Matura 2015 - historia - poziom rozszerzony - arkusz maturalny ()

Arkusz zawiera informacje prawnie chronione do momentu rozpoczcia egzaminu.

MHI2015

Ukad graficzny CKE 2015

MHI 2015

UZUPENIA ZDAJCY

KOD PESEL

EGZAMIN MATURALNY Z HISTORII

POZIOM ROZSZERZONY DATA: 19 maja 2015 r. GODZINA ROZPOCZCIA: 14:00 CZAS PRACY: 180 minut LICZBA PUNKTW DO UZYSKANIA: 50 Instrukcja dla zdajcego 1. Sprawd, czy arkusz egzaminacyjny zawiera 37 stron (zadania 122).

Ewentualny brak zgo przewodniczcemu zespou nadzorujcego egzamin.

2. Odpowiedzi zapisz w miejscu na to przeznaczonym przy kadym zadaniu. 3. Pisz czytelnie. Uywaj dugopisu albo pira tylko z czarnym

tuszem/atramentem. 4. Nie uywaj korektora, a bdne zapisy wyranie przekrel. 5. Pamitaj, e zapisy w brudnopisie nie bd oceniane. 6. Na tej stronie oraz na karcie odpowiedzi wpisz swj numer PESEL

i przyklej naklejk z kodem. 7. Nie wpisuj adnych znakw w czci przeznaczonej dla egzaminatora.

miejsce na naklejk

MHI-R1_1P-152

Strona 2 z 37 MHI_1R

Zadanie 1. rdo 1. Schemat kartograficzny

Na podstawie: Atlas historyczny wiata, Warszawa 2001, s. 12. rdo 2. Fragmenty dzie pisarzy staroytnych

Fragment A.

Miasto zbudowane byo tak porzdnie, jak adne inne ze znanych nam miast. Naprzd biegnie dookoa niego gboki szeroki rw peen wody, potem idzie szeroki na pidziesit krlewskich okci, a wysoki na dwadziecia okci mur. [...] Kopic rw, sporzdzali jednoczenie cegy z ziemi wynoszonej z rowu, a skoro wystarczajc ilo cegie zgarnli, wypalali je w piecach. [...] Miasto skada si z dwch czci, bo dzieli je rzeka, ktra zwie si Eufrat.

Na podstawie: Herodot, Dzieje, Wrocaw 2005, s. 9495.

Fragment B.

witynia Apollina ley w grach Parnasu na skale stromej ze wszystkich stron. Tutaj rzesze ludzi, ktre napyway zewszd z podziwu dla majestatu boskiego, stworzyy miasto i osiady na tej skale. Dziki temu wityni i miasta broni nie tylko mury, ale i przepacie [...]. W samym rodku znajduje si skaa tworzca co w rodzaju teatru [...]. Na tym wystpie skalnym, niemal w rodku wysokoci gry, znajduje si maa paszczyzna, a w niej gboki otwr w ziemi, ktry prowadzi do wyroczni.

Na podstawie: G. Chomicki, S. Sprawski, Staroytno. Teksty rdowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole redniej, Krakw 1999, s. 171172.

3

2

4 5

1


Zadanie 1.1. (01) Podaj numery, ktrymi na mapie oznaczono miejsca wzniesienia obiektw opisanych w tekstach.

Fragment A. ................................................................................................................................. Fragment B. . ................................................................................................................................ Zadanie 1.2. (02) Wyjanij, jaki by wpyw warunkw naturalnych na lokalizacj obiektw opisanych w tekstach.

Wpyw warunkw naturalnych na lokalizacj obiektu opisanego w tekcie A. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wpyw warunkw naturalnych na lokalizacj obiektu opisanego w tekcie B. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 1.1. 1.2. Maks. liczba pkt 1 2

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 2. (01) rdo 1. Kwintus Tulliusz Cyceron1, May poradnik wyborczy, 64 r. p.n.e. [fragment]

Trzy s drogi szczeglnie prowadzce do pozyskania ludzkiej przychylnoci i gosu w wyborach wiadczenie przysug, budzenie nadziei oraz samorzutne szczere przywizanie. [...] Staraj si [...], by caa kampania wyborcza bya pena blasku, okazaa, wietna, mia ludowi, by odznaczaa si wspaniaoci i godnoci. [...] Hojno [...] ma szerokie pole [...].

Staraj si, by dostp do ciebie by atwy we dnie i w nocy, by nie tylko bramy domu stay otworem, lecz take przystpne byo spojrzenie i wyraz twarzy, ktre s niejako bram duszy. Gdy ci o co prosz zgadzaj si (jeeli czego nie moesz speni, odmw w sposb uprzejmy albo w ogle nie odmawiaj). [...] Obietnica jest czym niepewnym, odnosi si do przyszoci i do niewielu stosunkowo ludzi; natomiast odmowa zraa na pewno zaraz, i to wiksz liczb osb.

