1

Metodologia badań pedagogicznych z elementami logiki i statystyki 1 Etapy badania

- sytuacja problemowa - Formułowanie problemu- to zadać pytanie dotyczące sytuacji problemowej - Formułowanie hipotez – jest to całkowite przyjęcie albo zupełnie do odrzucenia, musi dać się

zweryfikować rzeczywiście tzn. czy zadania są praktyczne - Przewidywanie skutków (rozumowanie) – uporządkowanie konsekwencji, jakie mogą być

zweryfikowane; postawienie prognoz – na podstawie modelu i danych empirycznych z uwzględnieniem dostępnych technik ich weryfikacji.

- Empiryczna weryfikacja – przeprowadzenie danych działań i ich weryfikacja - Porównanie wniosków z doświadczeniem – porównanie wniosków z hipotezą,

wprowadzenie ewentualnych zmian w modelu badań oraz poszukiwanie możliwości rozszerzenia modelu

2 Język nauki: określa te sposoby interesujących ją przedmiotów i zjawisk, które są w niej stosowane, a obszar zjawisk wydzielonych przez określony zbiór aspektów (zmiennych) poddaje wewnętrznej strukturalizacji i podziałowi wg. Wyróżnionych wartości tych zmiennych. 3 Pojęcia

0BPojęcia

konotacja denotacja znaczenie wyjaśnia sens z sensu wynika zakres, zbiór obiektów -

DESYGNAT - jednostkowe – 1 desygnat - historyczne - warunki: czas, miejsce, - -uniwersalne-równoważne - wszystkie desygnaty terminu A są zarazem desygnatami terminu

B i odwrotnie - równoznaczne wiele desygnatów

4. Definicje-to pewne wypowiedzi określające, jakie jest znaczenie terminu. Termin definiowany nazywany definenium, zwrot określający znaczenie tego terminu definensem

- nominalne – wyjaśnia znaczenie wyrazu definiowanego przez podanie wyrażenia równoznacznego pod względem treści i zakresu ( j. naukowy, potoczny)

- realne są charakterystyką cech specyficznych wspólnych przedmiotom składającym się na zakres pewnego terminu.

5. Błędy definicyjne - idem per idem – (to samo przez to samo) – to popełniony błąd w trakcie pisania definicji tzn. x wyjaśniony nie może się powtórzyć jako x w definicji x : = ple,ple,x,ple - ignotum per ignotum - (nieznane przez nieznane) nie jest to błąd logiczny - sprzeczność –dwie wielkości logiczne się wykluczają, np. x=2 i x=-2, nie jest to tylko błąd matematyczny. Oksymoron – symbol błędu w j.pol. - nieadekwatność –nie mają ze sobą nic wspólnego, rozłączność zakresu oraz za wąskim lub za szerokim zakresem. Zakres definienium zakres definensu np. wieloryb to ryba słodkowodna

2

6. Zmienne –czynnik przybierający różne wartości, specyfikując ich możliwe własności, stany lub zdarzenia np. wiek, wykształcenie [wo] – przedział jednostkowy zmiennej - wartościowe

a. dychotomiczne ( dwudzielne)– np. płeć – kobieta, mężczyzna b. wielowartościowe (dyskretne i ciągłe)- wiele zmiennych np. poziom aspiracji edukacyjnych

– wysoki, średni, niski - skale (zmienne)

a. nominalne (jakościowe) - zbiór różnych kategorii, pozwalających określić, które przedmioty są pod danym względem równe (jednakowe), a które różne.

b. porządkowe – dysponując nimi jesteśmy w stanie powiedzieć, czy dwa porównywane przedmioty posiadają daną własność w stopniu równym, czy też jeden ma ją w stopniu wyższym niż drugi (ocena, poziom, natężenie, stopień)

c. interwałowe (przedziałowe) – pozwalają stwierdzić o ile porównywalnych jednostek pomiaru jeden z dwóch przedmiotów posiada daną cechę w stopniu Uwyższym niż drugiU. Podstawą tej skali są przedziały o równej wielkości, a punkt zerowy jest przyjęty umownie.

d. ilorazowe – zawiera własności w/w skal, zbudowana jest podobnie jak interwałowa, z tym że posiada absolutne zero, umożliwiające tym samym porównywanie nie tylko dystansów, ale i proporcji między różnymi ich wartościami (ile razy).

