Prawo handlow

e – spółki osobowe

Mateusz Dróżdż

Prawo handlowe – spółki osobowe

Mateusz D

różdż

SKRYPTY BECKA

Prawo handlowe – spółki osobowe

Polecamy inne publikacje z tego zakresu:

A. KidybaPRAWO HANDLOWE, wyd. 18Studia Prawnicze

K. Bilewska, A. ChłopeckiPRAWO HANDLOWE, wyd. 2Podręczniki Prawnicze

PRAWO HANDLOWE I GOSPODARCZE. PYTANIA. KAZUSY. TABLICE. TESTYRepetytoria Becka

PRAWO HANDLOWE W PIGUŁCE, wyd. 3Prawo w pigułce

KODEKS SPÓŁEK HANDLOWYCH, wyd. 25Twoje Prawo

WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016

dr Mateusz Dróżdż

Prawo handlowe – spółki osobowe

Wydawca: Aneta Flisek

Publikacja została dofinansowana przez Uczelnię Łazarskiego w Warszawie.

© Wydawnictwo C.H.Beck 2016

Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa

Skład i łamanie: Marta Świerk Druk i oprawa: Elpil, Siedlce

ISBN 978-83-255-9084-0

ISBN e-book 978-83-255-9085-7

SPIS TREŚCI

Wykaz skrótów............................................................................................................ . VIIWykaz literatury......................................................................................................... . IXPrzedmowa.................................................................................................................. . XI

Rozdział I. Źródła, zakres i systematyka prawa handlowego................................ . 1. §.1..Definicja,.cechy.oraz.źródła.prawa.handlowego.............................................. . 2. §.2..Prawo.handlowe.a.prawo.cywilne..................................................................... . 6. §.3..Przedsiębiorca.(firma,.prokura,.rejestr)............................................................ . 11. I.. Firma............................................................................................................ . 11. II.. Prokura........................................................................................................ . 17. III.. Rejestr.przedsiębiorców............................................................................... . 22

1..Postępowanie.rejestrowe........................................................................ . 272..Jawność.rejestru..................................................................................... . 30

Rozdział II. Spółki. Ogólna charakterystyka.......................................................... . 35. §.1..Prawo.spółek..Definicja.spółki......................................................................... . 36. §.2..Umowa.spółki.handlowej.................................................................................. . 38. §.3..Definicja.oraz.cechy.spółki.osobowej............................................................... . 39. §.4..Definicja.oraz.cechy.spółki.kapitałowej........................................................... . 42. I.. Spółki.osobowe.i.kapitałowe.–.różnice....................................................... . 44. II.. Jednoosobowa.spółka.kapitałowa............................................................... . 44. §.5..Prawo.holdingowe............................................................................................. . 45. I.. Istota.dominacji.–.zależności...................................................................... . 45

Rozdział III. Spółka jawna........................................................................................ . 51. §.1..Umowa.spółki.jawnej........................................................................................ . 53. §.2..Rejestracja.spółki.jawnej.w.KRS..................................................................... . 55. §.3..Stosunki.majątkowe.w.spółce.jawnej............................................................... . 57. §.4..Stosunki.zewnętrzne.spółki.jawnej..Reprezentacja.spółki.jawnej................... . 58. §.5..Odpowiedzialność.za.zobowiązania.spółki.jawnej.......................................... . 61. §.6..Stosunki.wewnętrzne.spółki.jawnej..Prowadzenie.spraw.spółki.jawnej......... . 64. §.7..Prawa.i.obowiązki.wspólników........................................................................ . 67. §.8..Wystąpienie.wspólnika.ze.spółki.jawnej.......................................................... . 72

VI Spis treści

. §.9..Rozwiązanie.spółki.jawnej............................................................................... . 74

. §.10..Likwidacja.spółki.jawnej.................................................................................. . 76

Rozdział IV. Spółka partnerska................................................................................ . 81. §.1..Umowa.spółki.partnerskiej............................................................................... . 83. §.2..Stosunki.zewnętrzne.w.spółce.partnerskiej..Reprezentacja.spółki..

partnerskiej........................................................................................................ . 87. §.3..Odpowiedzialność.za.zobowiązania.spółki.partnerskiej................................. . 90. §.4..Stosunki.wewnętrzne.spółki.partnerskiej..Prowadzenie.spraw.spółki............ . 93. §.5..Wystąpienie.wspólnika.ze.spółki,.rozwiązanie.i.likwidacja.spółki..

partnerskiej........................................................................................................ . 93

Rozdział V. Spółka komandytowa............................................................................. . 97. §.1..Powstanie.spółki.komandytowej....................................................................... . 101. §.2..Umowa.spółki.komandytowej........................................................................... . 102. §.3..Rejestracja.spółki.komandytowej.w.KRS........................................................ . 104. §.4..Wkłady.do.spółki.komandytowej..................................................................... . 106. §.5..Suma.komandytowa.......................................................................................... . 107. §.6..Stosunki.zewnętrzne.spółki.komandytowej..Reprezentacja.spółki..

komandytowej................................................................................................... . 108. §.7..Odpowiedzialność.za.zobowiązania.spółki.komandytowej............................. . 109. §.8..Stosunki.wewnętrzne.spółki.komandytowej..Prowadzenie.spraw.spółki.

komandytowej................................................................................................... . 110. §.9..Udział.komandytariusza.w.zysku.i.pokryciu.strat........................................... . 111. §.10..Rozwiązanie.i.likwidacja.spółki.komandytowej.............................................. . 111

Rozdział VI. Spółka komandytowo-akcyjna........................................................... . 115. §.1..Powstanie.spółki.komandytowo-akcyjnej........................................................ . 118. §.2..Umowa.spółki.komandytowo-akcyjnej............................................................ . 119. §.3..Rejestracja.spółki.komandytowo-rejestracyjnej.w.KRS.................................. . 120. §.4..Stosunki.zewnętrzne.spółki.komandytowo-akcyjnej..Reprezentacja.spółki.

