze szczegółami (budowa zdania, litery, znaki interpunkcyjne).

3. Przechodzenie do budowania całości z wykorzystaniem zdobytej wiedzy.

Metoda fonetyczno-literowo-barwna Bronisława Rocławskiego

Celem metody jest jednoczesne połączenie techniki płynnego czytania ze zrozumieniem z nauką pisania poprzez stosowanie zabawowych form pracy.

B. Rocławski jest też autorem klocków LOGO będących ruchomym alfabetem: „Są to plastikowe klocki, które zawierają cztery warianty każdej litery: wielką pisaną i drukowaną oraz małą pisaną i drukowaną. Na każdym klocku wyraźnie został określony punkt odniesienia w postaci szlaczka, co umożliwia poprawną obserwację umieszczonej na niej literze.”

Klim – Klimaszewska A., 2010, Pedagogika przedszkolna. Nowa podstawa programowa, Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa – str. 247


Koncepcję nauki czytania i pisania B. Rocławskiego możnaująć w następujące hasła:• Wydłużenie czasu przygotowania do czytania i pisania (można już

zacząć od 3 roku życia dziecka).• Dbanie o osiągnięcie przez dziecko najwyższej sprawności

analizatora słuchowego i wzrokowego.• Efektywne i systematyczne doskonalenie koordynacji wzrokowo-

ruchowej.• Rozwijanie orientacji przestrzennej jako ważnego elementu w nauce

czytania i pisania.• Przygotowanie do czytania i pisania rozpoczyna się od syntezy,

a później analizy.


• Klasyfikowanie fonemów w grupy: fonemy samogłoskowe, fonemy półotwarte, fonemy trące, fonemy przytarte, fonemy wybuchowe.

• Doskonalenie pamięci wzrokowej i słuchowej poprzez stosowanie różnorodnych ćwiczeń i zabaw z dziećmi.

• Doskonalenie poprawnego wymawiania głosek w izolacji.• Ćwiczenie odczytywania z ust głosek i prostych wyrazów.• Wydłużanie głosek „trwałych” w wyrazach jako pomoc w nauce

czytania.• Wdrażanie do czytania metodą „ślizgania się” z litery na literę.• Wprowadzenie liter podstawowych i niepodstawowych. • Zastosowanie pisma węzełkowego.• Wyróżnienie lewej strony w zeszycie przez umieszczenie

serduszka.• Kształtowanie wrażliwości i świadomości ortograficznej.

Odimienna metoda nauki czytania – Ireny Majchrzak

Cele:

• obniżenie wieku, w którym dzieci spotykają się z pismem,

• nacisk na wizualny aspekt nauki czytania,

• dostarczenie dziecku jak najwięcej ćwiczeń służących wykształceniu spostrzegawczości, niezbędnej w dostrzeganiu drobnych różnic między literami.


Założenia:• wspomaganie indywidualnego rozwoju dziecka z wykorzystaniem

jego własnej inicjatywy• wprowadzanie dziecka w świat słów powinno odbywać się na

zasadzie zabaw i gier przynoszących dziecku radość i satysfakcję • celem nauki czytania jest rozumienie sensu i znaczenia

poszczególnych słów, a nie pozbawionych znaczenia oddzielnych liter, dlatego dziecko poznaje przede wszystkim wyrazy, a następnie litery, z których są one zbudowane

• dziecko na początku otrzymuje określony, skończony zbiór liter – alfabet; wie, że wszystkie wyrazy można stworzyć wykorzystując znane mu już litery.


Założenia:

• Swoją metodę dr Irena Majchrzak oparła na wykorzystaniu zmysłu wzroku, a nie słuchu, na rozwijaniu i pogłębianiu chęci dziecka do nauki mówienia, czytania oraz kreślenia symboli graficznych czemu towarzyszy szeroko rozumiana aktywność twórcza.

• Autorka na podstawie własnych doświadczeń proponuje zmiany w metodach nauczania początkowej nauki czytania i pisania. Uważa, że pierwszym krokiem we wprowadzeniu dziecka w świat pisma powinno być zapoznanie go z literami własnego imienia (inicjacja imienia).


Etapy nauki czytania:• Inicjacja imienia. Wizytówka z imieniem wprowadza dziecko

w świat znaczeń.• Ściana pełna liter. Obserwacja, porównywanie, liczenie, wyciąganie

wniosków, zwrócenie uwagi na litery, które posiada dziecko w swoim imieniu, a których mu brak.

• Prezentacje alfabetu. Poznawanie wszystkich liter wielkich i małych, drukowanych i pisanych.

• Targ liter. Różne zabawy i gry prowadzone z wykorzystaniem liter własnego imienia.

• Gra w sylaby. Układanie wyrazów z napisanych na kartonikach prostych sylab.

• Nazywanie świata. Przyporządkowanie odpowiedniej nazwy do wszystkiego co znajduje się wokół nas.

Metody i techniki Celestyna Freineta

Ekspresja stanowi punkt wyjściowy w pedagogice Celestyna Freineta. Wywodzi się ona od aktywności i zainteresowań dziecka opartych na pracy i zabawie.

Koncepcja pedagogiczna tego pedagoga-praktyka ma za zadanie:

• rozbudzanie twórczej aktywności dziecka przez kontakt ze środowiskiem

• wychowanie przez pracę dobrze zorganizowaną

• włączanie w proces dydaktyczny form swobodnej ekspresji

Halina Semenowicz była pierwszą animatorką ruchu freinetowskiego w Polsce.


Celestyn Freinet odrzuca ocenę, konwencję podręcznika, uwzględnia indywidualne tempo pracy.

Inny jest sposób zdobywania wiedzy przez ucznia.

Szczególną uwagę zwracał na rozwój samorządności, czyli pracę w małych grupach.


Założenia:

• Nie ma podziału na dydaktykę i wychowanie.

• Szkoła nie może selekcjonować dzieci na lepsze i gorsze, lecz powinna pracować z dziećmi o różnych możliwościach intelektualnych.

• W pracy pedagogicznej najważniejszy jest rozwój osobowości każdego dziecka.

• Pedagogika oparta jest na prawach dziecka, szacunku dla jego osoby, potrzeb i dążeń.

• W rozwoju zawodowym nauczyciela ważna jest wymiana doświadczeń.

• Założenia pedagogiczne realizowane są za pomocą technik, które ułatwiają pracę nauczyciela.


Techniki, które opracował Freinet są podstawą jego pedagogiki. – Technika swobodnego tekstu.– Fiszki autokreatywne.– Korespondencja międzyszkolna.– Gazetka szkolna.– Swobodna ekspresja plastyczna, muzyczna i teatralna. Stanowi

ona punkt wyjścia nauczania różnych przedmiotów szkolnych.– Doświadczenia poszukujące. Stosowane są zwłaszcza

w środowisku społeczno - przyrodniczym.


Wprowadzając dziecko w świat pisma i czytania Freinet proponuje „naturalną metodę czytania”:

• Dzieci układają małe opowiadania, na podstawie swoich przeżyć, obserwacji i wzruszeń.

• Nauczyciel zapisuje je na tablicy, a dzieci przepisują je, drukują i w krótkim czasie odkrywają w napisanych wyrazach elementy podobne, co do kształtu i dźwięku, litery i sylaby, stanowiące człony różnych wyrazów.

• Pierwszym etapem jest pisanie bardzo krótkich tekstów, składających się z jednego lub dwóch zdań. Odczytywanie go jest całościowe, ale natychmiast musi nastąpić analiza i synteza.

Metody przygotowujące do nauki czytania i pisania

Documents

Transcript of Metody przygotowujące do nauki czytania i pisania