- role a. zależne – zmienna, której zmiany są skutkiem oddziaływania jednej lub więcej jakiś

zmiennych, czynnik zmieniający się pod wpływem określonych działań. b. Niezależne – zmiany nie zależą od zespołu innych zmiennych występujących w badanym

zbiorze, warunkuje osiągnięcia ale sam od nich nie zależy Nieistotne istotne-zbiór zależnych zakłócających i ważnych ,

zakłócające- np. błąd , sposób odczytu z urządzenia pomiarowego, ważne

główne-najsilniej oddziaływają na z. zależną uboczne- najsłabiej oddziaływają na z. zależną ]

7. Wskaźniki – musi być zawsze czymś co da się łatwo zaobserwować (fakt zachodzi przed oczami) - definicyjne – zadanie wprowadzające wskaźnik jest ustaleniem terminologicznym, tzn.

konieczność zdefiniowania pojęcia – dobranie pewnego jednoznacznego wskażnika opartego na konwencji terminologicznej.

- rzeczowe- zadanie wprowadzające wskaźnik jest twierdzeniem empirycznym, związek

pomiędzy zjawiskiem a wskaźnikiem oparty na twierdzeniu lub doświadczeniu: empiryczne – zjawisko jest obserwowalne inferencyjne- wskaźnik nie wywodzi się z definicji, zjawisko nie jest obserwowalne, a o jego wystąpieniu wnioskujemy np. stan wiedzy

- opercjonalizacja zmiennych- ustalenie kryteriów empirycznej stosowalności dla zmiennych 8. Pomiar zmiennych – polega na mniej lub bardziej intuicyjnym wnioskowaniu na temat występowania czy stopnia intensywności zjawiska na podstawie obserwacji mniej lub bardziej złożonej, ale niezbyt jasno określonej sytuacji wskaźnikowej.

5BBADANIE ROZKŁADU

Np. Jakie są kolory oczu w grupie A i B? x: nieb., ziel., szare., piwne, inne

w xx

osóbN

mpex

3

A B Niebieskie 20 17 Zielone 15 16 Szare U30U 20 w grupie A dominują oczy szare Piwne 5 U31U w grupie B dominują oczy piwne Inne 2 3

Wynik, który jest największy, wartość najczęściej się zdarzającej nosi nazwę DOMINANTY(MODALNA), a najrzadszy MEDIANA.

Mediana –jest to Uwartość środkowa dzieląca zbiorowość na dwie równe części:U część dolną obejmującą wartości mniejsze lub równe medianie i część górną zawierającą wartości większe lub równe medianie. Wstępnym warunkiem dla wyznaczenia mediany jest uporządkowanie szeregu według wartości rosnącej lub malejącej.

Dominanta – to wartość , która w danym rozkładzie występuje Unajczęściej, jest uważana za typową

Kwartyl – Realizacja cechy statystycznej, która dzieli całą zbiorowość na części pozostające pomiędzy sobą w ściśle określonych proporcjach

- miary tendencji centralnych – proporcje występowania różnych wartości w danym zbiorze

DM n -przypadki występowania np. A U30U B U.... N -ilość wszystkich ocen 72 .... - miary rozproszenia:

- Obszar zmienności- jest to różnica między największą i najmniejszą wartością zmiennej w szeregu. Najczęściej oznaczany jest literą R:

R = Xmax – Xmin - Odchylenie przeciętne – to miara uwzględniająca wszystkie występujące w szeregu wartości zmiennej. Charakteryzuje przeciętny poziom odchyleń poszczególnych wartości szeregu od średniej arytmetycznej. Przyjmuje zawsze wartości dodatnie

X- poszczególne wartości zmiennej x – średnia artmetyczna N liczebność zbiorowości

- Wariancja – jest jedną z częściej stosowanych miar rozproszenia. Określa się ją jako sumę kwadratów odchylenia wszystkich wartości zmiennej od ich średniej arytmetycznej, podzieloną przez ich liczbę jest przydatna do porównywania struktury części zbiorowości

logicznie ze sobą powiązanych X- każda wartość zmiennej x – średnia artmetyczna N liczebność zbiorowości

- Odchylenie standardowe – jest najczęściej stosowaną i bardzo precyzyjną miarś rozproszenia wartości zmiennej. Informuje, o ile przeciętnie, średnio odchyla się każda

N

xXd

(

N

xXS

22 )(

N

xXSx

2)(

4

wartośc zmiennej od średniej artmetycznej X- każda wartość zmiennej x – średnia artmetyczna N liczebność zbiorowości

- grupowanie statystyczne – polega na podziale zebranego materiału, stanowiącego zbiór dużej

ilości szczegółowych informacji na jednorodne grupy(kategorie). Podstawą ich wyodrębnienia są cechy, czyli zmienne.