komandytowo-akcyjnej..................................................................................... . 123. §.5..Odpowiedzialność.za.zobowiązania.spółki.komandytowo-akcyjnej............... . 124. §.6..Stosunki.wewnętrzne.spółki.komandytowej-akcyjnej..Prowadzenie.spraw..

spółki.komandytowo-akcyjnej.......................................................................... . 125. §.7..Kontrola.wspólników.spółki.komandytowo-akcyjnej...................................... . 126. §.8..Rada.nadzorcza.w.spółce.komandytowo-akcyjnej........................................... . 127. §.9..Walne.zgromadzenie.w.spółce.komandytowo-akcyjnej................................... . 129. §.10..Stosunki.majątkowe.w.spółce.komandytowo-akcyjnej..Udział.w.zysku..

w.spółce.komandytowo-akcyjnej...................................................................... . 132. §.11..Rozwiązanie.i.likwidacja.spółki.komandytowo-akcyjnej................................ . 132

Indeks rzeczowy.......................................................................................................... . 135

WYKAZ SKRÓTÓW

1. Akty prawneKC................................... . Kodeks.cywilny.KH................................... . rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27.6.1934 r.

– Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) KK................................... . Kodeks.karny.Konstytucja.RP............... . Konstytucja. Rzeczypospolitej. Polskiej. z. 2.4.1997. r.. (Dz.U..

Nr.78,.poz..483.ze.zm..i.sprost.)KP................................... . Kodeks.pracy.KPA................................. . Kodeks.postępowania.administracyjnego.KPC................................. . Kodeks.postępowania.cywilnego.KSH................................ . Kodeks.spółek.handlowych.OrdPod............................ . ustawa.z.29.8.1997.r..–.Ordynacja.podatkowa.(tekst.jedn..Dz.U..

z.2015.r..poz..613.ze.zm.).PrUpad............................ . ustawa.z.28.2.2003.r..–.Prawo.upadłościowe.(tekst. jedn..Dz.U..

z.2015.r..poz..233.ze.zm.).TFUE.............................. . Traktat.o.funkcjonowaniu.Unii.Europejskiej.(wersja.skonsolido-

wana.Dz.Urz..UE.C.83.z.20.3.2010.r.,.s..47).TWE................................ . Traktat. ustanawiający.Wspólnotę. Europejską. (wersja. skonsoli-

dowana.Dz.Urz..UE.C.321E.z.29.12.2006.r.,.s..37).KRSU.............................. . ustawa. z. 20.8.1997. r.. o. Krajowym. Rejestrze. Sądowym. (tekst.

jedn..Dz.U..z.2016.r..poz..687.ze.zm.).ZNKU............................. . ustawa. z. 16.4.1993. r.. o. zwalczaniu. nieuczciwej. konkurencji.

(tekst.jedn..Dz.U..z.2003.r..Nr.153,.poz..1503.ze.zm.).

2. Publikatory i czasopisma Acta.UWr........................ . Acta.Universitatis.WratislaviensisApel..W-wa..................... . Apelacja.Warszawska.Biul..SAKa...................... . Biuletyn.Sądu.Apelacyjnego.w.KatowicachBiul..SN........................... . Biuletyn.Sądu.Najwyższego.Dz.U................................ . Dziennik.UstawDz.Urz............................. . Dziennik.UrzędowyGSP................................. . Gdańskie.Studia.Prawnicze.GSP-Prz..Orz.................. . Gdańskie.Studia.Prawnicze.Przegląd.Orzecznictwa.KPP................................. . Kwartalnik.Prawa.Prywatnego.

VIII Wykaz skrótów

MoPod............................. . Monitor.Podatkowy.MoP................................. . Monitor.Prawniczy.OSA................................. . Orzecznictwo.Sądów.Apelacyjnych.OSN................................ . Orzecznictwo.Sądu.Najwyższego.OSNC.............................. . Orzecznictwo.Sądu.Najwyższego.Izba.Cywilna.OSNCP............................ . Orzecznictwo.Sądu.Najwyższego.. Izba.Cywilna. i.Administra-

cyjna.oraz.Izba.Pracy.i.Ubezpieczeń.Społecznych.OSNC-ZD....................... . Orzecznictwo.Sądu.Najwyższego..Izba.Cywilna.–.Zbiór.Dodat-

kowyOSNKW.......................... . Orzecznictwo.Sądu.Najwyższego..Izba.Karna.i.Wojskowa.OSP................................. . Orzecznictwo.Sądów.Polskich.OSPiKA.......................... . Orzecznictwo.Sądów.Polskich.i.Komisji.Arbitrażowych.PiP................................... . Państwo.i.Prawo.PiZS................................ . Praca.i.Zabezpieczenie.Społeczne.POSAG............................ . Przegląd.Orzecznictwa.Sądu.Apelacyjnego.w.Gdańsku.PPA.................................. . Przegląd.Prawa.i.Administracji.PPH................................. . Przegląd.Prawa.Handlowego.Pr..Bank.......................... . Prawo.Bankowe.Pr..Przed.......................... . Prawo.Przedsiębiorcy.Pr..Sp............................... . Prawo.Spółek.Prok..i.Pr......................... . Prokuratura.i.Prawo.Prz..Pod........................... . Przegląd.Podatkowy.PS.................................... . Przegląd.Sądowy.PUG................................. . Przegląd.Ustawodawstwa.Gospodarczego.RPEiS.............................. . Ruch.Prawniczy,.Ekonomiczny.i.Socjologiczny.SP.................................... . Studia.Prawnicze.St..Iur............................... . Studia.IuridicaTPP.................................. . Transformacje.Prawa.Prywatnego.