Na podstawie: J. Kwapisz, Jak wygra wybory w Rzymie, [w:] Mwi Wieki 2003, nr 5, s. 19, 21, 22.

1 Kwintus Tulliusz Cyceron (102 p.n.e.43 p.n.e.) modszy brat mwcy rzymskiego Marka Tulliusza Cycerona. rdo 2. Plutarch, ywoty sawnych mw [fragment]

Pompejusz ma powodzenie, jako wdz [] wszed do senatu, a przez obywateli zosta zaszczycony przydomkiem Magnus, tj. Wielki. [...]

Gdy by w Rzymie [], unika tumu i forum publicznego; niewielu potrzebujcym przychodzi z pomoc. [...]

Krassus [] nie gra nieuchwytnego i nieprzystpnego, lecz obraca si cigle wrd potrzebujcych jego porednictwa [...]. I kiedy Cezar w charakterze pretora wybiera si do Hiszpanii, a nie mia pienidzy, to Krassus [...] porczy za niego sum omiuset trzydziestu talentw.

Na podstawie: G. Chomicki, S. Sprawski, Staroytno. Teksty rdowe, komentarze i zagadnienia do historii w szkole redniej, Krakw 1999, s. 252.

Ktry polityk rzymski Pompejusz czy Krassus postpowa zgodnie z zasadami przedstawionymi w rdle 1.? Odpowied uzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Zadanie 3.

Gall Anonim, Kronika polska

Fragment A.

Bolesaw wic, zawadnwszy przebogatym miastem Kijowem i potnym krlestwem ruskim, [...] ustanowi tam panem w swoim zastpstwie pewnego Rusina ze swego rodu witopeka i powraca z reszt skarbw do Polski.

Na podstawie: Gall Anonim, Kronika polska, Wrocaw 2003, s. 23. Fragment B.

Bolesaw miay, jako zdobywca wkroczy do stolicy krlestwa Rusinw, znamienitego miasta Kijowa [...]. Tam te osadzi na tronie krlewskim pewnego Rusina ze swego rodu Izasawa, ktremu naleay si rzdy, a wszystkich, ktrzy nie byli mu posuszni, usun od wadzy.

Na podstawie: Gall Anonim, Kronika polska, Wrocaw 2003, s. 48.

Zadanie 3.1. (01) Podaj przydomek Bolesawa wymienionego we fragmencie A. kroniki Galla Anonima. .......................................................................................................................................................

Zadanie 3.2. (01) Porwnaj metody realizacji celw polityki zagranicznej, ktrymi posugiwali si obaj Bolesawowie. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 2. 3.1. 3.2.Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 4. (03)

rdo: Konny portret krla Wadysawa Jagiey, fresk z kaplicy witej Trjcy na zamku w Lublinie, 1418 r.

Polska. Pejza, sztuka, historia, red. R. Andruszko, Krakw 2004, s. 243.

Wyjanij wymow ideow fresku, interpretujc jego elementy graficzne. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Zadanie 5. (02) rdo 1. Statut warcki, 1423 r. [fragment] Nieuytecznego sotysa pan w dziedzictwie majc albo krnbrnego moe rozkaza mu soectwo jego sprzeda, ktry gdyby nie mg mie nabywcy, wtedy w dziedzic [...] powinien [] wybra dwie osoby roztropne, adnej ze stron niepodejrzane, ktre w ten sposb warto soectwa na jedn sum taksujc, oznajmi jej wysoko temu panu lub dziedzicowi do zapacenia.

Na podstawie: Wiek VXV w rdach. Wybr tekstw rdowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentw i nauczycieli, oprac. M. Sobaska-Bondaruk, S.B. Lenard,

Warszawa 2003, s. 187. rdo 2. Statuty piotrkowskie, 1496 r. [fragment]

Zaradzajc dowolnoci modziey plebejskiej, jak i opustoszeniu dbr, postanowilimy, aby tylko jeden syn ze wsi od ojca mg odchodzi do suby, a szczeglnie do nauki albo do rzemiosa.

[...] Dalej postanawiamy, e mieszczanom i plebejuszom nie wolno dbr ziemskich kupowa, dzierawi lub posiada [...].

Na podstawie: Wiek VXV w rdach. Wybr tekstw rdowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentw i nauczycieli, oprac. M. Sobaska-Bondaruk, S.B. Lenard,

Warszawa 2003, s. 194195. Wyjanij wpyw decyzji zawartych w rdach 1. i 2. na gospodark folwarczno-paszczynian. ................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 4. 5. Maks. liczba pkt 3 2

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 6. rdo 1. Fragment wiersza francuskiego poety dworskiego Pierrea Ronsarda, XVI w. Kiedy zostae wybrany monarch Polski, [...] Nigdym nie gosi chway takiej elekcyi, Tym bardziej, i pozbawiaa Francuzw wiata, Co w cudzym kraju miao wprzdy wieci. Po twym powrocie za byszczy jak soce []. Poeta, ogrzany socem, piewa twoj chwa [...].