- Szeregi – są zbiorem informacji uporządkowanych według pewnej cechy. Najprostrzy szereg składa się z dwóch wierszy lub kolumn, z których jedna podaje warianty cechy, a druga liczbę jednostek w danym wariancie.

- tablice – zebrany w badaniach materiał empiryczny po pogrupowaniu umieszczany jest w tablicach w tekście opracowania, a czasem również w aneksie. Prawidłowa tablica pozwala na szybką orientację w prezentowanym materiale statystycznym , umożliwia porównywanie wyników badań i analizę struktury zbiorowości, ułatwia wykrywanie prawidłowości, a także umożliwia obliczanie miar statystycznych.

- Wykresy –pokazują w sposób obrazowy kształt rozkładu uzyskanych wyników badań. W przypadku cech ilościowych do najczęściej stosowanych form wykresów zaliczamy: wykresy liniowe, histogramy i wieloboki liczebności (diagramy). Przy graficznym przedstawieniu cech jakościowych najczęściej zastosowanie znajdują wykresy słupkowe, koła, kule, obrazki, kartogramy.

- prezentacje danych różnych skal pomiarowych 9. Rozkłady wartości zmiennych

- rozkład normalny KRZYWA GAUSSA - jest to graficzne przedstawienie rozkładu prawdopodobieństwa wystąpienia określonej wartości zmiennej, przyjmujące kształt dzwonu

- - własności rozkładu normalnego:

- rozkład jest opisany krzywą symetryczną i ma obszar zmienności (rozstęp) od minus do plus nieskoczoności, z czego wynika

f(u) = f(-u) - jeśli znane są parametry rozkładu normalnego, tzn. wartość oczekiwana E(xc) oraz

odchylenie standardowe D(xc), oznacza to,że rozkład normalny jest całkowicie określony

- maksimum funkcji gęstości rozkładu normalnego odpowiadają wartości: X = E(xc) lub u = 0

- jeśli zmienna standaryzowana U rośnie w swym bezwzględnym wyrażeniu, to funkcja gęstości rozkładu normalnego szybko zdąża do zera.

10. Porównywanie wartości zmiennych – skale: - standaryzowana –jest to skala, której średnia arytmetyczna wynosi „0”, a odchylenie standardowe „1”

2,15

13,5

9

34,1

3

68,2

6

34,1

3

13,5

9

2,15

-3 -2 -1 0 1 2 3

odchyl.standartowe

odchyl.standartowe

5

- skala T – przyjmuje za jednostkę1/10 odchylenia standardowego, skala znormalizowana i w celu zniwelowania znaków ujemnych mnożymy je poprzez 10 i dodajemy 50 - skala C – jej średnia wynosi „5”, odchylenie standardowe „2”, a dwie skrajne klasy wynoszą „” i „10”, zawiera 11 jednostek 11. Teoria:

- funkcje (opis, wyjaśnienie, przewidywanie) - uogólnienie-indukcja enumeracyjna - wyjaśnienie – odwoływanie się do prawa ogólnego i faktów ustalonych - dedukcyjno-nomolog

12. Wnioskowanie – proces formułowania sądów o stałej populacji generalnej na podstawie miar charakteryzujących badana próbę. Polega na tym, że jakieś zdanie jest prawdziwe. Dwa sposoby wnioskowania:

A. asymilacja parametrów B. weryfikacja hipotez - dedukcyjne i jego podstawy logiczne - uprawdopodobniające:

- Indukcyjne – oparte jest to zasadę uogólniania wyrażajacej się tym, że na podstawie pojedynczych faktów domyślamy się istnienia ogólnej prawidłowości

13. Problemy badawcze: muszą wyczerpywać zakres naszej niewiedzy, zawarty w temacie badań - pytania

- rozstrzygnięcia Czy? - Odp. Tak/Nie – odpowiedz zawarta jest w konstrukcji gramatycznej pytania.

- dopełnienia Jak?/ Ile? - Odp. Konkretna - pytanie w swej strukturze gramatycznej nie zawiera informacji, gdzie szukać na nie informacji

- istotnościowe – pytania szczegółowe . Jakie zmienne niezależne X są istotne dla danej zmiennej zależnej Y.