3. Inne art.................................... . artykuł.lit..................................... . litera.pkt................................... . punkt.PKD................................ . Polska.Klasyfikacja.Działalności.SA................................... . sąd.apelacyjny.SN................................... . Sąd.Najwyższy.SW................................... . sąd.wojewódzki.UOKiK............................ . Urząd.Ochrony.Konkurencji.i.Konsumentów.ust.................................... . ustęp.w.zw................................ . w.związkuze.zm............................... . ze.zmianamizd..................................... . zdaniezm................................... . zmiana,.zmieniony

WYKAZ LITERATURY

Allerhand M., Kodeks.handlowy..Komentarz,.t..II,.Bielsko-Biała.1991. Banaszczyk Z., [w:].M..Safjan (red.),.System.prawa.prywatnego,.t..1,.Prawo.cywilne.–.część.

ogólna,.Warszawa.2007. Bilewska K., Chłopecki A., Prawo.handlowe,.Warszawa.2015. Brol J., Spółki.prawa.handlowego,.Warszawa.1993. Brzozowski A.,.Kocot W.J., Skowrońska-Bocian E., Prawo.cywilne..Część.ogólna,.Warsza-

wa.2010..Ciszewski J. (red.),.Polskie.prawo.handlowe,.Warszawa.2015.Darłak T., Spółka.partnerska..Zagadnienia.praktyczne,.Warszawa.2013.Gorczyński G., Spółka.jawna.jako.podmiot.prawa,.Warszawa.2009.Gniewek E., Machnikowski P. (red.),.Kodeks.cywilny..Komentarz,.Warszawa.2013. Jacyszyn J., Krześ S., Marszałkowska-Krześ E.,.Kodeks.spółek.handlowych..Komentarz,.

Warszawa.2001.Janeta J., Kidyba A., Tobolska-Grela K., Spółka.komandytwo-akcyjna,.Warszawa.2013.Kappes A., Kidyba A.,.Spółka.komandytowa,.Warszawa.2014Kidyba A., Handlowe.spółki.osobowe,.Kraków.2005. Kidyba A., Prawo.handlowe,.Warszawa.2005. Kidyba A., Spółka.z.ograniczoną.odpowiedzialnością..Komentarz,.Warszawa.2005.Kidyba A., Atypowe.spółki.handlowe,.Kraków.2006. Kidyba A., Kodeks.spółek.handlowych,.t..I,.Komentarz.do.art..1–300.KSH,.Kraków.2013. Kidyba A., Kodeks.spółek.handlowych,.t..II,.Komentarz.do.art..301–633.KSH,.Kraków.2013. Kidyba A., Prawo.handlowe,.Warszawa.2013. Koch A., Napierała J. (red.),.Prawo.spółek.handlowych,.Warszawa.2015. Kopaczyńska-Pieczniak K., Ustanie.członkostwa.w.spółce.z.ograniczoną.odpowiedzialno-

ścią,.Kraków.2002..Kruczalak K. (red.), Kodeks.handlowy..Komentarz,.Warszawa.1999. Kruczalak K. (red.), Kodeks.spółek.handlowych,.Warszawa.2001. Michnik A., Ustawa.o.Krajowym.Rejestrze.Sądowym..Komentarz,.Warszawa.2013..Naworski J.P.,. Strzelczyk K., Siemiątkowski T.,. Potrzeszcz R., Komentarz. do. kodeksu.

spółek.handlowych..Spółka.z.ograniczoną.odpowiedzialnością,.Warszawa.2001..Naworski J.P., Potrzeszcz R., Rodziewicz J., Siemiątkowski T., Strzelczyk K., Kodeks.spółek.

handlowych,. t.. 2,. Spółka. z. ograniczoną. odpowiedzialnością,. red.. Siemiątkowski T.,.Potrzeszcz R.,.Warszawa.2011.

X Wykaz literatury

Nieradek-Bernciak M., Rodek J., Zięba Sz., Rogulska-Kikoła A.,.Spółka.jawna..Zagadnienia.praktyczne,.Warszawa.2012.

Modrzejewska M. (red.),.Prawo.handlowe.XXI.wieku..Czas.stabilizacji,.ewolucji.czy.rewo-lucji..Księga.jubileuszowa.Profesora.Józefa.Okolskiego,.Warszawa.2010..

Okolski J., Modrzejewska M. (red.),.Prawo.handlowe,.Warszawa.2016. Pyzioł W. (red.), Kodeks.spółek.handlowych..Komentarz,.Warszawa.2012.Pyzioł W., Szumański A., Weiss I.,.Prawo.spółek,.Bydgoszcz–Kraków.2002..Radwański Z. (red.),.System.Prawa.Prywatnego,.t..2,.Prawo.cywilne.–.część.ogólna,.War-

szawa.2008. Radwański Z., Prawo.cywilne.–.część.ogólna,.Warszawa.2007. Rodzynkiewicz M., Kodeks.spółek.handlowych..Komentarz,.Warszawa.2005, Sołtysiński S. (red.), System.prawa.prywatnego,.t..17A.i.17B,.Prawo.spółek.kapitałowych,.

Warszawa.2010..

PRZEDMOWA

Przekazywane.do.rąk.Czytelnika.opracowanie.stanowi.omówienie.zagadnień.zwią-zanych.z.prawem.spółek,.a.dokładniej.ze.spółkami.osobowymi..Opracowanie.to.zawiera.omówienie.każdej.ze.spółek.osobowych.–.spółki.jawnej,.partnerskiej,.komandytowej.oraz.komandytowo-akcyjnej..Skrypt.porusza.także.problematykę.funkcjonowania.Krajowego.Rejestru.Sądowego,.firmy.oraz.prokury.

Ze.względu.na.fakt,.iż.Autor.publikacji.jest.także.radcą.prawnym.wykonującym.czyn-nie.zawód,.książka.zawiera.liczne.przykłady,.wzory,.tabele,.komentarze.oraz.kazusy,.które.w.sposób.obrazowy.przedstawiają.problematykę.spółek.osobowych,.także.w.praktyce.stoso-wania.przede.wszystkim.przepisów.ustawy.–.Kodeks.spółek.handlowych..Niniejszy.skrypt.poszerzono.o.dorobek.orzecznictwa.oraz.najnowszą.literaturę..