Na podstawie: F. Rosset, Drzewo Krakw. Mit polski w literaturze francuskiej 15731896, Krakw 1997, s. 32. rdo 2. Fragment wiersza francuskiego poety kalwiskiego Agrippy dAubigngo,

XVI w. O Sarmaci bez krla! O zacni przybysze Z kraju, ktry swym wadcom twarde prawa pisze, [...] Czy obd podgolone wam gowy zepsowa, ecie wzili nierzdc, by rzdy sprawowa? w tylko czyha na to. e le mu si wiodo, Tym skorzej chcia uwietni person sw pod Krlewskim paszczem waszym, i pragn uj klski, Przed pomst za swe zbrodnie kryjc strach niemski. [...]

Na podstawie: F. Rosset, Drzewo Krakw. Mit polski w literaturze francuskiej 15731896, Krakw 1997, s. 33. Zadanie 6.1. (01) Wyjanij, jak autorzy obu wierszy oceniali krla Henryka Walezego i co mogo mie wpyw na ich opinie. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 6.2. (01) Na jak cech ustroju Rzeczypospolitej zwrci uwag autor rda 2.? Odpowied uzasadnij. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Zadanie 7. (01)

rdo: Fragment obrazu Taniec mierci z kocioa oo. bernardynw w Krakowie

Na podstawie: Polska. Pejza, sztuka, historia, red. R. Andruszko, Krakw 2003, s. 133. Udowodnij tez o zwizku ideologii sarmackiej z treci przedstawionej ilustracji. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 6.1. 6.2. 7. Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 8. rdo 1. Fragment tablicy genealogicznej rodzin kiewskich i Sobieskich

Na podstawie: Mwi Wieki 2013, nr 9, s. 21.

Objanienie: & maestwo; w nawiasach podano lata ycia; obok nazwisk podano tylko niektre funkcje i urzdy penione przez wymienione osoby. rdo 2. Bernard OConnor1, Historia Polski [fragmenty]

Wadca ten pochodzi ze szlachetnej i staroytnej rodziny. Matk krla Jana III Sobieskiego bya jedna z wnuczek hetmana wielkiego koronnego, ktry odwanie walczy w pamitnej bitwie pod Cecor, gdzie zosta w kocu zabity.

Jan Sobieski polubi Mari de la Grange, crk markiza Arquien. W 1676 r. Jan Sobieski oraz krlowa Maria zostali ukoronowani z wielk pomp i przepychem na zamku w Krakowie.

Synom krla powicano niewiele wicej uwagi ni innym szlachcicom i traktowano ich bardzo familiarnie. Polacy mawiali, e synowie krla wedug prawa s jedynie szlachcicami i jeli nadaje si im tytu ksicia lub Jego Wysokoci, to bardziej z uprzejmoci wzgldem nich oraz szacunku dla krla ni z obowizku.

Ksit Aleksandra i Konstantego, ktrzy urodzili si po elekcji krla, darzono wikszym szacunkiem ni Jakuba, ktry urodzi si wczeniej.

Na podstawie: B. OConnor, Historia Polski, Warszawa 2012, s. 185, 191, 205.

1 Bernard OConnor Irlandczyk, nadworny lekarz krla Jana III Sobieskiego.

Stanisaw kiewski (15471620) hetman wielki koronny & Regina z Herburtw

Zofia z kiewskich (15901634) & Jan Daniowicz wojewoda ruski

Zofia Teofila z Daniowiczw (16071661) & Jakub Sobieski (15801646)

wojewoda ruski, kasztelan krakowski

Jan Sobieski (16291696) hetman wielki koronny, krl Polski 16741696

& Maria Kazimiera dArquien (16411716)

Jakub Sobieski (16671737)

Teresa Sobieska (16761730)

Aleksander Sobieski(16771714)

Konstanty Sobieski(16801726)

Marek Sobieski (16281652)


Zadanie 8.1. (01) Czy spenio si yczenie, ktre znalazo wyraz w treci napisu wyrytego na nagrobku pradziadka Jana III Sobieskiego: Exoriare aliquis nostris ex ossibus ultor [A kiedy niech powstanie mciciel z naszych koci]? Odpowied uzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8.2. (01) Wyjanij, dlaczego zdaniem Bernarda OConnora szlachta z wikszym szacunkiem odnosia si do modszych synw Jana III Sobieskiego ni do starszego Jakuba. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 8.3. (01) Oce, czy ponisze zdania s prawdziwe. Zaznacz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F jeli jest ono faszywe.