- zależnościowe – związek pomiędzy dwiema zmiennymi, jak coś zależy od czegoś np. Jaka jest zależność zmiennej Y od zmiennych dla niej istotnych

14. Hipotezy – wszelkie twierdzenia częściowo tylko uzasadnione, wszelki domysł, za pomocą którego tłumaczymy dane faktyczne, a więc także domysł w postaci uogólnienia. Hipoteza musi określać zależność pomiędzy zmiennymi. X-(wpływa)Y

a. hipotezy przyczynowo-skutkowe (kanony Milla) – najdoskonalsza metoda wykrywania zależności między niezależną a innymi elementami badanego układu, oparte o zasady przyczynowości i rozumowania indukcyjnego

- kanon jedynej różnicy - kanon jedynej zgodności - kanon połączonej różnicy i zgodności - kanon zmian towarzyszących - kanon reszt b. hipotezy

- badawcze – omawiamy teoretycznie ( hip. wewnętrzna) - operacyjne – badanie, praktyczna ( hip. zewnętrzna)

- Statystyczna każde przypuszczenie co do nie znanego rozkładu obserwowalnej zmiennej losowej. Wiedza o tej zmiennej wyznacza zbiór i podzbiór: z 1 elementem (h. Prosta) lub z wieloma (h. Złożona):

6

- hipoteza zerowa - gdy przypuszczamy, że pomiędzy estymatorem (ocena rozkładu zmiennej) a parametrem lub rozkładem empirycznym i teoretycznym nie ma statystycznie istotnej różnicy

- hipoteza istotności różnic - stawia się ją gdy porównuje się miary charakteryzujące pewną zbiorowość z przyjętymi wzorcami (np. średni wiek studentek = 21, 21 jest pewną normą w danych warunkach). Porównujemy 2 lub więcej zbiorowości za pomocą charakteryzujących je miar statystycznych, położenia, rozproszenia, współzależności (średni wiek studentów w Olsztynie a w Warszawie) – Test Studena

- hipoteza zgodności – stawia się gdy: chcemy ustalić typ rozkładu cechy charakteryzującej populację generalną; porównujemy rozkład tej samej cechy w kilku populacjach – test x2

- hipoteza niezależności – badamy współzależność 2 lub więcej cech populacji generalnej i chodzi o ustalenie, czy ta współzależność istnieje – test x2

15. Procedury Badawcze (kryteria stosowalności)

- Naturalna ( obserwacyjna) - niczego nie zmieniamy w świecie rzeczywistym, badamy go różnymi metodami

- Badawcza (eksperymentalna) - zmieniamy rzeczywistość przy pomocy bodźca (wpływ)

16. Eksperyment – Metoda naukowego poznania określonego wycinka rzeczywistości (wychowawczej ) polegającej na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzanie do nich nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem

17. Funkcje eksperymentu – procedura eksperymentalna jest stosowane do weryfikacji hipotez

przyczynowo skutkowych - Testujące – weryfikacja hipotez przy pomocy manipulacji - Heurystyczne – następstwa celowo wprowadzonych zmian - Diagnostyczne – eksperyment, dokładne analizowanie zmian - metodologiczne- eksperyment

18. Bodziec eksperymentalny - standaryzacja-poziom operacyjny i teoretyczny

19. Zakłócenia bodźca eksperymentalnego: - Niestabilność – naturalne dojrzewanie układu ( jednostki, grupy) - historia – zmiany w otoczeniu czyli ukształtowanie wartości poprzez szkoły i inne urzędy - dojrzewanie – zmiany w wyniku etapów w dojrzewaniu - pretest – uwrażliwianie badanych na to, że będą poddani badaniu - regresja - cofnięcie - selekcja – jeśli eksperyment jest groźny nie wolna angażować nieletnich, jedynie

wolontariuszy - itd. – śmiertelność – uśmiercanie pewnych wyników

20. Typowe plany eksperymentalne: - Klasyczny –do badań brane są dwie dwie grupy populacji , pomiędzy którymi nie ma żadnych

różnic. Jedna jest grupą eksperymentalną (losową), zaś druga grupą kontrolną - Solomona - szeregi czasowe - wpływy w czasie...

