Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

WIEDZA O SPOŁECZEŃSTWIE

Temat: Organizacje międzynarodowe – OBWE, OPA, UA

Plan lekcji1. Organizacja Bezpieczeństwa i Współpracy

w Europie1.1. Geneza i rozwój OBWE1.2. Najważniejsze organy OBWE1.3. Obszary działalności OBWE2. Organizacja Państw Amerykańskich 2.1. Geneza i rozwój OPA2.2. Cele i zadania OPA2.3. Najważniejsze organy OPA2.4. Działalność OPA3. Unia Afrykańska3.1. Geneza i rozwój UA3.2. Cele i zadania UA3.3. Przewodnictwo UA3.4. Organy UA3.5. Obszary działalności UA

Geneza i rozwój Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Geneza OBWE jest związana ze zwołaniem w połowie lat 70 XX wieku Konferencji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie z udziałem państw należących do dwóch wrogo nastawionych do siebie bloków: demokratycznego i komunistycznego.

Postanowienia Konferencji stanowiły przełom w dotychczasowych stosunkach między tymi blokami. Państwa zobowiązywały się do:- pokojowego rozstrzygania sporów,- rozwoju współpracy gospodarczej, społecznej, politycznej i naukowej,- ochrony praw człowieka.

Kraje OBWE

Państwa zobowiązały się także kontynuować współpracę poprzez zwoływanie konferencji przeglądowych, które miały być mechanizmem kontroli realizacji postanowień konferencji.

Geneza i rozwój Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

W 1994 roku na szczycie KBWE w Budapeszcie podjęto decyzję o przekształceniu Konferencji w Organizację Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie.

W dokumencie ze spotkania budapeszteńskiego czytamy "...KBWE jest strukturą bezpieczeństwa obejmującą państwa od Vancouver aż po Władywostok. Jesteśmy zdecydowani dać KBWE nowy impuls polityczny, czyniąc ją tym samym zdolną do odegrania kluczowej roli w stawianiu czoła wyzwaniom dwudziestego pierwszego wieku. Dla odzwierciedlenia tej determinacji KBWE nosić będzie od dnia dzisiejszego nazwę Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie (OBWE)...".

Najważniejsze organy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Spotkania Szefów Państw i Rządów odbywają się co 2 lata. Są na nich ustalone główne kierunki działań organizacji.

Rada Ministerialna to główny organ decyzyjny OBWE. W jej skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich, którzy spotykają się co najmniej raz w roku.

Wysoka Rada składa się z wysokich urzędników ministerstw spraw zagranicznych państw członkowskich. Nadzoruje prace organizacji pomiędzy sesjami Rady Ministerialnej.

Stała Rada kieruje pracami oraz bieżącą działalnością organizacji. Składa się z przedstawicieli państw przy OBWE. Zbiera się raz w tygodniu.

Najważniejsze organy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Zgromadzenie Parlamentarne składa się z przedstawicieli parlamentów państw członkowskich. Omawia wszystkie sprawy związane z działalnością.

Przewodniczący koordynuje realizację zadań organizacji. Tę funkcję pełni przez rok minister spraw zagranicznych jednego z państw.

Flaga GrecjiCzłonek OBWE

Flaga CypruCzłonek OBWE

Najważniejsze organy Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Forum do spraw Współpracy w Dziedzinie Bezpieczeństwa zajmuje się sprawami kontroli zbrojeń i zapobiegania konfliktom.

Biuro Instytucji Demokratycznych i Praw Człowieka oraz Wysoki Komisarz OBWE do spraw Mniejszości Narodowych to organy zajmujące się ochroną praw człowieka.

Sekretariat pełni funkcje pomocnicze i techniczne. Ma swoją siedzibę w Wiedniu.

Flaga ChorwacjiCzłonek OBWE

Flaga CzechCzłonek OBWE

Obszary działalności Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Bezpieczeństwo w Europie.

OBWE działa na rzecz zmniejszenia ryzyka konfliktu w Europie. Jednym z najważniejszych mechanizmów przez nią stworzonych jest tzw. mechanizm berliński. W sytuacji zagrożenia pokoju każde państwo może zażądać wyjaśnień w tej sprawie. Wyjaśnienia te muszą zostać udzielone w ciągu 48 godzin. Jeśli nie doprowadzi to do zażegnania, jest zwoływane posiedzenie kryzysowe Wysokiej Rady, na którym mogą być uchwalone zalecenia dotyczące sposobu rozwiązania konfliktu.

Oprócz tego ważnym obszarem działalności są misje wyjaśniające i operacje pokojowe, które mają zapobiegać konfliktom i ułatwiać stronom znalezienie kompromisu. Mają one charakter dobrowolny (są ustanawiane za zgodą stron konfliktu).