Autor.nie.ograniczył.się.jedynie.do.opracowania.podstawowych.zagadnień,.ale.potrakto-wał.temat.w.sposób.możliwie.szeroki,.starając.się.odzwierciedlić.pełne.spektrum.problema-tyki.spółek.osobowych..Skrypt.uwzględnia.także.omówienie.problematyki.nie.tylko.z.punk-tu.widzenia.teoretycznego,.ale.przede.wszystkim.praktycznego..Co.więcej.przy.opracowaniu.niniejszego.skryptu,.Autor.kierował.się.również.własnym.doświadczeniem.dydaktycznym.z.prowadzonych.zajęć.m.in..na.Uczelni.Łazarskiego.w.Warszawie..

Niniejszy.skrypt.nie.zastępuje.podręcznika,.ponieważ.ma.on.spełniać.inną.funkcję..Przede.wszystkim.ma.wskazać.na.kwestie.o.większym.znaczeniu,.które.mają.służyć.po-mocą.w.trakcie.nauki.przede.wszystkim.studentom..Książka.ta.może.jednak.służyć.także.aplikantom.oraz.osobom,.wykonującym.inne.zawody.prawnicze.

Opracowanie.to.ma.za.zadanie.przede.wszystkim.pomóc.Czytelnikowi.w.zrozumieniu.i.usystematyzowaniu.instytucji.prawa.spółek.–.spółek.osobowych..Autor.ma.nadzieję,.że.niniejszy.skrypt.okaże.się.pomocny.w.usystematyzowaniu.i.pogłębianiu.wiedzy.z.zakresu.problematyki.spółek.osobowych.oraz.będzie.służył.studentom.oraz.prawnikom.

Stan.prawny,.literaturę.i.orzecznictwo.uwzględniono.do.listopada.2016.r.

r.pr..dr.Mateusz Dróżdż

ROZDZIAŁ.I

ŹRÓDŁA, ZAKRES I SYSTEMATYKA PRAWA HANDLOWEGO

Literatura:.M. Allerhand,.Kodeks.handlowy..Komentarz,.t..II,.Bielsko-Biała.1991;.Z. Ba-naszczyk,.[w:].M. Safjan.(red.),.System.prawa.prywatnego,.t..1,.Prawo.cywilne.–.część.ogólna,.Warszawa.2007;.K. Bilewska, A. Chłopecki,.Prawo.handlowe,.Warszawa.2015;.J. Brol,.Spółki.prawa.handlowego,.Warszawa.1993;.A. Brzozowski, W.J. Kocot,.E. Skowrońska-Bocian,.Prawo.cywilne..Część.ogólna,.Warszawa.2010;.J. Ciszewski. (red.),.Polskie.prawo.handlowe,.Warsza-wa.2013; K. Kruczalak (red.), Kodeks.handlowy..Komentarz,.Warszawa.1999;.K. Kruczalak.(red.),.Kodeks.spółek.handlowych,.Warszawa.2001;.W. Pyzioł.(red.),.Kodeks.spółek.handlowych..Ko-mentarz,.Warszawa.2012;.J. Jacyszyn, S. Krześ, E. Marszałkowska-Krześ,.Kodeks.spółek.han-dlowych..Komentarz,.Warszawa. 2001;.E. Gniewek, P. Machnikowski. (red.),. Kodeks. cywilny..Komentarz,.Warszawa.2013;.A. Kidyba,.Handlowe.spółki.osobowe,.Kraków.2005;.A. Kidyba,.Prawo. handlowe,.Warszawa. 2005;.A. Kidyba,. Spółka. z. ograniczoną. odpowiedzialnością..Ko-mentarz,.Warszawa.2005;.A. Kidyba,.Atypowe.spółki.handlowe,.Kraków.2006;.A. Kidyba,.Ko-deks.spółek.handlowych,.t..I,.Komentarz.do.art..1–300.KSH,.Kraków.2013;.A. Kidyba,.Kodeks.spółek.handlowych,.t..II,.Komentarz.do.art..301–633.KSH,.Kraków.2013;.A. Kidyba,.Prawo.han-dlowe,.Warszawa.2013;.A. Koch, J. Napierała.(red.),.Prawo.spółek.handlowych,.Warszawa.2015;K. Kopaczyńska-Pieczniak,. Ustanie. członkostwa. w. spółce. z. ograniczoną. odpowiedzialno-ścią,.Kraków.2002;.A. Michnik,.Ustawa.o.Krajowym.Rejestrze.Sądowym..Komentarz,.Warsza-wa.2013;.J.P. Naworski, K. Strzelczyk, T. Siemiątkowski,.R. Potrzeszcz,.Komentarz.do.kodeksu.spółek.handlowych..Spółka.z.ograniczoną.odpowiedzialnością,.Warszawa.2001;.R. Potrzeszcz,.T. Siemiątkowski. (red.), Kodeks. spółek.handlowych,. t..2,.Spółka.z.ograniczoną.odpowiedzial-nością,.Warszawa.2011;.M. Modrzejewska. (red.),.Prawo.handlowe.XXI.wieku..Czas.stabiliza-cji,.ewolucji.czy.rewolucji..Księga.jubileuszowa.Profesora.Józefa.Okolskiego,.Warszawa.2010;.J. Okolski, M. Modrzejewska (red.),.Prawo.handlowe,.Warszawa.2016;.W. Pyzioł, A. Szumański, I. Weiss,.Prawo.spółek,.Bydgoszcz–Kraków.2002;.Z. Radwański.(red.),.System.Prawa.Prywatne-go,.t..2,.Prawo.cywilne.–.część.ogólna,.Warszawa.2008;.Z. Radwański,.Prawo.cywilne.–.część.ogólna,.Warszawa. 2007;.M. Rodzynkiewicz,.Kodeks. spółek. handlowych..Komentarz,.Warsza-wa.2005;.S. Sołtysiński.(red.),.System.prawa.prywatnego,.t..17A.i.17B,.Prawo.spółek.kapitało-wych,.Warszawa.2010;.S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja,.Kodeks. spółek.handlowych,.t..I,.Komentarz.do.artykułów.1–150,.Warszawa.2001;.S. Sołtysiński, A. Szajkowski,.A. Szumański, J. Szwaja,.Kodeks.spółek.handlowych,. t.. II,.Komentarz.do.artykułów.151–300,.Warszawa.2002;.S. Sołtysiński, A. Szajkowski, A. Szumański, J. Szwaja,.Kodeks.spółek.handlo-wych,. t.. IV,.Komentarz. do. artykułów.459–633,.Warszawa.2003;.J.A. Strzępka (red.),.Kodeks.

