1. Witam! Tematem mojej prezentacji jest redniowieczna tradycja rycerska jako element wiata przedstawionego we wspczesnej literaturze fantasy. Omw zagadnienie na przykadzie twrczoci wybranego autora, np. J. R. R. Tolkiena lub A. Sapkowskiego. |2. Etos rycerski jest to zesp wartoci, powszechnie przyjtych i akceptowanych przez uczestnikw kultury rycerskiej. Stanowi zbir norm, ktre ustalay si przez wieki i wyznaczay wzorzec osobowy idealnego rycerza oraz ksztatoway wzory zachowa przyjtych w spoecznoci rycerskiej. Etos w duym stopniu wpywa te na tosamo klasow rycerstwa, okrela jego oglny styl ycia.3. Etos rycerski zosta stworzony by wskaza sposb postpowania rycerza. By on potrzebny po to, by odrni czonkw klasy rycerskiej od chopw i mieszczastwa. ycie wedug tego kodeksu uszlachetniao i byo wyrazem hodu wartociom na og obcym niszym klasom spoecznym. Lecz nie bya to jedyna przyczyna. Odnale moemy te bardziej prozaiczne powody. Etos gwarantowa lojalno wobec suwerena. Rycerz ktry zoy obietnice obrony danego terytorium by zobowizany kodeksem do dochowania jej bez wzgldu na okolicznoci. Ale wrmy do pocztkw etosu. Wywodzi si on jeszcze ze staroytnej Grecji. Pocztkowo by on brutalny i hodujcy wartociom takim jak sia fizyczna, duma czy odwaga. Dopiero pniej zacz on ewoluowa. Kolosalny wpyw mia koci katolicki. Uszlachetni on etos wprowadzajc do niego wartoci typowo chrzecijaskie takie jak: mio do Boga, wspwyznawcw, walka w obronie wiary oraz porednio etyk walki.3.Jak wszyscy wiemy spoeczestwo redniowieczne cechowao si podziaem spoeczestwa wg tak zwanej drabiny feudalnej. Tworzya ona sie zalenoci hierarchicznych przypominajcych piramid. Przez wieki zapewniaa ona stabilno spoeczn i gospodarcz i bya powszechnie przyjt norm. Najnisza warstw byo chopstwo- najliczniejsze i jednoczenie posiadajce najmniej praw. Nastpnie mieszczastwo potem duchowiestwo i rycerstwo. Na samym szycie znajdowa si krl. Taki system, mimo, e nie sprawiedliwy sprawia, e relacje midzy klasowe byy jasne dla wszystkich. Etos zapewnia elitarno grupy rycerskiej i plasowa j bardzo wysoko w hierarchii spoecznej.4. Geralt, posta stworzona przez wybitnego przedstawiciela polskiego fantasy Andrzeja Sapkowskiego. Dlaczego wg mnie posta ta pasuje do omawianego przeze mnie tematu? Po pierwsze krlowa Meve pasowaa go na rycerza. Spenia elementarny wymg aby dostpi zaszczytu zaliczania si w poczet rycerstwa.. Prac wiedmina byo bronienie ludnoci przed potworami. Czy nie tym zajmowa si idea rycerza- wity Jerzy, gdy walczy ze smokami? To, e pobiera za to pienidze nie umniejsza jego zasug. Zwykli rycerze dostawali w kocu za to ziemi. 5. Bdni rycerze z Toussaint otrzymywali comiesiczna pensj. Nie deprecjonuje ich to jednak w najmniejszym stopniu, co tyczy si take i Geralta. Wiedmin zawsze w swoim postpowaniu stoi na stray moralnoci, przeciwdziaa wszelkiemu zu, ktre staje na jego drodze. Jest to zachowanie jak najbardziej odpowiadajce redniowiecznemu kodeksowi rycerskiemu. Ludno z powodu swojej niewiedzy i zabobonnoci czsto boi si go, gdy nie jest on zwyczajnym czowiekiem. Ci sami ludzie zabijaj w tym wiecie tysice istot tylko dlatego, e rni si one od rasy ludzkiej. Duny, czy jak kto woli Emhyr var Emreis uy sformuowania: Chronisz nas przed zem, ktre jest w nas samych. Rzeczywicie Geralt zdaje si mie dobry wpyw na wszystkich swoich kompanw. Co take jest cech rycerza yjcego zgodnie z etosem. Mona take stwierdzi, e ten zabjca potworw, rzucony w specyficzny wiat fantasy wnosi we nasze problemy i nasz punkt widzenia. Czytelnik moe odnie wraenie, e posiada on zbyt wiele godnoci by wczy si