1. Elekcja krla Jana III Sobieskiego i jego koronacja odbyy si w tym samym roku. P F 2. Ojciec i dziadek krla Jana III Sobieskiego zasiadali w senacie. P F

3. Jan III Sobieski, nim zosta krlem, peni t sam funkcj, co jego pradziadek po kdzieli. P F

Wypenia egzaminator

Nr zadania 8.1. 8.2. 8.3. Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 9. (01) rdo 1. Koacz krlewski alegoria I rozbioru, wersja 1. z 1773 r. [fragment]

rdo 2. Koacz krlewski alegoria I rozbioru, wersja 2. z 1774 r. [fragment]

Postaci na obu miedziorytach (od lewej): caryca Katarzyna II, krl Stanisaw August Poniatowski, cesarz Jzef II, krl Fryderyk II Wielki.

Objanienie: W Paryu w 1773 roku Jean-Michel Moreau le Jeune zaprojektowa, a Nicolas Nol Le Mire wykona miedzioryt pt. Koacz krlewski (rdo 1). Negatywna reakcja opinii publicznej spowodowaa, e na yczenie wadcy Prus Fryderyka II Wielkiego wykonano drug wersj miedziorytu (rdo 2).

Na podstawie: Ilustrowany atlas historii Polski, Warszawa 2006, s. 156; K. Zieliska, Z. Kozowska, U rde wspczesnoci. Czasy nowoytne, Warszawa 2000, s. 291.


Wyjanij, w jakim celu Fryderyk II Wielki poleci wprowadzenie zmian w treci miedziorytu. Odpowiedz, odwoujc si do obu wersji miedziorytu. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 10. (02)

rdo: Fragment biografii Katarzyny II Wielkiej Obawa o siebie, syna i nard skonia caryc Katarzyn II do zbadania nowej,

kontrowersyjnej metody szczepienia przeciwko ospie. [...] Doktor Thomas Dimsdale 12 padziernika 1768 r. zaszczepi Katarzyn w oba ramiona [...].

Za przykadem Katarzyny poszo 140 osb [...]. W Petersburgu, Moskwie, Kazaniu, Irkucku [] utworzono kliniki zajmujce si szczepieniami. Do roku 1780 zaszczepiono 20 tysicy Rosjan [...].

Trzy lata po osobistej konfrontacji Katarzyny z osp Rosja musiaa si zmierzy z jeszcze straszliwsz chorob dum. [...] [Przeraeni mieszkacy Moskwy] odmawiali przestrzegania zakazu gromadzenia si na placach i w kocioach, gdzie w nadziei na ochron caowano rzekomo cudowne ikony [...]. Arcybiskup Moskwy ojciec Ambrozjusz [...] postanowi przeciwdziaa infekcjom [...]. Nakaza pod oson nocy usun ikon przedstawiajc Dziewic Warwarsk z miejskiej bramy i ukry. [...] Decyzja podjta w najlepszej wierze sprowokowaa zamieszki. [...] Ambrozjusz schroni si w klasztornej celi, jednak tum wywlk go z niej [...]. Zamieszki stumio wojsko.

Na podstawie: R.K. Massie, Katarzyna Wielka. Portret kobiety, Krakw 2012, s. 368369, 370.

Jakie elementy mentalnoci XVIII-wiecznego spoeczestwa rosyjskiego, wedug autora tekstu, pomogy w walce z osp, a jakie przeszkodziy w walce z dum? Uzasadnij swoj odpowied. ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator


Uzyskana liczba pkt


Zadanie 11. (02)

rdo 1. Fragment pracy francuskiego historyka Rozpoczta w 1808 wojna [...] zakoczya si pi lat pniej odwrotem armii francuskiej. Wydarzenia te dryy cay system, [...] podsycajc omielone ludowym powstaniem na Pwyspie Iberyjskim najrniejsze nacjonalizmy, mobilizujc setki tysicy ludzi w czasie, gdy Wielka Armia zapuszczaa si w gb rosyjskich stepw [].

Na podstawie: T. Lenz, Napoleon odkamany, Warszawa 2009, s. 26.

rdo 2. Karykatura z pierwszej poowy XIX w.

Madryt, Fontainebleau1, Moskwa... Mwi Wieki 2003, numer specjalny w rok 1812, s. 13.

1 Fontainebleau rezydencja wadcw Francji, siedziba Napoleona I Bonaparte.

Czy tre rysunku satyrycznego ukazuje polityczne konsekwencje wydarze, o ktrych mowa w tekcie? Odpowied uzasadnij, interpretujc elementy rysunku. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Zadanie 12. (01)

rdo 1. Rajnold Suchodolski, Polonez Kociuszki

rdo 2. Mazur [...] (ulotka anonimowa)

Patrz, Kociuszko, na nas z nieba, Jak w krwi wrogw bdziem brodzi, Twego miecza nam potrzeba, By ojczyzn oswobodzi! [...] Z naszym duchem i orem Polak ziemi oswobodzi. Zdrajca pierzchnie, my zwyciym, Bo Chopicki nam przewodzi! Tylko razem, tylko w zgodzie, A powstacw bdziem wzorem. Wszak dyktator przy narodzie, Cay nard z dyktatorem!