2 Rozdział I. Źródła, zakres i systematyka prawa handlowego

spółek.handlowych..Komentarz,. t.. I,.Warszawa.2005;.R. Szyszko,.Prawo.spółek.handlowych.–.wybrane.zagadnienia..Skrypt.dla.aplikantów,.Warszawa.2014;.S. Włodyka.(red.),.Prawo.spółek,.Kraków.1996;.A.W. Wiśniewski,.Prawo.o.spółkach..Podręcznik.praktyczny,.t..I,.Warszawa.1991;.A.W. Wiśniewski,.Prawo.o.spółkach..Podręcznik.praktyczny,.t..II,.Warszawa.1992;.A.W. Wiśniew-ski,.Prawo.o.spółkach..Podręcznik.praktyczny,.t..III,.Warszawa.1993;.S. Włodyka.(red.),.System.prawa.handlowego,. t..2,.Prawo.spółek.handlowych,.Warszawa.2012;.A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk,.Prawo.cywilne..Zarys.części.ogólnej,.Warszawa.2000.

§ 1. Definicja, cechy oraz źródła prawa handlowego

Zgodnie. z. przeważającym. stanowiskiem. przedstawianym.w. doktrynie. prawo.handlowe,.należy.do.zespołu.norm.prawa.prywatnego,.zawierającym.normy.praw-ne,. których. celem. jest. ochrona. interesu. jednostek. i. regulacja. stosunków. pomię-dzy.nimi..Rozróżnienie.prawa.prywatnego. i.publicznego,. jest.negowane.chociaż-by. przez.większość. komentatorów. systemu. common law.. Podział. ten.ma. jednak.olbrzymie. znaczenie. przede.wszystkim.przy. interpretacji. przepisów.np..Kodeksu.spółek.handlowych..

W.doktrynie.wyróżnia.się.następujące,.podstawowe.cechy.prawa.handlowego:a). równość.podmiotów.gospodarczych;b). autonomia.woli.podmiotów.gospodarczych;c). przewaga.norm.względnie.obowiązujących;

Pamiętaj! Wyjątek.od.tej.zasady.został.ustanowiony.np..w.art..38.§.2.KSH.

d). realizacja.zasad.obrotu.gospodarczego..Tym.samym.prawo.handlowe.ma.na.celu.ochronę.przede.wszystkim.interesów.

prywatnych.a.jego.normy.charakteryzują.się.przede.wszystkim.równorzędnością..Prawo.handlowe.nie. jest. jednak.jednolitą.dyscypliną..Zawiera.zespół.różnych.

norm..Odnoszą.się.przede.wszystkim.do.przedsiębiorców.i.regulują.obrót.gospodar-czy,.o.charakterze.wewnętrznym,.jak.i.międzynarodowym..Z.wielu.definicji.przed-stawionych.w.doktrynie.na.uwagę.zasługuje.przede.wszystkim.ta,.zaproponowana.przez.K. Kruczalaka,.który.wskazał,.że.prawo.handlowe.to:.„Zespół.norm.z.natury.rzeczy.należących.przede.wszystkim.do.dziedziny.prawa.cywilnego,.które.regulu-ją.organizację.przedsiębiorców.oraz.czynności.handlowe.między.nimi.oraz.między.przedsiębiorcami.a. innymi.osobami.w.obrocie.gospodarczym.zarówno.wewnętrz-nym,.jak.i.międzynarodowym”.

Tym.samym,.jak.słusznie.wskazuje.A. Kidyba.wyróżnić.można.prawo.handlowe.ze.względu.na.podmiot.(przedsiębiorca).oraz.przedmiot.(umowy.handlowe)..Zgod-nie. z.przepisami.Kodeksu. cywilnego.a.dokładnie. art.. 431.KC.przedsiębiorcą. jest.osoba.fizyczna,.osoba.prawna.i.jednostka.organizacyjna,.o.której.mowa.w.art..331.§.1.KC.(często.nie.do.końca.słusznie.nazywana.tzw..ułomną.osobą.prawną),.pro-wadząca. we. własnym. imieniu. działalność. gospodarczą. lub. zawodową.. Słusznie.

3

w.doktrynie.wskazuje.się,.że.definicja.z.art..431.KC.opiera.się.także.na.dwóch.kryte-riach:.podmiotowym.(tj..przedsiębiorcą.jest.osoba.fizyczna,.osoba.prawna.oraz.jed-nostka.organizacyjna,.której.ustawa.przyznała.zdolność.prawną).oraz. funkcjonal-nym.(tj..prowadzi.działalność.gospodarczą.lub.zawodową)..W.Kodeksie.cywilnym.nie.zawarto.definicji.pojęcia.,,działalność.gospodarcza”,.która.istnieje.np..w.art..2.ustawy.o.swobodzie.działalności.gospodarczej. (termin.„działalność.gospodarcza”.jest.definiowany.także.w.innych.ustawach,.zwłaszcza.z.zakresu.prawa.podatkowe-go).. Zgodnie. z. tym.przepisem.działalnością. gospodarczą. jest. zarobkowa. działal-ność.wytwórcza,.budowlana,.handlowa,.usługowa.oraz.poszukiwanie,.rozpoznawa-nie. i.wydobywanie.kopalin. ze. złóż,. a. także.działalność.zawodowa,.wykonywana.w.sposób.zorganizowany.i.ciągły..Tym.samym.w.literaturze.i.orzecznictwie.wska-zuje.się,.że.działalność.gospodarcza.to.działalność.polegająca.na.dostawie.towarów.lub.świadczeniu.usług.w.sposób.zarobkowy.na.rynku.właściwym..