7

21. Dobór grup – zależy od charakteru zmiennej przez nas badanej - techniki losowania LOSOWY a. Ulosowanie prosteU ( tzw. losowanie na sierotkę) ynie związany z innymi czynnikami (płeć, wiek) b. UMechanizm losującyU – wybiera się co kilka osób losowo, np. co drugi rząd i co piąta osoba

(metoda na hitlerowca) y : t (płeć), u (zawód), w (wykształcenie) c. ULosowanie grupowe (klasyczne)U losuje się dwie grupy: eksperymentalną i kontrolną, grupę

eksperymentalną poddaje się bodźcom i bada jakie występują zakłócenia E: y początkowe , Y końcowe E – gr. eksperymentalna E: P początkowe , P końcowe P - pomiar K: P początkowe , P końcowe K – gr. Kontrolna x spowodował x :E(P końcowe - P początkowe ) - K(P końcowe - P początkowe )

Trzeba badać obie grupy i różnicę między nimi. CELOWY – np. wolnotariat – stosowany, gdy np. eksperyment jest groźny

22. Metody badań - pojęcie metody – zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i

instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązywania określonego problemu naukowego.

- techniki – czynności praktyczne, regulowane starannie wypracowanymi dyrektywami, pozwalającymi na uzyskanie optymalnie sprawdzalnych informacji, opinii, faktów, np. obserwowanie, prowadzenie wywiadu.

- narzędzia badawcze – jest przedmiotem służącym do realizacji wybranej techniki badań. Np. kwestionariusz wywiadu, arkusz obserwacyjny czy magnetofon a nawet ołówek

23 Ankietowanie – metoda najczęściej stosowana w pedagogice - rozmowa i wywiad – stosowana gdy zależy na dodatkowych pytaniach lub informacjach.

Badany ma świadomość rozpoznania. Określają jak naprawdę czuje się pytany. W czasie przeprowadzanego wywiadu badany powinien mieć gwarancję bezpieczeństwa. Pytania pomagają dowiedzieć się co się stało z wielkością, którą badamy(zaleta).Wadą może być natomiast sterotypizacja, czyli zamiast zadawać pytania z pewnym ładunkiem emocjonalnym, powołujemy się na jakieś normy. Formy prowadzenia wywiadu: - rozmowa swobodna – rozmowa nakierowana na moment kiedy uda się zadać właściwe

pytanie - rozmowa kierowana – nie wiadomo kiedy pytanie zostanie zadane i czy pytanie zostanie

zadane we właściwej formie - wywiad kliniczny

- ankieta (kwestionariusz) – wymaga precyzji zadawanych pytań. Pytania musza być dokładnie zrozumiane przez badanego. Ankieta przeprowadzana jest szybko i w tym samym czasie. Badania są anonimowe (duża prawdziwość wypowiedzi). Poprzez ankietę badamy wyobrażenie o rzeczywistości respondenta. Rodzaje pytań: - Upytania zamknięteU (zbiór odpowiedzi musi być wyczerpujący i rozłączny tzn. odp. nie

pokrywają się) Zaczyna się od pytań najskrajniejszych. Pytania jest łatwiej porządkować - Upytania otwarteU( wszystkie typy odpowiedzi mogą wystąpić) Nierozsądne jest zadawanie

pytania do „czy?” Jak sprawdzać wyniki: - sprawdzamy ile osób udzieliło danej odpowiedzi (rozkład liczebności – badanie

frekwencyjności) - nie zadaje się pytań dodatkowych, które niczemu nie służą, gdyż mogą wydać się

respondentowi za pytania niezbyt istotne.

8

Wykorzystuje się tylko te kwestionariusze, w których są wszystkie odpowiedzi. PREZENTOWANIE WYNIKÓW TZN. JAK SIĘ ROZŁOŻYŁY ODPOWIEDZI

23 a b c d A 2 3 5 4 Ankiety

1 B Ankiety

2 C Ankiety

3 Na podstawie opisu nie wyciągamy żadnych wniosków. Ocena zależności pozwala coś interpretować.

24.Obserwacja - cechy

1) celowa 2) zaplanowana 3) obiektywna 4) wyczerpująca 5) wierna 6) wnikliwa

- obserwatorzy

- zewnętrzny – obserwowany wie, że dana osoba jest obserwatorem - wewnętrzny – obserwator jest członkiem grupy, nikt nie wie o jego roli

- Techniki obserwacyjne

1. DZIENNIK OBSERWACJI ( technika biograficzna)- obserwowanie zjawisk długotrwałych, metoda ta jest bardzo obarczona uwagą obserwacyjną, jest subiektywna, informacje są wyselekcjonowane, są interpretowane

2. OBSERWACJA FOTOGRAFICZNA – obserwacja ciągła. Używany np. kiedy nagrywamy to co się dzieje. Analizujemy przez wielokrotny wgląd w nagrany (napisany) materiał np. rozmowa, gesty, plan trzeci itp.