Obszary działalności Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie

Pokojowe rozstrzyganie sporów.W ramach organizacji działa Sąd Koncyliacyjny i Arbitrażowy z siedzibą w Genewie. Jego zadaniem jest rozstrzyganie sporów między państwami. Obecnie ta instytucja nie jest aktywna, ponieważ państwa członkowskie nie przekazują jej żadnych spraw do rozpatrzenia.

Ochrona praw człowieka.System ochrony praw człowieka w ramach OBWE jest ukierunkowany na te prawa, które umożliwiają pokojową koegzystencję i podejmowanie działań zmierzających do rozwiązywania konfliktów.

Flaga OBWE

Geneza i rozwój Organizacji Państw Amerykańskich

Początki Organizacji Państw Amerykańskich sięgają 1889 roku gdy z inicjatywy USA odbył się pierwszy kongres państw amerykańskich. W ciągu 20 lat odbyły się trzy konferencje. Na czwartej z nich, która odbyła się w 1910 roku w Buenos Aires, powołano do życia Unię Panamerykańską.

Początkowo w organizacji dominowały interesy amerykańskie, jednak już w latach 20 – tych organizacja rozwijała się w kierunku uprawnienia wszystkich członków. Nastąpił także wzrost aktywności organizacji na różnych polach życia społecznego i zwiększenie kompetencji jej organów.

Po drugiej wojnie światowej w związku z nowym układem sił na świecie (wzrostem roli USA i zagrożeniem ze strony ZSRR) postanowiono zmienić formułę organizacji.

Flaga Antigui i BarbudyCzłonek OPA

Geneza i rozwój Organizacji Państw Amerykańskich

W 1947 roku w Rio de Janeiro podpisano sojusz militarny obejmujący półkulę zachodnią.

W 1948 roku. i na konferencji w Bogocie 21 państw Unii Panamerykańskiej podjęło decyzję o utworzeniu OPA i uchwalono tzw. Kartę z Bogoty, która stała się podstawą działalności nowej organizacji.

W kolejnych latach do organizacji przystąpiły wszystkie państwa obu Ameryk.

Obecnie do OPA należy 35 państw. Specjalny status posiada Kuba, która jest członkiem organizacji, jednak jej rząd jest odsunięty od udziału w pracach OPA.

Flaga ArgentynyCzłonek OPA

Flaga BahamówCzłonek OPA

Cele i zadania Organizacji Państw Amerykańskich

Do zadań OPA należy:

• umacnianie pokoju i zapobieganie konfliktom na kontynencie amerykańskim,• pokojowe rozstrzyganie sporów między państwami członkowskimi,• współdziałanie w razie agresji jakiegokolwiek państwa (agresja przeciwko jednemu z państw amerykańskich jest traktowana jako agresja przeciwko wszystkim),• wspieranie rozwoju państw członkowskich we wszystkich dziedzinach życia.

Flaga BarbadosuCzłonek OPA

Flaga BelizeCzłonek OPA

Najważniejsze organy Organizacji Państw Amerykańskich

Zgromadzenie Ogólne zbiera się raz w roku. W jego skład wchodzą przedstawiciele wszystkich państw członkowskich. Do zadań Zgromadzenia należy ustalanie głównych kierunków rozwoju i działań organizacji, zatwierdzanie budżetu, współpraca z innymi organizacjami i wybór Sekretarza Generalnego.

Konferencja Konsultacyjna Ministrów Spraw Zagranicznych jest zwoływana w razie potrzeby i zajmuje się najważniejszymi sprawami politycznymi w stosunkach międzynarodowych.

Stałą Radę tworzą stali przedstawiciele państw członkowskich (ambasadorzy). Zajmują się oni sprawami politycznymi, np. pomaga rozstrzygać spory pomiędzy państwami.

Sekretariat Generalny to organ, na którego czele stoi Sekretarz Generalny wybierany na 5 lat przez Zgromadzenie Ogólne.

Flaga BoliwiiCzłonek OPA

Działalność Organizacji Państw Amerykańskich

Działalność polityczna.

Organizacja wielokrotnie rozstrzygała spory między państwami członkowskimi. Niektóre akcje miały charakter interwencji militarnych (powoływano wtedy siły międzyamerykańskie). Podejmowano także działania na rzecz humanizowania reżimów w różnych państwach. W tym celu uchwalano rezolucje potępiające reżimy, które łamały prawa człowieka.

Flaga EkwadoruCzłonek OPA

Godło Ekwadoru

Działalność Organizacji Państw Amerykańskich

Współpraca gospodarcza.