Pamiętaj! Pojęcie.przedsiębiorcy.generalnie.różni.się.od.definicji.przedmiotowej.przedsiębiorstwa,.czyli.

zespołu.składników.niematerialnych.i.materialnych.przeznaczonych.do.prowadzenia.działalności.gospodarczej.

Nie.wchodząc.w.zasadniczy.spór.na.temat.definicji.konsumenta,.należy.wska-zać,.iż.zgodnie.z.definicją.legalną.zawartą.w.art..221.KC.jest.nim.osoba.fizyczna,.która.dokonuje.czynności.prawnej.z.przedsiębiorcą.niezwiązanej.bezpośrednio.z.jej.działalnością.gospodarczą.lub.zawodową..Także.i.ta.definicja.łączy.kryterium.pod-miotowe.(za.konsumenta.może.być.uważana.tylko.osoba.fizyczna).oraz.przedmio-towa.(dokonuje.czynności.cywilnoprawnej,.mającej.wywołać.skutek.prawny.w.jej.relacji.z.przedsiębiorcą. i.nie.może.ona.być.bezpośrednio.związana.z.prowadzoną.działalnością.gospodarczą.lub.zawodową).

Tym.samym.umowy.handlowe.można.podzielić.na.dwie.grupy:.umowy.dwu-stronnie. handlowe. (obrót. profesjonalny). i. jednostronnie. handlowe. (obrót. konsu-mencki)..W.tych.pierwszych,.po.dwóch.stronach.przedmiotowej.czynności.prawnej.występują.osoby.zajmujące.się.prowadzeniem.działalności.gospodarczej..Umowy.jednostronnie.handlowe.to.takie,.w.których.tylko.po.jednej.stronie.umowy.wystę-puje.przedsiębiorca,.a.po.drugiej.–.osoba,.która.w.zakresie.dokonanej.czynności.nie.jest.przedsiębiorcą,.zazwyczaj.konsumentem..Przeciwieństwem.tego.rodzaju.umów.są.tzw..umowy.niehandlowe,.czyli.umowy.w.których.w.zakresie.dokonanej.czynno-ści.prawnej.żadna.ze.stron.nie.występuje.w.stosunku.do.siebie.w.charakterze.przed-siębiorcy.

Pamiętaj!.Umowa.może.mieć.dwie.strony.umowy,.np..gdy.występuje.jeden.sprzedawca.i.jeden.kupujący,.

ale.może.wystąpić.także.sytuacja,.gdy.strony.są.dwie,.a.trzy.podmioty.(np..dwóch.kupujących.i.jeden.sprzedawca)..Możliwe.jest.także.występowanie.więcej.stron.umowy,.jak.w.przypadku.umowy.spółki.cywilnej,.gdzie.mogą.występować.trzy.strony.umowy,.np..trzech.„wspólników”.spółki.cywilnej.

§ 1. Definicja, cechy oraz źródła prawa handlowego

4 Rozdział I. Źródła, zakres i systematyka prawa handlowego

Tym.samym.można.wskazać.następujący.schemat,.który.podkreśla.skąd.wywo-dzi.się.prawo.handlowe:

Z.kolei.prawo.handlowe.generalnie.można.podzielić.na:

Źródłami.prawa.handlowego.w.znaczeniu.formalnym.są.przede.wszystkim:.kra-jowe.akty.prawa.stanowionego.oraz.międzynarodowe.źródła.prawa.stanowionego..

Do.pierwszej.grupy.można.zaliczyć:.a). Konstytucję.RP,.która.reguluje.w.określonym.zakresie.podejmowanie.działalno-

ści.gospodarczej;b). Kodeks.cywilny,.który.reguluje.podstawowe.zagadnienia.dotyczące.podmiotów.

uczestniczących.w.obrocie.gospodarczym,.ale.przede.wszystkim.stanowi.pod-stawę.interpretacji.czynności.podejmowanych.przez.te.podmioty.w.obrocie.oraz.reguluje.umowy.handlowe.zawarte.w.części.szczególnej.zobowiązań;

c). Kodeks.spółek.handlowych,.który.reguluje.tworzenie,.organizację,.funkcjono-wanie,.rozwiązywanie,.łączenie,.podział.i.przekształcanie.spółek.handlowych;.

d). ustawy. szczególne. dot.. działalności. gospodarczych,. np.:. ustawę. o. swobodzie.działalności. gospodarczej,. ustawę. o. Krajowym. Rejestrze. Sądowym,. Prawo.upadłościowe,.Prawo.spółdzielcze,.ustawę.o.obligacjach,.ustawę.o.obrocie.in-strumentami.finansowymi,.Prawo.bankowe.czy.chociażby.Prawo.prywatne.mię-dzynarodowe.i.szereg.innych.ustaw.

PrawoPrawo

prywatnePrawocywilne

Prawohandlowe

Prawohandlowe

Prawospó³ek

Prawo umówhandlowych

Zród³a prawa handlowego

I. Krajoweprawo stanowione

II. Miêdzynarodoweprawo stanowione

5

Natomiast.do.drugiej.grupy.można.zaliczyć:.Konwencję.Narodów.Zjednoczo-nych. o. umowach. międzynarodowej. sprzedaży. towarów,. Konwencję. europejską.o.międzynarodowym.arbitrażu. handlowym,. czy. chociażby.Konwencję. o. umowie.międzynarodowego.przewozu.drogowego.towarów.(CMR).