3. TECHNIKA PRÓB CZASOWYCH – sprawdzanie czy zjawisko trwa tak jak się spodziewaliśmy

4. TECHNIKA PRÓBNYCH ZDARZEŃ – tylko wyodrębnione zdarzenia zostały odnotowane np. tyle razy ziewnął.

5. EKSPERYMENT – sztuczne wywoływanie zdarzeń. 6. TECHNIKA TOPOGRAFICZNA – do obserwowania grup, które stale przebywają w

jednym miejscu. Dzieli się na segmenty, w którym znajduje się jeden obserwator ( na 5 osób)

- Arkusze obserwacji – jest narzędziem obserwacji i musi zawierać skalę

SKALA OCEN – to co widzę oceniam na odpowiedniej skali, może mieć charakter: - dyferengału semantycznego źle _______________ dobrze - skala graficzna początek_______________ koniec - skala numeryczna 1-6 (10) - skala mieszana (numeryczno-graficzna) 0___________________10

Wybór skali:

- omija skrajności - fiksować wartości, wszystkie oceny wokół tego falują - przenoszą cechy jakie widzę, efekt halo - efekt kontrastu, oceniam ostrzej, przeciwnie do mnie

9

WYGLĄD ARKUSZU OCEN OBSERWACJI arkusz

czas

Kat.zachowań\ Nos x Szczypie x x Kopie x Ziewa x

25. Socjometria – jest zespołem czynności werbalnych i manipulacyjnych mających na celu poznanie uwarunkowań, istoty i przemian nieformalnych związków międzyosobowych w grupach rówieśniczych.

- pola badań – grupa rówieśnicza nieformalna, badanie relacji członka grupy z innymi ludźmi - relacje – realnie istniejące stosunki - preferencje – oczekiwania wobec grupy - postrzeganie – spostrzeganie siebie (członka ) na tle grupy - miary grupowe i jednostkowe EKSPANSYWNOŚĆ Tak formułujemy pytanie by wymieniali max. Ilość osób z grupy.

S - stopień eksp. N – gr. N-1 - możliwe wybory 1BWYBORY OGRANICZONE – Chcę abyś podał nie więcej niż 4 członków grupy.

Na podstawie tego wyboru jesteśmy wstanie określić sympatie w grupie - sposoby analizy wyników I sposób opracowywania – socjogram - dziewczęta - chłopcy wybór odwzajemniony Socjogram nieuporządkowany Socjogram Uporządkowany (max liczba wyborów): a) socjogram kołowy

1N

nS

10

b) socjogram hierarchiczny

________

_______________ ______________________ c) macierza socjometryczna

Kto\kogo A B C D .... ..z

Liczba dokonanych wyborów ~ E

A B C D x1 X2 X3 E Licz. Uzyska nych wyborów

1. Wybory wewnętrzne ( w obrębie własnej płci) 2. Wybory pozawewnętrzne (poza płcią) Szukamy osoby najbardziej ekspansywnej (najczęściej wybierana) i dajemy najwyższą liczbę punktów, zaś najmniej wybieranej 1. Waga Wyborów – decyduje o pozycji osoby. PLEBISCYT ŻYCZLIWOŚCI - w grupie wyodrębniają się: - IDOL – osoba , która uzyskała max liczbę wyborów, ale zdecydowanie większą niż inni - GWIAZDY – grupa, gdzie są osoby o największych niewiele różniących się wyników - OSOBY IZOLOWANE – nie otrzymały żadnego wyboru

a) SAMOTNIK – nie wybierał i nie został wybrany b) ZAPOZNANY – oddal głos ale nie został wybrany

- SZARA EMINENCJA – idol odwzajemnia tylko jeden wybór – osoba za plecami idola, osoba w grupie najważniejsza, która „pociąga za sznurki”

Sieć – Zrównoważona struktura, miej więcej taka sama liczba połączeń Łańcuch – przerwanie powoduje rozerwanie się grupy Klika –wszyscy wybierają tę samą grupę, lecz ona nikogo do siebie nie przyjmuje