Nasz Chopicki wojak dzielny, miay Wykonywa rozkazy i szturmem bra way, Lecz by caym wojskiem wada, Trzeba co wicej posiada. Wic bez niego w imi Boga Pobijemy wroga!

Sze tygodni siedzia, duma, drzyma, Bez granic dyktatur w sabym rku trzyma I z Lubeckim bdc w zmowie, Oczekiwa, co Car powie; A tymczasem, ach dlaboga!, Puci z kraju wroga.

Na podstawie: Poezja powstania listopadowego, oprac. A. Zieliski, Wrocaw 1971, s. 3536, 233.

Udowodnij, e z treci fragmentw utworw wynika, e rdo 2. powstao pniej ni rdo 1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator


Uzyskana liczba pkt


Zadanie 13. rdo 1. Mapa. Zjednoczenie Woch

terytorium pastwa w 1861 r. granice krajw obszary przyczone do 1870 r. 1866 daty przyczenia krajw dawne posiadoci Habsburgw uderzenia wojsk sardyskich dawne posiadoci Burbonw trasy czerwonych koszul

Na podstawie: M. Wawrykowa, Historia powszechna 18501914, Warszawa 1998, s. 31.

rdo 2. Fragment biografii Ucisk rk krla Sardynii i wodza by znakiem zgody pomidzy monarchi i narodow rewolucj [...]. Kiedy zbliyli si do siebie na koniach, wdz [...] powiedzia: Pozdrawiam krla Woch. Wiktor Emanuel na takie powitanie zdoby si jedynie na banalne: Jake si pan miewa [...]? Bardzo dobrze, Wasza Krlewska Mo [...] odpowiedzia rwnie zdawkowo wdz czerwonych koszul. [...] Powody oschoci krla byy zrozumiae. [...] To prastare krlestwo skada mu w darze czerwony genera [...]. Przyjmowa koron [...] z rk takiego czowieka nawet dla bardzo liberalnego monarchy nie byo rzecz zrczn. [...] Gaeta bronia si do lutego 1861 r. i skapitulowaa dopiero po wyjedzie Franciszka II Burbona do Rzymu.

Na podstawie: T. Wituch, [...], Wrocaw 1983, s. 238239. Zadanie 13.1. (01) Rozpoznaj wodza, ktrego spotkanie z krlem Wiktorem Emanuelem opisano w rdle 2. .......................................................................................................................................................


Zadanie 13.2. (01) Podaj numer, ktrym na mapie oznaczono miejsce spotkania opisanego w rdle 2. .......................................................................................................................................................

Zadanie 13.3. (01) Na podstawie rda 1. podaj nazw prastarego krlestwa, o ktrym mowa w rdle 2. .......................................................................................................................................................

Zadanie 14. (01)

rdo 1. Reklama prasowa z 1904 r.

Wiadomoci Historyczne 2013, nr 5, s. 38. rdo 2. Eliza Orzeszkowa o sytuacji kobiet w zaborze rosyjskim na przeomie

XIX i XX w.

Tylko elementarne wychowanie jest jednakowe dla chopcw i dziewczt; gimnazjalne nie jest ani tak rozprzestrzenione, ani tak kompletne dla ostatnich, jak dla pierwszych. Co do wyszego wyksztacenia, jeeli Polka chce odbywa uniwersyteckie studia, musi udawa si do Petersburga lub na uniwersytety zachodniej Europy. [...] Brakiem gimnazjw eskich jest kompletne ignorowanie aciny i greckiego, wskutek czego koczce je uczennice nieprzystosowane s ani do uniwersytetw rosyjskich, ani te zachodnioeuropejskich.

Na podstawie: G. Chomicki, L. liwa, Wiek XIX. Teksty rdowe. Tematy lekcji i zagadnienia do historii w szkole redniej, Krakw 2001, s. 297, 298.

Udowodnij, e przedstawiona reklama prasowa zawiera treci potwierdzajce opini Elizy Orzeszkowej o szansach edukacyjnych kobiet w zaborze rosyjskim. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 13.1. 13.2. 13.3. 14.Maks. liczba pkt 1 1 1 1

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 15.

rdo 1. Rysunek satyryczny Bogdana Nowakowskiego, 1916 r.