Pamiętaj! Szczególnie.w.międzynarodowym.prawie.handlowym.istnieją.także.akty.prawne,.które.nie.

mają.mocy.wiążącej.ex lege,.tj..o.ich.stosowaniu.musi.stanowić.umowa.lub.dana.czynność.prawna..Przykładem.takiego.aktu.są.np..reguły.Incoterms2010.inaczej.Międzynarodowe.Reguły.Handlu,.czyli.zbiór.międzynarodowych.reguł,.określających.warunki.sprzedaży,.których.stosowanie.jest.szeroko.przyjęte.na.całym.świecie..Reguły.te.dzielą.koszty.i.odpowiedzialność.pomiędzy.nabywcę.i.sprzedawcę.oraz.odzwierciedlają.rodzaj.uzgodnionego.transportu.

Należy.pamiętać,.że.po.wejściu.do.Unii.Europejskiej.Polskę.obowiązują.ogól-ne.zasady.dotyczące.prawa.europejskiego,.w.szczególności:.prawo.pierwotne,.któ-re.zawiera.normy.wynikające.z.aktów.założycielskich.UE.oraz.prawo.wtórne,.czyli:i.. rozporządzenia;.ii.. dyrektywy;iii.. inne.formy,.w.tym.decyzje,.zalecenie,.czy.chociażby.opinie..

W.mojej.ocenie.od.źródeł.prawa.handlowego.należy.odróżnić.akty.stosowania.prawa,.które.na.gruncie. tego.prawa.mogą. stanowić:. regulacje.umowne,. zwyczaj,.orzecznictwo.sądowe.i.wypowiedzi.komentatorów.

Pamiętaj! Zwyczaj.to.nie.to.samo,.co.prawo.zwyczajowe,.które.co.do.zasady.stanowi.zespół.niepisa-

nych.norm,.powstających.wskutek.stosowania.tego.samego.działania.w.czasie.na.tyle.długim,.aby.w.powszechnym.przekonaniu.stały.się.wiążące.

Orzecznictwo

I... Wyrok.SA.w.Łodzi.z.20.7.2015.r.,.III.AUa.1339/14,.Legalis.. . Kluczowe.znaczenie.dla.zdefiniowania.pojęcia.przedsiębiorcy.ma.element.funkcjonalny,.

łączący.się.z.prowadzeniem.działalności.gospodarczej.lub.zawodowej..Ustawa.wymaga.bowiem,.aby.przedsiębiorca.„prowadził”.działalność.gospodarczą.lub.zawodową..Samo.stwierdzenie.„prowadzi.działalność”.zakłada.określony.ciąg.działań,.a.nie.tylko.pojedyncze.czynności..Przedsiębiorcą.jest.więc.tylko.ten,.kto.wykonuje.czynności.powtarzalne.i.to.w.taki.sposób,.że.tworzą.one.pewną.całość,.a.nie.stanowią.oderwanego.świadczenia.czy.też.świadczeń.określonych.rzeczy.lub.usług..Tylko.jeżeli.takie.działania.mają.charakter.gospodarczy.lub.zawodowy.istnieją.podstawy.do.uznania,.że.podmiot.podejmujący.je.jest.przedsiębiorcą.

II.. Wyrok.SN.z.22.8.2003.r.,.I.PK.284/02,.OSNP.2004,.Nr.17,.poz..297.. . Pracodawcą.(art..3.KP).jest.przedsiębiorca,.który.jako.osoba.fizyczna.prowadzi.działalność.

na.podstawie.wpisu.do.ewidencji.działalności.gospodarczej,.nie.zaś.prowadzone.przez.niego.przedsiębiorstwo.jako.zorganizowany.zespół.składników.materialnych.i.niematerialnych.przeznaczonych.do.prowadzenia.działalności.gospodarczej.(art..551.KC).

§ 1. Definicja, cechy oraz źródła prawa handlowego

6 Rozdział I. Źródła, zakres i systematyka prawa handlowego

III.. Wyrok.SA.w.Warszawie.z.28.4.2015.r.,.VI.ACa.775/14,.Legalis. Definicja.konsumenta.dająca.się.wyinterpretować.z.art..221.KC.zawiera.cztery.elementy..

Po.pierwsze,.konsumentem.może.być.tylko.osoba.fizyczna,.po.drugie,.musi.ona.dokonywać.czynności.prawnej,.po.trzecie,.czynność.ta.pozostaje.w.określonej.relacji.z.rolą.społeczną.tej.osoby,.a.po.czwarte,.adresatem.oświadczenia.woli.jest.przedsiębiorca..Zróżnicowanie.sytuacji.prawnej.dwóch.specjalnych.kategorii.podmiotów.obrotu.cywilnoprawnego,.a.mianowicie.konsumentów.i.przedsiębiorców,.tylko.z.formalnoprawnego.punktu.widzenia.nie.jest.zgodne.z.metodą.cywilnoprawną,.która.stawia.na.pierwszym.miejscu.właśnie.równorzędną.pozycję.uczestników.tego.obrotu..W.istocie.jednak.znacznie.silniejsza.pozycja.ekonomiczna.oraz. społeczna. i. organizacyjna. przedsiębiorcy.wymaga. zapewnienia. konsumentowi.równorzędności.materialnej,.rzeczywistej,.dającej.mu.niezbędne.„wyprzedzenie”.(handicap).w.relacjach.z.przedsiębiorcą.

IV.. Wyrok.SA.w.Szczecinie.z.28.8.2012.r.,.I.ACz.399/12,.Legalis.. . Osoba.fizyczna,.by.stać.się.konsumentem.powinna.nawiązać.relacje.prawne.z.podmiotem.

prowadzącym.działalność.gospodarczą..W.przypadku.pojęcia.konsumenta.nie.chodzi.o.cechę.własną.osoby.fizycznej,.a.analizę.stosunku.zobowiązaniowego,.z.jakiego.dochodzi.ona.roszczenia..O.tym,.czy.podmiot.jest.konsumentem,.czy.też.nie.decyduje.to,.z.kim.wchodzi.w.relacje.i.jaki.mają.one.charakter.