po smrodliwych karczmach i piaszczystych gocicach.. Mona by wrcz postawi tez, e Geralt zosta powoany przez autora do przeywania przygd, pokonywania za i wygaszania mdrych moraw.6. Aragorn jeden z gwnych bohaterw trylogii J.R.R. Tolkiena Wadca piercieni. A. jest odlegym, cho bezporednim potomkiem wadcw Arnoru Pnocnego Krlestwa. Zaoyli je w rdziemiu wraz z opisanym w ksice Gondorem, Krlestwem Poudniowym uchodcy z zatopionego Westernesse, zwanego te Numenorem, ktrym przewodzi Elendil i jego syn Isildur pierwszy wadca Arnoru. Numenor by wysp pooon niedaleko od siedzib elfw i Bogosawionego Krlestwa, ktr ludzie otrzymali od Valarw w nagrod za pomoc w wojnie z demonem za Morgothem, a nastpnie utracili w skutek nieposuszestwa i pychy. Po upadku Arnoru, wskutek knowa Saurona i niesnasek wewntrznych, rd krlw kurczy si i upada, a zostaa z niego jedynie garstka rycerzy zwanych w trylogii Stranikami. Aragorna poznajemy wanie jako wodza Stranikw, czuwajcych nad spokojem i bezpieczestwem mieszkacw Pnocy. Rycerz pomaga wdrujcym z piercieniem wadzy hobbitom pod nieobecno Gandalfa, ratuje przed napaci Upiorw Piercienia i pomaga dotrze do Rivendell. Nastpnie bierze udzia w wyprawie do Mordoru, po upadku Gandalfa w Morii przewodzi Druynie Piercienia, za po jej rozpadzie wdruje przez Krlestwo Rohanu do Gondoru, by w decydujcej chwili przechyli, wraz ze swym oddziaem, szal zwycistwa w przegranej niemal bitwie pod murami Gondoru, a nastpnie stan na czele armii, ktra wyruszya w ostatni jak si okae zwyciski bj z Sauronem w Mordorze.Aragorn jest wzorem rycerza i wadcy. Jest dumny, nieustraszony i nieugity, cho pozbawiony pychy, sprawiedliwy, lecz jednoczenie przebaczajcy i askawy, zawsze broni dobrej sprawy i sabych, potrzebujcych wsparcia istot. Jego moc spoczywa nie tylko w sile ramienia, lecz take zawiera si w mdroci i wiedzy o dawnych sprawach i wypadkach. czy wic w sobie moc ciaa i ducha, przymioty onierza i mdrca. Przylgno do niego przezwisko Obieywiat, gdy w samotnym, skromnie odzianym i naznaczonym trudami tuaczego ycia rycerzu trudno na pierwszy rzut oka rozpozna potomka dawnych krlw; niekiedy jednak ujawnia si w nim niezwyke dostojestwo potomka wielkiego rodu, wadcy ludzi, obdarzonego yciem trzykrotnie duszym ni ycie przecitnego czowieka. Jego przeznaczeniem, jako dziedzica Isildura, jest naprawienie bdu przodka, ktry powaliwszy Saurona nie zniszczy piercienia wadzy, lecz wskutek saboci ludzkiej natury uleg zakltej w nim przewrotnej woli Pana Ciemnoci i zachowa ten przedmiot dla siebie, dziki czemu Sauron mg powrci i znw zagrozi wiatu.W czasach gdy nastaje pokj Aragorn odnawia krlestwo Gondoru, w ktrym wygasa linia potomkw Elendila, i polubia Arwen, crk Elronda Pelfa, ktrego bratem by Elros, pierwszy wadca Numenoru i tym samym daleki krewny samego A. Wtek mioci A. i Arweny jest bodaj jednym z najpikniejszych wtkw powieci: rycerz przez dugoletnie wysiki i prby staje si godny rki wybranki, dla ktrej wierno zachowa przez cae ycie, za Arwena z mioci do Aragorna rezygnuje z niemiertelnoci, by do koca dzieli z nim gorzki los istot podlegych mierci. Romantyczny charakter tej sceny przywouje na myl motyw wybranki serca ktrej to rycerz lubowa posug i mio , a by udowodni sw warto porywa si na czsto tragiczne dla niego w skutkach wyzwania (gwnie wojenne).Tak wic sowem podsumowania chc stwierdzi e pomimo i etos rycerski nie jest ju tak obecnej kulturze jak to byo w czasach jego rozkwitu, to istnieje w literaturze fantasy gdzie bdc si napdow akcji, ukazuje czsto rnice pomidzy obecn moralnoci spoeczn , a t ju zapomnian z etosu rycerzy. Dzikuj.