Orze w kajdanach Czasy wojen i pokoju. Karykatura polska 19141939, Warszawa 2004, s. 42.

rdo 2. Fragment wspomnie legionisty Romana Starzyskiego [] ukazay si odezwy genera-gubernatorw warszawskiego i lubelskiego, wzywajce

do ochotniczego wstpowania w szeregi armii polskiej. A wic tak im pieszno! Przed powoaniem jakiejkolwiek legalnej wadzy polskiej ustawodawczej, czy wykonawczej, ktra jedynie ma prawo do szafowania krwi polsk, wadze okupacyjne nie zdoay nawet zachowa jakiej takiej przyzwoitoci i tak bez adnych obsonek wskazuj, o co im chodzi. [] Legionici piewali: Wyszed rozkaz Beselera1, wyszed rozkaz Kuka2, Polska musi da rekruta, dreiig3 marek sztuka!

Na podstawie: R. Starzyski, Cztery lata wojny w subie komendanta. Przeycia wojenne 19141918, Warszawa 2012, s. 333.

1 Hans von Beseler (18501921) generalny gubernator warszawski. 2 Karl Kuk (18531935) generalny gubernator lubelski. 3 Dreiig trzydzieci.


Zadanie 15.1. (01) Podaj stosowan w historiografii nazw odezwy, ktrej dotycz oba rda. .......................................................................................................................................................

Zadanie 15.2. (01) Czy wymowa ideowa rysunku satyrycznego jest zbiena z wyraon w rdle 2. opini o decyzji wadz niemieckich i austriackich z 1916 r.? Odpowied uzasadnij........................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Zadanie 16. (01)

rdo: Produkcja samochodw w USA i udzia w rynku General Motors Company, Forda i Chryslera, 19211937

Rok Liczba

samochodw w tys.

Udzia wielkiej trjki w rynku, w procentach

General Motors

Company Ford Chrysler

1921 1518 12,7 55,7 1923 3624 20,2 46,1 1927 4587 43,5 9,3 6,21931 1973 43,9 24,9 12,41935 3252 39,2 28,0 22,71937 3916 41,8 21,4 25,4

M. Kopczyski, Ludzie i technika. Szkice z dziejw cywilizacji przemysowej, Warszawa 2009, s. 272.

Oce, czy ponisze zdania s prawdziwe. Zaznacz P, jeli zdanie jest prawdziwe, lub F jeli jest ono faszywe.

1. Rynek samochodowy w USA nie odczu negatywnych skutkw wielkiego kryzysu gospodarczego. P F 2. Ju przed krachem na giedzie w Nowym Jorku Ford przesta by liderem wrd producentw samochodw w USA. P F 3. W latach 19211937, mimo okresowych waha, roczna produkcja samochodw w USA wzrosa ponaddwukrotnie. P F

Wypenia egzaminator

Nr zadania 15.1. 15.2. 16.Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 17. (02)

rdo: Marian Hemar1, Racja stanu [fragment] Kiedy w Katyniu ziemia na wiato wydaa Mierzw trupw pobite, porzucone ciaa [] Jak skwapliwie psykali2 nasi politycy, Realni demokraci, trzewi anglofile, eby tyle nie mwi o byle mogile... eby nie psu humoru angielskiej ulicy... eby nie robi gwatu z jednego Katynia [] Bo pan Goebbels o Katy Sowiety obwinia Wic jak nam, demokratom, popiera Goebbelsa? Jak za Goebbelsem Rosj oskara przed wiatem? Jak nam Angli przed takim stawia dylematem? Szyki psu Churchillowi? [...] A jeszcze kto napisze: Polacy faszyci! Basuj Goebbelsowi z wsplnej nienawici Do sowieckiego raju ... rka rk myje... Jak polski demokrata ten zarzut przeyje? Wic trzewi, polityczni, realni i mili Zrobili tak, e wanie wiemy, jak zrobili.

Na podstawie: M. Hemar, Satyry patetyczne, Londyn 1947, s. 4849.

1 Marian Hemar (19011972) polski poeta, satyryk, autor tekstw piosenek, od 1939 r. przebywa na emigracji. 2 Psyka wydawa dwiki pss! lub psyt! w celu uciszenia kogo lub wyraenia dezaprobaty.

Podaj dwie przyczyny, ktre zdaniem autora wiersza utrudniay politykom emigracyjnym domaganie si wyjanienia sprawy katyskiej. ................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................

................................................................................................................................................


Zadanie 18. (01)

Ilustracja zamieszczona na okadce podrcznika szkolnego w Chinach

http://static.polskieradio.pl

Zaznacz poprawne dokoczenie zdania. Ilustracja jest przejawem typowej metody propagandowej stosowanej w komunistycznych Chinach w okresie nazywanym

A. Dugim Marszem. B. Wielkim Skokiem Naprzd. C. Rewolucj Kulturaln. D. Otwarciem na wiat.

Wypenia egzaminator


Uzyskana liczba pkt


Zadanie 19. (02)

rdo 1. Plakat z 1970 r.