V... Wyrok.SA.w.Warszawie.z.26.1.2016.r.,.I.ACa.612/15,.niepubl.i.. Obecnie.przyjmuje.się,.że.konsument.to.nie.jest.osoba.nieświadoma,.którą.należy.zawsze.

chronić.w.kontaktach.z.profesjonalistą,.jakim.jest.bank,.lecz.uznaje.się.model.konsumenta,.jako.osoby.dobrze.poinformowanej,.uważnej.i.działającej.racjonalnie,.a.więc.dbającej.o.własne.interesy.

ii.. Doradca.klienta.jest.osobą.wyznaczaną.przez.bank,.której.nie.łączy.z.klientem.żaden.stosunek.obligacyjny.

§ 2. Prawo handlowe a prawo cywilne

Prawo. handlowe. stanowi. dział. prawa. cywilnego,. które. z. kolei. jest. zaliczane.do.prawa.prywatnego..Na. ziemiach.Polski. podstawowym.aktem.prawnym,.który.regulował. stosunki. gospodarcze. było. rozporządzenie. Prezydenta. Rzeczypospoli-tej.z.27.6.1934.r..–.Kodeks.handlowy..Akt.ten.stanowił.podstawę.polskiego.prawa.prywatnego,.aczkolwiek.zawierał.on.przepisy,.które.dotyczyły.wyłącznie.czynno-ści.handlowych..Różniły.się.one.od.przepisów.generalnie.przyjętych.w.obrocie.po-wszechnym..Tym.sposobem.zaczęto.wyróżniać.tzw..dualistyczną.koncepcję.regula-cji.stosunków.majątkowych..Obrót.powszechny.był.regulowany.przez.normy.prawa.cywilnego.a.gospodarczy.przez.normy.prawa.handlowego..

Z.dniem.1.6.1965.r..utraciły.moc.postanowienia.zawarte.w.II.księdze.Kodeksu.handlowego..W.tym.samym.czasie.weszła.w.życie.ustawa.z.23.4.1964.r..–.Kodeks.cywilny,.który.spowodował,.że.zakres.regulacji.dla.obrotu.gospodarczego.był.także.regulowany.normami.prawa.cywilnego..Tym.samym.dualistyczna.koncepcja.regu-lacji.stosunków.majątkowych.została.zastąpiona.koncepcją.jedności.prawa.cywilne-

7

go,.która.w.systemie.common law.nazywana.jest.jako.satellite codification..Zgodnie.z.tą.metodą,.Kodeks.cywilny.zawiera.naczelne.zasady.lub.normy.(stanowi.w.rozu-mieniu. niektórych. komentatorów common law w.pewnym. sensie. „planetę. głów-ną”),.które.są.następnie.uzupełniane.przez. te.obowiązujące.w.prawie.handlowym.(w.rozumieniu.niektórych.komentatorów common law w.pewnym.sensie.stanowią.„satelity.krążące.wokół.głównej.planety”)..Nie.oznacza.to.jednak.negacji.podziału.na.prawo.cywilne.i.prawo.handlowe..Pomimo.uchwalenia.Kodeksu.cywilnego,.pra-wo.handlowe.jest.regulowane.m.in..przez.Kodeks.spółek.handlowych,.który.został.uchwalony.w.dniu.15.9.2000.r.,.ostatecznie.uchylił.większość.pozostałych.przepi-sów.Kodeksu.handlowego..Tym.samym.prawo.handlowe.stanowi.samodzielną.dys-cyplinę.prawną,.ale.nie.stanowi.odrębnej.gałęzi.prawa,.jak.prawo.cywilne..

Prawo.handlowe.reguluje.generalnie.organizację.przedsiębiorców.oraz.dokony-wane.przez.nich.czynności.handlowe.w.ramach.prowadzonej.działalności.gospodar-czej..Normy.prawa.handlowego.mogą.być.stosowane.więc.jedynie.przy.uwzględ-nieniu. tych,.wynikających. z.Kodeksu. cywilnego..Nie.oznacza. to. jednak.dolnego.charakteru.stosowania.norm.prawa.cywilnego.w.stosunkach.gospodarczych,.o.czym.najlepiej. świadczy. zawarta. w. art.. 2. KSH. zasada. ograniczonej. autonomii. prawa.spółek.handlowych.

Artykuł. 1.KSH. stanowi,. że. ustawa. reguluje. tworzenie,. organizację,. funkcjo-nowanie,. rozwiązywanie,. łączenie,. podział. i. przekształcanie. spółek. handlowych..Zgodnie.z.§.2.tego.przepisu.spółkami.handlowymi.są:.spółka.jawna,.spółka.part-nerska,. spółka. komandytowa,. spółka. komandytowo-akcyjna,. spółka. z. ograniczo-ną. odpowiedzialnością. i. spółka. akcyjna.. Co. jednak. niezmiernie. istotne. zgodnie.z. art.. 2.KSH.w.sprawach.określonych.w.art.. 1.§.1.nieuregulowanych.w.ustawie.stosuje.się.przepisy.Kodeksu.cywilnego..Jeżeli.wymaga.tego.właściwość.(natura).stosunku.prawnego.spółki.handlowej,.przepisy.Kodeksu.cywilnego.stosuje.się.od-powiednio..Tym.samym.można.przedstawić.następujący.schemat.stosowania.norm.prawa.cywilnego:

Pamiętaj! KSH.nie.reguluje.kwestii.związanych.ze.spółką.cywilną..Normy.dla.niej.właściwe.zostały.

zawarte.w.KC.

Stosowanie przepisów KCna gruncie KSH

I. Wprost

II. Odpowiednio

§ 2. Prawo handlowe a prawo cywilne