11

2BEkspansywność grupy

Egr – ekspansywność gr. E – suma ekspans. jej członków N – liczba członków

Stopień integracji – im większy stopień osób izolowanych tym mniejsza integracja

3BSpójność grupy Spójność grupy przy wyborze ograniczonym do d Zawartość - połączenia między członkami grupy na różnych poziomach POZYCJA SOCJOMETRYCZNA P socjom. całkowita = P + - P - Symp niechęć

26. Testowanie – stawianie przed badanym zadań do wykonania - właściwości testowania:

a. wszyscy badani pracują w tych samych warunkach b. sposób oceniania badań nie zależy od osoby przeprowadzjącej badanie. Wynik jest

oceniany na podstawie Uklucza. c. Musi w teście znajdować się instrukcja jak go rozwiązywać d. UTest standaryzowany !!!U – wiemy jakie wyniki przy pomocy tego testu otrzymano

- rodzaje testów:

a. dobieranie np. z kolumn b. dokonywanie wyborów c. zadania z luką d. pytania otwarte e. pytania zamknięte - dystrakcja

N

EE gr

1

1int

hizolowanycnS

2

)1(_

NN

nS powstaychparspój

2

_

dN

nS powstaychparspój

mozliwe

uzyskaneP socj

12

- trafność – stopień zgodności z tym co badamy i z tym co chcemy badać - rzetelność – przekonanie, że test się dokładnie mierzy. - analiza wyników testowania A. stopień łatwości zadania

wyniki: stopień prawidłowy rozwiązywalności dobrze różnicuje. Wówczas to zadanie może być przeznaczone do badania. 0,7max – test łatwy (służy do sprawdzania badanych- korzysta się z łatwiejszych zadań) 0,3min – test trudny (służy do różnicowania badanych – korzysta się z zadań trudnych) 0,3-0,7 – badanie jest dobre B. Które zadanie służy jakiemu celowi. e1 e2 e3 ... ... A Pamięć B Przepadki typowe C Przypadki nietypowe

m-A (e1,e3.....)

27. Analiza dokumentów –jest techniką badawczą służącą do gromadzenia wstępnych, opisowych, także ilościowych informacji o badanej instytucji czy zjawisku wychowawczym. Jest także techniką poznawania biografii jednostek i opinii wyrażonych w dokumentach. Samodzielnie rzadko występuje w roli instrumentu naukowego poznania. 28. Analiza współzmienności zjawisk, pojęcie korelacji jak x zależy od y xy y = f(x) - podać kształt funkcji

KOLERACJA LINIOWA: x y (jak?) korelują liniowo Korelacja dodatnia

x y korelacja ujemna

xy Brak korelacji – chmura

.__ zadlatwoscistopienN

nrozwi ąozw

13

Współczynnik korelacji r x y (między x a y) Jeśli wszystkie punkty na osi ułożą się w linię oznacz to całkowitą korelacje a r x y = 1 0 r x y 1 korelacja całkowita 0 r x y 1 korelacja dodatnia -1 r x y 0 ujemna korelacja Nominaln

a Porządkowa

interwałowa

Nominalna

r x y współ .dla cech jakościowych

Porządkowa

r x y dla zmiennych porządkowych

Interwałowa

r x y współ. dla cech ilościowych

Korelacja cech jakościowych Występują dwie zmienne : wartość 1 i wartość 2 WI WII W1 a b W2 c d KORELACJA CECH PORZĄDKOWYCH Lp Ocena

kolegów Ranking koleg.

Ocena wizytatora

Ranking wizyt.

di di2

A Beznadziejny

6 b. dobra 1 5 25

B Znakomity 1 Mierna 4,5 -3,5 12,25C Dobry 3,5 Dost. 3 0,5 0,25 D b. dobry 2 Niedost. 6 -4 16 E Dobry 3,5 Mierna 4,5 -1 1 F średniak 5 Dobra 2 3 9

di2

63,50

29. Wnioskowanie statystyczne

- rodzaje hipotez statystycznych –

))()()(( dbdccaba

bcadr xy

)1(

61

2

2

NN

dr ixy

14

Hipoteza statystyczna - to każde takie przypuszczenie, które dotyczy postaci rozkładu lub wartości parametrów rozkładu pewnej zmiennej losowej, które może być weryfikowane statystycznie, tzn.w oparciu o wyniki zaobserwowane w próbie losowej . Ze względu na typ problemu badawczego wyróżnia się trzy rodzaje hipotez statystycznych: Hipoteza istotności różnic Hipoteza niezależności Hipoteza zgodności