M. Kallas, Historia ustroju Polski XXX w., Warszawa 2001, il. VII.

rdo 2. Komunikat Orodka Badania Opinii Publicznej i Studiw Programowych [fragment]

Oglna ocena zaopatrzenia sklepw spoywczych znajdujcych si w pobliu miejsca zamieszkania badanych, dane w procentach

Zaopatrzenie IV kwarta 1979 r. III kwarta 1980 r dobre 10 4

takie sobie 29 18

ze 59 77 brak opinii 2 1

A. Dudek, Z. Zblewski, Utopia nad Wis. Historia Peerelu, Bielsko-Biaa 2008, s. 286.


rdo 3. Wiersz Mariana Zauckiego1, Przepis po polsku opublikowany w Strajkowym Biuletynie Informacyjnym Solidarno, 25 sierpnia 1980 r.

Wzi to, czego nie ma doda soli i kminku potem zmiesza z tym czego chwilowo brak na rynku Miesza dugo i dokadnie jak si znudzi przesta i posypa tym na co absolutnie nas nie sta [...] Wszyscy u nas to jedz dla kadego wystarczy na tym wanie polega Polski cud gospodarczy

Na podstawie: A. Dudek, Z. Zblewski, Utopia nad Wis. Historia Peerelu, Bielsko-Biaa 2008, s. 277.

1 Marian Zaucki (19201979) polski poeta, satyryk, pisarz. Wyjanij, dlaczego w 1980 r. mona byo uzna wiersz Mariana Zauckiego za satyryczny komentarz do rezultatw polityki gospodarczej pastwa z okresu tzw. dekady Gierka. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 19. Maks. liczba pkt 2

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 20. (01) rdo 1. Tabela. czne wydatki wojskowe USA, NATO oraz ZSRR i Ukadu

Warszawskiego w latach 19761979, dane w mld dolarw

Kraj 1976 1977 1978 1979 USA 131,7 137,1 137,9 138,8 cznie NATO 233,3 240,4 245,0 248,2 ZSRR 124,2 126,1 128,0 129,8 cznie Ukad Warszawski 135,7 138,0 140,2 142,3

W. Roszkowski, Pwiecze. Historia polityczna wiata po 1945 roku, Warszawa 2003, s. 230.

rdo 2. Niemiecki rysunek satyryczny z 1981 r.

Objanienia: RSTUNG (napis na rakietach w jzyku niemieckim) zbrojenia; HILFE, ICH WERDE VERFOLGT (tekst w dymkach w jzyku niemieckim) Ratunku, jestem cigany.

Histoire/Geschichte: LEurope et le monde depuis 1945, Pary 2006, s. 110. Udowodnij, e rdo 2. wiadczy o kontynuacji polityki, ktr obrazuj dane statystyczne (rdo 1.). .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


Zadanie 21. rdo 1. Niemiecki rysunek satyryczny z 1989 r.

Gosowanie nogami

Objanienie: WESTEN (napis na drogowskazie w jzyku niemieckim) ZACHD rdo 2. Wykres. Ucieczki ludnoci NRD na Zachd w latach 19891990

Histoire/Geschichte: LEurope et le monde depuis 1945, Pary 2006, s. 136. Zadanie 21.1. (01) Czy dane z wykresu potwierdzaj zjawisko przedstawione na rysunku satyrycznym? Odpowied uzasadnij.

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................... Zadanie 21.2. (01) Wyjanij sens ideowy tytuu rysunku satyrycznego. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

Wypenia egzaminator

Nr zadania 20. 21.1. 21.2.Maks. liczba pkt 1 1 1

Uzyskana liczba pkt


Zadanie 22. (012) Zadanie zawiera pi tematw. Wybierz jeden z nich do opracowania. 1. Zaamanie si imperium rzymskiego w V w. mogoby nastpi nawet bez interwencji

barbarzyskich najedcw Christopher Dawson. Scharakteryzuj wpyw czynnikw wewntrznych i zewntrznych na upadek cesarstwa zachodniorzymskiego i ustosunkuj si do zacytowanej tezy historyka brytyjskiego.

2. Wyjanij wpyw uwarunkowa zewntrznych i lokalnych na gospodark polsk w okresie

rozbicia dzielnicowego. W pracy odwoaj si do materiaw rdowych (str. 2628). 3. Rozstrzygnij, czy reformacja stanowia czynnik dezintegrujcy spoeczestwo monarchii

polsko-litewskiej za panowania ostatnich Jagiellonw i w Rzeczypospolitej Obojga Narodw w drugiej poowie XVI i pierwszej poowie XVII w. Odpowied uzasadnij.

4. Czy zgadzasz si z opini opublikowan w XIX w. na amach emigracyjnego pisma

Baczno, e rewolucja spoeczna, aeby bya narodow potrzebuje powstania. Powstanie, eby y potrzebuje rewolucji spoecznej? Odpowied uzasadnij. W pracy odwoaj si do materiaw rdowych (str. 2829).