Największym osiągnięciem w dziedzinie współpracy gospodarczej było uchwalenie w 1961 roku Sojuszu dla Postępu. Był to finansowany w dużej mierze przez USA program społeczno – gospodarczy, który miał na celu rozwój rolnictwa, przemysłu, oświaty i służby zdrowia w krajach Ameryki Łacińskiej. W ramach OPA następuje współpraca gospodarcza między państwami Ameryki Łacińskiej – powołanie w 1975 roku Latynoamerykańskiego Systemu Gospodarczego.

Flaga JamajkiCzłonek OPA

Herb Jamajki

Geneza i rozwój Unii Afrykańskiej

Unia Afrykańska zastąpiła działającą w latach 1963 – 2002 Organizację Jedności Afrykańskiej, która nie do końca spełniała swoje zadania.

Z pomysłem utworzenia Unii wystąpił przywódca Libii Muammar Kaddafi. Zaproponował on utworzenie struktury międzynarodowej na wzór Unii Europejskiej.

Muammar Kaddafi Przewodniczący Unii Afrykańskiej

W 2001 roku na konferencji w Lusace nastąpiło rozwiązanie OJA i powołanie w jej miejsce Unii Afrykańskiej.

W następnym roku na szczycie przywódców państw afrykańskich w Durbanie powołano do życia Unię Afrykańską. Siedzibą organizacji pozostała Addis Abeba.

Cele i zadania Unii Afrykańskiej

Do celów Unii Afrykańskiej należy:

• promocja rozwiązań demokratycznych w Afryce,• wspieranie rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego państw członkowskich,• walka z nędzą i korupcją,• upowszechnianie i ochrona praw człowieka,• działanie na rzecz integracji politycznej i gospodarczej państw kontynentu oraz wprowadzenia wspólnej waluty,• działanie na rzecz zakończenia konfliktów na kontynencie afrykańskim. Kraje Unii Afrykańskiej

Imię i Nazwisko Początek Koniec Państwo

Thabo Mbeki 9 lipca 2002 10 lipca 2003 Republika Południowej Afryki

Joaquim Chissano 10 lipca 2003 6 lipca 2004 Mozambik

Olusegun Obasanjo 6 lipca 2004 24 stycznia 2006 Nigeria

Denis Sassou-Nguesso 24 stycznia 2006 29 stycznia 2007 Kongo

John Kufuor 29 stycznia 2007 31 stycznia 2008 Ghana

Jakaya Kikwete 31 stycznia 2008 31 stycznia 2009 Tanzania

Muammar al-Kaddafi 1 lutego 2009 - Libia

Przewodnictwo Unii Afrykańskiej

Denis Sassou-Nguesso

Przewodnictwo Unii Afrykańskiej

John Kofi Agyekun Kufuor Jakaya Kikwete

Organy Unii Afrykańskiej

Zgromadzenie Unii składa się z szefów państw i rządów. Zbiera się co najmniej raz w roku. Jest ono najwyższym organem organizacji – podejmuje wszystkie najważniejsze decyzje, m.in. dotyczące jej zadań i struktury.

Rada Wykonawcza składa się z ministrów zagranicznych lub innych wyznaczonych przez rządy państw. Najczęściej zbiera się 2 razy w roku. Jednak na życzenie któregoś z państw i po wyrażeniu na to zgody przez 2/3 członków może się zebrać na sesję nadzwyczajną. Do jej kompetencji należy m.in. koordynacja polityki państw członkowskich i podejmowanie decyzji dotyczących obszarów działalności organizacji.

Thabo Mvuyelwa Mbeki

Organy Unii Afrykańskiej

Komisja Unii jest odpowiednikiem sekretariatu i pełni funkcje administracyjne. Na jej czele stoi przewodniczący. Do obowiązków przewodniczącego należy m.in. przygotowywanie projektu budżetu UA oraz rocznych sprawozdań z działalności Unii.

Parlament Panafrykański to organ powołany w 2001 roku na wzór Parlamentu Europejskiego. Pełni przede wszystkim funkcję doradczą i opiniodawczą.

Rada Pokoju i Bezpieczeństwa to organ odpowiadający za bezpieczeństwo na kontynencie. Dysponuje prawem interwencji zbrojnej w konfliktach między państwami.

Joaquim Chissano

Obszary działalności Unii Afrykańskiej

Olusegun Ọbasanjo

Zapobieganie konfliktom. Unia kontynuuje na tym polu działalność OJA. W ostatnich latach zaangażowała się w rozwiązanie konfliktu w Sudanie, w prowincji Darfur.

Prawa człowieka. Unia zamierza chronić prawa człowieka w jeszcze większym stopniu, niż robiła to OJA.

Walka z ubóstwem i rozwój gospodarczy. Jedną z ważniejszych inicjatyw na tym polu jest powołanie przez grupę przywódców państw afrykańskich programu rozwoju ekonomicznego – Nowego Partnerstwa na rzecz Rozwoju Afryki.