- hipoteza badawcza a zerowa - błędy wnioskowania - pojęcie istotności statystycznej – prawdopodobieństwo uzyskania z testu statystycznego

takiej wartości, która nakazywała by badaczowi odrzucenie hipotezy zerowej, ponieważ nie jest ona prawdziwa

30.Testy statystyczne –to każda jednoznacznie zdefiniowana reguła postępowania określająca warunki, przy których należy sprawdzaną hipotezę przyjąć lub odrzucić

- hipotezy zgodności chi-kwadrat, Kołmogorow-Simirnow, seria Stivensa - hipotezy niezależności: chi-kwadrat - hipotezy istotnościowe różnic: formułuje się w celu ustalenia czy uzyskane statystyki

charakteryzujące próby losowe różnią się między sobą w sposób istotny, czy różnice te są przypadkowe

istotność różnic w próbach niezależnych - to takie, które pochodzą z dwóch różnych populacji. Gdy dysponujemy średnimi dla dwóch takich prób, to są one średnimi nieskorelowanymi , ponieważ pochodzą one z prób niezależnych.

istotność różnic w próbach zależnych - to takie, w których dwie próby uzyskane są z tych samych jednostek, pochodzą od tych samych badanych, lecz są rezultatem badań przeprowadzonych w różnych warunkach, przy wykorzystaniu różnych metod.

d – średnia arytmetyczna różnic N par wyników xd

2 – suma kwadratów odchyleń między parami wyników N – liczba par wyników

test „z”- dla dużych grup (powyżej 30 osób) – zmienna standaryzowana

test Studenta – dla 2 niezależnych małych grup, istotność różnic A: x A , A , NA - odchylenie standartowe

B: x B , B , NB Wartość krytyczna testu studenta 1,96. Gdy: Ho: dwie próby różnią się między sobą nie w sposób istotny, tylko przypadkowy H 1: dwie próby różnią się między sobą w sposób istotny, a nie przypadkowy

BA

bA

bA

BBAA

mniejszewieksze

NN

NN

NN

NNV

xxt

1

)1()1( 22

)1(

2.

NN

x

dt

d

emp

15

Test Fiszera – udział czynnika w zmienności, stopień kontroli (stosunek wariancji całkowitej do wariancji wyjaśnionej), jaka wartość krytyczna zależy od liczebności grupy i ilości (wartości) grup. na

jakie została podzielona. F= 1:025 = 4 (bariera) Test CHI – test na osiągnięcie czegoś, czy owo kryterium zostało przekroczone Test niezależności CHI Kwadrat – dotyczy tablic czteropolowych – można stosować, gdy liczebność empiryczna nie jest w żadnym polu mniejsza niż 5, a próba powinna zawierać co najmniej 40 pomiarów x(jak?czy?) y x: A,B,C,D y: a,b,c

y\x A B C D a 17 18 29 50 124 b 12 30 60 48 150 c 29 48 89 98 274

Istnieje rozbieżność między teoretycznym wynikiem a empirycznym

UWartość krytycznaU zależy od rozmiarów tabeli – im tabela większa to i rośnie wartość krytyczna

df = (lw – 1)(lk – 1) df – stopień swobody – określa liczbę niezależnych obserwacji w próbie tzn. takich, które mogą

mieć dowolną wartość fe – liczebność empiryczna fo – liczebność oczekiwana

W – liczebność próby a,b,c,d – liczebności empiryczne uzyskane w badaniu

gdy Ho : nie istnieje związek między zmiennymi (obie zmienne są od siebie niezależne), np. nie istnieje związek między płcią i zainteresowaniem sportem H1 : związek między zmiennymi istnieje

2

2

niewyjas

wyjasniF

))()()((

)( 22

dbcadcba

bcadWx

N

kolumnywieszefteoret

konkretnawartoscf

ffx

teoret

empiryczteoret _( )2

o

oe

f

ffx

22 )(

16

Test zgodności CHI kwadrat – jest stosowany do sprawdzania zgodności rozkładu empirycznego z

rozkładem normalnym

Gdy: Ho : rozkład empiryczny jest zgodny z rozkładem normalnym H1 : rozkład empiryczny nie jest zgodny z rozkładem normalnym

Test niezależności CHI Kwadrat ( tablice wielopolowe) – ma zastosowanie do sprawdzania niezależności dla dwóch zmiennych dychotomicznych, czyli takich, które mają po dwa warianty występowania

o

oe

f

ffx

22 )(