5. Anglia miaa wybr pomidzy wojn i hab. Wybraa hab, ale bdzie miaa

wojn Winston Churchill. Scharakteryzuj i oce stanowisko Wielkiej Brytanii wobec polityki III Rzeszy w latach 19331940 i ustosunkuj si do wypowiedzi Winstona Churchilla z 1938 r.

Materiay rdowe do tematu 2. rdo A. Plan Wrocawia w XIII w.

T. Jurek, Dzieje redniowieczne, Warszawa 1999, s. 231.

Wypenia egzaminator

Nr zadania 22. Maks. liczba pkt 12

Uzyskana liczba pkt


rdo B. Gsto zaludnienia na wybranych obszarach w Europie, XIXIV w.

Na podstawie: T. Cegielski, W. Lengauer, M. Tymowski, Ludzie, spoeczestwa, cywilizacje. Historia. Staroytno i redniowiecze, Warszawa 2002, s. 216.

rdo C. Mapa. Lokacje miejskie na ziemiach polskich w XIII w.

Typologia lokacji miast w Polsce w XIII w. Lokacje

monarsze duchowne

rycerskie lsk Maopolska Mazowsze Wielkopolska

Na podstawie: Wielka historia Polski, t. 2, Krakw 1999, s. 197; T. Jurek, Dzieje redniowieczne, Warszawa 1999, s. 233.

05

1015202530

Wochy Francja Niemcy Polska

osb na km2

1000 r. 1340 r.


rdo D. Miniatura ze Zwierciada saskiego1, ok. 1330 r.

Po lewej: pan feudalny (w dugiej sukni) przekazuje reprezentantowi chopw dokument; chopi karczuj las i buduj dom. Po prawej: [...] obrady awy wiejskiej; obcy chop musi opuci wie (ma rce zoone w gecie rezygnacji).

Na podstawie: I. Ihnatowicz, A. Mczak, B. Zientara, J. arnowski, Spoeczestwo polskie od X do XX wieku, Warszawa 2005, s. 102.

1 Zwierciado saskie spis prawa zwyczajowego z terenu Saksonii; od koca XIII w. do Polski docieray liczne kopie tego spisu.

Materiay rdowe do tematu 4. rdo A. Fragment listu posa1 angielskiego w Berlinie do ministra spraw

zagranicznych Wielkiej Brytanii, 31 padziernika 1831 r. Chopi nie mieli powszechnie przyczyn do zapau, i nie byo wtpliwoci, e oni nie wcz si do walki z powiceniem [...]. Polska rewolucja to dzieo niszych oficerw i maej partii warszawskich jakobinw. Szlachta i wysi oficerowie walczyli bez nadziei w moliwo uzyskania niepodlegoci.

Na podstawie: Teksty rdowe do nauki historii w szkole, nr 30, Warszawa 1958, s. 17. 1Pose wtedy w znaczeniu ambasador. rdo B. Rze galicyjska, rycina francuska z okoo 1850 r.

Ilustrowany atlas historii Polski, Warszawa 2006, s. 196.


rdo C. Artur Grottger, Chop i szlachta, 1862 r. [z cyklu rysunkw Warszawa II]

.

http://www.pinakoteka.zascianek.pl rdo D. Fragment pamitnika Bronisawa Deskura naczelnika cywilnego

wojewdztwa podlaskiego w czerwcu 1863 r. Wyszo rozporzdzenie Rzdu Narodowego, [] aby si gotowa lud do pospolitego ruszenia. Byem wiadkiem w tych stronach, jak we wszystkich kuniach wiejskich przekuwano na gwat kosy [...]. Przyjecha komisarz rzdowy [] i zada, aby zwoa gromady, poniewa chce wocian uprzedzi, eby kosy obrcili do swojej roboty w polu, gdy rzd ma nadziej, e przyjdzie do interwencji zagranicznej [...]. Wocianin jeden [...] wystpi do komisarza, mwic: Wycie zawsze tak robili, skompromitowalicie nas, bo Moskale wiedz o naszym przygotowaniu. Przyjdzie czas, e my sami powstanie zrobimy, ale was tam nie bdzie. Gromady si rozeszy z szemraniem.

Na podstawie: Teksty rdowe do nauki historii w szkole, nr 35, Warszawa 1959, s. 31.


WYPRACOWANIE

na temat nr ..

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................


BRUDNOPIS (nie podlega ocenie)

A 1_maa_po_edycjipusta_stronaMHI-R1A1P-152_karta

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/CreateJDFFile false /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure false /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles false /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /DocumentCMYK /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /UseDocumentProfile /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice

Matura 2015 - historia - poziom rozszerzony - arkusz maturalny ()

Documents

Transcript of Matura 2015 - historia - poziom rozszerzony - arkusz maturalny ()