Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

Proponowano, aby hymn księcia poetów, Ignacego Krasickiego „Hymn do miłości Ojczyzny” stał się hymnem narodowym. Był nim nieoficjalnie w pewnym momencie naszych dziejów historycznych (pierwszym oficjalnym hymnem państwowym został „Mazurek Dąbrowskiego”). Spójrzmy dokładnie na utwór, a bezproblemowa stanie się odpowiedź na pytanie: Dlaczego?

W celu łatwiejszego odczytania wyjaśnijmy znaczenie kilku wyrazów - archaizmówarchaizmów, czyli wyrazów, które wyszły z użycia. Archaizmy to także wyrazy w formie przestarzałej, które są jeszcze używane, lecz postrzegane jako dawne.

poczciwy – szlachetny, prawy;

zjadły – jadowity;zelżywy – hańbiący;

kształcić – upiększać, zdobić

Święta miłości kochanej ojczyzny,

Czują cię tylko umysły poczciwe!

Dla ciebie zajadłe smakują trucizny

Dla ciebie więzy, pęta nie zelżywe.

Kształcisz kalectwo przez chwalebne blizny

Gnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe,

Byle cię można wspomóc, byle wspierać,

Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Na temat powstania utworu istnieje legenda: podobno w drodze na czwartkowy obiad u króla kareta Krasickiego potrąciła starego żołnierza. W ostatnich chwilach życia mówił on z wielkim uczuciem o miłości do ojczyzny, o ranach odniesionych w walce i o śmierci, której przestał się bać. Jego słowa zrobiły na biskupie ogromne wrażenie i natchnęły go do napisania Hymnu. Ukazał się najpierw anonimowo. Potem Krasicki włączył go do swojego poematu heroikomicznego „Myszeida”.

Utwór rozpoczyna się apostrofąapostrofą, czyli bezpośrednim, wzniosłym zwrotem do adresata, którym może być osoba, bóstwo, rzecz. W dzisiaj analizowanym utworze jest to miłość do Ojczyzny. Już z pierwszej lektury hymnu wynika, że stanowi on oktawęoktawę – osiem wersów, każdy po jedenaście zgłosek.

Już pierwsze dwa wersy “Hymnu do miłości Ojczyzny” jasno określają kto jest odbiorcą (to sygnalizuje już tytuł utworu), kto nadawcą i jakie wartości uznaje. Podmiot liryczny to osoba ceniąca honor, godność, dumę, uczciwość, wierność, miłość i poświęcenie dla kraju rodzinnego. Stara się podnieść rangę Ojczyzny, która jest już wielka i wspaniała. Osobie mówiącej jawi sie ona jako doskonałość, której nie mogą zaszkodzić ziemskie czyny.

W czasach Oświecenia o problemach patriotycznych nie można było nie mówić wzniośle. Na takie potraktowanie problemu zwraca uwagę już tytuł utworu. Słowo „hymn”„hymn” zawsze sugeruje, by utwór rozpatrywać w kategoriach przypisanych temu gatunkowi literackiemu. Spójrzmy na jego cechy gatunkowe:- podniosła pieśń pochwalna,sławiąca bóstwo, bohaterskie czyny, wielkie idee, powszechnie uznawane wartości (np. sprawiedliwość, wolność),- charakteryzuje go podniosły, uroczysty ton,- apostroficzny charakter wypowiedzi.

Święta miłości kochanej Ojczyzny,Czują cię tylko umysły poczciwe!

W tych wersach podmiot zwraca się nie do Ojczyzny, a do miłości Ojczyzn. Uczucie to wprowadza w sferę najwyższych wartości. Mogą go tylko doświadczyć ludzie poczciwi, a więc, wg Krasickiego , ludzie cnotliwy, szanujący tradycję i patriotyzm.

Dla ciebie zajadłe smakują truciznyDla ciebie więzy, pęta nie zelżywe.

Kształcisz kalectwo przez chwalebne bliznyGnieździsz w umyśle rozkosze prawdziwe,

To pierwszy znak liryki patriotycznej w polskiej twórczości. Miłość do ojczyzny związana jest z cierpieniem i ofiarą. Z utworu tego wyłania się jednak ich pozytywne znaczenie. W zacytowanym fragmencie za pomocą oksymoronówoksymoronów podmiot liryczny pokazuje, że kochać kraj rodzinny to znaczy ofiarować się za niego, kiedy przyjdzie taka konieczność. Otrzymać można za to zapłatę – rozkosze prawdziwe.

Byle cię można wspomóc, byle wspierać,

Nie żal żyć w nędzy, nie żal i umierać.

Powtórzenia w zacytowanym fragmencie pokazują, jak bardzo osoba mówiąca wierzy w to, o czym mówi i jak bardzo jest w to uczucie zaangażowana.

Oświecenie to epoka, której myślą przewodnią było hasło" "Uczyć, bawiąc". To stwierdzenie przejawiało się najczęściej w literaturze, co łatwo zauważyć w całej twórczości Ignacego Krasickiego. Taki charakter ma również „Hymn do miłości Ojczyzny”, który uczy jakie uczucie powinien żywić każdy człowiek w stosunku do kraju, w którym się urodził.

Dodatkowo powstające w tym okresie pieśni i wiersze patriotyczne akcentowały cechy ówczesnego narodu – narodu w niewoli. Podkreślały szansę na zachowanie godności nawet w najtrudniejszych warunkach, na co wyraźnie wskazuje podmiot liryczny „Hymnu do miłości ojczyzny” (utwór bezimiennie ogłoszony w roku 1774, a więc gorzkich doświadczeniach konfederacji barskiej i po pierwszym rozbiorze Polski) w takich słowach, jak: „pęta”, „więzy niezelżywe” „zjadłe trucizny”.

Utwór Krasickiego jest bardzo krótki i zwięzły. Analizując go w kontekście historycznym, w kontekście czasów niewoli, wyraźnie wynika jednak z niego przesłanie. W imieniu Ojczyzny człowiek powinien być gotów do poświęceń. Proszę teraz, aby troje uczniów przeczytało głośno hymn:- pierwszy wcielając się w rolę oświeceniowego patrioty, a więc żyjącego w czasach niewoli,- drugi wcielając się w rolę starego partyzanta, potrąconego przez powóz Krasickiego,- trzeci wystąpi jako współczesny nastolatek.

Co dla Ciebie dzisiaj znaczy patriotyzm, co to znaczy być patriotą w czasach, kiedy nie trzeba przelewać krwi za ojczyznę, nikt nie jest prześladowany w swoim kraju, za to że mówi językiem polskim i kultywuje tradycje przodków?